Magazyn Edukacyjny PSYCHODIA 1_2020

Psychologia | Rozwój | Zdrowie

Numer 1/2020 Magazyn bezpłatny
sierpień

PSYCHOLOGIA

Po co nam empatyczna
komunikacja w pracy?

ROZWÓJ

Jak być silnym
człowiekiem?

ZDROWIE

Smiechojoga
dla zdrowia i naturalnego
poczucia szczęścia

Patronat merytoryczny:

SPIS TREŚCIMamy zaszczyt zaprosić Was do odsłony pierwszego numeru magazynu online PSYCHODIA.
Magazyn ten to nie tylko teoria. Ukazane są tutaj prawdziwe historie przedsiębiorczych osób. Magazyn to
źródło pozytywnej energii, wrażliwości, empatii. To również miejsce inspiracji i motywacji. To przekazana
wiedza – która zostawi ślad dla innych pokoleń. Ten przekaz, który jest zawarty w artykułach – przetrwa
wszystko. I będzie nieść dobrą energię dla osób, które szukają swojego miejsca. Magazyn ma być idyllą.
Odskocznią od codzienności. Czasem na refleksję i zatrzymaniem się. Ma przyczynić się również do
odkrywania naszego potencjału. Dawać nadzieję na to, że zawsze wszystko można zacząć od nowa.
Magazyn publikowany będzie w formie online, autorzy, którzy wezmą udział w naszym projekcie
promowani będą poprzez utworzone wizytówki, na naszej stronie internetowej. Magazyn składa się
z trzech działów: psychologii, rozwoju osobistego i zdrowia.
Patronat merytoryczny nad magazynem objęła Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University
z siedzibą w Nowym Sączu. Zaś ambasadorami naszego magazynu są dwie niezwykłe osobowości:
Paulina Smaszcz i Tomasz Gulak.

Przyjemnej lektury!
redakcja Magazynu Edukacyjnego PSYCHODIA

2 Słowem wstępu
3 Po co nam empatyczna komunikacja w pracy?
8 Jak znaleźć klucz do budowania poczucia własnej wartości
13 Pokochaj siebie, czyli kilka słów o akceptacji
17 Afirmacje
20 Czym jest pewność siebie w obecnych czasach?
22 „Lekarz dusz" – zawód psychologa pilnie poszukiwany
26 Jedynak – ciekawy typ człowieka
31 Emocje przy rozwodzie - od obwiniania się do wspólnego szukania rozwiązań. Dlaczego warto

skorzystać z mediacji?
35 Jak być silnym człowiekiem?
41 Lider w szybko zmieniającej się rzeczywistości
43 Kiedy „koniec" jes twoim nowym początkiem
47 Poszukiwanie złota w czasach obecnych: rozwój osobisty jako narzędzie do wnikania w głąb siebie
51 Jak dobre relacje w życiu osobistym wpływają na sukces zawodowy?
54 Jak być kobietą idealną?
59 Dom – stwórz swoje szczęśliwe miejsce
62 Śmiechojoga dla zdrowia i naturalnego poczucia szczęścia
66 Zdrowa i bielsza biel zębów? Czy jest to możliwe?
69 Zadbaj o włosy naturalnie
73 Vioforoterapia, nowoczesna metoda regeneracji, rehabilitacji i budowania odporności do stosowania

w domu
74 Trzeba skończyć z wielką wycinką macic
76 Dbanie o siebie poprawia wartość siebie

MAGAZYN EDUKACYJNY PSYCHODIA Agnieszka Korycka, Agnieszka Kamion, Monika
[email protected] Bartnik, Aleksandra Szymańska, Agata Igras,
Redaktor naczelna: Diana Puchalska Katarzyna Kamionka, Maciejka Peszyńska-Drews,
Korekta: Lidia Puchalska Karin Lesiak, lek. stom. Sylwia Górzkowska-Jaroń,
Marketing: Łukasz Sitko Alicja Dylewska, Magdalena Toboła, Joanna Skiba,
Wydawca: PSYCHODIA Diana Puchalska Kamila Kozłowska
płk. Stanisława Dąbka 2b, 37-600 Lubaczów Redakcja Magazynu Edukacyjnego PSYCHODIA
NIP 793-158-07-76 zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za
Współpraca autorska: Ewa Tyralik-Kulpa, Izabela treść reklam zamieszczonych w magazynie.
Kula, Marta Cieszanowska, Anna Bratowska, W przypadku matariałów redakacja zastrzega
Magdalena Mikołajczyk, Wyższa Szkoła Biznesu – sobie prawo do ich skracania, adjustacji i zmiany
National-Louis University z siedzibą w Nowym tytułów. Wykorzystanie publiczne możliwe jest
Sączu, Regina Kusak, Małgorzata Szwedowska,   wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody redaktora
naczelnego magazynu.

Tekst opracowała: PSYCHOLOGIA

-Ewa Tyralik Kulpa szkolatrenerowempatii
DojrzewalniaRoz
Trenerka empatycznej komunikacji jestembogata

Po co nam Zapraszam Cię tutaj na krótką wycieczkę
empatyczna do świata empatii, podczas której
komunikacja poznasz dwa rodzaje empatii – ten, który
w pracy? szkodzi relacjom i ten, który ułatwi ci
współpracę z innymi. Dowiesz się, od
–No i co, mówiłem ci, że ta cała empatia czego zaczyna się empatia, a także jak
to fanaberia. Po „koronie” znowu nastał wygląda podstawowy komunikat, który
rynek pracodawcy, nie podoba się, to pomoże ci radzić sobie z trudnymi
spadaj. I co?! – z trudno ukrywaną słowami i zachowaniami innych.
satysfakcją mój kolega, z którym Nauczysz się rozpoznawać słowa
spieramy się od lat w temacie empatii i działania, które budzą w nas uśpione
w pracy, wrócił do stałego motywu gady i takie, które je potrafią uspokoić.
naszych rozmów. Żebyśmy mogli rozmawiać jak ludzie.
– Masz rację, robi się trudno i może być Ewolucyjnie  człowiek został wyposażony
coraz trudniej. Ale w trakcie lockdownu w mechanizm  „Uciekaj, ukryj się albo
no i teraz, co i rusz dostaję maile od ludzi, walcz” –  system  reagowania na stres,
którzy piszą, że gdyby nie ta empatia, który pozwalał szybko ocenić sytuację
gdyby nie to, czego nauczyli się u nas oraz podjąć adekwatne do niej działania.
w szkole, nie wiedzą, jakby przetrwali ten Był to mechanizm niezbędny dla
ciężki czas. Wiesz, że ja nie zmienię przeżycia –  w chwilach zagrożenia życia
zdania, Piotrek, empatia to nie fanaberia! włączał się w  sposób automatyczny,
To kompetencja, która pomaga żyć, kiedy ograniczając wszelkie bodźce  wyłącznie
jest trudno i rozkwitać, kiedy jest łatwiej… do tych, które  pozwalały szybko ocenić
– O matko, ty znowu swoje! sytuację i podjąć adekwatne
środki: podjąć walkę, ukryć się lub zbiec,
Wiele razy słyszałam na początku ratując życie. Nie bez kozery mówimy, że
prowadzonych przez nas szkoleń reakcje te podpowiadane są przez nasz
z komunikacji opartej na empatii zdania „gadzi mózg”.
podobne do opinii Piotrka. Że „empatia
jest dobra dla dzieci”, że to „bycie miłym”,
„bycie pomocnym”. Oraz że to „coś, czego
mój szef powinien się nauczyć”. I wiele
razy pod koniec warsztatów słyszałam, że
„to zaskakujące, ale ta empatia jednak
działa” i że „wydaje się to takie proste,
a wcale nie jest łatwe”. I że „chciałbym
mieć jej w życiu więcej, nie tylko
w domu”.

3

PSYCHOLOGIA Cooka, ponad 80% wśród 150 prezesów
uznało  empatię za klucz do swojego
W  reakcji na bodziec będący sukcesu. Dlaczego? Współcześni liderzy
zagrożeniem  cały organizm przestawiał już wiedzą, że empatyczne miejsca pracy
się na tryb  zarządzania kryzysowego, zazwyczaj cieszą się silniejszą
następowały zmiany w poziomie współpracą, mniejszym poziomem stresu
poszczególnych  hormonów, za nimi i  większym morale, a ich pracownicy
następowały reakcje w ciele (jak np. szybciej wracają do siebie w trudnych
odłączenie ośrodka  odczuwania  bólu), chwilach, gdyż mogą liczyć  na wsparcie
które miały doprowadzić do podjęcia w firmie. I chętniej wspierają firmę, gdy
działań, maksymalizujących  szanse ta przechodzi przez ciężki okres. Empatia
osobnika  na przetrwanie. Mimo  zmiany pomaga przetrwać trudne chwile.
warunków funkcjonowania człowieka – Dlatego ma sens również teraz.
sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia Czym więc jest, a czym nie jest ta
mamy przecież znacznie mniej niż wtedy, empatia?
gdy uciekaliśmy przed Z językowego punktu widzenia pojęcie
tygrysami,  mechanizm  uciekaj lub walcz „empatia”, tak jak „szczęście” czy
jest nadal  nawykowym i najpowszechniej „miłość”, jest tak zwanym
stosowanym sposobem reakcji na to,  co kwantyfikatorem ogólnym – oznacza to,
nam się przydarza. że każdy z nas, opierając się o swoje
Sytuacją,  w której o dziwo także doświadczenia i wiedzę, nadaje temu
korzystamy z mechanizmu „Uciekaj, pojęciu własną definicję. I często „miesza
ukryj się lub walcz”, są się” empatię z: wczuwaniem się w nastrój
relacje  międzyludzkie i komunikacja. innej osoby, współczuciem, pocieszaniem
Niektóre bowiem zdarzenia oraz czy byciem miłym (znowu według
komunikaty (jak  choćby  lęk przed własnego uznania, co to znaczy być
zwolnieniem, lęk o przyszłość, krytyka miłym). Pomimo tego, że empatia jest
szefa, pytania, na które nie znamy jednym z najpopularniejszych obecnie
odpowiedzi, denerwujący  jazgot w open pojęć w obszarze rozwoju osobistego, nie
space)  wprowadzają nas w stan posiada jednej, wspólnej definicji.
zagrożenia, na który reagujemy
nawykowo, właśnie według schematu Część badaczy rozumie empatię jako
uciekaj, ukryj się lub walcz. I wiele na przysłowiowe „wchodzenie w czyjeś
tym tracimy. Jako jednostki. I jako całe buty”, wraz z całym, rzeczywiście
organizacje. I co ciekawe, coraz więcej niesłużącym nikomu bagażem
liderów o tym wie! A jako antidotum na emocjonalnym, który towarzyszy takiemu
czas kryzysu proponują… empatię! podejściu. To taki rodzaj zachowań, który
Profesor psychologii ze Stanford powoduje, że wstrząśnięci losem ofiary,
University, Jamil Zaki, autor książki gołymi rękami bez sądu zabilibyśmy
„Wojna o Życzliwość: Budowanie Empatii oprawcę albo wczuwając się w żal
w Upadającym Świecie”, opublikował rodzica, którego dziecko ciężko choruje,
w Harvard Business Review artykuł unikamy z nim kontaktu, bo wyobrażamy
dotyczący  najnowszych trendów sobie, jak bardzo byśmy cierpieli, gdyby
współczesnych organizacji i ich liderów. nasze dziecko było chore i zwyczajnie nie
Namawia w nim nas do zrewidowania jesteśmy w stanie tego znieść. Ta
przekonania, że w pracy empatia nie jest „empatia” to „emocjonalne zarażenie”,
do niczego potrzebna. Powołuje się które prowadzi do „emocjonalnego
między innymi na doświadczenia Tima cierpienia” (podaję za Peter Bloom).
Cooka, prezesa Apple, które w swoim A dodatkowo wchodzenie w czyjeś buty
wystąpieniu opowiedział o znaczeniu powoduje, że dosyć łatwo nam o rady albo
empatii jako umiejętności  dzielenia się dywagacje, co na miejscu danej osoby
i rozumienia emocji innych jako byśmy zrobili lepiej. I tak,
kluczowej umiejętności w pracy. Ponadto
w badaniach przeprowadzonych w firmie

4

niepostrzeżenie, znajdujemy się lata PSYCHOLOGIA
świetlne od… empatycznej komunikacji.
Na szczęście możliwe są również inne się nauczyć i podkreśla, że nie jest tym
spojrzenia na empatię. samym, co współczucie czy
współodczuwanie (czyli uznaje ważność
Empatia jako zdolność „czytania procesów poznawczych). I dodaje jeszcze
umysłu” jeden ważny składnik – „czystą
obecność”.
Ten rodzaj empatii jest przedmiotem Jak tłumaczy Lucyna Wieczorek, autorka
twardych badań naukowych i okazuje się, książki o empatii „Nie mów przepraszam,
że jest to umiejętność, którą każdy nie mów kocham”, czysta obecność to
człowiek posiada w większym lub stan, w którym dajemy komuś innemu
mniejszym stopniu. Tylko 2% populacji swój czas oraz stuprocentową uwagę, po
posiada taką empatię w zerowym to, aby być z nim (czy z nią), takim, jakim
stopniu. (podaję za Byron-Cohen). Wg jest; towarzyszyć jej emocjom
Gallupa, tak rozumiana empatia to jeden i potrzebom bez ich oceniania czy chęci
z 34 talentów. Dr Daniel Batson, badacz zmiany. A wtedy rodzi się między ludźmi
zajmujący się moralnością i empatią kontakt, przepływ i zaufanie. A z tego
dowodzi w swoich badaniach, że gdy miejsca rodzą się kolejne kroki: wspólne
ludzie praktykują formę empatii działanie, prośba o wsparcie, pomysły,
polegającą na racjonalnym rozumieniu które wszyscy chętnie realizują i biorą za
czyjegoś położenia (a nie na nie odpowiedzialność, bo wynikają
emocjonalnym zarażaniu się), z porozumienia i wspólnej płaszczyzny.
w większym stopniu chcą i potrafią
pomóc innym (a także sobie) w radzeniu praPktieyrkwoswzaynmia ktarkokrieomzudmoianej
sobie z trudnymi sytuacjami. Kiedy empatii jest… po prostu słuchanie
grzęźniemy po uszy we własnych, Słuchanie wydaje się być banalnie proste.
pobudzonych emocjach (strachu, żalu, Ale czy takie jest naprawdę? Okazuje się,
złości), łatwiej nam reagować w zgodzie z że najrzadsze, a jednocześnie najwyżej
bardziej pierwotnymi mechanizmami cenione są rozmowy, podczas których
zachowań – atakiem, ucieczką, ludzie czują,  że  ktoś ich „po prostu”
odcięciem się. Kiedy rozumiemy, co ktoś słucha? Nie gada o sobie, nie przerywa,
może czuć, ale nie zarażamy się tymi nie radzi, nie „mądrzy się”, tylko słucha…
uczuciami (czyli posiadamy umiejętność Potrzeba bycia wysłuchaną/ym wiąże się
tzw. decentracji), jesteśmy w stanie silnie z  poczuciem  akceptacji, szacunku,
działać nie w pierwotnym trybie byciem wziętą/ym pod uwagę.  Kiedy
przetrwania (zwanym czasem „trybem odnosimy wrażenie, że nie
gadzim”), a w trybie kreatywnego jesteśmy  słuchani, pojawia się niepokój,
szukania rozwiązań. I nie bez znaczenia obniża się nasza samoocena i gwałtownie
jest tu fakt, że rozumienie, myślenie maleje nasza chęć na współpracę
i umiejętność zmiany perspektywy z rozmówcą.  Warto pamiętać,
możliwe są dzięki pracy naszej kory że słuchanie ma znaczenie nagradzające,
nowej, czyli struktur mózgu wzmacniające i  jest efektywnym
charakterystycznych dla gatunku narzędziem motywacyjnym. A także
ludzkiego. Co ciekawe, badania Batsona niezbędnym składnikiem empatycznej
pokazują,   że poznawcze przyjmowanie komunikacji. A jakie są jej kolejne kroki?
perspektywy drugiej osoby jest
skorelowane z odczuwaniem troski 4 kroki Porozumienia bez Przemocy –
o innych! Jest jeszcze trzecia definicja esencja empatii
empatii, która jest mi szczególnie bliska. Jak twierdzi  światowy autorytet
w temacie  komunikacji międzyludzkiej,
Empatia w rozumieniu Porozumienia John Stewart,  „uważa się, że gdy jedna
bez Przemocy (NVC) dr M. Rosenberga lub obie strony uczestniczące w rozmowie
Podobnie jak Batson, Rosenberg zakłada,
że empatia to umiejętność, której można 5

