เรื่องเล่าชาวปิดทอง smallestAp

สารบญั ๕
๙
เรื่องท่ี ๑ ๑๓
รอยพระบาทขัตตยิ นารี ๑๗
๒๑
เรื่องที่ ๒ ๒๕
จากสาวโรงงาน ส่ปู ราชญ์เกษตร ๒๙
๓๓
เรื่องที่ ๓ ๓๗
ระเบดิ ไม่กลวั กลัวไม่มจี ะกิน ๔๑

เรอ่ื งท่ี ๔
ชวี ติ ทไี่ มต่ ้องหนหี วั ซกุ หวั ซุน

เร่อื งที่ ๕
จากลกู จา้ งสวนมะนาว สเู่ จ้าของ

เรอ่ื งท่ี ๖
กะหรา่ งผเู้ ช่ยี วชาญเทคโนโลยี

เร่อื งที่ ๗
จากอดเปน็ อิม่

เรอ่ื งท่ี ๘
ชีวติ สุขี ชวี ิตท่พี ลกิ ผนั

เรอ่ื งที่ ๙
นกั สผู้ ู้ไม่เคยยอ่ ทอ้

เรอื่ งท่ี ๑๐
รวย-จนไมส่ ำ�คญั ตราบยงั มีโอกาส

๔๕ CONTENT
๔๙
๕๓ เรื่องที่ ๑๑
๕๗ ซินเดอเรลลา่ กาฬสนิ ธุ์
๖๑
๖๕ เรอื่ งท่ี ๑๒
๖๙ ผสู้ ร้างชอ่ื ทุเรยี นโป่งลึกใหก้ ระฉอ่ น
๗๓
๗๗ เร่อื งที่ ๑๓
๘๑ ท้งั ชวี ิตนี้ สู้ไมม่ ีถอย

เรอื่ งท่ี ๑๔
ทา่ มกลางสายหมอกและดวงดาว

เรอ่ื งท่ี ๑๕
เลิกเร่ร่อนมาล่องแพ

เร่ืองที่ ๑๖
กะเหร่ียงผู้ภมู ิใจในรากเหงา้

เร่ืองที่ ๑๗
สำ�เร็จไดด้ ้วยใจมงุ่ ม่ัน

เร่ืองที่ ๑๘
เมลอนออนไลน์ ขายไดข้ ายดี

เรอื่ งท่ี ๑๙
พลิก “ลม้ เหลว” เป็น “ส�ำ เรจ็ ”

เรื่องท่ี ๒๐
โรงพยาบาลนี้ดี มนี าข้าว เล้าไก่ และแปลงผัก

เจ้าของ สถาบนั สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมปดิ ทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดำ� ริ

ขอ้ มูลทางบรรณานุกรมของหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data

เรอ่ื งเลา่ ชาวปดิ ทอง.-- กรงุ เทพฯ : สถาบนั สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมปดิ ทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดำ� ร,ิ
2563. 84 หนา้ .

1. การพฒั นาชุมชน. 2. การด�ำเนนิ ชวี ิต. I. ช่อื เร่ือง.

307.14
ISBN 978-616-235-345-1

พิมพ์ครงั้ ท่ี ๑ กมุ ภาพนั ธ ์ ๒๕๖๓
จำ� นวน ๑,๕๐๐ เลม่
จัดท�ำโดย บริษัท แอร์บอรน์ พรนิ ต์ จำ� กัด
๑๕๑๙/๒๑ ซอยลาดพรา้ ว ๔๑/๑ ถนนลาดพร้าว แขวงสามเสนนอก
เขตหว้ ยขวาง กรงุ เทพมหานคร ๑๐๓๑๐
โทรศพั ท์ ๐-๒๙๓๙-๙๗๐๐ โทรสาร ๐-๒๕๑๒-๒๒๐๘
เวบ็ ไซต:์ www.airborneprint.com e-mail: [email protected]

๑ รอยพระบาทขตั ตยิ นารี

๒๔ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๕๓ เป็นวันแห่งความ
ปล้ืมปีติของคณะผู้ท�ำงาน “ปิดทองหลังพระ สืบสานแนว
พระราชด�ำริ” ทุกคน รวมทั้งพสกนิกรชาวน่าน เมื่อสมเด็จ
พระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า เจา้ ฟา้
มหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณี
พีรยพฒั น รัฐสมี าคณุ ากรปิยชาติ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็
พระราชด�ำเนินทรงเยี่ยมส�ำนักงานปิดทองฯ ณ ชุมชนบ้าน
ไผเ่ หลอื ง ตำ� บลในเวียง อ�ำเภอเมืองน่าน

ตงั้ แตเ่ ชา้ ตรขู่ องวนั นนั้ เสน้ ทางเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ตลอด
ทง้ั สายแนน่ ขนดั ดว้ ยฝงู ชนทมี่ าเฝา้ รอชมพระบารมี ทกุ แววตา
ล้วนฉายแสงแห่งความสุขและความซาบซ้ึง เพราะชาวน่าน
ทุกคนร้ดู ีวา่ “น่าน” คอื จงั หวัดที่ได้รับพระมหากรณุ าธคิ ุณ
จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตน
ราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาทรงงาน
ในพน้ื ทน่ี า่ นเปน็ ประจำ� ทกุ ปอี ยา่ งตอ่ เนอื่ งยาวนานกวา่ ยสี่ บิ ปี

พระมหากรณุ าธคิ ณุ ทห่ี ลงั่ ไหลมาสชู่ าวนา่ น ผา่ นโครงการ
พระราชดำ� รมิ ากมาย ไดช้ ว่ ยพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ชาวนา่ น ทงั้ ใน
ดา้ นสาธารณสขุ การอนามยั แมแ่ ละเดก็ การศกึ ษา การสง่ เสรมิ
หตั ถกรรม และสนิ คา้ ชมุ ชน ภายใตต้ ราสนิ คา้ “ภฟู ้า”

6 เร่อื งเล่า ชาวปดิ ทอง

ตงั้ แตป่ ี ๒๕๕๓ เปน็ ตน้ มา “นา่ น” ยงั เปน็ พนื้ ทตี่ น้ แบบบรู ณาการการแกไ้ ขปญั หาและพฒั นาพนื้ ทอ่ี ยา่ ง
ย่ังยืนตามแนวพระราชด�ำริแหง่ แรกของมลู นธิ ิปิดทองหลังพระฯ

การเสด็จพระราชด�ำเนินทรงเยี่ยมส�ำนักงานปิดทองฯ เปรียบประดุจฝนทิพย์จากฟากฟ้า ที่หล่ังลงมา
ชโลมใจคณะทำ� งานปดิ ทองหลงั พระฯ ทง้ั กรรมการ เจา้ หนา้ ทแ่ี ละอาสาสมคั รพฒั นาของมลู นธิ ฯิ คณะทำ� งาน
และพสกนกิ รทุกคนให้ชุ่มฉ่ำ� เยน็

รอยพระบาทที่ยาตราต่อไปยังเนินจุดประกาย หมู่ ๗ บ้านน้�ำป้าก ต�ำบลตาลชุม อ�ำเภอท่าวังผา
เพอ่ื ทอดพระเนตรพนื้ ทโี่ ครงการในวนั นนั้ ยงั ตราตรงึ อยใู่ นหวั ใจคณะทำ� งานปดิ ทองฯ และเปน็ พลงั บนั ดาลใจ
ใหป้ ดิ ทองฯ ก้าวตามรอยพระบาทในการพัฒนาทม่ี เี ป้าหมายใหค้ นไทยสามารถพ่ึงพาตัวเองไดอ้ ย่างเขม้ แขง็
และยงั่ ยืน

จากกา้ วแรกในการดำ� เนนิ ตามรอยพระยคุ ลบาททจี่ งั หวดั นา่ น ตลอด ๑๐ ปี หลงั จากนนั้ ปดิ ทองหลงั พระฯ
ได้ก้าวต่อไปยังพื้นที่ต้นแบบบ้านโคกล่าม-แสงอร่าม จังหวัดอุดรธานี ในปี ๒๕๕๔ พื้นที่ต้นแบบบ้าน
โป่งลึก-บางกลอย จังหวัดเพชรบุรี ในปี ๒๕๕๕ พื้นที่ต้นแบบบ้านแก่นมะกรูด จังหวัดอุทัยธานี เมื่อปี
๒๕๕๖ และพื้นที่ต้นแบบแก้มลิงหนองเลิงเปือย จังหวัดกาฬสินธุ์ ในปีเดียวกัน จนถึงล่าสุด ในปี ๒๕๕๙
คือ พ้ืนท่ีต้นแบบต�ำบลทุ่งโป่ง จังหวัดขอนแก่น และพื้นท่ีต้นแบบ ๗ หมู่บ้าน ในสามจังหวัดชายแดนใต้
ยะลา นราธิวาสและปัตตานี

เรือ่ งเล่า ชาวปดิ ทอง 7

ในทศวรรษหน้า ปิดทองหลังพระฯ ยังจะก้าวต่อไป ในการสร้างพื้นท่ีต้นแบบการแก้ไขปัญหาด้วย
องค์ความรู้ตามแนวพระราชด�ำริ เพ่ือสร้างความเข้มแข็งย่ังยืนให้กับชุมชน สนองเบ้ืองพระยุคลบาทและ
พระราชปณิธานในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จ
พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และพระบรมวงศานุวงศ์
ทุกพระองคท์ ีท่ รงงานหนกั เพอ่ื ความสุขและความวัฒนาสถาพรของคนไทยตลอดมา

8 เรอ่ื งเล่า ชาวปดิ ทอง

๒ จากสาวโรงงาน ส่ปู ราชญ์เกษตร

ชีวิตของ อุบลพรรณ สุปัน อดีตสาวโรงงานผลิตกระเป๋า ย่านสมุทรปราการ ที่ต้องจากบ้านเกิดและ
ลกู เล็กทเ่ี พงิ่ หยา่ นม เพราะความยากจน ทำ� มาหากนิ ได้ไม่พอเลี้ยงปากเล้ียงท้องท้งั ครอบครวั และมีหนีส้ ิน
เปลีย่ นแปลงไปโดยส้นิ เชงิ เม่อื ปดิ ทองหลงั พระฯ เข้ามาในพนื้ ที่จงั หวดั นา่ น

อุบลพรรณและสามี ตัดสินใจไม่กลับไปท�ำงานโรงงานอีก เพราะเม่ือมีน้�ำจากบ่อพวงสันเขา มีดินที่ได้
รบั การปรบั ปรุง มีเมล็ดพนั ธุ์ พชื ผกั สตั ว์เล้ียง และความร้จู ากการสง่ เสรมิ ของปิดทองหลงั พระฯ การเปน็
เกษตรกรท่บี ้านเกิดกด็ ูเหมือนจะเป็นโอกาสทีด่ แี ละมคี วามหวัง

10 เรอื่ งเล่า ชาวปิดทอง

จากทเ่ี คยปลกู ขา้ วไดไ้ มพ่ อกนิ เปน็ หนเี้ ปน็ สนิ จากการปลกู
ขา้ วโพดทไ่ี ดผ้ ลผลติ ไมค่ มุ้ กบั ทก่ี ยู้ มื มาลงทนุ การปลกู พชื หลงั นา
และพืชผักอ่ืนๆ การเลี้ยงสัตว์ และกิจกรรมอ่ืนๆ ที่ปิดทองฯ
สง่ เสริม อบุ ลพรรณใชเ้ วลาเพียงปีเดยี ว ชำ� ระหนี้สินได้ทง้ั หมด

๑๐ ปีที่ผ่านมาจนถึงวันน้ี ชีวิตของอุบลพรรณเปี่ยมด้วย
ความสุขและอบอุ่น อยู่กบั สามี พอ่ แม่ และลูกท้ังสอง

ความขยนั หมนั่ เพยี ร มธั ยสั ถ์ อดออม และความใฝร่ ใู้ ฝเ่ รยี น
ขวนขวายหาความรู้เพิ่มเติมตลอดเวลา จนถึงวันนี้อุบลพรรณ
กลายเปน็ ปราชญช์ าวบา้ น ผเู้ ชยี่ วชาญในการทำ� เมลด็ พนั ธข์ุ า้ วกำ่�
ลืมผัว หลังจากได้รับการสนับสนุนจากปดิ ทองหลังพระฯ ไปรับ
การอบรมจากศนู ย์วิจยั พนั ธข์ุ ้าวจงั หวดั พษิ ณโุ ลก

