ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 โครงการชลประทานกระบี่ (อันดับที่ 3 ประจำปี 2565)

42

รูปที่ 3 แนวทางการตดิ ตอ่ สื่อสาร

วิธีการหลากหลาย
ง่าย คลอ่ งตวั

สือ่ สารแบบ 2 ทาง การสอื่ สารทีม่ ี ชดั เจน/เขา้ ใจ/
ประสทิ ธิภาพ ทัว่ ถึง/ครบถว้ น

สะดวก รวดเรว็

การรับฟงั และตอบสนองความคิดเห็นจากผรู้ ับบรกิ าร/ผู้ใช้นำ้ ชลประทาน

แนวทางการรับฟังและตอบสนองความคิดเห็นของผู้รับบริการ ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 มี

ช่องทางในการดำเนนิ การในหลายชอ่ งทาง เชน่
➢ การร่วมประชุมหมู่บ้าน หรอื เวทชี ุมชนต่างๆ
➢ การรบั ฟงั ปัญหาจากการประชมุ กลุ่มผ้ใู ช้นำ้ และการสำรวจติดตามความตอ้ งการใชน้ ้ำ
➢ การรบั ฟงั ความคดิ เห็น ข้อเสนอแนะจากเกษตรกรโดยตรงทางโทรศัพท์
➢ การแจ้งผา่ นอาสาสมคั รชลประทาน หรอื ประธานกลมุ่ ผู้ใชน้ ้ำ
➢ การประชุมคณะกรรมการจดั การชลประทาน (JMC)

รปู ท่ี 4 แนวทางการรับฟังความคดิ เหน็ กลุ่มผู้รับบริการ และผ้มู ีสว่ นไดส้ ่วนเสีย
การรับฟังความคดิ เห็น

ไม่อยใู่ นภารกิจ อยูใ่ นภารกิจ

แจ้งผูร้ บั บริการ/ใหค้ าแนะนา ตรวจสอบ
ทบทวนแนวทางแกไ้ ข/ปรับปรงุ

ดาเนนิ การ/ตัง้ แผน

แจ้งผ้รู บั บริการ/ใหค้ าแนะนา

43

รปู ที่ 5 การดำเนินการรับฟังความคิดเหน็ กลมุ่ ผู้รบั บรกิ าร และผมู้ ีส่วนได้สว่ นเสีย ด้วยกระบวนการมสี ่วนร่วม

ฝา่ ยส่งนำ้ และบำรงุ รักษาที่ 2 ได้นำวิธกี ารทีก่ องสง่ เสรมิ การมสี ว่ นร่วมของประชาชนกำหนดมาใช้ ในการรบั ฟงั
ความคิดเห็นของผูร้ บั บริการ เช่น การลงพ้ืนท่ีทำเวทีการมีส่วนรว่ ม ทำให้กลุ่มผู้รบั บรกิ าร เกดิ ความเปน็ กนั เอง
กล้าพูด กลา้ คุย กล้าเสนอข้อมูล เข้าใจข้อมูลของตวั เอง สดุ ทา้ ยสามารถเข้าใจปัญหาของพนื้ ที่ และแนวทาง
การแก้ไขปญั หาโดยชุมชน นำไปสเู่ ปา้ หมาย คลี่คลายปัญหาไดอ้ ย่างยั่งยืน

44

รูปที่ 6 การรบั ฟงั ความคิดเห็นจากการประชุมกลมุ่ ใชน้ ำ้ และสำรวจ ตดิ ตามความต้องการใช้นำ้

กระบวนการรับฟังความคิดเหน็ จากการประชุมกลมุ่ ผู้ใชน้ ้ำ จากการสำรวจความต้องการใช้นำ้ และ
การติดตามผลการสง่ น้ำให้กับเกษตรกร

45

รปู ท่ี 7 การรับฟังความคิดเหน็ จากการประชุมคณะกรรมการจดั การชลประทาน JMC

การรบั ฟังความคิดเหน็ จากการประชุมคณะกรรมการจัดการชลประทาน (JMC)

46

รูปที่ 8 การรับฟังความคิดเห็นจากเวทีประชุมหมู่บ้าน

รับฟังความคิดเห็นจากเวทีประชุมหมบู่ า้ น หรอื ส่วนราชการตา่ งๆ
รูปที่ 9 การรับฟังความคดิ เห็นจากคณะกรรมการตดิ ตามขยายผลโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