PSYCHOLOGIA drugiej  strony do posiadania odrębnego
zdania, opinii, innych potrzeb.
mają problem,  którym trzeba się zająć, 2. Szczególnym rodzajem osądów są
lub  potrzebę, która powinna być porównania  –  rodzaj komunikacji, która
zaspokojona, to ponad 90 proc. czasu tej skupia się na ocenach, burzy poczucie wartości
rozmowy  zostaje strawione na stawianie i  odcina od kontaktu ze sobą („Julia  zawsze
barier”. odpowiada na maile natychmiast,  dlaczego
W naszych codziennych  rozmowach, u Ciebie to tak długo trwa”).
a  zwłaszcza tych trudnych, nawykowo 3.     Uciekanie od odpowiedzialności – sprzyja
budujemy blokady, czyli reagujemy mu dobór słów typu „musi”, „powinien”, „przez
automatycznie, atakując, broniąc się lub to/przez ciebie”. Uzasadnia działanie brakiem
odcinając od kontaktu. Nie ma wtedy wyboru, przypisuje odpowiedzialność za nasze
miejsca na empatię. Jest miejsce „dla działania innym, co budzić może chęć  zemsty
gada”. Thomas Gordon, specjalista i  narastanie bezradności, poczucia
w dziedzinie komunikacji i autor książek niesprawiedliwości i braku chęci współpracy.
(m.in.  „Umiejętność  przewodzenia 4.      Żądania  – różnią się od prośby tym, że
w grupie”),  opisał  następujący  zbiór kryją pod sobą groźbę kary czy konsekwencji
blokad (które nazwał: „brudną w przypadku odmowy spełnienia.
dwunastką”  krytykowanie („W coś ty
ubrała do pracy?!”) –  przezywanie Szczęśliwie  nie jesteśmy wyłącznie
(„Blondynka!”) –  stawianie diagnoz skazani na automatyczne wzorce i gadzią
(„Tobie chyba już nie zależy na tej pracy”) komunikację. W zamian możemy
– chwalenie połączone z  oceną („Tak korzystać z podpowiedzi empatycznej
rozsądna osoby jak ty na pewno zostanie komunikacji. A inspiracją do
dłużej w pracy”) – rozkazywanie („Do praktykowania empatycznej komunikacji
gabinetu! Natychmiast!”) – grożenie („Nie może się stać Porozumienie bez
będzie premii, jeśli natychmiast tego nie Przemocy. Komunikacja  NVC najbliższa
dostarczycie”) –  moralizowanie („Mowa asertywnemu podejściu do świata –
jest srebrem, a milczenie złotem, podejściu, które zakłada, że ja jestem OK i
może możesz przestać już gadać?”) – mam swoje prawa, potrzeby, emocje,
przesłuchiwanie („Ale jak to się stało, że wartości i opinie i mogę  je wyrażać
tak zareagował? Coś musiałeś powiedzieć w sposób bezpośredni, uczciwy
nie tak?”) – udzielanie rad „Trzeba było i stanowczy i takie samo prawo
powiedzieć, że sobie nie życzysz, żeby tak daję  otoczeniu. Inaczej  mówiąc,
do ciebie mówił”) –  odwracanie uwagi Porozumienie bez Przemocy pozwala tak
(„Nie martw się teraz tą premią, mamy kształtować relacje ze światem,  by
ważniejsze sprawy na głowie”) – możliwa była sytuacja, w której wszyscy
logiczne  argumentowanie („Uspokój się, wygrywają (Tygrys jest najedzony,
to tylko zwolnienie z pracy, nie wyrok”) – a  człowiek żyje). Bardzo często okazuje
uspokajanie („Na pewno sobie poradzisz, się bowiem, że prócz odmiennego
są inne firmy”). spojrzenia na daną sprawę, w proces
komunikacji wkradają się własne
Z kolei według  Porozumienia bez interpretacje obu stron na temat tego, co
Przemocy blokady to komunikaty, które zostało powiedziane. Druga strona może
umniejszają prawa  jednej  ze stron na przykład usłyszeć w Twojej
procesu komunikacji. Są nimi: wypowiedzi obwinianie albo
1. sądy moralne  – Opinie typu „Jesteś głupi”, lekceważenie, chociaż Ty nie masz
„Ona jest  leniwa”, „Od ciebie  oczekiwałbym w ogóle takiej intencji. Jak temu zaradzić?
czegoś bardziej solidnego”. Opierają
się na ocenach, że coś jest bądź nie jest słuszne, Jak rozmawiać wg 4 kroków (fakty –
prawidłowe. Skupiają się  na klasyfikowaniu uczucia – potrzeby – prośby)
i ustalaniu „stanów faktycznych”, szukaniu Czterostopniowy model komunikatu wg
racji, a nie na potrzebach. Godzą w prawa Komunikacji bez Przemocy Marshalla
Rosenberga wygląda następująco:
6

1..Obserwacje, spostrzeżenia. Komunikujesz PSYCHOLOGIA
to, co zauważyłaś/eś, że się wydarzyło, a nie to,
jak to oceniasz czy myślisz na ten temat. – empatycznej, ale i asertywnej
2. Uczucia. Informujesz o swoich emocjach. odpowiedzi?:
Pamiętaj, żeby mówić o tym, co Ty czujesz. 1.    Kiedy mówisz „Co za chłam, ten raport!”
Kiedy  jakieś potrzeby są zaspokojone, 2.    Jest mi z tym trudno/źle/złoszczę się/czuję
odczuwamy uczucia przyjemne jak radość, smutek (każdy własne uczucie),
ulgę,  satysfakcję. Sygnałem potrzeb 3.    Bo ważna jest dla mnie docenienie moich
niezaspokojonych są uczucia nieprzyjemne, starań (albo inna potrzeba – tu znowu każdy
jak frustracja, złość, lęk. Kultura zachodnia nie z nas ma własną),
sprzyja wyrażaniu uczuć. Często powtarzamy, 4.        Powiedz mi konkretnie, co ci się nie
że nad uczuciami  należy  panować, odcinanie spodobało (prośba o konkret, wyjaśnienie).
się od nich jest premiowane. Zauważ, że cały komunikat mówi o tym,
3. Potrzeby. Dzięki zakomunikowaniu ich inni jak sytuacja wyglądała z perspektywy
dowiadują się, co dla Ciebie jest ważne, jaką jednej strony bez zakładania, że druga
potrzebę pragniesz w tym momencie zaspokoić. strona miała złą intencję, czy
4. Prośby. Zastanów się, o co chcesz prosić – interpretowania jej postępowania. Taki
czego chcesz się dowiedzieć lub o jakie działanie komunikat sprawdza się w przypadku
drugiej strony Ci chodzi i zakomunikuj to trudnych komunikacyjnie sytuacji:
jasno, wprost i w sposób zrozumiały dla udzielania informacji zwrotnej,
rozmówcy. odmawiania, wyrażania swoich potrzeb
i wartości. I może stać się pierwszym
Oto przykład, jak według tego modelu krokiem do praktykowania empatii.
wyglądałaby przykładowa informacja Na koniec naszej wyprawy do krainy
zwrotna: empatii chciałabym przytoczyć cytat
Wyobraź sobie sytuację, w której prezesa Microsoftu,  Satyi Nadella:
obiecałaś koleżance, że będziesz pod „Większość ludzi sądzi, że empatia  to
mailem, żeby mogła się ciebie poradzić coś,  co masz tylko z rodziną lub
w sprawie projektu nad którym razem przyjaciółmi,  a w rzeczywistości to
pracujecie. Niestety, razem z chorym jest  także priorytet  w biznesie” oraz
dzieckiem wylądowałaś w szpitalu i nie statystyki The  Businessolver® State  of 
miałaś głowy, aby dać jej o tym znać. Workplace Empathy Study 2019:
Kiedy się widzicie, słyszysz: „Jestem tobą
rozczarowana. Nie można na tobie 91% liderów twierdzi, że empatia
polegać”. Jak się masz, kiedy to słyszysz? ma bezpośrednie połączenie
Jakie myśli i uczucia się w Tobie budzą? z finansowymi wynikami firm,
Co miałabyś ochotę odpowiedzieć? 92% liderów  (CEO) twierdzi, że
A jakbyś się miała, gdyby Twoja koleżanka ich organizacje są empatyczne
skorzystała z 4 kroków empatycznej (ale tylko 72%  pracowników to
komunikacji i powiedziała tak?: potwierdza).
1..Kiedy wczoraj nie odpisałaś na maila, choć Ciekawe, jak takie badanie wypadłoby
umówiłyśmy się, że będziemy na gorącej linii, w Polsce. Jak sądzisz? Moim zdaniem,
2. Poczułam złość i niepokój, mamy jeszcze wiele do odkrycia w krainie
3. Ponieważ bardzo potrzebowałam wsparcia, empatii.
4. Czy możesz mi powiedzieć, czemu nie
napisałaś? 7
A teraz wyobraź sobie, że twój przełożony
mówi, że twój raport to chłam. Co się
z tobą dzieje? Czy jesteś w stanie coś
powiedzieć i zareagować? A co myślisz
o takim czterostopniowym komunikacie

PSYCHOLOGIA izabelakula.pl/blog
misjaswiadomosc
Tekst opracowała: coach_realizacji_marzen

Izabela Kula

Coach, Mentorka, Trenerka, Managerka

JAK ZNALEŹĆ

KLUCZ DO
BUDOWANIA
POCZUCIA
WŁASNEJ WARTOŚCI

Sukces czeka poza strefą komfortu!
Zaprojektuj siebie od nowa!

Upadłeś, powstań i działaj dalej!

W mediach, szczególnie tych Poczucie własnej wartości pomaga nabrać
społecznościowych, bardzo często przekonania, że jest się człowiekiem
rozbrzmiewają te lub im podobne hasła zdolnym do samodzielnego myślenia
motywacyjne. Głoszą je dziennikarze, i życia, do zadbania o siebie i swoje
mówcy motywacyjni, trenerzy, potrzeby, do skutecznego działania, do
psychologowie, coachowie i inni, dla podejmowania wyzwań. Osoby
których rozwój osobisty ma znaczenie. posiadające adekwatną samoocenę
Trzeba się zgodzić, że w tych hasłach jest potrafią realnie ocenić swoje możliwości,
moc, siła, można z nich czerpać docenić swoje sukcesy, przyznać się do
inspirację. Czy to jednak wystarczy? Czy porażek i wyciągnąć z nich lekcje.
wystarczą hasła, żeby coś zmienić Poczucie własnej wartości pomaga
w życiu, poczuć się lepiej, zacząć działać budować pewność siebie, a tym samym
czy wreszcie osiągnąć sukces? zwiększa prawdopodobieństwo
Hasła mogą być świetnym dodatkiem, stworzenia wartościowych relacji czy
czymś co dodaje energii i nakręca. osiągania sukcesów w życiu prywatnym
Jednak, żeby wyjść ze strefy komfortu, i zawodowym.
żeby siebie projektować od nowa, żeby
powstać po upadku, potrzebne jest coś JAK PRACOWAĆ Z SAMOOCENĄ
jeszcze. Coś co da wewnętrzną moc W tym momencie nasuwa się pytanie.
i odpowiednią dawkę determinacji, Czy można coś zrobić, żeby skutecznie
niezbędną do podjęcia tych trudnych wypracować silne poczucie własnej
działań. Tym czymś jest silne poczucie wartości? A jeśli można, to co i jak?
własnej wartości. Nathaniel Branden, jeden z prekursorów
wiedzy o samoocenie i jej wpływie na 

8

PSYCHOLOGIA

życie, wyróżnia sześć filarów poczucia ich zaspokojenia. Istotne, ale
własnej wartości. Należą do nich niezaspokojone potrzeby prowadzą do
świadome życie, samoakceptacja, frustracji i pogorszenia samopoczucia.
odpowiedzialność za siebie, asertywność, Zdarzają się w życiu sytuacje, kiedy
życie celowe i prawość. Rozwijając się jesteśmy nerwowi, drażliwi, nawet
w tych obszarach można zdecydowanie wybuchowi i sami nie rozumiemy
poprawić samoocenę. Tylko co się kryje za z jakiego powodu. Warto się wtedy sobie
tymi pojęciami i w jaki sposób można nad przyjrzeć i zastanowić czy nie
nimi pracować? zaniedbujemy jednej z naszych ważnych
ŚWIADOMOŚĆ potrzeb. Być może potrzebujemy
Świadome życie jest możliwe wtedy, odpoczynku, być może spokoju, więcej
kiedy dobrze poznamy siebie, swoje harmonii, więcej snu, a może brakuje
otoczenie, mechanizmy, schematy, nam radości, adrenaliny albo świeżego
według których działają ludzie i cały powietrza. Warto się zatrzymać przy tym
świat, który nas otacza. temacie chwilę.
Samoświadomość oznacza, że znamy
swoje talenty i mocne strony oraz SAMOAKCEPTACJA
umiemy z nich korzystać w życiu
prywatnym i zawodowym. Równie ważne Brak akceptacji siebie jest praktycznie
jest poznanie swoich słabych stron, czyli równoznaczny z brakiem poczucia
obszarów, w których nie czujemy się własnej wartości. W skrajnych
komfortowo, które sprawiają trudność, są przypadkach przejawia się zazwyczaj
uciążliwe. Znając swoje słabości możemy tym, że ciągle siebie krytykujemy, źle do
podjąć decyzję co z nimi zrobić. siebie mówimy, obrażamy sami siebie
Zaakceptować czy rozwijać? Poświęcać im w myślach, mamy do siebie pretensję, nie
czas, czy zostawić w spokoju. Posiadając podobamy się sobie. Pojawiają się
wiedzę o tym co robimy świetnie poważne kompleksy, które wpływają na
a w czym potrzebujemy pomocy nasze codzienne życie, sposób działania,
budujemy świadomość swoich utrudniają budowanie relacji
możliwości. Dzięki temu możemy też i funkcjonowanie w społeczeństwie. Na
świadomie doceniać swoje sukcesy, tej podstawie trudno jest wzmacniać
cieszyć się z nich, świętować, chwalić się. samoocenę.
Łatwiej jest też pogodzić się z porażką
i podejść do niej racjonalnie, czyli nie Dobrym początkiem pracy
załamać się, ale wyciągnąć wnioski na z samoakceptacją może być wyżej
przyszłość i działać dalej z nową wiedzą. wspomniana samoświadomość, czyli
dogłębne poznanie siebie. Poznanie
swoich zalet i wad, poznanie swoich
mocnych i słabych stron, ale również
umiejętność rozpoznawania emocji jakie
odczuwamy. Bardzo ważne dla procesu
Chcąc prowadzić świadome życie warto pracy z samoakceptacją jest zwiększenie
również poznać swoje najważniejsze
wartości, czyli podstawę, na której opiera świadomości właśnie w obszarze emocji
i zrozumienie własnych reakcji na
się nasze życie. Dla jednych może to być różnego rodzaju sytuacje.
zdrowie, miłość, wolność, dla innych
prawda, spokój, harmonia lub jeszcze coś
innego. Każdy ma swój unikalny system
wartości, którym się posługuje i warto go W budowaniu poczucia własnej wartości
odkryć, żeby korzystać z niego w sposób bardzo pomaga to, że znamy
świadomy oraz móc obserwować, jak się i akceptujemy nasze zalety i wady, mocne
zmienia na przestrzeni lat, zdobytych i słabe strony oraz pozwalamy sobie na
doświadczeń czy życiowych wydarzeń. To przeżywanie wszystkich emocji. Jeśli nie
co zwiększa samoświadomość to również pozwalam sobie na złość to ona będzie się
znajomość własnych potrzeb, kumulować i któregoś dnia wybuchnie.
a w szczególności obserwacja poziomu Jeśli nie akceptuję smutku to on również
będzie się odkładał, aż zamieni się we

9

PSYCHOLOGIA uważamy za dobre dla siebie, że nie
musimy się poddawać niczemu ani
frustrację lub doprowadzi do depresji. nikomu, możemy samodzielnie zadbać o
Jeśli ciągle powstrzymuję swoją radość to swój los, wzmacnia poczucie własnej
mogę doprowadzić do sytuacji, że już nic wartości. Łatwiej jest wtedy podejmować
nie będzie mnie cieszyć. Z kolei odważne decyzje, bo wierzymy w siebie i
akceptacja wad i słabych stron pozwala w to, że niezależnie od konsekwencji
z nimi pracować i świadomie podjąć poradzimy sobie w każdej sytuacji.
decyzję. Czy chcę zmienić konkretną
wadę, czy chcę rozwijać to, co teraz ASERTYWNOŚĆ
uważam za słabość a może jednak te Sztuka komunikacji, w której dbamy
wady i słabości w niczym mi tak o siebie w takim samym stopniu jak
naprawdę nie przeszkadzają i niech sobie o naszego rozmówcę, to właśnie
takie będą. asertywność. Jest to sposób
Od czego można zacząć pracę nad porozumiewania się, który umożliwia
samoakceptacją? Od mówienia do siebie wzajemne zrozumienie, zadbanie
dobrze. Kiedy wstajesz rano i przeglądasz o potrzeby i wartości rozmówców. To
się w lustrze powiedz sobie „Dzień dobry. zarówno umiejętność mówienia nie, jak
Dobrze Cię widzieć” zamiast „Ale masz i mówienia tak. Rozmówcę należy
podkrążone oczy!”. Kiedy popełnisz błąd traktować jak partnera, na tym samym
nie mów „Ale jestem głupi” tylko poziomie, żeby każdy czuł się w trakcie
podziękuj sobie, za to, że ten błąd rozmowy tak samo ważny. Asertywność
popełniłeś, zauważyłeś go i znalazłeś lub jest ważna w kontekście dbania
starałeś się znaleźć rozwiązanie. o samoocenę właśnie ze względu na to, że
Obserwuj swoje myśli i jeśli pojawi się umożliwia zadbanie o siebie i swoje
wewnętrzny krytyk, powstrzymaj go potrzeby, szczególnie w trudnych
i znajduj to co w danej sytuacji jest dobre sytuacjach. Pomaga w sposób kulturalny
i Ci służy. nie zgodzić się na wykonanie prośby lub
ODPOWIEDZIALNOŚĆ zadania, które nam nie służą, albo
Każdy człowiek ma wpływ na swoje życie. zgodzić się, ale pod pewnymi
Podejmuje decyzje, które rodzą warunkami, które są dla nas ważne i
konsekwencje. I tutaj pojawia się pytanie. które chcemy sobie zapewnić.
Czy każdy człowiek jest świadomy tego
wpływu i czy bierze odpowiedzialność za Najprostszy przykład obrazujący potrzebę
podjęte przez siebie decyzje? rozwijania asertywności to przypadek,
Są osoby, które żyją w przekonaniu, że kiedy ktoś jest nagminnie
nic od nich nie zależy. Swoje życie wykorzystywany w pracy, zarzucany
powierzają losowi, szczęściu bądź dodatkowymi zadaniami, nadgodzinami,
nieszczęściu jakie ich spotyka. Kiedy ponieważ nie potrafi odmówić, ponieważ
przytrafi im się błąd czy porażka, zawsze boi się, że druga strona mogłaby to źle
szukają winnego zamiast szukać przyjąć lub nawet się obrazić. Trenując
rozwiązań. Wydają się być całkiem asertywną komunikację można
bezradne, co często podkreślają, stawiają z powodzeniem bez uszczerbku dla relacji
się w roli życiowej ofiary, a na każdą radę radzić sobie z podobnymi sytuacjami,
czy wskazówkę odpowiadają wymówką. jednocześnie mając poczucie
Nie podejmują w efekcie żadnych działań zatroszczenia się o własne potrzeby
prowadzących do zmiany, do lepszego i jakość życia.
życia, bo wierzą, że widocznie takie jest
ich przeznaczenie. Świadomość tego, że ŻYCIE CELOWE
mamy wpływ na swoje życie, że to my Wyznaczając i realizując cele żyjemy
jesteśmy za nie odpowiedzialni, że aktywnie, jesteśmy świadomi do czego
możemy działać zgodnie z tym co dążymy, bierzemy odpowiedzialność za
swoje życie, zwiększamy tym poczucie
10

wpływu. Mając cel można ocenić czy PSYCHOLOGIA
trafiające się okazje, składane nam
propozycje są warte uwagi i czy służą Wiem, że mam swoją rolę do spełnienia
wyznaczonym celom. Wiedząc do czego na tym świecie, wiem, że jestem ważny.
się zmierza, można zauważyć czy Nikt mi nie wmówi, że jest inaczej.
działania, które się podejmuje przybliżają PRAWOŚĆ
do celu czy od niego oddalają. Wybrany Wspomniałam wcześniej o systemie
cel ułatwia opracowanie planu jego wartości, życiowych zasadach, którymi
realizacji, koniecznych do podjęcia kierujemy się w życiu. Prawość to właśnie
działań czy zmian niezbędnych do przestrzeganie tych zasad, to życie
wprowadzenia. zgodne z własnymi wartościami. Jeśli
wyznaczamy sobie jakieś reguły i ich
Człowiek, który ma jasne cele, świadomie przestrzegamy to budujemy zaufanie do
kieruje swoimi działaniami, żeby je siebie. Jesteśmy siebie pewni, możemy
osiągnąć. Zauważa sprzyjające sami na siebie liczyć.
okoliczności. Potrafi określić, czy ma Jeśli postanawiam, że przez tydzień nie
niezbędne narzędzia, wiedzę, zjem nic słodkiego, a po jednym dniu
umiejętności, żeby te cele zdobyć. Umie ukradkiem wcinam czekoladę i ta
również ocenić czego mu brakuje, co sytuacja powtarza się, łamię inne moje
musi uzupełnić, o co zadbać, żeby postanowienia i zasady, to tracę do siebie
dotarcie do celu było możliwe. zaufanie, przestaję sobie wierzyć.
W efekcie przestaję wierzyć we własne
Posiadanie celu życiowego daje również możliwości, w wytrwałość, w silną wolę,
poczucie sensu. Wiem po co tutaj jestem, tracę determinację. Zaczynam źle o sobie
wiem do czego mogę się przydać, myśleć. Boję się podjąć wyzwania, bo od
rozumiem swoją rolę na tym świecie. razu skazuję się na niepowodzenie.
Jestem tutaj potrzebny. I to jest właśnie Przecież i tak nie wytrwam. Stąd tak
ten aspekt, który niezwykle wpływa na istotne w budowaniu poczucia własnej
samoocenę. wartości jest przestrzeganie własnych
zasad i dbanie o swoje wartości.