นอกจากเมล็ดพันธุ์ข้าวของเธอจะเป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวท่ีมี
คุณภาพดีเป็นท่ีต้องการแล้ว ความรู้และความเช่ียวชาญของ
เธอยังเป็นท่ียอมรับในชุมชน ให้เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ต่อไป
ให้กับคนอื่นๆ อีกด้วย จากคนแรกและคนเดียวที่ท�ำเมล็ด
พันธุ์ข้าว เธอเร่ิมต้นแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวของเธอไปให้กับ
คนอ่ืนๆ จนถึงวันน้ีเธอได้ขยายจ�ำนวนคนท�ำเมล็ดพันธุ์ข้าวไป
อีกมากมาย ท้ังเอาไว้ปลูกเองและจ�ำหน่าย ท้ังในบ้านน�้ำป้าก
บา้ นสบขนุ่ ในอำ� เภอสองแคว ไปจนถงึ อำ� เภอสนั ตสิ ขุ และแมจ่ รมิ

เร่อื งเลา่ ชาวปดิ ทอง 11

ในแต่ละวัน อบุ ลพรรณมกี จิ กรรมให้ทำ� ตลอดท้งั วนั ต้ังแตต่ หี นึ่งจดเย็นย่�ำ ในพนื้ ทท่ี ้งั สามแปลงของเธอ
ทีเ่ คยทง้ิ รา้ ง ถูกพลกิ ฟน้ื ใหม่ ให้กลายเปน็ สวนยางพารา มะมว่ งหมิ พานต์ ลำ� ไย ไรข่ า้ วโพด พริก บ่อปลา และ
แปลงปลกู เมลด็ พันธข์ุ ้าว แนน่ อนวา่ ทำ� ใหเ้ ธอมีรายได้ตลอดท้งั ปี

หนา้ แล้ง มนี า-เมษา ก็เก็บมะม่วงหิมพานต์ สิงหา-กนั ยา เกบ็ ลำ� ไย พน้ หน้าฝนกก็ รีดยาง เกี่ยว
ข้าวแล้ว หลังนาก็มีข้าวโพดขาย เราไม่มีหน้ีสินก็อยู่ได้สบาย ไม่ต้องด้ินรนมาก ถึงฤดูกาลอะไร เรามี
ผลผลติ ตามฤดูกาลนนั้ กพ็ อแล้ว

แมจ้ ะมงี านมากมายทต่ี อ้ งทำ� ทงั้ ในนา ในสวน งานบ้านและดแู ลคนในครอบครัว แตอ่ ุบลพรรณบอกวา่
เธอไมเ่ คยเหนอ่ื ยหรือทอ้ เลย ตอนไหนเหนอื่ ยก็พักกอ่ น พกั เดีย๋ วกห็ าย

ความตงั้ ใจของอบุ ลพรรณ คอื ตอ้ งการถา่ ยทอดความรู้การท�ำเมล็ดพันธุ์ข้าวก่�ำลืมผัวออกไปให้ได้มาก
ท่สี ุด ไมอ่ ยากให้ข้าวน้ีหายไป เพราะหนูเปน็ คนเร่มิ หนอู ยากให้มีคนอ่นื มาสานต่อไป ถ้าสญู หายไป
กน็ า่ เสยี ดาย ท�ำแล้วก็ผูกพนั ยังรักอยู่ จะทงิ้ ไปก็ไมไ่ ด้

อบุ ลพรรณบอกว่า แม้เธอได้รับอะไรมากมายจากปิดทองหลังพระฯ แต่ที่ดีทส่ี ุด คอื ความรทู้ จ่ี ะตดิ ตวั
ไปตลอด และยังสามารถสง่ ต่อให้กบั คนอน่ื ๆ ได้อีกดว้ ย

12 เร่ืองเล่า ชาวปิดทอง

๓ ระเบดิ ไมก่ ลวั กลวั ไมม่ ีจะกนิ

ในยุคสงครามเวียดนาม ชาวบ้านบ้านโคกล่ามและบ้าน
แสงอรา่ ม ตำ� บลกดุ หมากไฟ อำ� เภอหนองววั ซอ จงั หวดั อดุ รธานี
เกอื บท้งั หมดหารายได้ยังชพี ด้วยการ “เก็บระเบดิ ” ขาย

เป็นระเบิดท่ีเครื่องบินของสหรัฐฯ ปลดท้ิง ก่อนจะน�ำ
เครอ่ื งลงที่ฐานทัพสหรัฐฯ จงั หวดั อุดรธานี

สุดใจ เจริญสุข อดีตผู้ใหญ่บ้านบ้านโคกล่าม ก็เป็น
คนหนึง่ ในนัน้ ทีพ่ ากันไปเก็บระเบดิ ทัง้ ครอบครัว

ครอบครวั มีกนั ท้งั หมด ๑๒ คน ทำ� นา ๑๔ ไร่ แตไ่ ด้
ข้าวไม่พอกนิ ข้าวกระสอบหน่งึ ๑๐๐ กิโล กนิ ไมถ่ งึ ๑๕ วัน
ก็หมด เดอื นหนึง่ ๆ ตอ้ งหาเงินให้ได้ ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ บาท
ซ้ือข้าวสารกระสอบละ ๑,๒๐๐ บาท ให้ได้ ๒ กระสอบ
พอจบ ป.๔ อายุ ๑๖-๑๗ ปี เกิดสงคราม ก็เลยไปเก็บ
ระเบดิ มาขาย

เป้าหมายการปลดระเบิดท้ิงของเคร่ืองบินสหรัฐฯ คือ
ภูฝอยลม ห่างจากหมู่บ้านไปประมาณ ๑๓ กิโลเมตร ก่อน
ปลดระเบิดจะมีประกาศเตือนให้ผู้คนถอยห่างไป แต่คนที่นี่
กลับว่งิ เขา้ หาระเบดิ โดยรจู้ ากประสบการณด์ ว้ ยว่า เครือ่ งบนิ
จะบนิ วนก่อน ๓ รอบ รอบที่ ๔ จึงจะปลดระเบดิ ทิ้งลงมา

14 เรอื่ งเลา่ ชาวปดิ ทอง

แรกๆ กก็ ลวั เหมือนกนั แตเ่ ห็นคนอน่ื ๆ ทำ� กเ็ ลยท�ำบ้าง เวลาระเบิดลงมา มนั จะลึกลงไปในดนิ
ก็ตอ้ งขดุ ๑๐-๒๐ เมตร เอาข้ึนมา ลกู ระเบิดใหญ่ๆ ทย่ี งั ไม่แตก ขายได้ลูกหน่ึงต้ัง ๖๐๐ บาท ลกู เล็กๆ
ก็ ๒๐ บาท ดนิ ระเบดิ ป๊ีบละ ๔๐ บาท

ผู้ใหญ่สุดใจบอกว่า บางคร้ังระเบิดลงมาห่างจากตัวเองไปแค่วาเดียวก็มี แม้จะมีพ่ีน้องร่วมสายเลือด
และชาวบา้ นหลายคนตอ้ งตายไป แตด่ ้วยความจ�ำเปน็ ทกุ คนกต็ อ้ งทำ�

ถงึ กลัวก็ตอ้ งไป เพราะไมม่ จี ะกนิ กลวั ไม่มกี นิ มากกว่ากลวั ตาย

ทง้ั ชวี ติ สดุ ใจบอกวา่ เกบ็ ระเบดิ มาแลว้ มากมายจนนบั ไมไ่ หว ตงั้ แตล่ กู เลก็ ๆ ขนาด ๑๐ กโิ ลกรมั ไปจนถงึ
ลูกใหญ่ เพราะในช่วงเวลาทีส่ งครามรุนแรงน้ัน มกี ารปลดระเบดิ ท้ิงวนั ละหลายรอบ แต่ละวันเปน็ รอ้ ยๆ ลกู
และวชิ าก็แกก่ ล้ามากขึน้ เร่อื ยๆ จนสามารถแกะระเบดิ เอาดนิ ระเบิดข้างในออกมาได้

สุดใจใช้ชีวิตอยู่บนภูเขา อยู่กับระเบิดถึง ๗-๘ ปี จนได้ฉายา “เสือภูเขา” แม้สงครามจะส้ินสุดลง
แต่เศษระเบดิ เล็กๆ ก็ยังเก็บมาขายได้กโิ ลกรัมละ ๕๐ สตางค์ ถงึ ๑ บาท

ในที่สุด เม่อื ไมม่ รี ะเบิดเหลืออยู่อกี สุดใจกต็ ้องตัดสนิ ใจจากบ้าน จากภรรยา และลูกทงั้ ๔ คน ไปขาย
แรงงานในตา่ งประเทศ เหมือนกบั คนในวัยแรงงานทัง้ หญิงและชายทกุ คนในหมบู่ า้ น

มีนายหนา้ มาชวนว่าคา่ ตอบแทนดี เลยเอาท่ขี องพอ่ ตาไปจ�ำนองมาจา่ ยคา่ นายหนา้ ๒๕,๐๐๐
บาท แต่ครง้ั แรกของการไปขายแรงงานที่มาเลเซีย กลับกลายเป็นถกู หลอก ถกู ลอยแพ

ต่อมาไปขายแรงงานท่ีไต้หวัน แม้รายได้จะพอสมควร แต่ก็ไม่เหลือ แถมเป็นหนี้ เพราะติดเหล้าและ
การพนัน จนตอ้ งขายท่ีนาของพอ่ ตา ๘ ไร่ ไดเ้ งนิ ๓๕๐,๐๐๐ บาท เพ่อื ใชห้ นี้

เรื่องเล่า ชาวปดิ ทอง 15

ผมท�ำใหค้ รอบครัว รวมท้งั พ่อตาแม่ยายผดิ หวังมาก
เดนิ ในหมู่บา้ นไม่มีใครทักเลย เพราะเขากลัวจะยมื เงนิ

ในท่สี ุด สดุ ใจก็คิดได้ เมื่ออายเุ ข้า ๔๐ ปี เลิกเหลา้ เลิกการ
พนนั เรม่ิ ทำ� มาหากนิ ทำ� ความดแี ละชว่ ยเหลอื สงั คม จนในทส่ี ดุ
ก็ได้รับเลือกต้ังเป็นผู้ใหญ่บ้าน เป็นจังหวะเดียวกับที่ปิดทอง
หลงั พระฯ เขา้ มาทำ� งานในพนื้ ทต่ี น้ แบบบา้ นโคกลา่ ม-แสงอรา่ ม

กเ็ ขา้ รว่ มกบั ปดิ ทองฯ มาตงั้ แตต่ ้น ตอนแรกกไ็ ม่รู้วา่
ปิดทองฯ คืออะไร จนคุณชายมาประชุมชาวบ้าน บอกว่า
จะมาช่วยให้มีกินมีอยู่ พัฒนาอ่างห้วยคล้ายฯ ชาวบ้าน
ทุกคนก็เอาหมด ผมเลยเอาชาวบ้านไปช่วยกันวางแนวท่อ
ส่งนำ�้ จัดเวรกนั จนสำ� เร็จ

การทำ� งานรว่ มกบั ปดิ ทองฯ คอื ความภมู ใิ จของผใู้ หญส่ ดุ ใจ
ขอให้ชาวบ้านมีกนิ คอื เป้าหมายของผม ทกุ วันน้คี วามรู้
ท่ปี ิดทองฯ เอามาให้ ชว่ ยใหช้ าวบา้ นได้พฒั นาตวั เอง มีอยู่
มีกินมากขึ้น บางคนใช้หน้ีได้หมดแล้ว คนที่ไปขายแรงงาน
ตา่ งประเทศกก็ ลับมา เพราะเชอื่ วา่ จะสามารถทำ� กนิ ได้