การรับฟงั ความคดิ เห็นจากคณะกรรมการติดตามและขยายผลโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ
ในดา้ นการใชป้ ระโยชน์ สบื สาน รกั ษา และต่อยอดโครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ ซึง่ มกี ารรว่ มประชุม
ทุกปี

47

2.2 วิธีการเพิ่มขีดความสามารถ/ศักยภาพของทีมงานต่อการปฏิบัติงานเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการ
ทำงาน

ความท้าทายเชงิ ยทุ ธศาสตรข์ องฝ่ายสง่ น้ำและบำรุงรักษาที่ 2 คือ

ตารางที่ 1 ความท้าทายเชิงยุทธศาสตรข์ องฝา่ ยสง่ น้ำและบำรุงรักษาท่ี 2

ความท้าทายเชงิ ยทุ ธศาสตร์ สิง่ ท่ที ้าทาย
ด้านพันธกิจ
1. ความสามารถในการเพ่ิมจำนวนแหล่งน้ำเพอ่ื ชุมชน
และเพิ่มพ้ืนท่ีชลประทาน

2. ความสามารถในการบริหารจดั การนำ้ ในเขต
โครงการได้อย่างบรู ณาการ ท่ัวถึง เปน็ ธรรม และ
มีประสทิ ธภิ าพ

3. ความสามารถในการลดพ้ืนท่ีความเสียหายของพืช
เศรษฐกิจในเขตชลประทานจากอุทกภัยและภยั
แล้ง

ดา้ นปฏิบตั กิ าร 1. การตอบสนองความต้องการของผูร้ ับบรกิ ารท่มี ี
ด้านทรพั ยากรบุคคล ความหลากหลายอย่างมีประสทิ ธิภาพ คลอ่ งตวั ทัว่ ถึง
และเปน็ ธรรม
2 .แกไ้ ขปัญหาการส่งน้ำในพ้ืนที่กรณีฉุกเฉินได้อย่าง
รวดเรว็ และทันเหตุการณ์
3. ความสามารถในการให้ความรู้ และสรา้ งจติ สำนึก
ใหร้ าษฎรในพน้ื ทส่ี ำนึกรกั แหล่งนำ้ ชลประทาน
4. การพฒั นาคุณภาพการให้บรกิ ารเพ่ือความพงึ พอใจ
ของผรู้ บั บรกิ าร
5. การจดั ทำฐานข้อมลู ทสี่ ำคัญและจำเป็นในการ

ปฏิบตั งิ าน

1. ความสามารถในการให้ความรู้ สง่ เสริม สนับสนุน
ใหบ้ คุ ลากรมีความรู้ความเขา้ ใจในการดแู ลซ่อมแซม
และบำรุงรักษาอาคารชลประทานเพิม่ ขน้ึ
2. ความสามารถในการให้ความรู้ สนบั สนนุ ให้
บคุ ลากรเรยี นรู้การใช้เทคโนโลยีในการปฏิบัติงาน
เพิ่มข้ึน
3. ความสามารถในการสง่ เสริม สนับสนนุ ให้บคุ ลากร
พฒั นาทักษะ ความรู้ความสามารถ ในการปฏบิ ัติงาน
เพิ่มขึ้น
4. การเสริมสรา้ งความผาสุกและความผกู พนั ของ
บุคลากร

48

แนวทางและวธิ กี ารในการปรับปรุงประสทิ ธิภาพของฝ่ายส่งนำ้ และบำรงุ รกั ษาที่ 2 เพือ่ ให้เกิดผลการ
ดำเนินการท่ีดอี ยา่ งต่อเนือ่ ง

ตารางที่ 2 แนวทางและวิธกี ารในการปรับปรุงประสทิ ธภิ าพของฝ่ายส่งนำ้ และบำรงุ รักษาที่ 2

