คู่มือดูแลเด็กออทิสติกสำหรับครู

เด็กออทสิ ตกิ
คูม ือสาํ หรบั ครู

ชือ่ หนงั สือ : เดก็ ออทสิ ติก คูมอื สําหรับครู
จัดพิมพโดย : สถาบนั ราชานุกลู
พิมพคร้ังท่ี 1 : สิงหาคม 2555
จาํ นวนพมิ พ : 1,000 เลม
พมิ พที่ : บริษทั บยี อนด พบั ลิสชงิ่ จํากดั

2 เดก็ ออทสิ ตกิ คูม ือสาํ หรับครู

คํานาํ

โรคออทิสติกเปนโรคท่ีเกิดจากความผิดปกติของสมองท่ีทําใหเกิด
ความบกพรอ งทางพฒั นาการดา นสงั คมและดา นภาษา และเกดิ พฤตกิ รรมซ้ําๆ
หรือความสนใจซํ้าจํากัดในเรื่องใดเร่ืองหน่ึงซ่ึงเปนลักษณะเฉพาะของ
เด็กออทิสติก ในปจจุบันการชวยเหลือเด็กออทิสติกไดมีการพัฒนารุดหนาไป
อยางมาก การดูแลชวยเหลือ ไดแก การดูแลจากทีมแพทย การฝกกระตุน
พัฒนาการดา นท่บี กพรอง เชน การฝกพูด การฝกทกั ษะทางสงั คม การปรบั ลด
พฤตกิ รรมทเ่ี ปน ปญ หา และการฟน ฟทู างการศกึ ษา ปญ หาในการดแู ลชว ยเหลอื
เดก็ ออทสิ ตกิ สวนหนึง่ เกดิ จากการขาดความรคู วามเขา ใจเกย่ี วกบั โรคออทสิ ตกิ
และการชว ยเหลอื ดแู ลท่ถี ูกตอง

ดังนั้นคมู ือเลมน้ีจึงเปนการรวบรวมความรูทั้งจากตําราและจากขอมูล
ทีไ่ ดจากการสัมมนาแลกเปล่ียนเรียนรูประสบการณร ะหวา งผปู กครอง ครูและ
ครกู ารศกึ ษาพเิ ศษทม่ี ปี ระสบการณก บั เดก็ ออทสิ ตกิ โดยรวบรวมลกั ษณะอาการ
และปญหาพฤติกรรมท่ีพบบอยในแตละวัยและวิธีการแกไขพฤติกรรม รวมถึง
แนวทางการดแู ลชว ยเหลอื ทางการศกึ ษาและเทคนคิ การสอนเดก็ ออทสิ ตกิ ตา งๆ
ทงี่ า ยตอ การทคี่ ณุ ครจู ะนาํ ไปปฏบิ ตั จิ รงิ คณะผจู ดั ทาํ หวงั วา คมู อื เลม นน้ี า จะเปน
ตวั ชว ยทดี่ ีในการชว ยคุณครใู นการดแู ลเดก็ ออทิสตกิ ตอไป

คณะผูจดั ทํา

เดก็ ออทิสติก คูม ือสําหรับครู 3

สารบัญ

รจู ักและเขาใจเด็กออทิสตกิ 7
พฤติกรรมนา สงสัยวาเดก็ อาจจะเปนโรคออทสิ ติก 8
11
โรคออทสิ ตกิ พบบอยแคไ หน 12
13
โรคออทสิ ตกิ เกดิ จากอะไร 17
18
โรคออทสิ ตกิ รกั ษาหายหรอื ไม 20
21
ใครสามารถชวยเหลอื เด็กออทิสตกิ ไดแ ละชว ยอยางไร 22
การชวยเหลือเด็กออทิสตกิ 22

ปญ หาการเรียนรูข องเด็กออทิสตกิ 24
26
ความพรอมหรอื ทกั ษะพนื้ ฐานทต่ี อ งเตรียมกอ นเขา เรียน 28
การจดั การศึกษาสําหรบั เด็กออทิสตกิ

หลักสูตรสําหรับเดก็ ออทสิ ติก

แนวทางการจดั การเรียนการสอนและ

การปรบั หลกั สูตรสาํ หรบั เดก็ ออทสิ ติก

การเรียนรวมของเดก็ ออทสิ ติก

เทคนคิ การสอน

4 เด็กออทิสตกิ คูมอื สาํ หรับครู

สาร(ตบอ )ญั

การจัดการกับพฤตกิ รรมท่ีไมเหมาะสม 40
ผลสัมฤทธ์ทิ างการเรยี น 44
การมสี ว นรวมของผูปกครอง 44
เอกสารอา งอิง 45
ภาคผนวก 47

เด็กออทสิ ติก คูมือสาํ หรับครู 5

เด็กออทิสตกิ
คูมือสําหรบั ครู

6 เด็กออทสิ ติก คมู ือสําหรับครู

เด็กออทิสตกิ

รจู ักและเขา ใจเดก็ ออทิสตกิ

โรคออทิสตกิ (Autistic Disorder) หรอื ออทิสซึม เปน ความผดิ ปกติ
ของสมองแบบหนึ่งท่ีเกิดขึ้นในวัยเด็ก โดยจะแสดงอาการผิดปกติออกมา
ใน 3 ดา นใหญๆ ไดแ ก

1. ความผิดปกติทางสังคมและปฏิสมั พันธกับผอู น่ื
2. ความผิดปกติทางภาษาและการสอื่ สาร
3. ความผิดปกติทางอารมณแ ละพฤติกรรม

เด็กออทิสติก คูม ือสาํ หรบั ครู 7

พฤติกรรมนา สงสยั วาเดก็ ๆ
อาจจะเปนโรคออทสิ ติก

สามารถสงั เกตไดจากพฤตกิ รรมตอ ไปน้ี

ในเดก็ เลก็
ความผดิ ปกติทางสงั คมและ
ปฏิสัมพันธกับผอู น่ื
• ไมต อบสนองตอผูอ ่นื

เชน เรยี กช่ือแลวไมห นั
ไมสนใจฟง เวลาพดู ดว ย
• ไมมองหนาไมสบตา
เวลาคนพดู ดว ย
หรืออาจมองหนา สบตานอยมาก
• ชอบเลน กับสิ่งของ สนใจส่งิ ของมากกวา คน
• ไมเ ขามาหาเพ่อื ใหก อด ไมเ ขา มาคลกุ คลกี ับผใู หญ
• ชอบเลน คนเดยี ว ไมท าํ อะไรรว มกบั คนอนื่ เชน เลน หรอื ฟง นทิ าน
รว มกบั เด็กคนอื่น
• ไมร ูจ กั หนาท่ขี องสงิ่ ของ เชน เอาของเลน มาดมแทนทีจ่ ะเลน
เหมือนเดก็ ทวั่ ไป
• ไมเลน สมมุติ เชน เลนขายของ
เลนปอ นขา วตุกตา หรือทําทาทาง
เลยี นแบบผใู หญ
• ไมยมิ้ ให

8 เดก็ ออทิสติก คมู อื สาํ หรบั ครู

ความผิดปกติทางภาษาและการสือ่ สาร
• ทาํ ตาลอยหรือมองอยา งไรจ ุดหมาย
• พูดชาหรือไมพดู เลย
• มภี าษาแปลก ๆ ทีค่ นอ่ืนฟงไมเ ขา ใจ
• ชอบพูดทวนคาํ หรอื ประโยคท่คี ณุ ครูพดู ไป
• ไมช ีน้ วิ้ บอกเวลาอยากไดอะไร แตจะรองไหห รอื ดึงมือผูใหญ

ไปท่ีสง่ิ นนั้

ความผิดปกตทิ างอารมณและพฤติกรรม
• เฉยเมย ไมค อ ยแสดงอารมณ
• ไมร จู กั ปลอบ เชน ไมป ลอบเวลาผใู หญห รอื เดก็ คนอน่ื รอ งไหห รอื เจบ็
• ไมเ ขา มาขอความชว ยเหลือจากผูใ หญเ มอื่ มปี ญหาหรือไมม าให

ผูใหญปลอบใจ
• ปรับตวั ตอ สงิ่ ใหม ๆ ไดย าก เชน

รอ งไหเ วลาเจอสถานการณหรือ
บคุ คลท่ไี มคุนเคย
• ชอบทาํ อะไรซ้าํ ๆ หากไป
เปล่ียนแปลงสงิ่ ทีเ่ คาเคยทาํ
เคาจะหงุดหงดิ อาละวาด

เด็กออทสิ ติก คูมือสําหรับครู 9

ในเด็กโต
• ความผดิ ปกตทิ างสงั คมและปฏสิ มั พนั ธก ับผูอืน่
• ไมค อ ยสบตาเวลาพดู คยุ ดว ย
• ชอบเกบ็ ตัวหรืออยตู ามลาํ พัง
• มักเลนคนเดียว
• ไมค อยมีเพ่ือน
• เขากับเพ่อื นไดย าก
• ไมมเี พ่ือนสนิท
ความผิดปกติทางภาษาและการสอ่ื สาร
• สานตอบทสนทนาไมค อ ยได
• ใชภ าษาพูดท่ีไมเ หมาะกับกาลเทศะ พดู แบบขวานผาซาก
• ไมเ ขา ใจคําพดู ขาํ ขัน อปุ มาอปุ มยั
ความผดิ ปกตทิ างอารมณแ ละพฤตกิ รรม
• ไมค อยเขาใจความรูสกึ คนอืน่
• ชอบคดิ ซํา้ ซากหรอื ทําอะไรซ้าํ ๆ
• ไมค อ ยรูจ กั กาลเทศะ ทาํ อะไร

ท่ไี มเ หมาะสมกบั สถานการณ
• ปรบั ตวั ยาก

ขอ สงั เกต อาการทก่ี ลา วมาขา งตน นบ้ี างอยา งอาจพบได
ในเด็กปกติ แตก จ็ ะเปน อยชู วั่ คราวเทา นน้ั สวนเด็กออทสิ ตกิ จะมี
อาการหลายอยางพรอมกนั และเปนอยนู าน

หากคุณครูสงสัยวาเด็กๆ ของเราเปนออทิสติกหรือไม
ควรพาเด็กไปพบแพทยผูเช่ียวชาญ เพ่ือใหการวินิจฉัยที่ถูกตอง
และสามารถหาทางชวยเหลอื ท่เี หมาะสมไดต้ังแตเ นนิ่ ๆ

