ตัวชี้วัดสาระภูมิศาสตร์ฯ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูŒแกนกลาง ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ถนนราชดําเนินนอก เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร 10300 http://www.academic.obec.go.th สาระภูมิศาสตร กลุ‹มสาระการเรียนรูŒสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และ แนวการจัดกิจกรรมการเรียนรูŒ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูŒแกนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรูŒ

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) แนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู สาระภูมิศาสตร และ สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ 0338.indd 1 5/9/18 2:49 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู พิมพครั้งที่ ๑ พ.ศ. ๒๕๖๐ จํานวนพิมพ ๓๕,๐๐๐ เลม ISBN 978-616-395-937-9 จัดพิมพและเผยแพร สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ พิมพที่ โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จํากัด ๗๙ ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร ๑๐๙๐๐ โทร. ๐-๒๕๖๑-๔๕๖๗ โทรสาร ๐-๒๕๗๙-๕๑๐๑ นายโชคดี ออสุวรรณ ผูพิมพผูโฆษณา 0338.indd 2 5/9/18 2:49 PM

คํานํา กระทรวงศึกษาธิการ โดยสถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ไดดําเนินการจัดทํามาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตรและวิทยาศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานไดดําเนินการจัดทํา สาระภูมิศาสตร ในกลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ พรอมทั้งจัดทําสาระการเรียนรูแกนกลาง ของกลุมสาระการเรียนรูและสาระดังกลาวในแตละระดับชั้น เพื่อใหเขตพื้นที่การศึกษา หนวยงาน ระดับทองถิ่น และสถานศึกษาทุกสังกัดที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน ไดนําไปใชเปนกรอบและทิศทาง ในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา และจัดการเรียนการสอน โดยจัดทําเปน ๓ เลม ดังนี้ ๑. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ๒. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ๓. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ขอขอบคุณผูที่มีสวนรวมจากทุกหนวยงาน และทุกภาคสวนที่เกี่ยวของ ทั้งในและนอกกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งชวยในการจัดทําเอกสารดังกลาว ใหมีความสมบูรณและเหมาะสมสําหรับการจัดการเรียนการสอนในแตละระดับชั้น สามารถพัฒนาผูเรียน ใหมีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่กําหนด (นายการุณ สกุลประดิษฐ) เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 0338.indd 3 5/9/18 2:49 PM

0338.indd 4 5/9/18 2:49 PM

คํานํา ความเปนมาของการปรับสาระภูมิศาสตร ๑ เปาหมายของการเรียนสาระภูมิศาสตร ๒ การรูเรื่องภูมิศาสตร (geo-literacy) ๔ มาตรฐานการเรียนรู ๖ คุณภาพผูเรียน ๖ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลาง และการรูเรื่องภูมิศาสตร (geo-literacy) ๘ แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๒๗ แนวทางการวัดและประเมินผลการรูเรื่องภูมิศาสตร ๕๖ ตัวอยางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๕๙ เอกสารอางอิง ๘๕ อภิธานศัพท ๘๖ คณะผูจัดทํา ๙๓ หนา สารบัญ 0338.indd 5 5/9/18 2:49 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 1 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ความเปนมาของการปรับสาระภูมิศาสตร กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ใหเปนหลักสูตร แกนกลางของประเทศ เมื่อวันที่ ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๑ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยสํานักวิชาการและ มาตรฐานการศึกษา ไดดําเนินการติดตามผลการนําหลักสูตรไปสูการปฏิบัติอยางตอเนื่องในหลายรูปแบบ ทั้งการ ประชุมรับฟงความคิดเห็น การนิเทศติดตามผลการใชหลักสูตรของโรงเรียน การรับฟงความคิดเห็นผานเว็บไซต ของสํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา รายงานผลการวิจัยของหนวยงานและองคกรที่เกี่ยวของกับหลักสูตร และการใชหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ผลจากการศึกษา พบวา ปญหาสวนใหญ เกิดจากการนําหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ สูการปฏิบัติในสถานศึกษา และในหองเรียน อยางไรก็ตาม ในดานของเนื้อหาสาระในกลุมสาระการเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางฯ พบวา มาตรฐานการเรียนรูและ ตัวชี้วัดซึ่งเปนเปาหมายการพัฒนาคุณภาพผูเรียน ยังไมเพียงพอตอการรองรับสถานการณโลกที่เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว โดยเฉพาะอยางยิ่งการเปลี่ยนแปลงทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ซึ่งเปนหัวใจของการวางรากฐานขีดความสามารถ ในการแขงขันของประเทศ การพัฒนาศักยภาพคน การยกระดับคุณภาพการศึกษาและการเรียนรูที่สอดคลองกับการเรียนรู ในศตวรรษที่ ๒๑ ใหสามารถพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม กาวทันและทัดเทียมนานาชาติ นอกจากนี้ การศึกษาขอมูลทิศทางและกรอบยุทธศาสตรของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ซึ่งเกิดขึ้นในชวงเวลาของการปฏิรูปประเทศ และสถานการณโลกที่เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว และเชื่อมโยงใกลชิดกันมากขึ้น โดยจัดทําบนพื้นฐานของกรอบยุทธศาสตรชาติ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ซึ่งเปน แผนหลักของการพัฒนาประเทศ และเปาหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) แผนการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙ รวมทั้งการปรับโครงสรางประเทศไปสูประเทศไทย ๔.๐ ซึ่งยุทธศาสตรชาติ ที่จะใชเปนกรอบแนวทางการพัฒนาในระยะ ๒๐ ปตอจากนี้ ประกอบดวย ๖ ยุทธศาสตร ไดแก (๑) ยุทธศาสตร ดานความมั่นคง (๒) ยุทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขัน (๓) ยุทธศาสตรการพัฒนาและเสริมสราง ศักยภาพคน (๔) ยุทธศาสตรดานการสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทียมกันทางสังคม (๕) ยุทธศาสตรดานการสราง การเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม และ (๖) ยุทธศาสตรดานการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหาร จัดการภาครัฐ เพื่อมุงสูวิสัยทัศนและทิศทางการพัฒนาประเทศ “ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน” เปนประเทศพัฒนาแลว ดวยการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กระทรวงศึกษาธิการโดยสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงไดพิจารณาปรับปรุงหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ในสวนของมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดกลุมสาระการเรียนรู คณิตศาสตร กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร สาระเทคโนโลยี และสาระภูมิศาสตร ใหสอดคลองกับแผนดังกลาว เพื่อการสรางความสามารถในการแขงขัน การพัฒนาและเสริมสรางศักยภาพคน รองรับการเปลี่ยนแปลง โดยปรับปรุง มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดใหมีความชัดเจน และมีความเปนสากลยิ่งขึ้น สาระภูมิศาสตร 0338.indd 1 5/9/18 2:49 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 2 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู สาระภูมิศาสตร เปนศาสตรที่เกี่ยวของทั้งวิทยาศาสตร และสังคมศาสตร สามารถบูรณาการกับศาสตรอื่นๆ ได เชน ประวัติศาสตร เศรษฐศาสตร วิทยาศาสตร และคณิตศาสตร รวมทั้งไดพิจารณาเห็นวา ปจจุบันประเทศไทย และ พื้นที่ตางๆ ของโลกเกิดภาวะวิกฤตดานกายภาพ ดานสิ่งแวดลอม และมีผลกระทบอยางรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนั้น กระแสโลกาภิวัตน ความทันสมัยของวิทยาการและเครื่องมือทางภูมิศาสตร ที่เปนเทคโนโลยีสารสนเทศทางภูมิศาสตร มีมากขึ้น ตลอดจนการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เพื่อการสรางความยั่งยืน ซึ่งการเรียนรูเพียง สาระสําคัญของสาระภูมิศาสตรไมเพียงพอตอการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอยางรวดเร็ว และบางครั้งเกิดขึ้นโดยคาดการณไมได ผูเรียนจึงตองมีทักษะ กระบวนการ และความสามารถทางภูมิศาสตร เพื่อเปนเครื่องมือในการเรียนรูประกอบกัน ดังนั้น จึงจําเปนที่จะตองมีการทบทวนและปรับปรุงสาระภูมิศาสตร ในกลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และ วัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ขึ้น การพัฒนาสาระภูมิศาสตร ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐ นี้ยังคงยึดหลักการพัฒนาการเรียนรูตามธรรมชาติ ของกลุมสาระและพัฒนาการในการเรียนรูของผูเรียน โดยกําหนดมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่สอดคลองกับระดับ ความรูความสามารถของผูเรียน กลาวคือ ระดับประถมศึกษาผูเรียนจะไดเรียนรูจากสิ่งใกลตัวไปไกลตัว ระดับมัธยมศึกษา ตอนตนผูเรียนจะไดเรียนรูเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพของทวีปตางๆ ที่สงผลตอกิจกรรมของมนุษย อันจะนําไปสู