แนวทางการปรบั ปรุงประสิทธิภาพ ผลที่คาดว่าจะได้รับ
- นำเทคโนโลยี และอุปกรณม์ าช่วยในการ
- สามารถรวบรวมและจัดทำระบบข้อมูลของฝา่ ยฯ ท่ี
ปฏบิ ตั งิ านการบรหิ ารจัดการน้ำ มคี วามสะดวกตอ่ การคน้ หาและนำใช้งาน
- เสรมิ สร้างความรู้ ความสามารถของตนเองและ
- สามารถเพิ่มขีดความสามารถในการปฏบิ ัติงาน
บคุ ลากรภายในฝา่ ยสง่ นำ้ ฯท่ี 2 อย่างต่อเนอ่ื ง และการให้บริการ เพื่อตอบสนองกลุ่มผูใ้ ช้น้ำและ
ผรู้ บั บริการไดด้ ีย่งิ ขน้ึ
- สร้างเครือข่ายการมีสว่ นรว่ ม
- สามารถสนบั สนุนการบรหิ ารจัดการนำ้ และแก้ไข
ปัญหาความเสยี หายจากภยั ท่ีเกิดจากน้ำ

การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลาการ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการปฏิบัติงานของบุคลการและเจ้า
หนา้ ภายในโครงการ

เนอื่ งจากข้อจำกัดด้านอัตรากำลังท่ีมีไมเ่ พียงพอ จำเป็นตอ้ งเพิ่มศกั ยภาพหรือพัฒนาบุคลากรท้ังการ
พัฒนาตนเองของหัวหน้าฝ่ายสง่ น้ำและบำรงุ รักษาที่ 2 ที่เข้ารับการอบรม หรือสัมมนาดว้ ยตนเองแล้ว ทางฝ่ายสง่
น้ำฯ ได้มีการส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้ปฏิบัติงานมีการพัฒนาสมรรถนะขีดความสามารถในการดำเนินงาน หรือเพ่ิม
องค์ความรู้ ความเข้าใจในการปฏิบัติงาน เพื่อให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
แกป้ ญั หาหรือตอบสนองความต้องการของผ้รู ับบริการได้อยา่ งทนั ทว่ งที

รปู ท่ี 10 การถา่ ยทอดความรู้ เพ่อื พฒั นาบุคลากรและเจา้ หนา้ ที่โครงการ

การสอนภายในหนว่ ยงาน (Unit School) เรื่องหลักการ
ชลประทานเบื้องต้น โดยมีนายธีร ชยเจตน์ เป็นวิทยากรถ่ายทอด
องค์ความรู้ ให้แก่เจ้าหน้าที่ ข้าราชการ ลูกจ้างประจำ เพื่อ
เพิ่มพูนความรู้ ความเข้าใจในการทำงาน ด้านชลประทาน
เบื้องต้น ตลอดจนวิธีการตรวจสอบ พิจารณา และแก้ไขปัญหา
เบอื้ งตน้ ห้องประชมุ โครงการชลประทานกระบี่

49

การสอนภายในหน่วยงาน (Unit School) เรอ่ื งการเดิน
สำรวจอาคารชลประทาน โดยมนี ายธรี ชยเจตน์ เปน็ วิทยากร
ถา่ ยทอดองคค์ วามรู้ ให้แก่เจา้ หน้าท่ี ขา้ ราชการ ลูกจ้างประจำ
เพอ่ื เพม่ิ พูนความรู้ ความเข้าใจในการทำงาน ดา้ นชลประทาน
เบ้ืองต้น ตลอดจนวธิ กี ารตรวจสอบ พิจารณา และแก้ไขปัญหา
เบอื้ งตน้ ห้องประชมุ โครงการชลประทานกระบ่ี

การสรา้ งบรรยากาศในการทำงานทท่ี ำงาน
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ ได้สร้างบรรยากาศในการทำงานให้เกิดความอบอุ่น พร้อมทั้งสะดวกในการ

ติดตอ่ ประสานงาน ทั้งนเ้ี พ่อื ให้ฝ่ายฯสามารถบริหารงานและดำเนินงานไดต้ ามเปา้ ประสงค์ที่วางไว้ โดยมีแนวทาง
ดงั นี้

❖ จดั สถานทที่ ำงานให้สะอาด สะดวกสบาย และมกี ารตกแต่งท่ีดีอย่เู สมอ
❖ จดั ให้มีพ้นื ที่ผกั ผ่อน
❖ จดั ทำอาหาร และทานรว่ มกัน
❖ ทำกิจกรรมในวันสำคญั ร่วมกัน