10 เด็กออทสิ ติก คูม ือสาํ หรบั ครู

โรคออทสิ ตกิ พบบอยแคไ หน

ทําไมดเู หมือนมีเด็กเปนออทสิ ติกมากกวาในอดีต
ในอดีตโรคน้ีพบเพียง 4 - 6 คนตอประชากร 10000 คนเทานั้น
แตก ารศกึ ษาวจิ ยั ในปจ จบุ นั พบวา อบุ ตั กิ ารณข องโรคสงู ขนึ้ กลมุ ทมี่ อี าการรนุ แรง
พบในอัตรา 2 ตอประชากร 10000 คน แตกลุมทีม่ อี าการนอยพบ 1 - 2 คน
ตอประชากร 1000 คน หรือมากกวานั้น การท่ีจํานวนเด็กกลุมออทิสติกที่
เพ่ิมข้ึนนี้ จึงเปนที่สงสัยวาเปนเพราะอะไร แตในขณะน้ียังหาขอสรุปไมได
แตส ันนษิ ฐานวาเนอื่ งมาจาก
- มกี ารเปลยี่ นแปลงเกณฑว นิ จิ ฉยั ทร่ี วมเอาผปู ว ยทม่ี อี าการไมร นุ แรง

เพม่ิ เขาไวดวยกัน
- พอแม บุคลากรทางการศึกษา บุคลากรทางการแพทย สังเกต

อาการออทิสติกไดม ากข้ึนจากการตน่ื ตวั ในความรตู ามส่อื ตา งๆ
- ทารกทค่ี ลอดกอ นกาํ หนดมโี อกาสรอดชวี ติ จากการแพทยท ที่ นั สมยั

มากขน้ึ จงึ พบเดก็ ทม่ี อี าการผดิ ปกตไิ ดม ากขน้ึ เนอ่ื งจากโรคออทสิ ตกิ
เปน โรคความผิดปกตทิ ีเ่ กดิ จากสมอง
- โรคนี้มีอัตราสูงขึ้นจริง โดยอาจเกิดจากปจจัยทางสภาวะแวดลอม
บางอยาง ทีก่ ารวจิ ัยยังสรุปไมได
ท้ังหมดน้ีทําให โรคออทิสติกเปนหน่ึงในความผิดปกติทางพัฒนาการ
ทพี่ บบอ ยที่สดุ ในปจ จุบัน

เด็กออทิสตกิ คมู อื สาํ หรับครู 11

โรคออทสิ ติกเกิดจากอะไร

โรคออทิสติกเปนความผิดปกติของสมองท่ีเปนมาต้ังแตกําเนิด
นักวิทยาศาสตรไดพยายามทําการการศึกษาวิจัยมาเปนระยะเวลานาน
แตย ังไมสามารถสรปุ สาเหตุท่ชี ดั เจนได อยางไรกต็ ามจากการวจิ ัยพบวาปจจยั
เหลานีอ้ าจเปนสาเหตทุ ่ที าํ ใหส มองมปี ญ หา

1. การเจริญเติบโตของสมองผดิ ปกตขิ ณะอยูในครรภ
2. สารเคมีบางอยางในสมองอาจผดิ ปกติหรอื มรี ะดบั ไมสมดลุ
3. โรคทางกายทีม่ ผี ลตอ สมองเชนโรคลมชักบางชนดิ
4. พนั ธกุ รรม พบวาเปนสาเหตสุ าํ คัญของโรคออทสิ ติก พบวาพ่นี อ ง
ของเด็กออทิติกจะมีโอกาสเปนออทิสติกสูงกวาคนธรรมดาท่ีไมมีพ่ีนองเปน
ออทิสตกิ ถึง 50 เทา

12 เดก็ ออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู

โรคออทิสติกรักษาหายหรือไม

ในปจจุบันทางการแพทยยังไมมีวิธีใดท่ีจะรักษาโรคออทิสติก
ใหหายขาดได ในปจจุบันจึงสรุปวาโรคออทิสติกนี้เปนความผิดปกติทางสมอง
ท่ีไมสามารถรักษาใหหายขาดได อยางไรก็ตาม โรคน้ีสามารถดีข้ึนได
ถาไดรับการชวยเหลือท่ีเหมาะสม เปาหมายของการรักษาอยูท่ีการกระตุน
และฟนฟูพัฒนาการในดานตางๆ ใหดีขึ้นจนใกลเคียงกับเด็กปกติมากที่สุด
และลดพฤตกิ รรมที่ไมเหมาะสม

เดก็ ออทสิ ติก คมู ือสําหรบั ครู 13

คณุ หมอวนิ จิ ฉยั โรคน้อี ยา งไร
เม่ือเด็กๆ มาพบคุณหมอ คุณหมอจะทําการซักประวัติจากคุณพอ
คุณแม ตรวจรางกายและพัฒนาการของเด็ก และบางคร้ังอาจมีการสงตรวจ
พเิ ศษ แตอ ยา งไรกต็ ามการวนิ จิ ฉยั โรคออทสิ ตกิ นม้ี อี ยวู ธิ เี ดยี ว คอื การซกั ประวตั ิ
รว มกบั การสงั เกตพฤตกิ รรมของเดก็ โดยแพทยผ เู ชย่ี วชาญ โดยคณุ หมอจะตอ ง
สังเกตพฤติกรรมของเด็กอยางละเอียดและดูวาเด็กมีอาการครบตามเกณฑ
หรือไม การตรวจพิเศษอื่นๆ เปนเพียงการตรวจเพ่ิมเติมวามีความผิดปกติ
อยางอ่นื รว มดวยหรือไมเทาน้นั
การจะวินิจฉัยไดเร็วหรือชาจึงขึ้นอยูกับคุณพอคุณแมและคุณครู
หากพบวา เดก็ ของเรามพี ฒั นาการทช่ี า เกนิ ไปหรอื ตา งไปจากเดก็ ทว่ั ไป กไ็ มค วร
นิ่งนอนใจ ดังน้ันสิ่งสําคัญคือ คุณพอคุณแมและคุณครูควรทราบพัฒนาการ
ปกตขิ องเดก็ ซง่ึ สามารถสรปุ ไดด งั ตารางตอ ไปน้ี (อมุ าพร ตรงั คสมบตั .ิ 2545:
39 - 40)

14 เด็กออทสิ ติก คูมอื สาํ หรับครู

อายุ ขัน้ ตอนพฒั นาการทสี่ าํ คัญ
4 – 6 สัปดาห
3 – 4 เดือน สิง่ ท่เี ดก็ ควรทาํ ได
5 เดอื น
6 – 7 เดอื น ยมิ้ ใหแ ม
หันศรี ษะไปตามเสยี ง
9 – 10 เดอื น จบั หรือถือวัตถุที่วางใหในมือ
ควาส่งิ ของท่เี ห็น
13 เดือน เปล่ยี นของจากมือหนงึ่ ไปอีกมือหน่งึ
15 เดือน เคย้ี วอาหารได
18 เดอื น นัง่ เอามอื ยันไวขางหนา
21 – 24 เดอื น เวลานอนควา่ํ จะยกศรี ษะขึน้ ไดเ อง
2 ป ถือขนมกินเอง
3 ป ชี้ดวยนวิ้ ช้ี
คลาน
เลนจะเอ บา ยบาย
ใหค วามรว มมอื เวลาแตง ตวั เชน ชมู อื ขน้ึ เพอ่ื ใสเ สอ้ื
ยื่นเทา ใหใ สร องเทา
เดนิ ไดเ อง
พูดคําเดยี่ ว ๆ ได 2 - 3 คาํ
หยบิ ถว ยขน้ึ มาด่มื นํ้าเอง
บอกเม่อื จะฉ่ี
พดู เปน วลี (2 – 3 คําตดิ กัน)
ไมป สสาวะราดตอนกลางวนั
ไมป สสาวะราดตอนกลางคนื
แตงตัวเอง
ยนื ขาเดยี วได

เดก็ ออทสิ ติก คมู อื สาํ หรบั ครู 15

อายุ พัฒนาการทางภาษา
2 – 6 เดือน สิง่ ทเี่ ด็กควรทาํ ได
8 – 10 เดอื น
เลน เสียง และสงเสียงออ แอก ับตนเอง
1 – 1 ½ ป เลน เสยี งสงู ตํ่า
2 ป เลยี นเสียงพอ แมหรอื เสยี งทีค่ ุนเคย
3 ป ออกเสยี งพยญั ชนะ เชน ปา มา ได
พดู คาํ เดย่ี วทีม่ ีความหมายอ่นื ๆ นอกจากปาปา
มามา
พดู คําเด่ียวประมาณ 20 – 50 คํา
พูดวลีหรือประโยคสั้นๆ 2 – 3 คาํ
พูดเปนประโยคยาวๆ ได

เดก็ ออทสิ ตกิ สว นใหญจ ะมพี ฒั นาการดา นกลา มเนอ้ื และการเคลอ่ื นไหว
เปน ปกติ พฒั นาการดา นทผี่ ดิ ปกติมักเปนพฒั นาการทางสงั คมและภาษา เชน
ไมย้มิ ไมเลน จะเอหรือบายบาย ไมพูด ฯลฯ หากพัฒนาการชา ไปหมดทุกดา น
เด็กมกั จะมภี าวะปญ ญาออนมากกวา จะเปน ออทสิ ติก

16 เดก็ ออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรับครู

ใครสามารถชว ยเหลือเดก็ ออทิสติกไดและชว ยอยา งไร

• ครอบครัว มีบทบาทสําคัญที่สุดในการสงเสริมพัฒนา รวมถึง
การปรับพฤติกรรม

• บุคลากรทางการแพทย เชน จิตแพทยเดก็ และวยั รนุ กมุ ารแพทย
นกั จติ วทิ ยา นักกิจกรรมบําบัด นกั แกไขการพูด เปน ตน เพอ่ื การ
ชว ยเหลอื ในกรณที ต่ี อ งทาํ การรกั ษาดว ยยากระตนุ พฒั นาการดา นตา งๆ
การฝกพูด รวมไปถึงการปรับพฤติกรรมท่ีไมพึงประสงคและการ
ฝกทกั ษะทางสังคม