16 เรื่องเล่า ชาวปิดทอง

๔ ชวี ิตทไ่ี ม่ตอ้ งหนหี ัวซกุ หัวซนุ

ปฏพิ ทั ฐ์ ฉมิ ลี หนงึ่ ในราษฎรบา้ นโคกลา่ ม ทตี่ อ้ งละทง้ิ บา้ นและครอบครวั ไปขายแรงงานในตา่ งประเทศ
อยู่เกือบย่ีสิบปี เพื่อให้มีรายได้มากพอเล้ียงครอบครัว เพราะท�ำไร่ท�ำนาไม่ได้ผล เน่ืองจากความแห้งแล้ง
ขาดแคลนนำ้� จนต้องยอมกเู้ งนิ จากนายทุนถึงเจด็ หมน่ื บาทเปน็ ค่านายหนา้

จากชอ่ื สุริยา มาเปน็ ธนกฤต จนถงึ ปฏิพัทฐ์ ทต่ี อ้ งเปลี่ยนทุกคร้ังเม่อื จะไปท�ำงานตา่ งประเทศ เพือ่
อ�ำพรางตวั ให้สามารถกลับเขา้ ไปท�ำงานได้ใหม่

ชีวิตระหว่างขายแรงงานที่ไต้หวัน ไม่ได้เป็นไปอย่างที่หวัง
ไปอย่างถูกต้อง มีสัญญา ก็มีรายได้หลังหักทุกอย่างเหลือเพียง
เดือนละ ๘,๐๐๐ บาท ใช้เองเดอื นละ ๓,๐๐๐ บาท ทเ่ี หลอื เกบ็
รวบรวมไวส้ ง่ กลบั บา้ น กต็ อ้ งเสยี คา่ นายหนา้ รอ้ ยละ ๕ เมอื่ อยาก
มีรายได้มากข้ึนก็ต้องหนีสัญญาไปท�ำงานโรงงานอื่นนอกระบบ
แลกกับการอยู่อยา่ งหลบๆ ซ่อนๆ และต้องระวังตวั ทุกฝกี า้ ว

ถา้ ไปขา้ งนอก อยา่ งเชน่ ไปรา้ นอาหารไทย จะมที างลบั
ใหห้ นอี อกหลงั รา้ น เวลาตำ� รวจมา จะมคี นบอกแลว้ กห็ นกี นั

แม้จะระวังตวั อยา่ งไรตลอดสามปี วันหนง่ึ กพ็ ลาด โดนจบั ได้
ในโรงงาน จึงถูกส่งตัวกลับทันที และไม่มีโอกาสกลับไปท�ำงาน
ในไต้หวนั ไดอ้ ีก

จากโรงงานพลาสตกิ ไปโรงงานกระเบ้อื ง และโรงงานทอผา้
ในไต้หวัน เขาต้องเปล่ียนเป้าหมายใหม่ ไปท�ำงานท่ีประเทศ
อสิ ราเอล ตามคำ� ชกั ชวนของญาติภรรยา

18 เร่ืองเล่า ชาวปิดทอง

พอกลับมาแต่งงาน ท�ำไร่ท�ำนา พอมีลูกก็อยากมีเงินเก็บไว้ส่งลูกเรียนหนังสือ เห็นเขาส่งเงิน
กลับบ้านเยอะ เลยตัดสินใจไปบ้าง เสียค่านายหน้าไปอีก ๙๐,๐๐๐ บาท ไปท�ำเกษตร สวนดอกไม้
ที่มีกุหลาบเปน็ หลัก

ปฏิพัทฐ์บอกว่า สวนกุหลาบเป็นงานหนัก เพราะต้องดูแลและเก็บทุกวัน อาหารต้องทำ� กินเอง แต่ก็มี
เงนิ เหลือส่งกลบั บา้ นได้ อยู่ไดส้ องปีครง่ึ แมภ่ รรยาเสียชีวติ จึงกลบั บา้ น

ประเทศทส่ี ามทเี่ ขายอมกเู้ งนิ อกี เกา้ หมนื่ บาทเปน็ คา่ นายหนา้ ไปทำ� งานกอ่ สรา้ ง คอื กรงุ อาบดู าบี สหรฐั
อาหรบั เอมิเรตส์ ซงึ่ ท่ีนี่ ปฏิพัทฐบ์ อกวา่ เป็นชวี ิตท่ียากลำ� บากท่สี ุดแล้ว

ต้องตืน่ ตัง้ แตต่ ีสาม อาบน้�ำ ล้างหนา้ ไปกินขา้ ว คนสองสามพนั คนตอ้ งเข้าแถวเขา้ ควิ กนั เพราะ
รถจะออกไปส่งตอนตีส่ี นั่งรถไปสองชั่วโมงถึงไซต์งานก่อสร้างโรงกลั่นน�้ำมัน ท�ำงานหกโมงเช้าถึง
หกโมงเยน็ ถา้ วนั ไหนไมท่ นั ไมไ่ ดไ้ ปทำ� งานกไ็ มไ่ ดเ้ งนิ ทไ่ี ซตง์ านอากาศรอ้ นมากถงึ ๖๐ องศา ขนาดนงั่ เฉยๆ
เหง่ือก็ออก เสื้อเปียกเป็นน้�ำเลย ท่ีท�ำงานไม่มีเพิงพัก อยู่กลางทะเลทราย ไม่มีต้นไม้ ลมก็มีแต่พายุ
ทะเลทราย บางทีสามส่เี มตร มองไม่เหน็ กนั ทพี่ ักคนงานเป็นตู้คอนเทนเนอร์ ไมม่ ีหนา้ ต่าง มปี ระตูเดยี ว
หอ้ งหนงึ่ นอนสบิ คน วนั ไหนไฟดบั ก็นอนไม่ได้ กลับมาถึงสองทุ่มกน็ อนเลย เพราะไมม่ ที ใ่ี หไ้ ปไหนได้

ทำ� งานไดห้ นึ่งปี บรษิ ทั มีโครงการจะสง่ เขาไปทำ� งานตอ่ ทีป่ ระเทศโอมาน ตอนนน้ั เองทภี่ รรยาโทรศพั ท์
มาบอกว่า จะกลับบ้านไหม มโี ครงการปิดทองฯ เขา้ มาในหมู่บ้าน มาท�ำแหลง่ น�ำ้ ให้ มาสง่ เสรมิ อาชพี เกษตร
มาให้ความรู้ จงึ ขอกลับบ้านมาดลู าดเลากอ่ น

ภรรยาเขา้ โครงการกอ่ น เขาบอกวา่ เหน็ ความหวงั และเขาเชอ่ื มน่ั ปดิ ทองฯ ถงึ ชวนกลบั บา้ น

เรือ่ งเลา่ ชาวปิดทอง 19

การกลับครั้งน้ีเป็นการกลับมาอยู่บ้านอย่างถาวรและ
ไม่คิดจะไปไหนอีกแล้ว เพราะภาพท่ีเขาเห็นเม่ือกลับมา
คอื ฟกั ทองเตม็ ทงุ่ นาทเ่ี คยปลอ่ ยไวเ้ ฉยๆ หลงั เกยี่ วขา้ วแลว้
และมอี ะไรใหท้ ำ� นอกจากทำ� นาอกี มาก ทงั้ เลยี้ งหมู เลย้ี งไก่
ปลูกผัก พืชหลังนา

มีรายได้ตลอดทั้งปี แม้จะไม่ใช่เงินก้อนใหญ่
แต่ก็ไม่ขาดมือ ดีกว่าไปขายแรงงาน เพราะเป็นลูกจ้าง
ตวั เอง รายได้ก็มากกวา่ ไปท�ำงานเมืองนอก ไมต่ ้องเป็น
หน้เี ป็นสนิ อยบู่ ้านดีกว่า

ทกุ วนั น้ี ปฏพิ ทั ฐ์ ใชช้ วี ติ ทงั้ วนั อยใู่ นแปลงเกษตร ๒๐ ไร่
ของเขา ที่เป็นท้ังนาข้าว สวนผัก สวนผลไม้ เล้ียงวัว
และใช้ความรู้ที่ได้รับจากปิดทองฯ มาต่อยอดทดลองท�ำ
หลายอย่างด้วยตัวเอง แต่กับค�ำถามว่า ทุกวันน้ีพอใจกับ
ชีวิตแลว้ ไหม

คำ� ตอบของเขา คอื พอใจ ๘๐ เปอรเ์ ซน็ ต์ จนกวา่
จะสามารถถ่ายทอดความรู้ให้คนอื่นได้ก็จะพอใจมาก
กวา่ น้ี เราทำ� ได้กอ็ ยากใหค้ นอ่นื ทำ� ได้เหมือนเรา

20 เรื่องเล่า ชาวปิดทอง

๕ จากลกู จ้างสวนมะนาว สเู่ จ้าของ

ยงุ้ นาวะ จดจำ� เรอื่ งราวชวี ติ ของตวั เองในวยั เยาว์
ไดเ้ พยี งวา่ พอ่ เปน็ คนแกง่ กระจาน แม่เปน็ คนโป่งลกึ

จึงเกิดท่ีแก่งกระจาน มีพี่น้องท้ังหมด ๖ คน เรียนที่

โรงเรยี น อ.ฮ. ลงิ ค์ (ในพระอปุ ถมั ภส์ มเดจ็ พระศรนี ครนิ

ทราบรมราชชนนี) ในอ�ำเภอท่ายาง ถึงชั้นประถม

ปีท่ี ๓ เมอื่ แม่ตาย ครอบครัวกแ็ ตกสลาย แยกยา้ ยกัน

ไปคนละทิศละทาง

ยุ้งในวัยสิบขวบ ร่อนเร่ไปเรื่อย ไปอยู่ป่าเด็งบ้าง

ไปบวชเรียนบ้าง หลายปีจึงกลับมาอยู่กับพ่ีชายท่ี

โป่งลกึ บ้านเดมิ ของแม่ สองคนพีน่ ้องทำ� มาหากนิ ด้วย

การเล่อื ยไม้ในปา่ ไปขาย เพราะในเวลาน้นั ยังไม่มกี าร

ประกาศเขตอทุ ยานแหง่ ชาติ จนอายุได้ ๑๖ ปี เปลี่ยน

จากตดั ไม้เปน็ ตัดหวายจากในปา่ ลากออกมาขาย

ลากหวายมันล�ำบาก เหน่ือยมาก เข้าไป
ตดั กอ่ น แล้วตีหวายเอาน้�ำออก เวลาจับต้องระวัง
เพราะหวายมีหนาม ลากออกมาทีละ ๖๐ ท่อน
ทอ่ นหนง่ึ ยาวแปดศอก เขา้ ไปตงั้ แตเ่ ชา้ ออกมากเ็ ยน็
เอามาเหลา มัดเป็นก�ำ ใส่เรือล่องไปขายท่ีท่าเรือ
ในอทุ ยานแกง่ กระจาน กำ� ละ ๑๐ บาท เดอื นหนง่ึ
ขาย ๓ หน หนละ ๖๐ กำ� ไดเ้ ดอื นละพนั กวา่ บาท

22 เรื่องเลา่ ชาวปดิ ทอง

เมอ่ื มคี รอบครัว (มลี กู ทงั้ หมด ๑๒ คน) นอกจากปลกู ขา้ วไรแ่ ล้ว กเ็ ผาถ่าน ด้วยวิธีการขุดหลมุ เผาในป่า
แลว้ คอ่ ยขนออกมา บางทกี ล็ า่ สตั วด์ ว้ ย ยงุ้ บอกวา่ ในเวลานนั้ เขาทำ� ทกุ อยา่ งเพอ่ื เลยี้ งชพี เมอื่ มกี ารประกาศ
เปน็ เขตอทุ ยานฯ กต็ อ้ งแอบๆ ลกั ลอบทำ� เพราะจะทำ� งานอ่นื หรอื แมแ้ ต่รับจา้ งก็ไมม่ ีให้ทำ�

จนกระทั่งมีคนมาลงทุนท�ำสวนมะนาวท่ีโป่งแดง ห่างออกไป ๑๕ กิโลเมตร ยุ้งจึงไปท�ำงานรับจ้างท่ี
สวนมะนาว กินข้าวเช้าเสร็จก็เดนิ ไปสวนมะนาว ถงึ ใกล้ๆ เท่ียง ดายหญา้ กับดแู ลต้นมะนาว สามปี
มะนาวออกลกู กไ็ ดค้ า่ จา้ งเกบ็ มะนาวเขง่ ละสบิ บาท บางทกี เ็ อาเมยี เอาลกู ไปชว่ ยเกบ็ ดว้ ย ไดค้ า่ จา้ งวนั ละ
ร้อยกว่าบาท เอาไว้ซือ้ ข้าวกบั นมใหล้ กู กอ่ นกลับบ้านก็ซอื้ ขา้ วสารมาถงั หน่งึ หมดแลว้ กซ็ ือ้ ใหม่

