สูจิบัตร

๙๙ ผาแดงนางไอ่ เป็นวรรณกรรมอีสานที่นิยมเอามาเล่นในหมู่หมอลำ ในสมัยก่อน โดยใน พ.ศ. 2489 หมอลำ เพลินคณะอัศวินดาวรุ่ง ตำ บลแคนน้อย อำ เภอคำ เขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร หัวหน้าวง คุณพ่อมี กิจเกียรติ์ ได้แต่ง กลอนขึ้นมาใหม่ และได้คัดเลือกนักแสดงให้สมบทบาทตามความหมาะสม ผาแดงนางไอ่เป็นการลำ เต็มเรื่องเพื่อเล่า ถึงเรื่องราวของนางไอ่และท้าวผาแดง แต่ในการแสดงชุดนี้จะตัดช่วงมาเล่าเรื่องราวเฉพาะตอน โดยจะเล่าถึงตอนผา แดงลานางไอ่ ซึ่งท่าฟ้อนต่างๆ นั้น ได้เทคนิคและกระบวนท่าฟ้อน จากคุณพ่อคำ บน กิจเกียรติ์ ซึ่งเป็นหมอลำ เพลิน ของคณะอัศวินดาวรุ่ง (รับบทท้าวผาแดง) โดยเป็นลีลา ท่าทาง เฉพาะบุคคล จนเกิดเป็นการแสดงชุด "ลำ เพลินผา แดงลานางไอ่" แสดงโดย นางสาวคำ แก้ว มะธิปะ นายศุภมิต ศรีภักดี อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ คุณพ่อคำ บน กิจเกียรติ์ อาจารย์ที่ปรึกษา อาจารย์กรณ์ภัสสร กาญจนพันธ์ุ อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม ผู้ช่วยศาสตราจารย์รัตติยา โกมินทรชาติ ประวัติการแสดง

๑๐๐ ลำ (ญ) ว่าแล้วเปิดผ้ากั้งแจ้งสว่างอยู่ในตา สาวหมอลำ มาหา...สิบ่จ้าบ่น้ออ้าย โอ๊ยเดชาย ฟังเด้ออ้ายสายตาดอกข่าฉันได้มาแอ่วร้องฉลองให้เพิ่นฟัง มื้อนี่ตั้งหวังว่าสิมายาม เพื่ออยากเห็นคนงามจึงได้มารำ ร้อง กูนาน้องนางรำ นี้หน่อย เด้อล่ะ พ่อบักน้อยสงสารค่อยผู้รำ เนื้อชุ่มช้ำ แนวมากมรสุข กรุณาคนทุกข์ผู้นั่งทนเกาฮี้น สินสมสร้างนางรำ บ่ให้แต่ง อันว่าเงินและแบ้งอีนางน้องบ่เอา เว้าถึกข่อบ่ให้แต่งพอเม็ด คันพี่ชายใจเด็ดบ่ว่าเลยทางน้อง ทางน้องโอ้ยทางน้อง พูด (ญ) ดิฉันเองมีนามว่านางไอ่เป็นลูกสาวของพระยาขอม เนาอยู่เมืองเอกสักคีตา มื้อนี้ มีการแข่งบั้งไฟ อ้ายผาแดงเพิ่นกะมานำ หมู่ แต่บ่ฮู้ ว่าการแข่งขันสิเป็นจังใดอ้ายผาแดงสิชนะหือบ่ น้อง.....กะสิคอยถ่าฟังข่าวอยู่ทางพี้เด้อ. ลำ (ช) ว่าแล้วเปิดผ้าม่านกั้ง สิลาไอ่ดอกคืนเมือ ผาแดงละเสียใจหลาย กะหน่ายบั้งไฟมันคาค้าง พูด (ช) ผมมีนามว่าผาแดง ครอบคลองอยู่ที่เมืองผาโพง เป็นกษัติย์หนุ่มยังบ่ทันมีลูกมีเมีย มื่อนี้รู้สึกเสียใจเหลือเกิน ที่บั้งไฟบ่ขึ้นตามความมุ่งหวัง สีแก้วเซียงเหียน เขาขึ้นเบิดสุบั้ง...เอาละ ...มื่อนี้สิเป็นจังใด๋สิไปลาไอคืนเมืองสาก่อน ลำ (ช) ล่ะพอแต่มาเห็นหน้ากัลยาแก้วไอ สายใจเอ้ยน้อยแก้วบ่มีได้ดอกอยู่นำ พี่นี้ทุขยากล้ำ กรรมเก่ามันนำ ทัน พี่สิหนีคนทางฮางเมือก่อนดอกเด้อน้อง พูด (ช) เออ คือจังซิดอกไอ่พี่นี้ไปแข่งบั้งไฟ ได้เฮ็ดสัญญาไว้กับพ่อพญาขอม ว่าถ้าบั้งไฟอ้ายขึ้นเพิ่นสิยกไอ่ให้อ้าย แต่ถ้าบั้งไฟอ้ายบ่ขึ้น อ้ายนี้กะต้องเสียไฮ เสียเมือง เสียนา แล้วบั้งไฟอ้ายกะแตกคาค้าง บั้งไฟพ่อกะสูบเฮาคือสิบ่มีบุญวาสนาได้อยู่นำ กันดอก อ้ายนี้อายไทบ้านประชาราชเหลือเกิน สิขอคืนกลับเมืองผาโผงสาก่อน ไว้โอกาสหน้าเฮาจังพ่อกันใหม่ พูด (ญ) ปะ....ขั้นอ้ายสิคืนเมือ ไอ่สินำ ไปส่ง ลำ (ช) พอแต่ว่าสั่งแล้วสิลงจากน้อหอปาง พี่ขอลาก่อนเด้อนางสิห่างเหิน....ดอกเด้อน้อง ลำ เดิน (ช) แน่น้องสาว พอว่าแล้วสิออกแอ่วลำ ลาไปก่อนเด้อสายตาอย่าสิไลลืมอ้าย ผาแดงท้าวคราวสิไกลเนื้อคู่หัวใจวู่ว่าฮ้อนละยามสิได้ฮางหนี กรรมฉันมีไปใช้หนี้เวรกรรม กรรมฉันมีไปใช้หนี้เวรกรรม โอ้จำ ใจหักมาจารักคู่ยา ลาเด้อน้องอย่ามีสองจากพี่ สาวคนงามผู้ฮู้อย่ามีซู้ก่อนชาย ขั้นถ่าอ้ายกลับกล่าวคืนเมื่อ (ซ้ำ ) ละพี่ขอลาเด้อนางฮางหลังก่อนเด้อน้อง ฮางหลังก่อนเด้อน้อง เด้อน้องละเด้อน้อง.

กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ อาจารย์ชัยบดินทร์ สาลีพันธ์ อาจารย์สำ รวม ดีสม อาจารย์ ดร.พรสวรรค์ พรดอนก่อ อาจารย์ประจำ รายวิชาและอาจารย์ที่ปรึกษาโครงการ อาจารย์ ดร.นฤทร์บดินทร์ สาลีพันธ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์รัตติยา โกมินทรชาติ อาจารย์กรณ์ภัสสร กาญจนพันธุ์ อาจารย์วิภารัตน์ ข่วงทิพย์ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ อาจารย์ชัยณรงค์ ต้นสุข อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด แม่บทอีสาน สาละวัน (ฉบับวิทยาลัยนาฏศิลปร้อยเอ็ด) ฟ้อนเต้ยเกี้ยว ฟ้อนกลองเตะ ฟ้อนกลองตุ้ม และฟ้อนมโนราห์เล่นน้ำ อาจารย์สำ รวม ดีสม และอาจารย์พิมวลี ดีสม อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด เรือมม็องก็วลจองได เรือมกันตรึม เรือมอันเร และเรือมจ๊ะกรั๊บ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อัชราพร สุขทอง และอาจารย์สุภาวดี หลวงกลาง อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ระบำ อัปสรสราญ อาจารย์ ดร.ฉวีวรรณ พันธุ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนมโนราห์เล่นน้ำ อาจารย์สมศักดิ์ บัวบุตร อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด มโหรีโคราช และปะเรเร อาจารย์ยอดยิ่ง ราชตั้งใจ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนมะหาไซ อาจารย์ว่าที่ร้อยตรี ดร.ชัยนาทร์ มาเพ็ชร อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด เซิ้งบั้งไฟ อาจารย์ ดร.พรสวรรค์ พรดอนก่อ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนละคอน ไหซอง และฟ้อนละคอนภูไท อาจารย์วาสนา ศรล้อม อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนภูไทบ้านโพนสวาง อาจารย์สิบเอกอุฤษดิ์ ม่วงมณี อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนสาวน้อยเลียบดอนสวรรค์ และฟ้อนโก๋ยมือ อาจารย์ไพรจิตร โคตรวิชัย และอาจารย์นันทนา มิตรสุภาพ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด เซิ้งผีหมอ ๑๐๑

อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ อาจารย์พิศไว วงศ์กาฬสินธุ์ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด รำ มวยโบราณ อาจารย์รัญจวน กุลอัก และอาจารย์ประดิษฐ์ คิอินธิ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด โย้ยกลองเลง อาจารย์สมเกียรติ สิงห์ทอง และอาจารย์เอกลักษณ์ ติระ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนไทญ้อ อาจารย์สิริยาพร สาลีพันธ์ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนศรีโคตรบูรณ์ อาจารย์พุทธา เพียรปัญญา อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนสาละวันลาว คุณพ่อบุญร่วม ถามะพันธ์ และอาจารย์สุธิวัฒน์ แจ่มใส อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด หมอลำ กลอนฟ้อน 32 ท่า (หมอลำ เคน ดาเหลา) อาจารย์ชุมเดช เดชภิมล และอาจารย์รักบรรชา พิมพระจันทร์ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ฟ้อนหมากกั๊บแก๊บลำ เพลิน อาจารย์สมจิตร บ่อทอง อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด วาดท่าหมอลำ สมจิตร บ่อทอง อาจารย์ณัฐพร จ่าโส อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ไหว้ครูลำ เพลิน ฟ้อนหมอลำ เพลิน เรื่อง ขุนช้างขุนแผน ตอนขุนแผนตามเมีย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มนูศักดิ์ เรืองเดช อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ลำ เพลินเจริญจิต นายคำ บน กิจเกียรติ์ อาจารย์ผู้ถ่ายทอดกระบวนท่ารำ การแสดงชุด ลำ เพลินผาแดงลานางไอ่ หน่วยงานที่ให้ความอนุเคราะห์วัสดุอุปกรณ์ในการดำ เนินโครงการ ภาควิชาศิลปะการแสดง คณะศิลปกรรมศาสตร์และวัฒนธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม วิทยาลัยดุริยางค์ศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม กองกิจการนิสิตมหาวิทยาลัยมหาสารคาม กองอาคารสถานที่มหาวิทยาลัยมหาสารคาม คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม องค์การบริหารส่วนตำ บลนาสีนวล อำ เภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม กองทุนหมู่บ้าน 2 บ้านหนองอุ่ม ตำ บลนาสีนวล อำ เภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ๑๐๒