• บุคลากรทางการศึกษา เชน ครูการศึกษาพิเศษ ครูที่โรงเรียน
เปน ตน เพอื่ ชว ยเหลอื ในดา นการจดั การเรยี นการสอนทเ่ี หมาะสม

การชว ยเหลอื เดก็ ทดี่ ที สี่ ดุ คอื การรว มมอื กนั ทง้ั ครอบครวั บคุ ลากร
ทางการแพทย และบคุ ลากรทางการศึกษา เพ่ือทจี่ ะสามารถชว ยเหลือเด็ก
ไดอ ยา งรอบดาน และเหมาะสมตามความตอ งการของเดก็ แตล ะคน

ถา พบสง่ิ ผดิ ปกตเิ หลา นม้ี ากกวา 2 อยา ง ใหน กึ ถงึ โรคออทสิ ตกิ
และควรใหก ารชว ยเหลอื อยา งเหมาะสมทนั ที พฤตกิ รรมทผ่ี ดิ ปกติ คอื

• ไมสนใจสง่ิ แวดลอ มและบคุ คล เลนกบั เดก็ อน่ื ไมเปน
• ไมส ามารถชน้ี ว้ิ บอกความตอ งการได
• เลน สมมุมติไมเ ปน
• ไมสามารถมีพฤตกิ รรมแสดงความสนใจ

รวมกบั บคุ คลอืน่ ได

เดก็ ออทิสตกิ คูมือสําหรับครู 17

การชวยเหลือเด็กออทสิ ตกิ

โรคออทิสติกเปนโรคที่มีลักษณะแตกตางกันไดมาก อาการมี
หลายอยางและความรุนแรงก็แตกตางกันไปต้ังแตนอยไปจนถึงข้ันรุนแรง
เชน ตั้งแตพูดไมไดเลยไปจนถึงพูดมากไมหยุด หรือมีภาวะปญญาออน
ชวยตัวเองไมไดไปจนถึงเรียนเกงจนสามารถจบปริญญาเอกได เราอาจแบง
อาการของโรคไดเปน 3 ระดับ คอื

รุนแรงนอย เด็กมักมีสติปญญาดี มีพัฒนาการทางภาษาท่ีดีพอใช
สามารถเรียนรวมกบั เด็กปกตไิ ด บางรายเรยี นไดส งู ถงึ ปริญญาเอก

รนุ แรงปานกลาง เดก็ กลมุ นม้ี พี ฒั นาการทางสงั คมและภาษาทจ่ี าํ กดั
เรียนหนังสือไมไดสูงเทากลมุ แรก แตสามารถชวยตวั เองไดดพี อใช

รุนแรงมาก เด็กกลุมนี้มีภาวะปญญาออนรวมดวย ภาษาและ
สังคมพัฒนาไดนอยมาก ชวยเหลือตนเองไมไดและตองมีผูดูแลไปตลอดชีวิต
แตนับวา โชคดีท่ีกลมุ น้ีพบไดไมมากเทา ไร

คุณครูจะสอนเดก็ ออทิสติกอยา งไรน้ัน ข้นึ อยกู บั ความสามารถในการ
ใชภาษาและระดบั เชาวนปญญา โดยสามารถแบงกลมุ ออทสิ ติกไดดังนี้

18 เดก็ ออทิสติก คมู อื สาํ หรบั ครู

กลมุ ที่ 1 ระดบั เชาวนป ญ ญา (IQ) สงู กวา 60 และมคี วามคลอ งแคลว
ในการใชภ าษาพดู กลมุ นมี้ กั มที กั ษะการมองดี มกี ารกระตนุ ตนเองนอ ย อาจมี
ความบกพรอ งทางสงั คมหลายอยา งซง่ึ สามารถพฒั นาใหด ขี นึ้ ได แตย งั มปี ญ หา
การเชื่อมโยงความรูไปใชกับบริบทอ่ืน กลุมนี้เปนออทิสติกท่ีมีศักยภาพสูง
การจัดการศึกษาควรจัดใหเรียนในหองเรียนท่ัวไป โดยมีผูชวยครู มีการปรับ
สภาพแวดลอ ม มกี ารใชเ ครอ่ื งชว ยตามความจาํ เปน และมกี ารสอนเปน กลมุ เลก็
เปนบางคร้งั

กลุมท่ี 2 ระดับเชาวนปญญา (IQ) สูงกวา 60 และมีปญหาใน
การสื่อสาร มีภาษาพูดแตนอยกวาวัย มักมีชองวางมากระหวางภาษาพูดกับ
ความเขาใจภาษา มักไวตอ การรบั รเู สียง มกี ารกระตุน ตนเอง มีความสนใจสั้น
ทกั ษะการมองดแี ละมกั แยกตวั การจดั การศกึ ษาควรจดั ใหเ รยี นในหอ งเรยี นทว่ั ไป
โดยมผี ชู ว ยครู มกี ารปรบั สภาพแวดลอ ม มกี ารใชเ ครอ่ื งชว ยตามความตอ งการ
และมีการสอนเปนกลุมเล็ก

กลุมท่ี 3 ระดับเชาวนปญญา (IQ) ต่ํากวา 60 และมีการใช
ภาษาพดู แตม กั มลี กั ษณะพดู ตามมกี ารกระตนุ ตนเองสมาธไิ มด ีมคี วามบกพรอ ง
ปานกลาง การจัดการศึกษาควรจัดใหเรียนในหองพิเศษภายในโรงเรียนเรียน
รว มและมกี ารสอนแบบหน่ึงตอ หนง่ึ ดวย

กลุม ท่ี 4 ระดบั เชาวนปญ ญา (IQ) ตาํ่ กวา 60 และไมใ ชภาษาพดู
ใชภาษานอยมาก สนใจสิ่งที่เคล่ือนไหว ไวตอการรับรูเสียง ไมสนใจผูคน
มคี วามบกพรอ งรนุ แรง การจดั การศกึ ษาควรจดั การศกึ ษาพเิ ศษและสอนแบบ
หน่งึ ตอหนึ่ง

เดก็ ออทสิ ติก คมู อื สําหรบั ครู 19

ปญหาการเรียนรขู องเด็กออทสิ ตกิ

1. ปญหาระยะความสนใจส้ัน เด็กออทิสติกมักมีปญหาเร่ือง
การคงความสนใจในเร่ืองใดเร่ืองหนึ่ง เปล่ียนความสนใจบอย ดึงความสนใจ
ใหมาสนใจส่ิงที่ครูกําลังสอนไดยาก โดยเฉพาะเด็กออทิสติกที่มีอายุนอยกวา
5 ป พบวามีพฤติกรรมท่ีไมอยูนิ่ง มีการเคล่ือนไหวทุกสวนของรางกายมาก
ผดิ ปกติ เปน การเคลอ่ื นไหวทป่ี ราศจากจดุ มงุ หมาย วอกแวกงา ยตอ สงิ่ แวดลอ ม
รอบตัวเขา

2. ปญ หาในการสอ่ื ความหมายและภาษาของเดก็ ออทสิ ตกิ เดก็ ออทสิ ตกิ
จะมีปญหาในการสื่อสาร ไมสามารถเขาใจ ความหมายของคําพูดหรือคําสั่ง
ไดด เี ทา กบั เดก็ ปกตวิ ยั เดยี วกนั มกั ถามคาํ ถามทซี่ าํ้ ซาก และไมส นใจในคาํ ตอบ
มภี าษาพดู ของตนเองที่คนทัว่ ไปไมเขาใจ

3. เด็กเรียนรูผานตัวหนังสือหรือการสอนบรรยายไดไมดี แตเด็ก
จะจาํ ไดด เี มอ่ื เหน็ เปน ภาพ เดก็ สามารถจาํ บคุ คล
ไดโดยการจดจําเก่ียวกับรายละเอียดตางๆ
เพราะเด็กจะจาํ ส่งิ ตา งๆ เปนภาพ การใชภ าพ
ท่ีเหมือนของจริงประกอบการสอน จะไดผล
ดีกวาการสอนดวยคําพูดอยางเดียว เด็กจะ
เรยี นรูไ ดดีจากรปู ธรรมมากกวา นามธรรม

4. เด็กจะขาดความสามารถในการ
สรางจินตนาการ เด็กจะมีการเลนท่ีซ้ําๆ
ติดตอกันอยูตลอดเวลา เด็กออทิสติกจะเลน
สมมตไิ มเ ปน การเลน สมมตนิ น้ั เปน การพฒั นาการ
ท่ีผสมผสานกันระหวางความนึกคิด และ
การสื่อความหมาย ซึ่งจะแกไดยาก ท่ีเคย
ใชไดผลดี คือ การวาดภาพเหมือนของจริง
และการเชิดหุนในการเลานิทานจะชวยให
เด็กออทสิ ติกเลนโดยการสมมติไดด ขี ้ึน

20 เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรับครู

5. เด็กมีปญหาในการแสดงออกดานอารมณ เด็กจะไมสามารถ
แสดงสีหนาหรือทาทางใหเห็นชัดเจนวามีความสุขหรือมีอารมณเศราหรือ
มีความกลัวหรืออารมณโกรธ เด็กจะย้ิมไมเปน บางคนรองไหโดยไมมี
น้ําตา หรือแสดงอารมณไมสมเหตุสมผล ผูฝกสอนเด็กควรยิ้มใหเด็กบอยๆ
แสดงสีหนาใหเด็กเห็นวาเรายินดี เม่ือเขากระทํากิจกรรมที่สอนได พรอมท้ัง
กลา วชมหรือตบมอื ให

ความพรอมหรือทกั ษะพื้นฐานท่ีตองเตรยี มกอ นเขาเรยี น ไดแก

1. ความพรอมดานสังคม เด็กออทิสติกมีปญหาในการสราง
สัมพันธภาพตอผูอื่น และมีปญหาดานการส่ือสาร ส่ิงที่ตองฝกเพื่อเพิ่ม
ความพรอมดานสังคมไดแก การสบตา การทักทาย (สวัสดี) รูจักการรอคอย
การแบงปน รจู กั ชือ่ ตนเอง รจู ักคนในครอบครัว ทําตามกฎระเบยี บ มารยาท
งา ยๆ

2. ความพรอมดานพฤติกรรม เชน ไมลุกออกจากท่ีน่ังบอย
ใหความรว มมอื ทาํ กจิ กรรมรว มปฏิบัติงานจนสําเรจ็