การจดั สภาพแวดล้อมการทำงาน

(1) การจดั สถานทแ่ี ละสภาพแวดล้อมในการทำงาน
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้จัดที่ทำงานให้มีสภาพแวดล้อมที่ดี มีความสวยงาม มีความปลอดภัย

อาคารมีลักษณะโปร่ง อากาศถ่ายเทดี มีอุปกรณ์สำหรับการใช้งานที่เหมาะสม มีที่สำหรับผู้มารับบริการ มี สิ่ง
อำนวยความสะดวกใหก้ บั ผู้รบั บรกิ าร ส่งผลตอ่ ประสิทธภิ าพการทำงานของบคุ ลากร

50

รูปที่ 11 ทที่ ำการฝ่ายส่งนำ้ และบำรุงรกั ษาที่ 2

อาคารท่ที ำการฝ่ายส่งนำ้ และบำรงุ รักษา
ที่ทำการฝ่ายสง่ สง่ นำ้ และบำรุงรกั ษาท่ี 2

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ี 2

51

โตะ๊ ทำงานและคอมพิวเตอร์

(2)การจัดแผ่นปา้ ยและข้อมูลในสถานทที่ ำงาน
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรกั ษาที่ 2 ได้มกี ารจดั แผ่นป้ายรายช่ือเจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏิบัตงิ าน แผนผงั โครงสร้างของฝ่าย

ส่งน้ำและบำรุงรักษา ข้อมูลด้านการบริหารจัดการน้ำที่สำคัญตลอดจน ขั้นตอนหรือกระบวนการให้บริการแก่
ผรู้ บั บริการ เพ่อื ใหผ้ ู้รับบรกิ ารมีความสะดวกในการติดต่อประสานงานและทราบข้อมูลข่าวสารการดำเนินงานของ
ฝา่ ยฯ

รูปท่ี 12 แผน่ ป้ายและข้อมูลในสถานทีท่ ำงานฝ่ายส่งนำ้ และบำรงุ รกั ษาท่ี 2

52

รปู ท่ี 13 การสรา้ งบรรยากาศภายในฝา่ ยสง่ น้ำและบำรงุ รักษาท่ี 2

มมุ กาแฟ และเครื่องดื่ม

สวสั ดิการอาหารกลางวัน
รปู ท่ี 14 การสร้างความสัมพันธภ์ ายในองค์กร

กิจกรรมสร้างความสัมพนั ธ์ภายในองค์กร เพื่อส่งเสรมิ ให้เกิดความรักความสามคั คี
ร่วมมอื ร่วมใจ ในการขบั เคลื่อนงานและนโยบายตา่ งๆ ไปสู่ผลสำเรจ็ เพราะฝา่ ยส่งนำ้ และบำรงุ รักษาท่ี 2
เลง็ เห็นว่า ไม่วา่ บุคลากรจะมีความสามารถ หรือมีเทคโนโลยีที่ดพี ร้อมขนาดไหน แต่หากคนท่ที ำงานร่วมกัน มี

ความขดั แย้งกัน หรือไม่มีใจในการทำงาน ผลสำเร็จกย็ ่อมไมส่ ามารถเกดิ ขน้ึ ได้

53

หมวดท่ี 3

การบริหารจัดการ

3.1 วธิ กี ารรับทราบ/รบั ร/ู้ คำนวณปรมิ าณน้ำต้นทนุ ในการจัดสรรน้ำ หรือการระบายน้ำในแตฤ่ ดกู าล
การวางแผนการส่งนำ้
(1) การจัดทำเกณฑ์การบริหารจัดการน้ำ เช่น Rule Curve หรือเกณฑ์การบริหารจัดการน้ำท่าในกรณีไม่มี

อ่างเก็บน้ำเกณฑ์การบริหารจัดการน้ำตามปริมาณที่ได้รับจัดสรรหรือเกณฑ์การระบายน้ำของแหล่งน้ำ
ต้นทุนหรอื อืน่ ๆ

ในการกำหนดพื้นที่ส่งน้ำฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 มีแนวทางในการดำเนินงานได้แก่ การ
เรียงลำดับความสำคัญเรื่องน้ำ ได้แก่ 1.น้ำเพื่อการอุปโภค-บริโภค 2.เพื่อรักษาระบบนิเวศ 3.เพื่อการเกษตร
4.เพื่อกิจกรรมอื่น ๆ และนำมาคำนวณหาพื้นท่ีเพาะปลกู ให้เหมาะสมกับปริมาณน้ำต้นทุน ซึ่งจะทำให้เป็นการลด
ความเสี่ยงต่อความเสียหายของผลผลิตต่อการขาดน้ำ ซึ่งโครงการได้ใช้แนวทางนี้ในการบริหารจัดการน้ำทุก
ฤดกู าลของโครงการ

