BỤI PHẤN - Sư Phạm Saigon

một trăm năm mươi trước trong buổi đầu nhân dân Miền
Nam chống thực dân Pháp xâm lược:

Bởi lòng chúng chẳng nghe thiên tử chiếu, đón ngăn
mấy dặm mã tiền.

Theo bụng dân phải chịu tướng quân phù, gánh vác
một vai khổn ngoại…

Tôi nghe như vẳng đâu đây tiếng gươm khua, tiếng loa
xung trận của những người nông dân, áo vải; tiếng thét
xung phong của người anh hùng Bình Tây Đại nguyên
soái Trương Công Định trước hoạ nước bị xâm lăng…

Địa chỉ nơi chúng tôi họp mặt cũng thật đặc biệt : con
đường Tết Mậu Thân , đối diện chùa Dư Khánh. Năm
nay, chị Hường “lớp phó ” đăng cai tổ chức họp lớp. Thật
không hổ danh “người đẹp Gò Công” từ thời đi học Văn
khoa và Sư phạm Saigon, bây giờ chị vẫn rạng rỡ , lại
đằm thắm hơn xưa. Chúng tôi được Chị niềm nỡ đón tiếp
trong một nhà hàng dân dã nhưng ấm cúng, thích hợp với
buổi họp lớp của những người U 70.

Tôi vô cùng xúc động khi được gặp lại bạn bè, có cả
những người từ ngày ra trường Sư phạm Saigon đến nay
(đã 42 năm) mới gặp. Chúng tôi cùng nhau ôn lại những
kỷ niệm thời đi học, kể cho nhau nghe một quãng đời đã
qua mà nụ cười luôn nở trên môi như thuở mười tám, đôi
mươi. Tóc đã bạc nhưng tình bạn của chúng tôi chẳng hề

101 | P a g e

phai mờ theo năm tháng. Rôm rả trong từng kỷ niệm ,bạn
bè, đứa còn, đứa mất, đứa sống ở nước ngoài … như vẫn
hiện diện đâu đây khi chúng tôi nhắc lại thời đi học.

Buổi tiệc chiêu đãi hôm nay thật nhiều món ngon đặc
sản Gò Công như nghêu, sò huyết, sơ ri…Chúng tôi cùng
nhau vui đùa và ăn, uống nhiệt tình như những ngày xưa
đi dã ngoại núi Bửu Long; vườn cao su Đường Sơn Quán;
vườn hoa Anh Đào…

Gò Công không chỉ hấp dẫn ở các món ngon , đặc sản,
đây cũng là vùng đất nổi tiếng có nhiều giai nhân , ca dao
còn lưu truyền “gió người đẹp” đã cuốn theo những
chàng trai đa tình để có những người vợ hiền phải thổn
thức thâu đêm:

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc
Gió nào độc bằng gió Gò Công
Một ngọn đông phong lạc vợ, mất chồng
Đêm nằm nghĩ lại, nước mắt hồng tuôn rơi !
………….

2- Tôi bồi hồi giở từng trang tập san của lớp Nhất 7 Sư
phạm Saigon năm 1973 được chị Hường cẩn trọng lưu giữ
và đọc lại bài thơ “Khúc ca mùa hạ” mà mình đã viết từ
hơn bốn mươi năm trước, tôi chợt xao lòng! Cái gì đã

102 | P a g e

qua thì nhắc lại làm gì nhưng một tuổi trẻ rộn ràng với
mối tình đầu lãng mạn cứ hiện ra trước mắt mà tôi không
thể nào ngăn lại được dòng cảm xúc , nhất là trong không
khí mừng vui gặp lại bạn bè cũ như hôm nay với bao kỷ
niệm tràn về !

“Khúc ca mùa hạ” viết trong mùa hè “đỏ lửa” năm
1972, ngày tôi gặp em tại lưu học xá Fatima (Thủ Đức).
Mùa hạ là mùa của tuổi học trò, cũng là mùa chia ly
nhưng ở đây cũng là mùa tình yêu của tôi chớm nở:

Em có thấy phút giao mùa phơi phới
Hoa phượng rơi đỏ thắm mái trường rêu
Áo ai bay bên gốc phượng dập dìu
Tay khẽ vẫy rộn ràng lòng xao xuyến ?

Áo em hay áo anh ? Em vẫy tay hay anh vẫy tay ?
Điều đó có quan trọng gì đâu? Mùa chia tay lưu luyến của
tuổi học trò cơ mà! Yêu mà không dám nói, chỉ dám
mượn thiên nhiên để tỏ tình gần xa:

Em có thấy mây bay từ vạn dặm
Gió thì thầm mời gọi phút phiêu du
Sóng trùng dương gào thét giữa sa mù
Và huyền thoại chúng mình vang tiếng hát?

Cả thiên nhiên như vỡ oà vào từng câu thơ . Mây, gió,
sóng đã vẽ nên một bức tranh sống động như tô điểm cho
cuộc tình … Câu thơ đã hỏi nhưng không cần trả lời mà
cần sự cảm thông giữa tạo vật và con người; giữa thực tại
và ước mơ; giữa anh và em…

103 | P a g e

Bài thơ không tả rõ nét người con gái nhưng những câu
thơ trang trọng đã phác hoạ:

Em có thấy một khung trời tươi mát
Đưa em về đỉnh ước của hồn nhiên
Em cười đi cho đẹp tuổi hoa niên
Cho môi thắm nét trang đài bỡ ngỡ.

Vâng, tất cả những chàng trai si tình nào cũng thấy
người mình yêu đẹp nhất thế gian. Ở đây cũng vậy, em
hồn nhiên, em tươi cười, em môi thắm nét trang đài…
Khổ thơ cho thấy em xinh đẹp dường nào nhưng cái xinh
đẹp ấy kiêu sa, diệu vợi làm sao !