3. ความพรอมดานการส่ือความหมาย เชน รูจักส่ิงแวดลอม
ชอื่ สงิ่ ตา งๆ การทาํ ตามคาํ สงั่ ได พดู โตต อบสนั้ ๆ กบั เพอ่ื นไดห รอื สามารถสอ่ื สาร
โดยใชภาษาทา ทาง/รปู ภาพได

4. ความพรอมดานทักษะการชวยเหลือตนเอง เชน การเขาหองนํ้า
การแตงกาย การรับประทานอาหาร เปนตน ทักษะการชวยเหลือตนเอง
เปน ปจ จยั สาํ คญั ทที่ าํ ใหเ ดก็ สามารถพฒั นาทกั ษะอนื่ ๆ ควบคไู ปดว ยและทาํ ให
เด็กเกิดความภูมใิ จในตนเอง อยูรว มในสังคมไดอ ยา งมคี วามสขุ

5. ความพรอมดานสติปญญาและวิชาการ เชน การรูจักสี จํานวน
ขนาด การจดั หมวดหมู จาํ แนกประเภท การลากเสน ตรง ระบายสอี ยูในกรอบ
เขา ใจภาษาโตตอบงา ยๆ

เด็กออทิสติก คูมือสาํ หรับครู 21

การจัดการศึกษา

สําหรบั เด็กออทสิ ตกิ
เดก็ ออทิสตกิ ประมาณ 70% มีภาวะบกพรอ งทางสตปิ ญ ญารวมดว ย
แตก จ็ ะมบี างสว นทม่ี คี วามสามารถพเิ ศษในบางดา น จะเหน็ ไดว า เดก็ ออทสิ ตกิ
แตละคนมีอาการแตละดานมากนอยแตกตางกันไป ฉะนั้นการจัดการศึกษา
สําหรับเด็กออทิสติกควรเปนแบบหลักสูตรเฉพาะบุคคล (Individualized
Education Program,IEP)

หลกั สูตรสาํ หรบั เด็กออทสิ ติก

หลักสูตรสําหรับเด็กออทิสติกควรมุงขจัดความบกพรองของบุคคล
ประเภทนี้และในขณะเดียวกันก็มุงใหเด็กมีโอกาสเรียนรวมกับเด็กปกติ
ใหมากที่สุดเทาที่จะเปนไปได ดังนั้นหลักสูตรในระดับประถมศึกษา จึงเนน
พัฒนาการเต็มท่ี สวนในระดับมัธยมศึกษาจะเนนความสามารถของเด็ก และ
มุงใหเด็กแสวงหาความรูและพัฒนาทักษะตางๆ ของตนเองใหมากท่ีสุดเทาที่
จะมากได (ผดงุ อารยะวญิ ู. 2533 ใน ณชั พร นกสกุล. 2554: 42)

22 เด็กออทิสติก คูมือสําหรบั ครู

หลักการจัดหลกั สูตรสําหรบั เด็กออทิสตกิ
1. เปนการจัดประสบการณที่มุงใหเด็กออทิสติกสามารถดํารงชีวิต
ประจําวันไดอ ยางมีความสุข
2. เปนการพัฒนาเด็กโดยองครวมทั้งดานรางกาย อารมณ จิตใจ
สังคมและสติปญญา ผานกิจกรรมการเลนใหเหมาะสมกับวัย วุฒิภาวะและ
ความแตกตางระหวา งบุคคล
3. เปนการจัดประสบการณท่ีมุงสงเสริมใหเด็กออทิสติกไดรับ
การพัฒนาทักษะพื้นฐาน
4. ครอบครวั และชมุ ชนมสี วนรวมในการพัฒนาเดก็ ออทิสตกิ

เนอ้ื หาของหลกั สตู ร เนอื้ หาแบง ออกเปน 9 ทกั ษะ และกจิ กรรมเสรมิ
พิเศษ 1 กจิ กรรม ดังน้ี

1. ทักษะความต้ังใจ หมายถึง ความต้ังใจในการปฏิบัติกิจกรรม
ในชวงเวลาใดเวลาหน่งึ

2. ทกั ษะการเลยี นแบบ หมายถงึ การกระทาํ ตามพฤตกิ รรมของผอู นื่
ต้ังแตพฤตกิ รรมงา ยๆ ไปจนถงึ พฤตกิ รรมทีซ่ ับซอ น

3. ทักษะการรับรู หมายถึง กระบวนการแปลความหมายและ
การตอบสนองตอ ส่ิงเราทีม่ ากระทบประสาทสัมผสั ทง้ั 5

4. ทักษะการชว ยเหลือตนเอง หมายถงึ ความสามารถในการปฏบิ ตั ิ
กิจวตั รประจําวนั ในดา นตา งๆ

5. ทักษะดานสังคม หมายถึง การมีปฏิสัมพันธทางสังคมกับบุคคล
กลมุ รวม

6. ทกั ษะกลา มเนอ้ื มดั เลก็ หมายถงึ การทาํ งานของมอื การประสาน
สัมพันธร ะหวางตากบั มือ

เดก็ ออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรบั ครู 23

7. ทักษะกลามเน้ือมัดใหญ หมายถึง การใชกลามเนื้อสวนตางๆ
ของรา งกายในการเคลือ่ นไหวอยา งมีสมดุล

8. ทักษะพื้นฐานทางวิชาการ หมายถึง ความสามารถในการสังเกต
เปรียบเทียบ จําแนก ความเขาใจการคิดอยางมีเหตุผล ลีลามือ จํานวน
สญั ลกั ษณ

9. ทักษะการสื่อสาร หมายถึง ทักษะการรับสงขอมูลโดยใชสีหนา
ทาทาง คําพูด เพื่อสื่อความตองการของตนและรับรูความตองการของ
บุคคลอน่ื

10. กิจกรรมเสริมพิเศษ หมายถึง กิจกรรมท่ีจัดขึ้นเพ่ือสงเสริม
และพฒั นา ดานรา งกาย อารมณ สงั คม และสตปิ ญญา โดยจดั เปน กจิ กรรม
บรู ณาการและ/หรอื กจิ กรรมเฉพาะตามศกั ยภาพของแตล ะบคุ คล เชน กจิ กรรม
ศลิ ปะ กิจกรรมดนตรี พลศึกษา นนั ทนาการ ทศั นศึกษา เปนตน

แนวทางการจัดการเรียนการสอนและการปรับหลักสูตรสําหรับ
เดก็ ออทิสติก มีดังนี้

1. หลักสูตรควรไดรับการปรับใหสอดคลองกับความตองการและ
ความสามารถของเดก็

2. หลักสูตรไมควรเนนเฉพาะวิชาการ ควรเนนทักษะท่ีชวยให
เด็กสามารถดํารงตนในสังคมไดโดยไมจําเปนตองอาศัยความชวยเหลือจาก
บุคคลอ่ืน กิจกรรมท้ังหลายที่คนปกติปฏิบัติในการดํารงชีวิตในสังคม ควรทํา
การสอนเด็กออทิสตกิ ดวย เชน ทกั ษะในการข้นึ รถประจาํ ทาง การจายตลาด
การไปรว มงานสงั สรรค ฯลฯ

24 เดก็ ออทิสติก คูมอื สําหรับครู

3. การตอบสนองความตอ งการของเดก็ ออทสิ ตกิ เนอ่ื งจากเดก็ ออทสิ ตกิ
มีปญหาหลายดาน ทั้งดานการแพทย ดานสังคม ดานความคิด ความทรงจํา
ดานการพูดและภาษา ดานการปรับตัว ดานพฤติกรรม การจัดการเรียน
การสอนจงึ ควรประกอบดว ยบรกิ ารในหลายๆ ดา น จงึ ตอ งมกี ารวางแผนโดยอาศยั
ความรว มมือจากบุคลากรหลายฝา ย การจัดบรกิ ารจงึ จะบรรลเุ ปาหมาย

4. การชวยเหลือเบ้ืองตนท่เี ด็กควรไดรบั คือ ความชวยเหลือในดา น
การสอ่ื สารและการปรบั พฤตกิ รรม ซง่ึ สว นมากมงุ ขจดั ความกา วรา ว การปรบั ตวั
ตลอดจนทกั ษะในการเขากับคนอนื่ ๆ ของเดก็

5. การทํางานเปนทีม ครูการศึกษาพิเศษคนเดียวไมสามารถ
ชว ยเหลอื เดก็ ไดเ ตม็ ทแ่ี ละเดก็ จาํ เปน ตอ งไดร บั บรกิ ารหลากหลาย จงึ ตอ งมที มี
ซึ่งประกอบดวย ครูการศึกษาพิเศษท่ีสอนเด็กปกติ นักแกไขการพูด
นักสังคมสงเคราะห นักจิตวิทยา จิตแพทย นักกายภาพบําบัด และบุคลากร
ทางการแพทยท ี่จาํ เปน อืน่ ๆ

เด็กออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรับครู 25

การเรียนรวมของเดก็ ออทสิ ตกิ

เดก็ ออทสิ ตกิ จะมคี วามแตกตา งเฉพาะบคุ คล การจดั การเรยี นการสอน
จึงจําเปน ตอ งมคี วามยืดหยุนสูง ในการจดั การเรยี นการสอน ครูผูสอนจะตอง
คาํ นงึ ถงึ วธิ กี ารเรยี นรขู องเดก็ เปน สาํ คญั การสอนใหเ ดก็ ออทสิ ตกิ เกดิ การเรยี นรู
มพี ฤตกิ รรมทพ่ี งึ ประสงคแ ละพฒั นาเตม็ ศกั ยภาพไดน นั้ คณุ ครตู อ งมเี จตคตทิ ดี่ ี
ทง้ั ตอ เดก็ และสรา งเจตคตทิ างบวกของเดก็ ตอ คณุ ครโู ดยใหค วามรกั ความอบอนุ
ความเขาใจ การยอมรับนับถือ คลุกคลีกับเด็กและสรางสัมพันธภาพที่ดี
ตอกันจนเปนท่ียอมรับของเด็ก จึงจะเอื้อใหเด็กยอมรับการเรียนรูตางๆ
ตามจดุ มงุ หมายทก่ี าํ หนด และยดึ หลกั การสอน ดงั น้ี (Buffington, McClannahan
and Poulson, 1998; Faherty, 2000; Larkey, 2005)