ROZWÓJ KLUCZEM DO POCZUCIA
WŁASNEJ WARTOŚCI
Wszystkie opisane powyżej aspekty,
mające istotny wpływ na poczucie własnej
wartości, są związane z rozwojem
osobistym. Edukacja, zbieranie
doświadczeń, zdobywanie wiedzy o sobie
i otaczającym świecie, poznawanie
nowych osób, budowanie relacji,
poznawanie schematów, mechanizmów
i systemów działania człowieka to
wszystko sprawia, że ciągle się
rozwijamy. Poprzez rozwój zwiększamy
samoświadomość, szukamy informacji
i rozwiązań.
Żyjemy aktywnie, mając wpływ na swoje
życie i korzystając z własnych
możliwości. Pozwala to wierzyć w siebie
i stale wzmacniać poczucie własnej
wartości.

11

Zawsze buduj
solidne podstawy...

sprawdź ofertę rozwojowych szkoleń
psychologiczno-pedagogicznych na:

www.ekursyonline.pl

Tekst opracowała: PSYCHOLOGIA

Marta Cieszanowska Santosa Life and Business Inspiration

Trener rozwoju osobistego

Pokochaj siebie,
czyli kilka słów

o akceptacji

Akceptacja siebie to przede wszystkim podejście do całości swojej osoby
ze zrozumieniem i troską. To bycie po swojej stronie, poszanowanie
swojego ciała, rozpoznawanie swoich potrzeb i realizowanie własnych
wartości. Bez akceptacji siebie niemożliwe jest życie z poczuciem
własnej wartości. Jeżeli nie akceptujemy sami siebie, w jaki sposób
możemy zaakceptować innych ludzi oraz wszystko to, co jest inne?

Twój świat zewnętrzny jest lustrzanym wyglądam, to jest mój związek. Tak
odbiciem twojego świata wewnętrznego. wygląda moja rzeczywistość tu i teraz.
 
Zastanów się w jakim świecie żyjesz? Zrezygnuj z walki, wszystko to, co
  zaakceptujesz – zmieni się.
Czy dbasz o siebie i traktujesz siebie jak
kogoś wartościowego, czy może uważasz Akceptacja jest potężnym narzędziem
się za kogoś gorszego i przez większość transformacji. Tylko od Ciebie zależy czy
czasu funkcjonujesz w trybie krytyka, ta zmiana będzie pochodzić ze źródła
który ocenia i skupia się na negatywnych pełnego miłości i akceptacji, czy też
aspektach rzeczywistości? wypełnionego rozczarowaniem
  i negatywną energią.
Niezależnie od tego w jakiej sytuacji  
obecnie się znajdujesz, zaakceptuj ją taką Akceptacja siebie oznacza przede
jaka jest. wszystkim akceptowanie siebie jako
Przyjrzyj się jej z uwagą i życzliwością. To wartościowej osoby. Akceptacja oznacza
jest mój dom, to jest moja praca, tak teraz także zaprzestanie narzekania. Mówienie
innym ludziom o  rzeczach, których

13

PSYCHOLOGIA

w sobie nie lubisz, wzmacnia tylko własne ten zakodowany w podświadomości
poczucie niezadowolenia. Zazwyczaj obraz nas samych powstaje  w okresie
rozmówcy nie są zbyt pomocni, a często dzieciństwa, kiedy tworzymy koncepcje
też zdarza się, że obarczają cię własnego wizerunku w oparciu
nadmiarem własnych żalów i kłopotów. o komunikaty, które otrzymujemy od
różnych autorytetów (rodzice,
Akceptowanie siebie bez narzekania dziadkowie, nauczyciele, trenerzy).
wymaga zrozumienia dwóch wzajemnie
wykluczających się mechanizmów: Brak akceptacji w życiu dorosłym jest
mechanizmu miłości własnej wynikiem negatywnych komunikatów,
i mechanizmu narzekania. w które „wyposażyły” nas ważne
  osoby z okresu dzieciństwa.
Jeżeli naprawdę kochasz siebie, wówczas
narzekanie wobec innych, którzy nie są Komunikaty w stylu: „Jesteś za mało
w stanie Ci pomóc staje się działaniem zdolny”, „To nie dla ciebie”, „Nic nie
bezsensownym. Jeżeli natomiast masz osiągniesz” w życiu dorosłym skutkują
świadomość, że istnieją rzeczy, których brakiem samoakceptacji i utrwaleniem
w sobie nie lubisz to zamiast narzekać blokujących przekonań o sobie i świecie.
możesz podjąć decyzję i wprowadzić  
zmiany w celu poprawy sytuacji. Dobra wiadomość jest taka, że poprzez
  kontrolowanie sposobu myślenia można
Samoakceptacja jest w rzeczywistości nauczyć się  i ćwiczyć samoakceptację.
bardzo daleka od egoizmu i narcyzmu.  
Pierwszym krokiem w kierunku
Mówienie wszystkim naokoło jakim się doskonalenia akceptacji siebie jest
jest wspaniałym to raczej dramatyczna przyznanie się, że oceniałaś się
próba przyciągnięcia uwagi i jest równie negatywnie i następnie podjęcie, aby
neurotyczna co zachowanie człowieka działać inaczej.
przepełnionego pogardą do siebie.
O ile wcześniej kierował tobą nawyk,
Człowiek, który postępuje w ten sposób program uruchomiony w dzieciństwie,
ocenia siebie przez pryzmat tego jak teraz masz okazję, żeby świadomie
widzą go inni. zdecydować o zmianie myślenia.
 
Miłość własna to twoja osobista moc. Kiedy twój umysł zacznie już pracować
Wewnętrzna akceptacja samego siebie dla Ciebie , a nie przeciw Tobie, możesz
niezależnie od okoliczności zewnętrznych spróbować ćwiczyć akceptację przy okazji
i poglądów innych ludzi. Pamiętaj, że różnych sytuacji.
czyjaś opinia na twój temat wcale nie  
musi stać się twoją rzeczywistością. W tym celu pozwól, że zaproponuję Ci
  kilka ćwiczeń, które wykonywanie
Dlaczego akceptacja bywa trudna? regularnie znacznie wzmocnią Twoje
  poczucie samoakceptacji.
Dlaczego jedni ludzie akceptują siebie bez
zastrzeżeń a dla innych jest to niemalże Ćwiczenie 1.
niewykonalne?  
  Kiedy znajdziesz się w sytuacji, gdy ktoś
Akceptacja lub jej brak związana jest obdarza Cię komplementem, zrezygnuj
bezpośrednio ze zbiorem przekonań na z postawy pełnej sceptycyzmu wobec
własny temat, który każdy z nas ma osoby chwalącej Cię, zamiast tego,
zakodowany w podświadomości. zaakceptuj jej starania i podziękuj
W oparciu o aktualne badania psychologii mówiąc: „Dziękuję cieszę się, że tak
rozwojowej i neurobiologii, wiadomo, że uważasz”.

14

Ćwiczenie 2. PSYCHOLOGIA
 
Celebruj chwile, świętuj ze sobą nawet Pamiętaj proszę, że bez względu na to na
najdrobniejsze sukcesy. Rób sobie małe jakim etapie jesteś dzisiaj, niezależnie od
przyjemności. Bądź dla siebie najlepszą tego, co zrobiłaś albo czego nie zrobiłaś
przyjaciółką. w przeszłości, powinnaś zaakceptować
Spróbuj każdego ranka, przed wyjściem siedem podstawowych prawd o sobie.
z domu, spojrzeć na swoje odbicie  
w lustrze i uśmiechnąć się do siebie, 1. Jesteś osobą w pełni dobrą i doskonałą,
z miłością i życzliwością. cenną i wiele wartą.
2. Jesteś ważna.
Ćwiczenie 3. 3. Masz nieograniczony potencja
  i możliwości kierowania swoim życiem
Na kartce formatu A4 kredką odrysuj i światem według własnych oczekiwań.
swoją dłoń. Z pewnością nie raz robiłaś to 4. Sama tworzysz świat, w którym żyjesz,
w dzieciństwie, spróbuj teraz odszukać za pomocą swoich myśli i mocy swoich
w sobie to wspomnienie i dziecięcą przekonań.
beztroskę. 5. Masz wolność wyboru tego o czym
Następnie na każdym z pięciu palców myślisz i kierunku, w jakim chciałabyś
wypisz to, co w sobie lubisz i za co ty ułożyć sobie życie.
sama siebie cenisz. 6. Znalazłaś się na tej ziemi i twoje
Po zakończonym ćwiczeniu dobrze jest przeznaczenie jest jasne: zrobić ze swoim
umieścić rysunek dłoni w widocznym życiem coś wspaniałego.
miejscu, tak aby za każdym razem, kiedy 7. Nie ma ograniczeń co do tego co
spojrzysz na niego, przypominał ci on możesz zrobić, kim możesz się stać lub co
o twoich mocnych stronach i był możesz mieć.
wsparciem w chwilach zwątpienia.  
Nie ma znaczenia, skąd przychodzisz,
najważniejsze jest, dokąd podążasz. Jak
napisał Shakespeare w „Burzy”:
„Przeszłość jest tylko prologiem” .
Wszystko, co wydarzyło się w twoim
życiu w przeszłości, to przygotowanie do
wspaniałego życia, jakie czeka na Ciebie
w przyszłości.
 
 
Akceptacja to klucz.

15

Najlepsza
wyszukiwarka szkoleń

PSYCHOLOGIA

Tekst opracowała: - -17 97 60anna bratowska
ab
Anna Bratowska
_ _anjas life elixir
Performance Professional Business
Coach

AFIRMACJE

Afirmacje, jako sposób budowania struktur myślowych,
bezpośrednio przyczyniają się do powstawania trwałych
związków między nowymi zachowaniami a sukcesem
zawodowym.

Afirmacja (łac. affirmare – zgoda, wprowadzić mózg w określone stany (np.
utwierdzenie, pozwolenie) to narzędzie wyobrażamy sobie plażę z błękitną wodą
samomotywacji, emocjonalnego – co w konsekwencji doprowadza nas do
wsparcia, w szczególności używane uczucia ciepła, błogości czy słonego
w celu autosugestii. Innymi słowy, to smaku w ustach).
pozytywna deklaracja,  pozytywny stan
emocjonalny, osąd, twierdzenie. Nauka o afirmacjach, zaliczana jako
nowoczesna filozofia, mindset,
nowoczesne podejście do zagadnień
Afirmacja, jest deklaracją, pozytywnym dotyczących ludzkiej świadomości
stwierdzeniem, stanem faktycznym. i podświadomości, świadomego
Afirmacja mylona jest dość często i podświadomego umysłu, została
z wizualizacją.  Są to dwie różne techniki, spopulizowana w ostatnich 20 latach.
często uzupełniające się lub służące sobie Dostęp do afirmacji ma każdy, w zasadzie
wzajemnie. Dla jasności, wizualizacja to każdy potrafi afirmować, każdy afirmuje
obraz, mentalna ikona, zobrazowanie czy najczęściej nieświadomie. Kursy typu
reprezentacja myśli. Wizualizacje, mindset opierają się w znacznej części na
najcześciej występujące jako manifestacja samoakceptacji i pozytywnym
marzeń i pragnień.  Innymi słowy nastawieniu do siebie, zakceptowaniu
wyobrażamy sobie pewne zjawiska, swojego „ograniczonego ja”
miejsca, przedmioty, a nawet przez i „przebudzeniu się” do nieograniczonego
metodą wizualizacji jesteśmy w stanie

17

PSYCHOLOGIA strukturę myślową, tworząc nowe
połączenie neuronowe, tworząc nową
pola możliwości, zwanego energią ścieżkę, nowy trop.
wszechświata, kosmosem lub boskością. Afirmacje, recytuje się głośno. Recytacja
Afirmacje zyskały również na sile jako powinna być świadoma, bardzo
narzędzie wspierające biznes. Elita, przytomna, wymagana jest całkowita
liderzy, na wysoki poziomie decyzyjności, koncentracja. Ważne są pory recytacji,
politycy, przedsiębiorcy, nie wyłączając dwie podstawowe to tuż po przebudzeniu
z tej grupy artystów: aktorów, i tuż przed zaśnięciem. Sportowcy
wokalistów, muzyków czy wysokiej klasy recytują swoje afirmacje ok. 5 razy
sportowców olimpijskich, afirmują dziennie. Dokładnie tą samą zasadę
regularnie. Jak wspomniałam wcześniej, praktykują CEO, multimilionerzy,
każdy jest w stanie afirmować, nie każdy aktorki, piosenkarki, pisarze bestsellerów
jednak robi to poprawnie. Afirmacje itp. Afirmacja wymaga tzw. kotwicy
posiadają strukturę, działają najlepiej, emocjonalnej, czyli przypomnienia naszej
gdy zbudowane są wedle wzorców świadomość stanu w jakim chcemy być.
a deklaracja słowna wzmocniona jest Jako homo sapiens funkcjonujemy
przez emocjonalny rezonans. w dwóch stanach: stanie pięknym: radość,
wesołość, wdzięczność, optymizm,
Pisząc bardzo prosto: błogość i stanie cierpienia: ból
słowa + emocje =  właściwa wartość egzystencjalny, strach, kompleksy,
ograniczenia, nawyków i wzorców
Przez właściwą wartość rozumie się postepowań. Afirmacje materializują się
manifestacje afirmacji. Słowa i emocje w pięknym stanie, pozytywnie
maja określoną, wyraźną moc sprawczą. nastawiony człowiek produkuje
Stwierdzono silną zależność miądzy pozytywne myśli, skojarzenia, działania,
deklaracją słowną a emocjonalnym pozytywnie wpływa na akcje i przebieg
zaangażowaniem. Myśli to ładunki wydarzeń.
energetyczne, które mogą się łączyć,
budować wzorce (tj. wzorce postępowań, Istnieją afirmacje bazowe
ścieżki działań, zachowań). Ujmując sątztow.zpeosdtaswtaiewnoiawtey, pu:
rzecz jeszcze dosadniej, większość z nas
„wmawia sobie” (dokładnie tak - Je-stJ-eemJset-esnJmtaeejlesmmtpeassmrzilnyaytpmoięjńaskckpnzrakyz; koeńide;amw; cą;
wmawiamy sobie!) – nie mogę, nie - Je- sJteesmtelmidezrwemycrięozkcuą;itd.
potrafię, nie dam rady, to trudne, boję
się, nie chcę…, itp. Budując taki sposób Jak wspomniano wcześniej afirmacje
myślenia, taką filozofię pracy dla mózgu, recytuje się głośno, kolejną rzeczą którą
nawet jazda rowerem może być warto wiedzieć, to to że afirmacje buduje
przerażająca, co stanie się kiedy nasz się. Powyżej są przykłady afirmacji
mózg zaczniemy karmić danymi/filozofią
która brzmi: mogę, potrafię, umiem, dam
radę, to jest trudne, ale spróbuję…, itd.
Nawet naiwne mówienie do sobie, „mogę
to zrobić, dam radę, jestem w stanie to
osiągnąć” karmi nasz mózg tylko
pozytywnym przesłaniem, rezultat
działań jest tylko jeden: mogę to zrobić,
dam rade, jestem w stanie, uda mi się.
Jak to się ma do afirmacji. Afirmacje to
odpowiednie dostrojenie myślenia
(mindset), to dzienna filozofia, wedle
której mózg koduje informacje, koduje
zadania do wykonania. Afirmacje
przebijają się przez naszą milionową

18

podstawowych, można budować PSYCHOLOGIA
afirmacje wielopoziomowe, zakotwiczyć
dane wzorce myślenia w naszej W zależności od rodzaju afirmacji,
podświadomości głębiej i dosadniej pierwsze owoce można zebrać juz po 4-5
wzbogacając afirmacje o konkretne tygodniach treningu. Jest to bardzo
determinanty: daty, kwoty, opisy wydajne narzędzie, ale również bardzo
przedmiotów itd. intymne. Afirmacje mają bardzo osobisty
- Jestem MPriszsykPłoaldoyn:ia 2021 roku; charakter, z tego powodu zestaw emocji
i skojarzeń dla każdego jest inny. W tym
pa-ź-dziJePerrsnztikeeumbiteeligdgneoęrerpmoókłmruaowrkautWo2na0le2wn0c; ji; punkcie, wyjaśnia się czemu dla jednych
- 1W00c0ią0gu00mieeusriąocai wzaięrcaebji.am afirmacje są narzędziem sukcesu, a dla
innych modą i martwą paplaniną.
Afirmacja winna być „podbita” przez Afirmacja działa wtedy, gdy w nią
pozytywne emocje. Każdy ma swój wierzymy, gdy absolutnie jesteśmy do
osobisty zestaw emocji i skojarzeń, a więc niej przekonani, że chcemy jej
transformacja podstawowej afirmacji manifestacji. Emocjonalne zaplecze
może brzmieć następująco: i skojarzenia, to intymna sprawa, każdy
z nas dysponuje inną wrażliwością,
- Z łatwością przebiegnę półmaraton doświadczeniami i odpornością.
w październiku tego roku w Walencji. Dlatego tak ważne jest, zrozumienie
-    Jestem pełen optymizmu na rozwój mojej poprawnego mechanizmu budowania
afirmacji, treningu i mentoringu podczas
kariery. procesu. Ponadto, afirmacje trzeba
-    Z radością przyciągam do siebie sukces jak zmieniać. Gdy z jakiegoś powodu
przestało nam już na konkretnej afirmacji
magnez. zależeć lub emocja związana z afirmacją
-    Z optymizmem piszę mój kolejny bestseller. „opadała”, jest to sygnał do zmian.
Zazwyczaj oznacza to jedno, że udało
-    Jestem rozpędzonym pociągiem podczas nam się przejść przez określony etap
wyścigów na olimpiadzie (zawodowy biegacz i jesteśmy gotowi na podniesie porzeczki.
Jesteśmy gotowi do odważnego ruchu
olimpijski) w sferze zawodowej lub życiu
-    Mój serw ma siłę 100 kilowego młota (gracz prywatnym. Gotowość na zmiany
oznacza również, zmianę postrzegania.
tenisa) To co przerażało nas 2 miesiące
Sposobu budowania afirmacji, techniki wcześniej, dziś jest nieistotne i z odwagą
oczywiście można się nauczyć. Mózg podejmujemy się kolejnych zadań.
działa jak mięsień, który wymaga
wyłącznie systematycznego treningu 19
i nagradzania. Najskuteczniej, aby
afirmacje wzajemnie się wspierały. Nie
ma wymogu, aby afirmacje były
w jakikolwiek sposób skojarzone ze sobą,
Natomiast, gdy są one dla siebie
wzajemną dźwignią, można uzyskać
efekt kuli śnieżnej, gdy jedna afirmacja
manifestuje się, nasza podświadomość
popycha do manifestacji kolejną. Każda
kolejna manifestacja, to uczta dla naszej
podświadomości, potwierdzenie –
właśnie dokonałam jednej rzeczy, mogę
i chcę kolejnej… Każda kolejna
manifestacja afirmacji zachodzi szybciej,
dla naszej podświadomości czas nie
istnieje.