Em thơ ngây, em đáng trân trọng nhưng bài thơ đã dự
cảm mối tình thuở học trò sẽ nhanh chóng tan đi như
bong bóng xà phòng, còn chăng là những hạt phù sa trong
ký ức mỗi người, còn chăng những mùa hoa phượng
ngàn sau:

Em có thấy hồn mềm như lá cỏ
Tuổi ngọc ngà trong suốt giọt sương mai
Và ngày sau trên vạn nẻo đường dài
Em hãy nhớ một mùa hoa phương nở

Em mong manh, em sương khói nên từ ngày gặp gỡ ,
yêu nhau anh đã biết cuộc tình rồi sẽ chẳng đi đến đâu.Ôi
cái thời tuổi trẻ bồng bột và lãng mạn ấy mà! Yêu nhau
anh cũng không nói, chỉ mượn lời thơ như lời tỏ tình để
em cảm nhận và nhắc em hãy nhớ một mùa hè của

104 | P a g e

chuyện tình chúng ta thế thôi. Chuyện tình yêu trong thời
chiến mà ! Số phận của mỗi con người, nhất là những
thanh niên như chúng tôi không ai biết trước được tương
lai sẽ ra sao … ?

… Mấy mươi năm qua, tôi không gặp Lương Fatima
trong bài thơ “Khúc ca mùa hạ “nữa, em đã “theo chồng
bỏ cuộc chơi” và có lẽ đang định cư đâu đó ở nước
ngoài. Còn tôi thì vẫn ở đây, ở cái đất nước khốn khó này
với bao kỷ niệm đong đầy.Thời gian cứ mãi trôi, dòng đời
cuốn hút tôi vào cuộc sống. Tôi cũng đã trải qua vài mối
tình” vắt vai “ và tìm được một nửa của mình. Vợ tôi là
người phụ nữ vùng biển, ồn ào và dữ dội như sóng biển
mà tôi vẫn thường nói đùa :“Một duyên, hai nợ âu đành
phận!”… Giờ đây , cuộc sống của tôi “tạm ổn”. Tạm thôi
, bởi ở đời này có gì trọn vẹn đâu…

Hàng năm, mỗi khi hè về, nhìn hoa phượng nở , tôi lại
nhớ đến bài thơ “Khúc ca mùa hạ” của mình dù bây giờ
không còn nhớ trọn vẹn các câu thơ. Hôm nay, trên đất
Gò Công, gặp lại bạn bè cũ , đọc lại bài thơ này mà lòng
tôi lại xôn xao nghĩ về người bạn gái ngày xưa ; nhớ đến
mối tình đầu lãng mạn thời chiến và một thời tuổi trẻ
bồng bột, nông nổi của mình. Ở đời có những điều tưởng
đã quên nhưng chẳng bao giờ ta quên được, có những kỷ
niệm chẳng thể phai mờ theo năm tháng. Đó là những
rung động đầu đời nếu không muốn nói đấy là tình yêu.
Vợ tôi chắc cũng sẽ cảm thông về điều này :

Mà có trách chi những phút xao lòng
Ai cũng có một thời để yêu và để nhớ
Ai cũng có những phút giây ngoài chồng ngoài vợ

105 | P a g e

Đừng có trách chi những xao lòng…
(Thuận Hữu– Những phút xao lòng)

Thôi thì như Pushkin:” Cầu cho em lấy được một
người tình như tôi đã yêu em! ”.

Và ngày sau trên vạn nẻo đường dài
Em hãy nhớ một mùa hoa phượng nở…

ĐÀO T Ừ

106 | P a g e

HỒI KÝ- PHẦN III

THƯ GIÃN

HỘI THI VĂN NGHỆ THỂ THAO

TẠI VĨNH LONG

Vào năm học đệ nhị niên 1973-1974, Sư phạm Saigon
chúng ta có nhận lời mời của Sư phạm tỉnh Vĩnh Long,
tham gia thi đấu bóng chuyền và văn nghệ, tranh giải
cùng các trường lân cận miền Tây. Tôi được vinh dự nằm
trong cả hai đội tuyển của trường đi thi đấu dưới sự dẫn
dắt của thầy Dần , Giám thị.

Chiếc xe cũ kỹ 25 chỗ bắt đầu lăn bánh từ Trường lúc
6g sáng và tiến thẳng về miền Tây. Trên xe, chen chúc
vừa nằm, vừa ngồi mới nhét đủ khoảng 30 giáo sinh.
Buổi sáng mát trời còn không sao nhưng đến khoảng 9g

107 | P a g e

nắng lên thì cảm giác ngột ngạt bắt đầu, hơi nóng trong xe
cộng với hơi người làm đổ mồ hôi hột và tiếng cáu gắt
trong xe bắt đầu nổi lên vì quay qua quay lại chỉ người và
người.

Gần 11g, xe đến nơi, trường Sư phạm Vĩnh Long trông
thật đẹp vì có qui hoạch sân bãi và bóng mát cây xanh,
nổi trội hơn trường của chúng ta. Dĩ nhiên, tôi rất vui vì là
lần đầu tiên trong đời là được đi xa. Lại đi về miền Tây
mà tôi thấy cái gì cũng lạ lẫm! Những cánh đồng lúa
thoắt ẩn , thoắt hiện trên đường đi như làm phấn khích
thêm cái tâm hồn hơi ‘nghệ sĩ’ của tôi. Cái tâm hồn đã
ảnh hưởng rất nhiều đến tôi sau này. Nó khiến tôi ít chú
tâm và công việc khi đến tay, chỉ thực hiện nửa vời?

Sát cạnh trường là sân banh mà tôi thật thích thú khi
phát hiện từ xa, lúc xe chưa kịp dừng hẳn. Ngay chiều
hôm ấy, tôi đã xuống sân và xin nhập đội với những
người không quen biết. Họ cũng đã vui lòng cho tôi gia
nhập, sau khi quan sát kỹ thuật lừa và vờn bóng của tôi và
họ tỏ vẻ an tâm! Trời sắp tối và cũng đã đến giờ cơm , ra
khỏi sân mà lòng tôi còn như luyến tiếc! Leo lên từng bậc
tam cấp về phòng trên lầu mà đôi chân tôi thật mỏi nhừ
vì đã lâu không tập dượt. Tôi thấy lòng thật khoan khoái

làm sao!