แปดปีหลังจากนั้น ยุ้งเปล่ียนไปรับจ้างท�ำนากุ้งท่ีปราณบุรี เพ่ือหาเงินมาผ่อนช�ำระค่ามอเตอร์ไซค์อยู่
สองปี ปดิ ทองหลงั พระฯ กเ็ ข้ามาท�ำงานในพ้ืนท่ี

ยุ้งกลับบ้านมาท�ำการเกษตร ท้ังที่ไม่เคยท�ำมาก่อน แต่เมื่อได้รับการสนับสนุนจากปิดทองหลังพระฯ
ท้ังความรู้ พืชผลต่างๆ ท้งั กล้วย มะนาว กาแฟ ทุเรยี น และพนั ธุไ์ ก่ ยงุ้ กลายเป็นเกษตรกรเต็มตัว ท�ำเกษตร
ผสมผสานในพ้นื ท่ี ๑๐ ไร่ของตวั เอง

อยากทำ� ไร่ เพราะไดเ้ ปน็ ตวั ของตวั เอง เปน็ ของเราเอง ถงึ ทำ� เกษตรจะเหนอ่ื ย แตก่ พ็ กั ได้ ผลทไี่ ด้
ขึน้ อยู่กบั ความขยันของเรา

กวา่ จะเป็นพน้ื ทีท่ ำ� เกษตรได้ ยุ้งใช้เวลาถึงสามปี คอ่ ยๆ ถางต้นไมท้ เ่ี คยรกทึบเปน็ ป่า ค่อยๆ ปรับพื้นที่
ด้วยตวั เองคนเดยี ว คอ่ ยๆ ถางไป ปลูกไปเรือ่ ยๆ จนถงึ วนั นี้ ยุ้งกย็ ังใช้เวลาท้ังวนั อยู่ในแปลงเกษตรของเขา
ดายหญา้ ปลูกและดแู ลต้นไมไ้ ป

เรื่องเล่า ชาวปิดทอง 23

ก่อนท่ีมะนาวและทุเรียนจะให้ผลผลิต รายได้ของยุ้งมาจากผักและกล้วยที่มีคนมารับไปขาย แบ่งกัน
คนละคร่ึง ขายเดือนละ ๒ ครั้ง คร้ังละ ๓๐ กว่าเครือ ก็ได้กันคนละส่พี นั ต่อเดอื น ซึ่งยงุ้ บอกว่า ยงั ดีกว่า
ตอนท�ำงานรบั จา้ ง

ปลกู มะนาวไว้ ๓๐๐ ต้น กาแฟอีก ๑๐๐ ต้น ตายบ้าง รอดบ้าง เพราะไมม่ ีน�้ำ จะให้น�ำ้ ดกี ็ตอ้ งใช้
เคร่อื งสูบน�ำ้ ใช้น�ำ้ มันเกือบสิบลิตร จะใชท้ อ่ ก็ร้อยกวา่ ทอ่ น ลงทุนหม่นื กวา่ บาท ไมม่ เี งินจะลงทุนเอง
จนปิดทองฯ เขา้ มาสนับสนุนให้กเู้ งินมาวางท่อนำ�้ ตอนนี้เลยเปน็ หน้ีโครงการ ท้งั ค่าไก่ ค่าท่อนำ�้ แต่ไม่มี
หนอ้ี ่นื

แต่ดูเหมือนว่า ยุ้งจะไม่กังวลนักกับหน้ีสินจ�ำนวนนี้ เพราะเชื่อมั่นว่ารายได้จะดีขึ้น เม่ือมะนาวให้ผลดี
รวมท้งั รายไดจ้ ากการเลยี้ งไกแ่ ละปลกู ผัก ทเ่ี พ่งิ มกี ารรวมกลุม่ กนั เพอ่ื ชว่ ยกนั ปลกู และหาตลาด

ก่อนนี้ก็ปลูกผักบ้างในที่ของตัวเอง แต่ปีนี้หลังจากเก่ียวข้าวแล้วก็จะโละออก ปลูกผักแทน
ปลกู มะเขือยาว พรกิ และทกุ อยา่ งเทา่ ท่มี ีแรง

โดยเฉพาะมะนาว ยุ้งใช้ประสบการณ์จากที่เคยรับจ้างในสวนมะนาวมาท�ำ จนทุกวันนี้ เขากลายเป็น
ผูเ้ ชีย่ วชาญท่ีช่วยสอนคนอนื่ ๆ ตอ่ ทง้ั เร่อื งการติดตา ทาบกิ่ง และต่อกิ่ง

ยงุ้ สรปุ ในตอนทา้ ยวา่ ชวี ติ ทดี่ ขี น้ึ ไดท้ กุ วนั น้ี เพราะความรแู้ ละการสนบั สนนุ จากปดิ ทองหลงั พระฯ นน่ั เอง

24 เร่อื งเลา่ ชาวปิดทอง

๖ กะหรา่ งผ้เู ช่ียวชาญเทคโนโลยี

พนม ชายา เป็นหน่ึงในครอบครัวชาวปกาเกอะญอหรือกะหร่าง ซึ่งเคยอาศัยอยู่ท่ีบ้านบางกลอยบน
ใจกลางปา่ แก่งกระจาน และถูกอพยพลงมาอยทู่ บี่ ้านบางกลอย เมื่อพนมอายุได้ ๑๐ ขวบ

ครอบครัวนี้ไมไ่ ดร้ บั การจดั สรรพ้ืนทที่ �ำกนิ ทำ� ให้ชีวิตความเปน็ อยคู่ ่อนข้างยากลำ� บาก แตก่ ็ไมไ่ ด้ทำ� ให้
พนมท้อถอย ยอมแพ้ แล้วอยู่ไปวันๆ เมื่อเรียนจบชั้นประถมปีท่ี ๒ ท่ีโรงเรียนต�ำรวจตระเวนชายแดน
บา้ นโปง่ ลึก พนมขวนขวายหาหนทางท่ดี ขี น้ึ ใหก้ ับชวี ิต ด้วยการท�ำงานทโ่ี รงงานทำ� รองเทา้ ไปด้วย เรียนการ
ศกึ ษานอกโรงเรยี นไปดว้ ย จนจบชน้ั มธั ยมปลายทีล่ พบรุ ี

ที่อยากเรียนเพราะพูดไทยไม่ได้ ความรู้ก็ไม่มี เห็นเพื่อนๆ อ่านออกเขียนได้ก็อยากท�ำได้ด้วย
ถงึ ไม่เก่งก็ขอแค่พอไปได้ กต็ ้ังใจเรียนเทา่ ท่ีจะเรียนได้ เพราะคดิ ว่าจะทำ� ให้มอี นาคตท่ีดีขนึ้

จนเมอื่ มคี รอบครวั พนมไปอยกู่ บั ภรรยาทเ่ี ชยี งราย ทำ� งานรบั จา้ งหกั ขา้ วโพด เกบ็ เงาะ ไดป้ เี ศษ กล็ ม้ ปว่ ย
สะอกึ จนหายใจไมท่ นั เหมอื นใจจะขาด แตห่ มอใหผ้ มไปบำ� บดั ทางจติ ผมเลยบอกวา่ ถา้ รกั ษาไมไ่ ด้

ผมขอกลับบา้ น ออกจากเชียงราย อาการก็ดขี ึน้ จนหายขาดเมื่อมาถึงบ้าน พ่อผมเป็นหมอดู เขาบอก
ว่าผิดผี อยเู่ ชียงรายไม่ได้ พนมเลา่ พลางหวั เราะพลาง

พนมพาครอบครัวกลับมาอยู่บางกลอย หลังจากพักฟื้นระยะหน่ึงก็เริ่มท�ำงานรับจ้างตัดหญ้า ได้เงิน
คร้ังละ ๒๐๐-๓๐๐ บาท รวมแลว้ เดอื นละ ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ บาท เกอื บทั้งหมดไวซ้ ื้อข้าวสาร หาปู หาปลา
เกบ็ ผักมาเป็นอาหาร

๓ ปีหลังจากนั้น ชีวิตของพนมก็ได้พบกับการเปลี่ยนแปลง ด้วยการสมัครเข้าท�ำงานเป็นอาสาสมัคร
พัฒนาของปิดทองหลงั พระฯ

พอดีตอนนั้นปิดทองฯ ท�ำประชาคมชาวบ้าน เรื่องระบบไมโครกริด ผมอยากเป็นส่วนหนึ่งใน
การช่วยหมู่บ้านก็เลยสมัคร เม่ือเห็นว่าผมอ่านออกเขียนได้ ก็เลยให้เป็นหนึ่งในตัวแทนสองคนของ
หมู่บา้ นไปเข้ารับการอบรม

26 เร่ืองเล่า ชาวปิดทอง

พนมเรม่ิ ตน้ เรียนรรู้ ะบบไมโครกรดิ จากการไปอบรมทสี่ ถาบันเทคโนโลยพี ระจอมเกลา้ ธนบรุ ี (มจธ.)
ตอนไปไมร่ ้หู รอกว่าไมโครกริดคืออะไร แรกๆ กย็ าก เขาให้วัดไฟก็กลัวไฟดูด

พนมบอกวา่ อาศยั จำ� และสงั เกตสิ่งท่ีอาจารยส์ อน ท้ังเร่อื งแผงวงจร แผงโซลาร์เซลล์ วธิ ีการดูแล แก้ไข
หวั สูบ การวดั ไฟ จนในที่สุดกเ็ ข้าใจ ทำ� ผิดบ้าง ถกู บา้ งไปเร่อื ย กท็ ำ� ได้

ทกุ วนั นี้ นอกจากดแู ลชาวบา้ นแลว้ หนา้ ทห่ี ลกั ของพนม คอื ดแู ลรบั ผดิ ชอบบำ� รงุ รกั ษาระบบไมโครกรดิ
ของหมู่บา้ น คอยตรวจเชก็ ซ่อมแซมการช�ำรดุ เสยี หายเล็กๆ นอ้ ยๆ และตรวจจดบันทึกปรมิ าณน�้ำทส่ี ูบข้นึ
จากสระเกบ็ น้�ำ กบั ขอ้ มูลไฟฟ้าที่โซลารเ์ ซลลผ์ ลิตได้ วนั ละสามเวลา เช้า เทย่ี ง และสโ่ี มงเยน็ ส่งข้อมูลไปให้
กบั อาจารย์ มจธ. และประสานกับคณะกรรมการบรหิ ารจัดการน้�ำของหมบู่ า้ น

เรือ่ งเลา่ ชาวปดิ ทอง 27

ไมโครกรดิ ใหผ้ ลดกี บั ชาวบา้ น แตก่ อ่ นปลกู อะไร
กต็ ายเพราะไมม่ นี ำ�้ พอมไี มโครกรดิ อตั ราการรอดของพชื
กม็ สี งู ขน้ึ มาก ครอบคลมุ พน้ื ทเี่ พาะปลกู ได้ ๕๖๘ ไรแ่ ลว้
ชาวบา้ นกบ็ อกวา่ ดี ไมต่ อ้ งเสยี เงนิ สบู นำ�้ มากๆ แลว้

พนมบอกว่า ทกุ วนั น้ีเขารู้สึกดีมากท่ไี ดช้ ่วยชาวบ้าน
และงานที่รับผิดชอบประสบความส�ำเร็จ แม้จะมีรายได้
มาจากการเปน็ เจา้ หนา้ ทอ่ี าสาสมคั รของปดิ ทองฯ อยา่ งเดยี ว
ก็ถือวา่ ยงั ดกี ว่าตอนท�ำงานรบั จ้างมาก

ตอนนผี้ มรเู้ รอื่ งไมโครกรดิ คอ่ นขา้ งดี และความรู้
ทไี่ ดจ้ ากปิดทองฯ นี้ หากวันหนา้ ปิดทองฯ ถอนไปจาก
พน้ื ที่ ระบบนำ�้ ระบบไมโครกรดิ เหลา่ นี้ องคก์ ารบรหิ าร
สว่ นตำ� บลกจ็ ะมารบั ผดิ ชอบดแู ลตอ่ กค็ งไดใ้ ชค้ วามรนู้ ี้
ทำ� งานตอ่ ไป เพราะตอนน้ีมีผมรเู้ รือ่ งอยคู่ นเดียว

พนมกลา่ วตดิ ตลกวา่ ถา้ ไมร่ เู้ รอื่ งไมโครกรดิ กค็ ง
ตอ้ งออกไปหางานท�ำท่ีอน่ื เพราะทท่ี �ำกนิ ไมม่ ี ชวี ิตคง
ลำ� บาก อยา่ งน้ตี อ้ งเรยี กว่า ไมโครกริดช่วยชีวิต...