การพัฒนาที่ยั่งยืน และระดับมัธยมศึกษาตอนปลายผูเรียนจะไดเรียนรูเกี่ยวกับสาระภูมิศาสตร ที่มีความลุมลึกและทันสมัย ตอการเปลี่ยนแปลงของโลก เปาหมายของการเรียนสาระภูมิศาสตร สาระภูมิศาสตรชวยใหผูเรียนเขาใจลักษณะทางกายภาพของโลก ปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอม ที่กอใหเกิดการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิต เพื่อใหรูเทาทัน ปรับตัวตามการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดลอม ตลอดจน สามารถใชทักษะ กระบวนการ ความสามารถทางภูมิศาสตร และเครื่องมือทางภูมิศาสตรในการจัดการทรัพยากรและ สิ่งแวดลอมตามสาเหตุและปจจัย อันจะนําไปสูการปรับใชในการดําเนินชีวิต ดังนั้น เพื่อใหการเรียนรูสาระภูมิศาสตรบรรลุผลตามเปาหมายที่กําหนดไว จึงไดกําหนดทิศทางสําหรับ ครูผูสอน เพื่อใชเปนแนวทางการจัดการเรียนรูที่สงผลใหผูเรียน มีความรู ความเขาใจ ความสามารถ และทักษะกระบวนการ ทางภูมิศาสตร ที่สะทอนสมรรถนะสําคัญและคุณลักษณะอันพึงประสงคของผูเรียนใหสอดคลองกับจุดมุงหมายของหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ที่มุงพัฒนาใหเปนคนดี มีปญญา มีความสุข มีศักยภาพในการศึกษาตอ และการประกอบอาชีพ จึงไดกําหนดแนวทางการจัดการเรียนรู ซึ่งประกอบดวย (๑) ความรูความเขาใจทางภูมิศาสตร (๒) ความสามารถทางภูมิศาสตร (๓) กระบวนการทางภูมิศาสตร (๔) ทักษะทางภูมิศาสตร จากเปาหมายของการเรียน สาระภูมิศาสตรที่กลาวมาขางตนสามารถสรุปเปนแผนภาพได ดังนี้ 0338.indd 2 5/9/18 2:49 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 3 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู แผนภาพที่ ๑ เปาหมายของการเรียนสาระภูมิศาสตร เอกสารฉบับนี้ นอกจากเปนกรอบและเปาหมายการพัฒนาผูเรียนแลว ยังเปนแนวทางในการจัดการเรียนรู สําหรับครู ตามการรูเรื่องภูมิศาสตร (geo-literacy) เพื่อใหผูเรียนมีความรู ความเขาใจไดอยางถูกตองและชัดเจน สามารถ คิดอยางเปนระบบ ยืดหยุนไดตามสภาพความเปนจริง และนําความรูไปใชในการดําเนินชีวิต ตามเปาหมายที่กําหนดไว 0338.indd 3 5/9/18 2:33 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 4 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู การรูเรื่องภูมิศาสตร (geo-literacy) การรูเรื่องภูมิศาสตร เปนความรูพื้นฐานของผูเรียนในคริสตศตวรรษที่ ๒๑ ในการแสวงหาความรู และตอบคําถาม ที่เกี่ยวของกับทําเลที่ตั้งหรือความสัมพันธของสิ่งตางๆ บนพื้นผิวโลก การพัฒนาใหผูเรียนสามารถดํารงตนอยูในวิถีของ การเปนพลเมืองโลกที่ดี ตลอดจนเขาใจการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดลอมไดอยางถูกตองนั้น จําเปนอยางยิ่งที่จะตองทําให ผูเรียนตระหนักในการรูเรื่องภูมิศาสตร โดยจะสอดแทรกการรูเรื่องภูมิศาสตรในระหวางการจัดกิจกรรมการเรียน การสอน การรูเรื่องภูมิศาสตรเปนลักษณะที่แสดงความสามารถในการใชความเขาใจเชิงภูมิศาสตร (ability to use geographic understanding) และการใหเหตุผลทางภูมิศาสตร (geographic reasoning) เพื่อการตัดสินใจเชิงภูมิศาสตร อยางเปนระบบ (systematic geographic decision) ในการแกไขปญหาและวางแผนในอนาคต (problem solving and future planning) โดยอาศัยองคประกอบที่สําคัญ ๓ ประการ คือ ความสามารถทางภูมิศาสตร กระบวนการ ทางภูมิศาสตร และทักษะทางภูมิศาสตร ดังตารางตอไปนี้ ความสามารถทางภูมิศาสตร กระบวนการทางภูมิศาสตร ทักษะทางภูมิศาสตร ความเขาใจระบบธรรมชาติ การตั้งคําถามเชิงภูมิศาสตร การสังเกต และมนุษย การรวบรวมขอมูล การแปลความขอมูลทางภูมิศาสตร การใหเหตุผลทางภูมิศาสตร การจัดการขอมูล การใชเทคนิค และเครื่องมือ การตัดสินใจอยางเปนระบบ การวิเคราะหขอมูล ทางภูมิศาสตร การสรุปเพื่อตอบคําถาม การคิดเชิงพื้นที่ การคิดแบบองครวม การใชเทคโนโลยี การใชสถิติพื้นฐาน ตารางที่ ๑ การรูเรื่องภูมิศาสตร ความสามารถทางภูมิศาสตร การรูเรื่องภูมิศาสตรจําเปนตองอาศัยความสามารถในการใหเหตุผลเกี่ยวกับสิ่งตางๆ บนโลกจากองคประกอบ ที่สําคัญ ๓ ประการ ไดแก ๑) ความเขาใจระบบธรรมชาติและมนุษย ความเขาใจระบบธรรมชาติและมนุษย ผานปฏิสัมพันธ (interaction) เปนการเขาใจความเปนไปของโลก ผานปฏิสัมพันธของระบบธรรมชาติและระบบมนุษย โดยในระบบธรรมชาติจะเปนเรื่องที่เกี่ยวของกับการเขาใจระบบ ของโลก สิ่งแวดลอม และนิเวศวิทยา ที่เนนหนาที่และปฏิสัมพันธระหวางกัน นอกจากนี้ ในระบบมนุษยจะเปนการเขาใจ การประกอบกิจกรรมตางๆ ของมนุษยบนพื้นผิวโลก เชน การตั้งถิ่นฐาน ลักษณะทางวัฒนธรรม กิจกรรมทางเศรษฐกิจ ที่กอใหเกิดการเคลื่อนยายของคน ขอมูล และขาวสาร ๒) การใหเหตุผลทางภูมิศาสตร การใหเหตุผลทางภูมิศาสตรผานการเชื่อมโยงระหวางกัน (interconnection) เปนการเขาใจการเกิด ปรากฏการณในแตละสถานที่จากการมีปฏิสัมพันธของระบบกายภาพและระบบมนุษย ดังนั้น นอกจากความเชื่อมโยง ระหวางกัน ของทั้งสองระบบแลว การรูและเขาใจความเปนมา สภาพทางภูมิศาสตร และสภาพทางสังคม เปนปจจัยสําคัญ ที่สามารถสงผลใหเกิดปรากฏการณที่แตกตางกันในแตละสถานที่ได 0338.indd 4 5/9/18 2:33 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 5 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๓) การตัดสินใจอยางเปนระบบ การตัดสินใจอยางเปนระบบตามนัย (implication) เปนความสามารถขั้นสูง ที่เกิดจากการบูรณาการความรู เรื่องการมีปฏิสัมพันธ และการเชื่อมโยงระหวางกันของสิ่งตางๆ มาใชประกอบการตัดสินใจอยางเปนระบบ ในการแกไขปญหาและวางแผนในอนาคตไดอยางเหมาะสม กระบวนการทางภูมิศาสตร ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนภูมิศาสตรใหผูเรียนเกิดการคิดอยางเปนระบบ เขาใจและมีความรู อยางถูกตองชัดเจน ผูสอนอาจจะใชวิธีการสอนแบบแกปญหา (problem solving method) หรือวิธีการสอนแบบ สืบเสาะหาความรู (inquiry method) เปนตัวกระตุนผูเรียน โดยผานกระบวนการจัดกิจกรรมที่สําคัญ ๕ ขั้นตอน ไดแก ๑) การตั้งคําถามเชิงภูมิศาสตร เปนการระบุประเด็นตางๆ ที่ผูศึกษานํามาพิจารณาประกอบการหาคําตอบ เพื่อใหบรรลุจุดมุงหมายของการศึกษา โดยจะตองอยูในรูปแบบประโยคคําถาม ที่กระชับ ชัดเจน และตรงประเด็น เชน “ปจจัยอะไรบางที่มีอิทธิพลตอการเปลี่ยนแปลงลักษณะของแมนํ้า” ๒) การรวบรวมขอมูล เปนขั้นตอนสําคัญขั้นตอนหนึ่งของกระบวนการทางภูมิศาสตรที่รวบรวมขอเท็จจริง และขอมูลที่เปนประโยชนและคาดวาจะนําไปใชประกอบการศึกษา การรวบรวมขอมูลจะตองอาศัยความรูและเทคนิค ตางๆ เชน ประเภทของขอมูล การออกแบบแบบบันทึกขอมูล การตรวจสอบความถูกตองของขอมูล วิธีการแจงนับขอมูล การออกแบบสอบถาม และการบันทึกการสังเกต เปนตน ๓) การจัดการขอมูล เปนการจัดระเบียบขอมูลที่ไดจากการรวบรวมขอมูลเพื่อประกอบการศึกษา นอกจากนี้ ยังเปนการตรวจสอบความครบถวนและความถูกตอง เพื่อความสะดวกในการวิเคราะหขอมูล ๔) การวิเคราะหและแปลผลขอมูล เปนหัวใจของกระบวนการทางภูมิศาสตร เมื่อขอมูลผานกระบวนการ จัดการแลว ก็จะงายตอการอธิบาย วิเคราะห และแปลผลขอมูลดังกลาว ดวยสถิติขั้นพื้นฐาน ๕) การสรุปเพื่อตอบคําถาม เปนการสรุปเนื้อหาใหตรงคําถามของการศึกษาตามที่ระบุไวในขั้นตน นอกจากนี้ ผูศึกษาตองวิจารณผลลัพธที่ไดเพื่อตอบวัตถุประสงคของการศึกษา โดยผูศึกษาจะตองรายงานผล ที่ไดในแตละ กระบวนการอยางละเอียด ถูกตอง และชัดเจน ตามวิธีการวิเคราะหขอมูลที่ไดกําหนดไว ซึ่งอาจจะตองอางอิงกรอบแนวคิด และทฤษฎีตางๆ ดวย ทักษะทางภูมิศาสตร ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อใหผูเรียนมีการรูเรื่องภูมิศาสตรนั้น ผูสอนจําเปนอยางยิ่งที่จะตอง พัฒนาทักษะของผูเรียนที่เกี่ยวของกับมุมมองทางภูมิศาสตร โดยสามารถจัดกิจกรรมตางๆ ดวยการสอดแทรก ทักษะที่สําคัญ ดังตอไปนี้ ๑) การสังเกต (observation) เปนการนําผูเรียนไปสังเกตการณสิ่งแวดลอมทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และมนุษยสรางขึ้น เชน การสังเกตความแตกตางของสิ่งแวดลอมระหวางบานกับโรงเรียน ๒) การแปลความขอมูลทางภูมิศาสตร (interpretation of geographic data) เปนการแปลความหมาย ขอมูลของสิ่งที่ปรากฏอยูบนพื้นโลก ที่อางอิงดวยตําแหนง ที่อาจจะปรากฏอยูในรูปของแผนภูมิ แผนภาพ กราฟ ตาราง รูปถาย แผนที่ ภาพจากดาวเทียม และภูมิสารสนเทศ ๓) การใชเทคนิคและเครื่องมือทางภูมิศาสตร (using geographic technique and equipment) เปนการใชวิธีการ เชน การชักตัวอยาง (sampling) การวาดภาพรางในภาคสนาม การใชรูปถาย แผนที่ และเครื่องมือตางๆ ในการรวบรวมขอมูลทางภูมิศาสตร 0338.indd 5 5/9/18 2:33 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 6 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๔) การคิดเชิงพื้นที่ (spatial thinking) เปนการคิดที่ใชความรูทางภูมิศาสตรในการระบุ วิเคราะห และ ทําความเขาใจประเด็นเกี่ยวกับที่ตั้ง ทิศทาง มาตราสวน แบบรูป พื้นที่ และแนวโนมของความสัมพันธระหวางปรากฏการณ ทางภูมิศาสตรกับเวลา ๕) การคิดแบบองครวม (holistic thinking) เปนการมองภาพรวมของระบบตางๆ ทางภูมิศาสตร ที่ผาน การวิเคราะหและสังเคราะหความสัมพันธของสรรพสิ่ง ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและสิ่งที่มนุษยสรางขึ้น ๖) การใชเทคโนโลยี (using technology) เปนการใชเทคโนโลยีสารสนเทศในการสืบคนขอมูลทางภูมิศาสตร ผานอินเทอรเน็ต เชน