Sáng hôm sau, tôi tập trung đội hình dưới sân bóng
chuyền cùng đội trưởng Trần Anh Dũng. Bạn cũng là
người đồng hương Biên Hòa và cũng là bạn học chung
lớp từ tiểu học lên trung học, chỉ khác lớp khi vào Sư
phạm. Chúng tôi đã mến sẵn từ lâu! Tôi được thầy Dần
giao làm đội phó, cùng với Dũng ‘xốc’ đội hình và bàn
chiến thuật thi đấu. Chúng tôi hồ hỡi ra sân, trong bộ quần

108 | P a g e

áo màu vàng mới ‘ mua’, với khí thế của người trên ‘cơ’
các đối thủ vì chúng tôi đã ngầm ‘coi giò, coi cẳng’!

Các trận đấu ngoài vòng loại thật thuận lợi cho chúng
tôi. Những ván thắng như chẻ tre, với các tỷ số áp đảo,
như chứng minh: đội của Sư phạm Saigon với chức vô
địch là nằm trong tầm tay. Chỉ vượt qua trận bán kết này
là đã lọt vào vòng chung kết ha. Thầy Dần tỏ ra rất tin
tưởng vào thành công của chúng tôi. Thẩy luôn chỉ đạo,
dặn dò sát sao Dũng và tôi!

Trận đấu gồm 5 ‘séc’, đội thi đấu với chúng tôi thì tôi
không còn nhớ tên nhưng tôi chỉ nhớ ngay ván đầu, chúng
tôi đã thắng dễ với tỷ số 15-7. Ván hai, do chủ quan nên
để họ thắng ngược khi ta đã 13 mà họ chỉ mới 10. Xốc lại
đội hình, chúng tôi lại thắng áp đảo 15-8. Chỉ cần thắng
ván đấu thứ 4 thì chúng tôi hoàn thành chỉ tiêu trong
ngày. Thầy Dần tươi tỉnh tiếp nước cho ‘gà nhà’, hứa hẹn
phần thưởng hấp dẫn nếu thắng luôn ván này, cổ động
viên thì la lối om sòm.

Vào ‘séc’ bốn với khí thế tưng bừng. 1-0, 2-0, 3-0, rồi
leo lên 10 mà đối thủ mới 1. Tiếp tục dẫn 11-1, rồi 12-2
và mốc 13-4. Chiến thắng trước mắt! Nhưng! 13-5, 13-6,
13-7. “ Kỳ vậy ta?”. Phải xin dừng hội ý và cùng Dũng ‘
xốc’ lại đội thôi! Có tác dụng ngay tức khắc, 14-9. Chỉ
cần 1 điểm nữa thôi là vào tranh chung kết với đội Vĩnh
Long chủ nhà mà xem chừng yếu hơn chúng tôi rất nhiều.
Đội bạn được giao bóng và cứ leo dần đến chóng mặt 9-
14, 10-14, 11-14. Đội hình chúng tôi bắt đầu rối, điểm 14
cứ dậm chân tại chỗ. Tôi và Dũng cũng đã phân tâm và
‘làm hư’ rất nhiều quả đập cũng như phát bóng. Thầy Dần
lo lắng ra mặt. Họ lại tiến 12-14, 13-14, rồi 14 hòa! Tôi và

109 | P a g e

Dũng như toát mồ hôi và nghe lạnh sống lưng. Dừng hội
ý lần cuối. Rồi họ 15-14, ta lấy lại 15 hòa. Phát bóng
hỏng. Thế là họ 16-15, 17-15. Ván đấu kết thúc trong sự
vô cùng ngỡ ngàng của đội chúng tôi. Tinh thần xuống
thật thấp dù cho có sự động viên của Thầy và các cổ động
viên. Như chim bị đạn bắn trúng đầu đau điếng, đội hình
chúng tôi vào ván cuối thi đấu rệu rã, đã thua chung cuộc
với tỷ số không tưởng 6-15. Ngoài sân, thầy Dần thẫn thờ
trông đến tội nghiệp! Trong sân, chúng tôi rũ rượi không
kém! Tôi và Dũng nhìn nhau, phân trần vớt vát: “ Do
mình chủ quan, ỷ y và mất tinh thần quá thầy ơi!” Mặt
thầy nhìn buồn rười rượi nhưng chắc cũng thông cảm cho
chúng tôi, những giáo sinh đã thi đấu nhiệt tình, đã thắng
những ván rất thuyết phục và cũng đã đổ thật nhiều mồ
hôi trên sân bóng, có khi lẫn những giọt nước mắt! Thầy
chỉ mỉm cười và nhẹ nhàng vỗ vai chúng tôi, không lời
trách móc và chúng tôi thương thầy vì điều đó. Việc ‘đem
chuông đi đấm xứ người’ đã không hoàn thành. Chúng tôi
trở lại phòng với tâm trạng của đoàn quân chiến bại!

Do đã được thông báo trước, văn nghệ sẽ thi đua vào
chiều tối. Vẫn còn ê chề với môn bóng chuyền giấc sáng,
tôi lùa nhanh chén cơm và xuống hội trường. Lịch diễn
của trường thì sắp sau rất nhiều đoàn khác. Chắc phải
8g30 mới đến lượt. Nhìn đồng hồ mới chỉ 6g30, tôi lội đi
kiếm căn - tin và kêu cho mình một ly café đá. Ngồi nhâm
nhi chờ bên điếu thuốc luôn tỏa khói, tôi cứ nghĩ mãi đến
thầy Dần, người trưởng đoàn đau khổ của tôi! Người thầy
có khuôn mặt hiền lành,và tôi rất muốn mời thầy một ly
nước mà đã không thành vì thầy bận lo cho đội văn nghệ,
không thể đi với tôi được. Thầy phải đặt kỳ vọng vào môn
cuối cùng, để còn về mà báo cáo lại ‘vớt vát’ thành tích!