1) สอนเปนรายบุคคล และสอนตามระดบั ความสามารถ
2) สอนจากงายไปยาก หรอื สอนจากสิง่ ใกลต วั ไปหาไกลตวั
3) สอนโดยใชห ลัก 3 R’s คือ

Repetition คอื สอนซ้ําไปซาํ้ มา และใชเวลาสอนมากกวา ปกติ
Relaxation คอื สอนแบบไมต ึงเครยี ดนัก เชน เปลย่ี นกิจกรรม
จากวิชาการเปนกิจกรรมนนั ทนาการสลบั ไปมา
Routine คือ กําหนดกิจกรรมใหเปนกิจวัตรประจําวัน
เหมือนๆ กนั ทกุ วัน เพอ่ื ไมใ หผูเรียนเกิดความสบั สน
4) สอนใหผเู รยี นไดฝ กปฏิบัติจรงิ
5) ใชเ วลาทาํ แตล ะกิจกรรมไมค วรเกิน 15-20 นาที
6) เทคนิคการสอนเชิงพฤติกรรมอยางเปนระบบ ซึ่งประกอบดวย
การวิเคราะหงานกระตุนเตือน การตะลอมกลอมเกลา แรงจูงใจและ
การใหรางวัล การเลียนแบบการลงโทษ เปนตน

26 เดก็ ออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู

เดก็ ออทสิ ตกิ คมู อื สําหรับครู 27

เทคนิคการสอน

เทคนคิ การสอนตาง ๆ ประกอบดวย
1. การวิเคราะหงาน เปนการจําแนกเนื้อหาท่ีจะสอนออกเปน
ข้นั ตอนยอยๆ หลายข้นั ตอน และจัดเรียงลําดับจากงายไปหายาก พรอมท้งั
กําหนดจุดประสงคเชิงพฤติกรรมของแตละขั้นตอนอยางครบถวน เชน
การใชโทรศัพทประกอบดวยขั้นตอนตอไปน้ี คือ การหาหมายเลขโทรศัพท
การจําหมายเลขโทรศัพทได การมองเห็นความเหมือนกันระหวางตัวเลข
ในสมุดโทรศัพทและตัวเลขบนแปนหมุน การหมุนหมายเลขโทรศัพทและ
การพดู คยุ โทรศพั ท เปน ตน ในการสอนครตู อ งสอนทกั ษะทลี ะอยา งตามลาํ ดบั
ความยากงาย
2. การกระตุนใหเด็กทําตาม หมายถึงการกระตุนเด็กในขณะ
ประกอบกจิ กรรมการเรียนเพอ่ื ใหเ ดก็ เรียนรไู ดด ขี ึ้น เมอื่ การเรยี นรเู กดิ ขน้ึ แลว
ครูอาจลดการกระตุนลง เมือ่ พฤตกิ รรมการเรยี นรูของเด็กคงท่ีแลว ครจู ึงหยดุ
กระตุนการกระตุนอาจทําไดหลายทาง เชน การกระตุนทางรางกาย วาจา
การเนนและการเลยี นแบบ

2.1 การกระตุนทางกาย เปนการชวยเหลือในการเคลื่อนไหว
เชน การเอื้อมมือ เมื่อเด็กหยิบของไมถึง ครูชวยอุมเด็กขึ้น
จนเด็กหยิบของได เปนตน หรือการจับมือเด็กเขียนหนังสือ
ในคร้ังแรกครูควรจับมือเด็กแลวลากเสนเปนตัวอักษร
ครง้ั ตอ ๆ ไปครลู ดความชว ยเหลอื ลง ครอู าจเพยี งแตจ บั มอื เดก็
และลากเสน เอง เมอื่ เดก็ เขยี นไดด แี ลว ครใู หเ ดก็ เขยี นหนงั สอื
โดยไมต อ งจบั

28 เด็กออทสิ ตกิ คูม อื สําหรบั ครู

2.2 การกระตุนทางวาจา คือการใชคําถาม โดยครูใชศัพทที่ส้ัน
กระทัดรัด หรือการกระตนุ เดก็ โดยใชเ สียง เชน ในการเรยี น
เรือ่ งสี ครสู อนไปแลว 3 สี คอื สีนํ้าเงิน แดง เหลอื ง แตเ ด็ก
ตอบสีเหลืองไมได เมื่อครูถามวานี่สีอะไร แลวเด็กไมตอบ
หรือตอบไมได ใหครูบอกวา สีเหลือง ดวยเสียงท่ีชัดเจน
อยางชาๆ ครูจะถามเชนนี้ซ้ําหลายครั้งและชวยตอบซํ้า
หลายครั้ง ในการตอบคร้ังตอๆ ไป ตอมาครูจะลดความดัง
ของเสยี งลงทีละนอ ยจนไมมเี สียงเลย

2.3 การเนน เปนการเนนดวยเสียงหรือดวยเสนก็ได การเนน
ดว ยเสียง ไดแ ก การเปลงเสยี งคาํ ตอบดังๆ เปนตน การเนน
ดว ยเสน เชน ขดี เสน รอบสง่ิ ทเ่ี ปน อนั ตรายแลว อธบิ ายเดก็ ให
เขาใจจนกระท่งั เด็กเขา ใจดแี ลว จึงลบเสน ออก เปนตน

2.4 การใชบตั รคําสัง่ หรือบัตรเตือนในการกระตนุ เตอื น ตดิ ตาม
โตะหรอื ประตูหองเรยี น

เด็กออทสิ ตกิ คมู อื สาํ หรบั ครู 29

3. การฝกใหทําตามคําส่ัง เด็กออทิสติกบางคนเรียนรูไดโดยการ
ใชทักษะนี้ เชน การใชคําสั่ง “เริ่มทํางาน พรอมกับชี้มือไปท่ีงานท่ีตองการ
ใหเดก็ ทํา หรือครใู ชคาํ ส่ัง “มองหนา คร”ู โดยชมี้ าที่ดวงตาของครู

ในการสง่ั แตล ะคาํ สง่ั ครจู ะตอ งรอดพู ฤตกิ รรมความสนใจของเดก็ และ
ควรใหส ่งิ เสริมแรงกบั เด็ก

ตัวอยา ง
- เมอื่ ครสู งั่ ใหม องตาแลว เดก็ พยายามเงยศรี ษะขนึ้ ครจู ะใหแ รงเสรมิ

โดยการชวยจับคางของเด็กขึ้น เพื่อใหเ ดก็ สนใจมองตาครู
- ในเด็กท่ีมีความสนใจเพิ่มขึ้นแลว การออกคําส่ังจะเปนการเพ่ิม

ความสามารถของเด็ก เชน “หยิบสีแดงมาใหค ร”ู หรือ “หยบิ ของ
ลงกลอง”
- ถา เดก็ ตอบสนองตอ คาํ สง่ั ไมถ กู ตอ งครคู วรใหก ารกระตนุ เตอื น เชน
จับมือทํา ใชค ําถาม ใหเ ด็กสามารถทาํ กิจกรรมจนเสรจ็
การใหส ง่ิ เสรมิ แรงเปน สว นประกอบหนง่ึ ของการฝก ใหท าํ ตาม เมอ่ื เดก็
มีการสรางพฤติกรรมท่ีเหมาะสมหรือมีความพยายามในการสรางรูปแบบ
พฤติกรรมเปาหมาย ครูควรเสริมแรงทันที ในขั้นแรกส่ิงเสริมแรงที่เลือก
ควรมลี กั ษณะเปน ของทร่ี บั ประทานไดห รอื สามารถสมั ผสั ได แลว จงึ เปน สง่ิ เสรมิ แรง
ทางสงั คม เชน การชมเชย การลบู ศรี ษะ เปนตน
4. การเลยี นแบบ ในระยะแรกๆ เด็กจะเลียนแบบแม ตอ มาเด็กจะ
เลยี นแบบเพอื่ นหรอื บคุ คลทต่ี นชอบ ซงึ่ ไดแ กค รู ดงั นน้ั ครจู งึ ตอ งทาํ แบบอยา ง
ใหเด็กดู เพอื่ ใหเดก็ ทาํ ตามซํา้ ทีละข้นั ตอน และชว ยเหลอื เทาท่จี าํ เปน
5. การส่ังใหเด็กทําอะไร ควรเปนคําส่ังงายๆ ขอความส้ันๆ และ
เปนคําส่ังเดียว คําพูดตองไมซับซอน บางคร้ังตองทําทาทางประกอบใหเด็ก
ไดเห็น หรือทําเปนตัวอยางใหดู เด็กจึงจะทําตามได จนเด็กปฏิบัติตามได
จงึ เพม่ิ คาํ สั่งใหยาวขึน้

30 เด็กออทสิ ติก คูมอื สาํ หรบั ครู

6. เทคนิคเพื่อชวยลดปญหาระยะความสนใจส้ัน
ครผู สู อนจะตอ งมคี วามเขา ใจพฤตกิ รรมของเดก็ ออทสิ ตกิ
โดยดูจากการตอบสนอง เชน ครูใหเด็กรอยลูกปด
จาํ นวน 5 ลูก เด็กทาํ ได 1 ลูก แลวทําทา จะลุกหนี ครู
จะตองรีบชวยจับมือเด็กใหหยิบลูกหน่ึงรอยในเชือก
ตอ ไป ถา เดก็ ยนิ ยอมใหจ บั มอื ทาํ จะตอ งชมเชยทกุ ครง้ั เปน
การกระตุนใหเด็กทําเองในครั้งตอไป การจัดท่ีนั่งใหเด็กควรเปนที่ท่ีเด็ก
ลุกลําบาก เชน ใหเด็กน่ังอยูในมุมจํากัด หรือโตะท่ีประกอบเปนคร่ึงวงกลม
โดยใหเด็กนั่งตรงกลาง หองควรเงียบ ไมมีคนพลุกพลาน ซ่ึงจะทําให
เด็กวอกแวกงาย ควรสอนใหเด็กทํากิจกรรมเฉพาะของแตละคนกอน
เม่ือเรมิ่ ยินยอมทาํ ตามไดนานขน้ึ จึงจดั ใหทาํ กิจกรรมเปนกลมุ