28 เร่อื งเลา่ ชาวปดิ ทอง

๗ จากอดเปน็ อม่ิ

ชีวติ ในวยั เดก็ ที่ บุญเตือน ราชสหี ์ ชาวปกาเกอะญอ
เผา่ โปว์ ในตำ� บลแกน่ มะกรดู ชายขอบปา่ หว้ ยขาแขง้ จำ� ได้
คือ ครอบครวั พอ่ แมล่ กู รวม ๑๒ คน ช่วยกันปลูกขา้ วไร่
แบบเล่ือนลอย ย้ายเปล่ียนท่ีไปเร่ือยเหมือนคนอื่นๆ ทั้ง
ตำ� บล แตข่ ้าวทีไ่ ดไ้ ม่เคยพอกิน

แปลงทบี่ ญุ เตอื นทำ� กนิ อยใู่ นปจั จบุ นั เปน็ ของครอบครวั
มาก่อน จนพ่อแม่แก่ลง เธอจึงได้รับที่ต่อ เริ่มจากปลูก
ข้าวโพด ซึ่งก็ไม่ได้ผล เพราะถ้าไม่ถูกไก่กับหมาเข้ามา
ท�ำลาย ก็จะถูกน�้ำท่วมตลอด เพราะเป็นร่องเขาทางน�้ำ
ท่เี มอื่ มีฝนตก นำ้� ป่ากจ็ ะไหลลงมานองเต็มไปหมด

เมื่อปิดทองหลังพระฯ เข้ามาในพื้นที่ นอกจากจะ
มีการส�ำรวจแนวเขตที่ดินท�ำกินของแต่ละคนให้ชัดเจน
จนไม่มีการบุกรุกป่าเพ่ิมข้ึนแล้ว ยังมีการสร้างฝายและ
สง่ เสรมิ อาชพี เชน่ การปลกู ไมเ้ มอื งหนาวและสตรอวเ์ บอรร์ ี
เธอเป็นคนหนง่ึ ทเ่ี ขา้ ร่วมโครงการและลงมอื ท�ำตั้งแต่ต้น

ตอนท่ปี ดิ ทองฯ เข้ามา ตรงนยี้ ังทำ� ข้าวโพดอยู่
ซง่ึ รายไดก้ ไ็ มม่ ากนกั เมอื่ ปดิ ทองฯ เขา้ มา เจา้ หนา้ ทอ่ี นื่ ๆ
กเ็ ขา้ มาอยา่ งปา่ ไมก้ เ็ อาไมผ้ ลไมป้ า่ เขา้ มาปลกู ผสมผสาน
ในแปลง เลยเลิกปลูกข้าวโพดเพราะต้นทุนสูง หันมา
ปลกู ผกั เมอื งหนาว ผกั พนื้ บา้ น และสตรอวเ์ บอรร์ ี

30 เร่อื งเล่า ชาวปิดทอง

การปลูกกะหล�่ำ กะหล่�ำปม บร็อกโคลี แรดิช คะน้าหวาน ในเวลาเพียงสามเดือนก็มีรายได้จากการ
น�ำไปขายให้ชาวบ้าน ครูในโรงเรียน และตามตลาด จากนั้นก็ลงไม้ผล เช่น เงาะ ทุเรียน ล�ำไย เสาวรส
อย่างละไม่ตอ้ งมาก ก็พอจุนเจอื ครอบครวั เพราะในยามมผี ลผลิตมาก ขายท่ีตลาดซาวไฮ่ ช่วงเสาร์-อาทิตย์
กไ็ ดห้ ลายพันบาท หรอื ในเวลาที่ไม่มผี ลผลติ กย็ ังได้เกอื บพนั บาท

จากพนื้ ทที่ แ่ี ทบไมเ่ คยปลกู อะไรได้ ความรจู้ ากการเขา้ ไปรว่ มพฒั นาระบบนำ�้ ทำ� ใหเ้ ธอสามารถแกป้ ญั หาได้
ด้วยการขุดคลองไส้ไกร่ อบพ้ืนทีด่ ว้ ยตัวเอง และลกู ๆ ท่ีปิดทองฯ พาไปศกึ ษาดูงานหลายๆ ท่ี

ตอนนน้ั ลกู เรยี นมธั ยม อายุ ๑๔ ปี ไดป้ ดิ ทองฯ พาไปดงู าน เขากก็ ลบั มาเลา่ ใหฟ้ งั วา่ ตอ้ งทำ� อยา่ งไร
จากทเ่ี ขาไมเ่ คยชอบทำ� เกษตร ตอนนเ้ี ขาไปเรยี นโรงเรยี นเกษตรแลว้ บางทกี ห็ ว่ ง กลวั รา่ งกายเขาไมไ่ หว
เพราะทำ� เกษตรมนั ตอ้ งเหนอื่ ย แตล่ กู ก็ยนื ยนั วา่ ไหว ท�ำได้ เพราะชอบไปแลว้ ก็ตามใจเขา เพราะไม่ได้
หวังให้ลกู เป็นเจ้าคนนายคนอย่แู ล้ว ขอแคเ่ ป็นคนดี ไมเ่ ปน็ ภาระสงั คมก็พอ

ปจั จบุ นั ในทด่ี นิ ทำ� กนิ ของบญุ เตอื นมากกวา่ ๑๐ ไร่ เดนิ ไปทางไหนกส็ ามารถเกบ็ พชื ผกั ทกุ ๆ อยา่ งรอบตวั
มากนิ ไดห้ มด ท้งั ไมผ้ ล ไมเ้ มอื งหนาว ผักพนื้ บา้ น และสมุนไพร นบั ร้อยชนดิ ผสมปนเปกนั ไป และความคดิ
ของเธอในวันน้ี คือ “ไมท่ ำ� ข้าวโพดกไ็ มอ่ ดตาย”

พืชผัก ผลไม้ของเธอเจริญเติบโตงอกงามโดยปราศจากสารเคมี สามารถน�ำไปจ�ำหน่ายได้ในตลาด
หลายๆ แห่ง เปน็ รายได้เล้ยี งครอบครัว ปลูกบ้าน ส่งลูกและหลานได้เรียนหนงั สอื และมมี ากมาย สามารถ
แบ่งปนั ใหก้ บั เพ่อื นบา้ นได้ตลอดเวลา

ความชอบต้นไม้ ชอบสีเขียว ท�ำให้บุญเตือนปลูกต้นไม้ทุกอย่าง จากผักผลไม้เมืองหนาว มาเป็น
กาแฟ ไมส้ ัก ไมพ้ ะยงู ซงึ่ นอกจากจะเป็นรายได้ทด่ี ีแลว้ ต้นไมข้ องเธอยงั ช่วยเพิม่ พื้นท่ีสเี ขยี วและปา่ ใหก้ ับ
หว้ ยขาแขง้ และเธอยงั ไมห่ ยดุ ท่ีจะวางแผนปลกู ตน้ ไม้ไปเรอ่ื ยๆ

เรือ่ งเล่า ชาวปดิ ทอง 31

แมเ้ มอ่ื การทอ่ งเทย่ี วดนิ แดนหนาวสดุ กลางสยามไดร้ บั ความ
นิยม บุญเตือนก็ยังรักษาความเอ้ือเฟื้อเผ่ือแผ่ ความมีน�้ำใจ
ชว่ ยเหลือไวอ้ ยา่ งคงเส้นคงวา เธอบอกเลา่ อย่างอารมณ์ดวี ่า

บางทีเอาลูกคนเล็กไปขายของ เขาเอาของให้ลูก
หนูไม่อยากเอาเปรียบเขา ก็เอาของของเราแลกเปล่ียนให้ไป
ปที แ่ี ลว้ นกั ทอ่ งเทยี่ วเยอะมาก ไมไ่ ดข้ ายอะไรเลย เพราะไปชว่ ย
ปดิ ทองฯ นงั่ นบั รถทผ่ี า่ นเขา้ มา มนี กั ทอ่ งเทยี่ วเขา้ มามากๆ เขา
อยากไดส้ ตรอวเ์ บอรร์ ี แตเ่ ราไมม่ ใี ห้ กร็ สู้ กึ ไมด่ ที เ่ี ขาผดิ หวงั

แล้วท�ำไมบุญเตือนจึงไม่ปลูกอย่างใดอย่างหน่ึงมากๆ ให้
พอขาย เหตุผลของเธอ คือ ไม่อยากเป็นภาระให้กับหน่วยงาน
ทีม่ าชว่ ยเหลือ บางคนปลกู มากๆ พอไม่ไดผ้ ล หรอื มขี องมากไป
ระบายไม่ทันก็เครียด ส�ำหรับเธอขายหมดก็หมด ขายไม่หมด
กแ็ บ่งใหค้ นอ่ืน ไมไ่ ด้เนน้ เงิน

ทุกวันนี้ เมื่อเทียบกับตอนเด็กๆ แล้ว ชีวิตดีข้ึนมาก
ตอนเด็กๆ อดอยาก อยากกินอะไรกไ็ ด้แต่มอง ข้าวหมอ้ หนึ่ง
ได้กินนิดเดียวเพราะต้องแบ่งกันหลายคน วันนี้ได้กินอิ่ม
อยากกินอะไรกไ็ ด้กนิ อยากกนิ อะไรก็ปลูกเอง

32 เร่อื งเลา่ ชาวปิดทอง

๘ ชวี ิตสุขี ชวี ติ ทพี่ ลกิ ผนั

สขุ ี บญุ แสงสง่ เปน็ ตวั อยา่ งของเกษตรกรทข่ี วนขวายหาความรู้
สมำ�่ เสมอ ทงั้ ดว้ ยตนเอง และการสนบั สนนุ ของปดิ ทองหลงั พระฯ
ในโครงการพัฒนาพ้ืนท่ีแก้มลิงหนองเลิงเปือย จังหวัดกาฬสินธุ์
ท�ำให้ในเวลาเพียง ๒-๓ ปี จากคนท่ีไม่เคยเล้ียงปลา เล้ียงกบ
มากอ่ นเลยในชวี ติ กลายเปน็ ปราชญช์ าวบา้ นทีส่ ามารถถ่ายทอด
ความร้ตู ่อไปใหก้ บั คนอืน่ ๆ ไดน้ บั พัน

จากครอบครัวชาวนาทีม่ ีพื้นที่เพียง ๓ ไร่ แถมขาดแคลนนำ้�
เพราะอยู่หา่ งจากหนองเลงิ เปอื ยถงึ ๕ กิโลเมตร บางปกี ็แล้งจัด
บางปกี น็ ำ�้ ทว่ ม ปไี หนฝนดจี งึ ไดท้ ำ� นา แตก่ ย็ งั ไมพ่ อกนิ จนอายไุ ด้
๒๐ ปี พอ่ สขุ กี ต็ อ้ งจากบา้ นเขา้ กรงุ เทพฯ มารบั จา้ งทำ� งานกอ่ สรา้ ง
เป็นช่างไมอ้ ยู่ ๕ ปี ดว้ ยค่าจา้ งเพียงวันละ ๙๐ บาท

หาเงินได้ก็ต้องส่งให้พ่อแม่ท่ีอายุมากแล้ว ท�ำอะไร
ไม่ไหว หากินไปวันต่อวัน ไม่มีเหลือ เลยไปท�ำงานเป็นยาม
รกั ษาความปลอดภยั ทหี่ า้ งสรรพสนิ คา้ รายไดข้ น้ึ มาเปน็ วนั ละ
๒๐๐ บาท แต่บ้านต้องเช่า ข้าวต้องซื้อ มีลูกมีเมียด้วย
กไ็ ม่เหลอื อกี