110 | P a g e

Rồi buổi biểu diễn của đoàn Sư phạm Saigon đã đến!
Các tiết mục được diễn rất hay và thành công ngoài dự
kiến. Tôi cũng đủ can đảm để nói mình có năng lực biết
về lời ca hay, về diễn cảm và cách dàn dựng của đoàn. Tất
cả đều tốt! Tôi đã giật mình vì nỗi ám ảnh lúc sáng.
Chuyện xui xẻo còn nữa hay không? Đừng chủ quan! Tôi
nhớ lại là mình có tham gia một tiết mục hợp ca và đã
tranh thủ về lại chỗ đoàn ngồi, tại dãy ghế cách sân khấu
không xa lắm. Ngồi xem các bạn mình diễn là điều tôi
thích nhất và hạnh phúc hơn cả khi thấy người của đoàn
khác cứ trầm trồ khen ngợi một cách kín đáo. Hy vọng có
huy chương toàn đoàn càng được củng cố.

Các bạn giáo sinh nữ cũng như nam sau khi diễn xong,
đã tíu tít tập trung về khu vực chỗ ngồi chờ kết quả và
xem tiếp các tiết mục của đoàn khác. 10g30 tối, mới xong
hết các phần trình diễn. Giây phút công bố kết quả đã đến.
Thầy Dần và mọi người đều hồi hộp. Tiếng loa vang vang
công bố: “ Đoàn Vĩnh Long nhất toàn đoàn.”. Một điều
lo sợ đã được báo trước trong đoàn. “ Vĩnh Long diễn tệ
sao lại vẫn nhất nhỉ?”. Kế tiếp, đoạt giải nhì cũng không
phải là chúng tôi! “ Lại bị ép rồi!”. Tôi bật lên ý nghĩ, loa
vẫn phát: “ Giải ba toàn đoàn là Sư phạm Saigon”. Đây là
lô an ủi mà Ban Tổ chức trao tặng đây! Tôi bất mãn ra về
ngay nhưng vẫn kịp nhận ra nét mặt không lấy gì làm vui
lắm của thầy Dần. Thầy vẫn cử người đại diện lên lãnh
giải và theo tôi hiểu, như lời thơ của cố nhạc sĩ Nguyễn
Tất Nhiên ‘ Có còn hơn không, có còn hơn không?’.

Sáng hôm sau, đoàn trở về Saigon trong êm vắng,
không còn cảnh náo nức, đùa vui hào hứng,không còn
tiếng nói xôn xao, chỉ rì rầm dăm ba câu về buổi diễn văn

111 | P a g e

nghệ, bị ‘ép’ hôm qua. Kết quả đội bóng chuyền cũng chỉ
bị nhắc sơ sơ và tôi với Dũng cũng mừng vì điều đó! Giờ
nghĩ lại: đó cũng chỉ là hội thi phong trào có gì mà ầm ĩ.
Nhưng khi trách nhiệm đặt vào lứa tuổi đôi mươi hỏi thử
sao không buồn , không tức, cũng vì danh dự và màu cở
sắc áo, lại càng thấy thương thầy Dần hơn!

NGHIÊM HẢI

112 | P a g e

VỀ THĂM TRƯỜNG CŨ

Trở về thăm trường cũ thuở ấu thơ
Dẫu cho thời gian lặng lẽ xoá mờ
Dấu chân son con đường làng bụi đỏ
Mẹ dắt xuống đò buổi sáng tinh mơ

*
Ngôi trường xưa nếp nhà tranh vách lá
Thôn xóm ê a đàn trẻ đọc bài
Cô giáo nhỏ nắng rơi hồng đôi má
Tà áo dài bụi phấn mến bàn tay

*
Lứa học trò đầu xanh vài mươi đứa
Áo sờn vai đèn sách vẫn miệt mài

Lời cô giảng dịu dàng mang hương lúa
Tan lớp về khói bếp ấm nồi khoai

*
Về trường cũ xôn xao bao niềm nhớ
Con đường làng màu sách mới sang trang
Cô giáo nhỏ bài học đầu bỡ ngỡ
Bóng chiều tàn Mẹ đợi bến đò ngang

MINH DƯƠNG
(15/11/201

113 | P a g e

VUI THEO HỌP MẶT

Vợ Hồng đi vội chợ đông
Lo dần cơm nước cho con trong ngày

Quắt quay nấu nướng loay hoay
Mong sao chu tất..Họp xoay theo chồng

Nghe phone sao cứ phập phồng
Bạn bè lên đủ chỉ mình thiếu thôi

Vợ chồng xe chạy hết hơi
Mau mau mong tới vùng trời Bửu Long

Du Long mây trắng nước trong
Tiệc bàn bày sẵn theo chồng vào chơi

Họp mặt Sư phạm trùng khơi
Bạn chồng tứ hướng gọi mời lẫn nhau

Mọi người trò chuyện lao xao
Nét vui tràn ngập ánh sao sáng ngời

Mừng theo tia nắng bên đời
Mừng cho gặp gỡ..cho chồng ngày vui!

HẢI NGHIÊM
01.04.201

114 | P a g e

Tuỳ bút :

MONG MANH

… Bé ơi, năm tháng rồi sẽ trôi qua ,
chiến tranh rồi sẽ im ắng dần, cách mạng rồi
cũng sẽ thôi gào thét . Cuối cùng sẽ còn lại
tấm lòng của bé, cô bé Saigon, nhẫn nại, dịu
dàng, chan chứa yêu thương với tình yêu trong
sáng đầu đời…

Hè năm 1975.

Bé ơi,

Bây giờ là mùa hè, mùa hè với muôn ngàn thương
mến mà sao anh bỗng thấy trống trải, chơ vơ lạ thường.
Có lẽ ngày tháng êm đềm nào đã đến, đã đi trong lòng
anh, dù chỉ một thoáng mơ hồ, mông lung và diệu vợi,
nhưng anh sẽ nhớ mãi, bé ạ !

Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy

115 | P a g e

Ngàn năm hồ dễ mâý ai quên …

(Thế Lữ)

Bé đừng cười, đừng mở tròn xoe đôi mắt kinh
ngạc khi đọc được những dòng tuỳ bút này. Bởi vì, chính
anh cũng không biết mình đang viết cho bé hay cho anh,
nhưng điều đó có quan trọng gì đâu phải không ? Cần
nhất là anh viết được những gì muốn nói thế thôi; để mai
kia khi anh hay bé có dịp đọc lại những dòng chữ này sẽ
hiểu nhau hơn, thông cảm nhau hơn về thế hệ chúng
mình, ngày quê hương thân yêu vừa trải qua một cuộc
chiến tranh…

Bé ơi, anh còn nhớ một chiều nào bé đến nhà
anh để dạy đàn cho cháu Tuyết Nga, lần đầu tiên gặp bé
mà anh cứ ngỡ chúng mình quen nhau tự bao giờ. Thoạt
đầu, anh không chú ý đến bé vì đang nói chuyện với
người bạn và cứ nghĩ bé cũng như những cô bạn khác của
cháu Tuyết Nga. Đó là những cô bé lúc nào cũng vui đùa,
hồn nhiên mà anh thì đã qua cái thời tuổi nhỏ mộng mơ
ấy rồi, nếu nghĩ lại anh chỉ thấy luyến tiếc mà thôi. Chợt
người bạn anh im lặng, lắng nghe và nói:”Đàn hay tuyệt
!” làm anh phải chú ý nhưng anh không chú ý đến tiếng
đàn vì không biết nhiều về âm nhạc mà chú ý đến người
đánh đàn. Anh nhìn gương mặt đăm chiêu thoáng buồn
của bé khi đưa tay khảy nhẹ phím đàn , âm thanh réo rắt
đi vào hồn anh nhẹ nhàng và thênh thang, anh nghe lòng
xao xuyến, vẩn vơ. Nhìn mái tóc demie - garçonne trên
khuôn mặt thánh thiện của bé , anh nhớ những ngày còn

116 | P a g e

đi học tại trường trung học Võ Trường Toản với những
chiều lộng gió có lá me bay, anh đã nghe lòng mình rung
động khi nhìn những cô nữ sinh trường Trưng Vương
láng giềng tha thướt trong tà áo dài trên đường Nguyễn
Bỉnh Khiêm, con đường học trò với biết bao kỷ niệm và
mộng mơ của những chàng trai Võ Trường Toản đa tình
ngày ấy…

Thắm thoát, anh đã rời trường Võ Trường Toản
gần ba năm. Đó là mùa hè đỏ lửa 1972. Chiến tranh khốc
liệt. Lệnh đôn quân - tổng động viên của chính quyền
Saigon ban hành. Mười tám tuổi, vừa đậu Tú tài 1 tại
Saigon , anh nhận lệnh nhập ngũ vào trường SQBBTĐ.
Nhưng anh không thể tham gia cuộc chiến dù bên này hay
bên kia…

Ngày còn đi học, anh chỉ thích những bạn gái để
tóc dài trông hay hay, không biết hay ở chỗ nào, có lẽ, đó
là vẻ đẹp thuỳ mị, dịu dàng của người con gái Việt Nam.
Còn con gái tóc ngắn, nhất là kiểu tóc demie - garçonne ,
trông ngổ ngáo thế nào ấy! Rồi ngày tháng trôi qua, cuộc
sống bề bộn, đa đoan đã làm anh mất đi tính lãng mạn
thuở học trò, anh cũng không có thời gian để tìm hiểu
mình thích tóc dài hay tóc ngắn. Hôm nay, nhìn mái tóc
garçonne của bé lại chợt thấy đẹp vô cùng vì nó thích hợp
với khuôn mặt thánh thiện và đôi mắt ướt đượm buồn của
bé, để rồi anh lại khám phá ra rằng mình đã thay đổi rất
nhiều, ngay cả quan niệm về mái tóc của ngày xưa. Thời
gian có đôi cánh mềm của sự đổi thay. Thời gian là dòng

117 | P a g e

sông muôn đời trôi chảy triền miên. Heraclitus, một triết
gia thời Hy Lạp cổ đại, đã từng nói:” Không ai có thể tắm
hai lần ở một dòng sông!” thì hôm nay, ngày mai hay bao
giờ có ai bắt mình phải giữ đúng những gì xa xưa cũ đâu
bé nhỉ!

Khi thấy anh nhìn, bé bối rối không đàn được.
Anh biết mình vô tình làm cho bé mất tự nhiên, nhưng cái
khoảnh khắc qúi báu này, anh tưởng chừng thời gian
ngưng đọng lại, những kỷ niệm xôn xao trở về, một
thoáng ưu tư đã đến với anh. Ngày xưa, hai tiếng ngày
xưa không nên nhớ, không nên quên. Bởi vì, nếu nhớ, anh
sẽ thấy một quãng đời đã qua với những ước mơ nhạt
nhoà, bởi vì, nếu quên, anh sẽ mất mát rất nhiều những gì
hiện có hôm nay, dù hiện tại cuộc sống của anh là những
tháng ngày “rải mộng đời theo bụi phấn bay”…

Từ lâu, anh cứ tưởng mình khó mà để ý đến
người bạn gái nào nữa. Những người bạn gái đã quen
thuở còn đi học hay đi làm, đều dễ mến nhưng không dễ
thương. Anh không phân biệt thế nào là dễ mến hay dễ
thương, phân biệt làm gì cho mệt phải không bé, chỉ
linh cảm mơ hồ vậy thôi !Anh độc đoán quá bé nhỉ !
Nhưng hôm nay khi nhìn bé, cô nữ sinh Trưng Vương
láng giềng trường Võ Trường Toản, anh lại thấy lòng
mình bối rối, bâng khuâng, cảm giác nhẹ nhàng, êm ả
nào đó đã làm cho tim anh rung động…