การใชอินเทอรเน็ตในการสืบคนขอมูลตางๆ การใช Google Earth การใชโทรศัพทเคลื่อนที่ ประกอบ การเรียนการสอน ๗) การใชสถิติพื้นฐาน (using basic statistics) เปนการใชสถิติอยางงาย เชน คาเฉลี่ยเลขคณิต คามัธยฐาน และคาฐานนิยม ในการวิเคราะหขอมูล การเขาใจลักษณะการกระจาย (dispersion) และความสัมพันธ (correlation) ของขอมูลทางภูมิศาสตร และการวิเคราะหแบบรูปของขอมูลเชิงพื้นที่ (analysis of spatial pattern) ทั้งนี้ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เนนการรูเรื่องภูมิศาสตรใหผูเรียน จําเปนอยางยิ่งที่จะตองคํานึง ถึงความเหมาะสมตอระดับการเรียนรูในแตละชวงชั้น การจัดกิจกรรมภาคสนาม (fieldwork) จะเปนการสงเสริมการรู เรื่องภูมิศาสตรไดเปนอยางดี เนื่องจากกิจกรรมดังกลาวเปนการบูรณาการความรูทางภูมิศาสตรในประเด็นตางๆ ผาน กระบวนการและการใชทักษะทางภูมิศาสตร ในการตอบและแกไขประเด็นและ/หรือปญหาที่ผูสอนไดตั้งขึ้น ดวยการลงมือ ปฏิบัติจริงในพื้นที่หนึ่งๆ การปรับปรุงหลักสูตรในครั้งนี้ จึงไดกําหนดมาตรฐานการเรียนรู คุณภาพผูเรียน ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู แกนกลาง และการรูเรื่องภูมิศาสตร ตัวอยางแผนการจัดการเรียนรู อภิธานศัพท เพื่อใหเกิดการเรียนรูภูมิศาสตรอยางมี ประสิทธิภาพ โดยกําหนดประเด็นสําคัญๆ ดังนี้ มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธของสรรพสิ่งซึ่งมีผลตอกัน ใชแผนที่และ เครื่องมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และสรุปขอมูล ตามกระบวนการทางภูมิศาสตร ตลอดจนใชภูมิสารสนเทศอยางมีประสิทธิภาพ มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรควิถี การดําเนินชีวิต มีจิตสํานึกและมีสวนรวมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอมเพื่อการพัฒนา ที่ยั่งยืน คุณภาพผูเรียน จบชั้นประถมศึกษาปที่ ๓ มีความรูเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพของสิ่งตางๆ ที่อยูรอบตัวและชุมชน และสามารถปรับตัวเทาทัน การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ และมีสวนรวมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอมใกลตัว 0338.indd 6 5/9/18 2:33 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 7 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู จบชั้นประถมศึกษาปที่ ๖ มีความรูเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ ภัยพิบัติ ลักษณะกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมในจังหวัด ภาคและประเทศไทย สามารถเตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพกับภัยพิบัติตางๆ ในประเทศไทย และหาแนวทางในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม จบชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๓ มีความรูเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ ภัยพิบัติ ลักษณะกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมในภูมิภาคตางๆ ของโลก ความรวมมือดานทรัพยากรและสิ่งแวดลอมระหวางประเทศ เพื่อเตรียมรับมือภัยพิบัติและการจัดการทรัพยากร และสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน จบชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๖ มีความรูเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ปญหาทางกายภาพและภัยพิบัติ ซึ่งไดรับอิทธิพลจากปจจัย ทางภูมิศาสตร ปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิต ความรวมมือดานทรัพยากร และสิ่งแวดลอมในประเทศและระหวางประเทศ เพื่อเตรียมรับมือการเปลี่ยนแปลงของโลก และการจัดการทรัพยากร และสิ่งแวดลอมเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน 0338.indd 7 5/9/18 2:33 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 8 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลาง และการรูเรื่องภูมิศาสตร (geo-literacy) สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธของสรรพสิ่งซึ่งมีผลตอกัน ใชแผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และ สรุปขอมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร ตลอดจนใชภูมิสารสนเทศอยางมีประสิทธิภาพ geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ ป.๑ ๑. จําแนกสิ่งแวดลอมรอบตัวที่เกิดขึ้นเอง ตามธรรมชาติและที่มนุษยสรางขึ้น ๒. ระบุความสัมพันธของตําแหนง ระยะ ทิศ ของสิ่งตางๆ ๓. ใชแผนผังแสดงตําแหนงของสิ่งตางๆ ในหองเรียน ๔. สังเกตและบอกการเปลี่ยนแปลง ของสภาพอากาศในรอบวัน สิ่งแวดลอมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้นที่บานและที่โรงเรียน ความสัมพันธของตําแหนง ระยะ ทิศ ของสิ่งตางๆ รอบตัว เชน ที่อยูอาศัย บานของ เพื่อนบาน ถนน ตนไม ทุงนา ไร สวน ที่ราบ ภูเขา แหลงนํ้า ทิศหลัก (เหนือ ตะวันออก ใต ตะวันตก) และที่ตั้งของสิ่งตางๆ รอบตัว แผนผังแสดงตําแหนงของสิ่งตางๆ ในหองเรียน การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศในรอบวัน เชน กลางวัน กลางคืน ความรอนของอากาศ ฝน-เมฆ-ลม ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย - ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - - - สังเกต สังเกต ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร 0338.indd 8 5/9/18 2:33 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 9 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ ป.๒ ๑. ระบุสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติและที่มนุษย สรางขึ้น ซึ่งปรากฏระหวางบานกับโรงเรียน ๒. ระบุตําแหนงและลักษณะทางกายภาพ ของสิ่งตางๆ ที่ปรากฏในแผนผัง แผนที่ รูปถาย และลูกโลก ๓. สังเกตและแสดงความสัมพันธระหวางโลก ดวงอาทิตยและดวงจันทร ที่ทําใหเกิด ปรากฏการณ ป.๓ ๑. สํารวจขอมูลทางภูมิศาสตรในโรงเรียนและ ชุมชนโดยใชแผนผัง แผนที่ และรูปถาย เพื่อแสดงความสัมพันธของตําแหนง ระยะ ทิศทาง ๒. วาดแผนผังเพื่อแสดงตําแหนงที่ตั้งของสถานที่ สําคัญในบริเวณโรงเรียนและชุมชน สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติกับที่มนุษย สรางขึ้น ซึ่งปรากฏระหวางบานกับโรงเรียน ตําแหนงและลักษณะทางกายภาพของ สิ่งตางๆ ที่ปรากฏในแผนที่ แผนผัง รูปถาย และลูกโลก เชน ภูเขา ที่ราบ แมนํ้า ตนไม ทะเล ความสัมพันธระหวางโลก ดวงอาทิตยและ ดวงจันทร ที่ทําใหเกิดปรากฏการณ เชน ขางขึ้น ขางแรม ฤดูกาลตางๆ ขอมูลทางภูมิศาสตรในชุมชน แผนที่ แผนผัง และรูปถาย ความสัมพันธของตําแหนง ระยะ ทิศทาง ตําแหนงที่ตั้งของสถานที่สําคัญในบริเวณ โรงเรียนและชุมชน เชน สถานที่ราชการ ตลาด โรงพยาบาล ไปรษณีย ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย - ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร 0338.indd 9 5/9/18 2:33 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 10 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ ป.๔ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูลลักษณะทางกายภาพ ในจังหวัดของตนดวยแผนที่และรูปถาย ๒. ระบุแหลงทรัพยากรและสถานที่สําคัญ ในจังหวัดของตนดวยแผนที่และรูปถาย ๓. อธิบายลักษณะทางกายภาพที่สงผลตอแหลง ทรัพยากรและสถานที่สําคัญในจังหวัด ป.๕ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูลลักษณะทางกายภาพ ในภูมิภาคของตนดวยแผนที่และรูปถาย ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดตนเอง แหลงทรัพยากรและสถานที่สําคัญในจังหวัด ของตน ลักษณะทางกายภาพที่สงผลตอ แหลงทรัพยากรและสถานที่สําคัญในจังหวัด ลักษณะทางกายภาพในภูมิภาคของตน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถามเชิง ภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม 0338.indd 10 5/9/18 2:33 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 11 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๕ ๒. อธิบายลักษณะทางกายภาพที่สงผลตอ แหลงทรัพยากรและสถานที่สําคัญในภูมิภาค ของตน ป.๖ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูลลักษณะทางกายภาพ ของประเทศไทย ดวยแผนที่ รูปถายทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม ๒. อธิบายความสัมพันธระหวางลักษณะ ทางกายภาพกับภัยพิบัติในประเทศไทย เพื่อเตรียมพรอมรับมือภัยพิบัติ ลักษณะทางกายภาพที่สงผลตอ แหลงทรัพยากรและสถานที่สําคัญ ในภูมิภาคของตน เครื่องมือทางภูมิศาสตร (แผนที่ รูปถายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียม) ที่แสดงลักษณะทางกายภาพของประเทศไทย ความสัมพันธระหวางลักษณะทางกายภาพ กับภัยพิบัติของประเทศไทย เชน อุทกภัย แผนดินไหว วาตภัย สึนามิ ภัยแลง ดินถลม และโคลนถลม การเตรียมพรอมรับมือภัยพิบัติ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 11 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 12 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๑ ๑. วิเคราะหลักษณะทางกายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย โดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตรสืบคนขอมูล ๒. อธิบายพิกัดภูมิศาสตร (ละติจูด และลองจิจูด) เสนแบงเวลา และเปรียบเทียบวัน เวลา ของโลก ๓. วิเคราะหสาเหตุการเกิดภัยพิบัติ และผลกระทบในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขตของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย การใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร เชน แผนที่ รูปถายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียมในการ สืบคนลักษณะทางกายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย พิกัดภูมิศาสตร (ละติจูด และลองจิจูด) เสนแบงเวลา การเปรียบเทียบวัน เวลาของโลก สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบใน ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การใชเทคโนโลยี ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 12 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 13 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ม.