PSYCHOLOGIA .magdalenamiko com
_ _life coach mag
Tekst opracowała:

Magdalena Mikołajczyk

Trener życia

Czym jest pewność siebie
w obecnych czasach?

„Pewność siebie jest wtedy, gdy wierzysz w siebie i swoje umiejętności,
arogancja jest wtedy, gdy myślisz, że jesteś lepszy od innych i postępujesz
zgodnie z tym”.

W obecnych czasach, kiedy pytam ludzi, różnica polega na tym, że niektórzy
czym jest dla nich pewność siebie, często ludzie robią pewne kroki na wczesnym
nie są w stanie powiedzieć, co to jest. etapie życia, inni nieco później, a jeszcze
Istnieje wiele opinii, definicji, szczególnie inni wcale ich nie robią. Podobnie jest
w mediach społecznościowych. W moim z pewnością siebie, zależy ona od wielu
artykule nie chcę podawać definicji czynników, ale powinniśmy wiedzieć, że
pewności siebie, chcę tylko podzielić się pochodzi  z naszych emocji, przekonań
swoimi doświadczeniami. Rozwój i umiejętności. Przekonania zaś wywodzą
emocjonalny każdego człowieka jest się z tego co nas otaczało od momentu,
różnie uporządkowany – to tak, jak kiedy przyszliśmy na świat. Od urodzenia
w przypadku budownictwa, gdzie masz do około 7-go roku życia nasz mózg
pewną hierarchię kroków, aby zbudować pracuje w stanie Theta. Z pewnością
dom. Podobnie jest z rozwojem znacie powiedzenie „mózg dziecka jest
emocjonalnym człowieka – ogromna chłonny jak gąbka”, na przykład dziecko,

20

które wychowuje się w wielojęzycznej PSYCHOLOGIA
rodzinie bez szczególnego wysiłku będzie
mówiło w tych właśnie językach. i egoizmu. Jest też często postrzegana jak
Przykładów jest wiele, ale punktem coś negatywnego i definitywnie
odniesienia jest to, że właśnie, to w tym wykreowanego. Coś co jest niemal
okresie czasu chłoniemy wszystko ze nieodłączną częścią osiągnięcia sukcesu,
środowiska, w którym się znajdujemy. bo przecież jak ktoś delikatny i uczuciowy
Również to co inni mówią i jakie mają może osiągnąć sukces szczególnie
przekonania np. załóżmy ze rodzice pracując w dużych korporacjach,
mówią do dziecka „oszczędzaj pieniądze, studiując na renomowanych uczelniach
bo bardzo ciężko jest je zarobić” lub itd., gdzie panuje tzw. „wyścig
„masz małe szanse na osiągniecie dużej szczurów”!
kariery, bo nie pochodzisz z bogatego Osobiście byłam świadkiem sytuacji, gdy
domu” itd.  Każde z takich przekonań jest ktoś powiedział…, ta osoba jest pewna
zapisywanie przez nasz mózg siebie i wie, czego chce w życiu i na
i zachowywane, nic nie zostaje usunięte pewno osiągnie sukces! Rzeczywistość
samoistnie – to trzeba sobie uświadomić. była odwrotna, bo ta osoba wcale nie była
Kolejnym krokiem jest to, że dorastamy pewna siebie, to była tylko „maska”, którą
w takich przekonaniach jakimi byliśmy ludzie często noszą w teraźniejszych
otoczeni co dosłownie przekłada się na to czasach, szczególnie w środowisku
jakie emocje nami kierują w życiu biznesowym. Jest to wykreowane na
codziennym. Jakie podejmujemy decyzje potrzebę jako sprzyjająca, szybko
i w jaki sposób je podejmujemy. rzucająca się w oczy wizytówka do drogi
Następnym przykładem jest szkoła sukcesu. Kiedy wiemy, jak „czytać” ludzi,
i edukacja i to jakie przekonania przyszły możemy lepiej poznać ich prawdziwą
do nas na tym etapie. Na przykład twój historię.
nauczyciel matematyki powtarzał, że nie Często ci, którzy są postrzegani jako
jesteś dobra z matematyki a ty choć pewni siebie, są osobami o wielu
bardzo chciałaś ją zrozumieć na pewnym wątpliwościach i najprawdopodobniej
etapie przestałaś wierzyć, że kiedyś cechuje ich arogancja, w stopniu
możesz być dobra z matematyki, bo zależnym od środowiska, w którym się
słyszałaś od wielu, że tak właśnie nie jest. znajdują. Prawdziwa pewność siebie nie
Sytuacja może też być zupełnie odwrotna, krzyczy od osoby, prawdziwa pewność
gdzie ktoś zainspirował twoje siebie jest spokojna i stabilna. Prawdziwa
przekonania. Niestety faktem jest, że aż pewność siebie jest naturalna
80% naszych myśli to myśli negatywne i zrównoważona. Od wielu lat pracuję
a 95% z nich to myśli powtarzające się z ludźmi i uczę się o ludziach. Dziś chcę
i aby dodać statystyk wiedz ze przeciętna podzielić się z ludźmi tym, czego się
liczba myśli na dzień to aż od 60 tysięcy nauczyłam. Nauczyłam się, że każda
do 80 tysięcy, co daje średnią ok. 2,5-3,3 osoba może być naprawdę prawdziwie
tysiąca myśli na godzinę. Widoczne jest pewna siebie. Poza tym wszyscy
„gołym okiem”, iż to jakimi myślami się zasługują na to, aby naprawdę czuć się
karmisz, bezpośrednio przenosi się na to pewnie. Ta pewność siebie jest zawsze
co osiągasz w życiu, na to jakie różna w zależności od osoby, ale odczucie
umiejętności jesteś w stanie w sobie dla wszystkich jest równe. Widząc
rozwinąć i wykwalifikować. Natomiast i doświadczając złożoności walki
wszystko to w kolejnych etapach życia o prawdziwą pewność siebie,
przekłada się docelowo na twoją pewność zobowiązałam się, że będę pracować nad
siebie i wartość na jaką oceniasz siebie strukturą i praktycznością prawdziwej
oraz to na co uważasz, że zasługujesz, czy pewności siebie oraz tym jak ją osiągnąć.
też to co możesz osiągnąć. W dzisiejszych Chciałabym, aby wiele osób zdało sobie
czasach pewność siebie jest często sprawę, że po drugiej stronie ich braku
postrzegana przez pryzmat arogancji pewności siebie leży świat większy
i lepszy niż kiedykolwiek.

21

PSYCHOLOGIA wsb-nlu.edu.pl
WSBNLUOfficial
Tekst opracowała:
ż - -Wy sza Szkoła Biznesu National Louis University wsbnlu
z siedzibą w Nowym Sączu

„Lekarz dusz” on-line –
zawód psychologa
pilnie poszukiwany

Psychologia jest bez wątpienia jedną z najszybciej rozwijających się nauk. Społeczne
zapotrzebowanie na usługi psychologów z roku na rok wzrasta, rynek potrzebuje więc coraz
więcej doskonale wykształconych, empatycznych osób, których powołaniem jest pomoc i chęć
pracy z ludźmi. W przypadku zawodu psychologa najważniejsza jest praktyka – powinniśmy
umieć rozmawiać z osobami, które się do nas zwracają, być wrażliwymi na ich potrzeby
i prowadzić spotkania w sposób zapewniający poczucie bezpieczeństwa.

Studenci wybierający karierę psychologa na nas często podejmowanie szybkich
często podejmują się różnorodnych wyborów i najbardziej opłacalnych
aktywności, są otwarci na świat i ludzi decyzji. Wiemy doskonale, że coraz
oraz są czujnymi obserwatorami więcej aktywności przenosi się do sieci
rzeczywistości. Ważne jest, by i powinniśmy uwzględniać to
odpowiednio pokierować ścieżką kariery w naszych planach. Zastanówmy się,
– w ten sposób, by móc realizować się w jaki sposób pogodzić pasję z życiem
zawodowo i szczerze lubić swoją pracę. zawodowym i trafnie wybierzmy
Współczesny świat wymusza kierunek studiów.

22

Jak pomóc, żeby nie zaszkodzić? PSYCHOLOGIA
Gabinet psychologa to miejsce, w którym
pacjent powinien czuć się komfortowo jest jedynym momentem, by poświęcać
i bezpiecznie. Niektórym osobom wciąż mu czas, pilnie słuchać oraz delikatnie
towarzyszą wątpliwości – obawiają się okazywać wsparcie. Wszystkie te
wizyty u psychologa, odkładają ją na umiejętności muszą wiązać się z praktyką
później, boją się ostracyzmu społecznego, – jeżeli nie chcemy zaszkodzić naszemu
braku zachowania tajemnicy lub pacjentowi, nie powinniśmy opierać się
rozumieją zawód psychologa na równi wyłącznie na teorii. Warto więc wybierać
z zawodem psychiatry i mają obawy, że studia, które rozwój umiejętności
zostaną poddani hospitalizacji lub praktycznych zapewniają w pierwszej
diagnoza źle wpłynie na ich dalsze życie. kolejności.
Dlatego do najważniejszych zadań
psychologa należy empatyczne i pełne Studia psychologiczne na Uniwersytecie
zrozumienia podejście do swojego Wirtualnej Edukacji
pacjenta. Jeżeli zależy nam na rozwoju naszych
kompetencji praktycznych warto, byśmy
Nie powinien on wykorzystywać zapoznali się z ofertą, jaką proponuje
zgromadzonej przez siebie wiedzy nam Uniwersytet Wirtualnej Edukacji. Są
w formie przewagi nad rozmówcą, to studia w pełni zgodne z ustawą –
a z pewnością nie powinien kierunek akredytowany jest przez Polską
bagatelizować jego problemów. Należy Komisję Akredytacyjną.
pamiętać o tym, że pacjent pojawia się na Studia jednolite (magisterskie)
wizycie dlatego, ponieważ nie jest już zapewniają uzyskanie dyplomu. Oznacza
w stanie samodzielnie przepracować to, że mamy możliwość uzyskania pełnej
swoich trosk i jego obecność w gabinecie kwalifikacji na poziomie VII według
jest wyrazem prośby o pomoc. Jeżeli Polskich Ram Klasyfikacji – to znaczy
pacjent, mimo obaw, jednak zdecydował magisterium.
się na wizytę, był to dla niego poważny Jak w praktyce prezentuje się oferta
krok na drodze do zatroszczenia się studiów psychologicznych UWE?
o siebie i należy to uszanować. Posiadamy możliwość wyboru pomiędzy
dwoma wymiarami studiowania.
Naturalny lęk przed oceną sprawia, że Pierwszym jest udział w studiach
pacjenci na pierwszej wizycie są bardzo jednolitych magisterskich, które trwają
skryci, niekiedy nieuprzejmi lub pięć lat. Kończą się one uzyskaniem
przestraszeni – do zadań psychologa tytułu magistra psychologii.
należy więc umiejętne nakierowanie Drugim wariantem są tak zwane studia
swojego rozmówcy i zachęcenie go do z awansem. Na czym polegają? Są to 3 lub
zabrania głosu. 3,5 letnie studia, które prowadzone są
w intensywnych trybie nauki zależnym od
Rola psychologa polega na tym, że jest dotychczasowego wykształcenia na
przede wszystkim słuchaczem. To na kierunkach pokrewnych. Na ich formę
podstawie słów pacjenta dokonuje wpływ ma również wcześniejsze
wstępnej diagnozy i opracowuje sugestie doświadczenie zawodowe studenta oraz
prowadzące do zminimalizowania jego jego dalsze plany zawodowe. To
problemów. doskonały wybór dla osób, które decydują
się na uzyskanie konkretnej specjalności.
Pacjent równie często wkracza do Pamiętajmy, że „pokrewnymi
gabinetu z konkretnymi oczekiwaniami, kierunkami” w tym przypadku nazywa się
może również zrezygnować wcześniej ukończone studia wyższe
z konkretnego psychologa, gdy uzna, że z nauk społecznych, humanistycznych lub
spotkania z nim nie przynoszą efektów medycznych.
lub sprawiają pacjentowi zbyt dużą
trudność. Dlatego też pierwsza wizyta nie

23

PSYCHOLOGIA

Specjalizacje oferowane przez UWE oszczędzić nie tylko nasz czas, ale
również pieniądze, co umożliwi nam
Uniwersytet Wirtualnej Edukacji w swojej realizowanie innych pasji. To rozwiązanie
ofercie posiada trzy specjalizacje, w tym jest również bardzo korzystne dla
jedną w przygotowaniu. W zależności od młodych mam, które nie muszą już
tego, w którą stronę chcemy rozwijać wybierać pomiędzy życiem rodzinnym
naszą dalszą karierę, ich wybór pozwoli a rozwojem kariery lub stresować się
nam na rozwijanie swoich kompetencji o sposoby umożliwiające pogodzenie obu
w konkretnym zakresie. rzeczy.

Specjalizacja psychologia kliniczna Rodzaje zjazdów interaktywnych
i osobowości Kształcenie w formie interaktywnej dzieli 
Skierowana dla osób chcących się na trzy rodzaje. Swoją formą zbliżone
w przyszłości prowadzić własne badania jest do klasycznych spotkań na terenie
diagnostyczne i opracowywanie opinii do uczelni - wyróżnia się jednak na ich tle
celów leczniczych, orzeczniczych przede wszystkim dzięki zastosowaniu
i terapeutycznych. Po ukończeniu tej systemu Cloud Academy.
specjalizacji możemy szukać pracy Wyróżnić możemy zatem zjazd
w szpitalach, poradniach, ośrodkach ćwiczeniowy, zjazd wykładowy oraz zjazd
interwencyjnych, ale także egzaminacyjny. Zjazd ćwiczeniowy
w przedszkolach, domach seniorów, dotyczy tych zajęć, na których omawiany
domach opieki, więzieniach i wszędzie materiał jest obowiązkowy, tak, jak na
tam, gdzie wymagana jest pomoc tradycyjnych uczelniach. Obowiązkowa
pacjentom. jest również obecność na nich, a zjazdy
odbywają się ok. cztery razy na semestr.
Psychologia organizacji i zarządzania Zjazd wykładowy przeznaczony jest dla
Specjalizacja dla osób, które mają osób, które chcą pogłębić swoje
świadomość, że psychologia jako nauka umiejętności i dowiedzieć się
społeczna zyskuje również w sferze interesujących rzeczy z zakresu tematyki,
biznesu. Wybór tej specjalizacji pozwoli która ich interesuje. Należy podkreślić, że
na rozwijanie umiejętności w zakresie zjazd wykładowy odbywa się w formie
kontrolowania, kształtowania oraz tradycyjnej, miejscem zjazdów jest Nowy
doskonalenia przedsięwzięć firmy. Po Sącz, a zajęcia odbywają się ok. cztery
ukończeniu specjalizacji możemy więc razy na semestr, w weekendy (piątek,
szukać pracy w roli konsultanta kadry sobota, niedziela). Zjazd zaliczeniowy
menadżerskiej, specjalisty ds. kadr lub organizowany jest w pełni online,
szkoleń, kierownika działu Human w terminie wyznaczonym przez
Resources oraz m.in. coacha. wykładowcę.
 
Kształcenie w formie RealTime Online Oferta UWE z pewnością zainteresuje
na UWE osoby, które swoją przyszłość chcą wiązać
Jest to najnowsza forma studiów z psychologią. Wybór interesujących,
zdalnych, polegająca na realizowaniu i przede wszystkim nastawionych na
zajęć w pełni interaktywnie za pomocą praktyczne umiejętności, specjalizacji
systemu Cloud Academy. Tym samym pozwala ukierunkować swoją przyszłą
możemy brać udział w zajęciach karierę zawodową lub rozwinąć obecną.
akademickich bez wychodzenia z domu! Uniwersytet Wirtualnej Edukacji, dzięki
Jest to rozwiązanie szczególnie zaawansowanej technologii, dostępny jest
komfortowe dla osób, które z różnych dla każdego, niezależnie od miejsca jego
względów nie są w stanie pozwolić sobie zamieszkania czy obowiązków
na naukę w innym, niż miejsce życiowych.
zamieszkania, miejscu. Kształcenie
w formie RealTime w sposób wyjątkowo
rozbudowany umożliwia szerszy dostęp
do edukacji. Możemy dzięki temu

24



PSYCHOLOGIA 2RMKusak
RMKusak
Tekst opracowała:

Regina Kusak

Pedagog, Coach, Menedżer Oświaty,
Doradca Zawodowy

Jedynak
– ciekawy typ

człowieka

Od zarania dziejów w każdej rodzinie pojawiali się i pojawiają jedynacy.
Według słownika „Jedynak” to osoba, która nie ma rodzeństwa. Zgadza się.
Jedynak to osoba, która „mieszka w świecie dorosłych”. Złośliwcy uważają
jedynaka za egoistę, samotnika, zazdrośnika, człowieka, który nie ma nic do
zaoferowania. I jakie jest wielkie zdziwienie, kiedy okazuje się, że osoby, które
nie mają rodzeństwa są empatyczne, a w życiu kierują się zasadami, celami
oraz potrafią zaplanować swoją karierę zawodową.

Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego to jest takie ważne?
Otóż odpowiedź jest bardzo prosta. Na Odpowiedź jest oczywista. Aby sytuacja
karierę i osiągnięcie sukcesu składa się, w rodzinie była komfortowa, dziecko
przede wszystkim, wychowanie musi czuć miłość i wsparcie obojga
rodziców. Tak, wychowanie rodziców to rodziców. Jedynak nie jest zabawką, ani
podstawa. Można mieć troje, czworo, rzeczą, o którą mają rywalizować rodzice.
pięcioro rodzeństwa, ale jak rodzice nie Jest to nieetyczne, chociaż większość
będą świadomi swoich rodzicielskich rodziców w taki sposób postępuje.
obowiązków, dzieci będą sfrustrowane Potrzeby, według Maslowa, wyraźnie
i w dorosłym życiu nie będą potrafiły się mówią, że bezpieczeństwo, jakie dają
odnaleźć. Ponadto, jedynak jest jedynakowi rodzice, nie może być
dzieckiem, o które mogą, ale nie muszą związane z „walką o miłość dziecka”
rywalizować rodzice. Wszystko zależy od między rodzicami. Jakież znamienne są
sytuacji rodzinnej i przyjętych zasad słowa: „Kochasz bardziej mamusię, czy
w rodzinie. Jeżeli mama i tata znają swoje tatusia?”. To jest najbardziej nieudolnie
obowiązki, dziecko zawsze będzie pokazana miłość. Prawdą jest, że
wspierane przez obojga rodziców jedynak jest w centrum uwagi, bo kim
w równym stopniu. mają się rodzice zajmować, jak nie swoim

26

jedynym dzieckiem. Ale najważniejszą PSYCHOLOGIA
zasadą jest, aby dziecko wychować
według norm przyjętych w danym kraju Jak jedynaka „uspołecznić?”
i w danej społeczności. Odpowiedź jest oczywista. Droga
Co jeszcze jest ważne? rozwoju jedynaka – żłobek, przedszkole,
Brak rodzeństwa wiąże się często, zerówka, edukacja wczesnoszkolna
chociaż nie zawsze, z lepszym startem (popularne nauczanie początkowe –
w życie. Kiedy jest tylko jedno dziecko, oddziały 1-3), następnie oddziały 4-8 są
każdy myśli, „ten to ma dobrze”. Ma odpowiedzią na prawidłowy rozwój
dobrze ten, który został wychowany, a nie kontaktów jedynaka z innymi osobami.
chowany, bo żeby rodzice „spali na Podczas tego okresu, jedynak, zdobywa
pieniądzach” i jedynak w domu był, to największe doświadczenie życiowe
często się zdarza, że nic ów człowiek nie wchodząc w relacje z innymi ludźmi, uczy
osiągnie. Znane przysłowie mówi: się, czym jest życie, co można, a czego nie
można robić lub nie powinno się robić.
„Z pustego i Salomon nie naleje”
W tym przypadku piszę o „pustce” jaka Co jeszcze zyskuje jedynak?
tkwi w człowieku. Człowiek wychowany Uczy się samodzielności. Nie ma brata,
bez zasad, bez żadnego poczucia czy siostry, którzy by mu pomogli, bądź
obowiązku względem siebie i innych, nie go wyręczyli w różnych zadaniach, czy
tylko nie osiągnie nic, ale będzie ciągle działaniach, bo wszystko musi zrobić
sfrustrowany, zawistny i niestety, sam. I teraz dochodzę do bardzo ważnego
niezadowolony z niczego. A przecież punktu, mianowicie jedynaka cechuje
najważniejsze jest, aby człowiek czuł się bardzo wysoki poziom motywacji
szczęśliwy i spełniony. wewnętrznej.
Kolejną prawdą jest, że rodzice, którzy
wiedzą, jak przekazać jedynakowi Dlaczego tak się dzieje?
wartości takie jak: wiara, sprawiedliwość,
praca nad sobą, rozwijanie swoich Bo jedyne i najbardziej kochane dziecko,
talentów, kreatywność, samodyscyplina, nie tylko nie chce zawieść swoich
odpowiedzialność i wiele innych, jest dla rodziców, ale przede wszystkim, chce
jedynaka największą wartością. Rozumna sprostać oczekiwaniom rodziców.
swoboda i poszanowanie praw dziecka do Zapytają Państwo:
podejmowania decyzji, oczywiście A co z „minusami bycia jedynakiem?”
w granicach rozsądku, daje nie tylko Nie ma on z kim się bawić.
możliwość wzbogacania osobowości Nic bardziej mylnego. Dobrze
dziecka, ale przede wszystkim, jedynak zorganizowany czas dziecka oraz jego
nie zostanie „typowym maminsynkiem”. twórcze myślenie, kreatywność,
Takie podejście niczego dobrego nie uczy, wyobraźnia, zainteresowania, hobby są
wręcz przeciwnie, jedynak może mieć podstawą do twierdzenia, że aby być
w przyszłości problemy natury człowiekiem spełnionym i dobrze
psychicznej. Każdy człowiek potrzebuje wychowanym, a także „działającym
swobody i zrozumienia. A ową swobodę czynnie w społeczeństwie”, nie potrzeba
dają relacje społeczne, czyli kontakty mieć rodzeństwa.
jedynaka z rówieśnikami, z osobami Wystarczy odpowiednia dawka dobrego
obcymi, a nie tylko z rodzicami, ciociami, humoru i to co najważniejsze i dane
wujkami, babciami, czy kuzynami. człowiekowi jako priorytetowe – nauka.
Prawidłowy rozwój człowieka zależy od A wraz z nauką, to co sobie ludzkość
dobrze rozwiniętych kontaktów wymyśliła – czyli zabawa.
interpersonalnych.

27

PSYCHOLOGIA Jaki będzie skutek takich działań? Jak
Państwo myślicie?
Czy ktoś z Państwa już się domyślił, co to Odpowiedź brzmi: bardzo marny.
jest i o czym piszę? Niczego dziecko się nie nauczy. Za nic
Drodzy Państwo, najwspanialsza zabawa, nigdy i nikomu nie będzie wdzięczne.
jaką sobie ludzkość wymyśliła, aby A na końcu, zaczną się z nim problemy
człowiek rozwijał się prawidłowo, to natury psychicznej, bądź społecznej.
czytanie. Kiedy rodzice czytają dziecku Jedynacy potrzebują, tak jak każdy
bajki i motywują go do nauki, do człowiek, znać wartości. Wartością
osiągania celów, dziecko wie, że aby człowieka jest to jak się on zachowuje, jak
osiągnąć cel, trzeba czytać, a tym samym traktuje innych. „Rozpieszczeni jedynacy”
rozwijać słownictwo i zdobywać wiedzę. nie wniosą nic dobrego do swojego życia
Książka oducza egoizmu, bo kształtuje oraz życia innych. Właściwe wychowanie
charakter i wyobraźnię. Dzięki książkom, człowieka polega na kontaktach
jedynak, może się przenieść w inny świat społecznych. Nie osiągnie się rezultatów,
i nie będzie miał czasu na psoty, jeżeli jedynak będzie tylko otoczony
a rodzice, w ten, jakże odpowiedzialny domownikami. Jedynak musi mieć
sposób, nie wychowają egoisty, tylko kontakty z rówieśnikami i szeroko
młodego człowieka, dla którego będzie rozumiane kontakty interpersonalne.
ważna rodzina.
Często ludzie mówią: „jedynak ma Jak tego dokonać?
dobrze”, bo może mieć drogie rzeczy, Podam Państwu odpowiedź na swoim
zabawki, ubrania, markowe buty, sprzęt przykładzie: jeżeli Państwo chcecie, aby
„z wyższej półki”. Zgadzam się dziecko osiągnęło sukces i cel w życiu,
z powyższymi słowami – może mieć, ale należy zapisać go na jego ulubione zajęcia
nie musi. Teraz podam przykład bardzo dodatkowe. Nie można zapisywać
bogatego pana, znanego na całym dziecka na 10 zajęć w tygodniu, bo żaden
świecie, brytyjskiego piłkarza, Davida człowiek nie będzie nigdy dobry z 10
Bechkama. Jak wszyscy wiedzą, nie dyscyplin. Ja będąc dzieckiem, lubiłam
narzeka ów człowiek na brak pieniędzy. czytać bajki i książki dla dzieci. Zatem,
Można by powiedzieć, że dzieci bardzo chętnie przebywałam na zajęciach
u państwa Beckhamów „czują się jak z czytania organizowanych przez
przysłowiowe pączki w maśle”. Nie bibliotekę miejską.
muszą w zasadzie o nic się martwić, bo Zajęcia połączone były z rysowaniem.
rodzice są bogaci. Na nic się jednak zdały Z ww. zajęć wyniosłam ogromną wartość
pieniądze, ponieważ Beckhamowie kilka w postaci wyobraźni, umiejętności
lat temu wysłali swojego syna na łączenia obrazu ze słowem, która
„zmywak”. przyczyniła się do mojego rozwoju.
W bibliotece miejskiej poznałam wielu
Zapytają Państwo: pracowników biblioteki i kultury oraz
Dlaczego? uczniów z innych szkół i dzięki temu
Odpowiedź jest wprost banalna. David nawiązałam ciekawe relacje społeczne.
z małżonką, Victorią Beckham, Dzisiaj mam założoną stronę na
stwierdzili, że dziecko przez pracę uczy facebooku z moimi własnymi wierszami,
się szacunku: do drugiego człowieka, do a także współpracuję z wydawnictwami
pieniądza, a przede wszystkim, do siebie. w Polsce i za granicą. Ponadto, dzięki
Tak samo jest z odpowiedzialnym swojej pracy nad sobą, a także
wychowaniem jedynaka. Egoistę samodyscyplinie spełniam się zawodowo.
wychowa tylko rodzic, który będzie Wykonuję zawód, który lubię, który daje
„rozpieszczał dziecko”, czyli kupował mu
wszystko, co tylko ono chce w zamian
oczekując podziękowań.

28

mi ogromną satysfakcję oraz możliwość PSYCHOLOGIA
stałego dokształcania się i ciągłego
samorozwoju. Bo najprościej jest ocenić człowieka po
Na koniec, moi drodzy Państwo, odniosę „pozorach i stereotypach”. Jedynacy, to
się do tytułu: „Jedynak – ciekawy typ naprawdę, ciekawi ludzie, często
człowieka” walczący z krzywdzącymi stereotypami.
A dlaczego jedynak jest dla ludzi ciekawą Wyjaśnię najprościej odnosząc się do
osobą, ciekawym człowiekiem? typów osobowości. W większości
Odpowiedź może wydawać się nieco przypadków, jedynacy są introwertykami,
zaskakująca. Każdy jedynak jest czyli samotnikami i odludkami. Preferują
ciekawym typem osobowości. Człowiek ciszę i spokój. Ich samotność nie jest
wychowany w pojedynkę ma ogromne wynikiem
poczucie krzywdy. Jest postrzegany jako bycia jedynakiem, ale jest wynikiem ich
ktoś „kto widzi tylko czubek własnego osobowości. Introwertyk kieruje się
nosa”. Otóż nie zgadzam się z tą opinią. wartościami, których nie uzewnętrznia:
Człowiek wychowany, człowiek znający Ja „sam ze sobą”, czyli „Ja w swoim
swoją wartość, nigdy nie będzie świecie”.
„zadufany w sobie”, będzie inspiracją dla Jedynacy to bardzo ciekawi ludzie mający
innych. wiele zalet. Uwielbiają być w centrum
uwagi i spełniają się w pracach, które
Dlaczego ten artykuł ma taki tytuł? wymagają uznania, szacunku, motywacji
i realizacji własnych ambicji. Kochają
pochwały i czerpią dużo korzyści
z zawodów, które pozwalają im
realizować plany i osiągać cele życiowe.

29

POMOC SPECJALISTÓW
PRZEZ INTERNET

Diagnoza, terapia i pomoc w kryzysie
bez wychodzenia z domu...

ODBIERZ DARMOWY E-BOOK:
 "Trening autogenny - uwolnij się
od stresu"

www.poradniakryzysowa.pl

Tekst opracowała: PSYCHOLOGIA

Małgorzata Szwedowska szwedowska.com

Adwokat, mediator konfliktów ludzkich spory
i firmowych

Emocje przy rozwodzie – od obwiniania do
wspólnego poszukiwania rozwiązań.

Dlaczego warto skorzystać z mediacji?

Rozwody. Dobrze, jak obie strony potrafią razem porozmawiać, że mają
kawałek wspólnego życia za sobą, że dojrzeli do kolejnego kroku. I że dziękują
sobie za to, co było dobre.

Niestety dzieje się tak bardzo rzadko. Na nie reakcją z kolei są konrataki i też
Dlaczego? Często powodem może być pretensje, obwinianie. Wojna gotowa.
fakt, że jesteśmy na zupełnie innych W takim stanie idziemy do sądu
etapach w życiu. Osoba która chce odejść i wiadomo co dalej.
jest już gotowa na kolejny krok. Ma Nonviolent Communication: Myśli –
ułożony plan na przyszłość. Zdążyła uczucia – potrzeby
przeanalizować najróżniejsze A gdyby tak zatrzymać się na chwilę
scenariusze. Druga strona zostaje i zastanowić o czym jest konflikt? Zgodnie
postawiona przed faktem dokonanym – z nurtem Nonviolent Communication
ona etap układania życia na nowo ma (NVC) Marshalla Rosenberga (po polsku
dopiero przed sobą. Życie znienacka zwanym Porozumieniem bez Przemocy)
rozpada się na kawałki. to nasze myśli (dialogi, które toczymy
w głowie) wywołują w nas różne emocje,
I pojawiają się emocje. Za agresją często
stoją pretensje, obwinianie, ataki.

31

PSYCHOLOGIA

a każda emocja z kolei mówi nam Inny przykład. Z praktyki. Zgłasza się na
o zaspokojonej bądź nie zaspokojonej mediację pani, która mówi, że wspólnie
potrzebie. z mężem postanowili się rozstać. Co
Tytułem dygresji, zobrazujmy powyższe prawda była to jego inicjatywa, jednak
przykładem. Załóżmy, że czekamy na ona jest z tym faktem pogodzona. Chce
kogoś, kto spóźnia się już pół godziny. załatwić formalności szybko i kulturalnie.
Nieważne, że on odchodzi. Marzenie jej
Wariant 1: życia właśnie się spełniło – po 10 latach
Mówimy sobie „ale arogancki, egoista, starań w końcu jest w ciąży. Na
nawet nie zadzwoni. Ile ja się musiałam spotkanniu mediacyjnym pani mówi
nawysilać żeby tu przyjść (przełożony cicho i spokojnie. Za chwilę płacze.
dentysta, niania, taksówka)...”. W takiej Padają słowa krytyki. Po chwili krzyk
sytuacji czujemy złość, czy wręcz i obraźliwe epitety pod adresem pana...
oburzenie. A te uczucia mówią nam, że Pozostawienie pani bez opieki mediatora
nie zaspokojonymi w tym momencie i zwrócenie się do pana żeby przedstawił
potrzebami są m.in. szacunek („powinien swoje stanowisko z pewnością nie
przecież zadzwonić i uprzedzić”), skończyłoby się dobrze. W najlepszym
dotrzymywanie umów („jesteśmy dorośli wypadku pan wyszedłby ze spotkania.
– umowa to umowa”), zrozumienie Prawdopodobny byłby też kontratak
(„w końcu wiele mnie kosztowało, żeby i ciężka w odbiorze wypowiedź pana
tu przyjść”), bycia wziętym pod uwagę uzasadniająca jego decyzję o odejściu.
(„mam swoje sprawy i nie lubię Zatrzymanie się przy osobie, która jest
marnować czasu”). w trudnych emocjach i nawiązanie z nią
empatycznego kontaktu jest szansą na
Wariant 2: poprowadzenie rozmowy do celu. Co było
Możemy jednak w takiej sytuacji toczyć u niej? Na pewno złość i rozpacz (będąca
dialog wewnętrzy wokół myśli i obrazów następstwem myśli o tym, jak można
przedstawiających szpital i krwawą w takim stanie zostawić żonę).
bijatykę. Pojawia się lęk czy nawet Z pewnością też przerażenie (multum
panika, która informuje nas, że w tej wątpliwości, jak to będzie dalej – czy dam
chwili ważne jest zdrowie, jasność radę sama), lęk przed osamotnieniem
(chcemy wiedzieć czy nic się nie stało) i nieznaną przyszłością... A czego
i bezpieczeństwo. potrzebowała? Na pewno zauważenia, że
jest przerażona, jak jest jej ciężko; że
Wariant 3: potrzebuje bezpieczeństwa i zaufania, że
Uwaga nasza może jednak poszybować w trudnych chwilach będzie mogła liczyć
ku myślom o tym, że w sumie fajnie, że na wsparcie; troski. Po takim wglądzie
osoba, z którą mieliśmy się spotkać nie w siebie, pani się uspokoiła, a pan
przyszła („jak zwykle czegoś by chciała, poproszony o powiedzenie, co usłyszał,
jest taka natrętna”). Czujemy ulgę odparł: "ona się boi". Mediacja potoczyła
i zaspokajamy tym samym potrzebę się dalej. Było dużo bólu, ale i spokoju.
spokoju, łatwości, relaksu. Umiejętność przyjrzenia się temu, co jest
dla nas ważne przynosi ulgę nam samym.
Co daje nam rozbieranie naszych myśli Zmienia się nasza energia. Łatwiej jest
i dialogów wewnętrznych na czynniki też wtedy usiąść i porozmawiać. Jeśli
pierwsze, czyli na uczucia i potrzeby? Na zamiast ataków, pretensji, zawstydzania
pewno stajemy się bardziej świadomi mówimy, co jest dla nas tak naprawdę
tego, co jest dla nas w danym momencie ważne, zwiększamy szansę na spotkanie
ważne. Dojście do tego – zwłaszcza się z empatią i zrozumieniem po drugiej
w sytuacji konfliktowej – nie jest na stronie. Niezależnie od tego czy
pewno łatwe, jednak wysiłek włożony potrafimy sami być uważni na to, co
w takie wewnętrzne poszukiwanie dzieje się w danym momencie z nami
przełoży się na nasz dobrostan i poczucie i drugą stroną, na pewno warto
wpływu na konflikt. skorzystać ze wsparcia neutralnej osoby

32

PSYCHOLOGIA

(mediatora), która może pomóc nam Co można mediować w sprawach
przełączyć się z trybu „obwinianie” na związanych z rozstaniem?
„poszukiwanie rozwiązań spełniających
potrzeby wszystkich stron”. Jeśli sytuacja nie jest jeszcze przesądzona
Rozważenie instytucji mediacji może być i mamy wątpliwości, na pewno warto
korzystne niezależenie od tego czy rozważyć mediację, której celem będzie
jesteśmy w związku formalnym czy rozmowa idąca w kierunku „co dalej
nieformalnym, oraz bez względu na to, z nami?” – czy chcemy dać sobie jeszcze
czy jesteśmy stroną inicjującą rozstanie szansę i zastanowić się nad ewentualnym
czy też tą postawioną przed faktem „planem naprawczym”, czy może jednak
dokonanym. Zawsze mniej boleśnie jesteśmy już w takim miejscu, że pójście
będzie korzystając ze wsparcia specjalisty dalej osobno będzie najlepszym
od konfliktu. rozwiązaniem.