ระหวา่ งทำ� งานเปน็ รปภ. พอ่ สขุ เี หน็ ชอ่ งทางทำ� มาหากนิ ใหม่
จงึ เปลยี่ นอาชพี มาเปน็ พอ่ คา้ ขายลกู ชนิ้ รถเขน็ หนา้ หา้ งสรรพสนิ คา้
หมดเวลากต็ ระเวนขายไปตามตรอกซอกซอยกว่าสบิ ปี

34 เร่อื งเลา่ ชาวปิดทอง

ขณะที่การขายลูกชิ้นไปได้ดี จากก�ำไรวันละไม่กี่ร้อยบาท
เป็นพันกว่าบาท จนผ่อนช�ำระหน้ีท่ีกู้มาลงทุนขายลูกชิ้นได้
และดาวน์รถได้ ๑๕๐,๐๐๐ บาท แต่ยังต้องผ่อนช�ำระเดือนละ
๙,๐๐๐ บาท ชีวิตก็ต้องพลิกผัน เม่ือประสบอุบัติเหตุ ถูกชน
แล้วหนี ขาหัก ต้องรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลนานนับเดือน
จนเงินทองร่อยหรอหมดส้ิน และยังมีหน้ีสินค่างวดรถเหลืออีก
กว่า ๔๐,๐๐๐ บาท

ระหวา่ งนอนรกั ษาตวั พอ่ สขุ ไี ดเ้ หน็ ขา่ ววา่ ปดิ ทองหลงั พระฯ
เข้ามาพัฒนาพื้นท่ีแก้มลิงหนองเลิงเปือย จึงตัดสินใจกลับบ้าน
อยากมาท�ำไร่นาสวนผสมบา้ ง เพราะอายุก็มากแลว้

แรกๆ ยงั ไม่กลา้ เข้าไปทส่ี ำ� นักงานโครงการฯ ท้งั ๆ ท่ี
บา้ นอยตู่ รงกนั ขา้ ม ไดแ้ ตแ่ อบๆ ดู เขาทำ� บอ่ กบ บอ่ ปลา แลว้ ก็
มาลองท�ำเอง ตัดสินใจขายรถมาลงทุนขุดบ่อ ซื้อพันธุ์ปลา
มาเลยี้ งหลายอยา่ ง เชน่ ปลานลิ ปลาดกุ ปลาตะเพยี น เลยี้ งกบ
ด้วย ไดม้ าก็เอาไปขายทต่ี ลาด กพ็ ออยูไ่ ด้

พอ่ สขุ เี รมิ่ ตน้ จากการสอบถามคนท่ีเคยเล้ยี ง และจา้ งคนมา
สอนเพาะพันธุ์กบ เพ่ือลดรายจ่ายและเพิ่มรายได้จากการขาย
ลูกกบด้วย ในเวลาต่อมาเม่ือได้รับการสนับสนุนจากปิดทองฯ
ดว้ ยการพาไปดงู านหลายครง้ั ประสานใหป้ ระมงเขา้ มาสนบั สนนุ

เร่อื งเลา่ ชาวปดิ ทอง 35

และด้วยความเอาใจใส่ หม่ันสังเกต ดูแลอย่างจริงจัง ฝึกฝนเพิ่มประสบการณ์
ดว้ ยตวั เอง ไมน่ านนกั บา้ นของพอ่ สขุ กี ก็ ลายเปน็ ศนู ยเ์ รยี นรกู้ ารเลยี้ งปลา เลย้ี งกบ
ของประมงจงั หวดั และไดร้ บั รางวลั เกษตรกรผทู้ ำ� ประมงดเี ดน่ ประจำ� อำ� เภอและ
จงั หวัดอีกหลายรางวลั

มีคนมาขอเรียนรู้ ขอมาดงู าน ปหี น่งึ หลายพนั คนครบั แต่ละครั้งก็
๒๐-๑๐๐ คน มาจากมกุ ดาหารบา้ ง รอ้ ยเอด็ บ้าง มหาสารคามกม็ า เขาบอก
เขาเห็นในยทู ูบ ทป่ี ิดทองฯ เอาไปลงใหน้ ่ะครบั

พอ่ สขุ จี ะถา่ ยทอดความรใู้ นการเลยี้ งปลา เลย้ี งกบ ใหก้ บั คนทง้ั ทม่ี าซอ้ื ลกู กบ
ลูกปลา และคนท่ีมาขอเรียนรู้ หรือบางคร้ังก็มีคนมารับให้ไปช่วยแก้ปัญหาให้
เชน่ กบตดิ เช้อื เป็นโรคระบาด เท้าเป่อื ย ตาถ่วั ตาฝา้ ฟาง ซ่ึงพอ่ สุขจี ะไม่เคย
ปฏิเสธท่จี ะชว่ ยเหลอื อยา่ งไม่หวงวิชา

ไมร่ จู้ ะหวงไวท้ ำ� ไม ตอนทป่ี ระมงเขาเอาพนั ธป์ุ ลามาใหท้ ำ� ธนาคารปลา
นลิ ใหพ้ อ่ เลยี้ ง พอโตได้ที่ ๖-๗ เดอื นก็แจกใหค้ นอ่ืนต่อไป เพราะคดิ วา่ ทกุ คน
จะไดม้ ปี ลานลิ ของพอ่ หลวงกนิ หวงั วา่ จะชว่ ยพอ่ หลวงขยายพนั ธป์ุ ลานลิ และ
ชว่ ยให้คนอืน่ มรี ายได้ได้

นคี่ อื ความภูมิใจของพอ่ สขุ ี และกด็ ใี จทป่ี ดิ ทองฯ เข้ามา ทำ� ใหช้ าวบ้านดีข้ึน
มคี วามรเู้ พม่ิ ข้นึ มที างเลอื กให้ชวี ิตมากข้ึน

36 เร่อื งเลา่ ชาวปิดทอง

๙ นกั สผู้ ไู้ มเ่ คยยอ่ ทอ้

สะอาด อุทพันธุ์ เกษตรกรบ้านทุ่งโป่ง อ�ำเภออุบลรัตน์
จงั หวดั ขอนแกน่ ในวยั ๔๓ ปี ใชช้ วี ติ อยา่ งมคี วามสขุ ในทอ้ งนา
ทมี่ ีท้ังข้าว ออ้ ย พชื ผกั และเล้าไก่พันธ์ุประดู่หางดำ� หลงั จาก
ทตี่ อ้ งออกจากบา้ นไปทำ� งานรบั จา้ งสารพดั เกอื บยสี่ บิ ปี ตง้ั แต่
ยังเป็นวัยรุ่น

บา้ นมที น่ี าอยู่ ๓๐ ไร่ อยกู่ นั ๕ คน แตไ่ มพ่ อกนิ เพราะ
ความแหง้ แลง้ ขาดแคลนนำ้� อายุ ๑๘ จบประถม ๖ ก็ต้อง
ไปท�ำงานโรงอวน เพือ่ หาเงินสง่ นอ้ งเรยี นหนังสือ กลางวนั
ก็ฟอกต้ม ย้อมอวน อยู่กับสารเคมีและความร้อนท้ังวัน
กลางคนื รับจ้างขนไม้ขนึ้ รถ วนั อาทติ ย์กลับบ้านมาชว่ ยแม่
ทำ� นา เชา้ วันจันทรก์ ็กลับไปท�ำงานตอ่

สะอาดใช้ชีวิตแบบน้ีอยู่กว่า ๑๐ ปี ได้ค่าแรงต้ังแต่
วนั ละ ๑๒๘ บาท จนถงึ ๑๘๐ บาท บางวันก็ไดค้ ่าจ้างขนไม้
๑๐๐-๒๐๐ บาท ยอมกินอยู่อย่างประหยัด เอาข้าวสารไป
จากบ้าน แล้วหาปลา หากบ ฯลฯ มาทำ� กิน

ถา้ หาได้ ๑,๕๐๐ บาท กเ็ กบ็ ไวใ้ ชเ้ อง ๕๐๐ บาท สง่ ให้
ท่บี ้าน ๑,๐๐๐ บาท จนกระท่ังน้องคนหน่งึ เรยี นจบ ปวส.
ช่างยนต์ อีกคนจบการศึกษานอกโรงเรียน พอดีพ่อแม่
ไม่สบาย กก็ ลับบ้านมาช่วยท�ำนา ดูแลพอ่ แมไ่ ปด้วย

38 เรื่องเล่า ชาวปิดทอง

พืน้ ที่ทำ� นา ๒๐ ไร่ ปลูกออ้ ย ๑๐ ไร่ สะอาดทำ� เองคนเดียว ผลผลิตไดบ้ า้ งไมไ่ ด้บา้ ง เพราะทำ� ไมท่ ันบา้ ง
แลง้ มากบ้าง บางครั้งถงึ เวลาเก็บเกี่ยว ฝนตกก็เสียหายหมด

ท�ำนาได้น้อยสุด ๓-๔ กระสอบ (กระสอบละ ๓๓ กิโลกรัม) เคยได้มากสุด ๑๐๐ กระสอบ
ส่วนมากเกบ็ เอาไว้กิน ขายบา้ งกส็ ่วนนอ้ ย เม่ือตอ้ งการเงนิ มาซื้อเมลด็ พันธ์ุ ส่วนอ้อย ปีแรกได้ ๑๐๐ ตัน
แต่หลังจากนนั้ ก็ลดลงมาเร่ือยๆ เพราะดินมนั เป็นดนิ ทราย

แต่สะอาดก็ยังพอใจกับการอยู่บ้านมากกว่า ไปท�ำงานที่อ่ืนล�ำบากกว่าน้ีมาก ไม่มีกินด้วย สมัย
ไปทำ� งานกอ่ สรา้ งทก่ี รงุ เทพฯ ใหมๆ่ เขาทิ้งผมไวท้ ีข่ นสง่ สายใต้ ๒ วัน ไมไ่ ด้กินขา้ วเลย เพราะไปไหน
ไม่ถกู ตอ้ งรอคนมารับ

สะอาดสู้ทนกับผืนดินท่ีไม่อุดมสมบูรณ์ และไม่เคยได้รับการช่วยเหลือจากหน่วยงานใดๆ อยู่หลายปี
จนปดิ ทองฯ เขา้ มาในพื้นที่เม่อื ปี ๒๕๕๘

ตอนนั้นนาปรังก็ท�ำไม่ได้ ได้ยินเขาประกาศชวนปลูกพืชหน้าแล้ง ก็เลยไปลงช่ือปลูกข้าวโพด
หวาน อยากมรี ายไดช้ ว่ งหนา้ แลง้ แตป่ แี รกปลกู ไป ๖ ไร่ ไดแ้ คค่ รง่ึ เดยี ว ๖ ตนั เพราะไมม่ นี ำ�้ เจง๊ ครบั

แต่สะอาดไม่ถอย ปลูกขา้ วโพดไม่ได้ เล้ยี งปลาไมไ่ ด้ กม็ าเลย้ี งไกแ่ ทน ควบคกู่ ับการท�ำไรอ่ ้อย
เล้ียงไก่คร้ังแรก หมามันมากัดไก่ตายไปหลายสิบตัวอีก ก็เลยต้องลงทุนท�ำเล้า พอปีท่ี ๒-๓

มันกค็ อ่ ยๆ ดีขน้ึ เสมอตวั ก็ยังดกี วา่ ท�ำขา้ วโพดมนั ขาดทนุ สะอาดบอกวา่ เราไม่ท้อ ปดิ ทองฯ
ก็ไม่ท้อกบั เรา เราไม่รูอ้ ะไร เขาก็แนะนำ� มอี ะไรกป็ รกึ ษาได้ คุยได้

เรอ่ื งเล่า ชาวปดิ ทอง 39

ความสัมพันธ์ที่ดี ท�ำให้สะอาดท�ำทุกอย่างตามที่
ปดิ ทองฯ สง่ เสรมิ แนะนำ� ทง้ั ปลกู มะพรา้ วและอน่ื ๆ เพม่ิ ขน้ึ

ลองไปหลายๆ อยา่ งครับ ผมกไ็ ดค้ วามรู้เพิม่ เติมวา่
ท�ำแบบน้ีดีกว่าแบบเก่า อย่างข้าว ผมก็ลองท�ำแข่งดู
เขาใช้ปุย๋ สัง่ ตดั ๑๕ กิโลกรมั ต่อไร่ ผมหว่านปุ๋ยธรรมดา
ไปไม่รู้เท่าไหร่ แต่ของผมเป็นโรค ของเขาไม่เป็นและ
ได้ผลผลติ มากกว่า หลังจากน้นั ก็ทำ� ตามเขาแล้วครับ

สะอาดหัวเราะ เม่ือเล่ามาถึงตอนนี้ แถมเล่าด้วยว่า
ความเชอ่ื มน่ั ทำ� ตามคำ� แนะนำ� ทกุ อยา่ ง ทำ� ใหเ้ ขาถกู ประชด
ประชนั จากคนในหมบู่ า้ นทเ่ี สยี ประโยชนว์ า่ “ตายไปกใ็ ห้
ปดิ ทองฯ เผาเด้อ...”