๒ ๑. วิเคราะหลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา โดยใชเครื่องมือ ทางภูมิศาสตรสืบคนขอมูล ๒. อธิบายมาตราสวน ทิศ และสัญลักษณ ๓. วิเคราะหสาเหตุการเกิดภัยพิบัติและ ผลกระทบในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขตของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา การใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร เชน แผนที่ รูปถายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียมในการ สืบคน ลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา การแปลความหมาย มาตราสวน ทิศ และ สัญลักษณในแผนที่ สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบ ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 13 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 14 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๓ ๑. วิเคราะหลักษณะทางกายภาพของ ทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต โดยเลือกใชแผนที่เฉพาะเรื่องและเครื่องมือ ทางภูมิศาสตรสืบคนขอมูล ๒. วิเคราะหสาเหตุการเกิดภัยพิบัติและ ผลกระทบในทวีปอเมริกาเหนือ และ ทวีปอเมริกาใต ม.๔-๖ ๑. วิเคราะหการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ในประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก ซึ่งไดรับอิทธิพลจากปจจัยทางภูมิศาสตร ที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขตของทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต การเลือกใชแผนที่เฉพาะเรื่องและ เครื่องมือทางภูมิศาสตรสืบคนขอมูล ลักษณะทางกายภาพของทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบ ในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ (ประกอบดวย ๑. ธรณีภาค ๒. บรรยากาศภาค ๓. อุทกภาค ๔. ชีวภาค) ของพื้นที่ใน ประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก ซึ่งไดรับอิทธิพลจากปจจัยทางภูมิศาสตร การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพที่สงผล ตอภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และ ทรัพยากรธรรมชาติ การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ ๑. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๒. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ ๑. การตั้งคําถามเชิง ภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถามเชิง ภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การใชเทคโนโลยี ๑. การแปลความหมาย ขอมูลทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ ๑. การแปลความหมาย ขอมูลทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 14 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 15 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๔-๖ ๒. วิเคราะหลักษณะทางกายภาพซึ่งทําใหเกิด ปญหาและภัยพิบัติทางธรรมชาติ ในประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก ๓. ใชแผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร ในการคนหา วิเคราะห และสรุปขอมูล ตามกระบวนการทางภูมิศาสตร และนําภูมิสารสนเทศมาใชประโยชน ในชีวิตประจําวัน ปญหาทางกายภาพและภัยพิบัติทางธรรมชาติ ในประเทศและภูมิภาคตางๆ ของโลก แผนที่และองคประกอบ การอานแผนที่เฉพาะเรื่อง การแปลความหมายรูปถายทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม การนําภูมิสารสนเทศไปใช ในชีวิตประจําวัน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม ๑. การแปลความหมาย ขอมูลทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ ๓. การใชสถิติพื้นฐาน ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การใชเทคโนโลยี ๖. การใชสถิติพื้นฐาน geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 15 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 16 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิต มีจิตสํานึกและมีสวนรวมในการจัดการทรัพยากร และสิ่งแวดลอมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ป.๑ ๑. บอกสิ่งแวดลอมที่เกิดตามธรรมชาติที่สงผล ตอความเปนอยูของมนุษย ๒. สังเกตและเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของ สิ่งแวดลอมเพื่อการปฏิบัติตนอยางเหมาะสม ๓. มีสวนรวมในการดูแลสิ่งแวดลอมที่บานและ หองเรียน ป.๒ ๑. อธิบายความสําคัญของสิ่งแวดลอม ทางธรรมชาติและที่มนุษยสรางขึ้น สิ่งแวดลอมทางกายภาพที่มีผลตอความเปน อยูของมนุษย เชน ภูมิอากาศมีผลตอลักษณะ ที่อยูอาศัยและเครื่องแตงกาย การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดลอมที่อยูรอบตัว อิทธิพลของสิ่งแวดลอมที่สงผลตอการปฏิบัติ ตนอยางเหมาะสม การปฏิบัติตนในการรักษาสิ่งแวดลอม ในบานและหองเรียน ความสําคัญของสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติและ สิ่งแวดลอมที่มนุษยสรางขึ้นในการดําเนินชีวิต ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร 0338.indd 16 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 17 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๒ ๒. จําแนกและใชทรัพยากรธรรมชาติ ที่ใชแลว ไมหมดไป ที่ใชแลวหมดไป และสรางทดแทน ขึ้นใหมไดอยางคุมคา ๓. อธิบายความสัมพันธระหวางฤดูกาล กับการดําเนินชีวิตของมนุษย ๔. มีสวนรวมในการจัดการสิ่งแวดลอม ในโรงเรียน ป.๓ ๑. เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอม ของชุมชนในอดีตกับปจจุบัน ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ - ใชแลวไมหมดไป เชน อากาศ แสงอาทิตย - ใชแลวหมดไป เชน แร ถานหิน นํ้ามัน กาซธรรมชาติ - สรางทดแทนขึ้นใหมได เชน นํ้า ดิน ปาไม สัตวปา การใชทรัพยากรธรรมชาติอยางคุมคา ความสัมพันธระหวางฤดูกาลกับการดําเนินชีวิต ของมนุษย ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอม ที่มีตอโรงเรียน การรักษาและฟนฟูสิ่งแวดลอมในโรงเรียน สิ่งแวดลอมของชุมชนในอดีตกับปจจุบัน - สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ - สิ่งแวดลอมที่มนุษยสรางขึ้น ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 17 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 18 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๓ ๒. อธิบายการใชประโยชนจากสิ่งแวดลอม และทรัพยากรธรรมชาติในการสนอง ความตองการพื้นฐานของมนุษย และ การประกอบอาชีพ ๓. อธิบายสาเหตุที่ทําใหเกิดมลพิษโดยมนุษย ๔. อธิบายความแตกตางของลักษณะเมืองและ ชนบท ๕. อธิบายความสัมพันธระหวางลักษณะ ทางกายภาพกับการดําเนินชีวิตของคน ในชุมชน ๖. มีสวนรวมในการจัดการสิ่งแวดลอมในชุมชน ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร การใชประโยชนจากสิ่งแวดลอมในการดําเนิน ชีวิตของมนุษย เชน การคมนาคม บานเรือน และการประกอบอาชีพในชุมชน การประกอบอาชีพที่เปนผลมาจาก สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติในชุมชน ความหมายและประเภทของมลพิษ โดยมนุษย สาเหตุของการเกิดมลพิษที่เกิดจาก การกระทําของมนุษย ลักษณะของเมืองและชนบท เชน สิ่งปลูกสราง การใชที่ดิน การประกอบอาชีพ ภูมิประเทศ และภูมิอากาศที่มีผลตอ การดําเนินชีวิตของคนในชุมชน ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอม ที่มีตอชุมชน การจัดการสิ่งแวดลอมในชุมชน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 18 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 19 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๔ ๑. วิเคราะหสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่สงผลตอ การดําเนินชีวิตของคนในจังหวัด ๒. อธิบายการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอมในจังหวัด และผลที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง ๓. นําเสนอแนวทางการจัดการสิ่งแวดลอม ในจังหวัด ป.