Na czym właściwie polega mediacja? Przed lub w trakcie sprawy rozwodowej
Mediacja to dobrowolna i poufna metoda (rozstania w przypadku związku
rozwiązywania sporu, w której strony, nieformalnego) warto rozważyć mediację
z pomocą bezstronnego i neutralnego pod kątem ugodowego załatwienia
mediatora, samodzielnie dochodzą do spornych kwestii dotyczących: zasad
porozumienia. Mediator nie opowiada się zaspokojenia potrzeb rodziny,
po żadnej ze stron, jednak wspiera każdą alimentów, sposobu sprawowania władzy
z nich we wzajemnym usłyszeniu rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz
i przedstawianiu swoich racji i stanowisk. spraw majątkowych (podział majątku).
Dzięki temu proces szukania rozwiązań,
które są korzystne dla wszystkich Po rozwodzie (rozstaniu) ustalić można
przebiega zdecydowanie szybciej. zasady opieki nad dziećmi, szczegółowe
zasady kontaktów dzieci z rodzicem,
z którym wspólnie nie zamieszkują,
zasady kontaktów dzieci z innymi
członkami rodziny (np. z dziadkami),
sprawy alimentacyjne oraz inne sprawy
Fundamentem mediacji jest finansowe lub majątkowe (podział
dobrowolność (strony wyrażają zgodę na
udział w mediacji; mogą też w każdej majątku, rozliczenie wspólnie
zaciągniętego kredytu itp.).
chwili z niej zrezygnować) i poufność
(mediator, strony i inne osoby biorące
udział w postępowaniu mediacyjnym
zobowiązane są zachować w tajemnicy W konfliktach związanych z rozstaniem
fakty, o których dowiedziały się rodziców, w których zaangażowane są
w związku z prowadzeniem mediacji). również małoletnie dzieci, mediator
czuwa, by potrzeby dziecka były
Niezwykle istotna jest też zasada zaspokojone w możliwie
elastyczności – strony same decydują najefektywniejszy sposób.
kiedy, z jaką częstotliwością i gdzie się Jeśli strony osiągną porozumienie,
spotkają (można odbyć jedno długie spisuje się ugodę. W zależności od
spotkanie lub kilka krótszych). Możliwe rodzaju sprawy, treść podpisanej przez
jest również prowadzenie mediacji bez strony ugody, może zostać uwzględniona
konieczności odbywania osobistych przez sąd w wyroku (orzekającym rozwód
spotkań (np. online lub w drodze ustaleń lub separację) lub zatwierdzona w drodze
mailowych czy telefonicznych). postanowienia (alimenty, kontakty,
podział majątku) zyskując moc ugody
Elastyczność dotyczy również samego sądowej.
podejścia do rozwiązania sporu – Ugoda zawarta przed mediatorem, którą
odchodzi się od schematu „winny – zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli
niewinny” na rzecz szukania strategii wykonalności, jest tytułem
„win-win”.

33

PSYCHOLOGIA W czym może pomóc mediator?

wykonawczym (podstawą do wszczęcia W przekonaniu drugiej strony do
egzekucji). zakończenia konfliktu w drodze
Co to oznacza? Jeśli strony zawarły porozumienia.
porozumienie w sprawie alimentów W znalezieniu korzystnego dla
i strona zobowiązana do ich uiszczania wszystkich stron (też dzieci) rozwiązania.
będzie się uchylać od ciążącego na niej W rozmowie, która będzie odbywała się
obowiązku, strona uprawniona od razu w atmosferze szacunku i spokoju.
może wszcząć postępowanie komornicze.
Intencją niniejszego artykułu nie jest
Co w praktyce daje mediacja namawianie kogokolwiek do
w porównaniu z postępowaniem
sądowym?

podejmowania działań, co do których nie
jest przekonany. Każda sytuacja jest inna.
Na pewno jest szybsza – wyłącznie od Warto jednak rozważyć podjęcie choćby
stron zależy jak szybko rozwiążą dany próby wspólnego poszukania
spór. Zazwyczaj jest to okres od 1 do 3 porozumienia (zanim zrobi to za nas sąd).
miesięcy (dla kontrastu – w sądach
warszawskich na wyznaczenie terminu W ostatnim moim przypadku z praktyki,
pierwszej rozprawy czeka się od 9 do 12 pani bardzo się bała, że po rozwodzie –
miesięcy; później, każda kolejna jeśli mąż zażąda podziału majątku –
rozprawa to okres kolejnych 9 miesięcy). pojawi się konieczność sprzedaży

Przewidywalny wynik – strony dotychczas zajmowanego wspólnego
mieszkania i pani będzie musiała
współpracują w znalezieniu korzystnego wynajmować mieszkanie dla
rozwiązania (win-win). Zarówno
przebieg mediacji (wszelkie siebie i dwójki małoletnich dzieci.

podejmowane w jej toku decyzje), jak Na mediacji strony ustaliły wszystkie
i wynik, pozostają pod całkowitą kontrolą kwestie związane z rozwodem (miejsca
stron. zamieszkania dzieci, kontakty z ojcem,
alimenty) oraz dokonały podziału
Tańsza – koszty mediacji są łatwe do majątku z wyłączeniem mieszkania. Pan
skalkulowania w przeciwieństwie do przyjął na siebie pewne zobowiązania
kosztów i wydatków sądowych. zapewniając bezpieczeństwo i spokój
swojej rodzinie na następnych dziesięć
„Ludzka” – strony spotykają się na lat.
neutralnym gruncie i otwarcie mówią
o tym, co dla nich ważne (do siebie
nawzajem, nie do sądu). Mediator
pomaga i zachęca do szczerej rozmowy.
Pojawia się empatia, zrozumienia,
a często też naprawienie lub
przeformułowanie danej relacji.

Bezpieczna – strony mogą korzystać ze
wsparcia pełnomocników, konsultantów,
bliskich.

Kreatywne rozwiązania – możliwe są
rozwiązania, które wykraczają poza
możliwości sądu, który może właściwie
tylko wskazać wygranego i przegranego.

34

Tekst opracowała: ROZWÓJ

Agnieszka Korycka inclusion.pl

Przedsiębiorca, producentka biurek deskdesignpl
z regulacją wysokości, konsultant
i doradca biznesowy agnieszka-korycka-a57b0bb3

Jak być
silnym człowiekiem?

Zastanawialiście się kiedyś, gdzie leży granica wytrzymałości ludzkiego organizmu? Albo co
może łączyć ciężarówkę z kobietą? Na pierwsze pytanie nie znalazłam jeszcze odpowiedzi,
a na drugie odpowiem, że kobieta można przykładowo przeciągać ciężarówkę przy pomocy
szelek. Jak i po co to robić? Gdzie w tym historia o odnalezieniu własnej wolności? Zapraszam
Cię do zapoznania się z artykułem.

Cynthia Nixon – aktorka grająca Mirandę Czy zwrócenie Ci uwagi przez mamę,
w kultowym już serialu Seks w Wielkim przyjaciółkę odnośnie Twojego wyglądu
Mieście, wystąpiła w filmie czy rodzaju wykonywanej pracy powoduje
prezentującym oczekiwania wobec u Ciebie smutek? Może jesteś mężczyzną,
współczesnych kobiet. Możecie znaleźć który także czuje się strofowany za bycie
go sieci. Wywołał on ogromne poruszenie „jakimś”? Prawda jest taka, że im dłużej
wśród społeczeństwa. Prezentuje pozwalamy innym na komentowanie
oczekiwania stawiane kobietom, które są naszych decyzji, a także rzeczy, które
mało realne do zaspokojenia. Dla jednych spotkały nas niezależnie od wyborów  –
Twoja sukienka będzie zbyt luźna, dla tym gorsze będą tego skutki. Tendencja
innych za krótka, za długa, zbyt do wychwytywania takich uwag nie
prześwitująca, zbyt babcina. Rzecz nie minie, jeśli nie postawisz swoich granic.
dotyczy jedynie odzieży – z tym samym, Opowiem Ci swoją historię, która
z oczekiwaniami, spotykamy się każdego nauczyła mnie patrzenia na życie
dnia. Jak często skupiasz się na z dystansem.
zasłyszanych uwagach?

35

ROZWÓJ przygotować się do zawodów, gdzie żeby
dostać medal trzeba prezentować klasę
Etatowa stabilizacja mistrzowską, która na ów czas wynosiła
Kończyłam właśnie pierwszy rok studiów około 350 kg. Suma bojów na moim
magisterskich, kiedy dostałam się na staż treningu tego dnia wynosiła 60 kg. Trener
do międzynarodowej firmy. Byłam poprosił, żeby zapoznała się z całym
bardzo szczęśliwa i dumna z siebie, treningiem – wtedy to zobaczyłam. Te
wiedziałam, że plusem mojej aplikacji, nierealne liczby. Abstrakcyjne.
poza spełnieniem wymogów ogłoszenia, Pamiętałam je z czasów Mariusza
była duża aktywność w samorządzie Pudzianowskiego i retransmisji zawodów
studenckim, wysokie zdolności Strongman w telewizji. Swoją drogą, już
organizacyjne. Jak pewnie spora część raz próbowałam ruszyć sztangę 120 kg
takich osób, nie raz słyszałam od innych i wiedziałam, że nie da się tego zrobić,
o tym, że tracę czas, bo zajmuję się a tam były nawet większe liczby.
rzeczami, za które nie dostaję Przynajmniej, że ja tego nie mogę zrobić.
wynagrodzenia i bezpośrednio nie Dokładnie to wiedziałam. Trener odparł
wpływają na moją przyszłą karierę jedynie „Spokojnie, będziemy pracować
zawodową. Jednak to było to! Ten mały sumiennie przez trzynaście tygodni
kroczek, który odróżnił moją aplikację do i zobaczymy efekty”.
innych. A potem przyszedł pamiętny dla
mnie dzień, rozpoczęcia prawdziwej Siła fizyczna
pracy. Podpisałam umowę o pracę, Po kilku tygodniach regularnych
poznałam nowych kolegów, dostałam treningów siłowych, po raz pierwszy
własne biurko, komputer, krzesło w życiu z ciężarami, moja sylwetka
i identyfikator. Moi rodzice i znajomi zaczęła się zmieniać. Zawsze byłam
gratulowali mi pracy, a ja lekko drżałam samodzielna i mało kiedy prosiłam ludzi
na myśl, że zostawiam studenckie miasto o pomoc – czy to w zakresie nauki czy
i grupę. przeniesienie czegoś z miejsca na
miejsce. Jednak teraz, to było coś innego
Początek sportowej przygody – zaczęłam słyszeć, że jestem silna. Nie –
Aby podjąć tę pracę przyprowadziłam się oczywiście nie od trenera, do tego
do miasta oddalonego o blisko 400 km od musiało minąć jeszcze sporo czasu, ale od
uczelni. I w trakcie tej przeprowadzki znajomych, współpracowników. Nie
natrafiłam na medale mojej młodszej musisz brać udziału w zawodach, aby
siostry. Tak narodziło się marzenie, aby móc skorzystać z atrybutów pracy nad
zdobyć własny medal. W wieku 25 lat po siłą fizyczną.
raz pierwszy trafiłam do profesjonalnego
klubu trójboju siłowego pod skrzydła Przy zachowaniu poprawności
trenera. Od 6:30 do 14:30 lub od 8:00 do zauważysz następujące zmiany:
16:00 byłam w pracy, a potem kolejne
kilka godzin na treningu. To wszystko aby Twoja sylwetka będzie wyprostowana,
po trzynastu intensywnych tygodniach Klatka lekko uniesiona przez
stanąć na podium Mistrzostw Polski prawidłową pracę mięśni grzbietu –
w Trójboju Siłowym. Kiedy dostałam po wielogodzinne siedzenie przy biurku
raz pierwszy rozpiskę treningową na z rękoma ułożonymi do pisania na
trzynaście tygodni od trenera, byłam klawiaturze sprawia, że klatka jest
rozczarowana. Trójbój składa się z trzech przykurczona, a plecy zaokrąglone,
bojów: przysiad ze sztangą na plecach, Łopatki spięte,
wyciskanie na ławeczce leżąc i martwy Głowa uniesiona,
ciąg. Każdy z nich zaczynał się od 20 kg. Krok pewny i sprężysty,
Lepszy sen,
Pojęcie czasu Lepsze trawienie,
Kiedy zobaczyłam 20 kg w całym wierszu Lepszy humor.
zapytałam, czy to żart? Jak mam

36

Siła psychiczna ROZWÓJ
Część powyższego zyskasz podejmując
jakąkolwiek aktywność fizyczną, co już nieadekwatnym do treningów – nie
sprawi, że zyskasz na pewności siebie. pozwoli Wam na to.
Czy to już sprawia, że jesteś silny Jak to jest więc, że w przypadku sportu jest to
psychicznie? Może trochę. Etat i treningi, dla nas uzasadnione i logiczne, a nie
mało czasu dla siebie, a jeszcze w dodatku przenosimy tego na przestrzeń naszego życia?
chory dziadek, którego bardzo chciałam Trening myśli
odwiedzać jak najczęściej. W pracy szło Jeśli chcesz dostać nową pracę – ile prób
świetnie, zawsze byłam dokładna podejmujesz? Jeśli przeniosę liczbę
i lubiłam wywiązywać się z zadań. Aż wykonanych na każdym treningu
nadszedł dzień sprawdzianu zdobytej siły powtórzeń, to w każdym cyklu
– dzień zawodów. Dzisiaj, z perspektywy przygotowań do startu – będą ich
czasu mogę śmiało powiedzieć, że sport, dziesiątki tysięcy. Zazwyczaj ze
to na pierwszym miejscu głowa, bo zdobyciem nowej pracy dzieje się to
treningi na poziomie mistrzostw kraju zdecydowanie szybciej – już po kilku czy
czy, jak się przekonałam później, świata – kilkunastu rozmowach słyszysz
wykonujemy zbliżone. To co odróżnia „Zapraszamy na pokład”. Czy każdy
zawodników to ich siła psychiczna, usłyszane „Dziękujemy, wybraliśmy do
zniesienie presji, oczekiwań trenera, kolejnego etapu kandydatów o bardziej
rodziny i tych największych – własnych. dopasowanym doświadczeniu” powoduje
Na moich pierwszych zawodach u Ciebie załamanie? Czy przy każdej
w Trójboju Siłowym widziałam oczekujesz, że wpasujesz się w profil
człowieka, który wykonał przysiad mając idealnego kandydata? Postaraj się
na plecach 420 kg. Uwierzyłam, że pomyśleć o tym, jak o przygotowaniu do
niemożliwe nie istnieje – i zrobiłam to, zawodów – każdy element, o którym
przebiłam rozpiskę trenera! Mój wynik wiesz, że będzie miał znaczenia – trzeba
z trzech bojów, 410 kg, przyniósł mi o niego zadbać. Począwszy od szlifowania
w mojej klasie wagowej srebro. wymaganego w ogłoszeniu języka, aż po
wypastowane buty. To samo odnosi się do
Oczekiwania przedsiębiorców – jeśli nikt w Twojej
Jesteśmy różni, dlatego rzeczy takie jak rodzinie nie prowadził firmy, to Ty
wychowanie, podejście Twoich rodziców, będziesz tym, który wykona całe
nauczycieli, dostęp do rożnych przygotowanie do tego
aktywności – to wszystko wpłynie na to, długodystansowego biegu. Jeśli
jak traktujesz siebie. Jesteś niezależną odniesiesz sukces szybko – ciesz się –
jednostką, która samodzielnie podejmuje jednak jeśli wchodzisz w nową branżę,
decyzje. Jeśli masz partnera czy dzieci - w dodatku jako samodzielny
zapewne wiele decyzji podejmujecie przedsiębiorca – przygotuj się do tego.
wspólnie, uwzględniając wspólne dobro. Twoim największym sprzymierzeńcem
Ważnym elementem naszego życia są i największym przeciwnikiem, będziesz
jednak także te oczekiwania, które Ty sam.
stawiamy sami sobie.W sporcie, możesz
zaufać doświadczonemu trenerowi, który Otoczenie
Cię poprowadzi i oceni gdzie jest Twoja W tym momencie wkracza rzeczywistość
granica wytrzymałości. On wie, że mając – to, że może nadal pracujesz na etacie
na plecach, jako kobieta, 130, 150 czy 175 i praca zabiera Ci całe dni, to, że dzieci
kg nie ma żartów - jeśli jest szansa, że nie oczekują pewnych rzeczy z Twojej strony,
dasz rady wstać przez psychikę, pomimo rodzina oczekuje, że kiedy wpadają bez
posiadania siły fizycznej – poprosi zapowiedzi – Ty niczym czarodziej
o dodatkową asekurację. Jeśli nie z kapelusza – wyciągniesz świeże
trenowaliście wystarczająco i chcecie jagodzianki i spędzisz kilka godzin na
mierzyć się ze zbyt dużym ciężarem, plotkach. Chcę Ci powiedzieć, że Cynthia
Nixon miała rację.