Bé đã mở tròn đôi mắt kinh ngạc khi biết anh là
giáo viên. Chắc bé cứ nghĩ chỉ những ông già hay những

118 | P a g e

cô thiếu nữ mới đi dạy học mà thôi, còn anh là một thanh
niên mà lại làm nghề giáo thì kỳ lạ vô cùng…Bé ơi, bé
ngạc nhiên là phải. , bởi vì nghề giáo đến với đời anh chỉ
là sự tình cờ của hoàn cảnh. Anh vẫn cho đó là một
chuyện dài. Câu chuyện không biết bắt đầu từ đâu, có lẽ
bắt đầu từ lệnh tổng động viên - đôn quân mùa hè đỏ lửa
1972, chỉ nghề giáo mới được động viên tại chỗ…và anh
cũng không biết đến bao giờ kết thúc, dù hôm nay đất
nước đã thanh bình. Có thể ngày mai, sang năm hay suốt
cả đời mình anh vẫn theo nghiệp gõ đầu trẻ. Bởi vì anh
đã lớn lên trong thời chiến . Thế hệ chúng anh chỉ là
những con ốc nhỏ trong bánh xe lịch sử mà thôi . Hiện tại
ước mơ của anh là được trở lại giảng đường vài năm nữa
cho xong bậc đại học , chứ không phải như những năm
tháng trước kia nửa đêm tròng trành trên con đò đầy mùi
tôm, cá từ Rừng Sác về đại học Văn khoa học chữ được
chữ mất , mà sao nó xa ngút ngàn đó bé ơi!

Bé đừng gọi anh là thầy hay chú.Gọi là thầy , anh
lại phải khoác lên người bộ áo mô phạm mà nhiều khi
anh thấy mình không xứng đáng và không thích hợp với
tuổi trẻ của mình. Anh đã từng băn khoăn ngày tốt nghiệp
Sư phạm Saigon chính thức bước vào nghề giáo, không
biết mình có dạy được những bài đạo đức mà đôi khi
chính mình còn phạm phải không? Cho nên mỗi lần nghĩ
đến hình ảnh nhà mô phạm Việt Nam khả kính bao nhiêu
thì anh lại thấy lương tâm mình áy náy bấy nhiêu. Anh
chọn nghề giáo không theo nguyện vọng mà vì thời cuộc

119 | P a g e

đổi thay. Gọi là chú, anh lại thấy mình già đến tội nghiệp
và buồn cười, anh mới 21 tuổi cơ mà!

Bé đến nhà anh dạy đàn cho cháu Tuyết Nga
được một tuần thì anh và bé thân nhau. Một hôm bé hỏi
anh:”Anh dạy học trò chúng có sợ không?”. Có lẽ bé thấy
anh hay cưòi nên nghi ngờ khả năng của anh; thật ra, dạy
học điều cần thiết không phải là học trò sợ hay không sợ
mà các em có hiểu và tiến bộ hay không mà thôi. Anh đã
nói đùa bé cứ học đi thì biết. Nếu bé không thuộc bài thì
anh bắt quì ngay. Bé đã che mặt cười… Anh bảo bé hôm
nào có bài không làm được đem đến anh giải cho. Anh
chợt phân vân, không biết mình còn nhớ được gì sau ba,
bốn năm rời xa những bài toán, con số…Bé im lặng và
chớp mắt!

Đời học sinh thật đẹp bé ạ! Chỉ những người
như anh khi rời xa mái trường yêu dấu thì mới thấy được
hạnh phúc của ngày còn đi học. Tuổi thơ là thiên đàng của
cuộc sống, nơi đó có những hồn nhiên mà sau này không
bao giờ ta tìm lại được, nhưng bé ơi, sao đôi mắt bé
thoáng buồn, cái buồn xa thẳm, dịêu vợi. Lẽ ra, bé phải
vui lên, vui như mây trời, vui như sông núi Việt Nam vừa
trải qua một cuộc chiến tranh khốc liệt kéo dài suốt 30
năm, vui như tuổi trẻ thiên đường ngà ngọc của bé. Anh
lớn lên khi đất nước mình đầy rẫy đạn bom. Saigon những
đêm hoả châu rực sáng phi trường Tân Sơn Nhất, những
đêm bom đạn B 52 rền vang vọng về từ Củ Chi, những
đêm tiếng đạn pháo nổ…chết chóc, thương đau ! Tuổi trẻ

120 | P a g e

của anh đã tắt hẳn tiếng cười, mất trọn niềm tin. Anh đã
sống và thấy mình lạc lõng, bơ vơ giữa Saigon hoa lệ…

Bé ơi, ông cha ta thường nói:”Trai thời loạn, gái
thời bình”, đất nước chúng ta đã có biết bao chàng trai, cô
gái ra trận. Máu của họ đã chảy thành sông, xương của
họ đã chất thành núi nhưng hôm nay thanh bình đã về,
non sông liền một dải, họ đã giã từ vũ khí. Người phụ nữ
Việt Nam giờ đây sẽ ra sức vun vén, xây dựng gia đình
hạnh phúc. Bé phải vui lên! Anh muốn hỏi tại sao mắt bé
buồn? Nhưng anh không hỏi vì tôn trọng tình cảm riêng
tư của bé. Anh biết có những nỗi buồn không tên, nó gặm
nhấm tâm hồn con người, làm cho cuộc sống mất đi ý
nghĩa. Anh không muốn bé buồn, vì những người như bé
không ai nỡ nhìn ánh mắt buồn. Nỗi buồn sẽ biến bé
thành tượng đá. Bé nói bé thích thành tượng đá. Tượng
đá thì không biết muộn phiền, không lo nghĩ vẩn vơ,
không phải nhớ thương người cha già yêu dấu đã bỏ quê
hương ra đi ngút ngàn khi chiến tranh sắp kết thúc… Bé
tưởng anh sẽ ngạc nhiên lắm nhưng đối với anh mọi
chuyện đều rất đỗi bình thường. Biến động của gia đình
bé, việc di tản của ba bé cũng chỉ vì hoàn cảnh chiến tranh
mà thôi. Ba mươi năm chiến tranh khốc liệt trên Tổ quốc
thân yêu, thử hỏi gia đình nào không mất mát, đau thương
khi ở bên này hay bên kia cuộc chiến ? Vấn đề là tình
nghĩa dân tộc, tình nghĩa đồng bào trong mỗi trái tim
người Việt Nam sau cuộc chiến…