๕ ๑. วิเคราะหสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่มีอิทธิพล ตอลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการยายถิ่น ของประชากรในภูมิภาคของตน สิ่งแวดลอมทางกายภาพที่สงผลตอ การดําเนินชีวิตของคนในจังหวัด การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอมในจังหวัด และผลที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง เชน การตั้งถิ่นฐาน การยายถิ่น การจัดการสิ่งแวดลอมในจังหวัด สิ่งแวดลอมทางกายภาพที่มีอิทธิพลตอ ลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการยายถิ่น ของประชากรในภูมิภาคของตน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 19 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 20 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๕ ๒. วิเคราะหอิทธิพลของสิ่งแวดลอมทาง ธรรมชาติที่กอใหเกิดวิถีการดําเนินชีวิต ในภูมิภาคของตน ๓. นําเสนอตัวอยางที่สะทอนใหเห็นผล จากการรักษาและทําลายสิ่งแวดลอม และ เสนอแนวทางในการจัดการสิ่งแวดลอม ในภูมิภาคของตน ป.๖ ๑. วิเคราะหปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอม ทางกายภาพกับลักษณะกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และสังคมในประเทศไทย ๒. วิเคราะหการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของ ประเทศไทยในอดีตกับปจจุบัน และผลที่เกิด ขึ้นจากการเปลี่ยนแปลง อิทธิพลของสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติที่กอให เกิดวิถีการดําเนินชีวิตในภูมิภาคของตน ผลจากการรักษาและการทําลายสิ่งแวดลอม ในภูมิภาคของตน แนวทางการจัดการสิ่งแวดลอมในภูมิภาค ของตน สิ่งแวดลอมทางกายภาพกับลักษณะกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคม (ประชากร เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม) ในประเทศไทย ปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอม การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของประเทศไทย ผลจากการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ที่มีตอกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม (ประชากร เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม) ของประเทศไทยในอดีตกับปจจุบัน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 20 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 21 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การคิดเชิงพื้นที่ ๖. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๓. การคิดแบบองครวม ๔. การคิดเชิงพื้นที่ - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ป.๖ ๓. นําเสนอตัวอยางที่สะทอนใหเห็นผล จากการรักษาและทําลายทรัพยากร และสิ่งแวดลอม และเสนอแนวทาง ในการจัดการที่ยั่งยืนในประเทศไทย ม.๑ ๑. สํารวจและระบุทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ๒. วิเคราะหปจจัยทางกายภาพและปจจัย ทางสังคมที่สงผลตอทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ผลจากการรักษาและทําลายทรัพยากร และสิ่งแวดลอมในประเทศไทย แนวทางในการจัดการทรัพยากรและ สิ่งแวดลอมที่ยั่งยืนโดยมีจิตสํานึกรูคุณคา ทําเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม เชน พื้นที่เพาะปลูกและเลี้ยงสัตว แหลงประมง การกระจายของภาษาและศาสนา ในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคม ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสรางทาง ประชากร สิ่งแวดลอม เศรษฐกิจ สังคมและ วัฒนธรรมในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 21 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 22 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๑ ๓. สืบคน อภิปรายประเด็นปญหาจาก ปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพ กับมนุษยที่เกิดขึ้นในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ๔. วิเคราะหแนวทางการจัดการภัยพิบัติและ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ที่ยั่งยืน ม.๒ ๑. สํารวจและระบุทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปยุโรป และ ทวีปแอฟริกา ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง สิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษย ที่เกิดขึ้นในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย แนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัดการ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ที่ยั่งยืน ทําเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม เชน พื้นที่เพาะปลูก และเลี้ยงสัตว แหลงประมง การกระจายของภาษาและศาสนา ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถามเชิง ภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดแบบองครวม ๕. การคิดเชิงพื้นที่ ๖. การใชเทคโนโลยี ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิดแบบองครวม ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การใชเทคโนโลยี ๕. การใชสถิติพื้นฐาน ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 22 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 23 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๒ ๒. วิเคราะหปจจัยทางกายภาพและปจจัย ทางสังคมที่สงผลตอทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๓. สืบคน อภิปรายประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธ ระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษย ที่เกิดขึ้นในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๔. วิเคราะหแนวทางการจัดการภัยพิบัติและ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกาที่ยั่งยืน ปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคม ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสราง ทางประชากร สิ่งแวดลอม เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง สิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษยที่เกิดขึ้น ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา แนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัดการ ทรัพยากรและสิ่งแวดลอมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกาที่ยั่งยืน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบ คําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การคิดแบบองครวม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การคิดแบบองครวม ๖. การใชเทคโนโลยี ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ ๓. การคิดแบบองครวม ๔. การใชเทคโนโลยี ๕. การใชสถิติพื้นฐาน geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 23 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 24 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๓ ๑. สํารวจและระบุทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ๒. วิเคราะหปจจัยทางกายภาพและปจจัยทาง สังคมที่สงผลตอทําเลที่ตั้งของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจและสังคมในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ๓. สืบคน อภิปรายประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธ ระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษย ที่เกิดขึ้นในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ทําเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม เชน พื้นที่เพาะปลูกและเลี้ยงสัตว แหลงประมง การกระจายของภาษาและศาสนา ในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคม ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสราง ทางประชากร สิ่งแวดลอม เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง สิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษยที่เกิดขึ้น ในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การใชเทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การคิดแบบองครวม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การคิดแบบองครวม ๖. การใชเทคโนโลยี geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 24 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 25 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๓ ๔. วิเคราะหแนวทางการจัดการภัยพิบัติและ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอมในทวีป อเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใตที่ยั่งยืน ๕. ระบุความรวมมือระหวางประเทศที่มีผลตอ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ม.