เด็กออทสิ ติก คมู ือสําหรบั ครู 31

7. การสอนภาษาแบบบูรณาการ
เปน การพฒั นามาจากแนวความคดิ ทว่ี า เดก็ จะสนใจใชภ าษาในกจิ กรรม
ตางๆ ซึ่งเปนการพัฒนาการเรียนรูทางภาษาและสงเสริมใหเกิดผลสัมฤทธ์ิ
ดานการส่ือสารผานการนาํ ไปใช โดยเด็กจะเรียนรูทักษะภาษา ผา นการฝก ฝน
และสถานการณตามสภาพจริงในสังคม เชน กิจกรรมสรางประสบการณ
ทางภาษา
กิจกรรมสรางประสบการณท างภาษา
ประโยชน
1. เดก็ มีความเขาใจคาํ ศพั ท มกี ารใชป ระโยคอยางเหมาะสม
2. มีมโนมติเกี่ยวกับเรื่องราวตางๆ ซ่ึงประสบการณเหลาน้ี
เปน พนื้ ฐานการสรางประสบการณทางภาษาในเดก็ ออทสิ ตกิ

32 เด็กออทิสติก คมู อื สําหรบั ครู

3. เปนการบูรณาการพัฒนาการทักษะการอานพรอมกับ การฟง
การพดู การเขยี น

จุดประสงค
เปน การใหค วามสําคญั กบั ทกั ษะหลายดานรว มกนั คือ องคป ระกอบ
ของภาษา พฤตกิ รรม การคดิ และควรเลอื กหว ขอ ทเ่ี ดก็ กาํ ลงั สนใจหรอื สง่ิ ทอี่ ยู
ในกิจวตั รประจําวันของเด็ก เชน การทาํ งานของเครือ่ งยนต การรบั ประทาน
อาหารในรานอาหาร ความรูสึกท่ีมีตอผิวสัมผัสตางๆ หรือกิจกรรมท่ีทํากลาง
วนั และกลางคืน
ลักษณะกจิ กรรม
1. ในเดก็ ทม่ี คี วามสามารถดา นการเขยี น เดก็ จะเขยี นตามประสบการณ
มาสง ครไู ด เพอื่ พฒั นาการเรยี นการสอนอา น การสะกดคาํ พฒั นาการทางภาษา
และกจิ กรรมพฒั นาการเขียน
2. ในเด็กที่มีความสามารถในคัดลอก ครูควรใหเด็กคัดลอกโดยใช
ภาษาของตนเอง
3. ในเด็กท่ีมีความสามารถทางภาษาอยูในระดับตํ่าหรือยังไมมี
ภาษาพูด ใชบัตรรูปภาพเรียงลําดับเปนเร่ืองราวตามลําดับกิจกรรมท่ีผานมา
พรอมกับการสอนเกี่ยวกับลําดับ “กอน” “หลัง” การสอนโดยใชรูปภาพนั้น
เปน การสรา งความเขา ใจภาษา ขณะทเี่ ดก็ ใชร ปู ภาพ ครจู ะออกเสยี งใหเ ดก็ ไดย นิ
พรอ มกบั ยกรูปภาพน้นั ไวข างๆ รมิ ฝป าก เดก็ จะพยายามเลยี นเสยี งพรอมกับ
มองรูปภาพไปดวย
นอกจากน้ีกิจกรรมสรางประสบการณทางภาษายังมีประโยชนอีก
หลายอยาง เชน ในเด็กที่เริ่มมีความพรอมในการอาน ครูควรใชสัญลักษณ
หรอื รปู ภาพควบคกู บั คาํ ศพั ทก อ นเพอื่ สรา งความเขา ใจภาษา จากนน้ั จงึ พฒั นา
เปน การพดู วลี พดู เปน ประโยค พดู เรอ่ื งความยาวหนง่ึ ยอ หนา และเลา เรอ่ื งสน้ั ๆ ได
รูปแบบการสรางเร่ืองราวน้ันครูอาจใหโอกาสเด็กในการเลือกวาจะเลาเรื่อง
ใหค รฟู งโดยตรง การอัดเทป หรือการอดั วดี ีโอเทป

เดก็ ออทิสตกิ คูมอื สําหรับครู 33

8. การสอนตามโอกาส
การสอนตามโอกาสหรือเหตุการณท่ีเกิดขึ้นเปนการสรางโอกาส
ในการเรียนการสอนผานกิจกรรมระหวางวันของเด็ก เปนการสอนตามสภาพ
แวดลอมท่ีเปนธรรมชาติ ผานส่ือการเรียนการสอน เด็กจะสามารถเช่ือมโยง
สงิ่ ทเี่ รยี นไปสสู งั คมไดง า ย ในเดก็ ออทสิ ตกิ ทพี่ ฒั นาการภาษาลา ชา อยา งรนุ แรง
ครตู อ งใหก าํ ลงั ใจและกระตนุ ใหน กั เรยี นทาํ ตามหรอื ใชร ปู ถา ยขนาดเทา ของจรงิ
ขนาดใหญป ระกอบการสอน ขนั้ ตอนการสอนตามโอกาส แบง ได 3 ขน้ั ตอน คอื
1) สงั เกตวา เดก็ สนใจส่งิ ของหรือสอื่ การสอนใดเปน พิเศษ
2) เลือกวัตถุประสงคเพียงขอเดียว โดยพยายามเพิ่มความสนใจ
สิ่งใดสิ่งหน่ึงของเด็กใหนานขึ้น พยายามรอการตอบสนองจากเด็กซ่ึง
อาจจะเปนภาษาพูด การชําเลืองตามองในระยะเวลาอันสั้น การจองมอง
เปน เวลานาน หรอื การแสดงในลกั ษณะอน่ื ๆ แตถ า เดก็ ไมส นใจ ครคู วรใชก ารสมั ผสั
รวมดวย เชน การแตะแขน การจบั มือทํา
3) การเพ่ิมความสนใจ เและกระตุนใหเกิดการสนทนาสั้นๆ เชน
ถานักเรียนถือรถของเลนสีน้ําเงิน ครูควรพูดแสดงความสนใจ “รถสีน้ําเงิน”
หรือ “ยางรถสีน้ําเงิน” การกระตุนเตือนน้ันเริ่มจากการใชเสียงเพื่อใหเด็ก
แสดงพฤตกิ รรมหรอื เปลง เสยี งออกมา การกระตนุ เตอื นขนั้ สงู คอื กระตนุ ใหเ ดก็
บอกความตองการ

34 เดก็ ออทสิ ติก คูม อื สําหรับครู

9. การสอนรวมกบั กิจกรรมทีท่ าํ เปน ประจํา
การปฏิบัติรวมกับกิจกรรมท่ีทําเปนประจํา คือกิจกรรมประจํา
ในสงั คมซง่ึ เปน สงิ่ ทเ่ี ดก็ คนุ เคยและเรยี นรไู ดด ี ซงึ่ จะมกี ารเตรยี มบทไวล ว งหนา
ทงั้ บทพดู และการแสดงออก เปน การฝก ใหเ ดก็ ไดฝ ก ฝนทกั ษะทต่ี งั้ เปา หมายไว
เชน กิจกรรมการเตรียมอาหาร การเดนิ ทางไปดหู นงั การรับประทานอาหาร
ในรานอาหาร การซอ้ื ของในหางสรรพสินคา ไปจนถึงการเลน กีฬาเปน ทมี
การสอนรวมกับกิจกรรมที่ทําเปนประจําน้ี ทําใหเด็กเรียนรูอยางมี
ความหมายและจดจําผูท่ีมีสวนรวมในการทํากิจกรรมได เชน เด็กจะสามารถ
จดจําเพ่ือนๆ และการสนทนาท่ีสนุกสนานได การจายเงินในรานขายของ
เปนการสรางโอกาสใหเด็กเรียนรูชุมชนรวมกับบุคคลอื่นๆ ครูควรเริ่มให
เด็กรับผิดชอบบทบาทงายๆ มีเปาหมายเฉพาะเจาะจง ตามระดับอายุและ
ความสามารถในการมสี ว นรวมของนกั เรยี นแตล ะคน
10. การสอนเรื่องราวทางสังคม
เร่อื งราวทางสังคมเปนการพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก
คลายเปนหนังสือเลมเล็กท่ีอธิบายสถานการณสังคมและการตอบสนองท่ี
เหมาะสม จัดทําขึ้นเพ่ือสอนพฤติกรรมเฉพาะบุคคล โดยมีโครงสรางของ
เรอ่ื งราว ดงั นี้
1) ประโยคอธบิ าย เปน ประโยคทใี่ หข อ มลู เกยี่ วกบั บคุ คล สงิ่ แวดลอ ม
และการกระทํา เชน ครกู าํ ลังสอนหนงั สือ
2) ประโยคชี้ทาง โดยอธิบายพฤติกรรมตอบสนองที่เหมาะสม
เชน นกั เรียนตงั้ ใจฟง
3) ประโยคมุมมอง เปนการบอกเอกลักษณ ความรสู กึ และปฏิกิริยา
ยอ นกลบั ของบคุ คลอนื่ เชน นกั เรียนทกุ คนไดร บั รางวัล

เดก็ ออทิสติก คูมือสําหรับครู 35

การสรางเรื่องราวทางสงั คม มขี น้ั ตอนการสรา งดงั น้ี
1) เลือกพฤติกรรมทางสังคมที่ตองการเพิ่มปฏิสัมพันธทางบวก
หรอื การสรา งโอกาสการเรยี นรสู งั คมแกน กั เรยี น วเิ คราะหง านทเ่ี ปน พฤตกิ รรม
โดยแบงข้นั ตอนออกเปนข้นั ตอนยอ ยๆ เพอื่ ใหประสบความสาํ เร็จไดง า ย
2) อธิบายความหมายพฤติกรรมท่ีเหมาะสมหรือสถานการณปญหา
ใหชัดเจน
3) บนั ทึกความถข่ี องพฤตกิ รรมเปาหมายในชว ง 3 - 5 วนั กอ นใช
การสรา งเรือ่ งราวทางสงั คม
4) เขียนเรื่องราวทางสังคมสนั้ ๆ โดยใชประโยคทั้งสามประเภท
5) นาํ เสนอเร่ืองราวทางสงั คม
6) ใชร ูปถา ย รปู วาดหรือรูปภาพ มาประกอบเรื่องราวทางสังคม