ทุกวันน้ี สะอาดมีรายได้รายวันจากผัก รายสัปดาห์
จากการขายลูกไก่ และไก่เนื้อรายใหญ่ที่สุดในหมู่บ้าน
รายปีจากข้าวและอ้อย และเร่ิมมีเงินออม โดยไม่เคย
เป็นหนเ้ี ลย

สะอาดบอกวา่ เขายงั มอี ะไรทอี่ ยากทำ� อกี หลายอยา่ ง
แต่ตอนนี้ต้ังใจว่าจะเล้ียงไก่ให้ดีท่ีสุดก่อน เพราะม่ันใจ
แล้วว่าชีวิตจะดีขึ้น และก็มีความสุขมากกับการท�ำงาน
ในพ้นื ทที่ �ำกนิ วนั ละ ๑๗-๑๘ ชั่วโมง

40 เร่ืองเล่า ชาวปิดทอง

๑๐ รวย-จนไมส่ �ำ คญั ตราบยังมีโอกาส

ชวี ติ ของ แม่คำ� ออน สมปาน ถา้ เขยี นเปน็ เสน้ กราฟ ตลอดอายุ ๖๓ ปี กเ็ หมอื นเสน้ กราฟทเ่ี รมิ่ จากศนู ย์
พงุ่ ขน้ึ ไปสงู สดุ แลว้ กด็ งิ่ ฮวบลงมาอยทู่ เี่ กอื บศนู ย์ กอ่ นจะเรมิ่ เปน็ เสน้ กราฟทคี่ อ่ ยๆ ขนึ้ ไปใหมช่ า้ ๆ อยา่ งมน่ั คงในวนั นี้

จากลกู ชาวนาบา้ นหว้ ยยาง ตำ� บลทงุ่ โปง่ อำ� เภออบุ ลรตั น์ จงั หวดั ขอนแกน่ ทตี่ อ้ งไปขอทำ� นา ปลกู ผกั
สวนครวั ไวก้ นิ ในพนื้ ทข่ี องคนอนื่ เพราะทนี่ าของครอบครวั ไมไ่ ดผ้ ล เนอ่ื งจากความแหง้ แลง้ เมอ่ื จบประถม
ปที ี่ ๔ อายุ ๑๕ ปี การเปน็ ลกู คนโตทต่ี อ้ งเลยี้ งดนู อ้ งๆ อกี ถงึ ๖ คน แมค่ ำ� ออนจงึ ตอ้ งจากบา้ นไปรบั จา้ งทำ� ไร่
ขา้ วโพดและถว่ั ลสิ ง ทอี่ ำ� เภอวเิ ชยี รบรุ ี จงั หวดั เพชรบรู ณ์ ดว้ ยคา่ จา้ งเพยี งปลี ะ ๑,๕๐๐ บาท

แมค้ า่ จา้ งจะนอ้ ยนดิ แตแ่ มค่ ำ� ออนกอ็ ตุ สา่ หเ์ กบ็ หอมรอมรบิ เงนิ ทเ่ี หลอื กลบั บา้ นมาปแี รก ๑,๐๐๐ บาท
แม่ค�ำออนน�ำมาซ้ือควายให้พ่อเล้ียง จนออกลูกออกหลานเป็น ๙ ตัว แบ่งให้น้องๆ ไปคนละตัว ปีที่สอง
แมค่ ำ� ออนไดค้ า่ จา้ งเพมิ่ ขน้ึ เปน็ ปลี ะ ๒,๐๐๐ บาท กเ็ หลอื กลบั มาบา้ น ๑,๕๐๐ บาท

แมใ่ ชเ้ งนิ ปลี ะ ๕๐๐ บาท ซอ้ื แคแ่ ปง้ กบั สบู่ เราตอ้ งประหยดั เพราะทบ่ี า้ นไมม่ เี งนิ เลย

42 เรื่องเล่า ชาวปิดทอง

จนอายุ ๑๙ ปี แตง่ งานแลว้ กก็ ลบั มาชว่ ยพอ่ แมท่ ำ� ไร่ ๙ ปตี อ่ มา สองคนสามภี รรยาจงึ มาเชา่ ที่ ๗ ไร่
ปลูกอ้อยกันเอง ความขยันและความประหยัด ท�ำให้แม่ค�ำออน มีฐานะดีข้ึนเรื่อยๆ สามารถขยับขยาย
เช่าพ้ืนที่เพ่ิมอีก ๑๔ ไร่ จนซื้อท่ีแปลงนั้นเป็นของตัวเองได้ ปลูกอ้อยและมันส�ำปะหลัง ในเวลาไม่ก่ีปี
แมค่ ำ� ออนมเี งนิ ฝากธนาคารถงึ ๔๐๐,๐๐๐ บาท

แตช่ วี ติ กเ็ หมอื นเลน่ ตลก เมอื่ ลกู ชายคนเลก็ ตดิ ยา ตง้ั แตเ่ รยี นชนั้ มธั ยม ซงึ่ กวา่ จะรกู้ ส็ ายไปแลว้ ทรพั ยส์ นิ
เงนิ ทองทมี่ เี รมิ่ รอ่ ยหรอลงไปเรอ่ื ยๆ ตามมาดว้ ยลกู ชายคนโตกลายเปน็ คนตดิ เหลา้ จนตอ้ งออกจากงาน ขณะที่
รายไดจ้ ากการทำ� เกษตรกน็ อ้ ยลง จนตอ้ งกหู้ นย้ี มื สนิ มาใช้

เงินท่ีกู้ธนาคารจะมาซ้ือท่ีนา ผ่อนช�ำระได้เพียงคร่ึงเดียว ท่ีเหลือ ๒๐๐,๐๐๐ ท�ำได้เพียง
ทยอยจ่ายนิดๆ หน่อยๆ พอไม่ให้ดอกบาน กลายเป็นคนไม่มีเงินเลย ต้องขายไร่ใช้หน้ีให้จบๆ ไป
จากนั้น ปิดทองฯ กเ็ ข้ามา

แมค่ ำ� ออน เขา้ รว่ มกบั ปดิ ทองฯ และเรมิ่ ตน้ ใหมอ่ กี ครงั้ ในวยั ๖๐ ปี ดว้ ยการปลกู พชื ผกั ทไ่ี ดร้ บั การสง่ เสรมิ
ผสมผสานหลายอยา่ งในพน้ื ทที่ เ่ี หลอื อยู่ การพฒั นาระบบนำ�้ ความรใู้ นการดแู ลพชื ผกั การพาไปศกึ ษาดงู าน
และชว่ ยหาตลาดใหข้ องปดิ ทองฯ ทำ� ใหแ้ มค่ ำ� ออน ลมื ตาอา้ ปากไดอ้ กี ครงั้

ความขยนั หนกั เอาเบาสู้ ทต่ี อ้ งหาเลยี้ งคนในครอบครวั ถงึ ๖ ชวี ติ รว่ มกบั ความชา่ งคดิ แมค่ ำ� ออนจงึ ไมข่ าย
ผกั สง่ ใหก้ บั ปดิ ทองฯ และแมค่ า้ คนกลางเพยี งเทา่ นน้ั

เราขายสง่ ใหแ้ มค่ า้ เขากเ็ อาไปขายตอ่ ทำ� กำ� ไร แมก่ เ็ ลยคดิ วา่ เราทำ� เปน็ กำ� ๆ ขายเองดกี วา่

ทกุ วนั หลงั เกบ็ ผลผลติ เชน่ ถวั่ ฝกั ยาว แตงไทย ขา้ วโพด แตงกวา ฯลฯ แมค่ ำ� ออน จะนง่ั กำ� ผกั เปน็ กำ� ๆ
แลว้ นำ� ไปขายหลายตลาด ตง้ั แตใ่ นหมบู่ า้ น ไปถงึ บา้ นทรพั ยส์ มบรู ณ์ บา้ นทงุ่ โปง่ บางแสนสอง ตลาดบางลำ� พู
ตลาดศรเี มอื งทอง ขายทต่ี ลาดบา้ ง หนา้ อำ� เภอ โรงพยาบาลบา้ ง สลบั กนั ไป สว่ นหนงึ่ สง่ ใหก้ บั ปดิ ทองฯ ทกุ วนั
เสารแ์ ละวนั พธุ

เรื่องเลา่ ชาวปิดทอง 43

ผักของเราสดและปลอดสาร คนกินเด๋ียวน้ีเขาฉลาด
ถา้ ของมสี ารเคมี เขากนิ เขากร็ ู้ แมเ่ ลยมลี กู คา้ ประจำ� แตล่ ะวนั
ขายไดเ้ ปน็ รอ้ ยกโิ ล ผกั ไมง่ ามกแ็ ถมบา้ ง แจกบา้ ง

ทกุ วนั น้ี แมค่ ำ� ออนมรี ายไดท้ กุ วนั ตงั้ แตว่ นั ละ ๓๐๐-๕๐๐
บาท ขน้ึ ไปจนถงึ วนั ละ ๑,๕๐๐ บาท เวลาทผ่ี ลผลติ มมี าก และ
โอกาสพเิ ศษ บางครง้ั กข็ ายได้ ๕,๐๐๐-๗,๐๐๐ บาท

แมค่ ำ� ออน บอกวา่ ชวี ติ มคี วามสขุ มากขน้ึ ลกู คนโตเลกิ เหลา้ ได้
กม็ าชว่ ยแม่ หลานชายสามคนวยั กำ� ลงั เรยี นกม็ าชว่ ยยา่ นอนเฝา้ นา
ชว่ ยกำ� ผกั ขายผกั และชว่ ยทำ� สวนตามกำ� ลงั เดก็ ๆ

มบี างคนตอ่ วา่ แมว่ า่ เอาหลานมาทำ� อะไร ทำ� ไมไมใ่ หไ้ ป
ทำ� อยา่ งอน่ื แตแ่ มค่ ดิ วา่ เกดิ โตแลว้ เขาไมม่ อี ะไรทำ� เขาจะคดิ ได้
วา่ ยา่ เคยพาไปขายของ จะไดท้ ำ� เปน็ อาชพี ได้ คอ่ ยๆ ปลกู ฝงั ไป
ไมไ่ ดบ้ งั คบั เขากช็ อบดว้ ย แมบ่ อกหลานเสมอๆ วา่ ยา่ ทำ� แบบนี้
เวลาใหไ้ รใ่ หน้ าไป อยา่ เอาไปขายนะ เพราะกวา่ จะไดม้ า มนั ยาก
ล�ำบาก หาด้วยน�้ำพักน�้ำแรง ถ้าจะขายก็ให้นึกเห็นหน้าย่า
เพราะท�ำเกษตรมันย่ังยืน ตอนนี้ปลงแล้ว เคยมีเงินเป็นแสน
เปน็ ลา้ น กไ็ มไ่ ดด้ ใี จ และไมเ่ สยี ใจเมอ่ื เสยี เงนิ เพราะเงนิ มนั ของ
นอกกาย ชวี ติ เรามคี า่ กวา่ เยอะ ไมม่ กี ห็ าใหม่ ไรน่ าเรากม็ ี อาชพี
กม็ ี มคี วามหวงั มโี อกาสเสมอ