๔-๖ ๑. วิเคราะหปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอม ทางกายภาพกับกิจกรรมของมนุษย ในการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิตของทองถิ่น ทั้งในประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก และเห็นความสําคัญของสิ่งแวดลอมที่มีผลตอ การดํารงชีวิตของมนุษย แนวทางการจัดการภัยพิบัติและ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต ที่ยั่งยืน เปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของโลก ความรวมมือระหวางประเทศที่มีผลตอการ จัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับ วิถีการดําเนินชีวิตภายใตกระแสโลกาภิวัตน ไดแก - ประชากรและการตั้งถิ่นฐาน (การกระจาย และการเปลี่ยนแปลงประชากร ชุมชนเมือง และชนบท และการกลายเปนเมือง - การกระจายของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ (เกษตรกรรม อุตสาหกรรมการผลิต การบริการ และการทองเที่ยว) ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ - ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิดเชิงพื้นที่ ๓. การคิดแบบองครวม ๔. การใชเทคโนโลยี ๕. การใชสถิติพื้นฐาน - ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การคิดแบบองครวม geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 25 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 26 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๔-๖ ๒. วิเคราะหสถานการณ สาเหตุ และผลกระทบ ของการเปลี่ยนแปลงดานทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมของประเทศไทยและ ภูมิภาคตางๆ ของโลก ๓. ระบุมาตรการปองกันและแกไขปญหา กฎหมายและนโยบายดานทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม บทบาทขององคการ ที่เกี่ยวของ และการประสาน ความรวมมือ ทั้งในประเทศและระหวางประเทศ ๔. วิเคราะหแนวทางและมีสวนรวมในการจัดการ ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน สถานการณการเปลี่ยนแปลง ดานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ไดแก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดลอม ความหลากหลายทางชีวภาพ และภัยพิบัติ สาเหตุ และผลกระทบของการเปลี่ยนแปลง ดานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ของประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก การจัดการภัยพิบัติ มาตรการปองกันและแกไขปญหาทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในประเทศและ ระหวางประเทศ ตามแนวทางการพัฒนาที่ ยั่งยืน ความมั่นคงของมนุษย และการบริโภค อยางรับผิดชอบ กฎหมายและนโยบายดานทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมทั้งในประเทศและระหวางประเทศ บทบาทขององคการ และการประสาน ความรวมมือทั้งในประเทศและระหวางประเทศ แนวทางการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม การมีสวนรวมในการแกปญหา และ การดําเนินชีวิตตามแนวทางการจัดการ ทรัพยากรและสิ่งแวดลอมเพื่อการพัฒนา ที่ยั่งยืน ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปนระบบ - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวมขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะหขอมูล ๕. การสรุปเพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิงพื้นที่ ๕. การคิดแบบองครวม ๑. การคิดเชิงพื้นที่ ๒. การคิดแบบองครวม ๑. การแปลความขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การใชเทคนิคและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร ๓. การคิดเชิงพื้นที่ ๔. การคิดแบบองครวม geo-literacyชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลางความสามารถ กระบวนการ ทักษะ 0338.indd 26 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 27 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๑ เขาใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธของสรรพสิ่งซึ่งมีผลตอกัน ใชแผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และ สรุปขอมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร ตลอดจนใชภูมิสารสนเทศอยางมีประสิทธิภาพ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล ป.๑ ๑. จําแนกสิ่งแวดลอมรอบตัว ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น ๒. ระบุความสัมพันธของ ตําแหนง ระยะ ทิศของ สิ่งตางๆ ๓. ใชแผนผังแสดงตําแหนง สิ่งตางๆ ในหองเรียน การใชแผนผัง แสดงความสัมพันธของ ตําแหนง ระยะทาง และ ทิศของสิ่งตางๆ รอบตัว ทั้งที่เกิดจากธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น สิ่งตางๆ รอบตัวเกิดจาก อะไร สิ่งตางๆ รอบตัวตั้งอยูใน ตําแหนงใด ใชแผนผังแสดงตําแหนง ของสิ่งตางๆ รอบตัวได อยางไร ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและ มนุษย - ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - สังเกต สังเกต ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร จําแนก ระบุความ สัมพันธ ใช....แสดง - แบบตรวจสอบ รายการ - แบบสอบประเภท เลือกตอบแบบ ถูก-ผิด เกณฑการให คะแนน (rubric) เกณฑ การใหคะแนน 0338.indd 27 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 28 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล ป.๑ ๔. สังเกตและบอก การเปลี่ยนแปลงของ สภาพอากาศในรอบวัน ป.๒ ๑. ระบุสิ่งแวดลอม ทางธรรมชาติและที่ มนุษยสรางขึ้น ซึ่งปรากฏ ระหวางบานกับโรงเรียน ๒. ระบุตําแหนงและลักษณะ ทางกายภาพของสิ่งตางๆ ที่ปรากฏในลูกโลก แผนผัง แผนที่ และ รูปถาย ๓. สังเกตและแสดง ความสัมพันธระหวางโลก ดวงอาทิตยและ ดวงจันทร ที่ทําใหเกิด ปรากฏการณ การเปลี่ยนแปลง สภาพอากาศในรอบวัน มีผลตอสิ่งแวดลอม สิ่งแวดลอมระหวางบานกับ โรงเรียน ประกอบดวย สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ และมนุษยสรางขึ้น ลูกโลก แผนผัง แผนที่ และรูปถาย สามารถใช แสดงตําแหนงของลักษณะ ทางกายภาพและ สิ่งตางๆ ได ความสัมพันธระหวางโลก ดวงอาทิตยและดวงจันทร ทําใหเกิดปรากฏการณ ทางธรรมชาติที่มีอิทธิพล ตอการดํารงชีวิต สภาพอากาศในรอบวัน เปลี่ยนแปลงไปอยางไร สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น ซึ่งปรากฏระหวางบานกับ โรงเรียนมีอะไรบาง ลักษณะทางกายภาพของ สิ่งตางๆ ที่ปรากฏใน ลูกโลก แผนผัง แผนที่ และรูปถาย อยูในตําแหนงใด และมีลักษณะอยางไร ความสัมพันธระหวางโลก ดวงอาทิตยและดวงจันทร ทําใหเกิดปรากฏการณ ใดบาง - ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและ มนุษย - ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร - สังเกต - บอก ระบุ ระบุ - สังเกต - แสดงความ สัมพันธ ระหวาง...และ... เกณฑ การใหคะแนน - แบบตรวจสอบ รายการ - แบบสอบปาก เปลา - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสังเกต - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสังเกต 0338.indd 28 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 29 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล ป.๓ ๑. สํารวจขอมูลทางภูมิศาสตร ในโรงเรียนและชุมชน โดยใชแผนผัง แผนที่ และ รูปถาย เพื่อแสดงความ สัมพันธของตําแหนง ระยะ ทิศทาง ๒. วาดแผนผัง เพื่อแสดง ตําแหนงที่ตั้งของสถานที่ สําคัญในบริเวณโรงเรียน และชุมชน ป.๔ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูล ลักษณะทางกายภาพ ในจังหวัดตน ดวยแผนที่ และรูปถาย แผนผัง แผนที่ และรูปถาย เปนเครื่องมือ ในการแสดง ตําแหนงที่ตั้งของสถานที่ สําคัญในบริเวณโรงเรียน และชุมชน แผนที่และรูปถายเปนเครื่อง มือที่ใชแสดงลักษณะทาง กายภาพ แหลงทรัพยากร และสถานที่สําคัญในจังหวัด ของตน จากแผนผัง แผนที่ และ รูปถายสถานที่สําคัญ ในบริเวณโรงเรียนและ ชุมชนมีอะไรบางและตั้งอยู ในตําแหนงใด แผนผังที่แสดงตําแหนงที่ตั้ง ของสถานที่สําคัญ ในบริเวณโรงเรียนและ ชุมชนวาดไดอยางไร จากแผนที่และรูปถาย จังหวัดของตนมีลักษณะ ทางกายภาพอยางไร ความเขาใจระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร - สํารวจ - แสดงความ สัมพันธ วาด - สืบคน - อธิบาย - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสังเกต - เกณฑ การใหคะแนน - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ 0338.indd 29 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 30 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๔ ๒. ระบุแหลงทรัพยากรและ สถานที่สําคัญในจังหวัด ของตนดวยแผนที่และ รูปถาย ๓. อธิบายลักษณะทาง กายภาพที่สงผลตอแหลง ทรัพยากรและสถานที่ สําคัญในจังหวัด ลักษณะทางกายภาพ สงผลใหเกิดแหลง ทรัพยากรและสถานที่ สําคัญที่แตกตางกัน ในจังหวัด ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร จากแผนที่และรูปถาย แหลงทรัพยากรและ สถานที่สําคัญในจังหวัด ของตน มีอะไรบาง และอยูบริเวณใด ลักษณะทางกายภาพ สงผลตอแหลงทรัพยากร และสถานที่สําคัญ ในจังหวัดอยางไร ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ระบุ อธิบาย.... ที่สงผลตอ..... - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 30 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 31 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๕ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูล ลักษณะทางกายภาพใน ภูมิภาคของตน ดวยแผนที่ และรูปถาย ๒. อธิบายลักษณะทางกายภาพ ที่สงผลตอแหลงทรัพยากร และสถานที่สําคัญ ในภูมิภาคของตน แผนที่และรูปถาย เปนเครื่องมือที่ใชแสดง ขอมูลลักษณะทางกายภาพ ในภูมิภาคของตน ลักษณะทางกายภาพ สงผลใหเกิดแหลง ทรัพยากรและสถานที่ สําคัญในภูมิภาคของตน จากแผนที่และรูปถาย ภูมิภาคของเรามีลักษณะ ทางกายภาพอยางไร ลักษณะทางกายภาพสงผล ตอแหลงทรัพยากรและ สถานที่สําคัญในภูมิภาค ของเราอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุปเพื่อ ตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี - สืบคน - อธิบาย อธิบาย... ที่สงผลตอ.... - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบสังเกต แบบทดสอบ เขียนตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 31 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 32 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๖ ๑. สืบคนและอธิบายขอมูล ลักษณะทางกายภาพของ ประเทศไทย ดวยแผนที่ รูปถาย ทางอากาศ และ ภาพจากดาวเทียม ๒. อธิบายความสัมพันธ ระหวางลักษณะทาง กายภาพกับภัยพิบัติ ในประเทศไทย เพื่อเตรียม พรอมรับมือภัยพิบัติ แผนที่ รูปถายทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม ใชแสดงขอมูลลักษณะ ทางกายภาพของ ประเทศไทย ลักษณะทางกายภาพของ ไทยในภูมิภาคตางๆ สงผล ใหเกิดลักษณะภัยพิบัติที่ แตกตางกัน และการเตรียม พรอมรับมือภัยพิบัติจะชวย ใหเราอยูรวมกับธรรมชาติ ไดอยางยั่งยืน จากแผนที่ รูปถาย ทางอากาศ และภาพจาก ดาวเทียม ประเทศไทยมี ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศและทรัพยากร ธรรมชาติอยางไร ภัยพิบัติในประเทศไทย มีอะไรบาง และ มีความสัมพันธกับ ลักษณะทางกายภาพ ของไทยอยางไร ภัยพิบัติแตละประเภท มีสาเหตุและสงผล กระทบอยางไร เราจะเตรียมพรอม รับมือภัยพิบัติ แตละประเภทอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี - สืบคน - อธิบาย อธิบาย ความสัมพันธ ระหวาง....