36 เดก็ ออทสิ ติก คมู ือสาํ หรบั ครู

ตัวอยางเร่อื งราวทางสงั คม

ขอควรระวัง ในการใหนิยามพฤติกรรมเปาหมาย หรือเลือก
สถานการณท่ีเปนปญหา ไมควรแคบเกินไปเพราะจะทําใหเด็กไมสามารถ
เชอ่ื มโยงทกั ษะไปสูส ถานการณอ ่นื ๆ ได

เด็กออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรบั ครู 37

7) อานเรือ่ งราวทางสังคมและพฤติกรรมทตี่ อ งการแกนักเรยี นและ
นาํ มากาํ หนดไวใ นตารางกจิ กรรมของเดก็ ทกุ วนั สาํ หรบั นกั เรยี นทม่ี คี วามสามารถ
ดานการอาน นักเรียนสามารถอานเร่ืองราวท่ีเปนพฤติกรรม เปาหมายได
หลายๆ ครั้ง หลายๆ เวลา และสามารถรวมแลกเปล่ียนเรื่องราวทางสังคม
ของตนเองกับเพื่อนๆ ได แตสําหรับนักเรียนท่ีมีขอจํากัดดานการอานแลว
นักเรียนจะเปนผูฟงครูหรือผูท่ีเกี่ยวของอานใหฟง โดยครูหรือผูท่ีเก่ียวของ
ควรอา นดว ยเสียงดังและชดั เจนพอทเ่ี ดก็ จะไดยินและเขา ใจ

8) การบนั ทกึ ขอ มลู หลงั ใชเ รอ่ื งราวทางสงั คม เปรยี บเทยี บขอ มลู กอ น
และหลังใช

9) เมื่อเวลาผานไป 2 สัปดาห แลวพบวาการใชเร่ืองราวทางสังคม
ทาํ ใหเ ดก็ มพี ฤตกิ รรมเปลี่ยนแปลงไปควรใชเ รอ่ื งราวใหห ลากหลายข้นึ

11. การใชเพอ่ื นเปน ส่อื กลาง
การใชเพ่ือนเปนสื่อกลางนี้เหมือนกับการใชเพ่ือนสอนเพ่ือนหรือ
ใหเพื่อนเปนครูซึ่งพิสูจนแลววามีประสิทธิภาพอยางมากในการสอนบุคคล
ออทิสติกโดยเฉพาะทักษะการปฏิสัมพันธในสังคม ทักษะการใชชีวิตในชุมชน
ความสามารถในการแยกแยะงาน และการเรียนรขู องทักษะทางภาษา

38 เดก็ ออทสิ ติก คูม อื สาํ หรบั ครู

รปู ยทุ ธศาสตรรปู แบบการใชเ พอื่ นเปนส่ือกลาง

การแลกเปลยี่ น - ลกั ษณะทวั่ ไปของบุคคลออทสิ ตกิ
ความคิดเห็นระหวา ง - สถานการณเ ฉพาะหนา อะไรบาง

กลุมเพอื่ นท่ัวไป ท่ีตอ งเจอขณะเปนเพอ่ื นชวยสอนของ
บคุ คลออทสิ ติก
แนะนาํ กลุม เพอื่ น - ความแตกตางและความเหมือน
ชวยสอนแกบคุ คล ระหวา งเพ่ือนท่ชี ว ยสอนกบั
บุคคลออทสิ ติก
ออทสิ ตกิ

หมนุ เวยี นกลุมเพอ่ื น มกี ระบวนการพฒั นา
ชวยสอนแกบคุ คล กลุม เพือ่ นชวยสอน

ออทิสตกิ

เตรียมแนวทาง - ใหแนวทางที่เหมาะสมอยางไร
จดั การเรียนการสอนสําหรบั - วิธีการจัดการสง่ิ เสริมแรงควรเปน

กลมุ เพ่ือนชว ยสอน อยา งไร
- ควรใหขอ มูลยอนกลบั อยางไร
รปู แบบของการเรียน - ควรตอบสนองพฤติกรรม
การสอน
ทไี่ มพึงประสงค
เตรยี มการใหข อ มลู ยอนกลับ
ตามเวลา

12. การจัดสภาพแวดลอ ม

การจัดสภาพแวดลอมหมายรวมไปถึงการจัดโตะเรียน ที่ทําให

ครูกับเด็กสื่อสารกันไดดี เชน จัดโตะเปนรูปวงกลม จัดช้ันเรียนใหมี

ขนาดเล็ก จัดอุปกรณที่เอ้ืออํานวยตอการเรียนรู ตลอดจนการจัดตารางเวลา

ในการเรียนการสอนท่จี ะเกิดประโยชนต อเดก็ มากทสี่ ุด

เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรับครู 39

การจดั การกับพฤตกิ รรม

ท่ีไมเ หมาะสม
ในหองเรียน เด็กออทิสติกจะมีความสนใจในสิ่งใดสิ่งหน่ึงเปน
ระยะเวลาสั้นๆ วอกแวกงายตอส่ิงแวดลอมรอบตัว มีพฤติกรรมท่ีไมอยูน่ิง
เดินไปเดนิ มา บางคนสงเสียงรอ ง กรดี รอ ง ซึ่งสง ผลตอ บรรยากาศการเรียนรู
ในช้ันเรียนรวมได ดังนั้นเพ่ือไมใหสงผลกระทบตอเพ่ือนรวมชั้นเรียนคนอื่นๆ
ครผู สู อนควรจะตอ งรจู กั และเขา ใจในการควบคมุ ดแู ลเดก็ ออทสิ ตกิ เชน ในขณะท่ี
ครสู อนหากเดก็ ออทสิ ตกิ คนหนง่ึ ไมพ รอ มทจ่ี ะเรยี นแลว ลกุ ขน้ึ เดนิ ไปมาครอู าจจะ
มอบหมายงานท่ีเด็กชอบทํา เชน วาดรูปหรือบวกลบเลขใหทํา หรือน่ังสมาธิ
หรอื พกั ผอ นหากเดก็ เกดิ ความเครยี ด เปน ตน กอ นอนื่ คณุ ครคู วรทราบวา อะไร
ท่เี ปนสาเหตุใหเด็กเกดิ พฤตกิ รรมเหลาน้ี

40 เด็กออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรับครู

สาเหตุทที่ ําใหเกิดพฤติกรรมทไ่ี มเหมาะสม
ส่ิงแวดลอม เชน อุณหภูมิที่รอนหรือหนาวจนเกินไป ทําใหเด็ก
สงเสียงงอแง เด็กบางคนพอเขาไปในหองเรียนท่ีมีอุณหภูมิท่ีตนไมเคยชินก็จะ
อยูนงิ่ ไมไ ดเลย ในขณะท่ีหอ งเรยี นเกา สามารถอยูน ิง่ ได
ความเจ็บปวย อาจเปนความเจ็บปวยทางการของเด็กหรือผลจาก
การใชย า เชนเด็กท่ีตบหัวหรอื ทุบหตู วั เองบอยๆ นนั้ อาจเกิดจากเดก็ มีอาการ
ปวดหวั หรอื หู หรอื บางทที เ่ี ดก็ หงดุ หงดิ งา ย อาจเปน เพราะเดก็ มอี าการปวดทอ ง
การไดร บั ฝก มากเกนิ ไป ซง่ึ การฝก ใหเ ดก็ ทาํ กจิ กรรมตา งๆ ตอ งคาํ นงึ ถงึ
ความสามารถของเด็ก รวมถึงสุขภาพจิตของเด็กดวยวา มีความอดทนและ
ยืดหยุนไดแคไหน เด็กอาจมีพฤติกรรมตอตาน ขัดขืน โวยวาย อาละวาด
หากใหกิจกรรท่ีไมเหมาะสมและนานจนเกนิ ไป
การกระตุนตนเอง คือ ลักษณะอาการท่ีเด็กทําอะไรซ้ําๆ ซากๆ
เปน เวลานาน เชน โยกตัว สะบดั มือ กล้งิ ของเลน ไปมา อาจเกิดกระบวนการ
ทํางานของรางกายท่ีไมสัมพันธกัน ซึ่งตองใชวิธีการทางดานกิจกรรมบําบัด
และการกระตนุ ประสาทสมั ผัสการรับรเู ขา ชว ย
การเรยี กรองความสนใจ คอื เดก็ จะแสดงพฤติกรรมนน้ั ซ้ํา หากไดร บั
การตอบสนองจากผอู น่ื เชน เดก็ ไมอ ยากทานขา วเอง จงึ กดั มอื ของตนเองแลว ครู
เขา มาหา ม มากอด และปอ นขา วเดก็ เมอ่ื ถงึ เวลาทานขา วครงั้ ตอ ไป เดก็ กจ็ ะทาํ
พฤตกิ รรมดังกลาว
ความตองการหลกี หนี คือ เดก็ จะเลือกทําพฤติกรรมทไี่ มพงึ ประสงค
เพือ่ หลีกเลี่ยงสถานการณท ีต่ นเองไมช อบ เชน เดก็ ทราบวา เมือ่ ทานขาวเสรจ็
เด็กจะตองเก็บจานและทําความสะอาดโตะ เด็กจะทําจานแตกเพ่ือหลีกเลี่ยง
การทํางาน จึงตอ งฝกใหเ ด็กมคี วามรบั ผิดชอบตอการกระทําของตนเอง

เด็กออทิสตกิ คมู อื สําหรบั ครู 41

เมอ่ื ทราบสาเหตแุ ลว ตอ ไปนเ้ี ปน เทคนคิ การแกไ ขพฤตกิ รรมทไ่ี มเ หมาะสม
ทคี่ ุณครสู ามารถนาํ ไปใชไ ด