รูปท่ี 1 แนวทางการกำหนดพ้นื ทีส่ ่งนำ้ ของโครงการ

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 วางแผนการเพาะปลูกพืชฤดฝู น จำนวน 32,553 ไร่(เต็มพื้นทีส่ ่งน้ำ) มา
คำนวณหาความตอ้ งการใชน้ ำ้ ของฝา่ ยฯ โดยใชโ้ ประแกรม ROS-EXCEL

คำนวณหาความต้องการใช้นำ้ ของฝา่ ยฯ โดยใช้โประแกรม ROS-EXCEL

54

ตารางที่ 1 แผนความต้องการใชน้ ำ้ ของฝา่ ยส่งนำ้ และบำรุงรักษาที่ 2 ฤดฝู น/แล้ง 2562/2563

ฤดกู าล ฤดูฝน ( พ.ค. - ต.ค. )
ฤดแู ล้ง ( พ.ย. - เม.ย.)

55

รูปท่ี 2 เกณฑ์การบรหิ ารจดั การน้ำอา่ งเก็บน้ำคลองหยา อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ ปี 2563 (Rule Curve)

(2) การตรวจสอบคา่ สัมประสิทธ์ิของอาคารชลประทานหลัก
กรณีอ่างเก็บน้ำคลองหยา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นการส่งน้ำด้วยระบบท่อส่งน้ำ ไม่มีการ

ตรวจสอบค่าสัมประสิทธิ์ของอาคารชลประทาน เนื่องจากไม่มีเครื่องมือในการวัด แต่จะทำการตรวจสอบแรงดัน
น้ำจากหวั จา่ ย (Riser) ให้สมั พนั ธ์กบั การเปดิ ประตูน้ำ ( Gate Valve) ดว้ ยเกดวัดแรงดัน
3.2 การนำปรมิ าณน้ำต้นทุนท่ีได้รับมาวางแผนจดั สรรนำ้ /ระบายน้ำ

(1) การจัดทำปฏิทินการปลูกพืช/การจัดทำแผนการจัดการน้ำในพื้นที่โดยแปลงน้ำฝนเป็นน้ำท่าหรือ
ปฏทิ นิ การระบายน้ำ

56

เกษตรกรในพื้นที่ของฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ส่วนใหญ่จะทำสวนปาล์มน้ำมัน และยางพารา
สำหรบั พืชไร่ พชื ผัก สวนผลไม้ สามารถทำได้ตลอดท้งั ปี เพราะอา่ งเกบ็ นำ้ คลองหยา อันเน่อื งมาจากพระราชดำริ
ส่งนำ้ ด้วยระบบคลองสง่ น้ำ และจัดสรรน้ำได้ทวั่ ถึง เพยี งพอ

ซง่ึ ชว่ งเวลาในการเพาะปลกู ทเ่ี หมาะสมสำหรบั ฝ่ายส่งนำ้ และบำรุงรกั ษาท่ี 2 ดงั น้ี
➢ การปลกู พชื ฤดูฝน อยใู่ นชว่ งเดอื นพฤษภาคม ถงึ เดือนตลุ าคม
➢ การปลกู พืชฤดแู ล้ง อยูใ่ นชว่ งเดอื นพฤศจิกายน ถงึ เดือนเมษายน

ผลที่ได้ : ทำให้ผู้ใช้น้ำในทุกภาคส่วนได้รับทราบแผนการส่งน้ำ ซ่อมแซม ปรับปรุง บำรุงรักษาของ
ฝา่ ยสง่ นำ้ และบำรงุ รกั ษา สามารถ กำหนดแผนการเพาะปลกู และการใชน้ ำ้ ของผ้ใู ชน้ ้ำไดส้ อดคล้องกับชลประทาน

(2) เกณฑ์การกำหนดพนื้ ทร่ี ะบายน้ำ/การกำหนดพน้ื ที่เพาะปลกู ตามศกั ยภาพของน้ำต้นทนุ /การวางแผน
การบรหิ ารจัดการน้ำตามศกั ยภาพของลำน้ำ