37

ROZWÓJ Miałam jednak świadomość swojej siły i…
to, że widziałam jak człowiek przysiadł
Otoczenie często daje nam sygnały, albo mając na plecach 420 kg – więc
mówi bez ogródek: Człowieku - jesteś za pojechałam 1000 km i zrobiłam to.
gruby, chudy, stary, młody, brzydki,
ładny, niski, wysoki, za mało sprawny, Wolność
zbyt aktywny, za…, a już najgorzej, jeśli Nie musisz robić tego co ja, chcę, abyś
jesteś jakiś. Kiedy sam potrafisz się w chwili, kiedy tego potrzebujesz czy
określić, w sposób, który nie umniejsza czujesz, że coś Cię przytłacza – zdobyła
sobie, to wielu ludzi na Twojej ścieżce czy zdobył się na bycie silnym
będzie to bolało. Bo wychowali się człowiekiem. Tak – masz w sobie siłę,
w innych warunkach, mieli inne chociaż niekoniecznie o tym wiesz. Jeśli
możliwości, stawiano wobec nich jednak do tej pory żyłeś w tak zwanej, strefie
podobne oczekiwania, które sami komfortu – możesz o tym nie wiedzieć.
przejęli. Ludzie niezwykle łatwo oceniają Strach nie umniejsza siły. Może ją
innych, nie biorąc pod uwagę niczego, potęgować – chyba, że jest to strach,
poza tym, co widzą. Jest to logiczne, który Cię przytłacza i powoduje, że nie
w przypadku rozliczania efektów pracy, podejmujesz się nawet wyjść na scenę
jednak wejdźmy w to głębiej. własnego życia, już nie mówiąc
Siła o podjęciu walki. Chcę abyście byli
Do tej pory twierdzę, że najczęściej w stanie rozłożyć kroki, których podjęcia
w swojej sportowej karierze słyszałam wymaga od Was dana sytuacja, na kroki,
słowa typu: jesteś wielka, rozrosłaś się, które należy wykonać każdego dnia, aby
wyglądasz jak facet, dźwigasz jak facet, to jej sprostać. Wszystko jest swego rodzaju
męski sport. I ja się z tym nie zgadzam. procesem – możemy określić stan
Jeśli czujesz się w czymś dobrze, robisz to początkowy, końcowy, wartości, które
dla siebie, to płeć nie ma znaczenia. wprowadzamy w trakcie jego trwania.
Z mojej chęci posiadania medalu moja Postaram się zobrazować to
ścieżka przerodziła się w niesamowitą następującymi przykładami:
przygodę z kształtowaniem siebie – 1. Przygotowanie herbaty wymaga
umysł, tak jak ciało, jest zupełnie czajnika, wody i źródła ciepła, naczynia
plastyczny. Póki jest sprawny, przy na wodę (kubek, szklanka) herbaty
odpowiednim wysiłku, możesz nauczyć i ewentualnie saszetki cukru. Wodę
się niemal wszystkiego i robić co należy umieścić w czajniku, lub naczyniu
zechcesz. Jeśli chcesz całe życie mieć umożliwiającym podgrzewanie jej,
jedną pracę i spokojne życie rodzinne – postawić na źródle ciepła czy włączyć do
możesz. To nazywa się siłą człowieka. prądu, następnie po osiągnięciu zalecanej
Stawanie w obronie własnych wartości, temperatury zalać nią umieszczoną
postępowanie zgodnie z nimi, nieustanne w kubku saszetkę z herbatą, osłodzić,
trenowanie ich i poddawanie zamieszać.
sprawdzianom. Kiedy postanowiłam Tak samo łatwo rozpiszesz każdą swoją
spróbować sił także w innych decyzję – jedynie wykonanie
dyscyplinach, jak strongwoman czy mas- poszczególnych elementów może
wrestling, znowu pojawiły się wymagać od Ciebie większego
oczekiwania – cudze i własne oraz zaangażowania.
dodatkowo, presja. Będąc dobry w jednej 2. Zmiana pracy wymaga decyzji czym
rzeczy nie chcesz pozwolić sobie na bycie i gdzie chcesz się zajmować, określenia
słabszym w innej. Kiedy dostałam Twoich warunków brzegowych, to jest
zaproszenie na zawody w Truck Pull takich, które podniosą Twoje
(z ang. Przeciąganie ciężarówki) na zadowolenie z pracy w stosunku do
Mistrzostwa Europy na Węgrzech nie obecnej, czyli będziesz zarabiać więcej,
wiedziałam, czy uda mi się przesunąć ją czy może mniej, ale nie będziesz godzić
chociaż o milimetr.

38

się na: częste delegacje, pracę zmianową, ROZWÓJ
częste podróże autem, nadgodziny.
Przygotujesz CV, zaaplikujesz, Moja droga do Mistrzostw Świata
odbędziesz rozmowę rekrutacyjną rozpoczęła się od pojedynczych
i następnie ustalisz, czy posiadane przez przysiadów z pustym gryfem.
Ciebie kompetencje pozwolą Ci Droga jaką musisz przebyć, aby być
wykonywać nową pracę na odpowiednim pewnym swojej siły, nawet jeśli ona
poziomie – lub pomoże Ci to ustalić czasem Cię zawodzi, jest podróżą,
rekruter, ewentualnie zasugeruje co w którą warto wyruszyć. Kiedy
możesz zrobić już teraz, aby zmiana ta uznasz, że dotarłeś do celu być
była skuteczna w danym okresie czasu, może czeka na Ciebie saganek
czyli zrealizować kursy, postarać się złota, a może okaże się, że był to
zmienić dział w obecnym miejscu czy zapierający dech w piersiach widok
wziąć udział w projekcie po godzinach, z wysokiego szczytu, albo radość
celem zdobycia odpowiednich człowieka, który dzięki Twojemu
umiejętności. produktowi może swobodnie
wykonywać czynności i pomimo
Wszystko można rozpisać jako proces, ale ograniczonej mobilności czuć
to od Ciebie zależy czy podejmiesz próbę. komfort.
Pozwól sobie mieć we własnych Życie trwa dalej i po osiągnięciu
procesach słabsze chwile i nie obwiniaj się jednego celu pojawi się kolejny.
za nie. Zostaw czas na przyjemności
i mierz się – jak mówi moja
One przychodzą do każdego, niezależnie przyjaciółka, mierz się. Z wielkimi
od sumy posiadanych pieniędzy, tytułów wyzwaniami i celami, one pozwolą
i medali. Twoją największą siłą będzie Ci zobaczyć jak daleko zaszedłeś.
wiara i wytrwałość, a cel osiągasz przez Nie rezygnuj. Mierz się.
robienie małych kroków, powtarzając je
każdego dnia.

39

Zdobądź wykształcenie
bez wychodzenia z domu!

www.edusfera.edu.pl

Tekst opracowała: ROZWÓJ

Agnieszka Kamion kamionconsulting.pl

CEO/Coach/Trener/Owner

Lider

w szybko
zmieniającej się
rzeczywistości

Obecnie wszyscy przechodzimy zmianę. Hmmm... Ale czy kiedyś był taki moment, że nie
przechodziliśmy jakiejś zmiany? Czy w obecnych czasach możemy powiedzieć, że przeszliśmy
zmianę i jest luz, relaks i możemy wygodnie ułożyć nogi na biurku, zapalając cygaro? Eee… to
chyba kadr z jakiegoś amerykańskiego filmu fabularnego z lat 90-tych ubiegłego wieku,
o sprawnym przedsiębiorcy w szelkach i białej koszuli, który ze spokojem patrzy w przyszłość
spoglądając na zachodzące słońce na horyzoncie. Brzmi sielsko…

Jednakże, rzeczywistość nie jest tak z narzędzia, które nazwałam  „Mapa
sielska, a tym bardziej spokojna, a już na DSP”. Warto pochylić się nad tą metodą,
pewno nie hollywoodzka. Zmiany sumiennie, z zaangażowaniem
towarzyszą nam nie tylko teraz, w czasie i entuzjazmem przygotować dla siebie
pandemii, a także na co dzień. mapę: doświadczeń, spostrzeżeń,
W organizacji, w zespole, indywidualnie przedsięwzięć. Mapa DSP jest narzędziem,
w każdym człowieku, odbywają się na które należy zastosować w pierwszej fazie
mniejszą lub większą skalę. przechodzenia przez zmianę lub/i
Przechodzimy przez nie stale, w zmieniających się warunkach. Dotyczy
a momentów, w których możemy wrzucić tego, co wydarzyło się podczas tej
na luz jest na pewno coraz mniej. Nie nietypowej sytuacji dotyczącej działań
przeraża mnie to. Podchodzę do tego związanych z pracą zespołu,
elastycznie, z pozytywnym nastawieniem zaplanowanych do zrealizowania celów,
zastanawiając się co mogę wyciągnąć dla zarządzaniem zespołem a także swojej
siebie na przyszłość i w jaki sposób moje roli jako lidera.
działania biznesowe mogą wspomóc tych,
którzy potrzebują wsparcia. Myślę też Pochylę się tu w pierwszej kolejności nad
o liderach managerach i zespołach, które liderem/managerem. Liderzy powinni
nadal ze sobą pracują i cały czas zacząć od rozpoznania swoich
przechodzą przeobrażenia, aby doświadczeń i działań oraz tego co
dostarczyć wyniki. wydarzyło się w trakcie. Warto w tym
momencie je zanotować z podziałem na
MOJA PROPOZYCJA poszczególne grupy (doświadczenia,
Rozważając pozycję lidera w organizacji, spostrzeżenia, przedsięwzięcia).
wiem, że zanim wszystko wróci do Komunikowanie doświadczeń, nowej
normalności, powinien on skorzystać

41

ROZWÓJ

wiedzy, spostrzeżeń i nowych siebie na pierwszym miejscu, pokazuje
umiejętności oraz poczynionych działań swój autorytet, jest częścią hierarchii
będzie istotnym krokiem jaki lider czy wykorzystując swoją władzę. Jego styl
manager powinien wykonać w kierunku zarządzania jest oparty na kontroli,
umocnienia relacji z zespołem, priorytetyzuje maksymalizację zysków,
zacieśnienia więzi i pokazania swojej nie uznaje błędów, posiada największą
wiarygodności. Zespół jakim zarządzasz decyzyjność, jest twardy.
na pewno odbierze Cię jako Czy chciałby być liderem, który swoją rolę
lidera/managera otwartego, który widzi jako opartą na bardziej
komunikuje z zespołem to, co było i jest demokratycznym stylu zarządzania?
dla niego ważne. Pokazuje w ten sposób, Stylu, w który nie ma już takiego nacisku
że ma w sobie wystarczająco empatii, aby na stworzenie skostniałej hierarchii,
zobaczyć swój zespół jako ludzi, którzy która pokazuje ich pozycję w organizacji,
z pewnością też zmierzyli się a w zamian jest miejsce na partnerstwo
z trudnościami i wyciągnęli z nich cenne z zespołem, otwarte relacje, wzajemny
lekcje. W tej nowej sytuacji warto szacunek, większe zaufanie. Stylu
porozmawiać o tym, co było i jak teraz zarządzania, w którym jest miejsce na
lider widzi nadchodzącą przyszłość. Te błędy, o których jasno się mówi i gdzie
doświadczenia i wnioski z pewnością lider musi wykazać się odwagą w wielu
nadadzą nowy kierunek działań, aspektach swojego sposobu zarządzania.
umacniając więzi i zaufanie.  
Do bycia kim zaprasza Cię ta nowa
Czy sądzisz, że to trudne? Czy raczej sytuacja? Stworzenie jakiego zespołu
uważasz to za ciekawe narzędzie umożliwia Ci ta nowa sytuacja? Zespołu,
pomagające Tobie jako liderowi czy który z dnia na dzień czuję większy stres,
managerowi, wejście w nową frustrację, niepewność i brak zaufania?
rzeczywistość?  Uważasz, że to strata Czy zespołu, który na nowo może podjąć
czasu czy inwestycja w bezpieczną działanie w celu naprawienia tego, co
przyszłość, którą można budować na było zniszczone, naderwane, osłabione
solidnych fundamentach? Zatrzymaj się i umocnienia umiejętności, które były
na chwilę i odpowiedz sobie szczerze na wartościowe?
te pytania. Zespół tworzą ludzie, którzy w czasach
zmian i przeobrażeń potrzebują
ROLA LIDERA i oczekują od swojego lidera wsparcia,
zrozumienia, otwartości, autentyczności,
W pracy z zespołem ważne jest, aby dać szczerości, szacunku i empatii. Ludzie
jego członkom przestrzeń do potrzebują pokazania perspektywy
komunikowania swoich spostrzeżeń, rozwiązań w dżungli, w której z każdej
obaw i potrzeb. Oni również mają strony czyha na nich niebezpieczeństwo.
uzasadnioną potrzebę bycia Potrzebują wizji i jasnego przekazu
wysłuchanym. Trudno będzie im działań, które wspólnie wypracują
powrócić do swoich biurek i wspólnie znajdą optymalną drogę
z przekonaniem, że wszystko wróciło do nawigowania przez stres i wymagania
normy. Do jakiej normy? A co z ich z zewnątrz, aby móc dostrzec nowe
doświadczeniami i emocjami z tym możliwości na rozwój i spokojniejszą
związanymi? Tego nie można tak po przyszłość.
prostu zostawić i ponownie zerkać na  
budżety, plany i targety. W sytuacji, jaką Jakim zespołem chciałabyś lub chciałbyś
doświadczamy, lider powinien przede kierować? Jakim liderem chcesz być
wszystkim zastanowić się jaką rolę w tym zespole? Jaką rolę w nim odegrać?
chciałby pełnić w nowej rzeczywistości? Wiesz już?
Do bycia kim zaprasza go ta nowa
sytuacja? Czy chciałby być tym
heroicznym liderem z organizacji
pomarańczowych? Liderem, który stawia

42

Tekst opracowała: ROZWÓJ

Monika Bartnik twoja-sekretarka.pl
TwojaSekretarka
Wirtualna Asystentka

Kiedy „koniec” jest Twoim
nowym początkiem

W swoim życiu z pewnością słyszałaś powiedzenie, że coś się kończy, a coś się
zaczyna… I tak właśnie jest. Czasami „los” zabiera nam coś, ale w zamian daje
„coś” znacznie lepszego, choć często na to „lepsze” trzeba cierpliwie poczekać.

Przez 14 lat pracowałam w firmie, Po rozwodzie było jeszcze trudniej, bo
w której czułam się stabilnie i bezpiecznie przez moment miałam poczucie, że
– jednak nic, poza tym. Nie była to wszystko się skończyło i może być tylko
wymarzona praca i cały czas czułam, że gorzej. Wciąż tkwiłam w swoim miejscu
stać mnie na więcej. Po pewnym czasie pracy, bez perspektyw awansu czy
czułam typowe wypalenie zawodowe, ale podwyżki, a jak wiadomo życie
nic z tym nie robiłam. Dni mijały, a moja samodzielnej mamy do łatwych nie
frustracja narastała. Jakby tego było mało należy.
nie miałam wsparcia wśród najbliższych Wówczas natrafiłam w sieci na Kamilę
mi osób, uważali bowiem, że mam Rowińską – kupiłam jej książkę „Kobieta
szczęście mając ciepłą posadkę niezależna” i coś się zmieniło. Poczułam,
i „wymyślam” sobie problemy. że stać mnie na więcej i że chcę mieć inne
Wszystko zmieniło się, gdy zostałam życie. Wtedy zaczęłam zastanawiać się
„samodzielną mamą”. Życie różnie się jak i co mogę zrobić, żeby mojemu
układa, nie zawsze tak jakbyśmy chcieli. dziecku i mi niczego nie brakowało.

43

ROZWÓJ Czym zajmuje się wirtualna asystentka?
Każdy, kto prowadzi firmę, potwierdzi,
Długo i intensywnie myślałam nad moją że dobra asystentka jest niezastąpiona.
misją w życiu, nad tym co sprawia mi W pewnym momencie natłok
przyjemność, w czym jestem dobra. papierologii (zwłaszcza w Polsce) i innych
Pomysł przyszedł sam – dosłownie. obowiązków związanychz prowadzeniem
Pewnego poranka obudziłam się własnego biznesu jest tak ogromny, że
z genialnym pomysłem na dalszy rozwój nie ma się na to wszystko czasu ani
swojej kariery zawodowej. ochoty.
Wiedziałam, że znalazłam dla siebie Podczas gdy spędzasz godziny na kolejnej
zawód idealny, bo łączył pracę zdalną infolinii, wybierając kolejne numerki,
z tym, w czym jestem najlepsza, czyli przekierowujące Cię z jednej opcji na
w tzw. „ogarnianiu wszystkiego”. drugą, zwyczajnie „uciekają” Ci
  pieniądze.
Nie było to tak dawno, bo jakieś trzy lata Bardzo szybko okazuje się, że sama/sam
temu, wtedy w Polsce WIRTUALNA nie dajesz rady i potrzebna jest Ci pomoc. 
ASYSTA dopiero raczkowała, a ja byłam Najczęściej pierwszą decyzją, jaką
przekonana, że „wymyśliłam sobie” podejmuje zdesperowany i zmęczony
zawód. Jednak, gdy zrobiłam research przedsiębiorca jest zatrudnienie właśnie
w Google, okazało się, że się myliłam – asystentki. Podczas gdy wszyscy wiedzą,
zawód, który sobie wymarzyłam już kim jest i czym zajmuje się typowa
istniał i nosił nazwę „wirtualna asystentka – prawa ręka szefa – alfa
asystentka”, w dodatku na świecie był już i omega firmy, to pojęcie WIRTUALNA
bardzo popularną formą wsparcia dla ASYSTENTKA już nie jest takie oczywiste.
licznych przedsiębiorców. Wirtualna asystentka to „nowszy”
Mój pomysł, jak się okazało odpowiednik tradycyjnej. To zawód,
w perspektywie czasu, był strzałem w 10. który został stworzony na potrzeby
Od tej pory nigdy już nie odczułam nowych czasów, jest dostosowany do
syndromu wypalenia zawodowego, potrzeb klienta i współczesnego rynku.
codziennie uczę się nowych rzeczy, Wirtualna asystentka to pomocnik nowej
podejmuję wyzwania i czuję się istotną ery – posiada wiele talentów,
częścią wielu biznesów z różnych branż. kompetencji, nieustannie się dokształca
To niezwykle ciekawa, choć bardzo i dostosowuje się do wymagań rynku.
wymagająca praca i za to właśnie kocham Dzięki temu, że Internet w Polsce ma się
ją najbardziej. bardzo dobrze, a praca zdalna to nie
Pracuję we własnym domu, w godzinach nowość, taki zawód to przyszłość. I choć
dogodnych dla mnie i mogę opiekować nie zaparzę Ci pysznej kawy, to nie muszę
się dzieckiem. siedzieć u Ciebie w biurze godzinami,
Jestem niezależna i spełniona. Wreszcie czasami bezczynnie, bo akurat jest
czuję się szczęśliwa i wiem, że nigdy nie przestój w biznesie.
byłabym w tym miejscu, gdyby nie Koronawirus potwierdził tylko, że VA
rozwód. (wirtualna asystentka) to zawód
Jestem kolejnym przykładem na to, że my przyszłości. Kiedy pandemia mocno dała
kobiety jesteśmy silne i możemy osiągnąć po kieszeni wielu przedsiębiorcom, ja
to, czego chcemy. miałam jeszcze więcej pracy. Nagle
Nawet jeśli teraz wydaje Ci się, że okazało się, że każdy biznes może
wszystko się skończyło, to masz funkcjonować online, ale nie każdy
częściowo rację. Idzie nowe – znacznie potrafi go tak prowadzić. I tu z pomocą
lepsze! przychodzę ja.