121 | P a g e

Ngày xưa, ba anh cũng đã bỏ quê nghèo ra đi, một
chuyến đi mãi mãi không về. Anh đã lớn lên trong tình
thương của má, người mẹ miền Trung nhọc nhằn , khốn
khó có chồng và con đi tập kết, má anh đã khổ cực một
đời để nuôi anh khôn lớn. Thương má bao nhiêu anh lại
càng không nghĩ về người cha của mình bấy nhiêu. Ba
của anh đã đi từ cuộc Cách mạng mùa Thu tháng Tám.
Chín năm băng rừng, lội suối khắp chiến trường Đông
Dương để đấu tranh giải phóng nước nhà dưới ách thống
trị của thực dân Pháp. Ngày anh cất tiếng khóc chào đời
cũng là ngày ba và hai anh tạm biệt quê nhà tập kết ra
Bắc.

Anh lớn lên ở miền Nam, Gia Định- Saigon, chỉ
một đôi lần anh nghĩ đến hình ảnh người cha già nhạt
nhoà trong đoàn quân giải phóng thế thôi. Ngày hoà bình
lập lại, được tin ba anh mất, anh không khóc, khóc sẽ làm
mình mềm yếu. Anh tự nghĩ:”Cổ lai chinh chiến kỷ nhân
hồi” (Vương Hàn). Nhưng bé ơi, vậy mà một chiều nào
khi một mình ở nhà, một người bạn học của ba má anh
ngày xưa đã tới thăm và hỏi:”Ba cháu đã về chưa?”. Tự
nhiên nước mắt chảy dài trên má, anh nghẹn ngào không
thốt lên được lời nào. Hình ảnh ba anh lại sống dậy mãnh
liệt trong đầu dù anh chưa một lần thấy mặt. Anh biết
mình có lỗi với người cha già đã khuất rất nhiều. Anh
thấy thương ba anh nhiều lắm. Suốt 25 năm chiến đấu , ba
anh đã hoàn thành nhiệm vụ của người chiến sĩ trong sự
nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc…

122 | P a g e

Anh thương ba anh bao nhiêu thì anh biết bé
thương ba bé bấy nhiêu.Nhưng bé ơi, một mai ba bé sẽ về,
sẽ về trong tình tự dân tộc. Lúc đó, mọi người Việt Nam
sẽ ngồi lại bên nhau, xoá bỏ hận thù,cùng nhau xây dựng
lại đất nước mến yêu, đẹp như truyền thuyết một mẹ
trăm con xa xưa. Tình dân tộc, nghĩa đồng bào là hơn hết
phải không bé ?

Bé đừng buồn, nỗi buồn và nước mắt không giải
quyết được việc gì. Bé hãy tin và chờ đợi ngày ba bé trở
về. Chờ đợi là kim cương, càng nén lâu càng trong suốt;
chờ đợi là rượu vang càng để lâu càng dịu ngọt. Ngày
càng dài, ba bé về sẽ thêm êm đềm và thương mến hơn
xưa…

Bé ơi, năm tháng rồi sẽ trôi qua , chiến tranh rồi
sẽ im ắng dần, cách mạng rồi cũng sẽ thôi gào thét . Cuối
cùng sẽ còn lại tấm lòng của bé, cô bé Saigon, nhẫn nại,
dịu dàng, chan chứa yêu thương với tình yêu trong sáng
đầu đời…

…………………………………………………………
…………………………

Hè năm 2018.

… Bé ơi, cho phép anh vẫn gọi là bé như hơn bốn
mươi năm trước dù giờ đây tóc anh và bé đã bạc. Cuộc

123 | P a g e

sống không đơn giản như những trang tuỳ bút lãng mạn
anh đã viết ngày chiến tranh vừa kết thúc…Và mối tình
chúng mình sớm trở thành mong manh của thời hậu chiến
với bao khó khăn, khắc nghiệt đón chờ… Còn chăng giờ
đây là những trang viết nhuốm màu thời gian chứa đựng
bao kỷ niệm về một thời đã qua. Ôi, cái thời tuổi trẻ sôi
nổi, bồng bột ấy mà !

… Bây giờ bé đang định cư đâu đó ở nước
ngoài; còn anh, mãi mãi ở đây, nơi đất nước khốn khó
này với bao kỷ niệm đong đầy. Thôi thì mỗi người có một
lựa chọn riêng cho mình. Viết đến đây, anh chợt nhớ
Erich Segal, nhà văn Mỹ, trong tác phẩm “Love story” mà
ngày xưa anh kể cho bé, đã viết :” Love means never
having to say you are sorry”. Vâng, yêu có nghĩa là
không bao giờ nói rất tiếc…

ĐÀO THỊ CÀ NA

124 | P a g e

BAN ĐẠI DIỆN HAY BAN ĐIỆN DẠI

Tuy là một tiều quốc nhưng lớp Nhất 7 Sư phạm
Saigon cũng tổ chức một cuộc bầu bán ra vẻ lắm, đầu
tiên là Trưởng lớp, Phó lớp kế đến là các Ban chuyên
môn dưới sự giám sát của giáo sư hướng dẫn Trần Thị
Tâm.