กับ....... - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 32 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 33 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู เครื่องมือทางภูมิศาสตร สามารถนําไปใชในการ สืบคนขอมูลเพื่อวิเคราะห ลักษณะภูมิประเทศ ลักษณะภูมิอากาศ และ ทรัพยากรธรรมชาติของ ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ระบบพิกัดภูมิศาสตรใช ในการอางอิงตําแหนง และการคํานวณวัน เวลา จากการสืบคนโดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตร ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนียมีลักษณะ มีลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากร ธรรมชาติอยางไร พิกัดภูมิศาสตร มีวิธีการอานอยางไร วันเวลาของโลก มีวิธีการคํานวณ อยางไร การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การคิด เชิงพื้นที่ ๔. การคิด แบบองครวม ๕. การใช เทคโนโลยี ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การคิด แบบองครวม ๕. การใช เทคโนโลยี วิเคราะห.... โดยใชเครื่องมือ - อธิบาย - เปรียบเทียบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ ม.๑ ๑. วิเคราะหลักษณะทาง กายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และ โอเชียเนีย โดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตร สืบคนขอมูล ๒. อธิบายพิกัดภูมิศาสตร (ละติจูด และลองจิจูด) เสนแบงเวลา และ เปรียบเทียบ วัน เวลา ของโลก geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 33 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 34 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๑ ๓. วิเคราะหสาเหตุการเกิด ภัยพิบัติและผลกระทบ ในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ม.๒ ๑. วิเคราะหลักษณะทาง กายภาพของทวีปยุโรป และ ทวีปแอฟริกา โดยใชเครื่องมือ ทางภูมิศาสตรสืบคนขอมูล ลักษณะทางกายภาพของ ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย สงผลตอ การเกิดภัยพิบัติ และผลกระทบที่แตกตางกัน เครื่องมือทางภูมิศาสตร สามารถนําไปใชในการ สืบคนขอมูลเพื่อวิเคราะห ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และ ทรัพยากรธรรมชาติของ ทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา การเกิดภัยพิบัติของทวีป เอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนียมีอะไรบาง เกิดจากสาเหตุใด และ มีผลกระทบอยางไร จากการสืบคนโดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตร ทวีปยุโรปและแอฟริกา มีลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และ ทรัพยากรธรรมชาติ อยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๒. การคิด เชิงพื้นที่ ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การคิด เชิงพื้นที่ ๔. การคิด แบบองครวม ๕. การใช เทคโนโลยี - วิเคราะหสาเหตุ - วิเคราะห ผลกระทบ วิเคราะห...โดยใช เครื่องมือ - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 34 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 35 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๒ ๒. อธิบายมาตราสวน ทิศ และสัญลักษณ ๓. วิเคราะหสาเหตุและ ผลกระทบการเกิดภัยพิบัติ ในทวีปยุโรป และทวีป แอฟริกา มาตราสวน ทิศ และ สัญลักษณ เปนองค ประกอบของแผนที่ที่ทําให เราทราบตําแหนง ระยะ ทางและทิศทางของสิ่ง ตางๆ ที่ปรากฏบนผิวโลก ลักษณะทางกายภาพของ ทวีปยุโรปและทวีปแอฟริกา สงผลตอการเกิดภัยพิบัติ และผลกระทบที่แตกตางกัน มาตราสวน ทิศ และ สัญลักษณ ใชอธิบาย สิ่งตางๆ บนผิวโลก ที่ปรากฏในแผนที่ ไดอยางไร การเกิดภัยพิบัติของทวีป ยุโรป และทวีปแอฟริกามี อะไรบาง เกิดจากสาเหตุใด และมีผลกระทบอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสิน ใจอยางเปน ระบบ - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อ ตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี ๑. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๒. การคิด เชิงพื้นที่ อธิบาย - วิเคราะหสาเหตุ - วิเคราะห ผลกระทบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 35 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 36 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๓ ๑. วิเคราะหลักษณะทาง กายภาพของทวีป อเมริกาเหนือ และทวีป อเมริกาใต โดยเลือกใช แผนที่เฉพาะเรื่องและ เครื่องมือทางภูมิศาสตร สืบคนขอมูล ๒. วิเคราะหสาเหตุการเกิด ภัยพิบัติและผลกระทบ ในทวีปอเมริกาเหนือ และทวีปอเมริกาใต เครื่องมือทางภูมิศาสตร สามารถนําไปใชในการ สืบคนขอมูลเพื่อวิเคราะห ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และ ทรัพยากรธรรมชาติของ ทวีปอเมริกาเหนือและ ทวีปอเมริกาใต ลักษณะทางกายภาพของ ทวีปอเมริกาเหนือ และ ทวีปอเมริกาใต สงผลตอ การเกิดภัยพิบัติและ ผลกระทบที่แตกตางกัน จากแผนที่เฉพาะเรื่อง และการสืบคนโดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตร ทวีปอเมริกาเหนือและ ทวีปอเมริกาใตลักษณะ ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติ ของมีลักษณะอยางไร การเกิดภัยพิบัติของ ทวีปอเมริกาเหนือ และ ทวีปอเมริกาใต มีอะไรบาง และเกิดจากสาเหตุใด การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อ ตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การคิด เชิงพื้นที่ ๔. การคิด แบบองครวม ๕. การใช เทคโนโลยี ๑. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๒. การคิด เชิงพื้นที่ วิเคราะห...โดยใช เครื่องมือ - วิเคราะหสาเหตุ - วิเคราะห ผลกระทบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 36 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 37 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๔-๖ ๑. วิเคราะหการเปลี่ยนแปลง ทางกายภาพในประเทศไทย และภูมิภาคตางๆ ของโลก ซึ่งไดรับอิทธิพลจากปจจัย ทางภูมิศาสตร ๒. วิเคราะหลักษณะ ทางกายภาพ ซึ่งทําใหเกิด ปญหาและภัยพิบัติทาง ธรรมชาติในประเทศไทย และภูมิภาคตางๆ ของโลก ปจจัยทางภูมิศาสตร มีอิทธิพลตอการเปลี่ยนแปลง ทางกายภาพในประเทศไทย และภูมิภาคตางๆ ของโลก ซึ่งสงผลตอภูมิประเทศ ภูมิอากาศและ ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะทางกายภาพ ที่แตกตางกันสงผลใหเกิด ปญหาและภัยพิบัติ ทางธรรมชาติที่แตกตางกัน ทั้งในดานประเภท ความถี่ และความรุนแรง ๑. ปจจัยทางภูมิศาสตรที่ สงผลตอการเปลี่ยนแปลง ทางกายภาพมีอะไรบาง อยางไร ๒. การเปลี่ยนแปลง ทางกายภาพสงผลตอ ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติ ในประเทศไทยและ ภูมิภาคตางๆ ของโลก อยางไร ลักษณะทางกายภาพ สงผลใหเกิดปญหาและ ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ในประเทศไทยและในภูมิภาค ตางๆ ของโลก ทั้งดานประเภท ความถี่ และความรุนแรง ไดอยางไร และเพียงใด ๑. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๒. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การแปล ความหมาย ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๒. การคิด เชิงพื้นที่ ๑. การแปลความ หมายขอมูล ทางภูมิศาสตร ๒. การคิด เชิงพื้นที่ ๓. การใชสถิติ พื้นฐาน วิเคราะห การเปลี่ยนแปลง ทางกายภาพ วิเคราะหลักษณะ ทางกายภาพ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 37 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 38 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ม.๔-๖ ๓. ใชแผนที่และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และสรุปขอมูล ตามกระบวนการ ทางภูมิศาสตร และ นําภูมิสารสนเทศ มาใชประโยชน ในชีวิตประจําวัน การใชแผนที่และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ตามกระบวนการ ทางภูมิศาสตรจะชวยให สามารถนําภูมิสารสนเทศ มาใชในชีวิตประจําวันได อยางมีประสิทธิภาพ การอานแผนที่ การแปลความหมาย รูปถายทางอากาศ และ ภาพจากดาวเทียม รวมทั้งการคนหาขอมูล จากเครื่องมือทาง ภูมิศาสตรมีวิธีการอยางไร และนําภูมิสารสนเทศ ไปใชประโยชน ในชีวิตประจําวัน ไดอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๔. การคิดเชิง พื้นที่ ๕. การใช เทคโนโลยี ๖. การใชสถิติ พื้นฐาน - ใช....