44

W dzisiejszych czasach prowadzenie ROZWÓJ
firmy to nie tylko wystawianie faktur,
odbieranie telefonów, wypełnianie pewna kobieta, która została moja
wniosków czy parzenie kawy. Aby dobrze pierwszą Klientką. I wtedy zaczął się
prowadzić swoją firmę, trzeba być efekt domina. Zadowolona Klientka
również widocznym w społecznościach poleciła mnie kolejnej, ta z kolei następnej
wirtualnych. Żadna firma nie zaistnieje i w tej chwili praca wirtualnej asystentki
w Internecie jeśli, ktoś nie będzie o to jest moim etatem!
dbał. Profil firmowy na Facebooku, Jeśli jesteś cierpliwa i się nie poddajesz
Instagramie bądź LinkedInie to dziś osiągniesz amierzony cel. Być może nie
podstawa. Social media bowiem są od razu, ale zapamiętaj sobie, że jeśli
potęgą, która daje wiele możliwości chcesz odnieść sukces, nigdy nie możesz
promocji i sprzedaży. się poddać.
Każdego dnia pomagam prowadzić Droga może być kręta i wyboista, czasami
biznesy moich Klientów tak, jakby były możesz się potknąć i przewrócić. Wtedy
moimi własnymi. Dzięki temu każdy „otrzep kolana” i idź dalej. Łatwo mówić,
dzień jest wyzwaniem i nie ma nudy. trudniej zrobić – wiem, ale na pewno
Dokładnie tak jak lubię. Czuję się warto!
potrzebna, a przede wszystkim W końcu po miesiącach łączenia etatu
doceniania. i pracy VA, pracując bardzo dużo (nawet
To praca dla każdego, kto lubi się uczyć, po 14 godzin dziennie) rzuciłam wreszcie
a najlepsze jest to, że nie musisz etat i nie żałuję.
inwestować, by zacząć. Pracuję z każdego Moje życie wygląda zupełnie inaczej niż
dowolnego miejsca – jedyne czego przed kilkoma laty. Jestem szczęśliwą,
potrzebuję to Internet i telefon. Urlop spełnioną kobietą, mamą i ponownie
mam kiedy chcę i ile chcę, bo nawet będąc żoną, a przede wszystkim uważam, że
na wyjeździe mogę wziąć swojego laptopa mam najlepszą pracę na świecie.
– a bez telefonu się nie ruszam. Za sprawą moich fantastycznych Klientek
Dzisiejsza technologia daje mi otaczam się zupełnie innymi osobami,
nieograniczone możliwości. dzięki którym rosnę i rozwijam się. Mam
Współpracuję z klientami z poza Polski czas dla siebie i swojej rodziny. Jestem
i nawet ich nie spotkałam na żywo. w miejscu, o którym kiedyś marzyłam, ale
Z perspektywy czasu, ta forma pracy daje sądziłam, że nie jest dla mnie.
mi poczucie wolności i niezależności. Jeśli Ty dziś również tak myślisz, powiem
Kiedy zaczynałam byłam jeszcze na Ci jedno – możesz wszystko.
etacie. Stworzyłam woją ofertę, Od niedawna przekazuję swoją wiedzę
założyłam własną www i szukałam i umiejętności innym kobietom, które
klientów. Czy było łatwo – nie. chciałyby spróbować sił w tym zawodzie.
Wysyłałam setki ofert i odpowiedzi na Prowadzę indywidualne kursy dla
różne ogłoszenia. Po 3 miesiącach wirtualnych asystentek i daję im szanse
bezskutecznego szukania byłam bliska na to, by były swoimi szefami i pracowały
temu, żeby się już poddać. Myślałam na własny rachunek według własnych
sobie, że może to jednak się nie uda… zasad.
Potem były święta Bożego Narodzenia Głęboko wierzę w to, że każda z nas może
i moja córka (wtedy 7 lat) życzyła mi, kreować swoje życie tak, jak chce!  
żebym znalazła klientów… I mogę myśleć, Ty również.
że to „świąteczny cud”, ale wolę wierzyć,
że to moja konsekwencja w działaniu, bo
zaraz po Sylwestrze zadzwoniła do mnie

45

Zaistniej
z nami
w Internecie!

Tekst opracowała: ROZWÓJ

Aleksandra Szymańska aleksandrasimplejo.wixsite.com/zyjpelniej
LifestyleByAleksandra
Metamorfozy wizerunku i stylu życia lifestyle_by_aleksandra

OWZPOŁBOSCETZZCAUANSKYAICWCHAH:NIE

rozwój osobisty jako narzędzie
do wnikania w głąb siebie

Czasami czuję się na tyle lat ile właśnie mam, ale w przeważającej większości czasu
mam wrażenie, że jestem znacznie starsza. Tak to chyba już jest, kiedy staniesz się
studentem życia i chłoniesz wszystko, co ci ono przyniesie, poznając to z wdzięcznością
i zafascynowaniem: przeżywasz znacznie więcej niż wtedy, gdy poddajesz się biernie
jego prądowi. Wybrałam taką formę edukacji, bo nigdy nie mogłam się odnaleźć
w ściśle akademickim sposobie myślenia. Pozwól, że opowiem Ci moją historię i pokażę,
co odkryłam na drodze świadomego rozwoju.

Studiowałam tylko przez rok: kwantową, sposób konstrukcji
jednocześnie filologię francuską, historię francuskich katedr, historię filozofii
sztuki i wokalistykę jazzową, i buddyzm. Robiłam notatki
rozpaczliwie próbując znaleźć to, co i porównywałam próby zrozumienia
chciałabym na dłuższą metę robić siebie przez wielu specjalistów z różnych
w życiu. Nie pomogło. Chciałam za dużo dziedzin. Wzruszało mnie to, jak
na raz. Kosztowało mnie to wiele odwagi, eksperymentowano z konstrukcją
ale mimo szerokiej dezaprobaty, sklepień ogromnych, majestatycznych
postanowiłam wziąć rok urlopu świątyń, bo widziałam w tym drogę do
studenckiego, by trochę wyciszyć mój poznawania i ekspresji ludzkiej
chaotyczny umysł i dać sobie przestrzeń duchowości. Przerażał mnie fakt, że
na spokojne zastanowienie się nad moją jestem zbiorem częstotliwości energii, bo
życiową drogą. Ze wszystkich lat edukacji nie rozumiałam fizyki, choć bardzo
to był najbardziej efektywny, twórczy starałam się nadążyć za jej zasadami.
i odkrywczy czas. Dlaczego? Bo przez ten W momentach największego przesytu,
rok studiowałam siebie. Szukałam swojej pragnęłam po prostu niczego nie
tożsamości w bibliotekach, godzinami wiedzieć i być tylko człowiekiem, którego
analizując fizykę. życie nie ma więcej sensu niż życie

47

ROZWÓJ wpadłam w panikę i popłoch, że muszę
jak najszybciej przechodzić przez kolejne
drzewa, od którego nie wymaga się sceny i akty, kiedy scenografia i obsada
osiągnięcia konkretnego celu w życiu, mi się nie podobały. Pisałam scenariusz
lecz szanuje się je za to, że po prostu jest. i odhaczałam kolejne punkty programu
Próbowałam odnaleźć swoje powołanie nie mając czasu rozejrzeć się dookoła
w pracy asystentki do spraw biznesowego i chociażby się tym cieszyć, nie mówiąc
kontaktu z ludźmi, przelewając moją już o ocenieniu, czy aby na pewno
troskę i chęć pomagania innym na ludzi, zmierzam w odpowiednim kierunku.
którzy zostali mi przydzieleni. Spotykało Muszę przyznać, że czułam się winna
się to z różną reakcją z ich strony, wielu z z powodu przerwania studiów i z tego to
nich odrzucało w ogóle moją rolę, inni wynikało. Miałam wrażenie, że ominęłam
wykorzystywali ją do celów zasadniczo przez to jakiś znaczący akt mojego życia i
rozbieżnych z moimi kompetencjami, na już na zawsze będzie ono niekompletne.
przykład traktując mnie jako psychologa Presja szybkiego osiągnięcia celu, by
do spraw kłopotów rodzinnych. To mnie udowodnić samej sobie, że pominięcie
kompletnie zbiło z tropu: w pewnym tego elementu nie jest działaniem
momencie nie potrafiłam nawet jasno zgubnym, spalała mnie stopniowo dzień
określić, na czym polega moja praca, gdy po dniu, rzucając w wir bezpodstawnej
pytali o to przyjaciele i rodzina. Wciąż presji oczekiwań co do mojej roli. A
byłam zagubiona i ostatecznie palące przyznasz z pewnością, że wypalenie w
pragnienie odkrywania i rozumienia wieku dwudziestu jeden lat to stanowczo
wzięło górę i w ten sposób przeniosłam zbyt wcześnie. Zrobiłam z mojego życia
swoje poszukiwania w kierunku rozwoju wyścig, w którym wcale nie chciałam
osobistego. biec. Nie podobało mi się, więc pchałam
Czym dla mnie był? Wyobrażałam sobie czas do przodu, a to potęgowało
rozwój jako moment, w którym opada wrażenie, że płynie on zbyt szybko, a ja
przede mną wielka, ciężka i zakurzona wciąż stoję w miejscu. Nie wiedziałam co
kurtyna i oślepia mnie jasne światło się dzieje: przecież przerwałam studia,
reflektorów. Nic przyjemnego ani
chociażby komfortowego, ale mało tego: żeby być szczęśliwą i budować
nagle zauważam publiczność siedzącą przyszłość moich marzeń, a tymczasem
w kilku rzędach na welurowych mijały miesiące, a ja – obecna
krzesłach, czekającą ze założonymi jednocześnie wszędzie, nie byłam tak
rękami na to co powiem i zrobię. Wtedy naprawdę nigdzie. I dopiero wtedy, gdy
uświadamiam sobie, że stoję na scenie, wszystkie moje nierealistyczne plany
a moje życie jest przedstawieniem, które zostały nieodwracalnie udaremnione
trwa i do którego nie mam scenariusza. przez ogólnoświatową kwarantannę,
Muszę improwizować, pisać go wraz ze zatrzymałam się i odpoczęłam. Na
zmieniającymi się okolicznościami, samym jej początku udało mi się złamać
mając wyznaczone jedynie zakończenie poważnie prawy nadgarstek, więc czekała
najbliższej sceny lub aktu, bez sposobu mnie nie tylko zmiana przekonań
dotarcia tam. Bo trzeba pogodzić drogę dotycząca mojego życia, ale także mojego
do tego zakończenia z rolami innych ciała i sposobu, w jaki się o nie
aktorów, którzy pojawiają się na scenie troszczyłam. Zaczynała się moja
wraz ze mną: jedni mają prawdziwie znacząca transformacja.
w przedstawieniu mojego życia role Chcąc od czegoś zacząć, szukałam siebie
znaczące dla głównej postaci, inni na tle ogółu ludzkości, ale wszystko
epizodyczne. Każdy coś ze sobą wnosi, zmieniło się, gdy zajrzałam do siebie jako
coś zostawia i coś zabiera dla siebie. jednostki i skupiłam się na tym, jak
Nie ma prób generalnych: uczymy się na pracować nad moim charakterem
błędach, swoich lub innych aktorów. i przekonaniami. Nawiązując do analogii
I w ten sposób sztuka biegnie do przodu. teatru, to ode mnie zależy, kim będzie
Na początku uświadomienie sobie tego główna postać mojego życia: ja sama. Od
przeraziło mnie do tego stopnia, że

48

tego w zasadzie zaczęłam. Musiałam dla ROZWÓJ
siebie stać się najważniejsza, bo przecież
to ja będę żyła tym życiem, które wybiorę, o to, aby się nie zniechęcić: robić trudne
nikt nie urządzi go szczęśliwie za mnie. rzeczy i czuć dumę, a nie stres.
Muszę zadbać o siebie, pokochać siebie, Reese Witherspoon powiedziała: „Chcę
stać się dla siebie dobra. To była uczynić jak najlepszym całe swoje życie –
najintensywniejsza praca. Paul Martinelli nie tylko pracę. Reszta ułoży się sama”.
miał rację, gdy powiedział: Ten cytat prowadził mnie przez okres
„Praca nad sobą to praca na cały etat, a często pandemii i pomagał mi na nowo ułożyć
trzeba nawet zostawać po godzinach”. swoje, powiedziałabym, raczkujące życie.
Zostawałam więc po godzinach, ucząc się Faktem jest, że jeszcze całe przede mną,
siebie jakbym poznawała zupełnie obcego że wiele jeszcze doświadczę, ale przez to,
człowieka. Okazało się, że wiedziałam że od zawsze byłam niespokojna i
o sobie zatrważająco niewiele. Z próbowałam wszystkiego, co leżało w
fascynacją i niedowierzaniem zasięgu moich możliwości, przeżyłam
zauważałam swoje reakcje na różne trochę chwil, które zdążyły je już kilka
okoliczności, których dotąd nie byłam razy przewartościować. Uczyłam się życia
świadoma. To były dla mnie wskazówki, podróżując trzy tygodnie sama po
nad czym powinnam pracować. Rozwój Europie w wieku dziewiętnastu lat,
osobisty otworzył przede mną ogromną mieszkając samotnie, godząc dwa
skrzynkę narzędzi do stawania się osobą, kierunki studiów i pracę, w międzyczasie
którą zawsze chciałam być i pomógł ratując swoje życie towarzyskie, teraz zaś
znaleźć w sobie wiarę, że potrafię się nią uczę się go zaczynając swój własny
stać. Zmieniałam się ekspansywnie, biznes. Z początkiem lipca odeszłam
a wraz ze zmianą wewnętrzną z pracy etatowej. Nie zamierzam też
przychodziła zmiana świata wokół mnie, wrócić na studia. „Chcę uczynić jak
który przecież był odbiciem moich najlepszym całe moje życie...”. Podjęłam
przekonań, blokad i ograniczeń. Nigdy ryzyko, by zająć się tym, co kochałam:
w ten sposób o tym nie myślałam. pomaganiem ludziom. Dlatego jestem tu
Zrozumiałam, że jeśli będę dobra dla teraz i piszę ten artykuł, bo wierzę całym
siebie, ludzie w większości będą tacy sami sercem, że rozwój osobisty jest
dla mnie, bo nauczę ich w ten sposób, jak najcenniejszą inwestycją i mam nadzieję
chcę być traktowana. To nazywa się zainspirować Cię do zanurzenia się
wyznaczenie zdrowych granic tolerancji w głąb siebie. Pomoże Ci to uświadomić
ludzkiego zachowania, granic, których sobie Twoje możliwości, odkryć prawdę
przekroczenie nie będzie akceptowane. o sobie i z odwagą wybrać życie, w którym
W rozwoju mówi się wiele o wychodzeniu będziesz zrywać się co rano z łóżka, by
ze strefy komfortu, ale uważam, że każdy z wdzięcznością i entuzjazmem zacząć
z nas ma również swego rodzaju „strefę nowy dzień. To wspaniały stan, którego
bezpieczeństwa”, w której powinien na nic już nie zamienię.
pozostać ucząc się nowych rzeczy. Czyli
wychodzić ze strefy komfortu zachowując Obserwując ludzi i oglądając dużo
bezpieczne środowisko poznawania filmów, udało mi się rozpracować pewien
nieznanego. Zdrowe granice pomogą je schemat życia, w jakim częściowo
regulować i utrzymywać. Na przykład funkcjonujemy jako społeczeństwo.
jeśli jestem z natury zachowawcza Wiadomo, że nie wszyscy, ale z łatwością
i trudno przychodzi mi działanie można dostrzec go u wielu. W wieku
spontaniczne, a chciałabym to w sobie dwudziestu kilku lat żyjemy szybko
rozwinąć, mogę próbować wykazywać się traktując ten czas jako okres przejściowy,
spontanicznością w gronie bliskich mi próbując jak najszybciej się czegoś
osób, a nie rzucać się na głęboką wodę dorobić, żeby w latach trzydziestych
i zmuszać się do takich działań przy osiągnąć pewną stabilność i móc założyć
osobach obcych. W rozwoju chodzi rodzinę. Dla wielu ludzi tutaj kończy się
edukacja, a tym samym jakikolwiek 

49

ROZWÓJ Jak schematyczny biznesmen na filmach
zapędzili się, gubiąc po drodze to, co
rozwój. Wpadamy w rutynę, a to, co wartościowe. Dopiero potem, między
kiedyś nas fascynowało, staje się czterdziestką a pięćdziesiątką zderzają
codziennością i nie zwracamy na to się jakby ze ścianą i uświadamiają sobie,
zbytniej uwagi, lecz jakoś tak bez że zmierzają chyba w nieodpowiednim
zbędnego zastanawiania się idziemy kierunku. Wtedy opada wielka zakurzona
wciąż po więcej i więcej. Nie ma w tym kurtyna, wszystko cichnie, odzywa się
absolutnie nic złego, jednej tylko rzeczy wewnętrzny głos i następuje proces
brakuje: entuzjazmu. Przecież mamy to, rozwoju. Im szybciej zdamy sobie
o czym marzyliśmy kilka lat temu. sprawę, że życie nie jest rywalizacją,
Kończyliśmy studia, szukaliśmy prześciganiem się w odhaczaniu
możliwości, pracowaliśmy, by to mieć. kluczowych elementów, jakie musi
A kiedy to wszystko wyszło ze sfery zawierać twój scenariusz, żeby był
marzeń i stało się naszą rutyną, kompletny, tym więcej lat spokojnego,
podchodzimy do życia z apatią pełnego i szczęśliwego życia będzie nam
i obojętnością. Wpadamy w ten cały pęd, dane przeżyć. Przynajmniej tak
w którym nawet nie wiemy, że żyjemy powtarzają mi rodzice, gdy pytam ich, co
oczekiwaniami innych, bo po drodze zmieniliby w swoim życiu. Weszliby
nasze marzenia zniekształciły się,  by wcześniej na drogę świadomego rozwoju
pasować do ogólnego schematu świata. i kierowania swoim życiem z dala od
Niektórzy mówią o tym „życie mnie ogólnie przyjętego schematu.
zweryfikowało”, jednakże ja jestem
zdania, że sami zweryfikowali siebie nie
mając odwagi przeciwstawić się życiu.

Życie jest jak sztuka, ale nie jest dramatem:
dramatyzowanie i stawianie swoich niepowodzeń jako
wielkiej porażki lub swoich sukcesów jako ostatecznego
końca rozwoju, jest zgubne bo nas blokuje przed
ekspansją. Naturalnym celem życia jest wzrastać
i zawsze znajdzie ono na to sposób: spójrz chociażby
na pojedyncze źdźbła trawy między płytami
chodnikowymi. Nawet one szukają dla siebie szansy
tam, gdzie pozornie jej nie ma. Tym bardziej więc dla
Ciebie jest nieskończenie wiele możliwości rozwoju
i ekspansji. Odkryjesz je, kiedy zagłębisz się w samą
siebie. Znajdziesz wtedy złoto i światło, którego
poszukiwałaś może dotąd tylko w zewnętrznym
świecie, a Twoje życie będzie odważne, piękne i pełne.
Będzie TWOJE…

Uśmiecham się do Ciebie,

Aleksandra

50