44 เร่อื งเลา่ ชาวปดิ ทอง

๑๑ ซนิ เดอเรลล่ากาฬสินธ์ุ

หญงิ สาววยั ๔๐ เศษ ท่าทางกระฉบั กระเฉง มชี ีวติ ชีวา
ท่ีท�ำหน้าที่เจรจาต่อรองขายผักมากมายหลายชนิดให้กับ
“วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยบ้านธนบุรี”
อย่างคล่องแคลว่ ไมต่ ิดขดั จนแทบไม่น่าเชอื่ ว่าเธอไมส่ นใจ
ใช้ชีวิตสบายๆ อยู่บ้านเฉยๆ ท้ังท่ีมีฐานะจะท�ำได้ มาเป็น
หน่งึ ในเกษตรกรปลูกผัก

เธอคือ มิสซิสโธมัส เดวีส์ หรือ นรินทร์ ถินค�ำเชิด
ชาวบ้านธนบุรี ต�ำบลโพนงาม อ�ำเภอกมลาไสย จังหวัด
กาฬสินธุ์ ในพื้นที่ต้นแบบแก้มลิงหนองเลิงเปือยของ
ปดิ ทองฯ

ชอบเลย้ี งวัว ปลูกผกั ดีสดุ แลว้ ถนัดดว้ ย เพราะ
แม่ปลูกฝังมาต้ังแต่เป็นเด็ก ท้ังเรื่องการปลูก ทั้งพา
ป่นั จกั รยานเอาไปขายท่ีตลาดกมลาไสย

ชวี ติ ของนรนิ ทรร์ าวกบั ละครโทรทศั น์ ทน่ี างเอกเกดิ มา
เปน็ ชาวนายากจน ท่นี าถา้ ไมถ่ กู น้ำ� ท่วม กแ็ ล้งจัด พออายุ
๑๓ ปี พอ่ เป็นอัมพาต ตอ้ งใหค้ นอื่นทำ� นาในท่ีตวั เอง แลก
กบั สว่ นแบง่ ขา้ วหนงึ่ ในสาม ซงึ่ กไ็ มม่ ากนกั บางปไี ดแ้ ค่ ๒-๓
ถุงปุ๋ย อายุ ๑๕ ปี ตอ้ งไปทำ� งานโรงงานเสอ้ื ผ้า เพอื่ หาเงิน
สง่ พสี่ าวเรยี นวทิ ยาลยั จนพสี่ าวจบปรญิ ญาตรี เธอจงึ สง่ เสยี
ตวั เองเรยี นการศกึ ษานอกโรงเรยี น จนได้วุฒิ ปวส.

46 เรื่องเล่า ชาวปิดทอง

ตอนทำ� งานโรงงานลำ� บากมาก เขา้ งานเปน็ กะ ๘ โมงเชา้ ถงึ ๔ โมงเยน็ คา่ แรงวนั ละ ๑๐๐ กวา่ บาท
โอทีช่ัวโมงละไม่ถึง ๖๐ บาท แต่เราอยากได้เงินเยอะ เลยท�ำโอทีเยอะ ถึงสว่างก็มี นอนพักแป๊บนึง
ก็ไปท�ำงานตอ่

เงินท่ีได้จากน้�ำพักน้�ำแรงของเธอ หักค่าเช่าหอของโรงงาน เดือนละ ๕๐๐ บาท และค่าอาหารวันละ
๗๐ บาทแล้ว เธอรบั ภาระดแู ลคนท้งั บา้ น เดือนละเกือบหมนื่ ทัง้ ซื้อขา้ วของใชจ้ ำ� เป็น ทง้ั ส่งเป็นเงิน เพราะ
แมต่ ้องดูแลพอ่ ทีป่ ว่ ย ไมส่ ามารถท�ำงานได้

ท�ำเช่นนอี้ ยู่หลายปี จนพสี่ าวเรียนจบ ภาระของเธอผ่อนคลายลง เธอจงึ เรยี นต่อ จนพบกับสามีคนแรก
แตง่ งาน ไปทำ� กะหรปี่ ั๊บขายทบ่ี า้ นสามี จงั หวัดสรุ ินทร์ เหมอื นชีวติ จะดีขนึ้ เม่อื ขนมของเธอขายดีมาก ทงั้ ใน
จงั หวดั สรุ ินทร์ ศรสี ะเกษ อบุ ลราชธานี รอ้ ยเอ็ด แต่เมอื่ แม่ทีแ่ ก่ตวั ลงขอรอ้ งให้มาช่วยดูแลพอ่ เธอยอมยา้ ย
ท้ังครอบครัว ทั้งอาชีพ มาที่บ้านเกิด แต่แล้ว ๒ ปีต่อมา สามีก็ประสบอุบัติเหตุขณะก�ำลังพายเรือไปนา
เม่ือฟา้ ผา่ จนสลบตกลงในน�้ำเสียชีวิต โดยไมม่ ใี ครช่วยทนั

เสยี สามไี ป ชวี ติ เธอยงิ่ ลำ� บาก เพราะลกู ยงั เลก็ มาก หาเงนิ ไดเ้ ทา่ ไรกไ็ มพ่ อ จนตอ้ งตดั สนิ ใจกลบั ไปทำ� งาน
ทกี่ รงุ เทพฯ อกี คร้ัง เปน็ แคชเชียร์ในบารย์ ่านซอยคาวบอย

เรอ่ื งเล่า ชาวปิดทอง 47

จนได้พบกบั สามี ซ่ึงประทับใจกับการเอาใจใสด่ ูแลครอบครวั ของเธอมาก ขอให้เลกิ ทำ� งานมาดูแลบา้ น
โดยเขาจะส่งเสียเล้ียงดูเอง จนพ่อเสียชีวิต สามีก็ขอแต่งงานและชวนเธอกับลูกสาวให้ไปอยู่ด้วยกันใน
ต่างประเทศ

ชวี ิตสบิ กว่าปใี นตา่ งประเทศ เรียกไดว้ า่ สะดวกสบายมาก มีเงนิ ใชส้ ปั ดาหล์ ะ ๓๐,๐๐๐ บาท ชว่ ยสามี
ดูแลกิจการร้านค้าบ้างเล็กน้อย แต่เม่ือแม่ขอร้องให้กลับบ้าน เธอก็ไม่ลังเลใจเลย พร้อมกับชวนสามีขาย
กิจการ ย้ายมาอยกู่ าฬสนิ ธุ์เปน็ การถาวร

กลบั มาซื้อทไี่ ว้ ๑ ไร่ ท่มี ุกดาหาร กะวา่ จะท�ำบา้ นใหเ้ ชา่ แลว้ กซ็ อ้ื ววั มาเลย้ี ง เพราะถา้ เราใช้
แตเ่ งินเกา่ วนั หน่งึ กห็ มด

ปที เี่ ธอกลบั มาเปน็ ปที ปี่ ดิ ทองหลงั พระฯ เขา้ มาทำ� งานในกาฬสนิ ธ์ุ เมอ่ื ทเี่ ลย้ี งววั ของเธอกลายเปน็ แปลง
ปลกู ผกั รวมของชมุ ชน เธอกจ็ บั จองพนื้ ที่ ๑ แปลง ขนาดไมก่ ต่ี ารางเมตร ลงทนุ ถมทยี่ กแปลง ปลกู ผกั จากการ
สง่ เสรมิ ของปดิ ทองฯ เอาผกั ทไี่ ดไ้ ปนง่ั ขายเองทตี่ ลาด และตดิ ตอ่ หาลกู คา้ ขา้ งนอกใหเ้ ขา้ มารบั ซอื้ ผกั ของกลมุ่ ฯ

คนซอ้ื มาจากทง้ั รอ่ งคำ� โพนงาม กมลาไสย ชว่ ยขายผกั ของคนในกลมุ่ ทงั้ หมด เพราะของเราปลกู
เทา่ ไรกข็ ายหมด ไมพ่ อขาย วนั หนงึ่ ๆ ไดแ้ ลว้ ๒๐๐-๓๐๐ บาท ชว่ งผกั เยอะกไ็ ดว้ นั ละ ๖๐๐-๗๐๐ บาท

เม่ือกลุ่มฯ ขยายพื้นท่ีปลกู มากขนึ้ เธอเองกข็ ยายเป็น ๓ แปลง ปลูกผกั หมุนเวยี นไปตามความต้องการ
ของตลาด ซ่งึ รวมทัง้ โรงพยาบาล ๒ แหง่ ดว้ ย

สามีไม่ว่าท่ีมาปลูกผัก เพราะเป็นความสุขของเรา ความชอบของเรา คุณมีเวลา คุณก็ดูแล
หมาคุณ ฉนั ก็ไปดูแลผัก ดแู ลววั ของฉัน เธอกลา่ วตดิ ตลกพรอ้ มกับรอยยม้ิ เบิกบาน

48 เรือ่ งเล่า ชาวปดิ ทอง

๑๒ ผสู้ ร้างชอ่ื ทุเรยี นโป่งลึกใหก้ ระฉอ่ น

“ทุเรียนโป่งลึก” สร้างช่ือเสียงโด่งดังเป็นที่ต้องการของตลาดได้ภายในเวลา
ไม่กี่ปี แต่ท่ีมาของความสำ� เร็จน้นั คือ ความอดทน มุ่งมัน่ และการไม่ยอมแพข้ อง
ผู้หญิงท่ีชื่อ “จินดารัตน์ ค�ำเวียง” จากเมล็ดทุเรียน ๓ เมล็ดของทุเรียนลูกแรก
ที่เธอไดล้ มิ้ ชมิ รสในชวี ิต เมอ่ื ตอนวยั ร่นุ

จินดารัตนเ์ ปน็ ลกู เกษตรกรผู้ปลูกมะนาวและกล้วย ซ่ึงมกั ประสบปัญหาความ
แหง้ แลง้ ขาดแคลนนำ้� ทำ� ใหร้ ายไดจ้ ากผลผลติ มพี อแคต่ อ่ ทนุ ไปปตี อ่ ปเี ทา่ นนั้ และคง
จะเปน็ เชน่ นนั้ ไปตลอด หากจนิ ดารตั นไ์ มไ่ ดก้ นิ ทเุ รยี นลกู แรกในชวี ติ เมอ่ื อายุ ๑๕ ปี

พ่อซอื้ ทุเรยี นมาฝาก เป็นทเุ รยี นลกู เลก็ ๆ พอไดก้ ินกช็ อบมาก เลยเก็บ
เมล็ดไว้ มาปลกู ในสวน ตอนนั้นก็คิดแค่วา่ อยากมที ุเรียนเอาไว้กิน

จินดารัตน์ลงมือปลูกทุเรียนอย่างง่ายๆ แค่ฝังเมล็ดลงในดิน แล้วก็คอยรดน้�ำ
เท่าน้ัน ทุเรียนต้นแรกจึงถูกปลูกขึ้นบนผืนดินบ้านโป่งลึก ๗-๘ ปีต่อมา มีทุเรียน
เพียงตน้ เดียวจาก ๓ ตน้ ท่ใี หล้ ูก ได้เกบ็ กินตามท่ีต้ังใจ

เม่ืออุทยานแห่งชาติแก่งกระจานส่งเสริมการปลูกทุเรียนในพื้นที่ จินดารัตน์
ไดท้ เุ รยี นเพม่ิ มาอกี ๗ ตน้ ครง้ั นเ้ี ธอคาดวา่ จะมรี ายไดจ้ ากทเุ รยี นเพม่ิ ขนึ้ หลายปตี อ่ มา
ทเุ รียนเริ่มให้ผลผลิต จนิ ดารัตน์ขนทเุ รยี นไปขายทีท่ ่ที ำ� การอทุ ยานฯ บ้าง ไปขาย
ตามตลาดบา้ ง เมอ่ื แรกนน้ั ทเุ รยี นของเธอขายไมไ่ ดเ้ ลย จนิ ดารตั นจ์ งึ เปลย่ี นกลยทุ ธ์
เปน็ ใหล้ กู คา้ ลองชมิ กอ่ น จนมพี อ่ คา้ จากทา่ ยางมาเหมาไปในราคากโิ ลกรมั ละ ๒๕ บาท
ทเุ รยี น ๑ ตนั สรา้ งรายไดค้ ร้งั แรกให้ถงึ ๒๐,๐๐๐ บาท

50 เร่อื งเลา่ ชาวปิดทอง