คนหา และ วิเคราะหสรุป ขอมูล - นํา...มาใช ประโยชน - เกณฑการให คะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - แบบทดสอบ เลือกตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 38 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 39 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิต มีจิตสํานึกและมีสวนรวมในการจัดการทรัพยากร และสิ่งแวดลอมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ป.๑ ๑. บอกสิ่งแวดลอมที่เกิด ตามธรรมชาติที่สงผลตอ ความเปนอยูของมนุษย ๒. สังเกตและเปรียบเทียบ การเปลี่ยนแปลงของ สิ่งแวดลอมเพื่อการปฏิบัติตน อยางเหมาะสม ๓. มีสวนรวมในการดูแล สิ่งแวดลอมที่บานและ หองเรียน สิ่งแวดลอมที่เกิดตาม ธรรมชาติ มีผลตอ ความเปนอยูของมนุษย การเปลี่ยนแปลงของ สิ่งแวดลอมสงผลตอ การดําเนินชีวิต การมีสวนรวมในการดูแล สิ่งแวดลอมที่บานและ หองเรียนเปนหนาที่ ของทุกคน สิ่งแวดลอมที่เกิดตาม ธรรมชาติมีผลตอ ความเปนอยูของมนุษย อยางไร สิ่งแวดลอมมีการเปลี่ยนแปลง อยางไร และจะปฏิบัติตน อยางไรใหเหมาะสม กับการเปลี่ยนแปลง ที่เกิดขึ้น นักเรียนมีสวนรวม ในการดูแลสิ่งแวดลอม ที่บานและในหองเรียน ไดอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบ ธรรมชาติและ มนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูล ทางภูมิศาสตร บอก.... ที่สงผลตอ.... - สังเกต การเปลี่ยนแปลง - เปรียบเทียบ การเปลี่ยนแปลง - ปฏิบัติตนอยาง เหมาะสม มีสวนรวม - แบบตรวจสอบ รายการ - แบบทดสอบ ประเภทเลือก ตอบแบบถูก-ผิด - แบบตรวจสอบ รายการ - เกณฑการให คะแนน - แบบสอบ ปากเปลา - แบบตรวจสอบ รายการ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสอบ ปากเปลา 0338.indd 39 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 40 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๑ ป.๒ ๑. อธิบายความสําคัญของ สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น ๒. จําแนกและใช ทรัพยากรธรรมชาติ ที่ใชแลวไมหมดไป ที่ใชแลวหมดไป และสราง ทดแทนขึ้นใหมไดอยาง คุมคา ๓. อธิบายความสัมพันธระหวาง ฤดูกาลกับการดําเนินชีวิต ของมนุษย สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น มีผลตอการดําเนินชีวิต มนุษยตองใชทรัพยากร ธรรมชาติอยางคุมคา เนื่องจากมีอยูอยางจํากัด ฤดูกาลสงผลตอการดําเนิน ชีวิตของมนุษย สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ และที่มนุษยสรางขึ้น มีผลตอการดําเนินชีวิต อยางไร ทรัพยากรธรรมชาติ ที่ใชแลวไมหมดไป ที่ใชแลวหมดไปและ สรางทดแทนขึ้นใหมได แตกตางกันอยางไร การใชทรัพยากรธรรมชาติ ใหคุมคามีลักษณะอยางไร ฤดูกาลที่แตกตางกัน สงผลตอการดํารงขีวิต ของมนุษยอยางไร ๓. การตัดสิน ใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - - ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร อธิบายความสําคัญ - จําแนก - ใชอยางคุมคา อธิบาย ความสัมพันธ - แบบสังเกต - แบบสอบ ปากเปลา - แบบประเมิน การตรวจสอบ ผลงาน - แบบสอบ ปากเปลา - แบบประเมิน การตรวจสอบ ผลงาน - แบบสอบ ปากเปลา - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 40 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 41 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๒ ๔. มีสวนรวมในการจัดการ สิ่งแวดลอมในโรงเรียน ป.๓ ๑. เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลง สิ่งแวดลอมของชุมชน ในอดีตกับปจจุบัน ๒. อธิบายการใชประโยชน จากสิ่งแวดลอมและ ทรัพยากรธรรมชาติ ในการสนองความตองการ พื้นฐานของมนุษย และ การประกอบอาชีพ การมีสวนรวมในการจัดการ สิ่งแวดลอมในโรงเรียน เปนหนาที่ของทุกคน ปจจุบันสิ่งแวดลอมในชุมชน มีการเปลี่ยนแปลงไปจาก อดีต มนุษยมีความจําเปนตองใช ประโยชนจากสิ่งแวดลอม และทรัพยากรธรรมชาติ ในการตอบสนอง ความตองการพื้นฐานและ การประกอบอาชีพ นักเรียนมีสวนรวมในการ จัดการสิ่งแวดลอม ในโรงเรียนไดอยางไร สิ่งแวดลอมของชุมชน ในอดีตกับปจจุบัน แตกตางกันอยางไร เพราะเหตุใด มนุษยใชประโยชนจาก สิ่งแวดลอมและทรัพยากร ธรรมชาติในการสนอง ความตองการพื้นฐาน และ การประกอบอาชีพอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสิน ใจอยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร - - ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุปเพื่อ ตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร มีสวนรวม ในการจัดการ เปรียบเทียบ..... การเปลี่ยนแปลง กับ..... อธิบาย - แบบตรวจสอบ รายการ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสอบ ปากเปลา - แบบสังเกต - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เลือกตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 41 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 42 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๓ ๓. อธิบายสาเหตุที่ทําใหเกิด มลพิษโดยมนุษย ๔. อธิบายความแตกตาง ของลักษณะเมืองและ ชนบท ๕. อธิบายความสัมพันธของ ลักษณะทางกายภาพกับ การดําเนินชีวิตของคน ในชุมชน มลพิษเกิดจากการกระทํา ของมนุษย เมืองและชนบทเปนชุมชน ที่มีความแตกตางกัน ทั้งทางกายภาพและวิถีชีวิต ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติ สงผลตอการดําเนินชีวิต ของคนในชุมชน ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร มนุษยทําใหเกิดมลพิษได อยางไร เมืองและชนบทมีความ แตกตางกันอยางไร ลักษณะทางกายภาพ สงผลตอการดําเนินชีวิต ของคนในชุมชนอยางไร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบ คําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร อธิบายสาเหตุ อธิบาย ความแตกตาง อธิบาย ความสัมพันธ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เลือกตอบ geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 42 5/9/18 2:12 PM

สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 43 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๓ ๖. มีสวนรวมในการจัดการ สิ่งแวดลอมในชุมชน ป.๔ ๑. วิเคราะหสิ่งแวดลอม ทางกายภาพที่สงผลตอ การดําเนินชีวิตของคน ในจังหวัด ๒. อธิบายการเปลี่ยนแปลง สิ่งแวดลอมในจังหวัด และผลที่เกิดจากการ เปลี่ยนแปลง การมีสวนรวมในการจัดการ สิ่งแวดลอมในชุมชนเปน หนาที่ของทุกคนในชุมชน ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติ สงผลตอการดําเนินชีวิต ของคนจังหวัด การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอม สงผลตอการดําเนินชีวิต ของคนในจังหวัด นักเรียนมีสวนรวม ในการจัดการสิ่งแวดลอม ในชุมชนไดอยางไร ลักษณะทางกายภาพสง ผลตอการดําเนินชีวิตของ คนในจังหวัดอยางไร การเปลี่ยนแปลง สิ่งแวดลอมที่สงผล ตอการดําเนินชีวิต ของคนในจังหวัด เปนอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบคําถาม ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบคําถาม ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร มีสวนรวม ในการจัดการ วิเคราะห... ที่สงผลตอ..... - อธิบาย..... - ผลที่เกิด..... - แบบตรวจสอบ รายการ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบสอบ ปากเปลา - แบบสังเกต - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 43 5/9/18 2:12 PM

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) 44 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู ป.๔ ๓. นําเสนอแนวทางการ จัดการสิ่งแวดลอมใน จังหวัด ป.๕ ๑. วิเคราะหสิ่งแวดลอม ทางกายภาพที่มีอิทธิพลตอ ลักษณะการตั้งถิ่นฐาน และการยายถิ่นของ ประชากรในภูมิภาค ของตน แนวทางการจัดการ สิ่งแวดลอมในจังหวัด แตกตางกันไปตามลักษณะ ทางกายภาพและการ ดําเนินชีวิต ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติ มีอิทธิพลตอการตั้งถิ่นฐาน และการยายถิ่นของคน ในภูมิภาคของตน แนวทางในการจัดการ สิ่งแวดลอมในจังหวัด มีอะไรบาง ลักษณะทางกายภาพ สงผลตอการตั้งถิ่นฐาน และการยายถิ่น ในภูมิภาคของตนอยางไร ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๓. การตัดสินใจ อยางเปน ระบบ ๑. ความเขาใจ ระบบธรรมชาติ และมนุษย ๒. การใหเหตุผล ทางภูมิศาสตร ๑. การตั้งคําถาม เชิงภูมิศาสตร ๒. การรวบรวม ขอมูล ๓. การจัดการ ขอมูล ๔. การวิเคราะห ขอมูล ๕. การสรุป เพื่อตอบคําถาม ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๑. การสังเกต ๒. การแปลความ ขอมูลทาง ภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนิค และเครื่องมือ ทางภูมิศาสตร นําเสนอแนวทาง วิเคราะห....... ที่มีอิทธิพล ตอ.......... - แบบทดสอบ เลือกตอบ - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน - แบบทดสอบ เขียนตอบ - เกณฑ การใหคะแนน geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนสําคัญ คําถามสําคัญ เครื่องมือวัด ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ คําสําคัญ และประเมินผล 0338.indd 44 5/9/18 2:12 PM