การจบั ทาํ และจับใหห ยดุ
เปนเทคนิคที่ใชในการสรางพฤติกรรมใหม หรือหยุดพฤติกรรม
ทีไ่ มพ งึ ประสงค ใชวิธีการชวยเหลอื ใดๆ กไ็ ดท่ชี วยใหเด็กทาํ กิจกรรมไดงา ยขน้ึ
เชน จับมอื ไมใ หร อื้ ของ จับมอื จับชอ นกนิ ขา ว แลวลดการชวยเหลอื ลงเร่ือยๆ
จนเดก็ ทําไดด ว ยตนเอง
การใหรางวลั
เปน เทคนคิ ทใ่ี ชเ พอ่ื ใหเ ดก็ ทาํ พฤตกิ รรมทเ่ี ราตอ งการมากขน้ึ โดยการให
ส่ิงของเด็กชอบหลังจากเด็กมีพฤติกรรมที่พึงประสงค หรือทํากิจกรรมท่ี
มอบหมายใหเ สรจ็ อาจเปน ขนมของเลน คาํ ชมเชยการแสดงความรกั โดยการกอด
หอมแกม ขน้ึ อยกู บั รางวลั ทเ่ี ดก็ ชอบ แตต อ งระวงั การตดิ เปน เงอ่ื นไข ตอ งปอ งกนั
โดยคอยๆ ถอดถอนรางวลั และงดใหเมอ่ื พฤตกิ รรมท่พี ึงประสงคน น้ั คงที่
การเพมิ่ ส่ิงเรา
เปนเทคนิคที่ใชเพ่ือเพ่ิมพฤติกรรมที่ตองการ โดยการเพิ่มสิ่งเรา
ใหนาสนใจ ใชรูปแบบการกระตุนท่ีหลากหลาย เชน การเรียกช่ือเด็กอาจใช
เสยี งดงั ใชเ สยี งเพลงประกอบ แตต อ งระวงั วา เดก็ อาจเคยชนิ กบั การตอบสนอง
ตอเสยี งดัง ตองคอ ยๆ ลดเสยี งลงใหอ ยใู นระดับปกติ
การไมส นใจ
เปนเทคนิคท่ีใชเพ่ือลดพฤติกรรมท่ีไมเหมาะสม โดยการเพิกเฉย
ตอพฤติกรรมที่ไมพึงประสงค เชนเด็กนอนดิ้นกับพ้ืนเม่ืออยากไดของเลน
ที่ไมมีประโยชน ใหเดินหนีและมองความปลอดภัยใหเด็กอยูหางๆ อยาให
เด็กรูตัว วิธีน้ีผูฝกปฏิบัติตองใจเย็น ใชความอดทนสูงและใชกับการเพิกเฉย
ตอพฤติกรรมทเี่ ปนอันตรายไมได

42 เดก็ ออทิสติก คูมอื สาํ หรับครู

การเบย่ี งเบนความสนใจ
เปนเทคนิคท่ีใชเพื่อลดพฤติกรรมท่ีไมพึงประสงค โดยการหาสิ่งที่
นาสนใจมากกวามาใหเด็กทํา และมีสิ่งเราท่ีหนาสนใจหลายๆ อยางใหเด็ก
ไดเลอื ก
ขอควรระวงั
เพื่อใหเด็กสงบไมรบกวนเพ่ือนรวมชั้น ครูผูสอนและเพ่ือนๆ รวมชั้น
จะตองไมแสดงใหเด็กออทสิ ตกิ รสู ึกวา ตวั เองแตกตาง ผดิ ปกติ หรอื เปน ปญหา
ภาระคนอน่ื ๆ อีกทงั้ ไมควรหวั เราะหรอื ลอเลยี นทา ทางท่ีไมเ หมาะสมของเด็ก

เด็กออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู 43

ผลสัมฤทธท์ิ างการเรียน
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ยังไมมีเกณฑตัดสินเฉพาะ ซึ่งในปจจุบัน
การวดั ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นของเดก็ ออทสิ ตกิ ยงั คงใชห ลกั เกณฑเ ดยี วกนั กบั
การวดั ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นของเดก็ ปกติ โดยวดั จากคะแนนตอบแบบทดสอบ
ซง่ึ จะวดั ความสามารถทางการเรยี นในวชิ าตา งๆ ตามหลกั สตู รทใ่ี ชใ นเกณฑต ดั สนิ
ของเด็กปกติ

การมสี ว นรว มของผปู กครอง
ในการใหก ารศกึ ษาแกเ ดก็ พอ แมเ ปน บคุ คลทสี่ าํ คญั อยา งยงิ่ ในการชว ย
เตรียมความพรอมใหเด็ก เพ่ือใหเด็กพรอมท่ีจะเรียนเม่ืออายุถึงวัยเรียน
พอ แมจ าํ เปน ตอ งมคี วามรคู วามเขา ใจถกู ตอ งเกย่ี วกบั วธิ กี ารเตรยี มความพรอ ม
ในดานตาง ๆ เพ่ือใหความชวยเหลอื แกล กู ของตนใหมพี ฒั นาการเปนไปอยาง
สอดคลอ งทัง้ ท่ีบานและทโี่ รงเรยี น

44 เด็กออทิสตกิ คมู อื สาํ หรับครู

เอกสารอา งองิ

สมพร หวานเสร็จ และคณะ. (มปพ). ชุดฝกทักษะเตรียมความพรอมกอน
การเรียน. ขอนแกน: หจก.โรงพิมพค ลังนานาวิทยา. (2552).

สมพร หวานเสร็จ. (2552). การพัฒนาศักยภาพบุคคลออทิสติก
โดยใชส่ือสนับสนุนการเรียนรูผานการมอง. ขอนแกน: โรงพิมพ
คลงั นานาวิทยา.

ณัชพร นกสกุล. (2554). การบริหารจัดการเรียนรวม โดยใชโครงสรางซีท
สํานักงานคณะกรรมการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน กรณีศกึ ษา: โรงเรียน
วัดอุทัยธาราม สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา
กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพ: กลุมงานการศึกษาพิเศษ สถาบัน
ราชานุกูล.

อมุ าพร ตรงั คสมบตั .ิ (2545). ชว ยลกู ออทสิ ตกิ คมู อื สาํ หรบั พอ แมผ ไู มย อมแพ.
กรุงเทพฯ: บรษิ ทั ศนู ยวจิ ัยและพฒั นาครอบครัว จํากัด.

เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรบั ครู 45

46 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมอื สาํ หรบั ครู

ภาคผนวก

เดก็ ออทสิ ติก คูมือสาํ หรบั ครู 47

แผนการจดั การศกึ ษาเฉพาะบคุ คล
(Individualized Education Program: IEP)

กอ นการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน  ระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน

ชอ่ื สถานศกึ ษา......................................................สงั กดั ................................................

เรม่ิ ใชแ ผนวนั ท่ี .................................................................สน้ิ สดุ แผนวนั ท่ี ....................

ระดบั  อนบุ าลปท ่ี ............... ประถมศกึ ษาปท ่ี ............

1. ขอ มลู ทว่ั ไป
ชอ่ื – ชอ่ื สกลุ ................................................................................................................
เลขประจาํ ตวั ประชาชน ...............................................................................................
การจดทะเบยี นคนพกิ าร  ไมจ ด ยงั ไมจ ด จดแลว
ทะเบยี นเลขท่ี .................................................................................................................
วนั /เดอื น/ป เกดิ ...................... อายุ ..........ป .................... เดอื น ศาสนา ....................
ประเภทความพกิ าร ........................................ลกั ษณะความพกิ าร ..............................
ชอ่ื – สกลุ บดิ า ...............................................................................................................
ชอ่ื – สกลุ มารดา ...........................................................................................................
ชอ่ื – สกลุ ผปู กครอง ............................................................เกย่ี วขอ งเปน ....................
ทอ่ี ยผู ปู กครองทต่ี ดิ ตอ ได บา นเลขท่ี .................................. ชอ่ื หมบู า น .......................
ถนน ..........................ตาํ บล/แขวง ...........................อาํ เภอ/เขต .................................
จงั หวดั ....................................................... รหสั ไปรษณยี  ............................................
โทรศพั ท ...............................มอื ถอื ...................................... โทรสาร ...............................
e-mail address ……………………………………………………………………………………………

48 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรบั ครู

2. ขอ มลู ดา นการศกึ ษา
ไมเ คยไดร บั การศกึ ษา/บรกิ ารทางการศกึ ษา
 เคยไดร บั การศกึ ษา/บรกิ ารทางการศกึ ษา

 ศนู ยก ารศกึ ษาพเิ ศษ สว นกลาง .........................ระดบั ..........................
พ.ศ. .............

 โรงเรยี นเฉพาะความพกิ าร ............................... ระดบั ........................
พ.ศ. ................

โรงเรยี นเรยี นรว ม ............................................... ระดบั .........................
พ.ศ. ................

การศกึ ษาดา นอาชพี ...........................................ระดบั ......................
พ.ศ. ................

การศกึ ษานอกระบบ ..........................................ระดบั ......................
พ.ศ. ................

การศกึ ษาตามอธั ยาศยั ...................................... ระดบั .......................
พ.ศ. ................

อน่ื ๆ ...................................................................ระดบั ......................
พ.ศ. ...............

เดก็ ออทิสติก คูม ือสําหรบั ครู 49

50 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมอื สาํ หรบั ครู 3. การวางแผนการศกึ ษา

ระดบั ความสามารถใน เปา หมายระยะยาว 1 ป จดุ ประสงคเ ชงิ พฤตกิ รรม การประเมนิ ผลปจ จบุ นั ผรู บั ผดิ ชอบ
ปจ จบุ นั (เปา หมายระยะสน้ั )

ดา นกลา มเนอ้ื การออกกําลังเพ่อื เสริมสราง เม่ือตองทํากิจกรรมท่ีตองใช สงั เกตจากการรว ม
จดุ เดน พฒั นาการของกลา มเนอ้ื และ ความสามารถในการทาํ งานของ กจิ กรรมกลางแจง
การใชง านของกลา มเนอ้ื การทรงตวั กลามเน้ือสวนตางๆ นักเรียน
มัดใหญในการทํากิจกรรม สามารถทําไดตามวัตถุประสงค
ตา งๆ สามารถทาํ ไดใ น ทกุ ครง้ั
ระดบั หนง่ึ

จดุ ดอ ย การฝกทักษะการใชงานของ เม่อื ฝกกิจกรรมประเภทลีลามือ สงั เกตจากการรว ม
การใชง านของกลา มเนอ้ื กลา มเนอ้ื มดั เลก็ ในการ นักเรียนสามารถลากเสนตาม กจิ กรรมภายในชั้นเรียน
มดั เลก็ ยงั ตอ งชว ยเหลอื เชน หยบิ จบั ขดี เขยี น และ แบบได ต้ังแตลักษณะเสนพ้ืน
เรอ่ื งนา้ํ หนกั มอื ในการเขยี น การใชม อื กบั อปุ กรณง า ยๆ ฐานจนถึงแบบพยัญชนะงายๆ
ทไ่ี มซ บั ซอ น