Điều ”dzui dzẻ “ và khoái xí mồ là trước khi bầu có
mục ra ứng cử và đề cử để cho cô bác chiêm ngưỡng
dung nhan mùa hạ”ngầu hết sẩy” của ứng cử viên, luôn
thể để ứng cử viên có vài lời tâm sự, trước là để kiếm
phiếu, sau là để bà con nếu nhận thấy ứng viên cà lăm,
nói ngọng hay sứt, què, gãy gọng làm mất thẩm mỹ
Nhất 7 thì đuổi về cho khỏi bị lầm. Nói chung thì cụ nào
ra ứngcử cũng hung hăng con bọ xít cả. Ôi thôi thao thao
bất tuyệt về một chương trình vĩ đại để hoạt động một
khi đắc cử. Điều đặc biệt trong cuộc bầu cử này là không
có chị nào ra ứng cử cả, cứ ‘em chả,em chả”.

Sau 6 tiếng đồng hồ hùng hục bầu, cuộc bầu cử thành
công hoàn toàn không có gì trở ngại. Sau đó Ban Chấp
hành lớp đã làm một màn trình diện nhè nhẹ thì ra toàn

125 | P a g e

là danh nhân cả. Bác Phạm Đình Ân đắc cử đầu đàn, xét
ra thì người cũng dễ coi,tuy cái giọng hơi khàn khói
thuốc và khi nói trước lớp thì hai bàn tay cứ xoa vào
nhau theo kiểu”bẩm cụ, kính cụ”. Để giúp bác Ân lúc ấm
đầu, lạnh chân có bác Nguyễn Văn Đặng. Điều đặc biệt
của bác này là bác có giọng ca vọng cổ “chua” tàn bạo.
Thế mà lúc nào cũng nghêu ngao, có khi lên giữa lớp nói
gì quan trọng mà cứ như sắp vô sáu câu.

Vua đã có, bây giờ tới các quan , cử tri sau một hồi ý
kiến loạn cào cào đã đồng ý ai nhiều phiếu nhất sẽ là
trưởng, ai phiếu nhì là phó.Trước tiên là Ban Báo chí cụ
Nguyễn Tri Phúc , còn gọi là ‘Cu Tí” đắc cử Trưởng ban
nhờ tài ăn nói rất ư là hăng tiết vịt, để giúp đỡ bác khi
tay yếu chân mềm, bác Đào Văn Từ nhận bao sân, với
cặp kính “đít chai” trên khuôn mặt già không chịu được,
bác Từ có vẻ văn nghệ sĩ lắm, có thể tin được. Kế đến là
Ban Thể thao và Du lịch do anh Trần Thành Hội làm thủ
lãnh với tấm thân phì nhiêu, mầu mỡ như voi có vẻ con
nhà thể thao lắm. Phụ cho anh khi tắt lửa tối đèn là anh
Dương Hòa Minh. Tiếp theo là Ban Văn nghệ do bác
Nguyễn Đình Túy,cùng chung lý tưởng lại là bác Dương
Hòa Minh. Ban Học tập do anh Đoàn Hùng Sơn điều
khiển chương trình. Đây là nhân vật nhỏ bé nhất của Ban
Chấp hành,nhưng bù lại anh có cặp kính cận trên gương
mặt “trăm hoa đua nở” trông ngầu hầm không chịu
được. Thấy thế chứ bác ni rất hiền, lại có vẻ một cây
“gạo” loại bự. Phụ tá cho anh là kiều nữ Lý Ngọc Hà
(phải nói lắm mới ra đấy). Chị Hà ni cũng hiền lắm, thật
đúng câu “ở lành gặp hiền”.Tiếp nữa là Ban Kỷ luật do
bác Quách Thắng Quần lèo lái. Bác có cái uy vĩ đại, dọa
nhi đồng nào là bảo đảm nhi đồng đó khóc thét bỏ cơm.

126 | P a g e

Cùng với bác là một đồng nghiệp thuộc loại bé bự của
lớp. Đó là bác Phạm Chánh Trực. Sau cùng là Ban Xã
hội do cụ Từ Lương cầm đầu, bác này có chơi Hướng
đạo nên việc xã hội rất rành. Phụ với bác một tay là mỹ
nữ Đào Thị Nhan (phải đề cử 72 lần mới chịu ra) .

Ban đại diện lớp năm nhị niên không thay đổi nhiều
,giáo sư hướng dẫn là cô Thủy dạy môn “Sư phạm thực
hành”. Cô Thủy cắt tóc demi- garçonne miệng lúc nào
cũng cười cười, trông cũng duyên dáng lắm nhưng
không hiểu sao cô vẫn chiếc bóng. Chỉ có chị Đinh Xuân
Hường làm Lớp phó thay Nguyễn Văn Đặng do Đặng ra
ứng cử và trúng Trưởng Khối Học tập của trường.

TUẤN RÂU

127 | P a g e

MỤC LỤC

1- Lời ngỏ ……………………………............1
Hồi ký- Phần I:

2- Quắt quay nỗi nhớ …………………………..5
Hồi ký-Phần II:

Ngày xưa biết tìm nơi đâu.
3 -Vài kỷ niệm hai năm học Sư phạm.. ……...16
4- Hồi tưởng ……………………………............22
5- Tự sự …………………………………………34
6- Thư từ Chơn Thành …………………………38
7- Kỷ niệm hai năm thời dạy học ……............42
8- Đọc lại Nhật ký năm xưa …………………..48
9- Nhớ về bạn……………………………………52
. 10- Nhớ………………………………… 54

11- Vòng tròn kết nối tình bạn …………60
12- Những người bạn đi xa ……………………66
13- Nhớ Từ Lương ……………………………. 71
14-Ngày giỗ Từ Lương ………………………. 74
15- Với Trần Minh Châu ……………............ 79

16- Tiễn bạn ……………………………… 84

128 | P a g e

17- Như đã từng hẹn ước ……………… 89
18- Họp lớp 40 năm ra trường ………….94
19-Vạn nẻo đường dài ………………….. 98

Hồi ký - Phần III :
Thư giãn

20- Hội thi văn nghệ thể thao tại Vĩnh
Long…………………………………………...105

21-Về thăm trường cũ …………………..111
22- Vui theo họp mặt ………………....112
23- Mong manh ..………………………..113
24- Ban đại diện hay Ban điện
dại………………………………................... 123

129 | P a g e