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 มีการวางแผนการปลูกพืชในเขตพื้นที่อ่างเก็บน้ำ ทั้งฤดูฝนและฤดูแล้ง
เต็มพื้นที่ส่งน้ำ จำนวน 32,553 ไร่ เนื่องจากเป็นการใช้น้ำจากคลองส่งน้ำและระบบท่อส่งน้ำ และปริมาณน้ำ
ต้นทุนจากอา่ งเกบ็ นำ้ มีอย่างเพยี งพอ

รปู ที่ 3 แนวทางการกำหนดพน้ื ที่เพาะปลูก

เตม็ พ้ืนท่ี
(ส่งเสริมการใช้น้ำแบบ

ประหยดั )

ใชน้ ้ำแบบรอบเวร

(3) การสำรวจขอ้ มูลความต้องการใช้น้ำของผใู้ ชน้ ้ำก่อนส่งน้ำ/การสำรวจศักยภาพในการระบายน้ำในลำ
น้ำท่รี ับผิดชอบ

ฝ่ายสง่ นำ้ และบำรุงรักษาที่ 2 รว่ มกบั กลุ่มบรหิ ารการใชน้ ้ำ ทำกระบวนการมีสว่ นร่วมกับกลุ่มผู้ใช้น้ำฯ
เพื่อชี้แจงประชาสัมพันธ์แผนการส่งน้ำ ติดตามสอบถามปัญหาต่างๆ พร้อมทั้ง ทำการสำรวจความต้องการปลูก
พืช และความต้องการใช้น้ำ ร่วมกับ อาสาสมัครชลประทาน หลังจากไดข้ ้อมลู การปลูกพืชแลว้ ฝา่ ยส่งน้ำฯท่ี 2 จะ
ตรวจสอบข้อมูลความต้องการเพาะปลกู ความต้องการใชน้ ำ้ สำหรับวางแผนความตอ้ งการใช้นำ้ ต่อไป

57

รปู ท่ี 4 การสำรวจข้อมูลการเพาะปลูกและความต้องการใช้น้ำ

(4) การจัดทำแผนจัดสรรน้ำรายฤดูกาล/รายเดือน/รายสัปดาห์/การจัดทำแผนการบริหารจัดการลำน้ำใน
พ้ืนทร่ี ับผดิ ชอบ
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 นำแผนการเพาะปลูกท่ีวางไว้มาคำนวณหาความต้องการใช้น้ำ โดยใช้

โปรแกรม ROS-EXCEL ดังนี้

รปู ที่ 5 กราฟแสดงแผนความต้องการใชน้ ำ้ ของฝา่ ยส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ี 2 ฤดฝู น/แล้ง 2562/2563

ความตอ้ งการใช้น้ำจากอ่างเก็บนำ้

0.60

ป ิรมาณ ้นำ ( ้ลาน ลบ.ม.) 0.50

0.40

0.30

0.20

0.10

0.00
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

เกษตรกรรม อปุ โภค-บรโิ ภค รักษาระบบนิเวศน์ สปั ดาห์

58

รปู ที่ 6 กราฟแสดงแผนความตอ้ งการใช้นำ้ รวมทุกกจิ กรรมของอ่างฯ ฤดูฝน/แลง้ 2562/2563

ความต้องการน้าจากอา่ งเกบ็ น้ารวมทุกกจิ กรรม

ปริมาณน้ำ (ล้าน ลบ.ม.) 1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

สปั ดาห์

3.3 การแจ้งข่าวสารให้ผู้ใช้น้ำทราบท้ังก่อนและระหว่างส่งน้ำ /การแจง้ ขา่ วสารให้ผรู้ บั บริการและผู้มีส่วนได้
สว่ นเสียในลำน้ำที่รับผดิ ชอบ

ฝา่ ยส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ี 2 ได้ดำเนินการแจง้ ขา่ วสารให้กบั กลมุ่ ผู้ใชน้ ้ำฯทั้งก่อนส่งนำ้ ระหว่างส่งน้ำ
และหลังส่งน้ำ โดยมแี นวทางดำเนินการทงั้ ในภาวะปกติ และในภาวะวกิ ฤต ดงั นี้

ตารางที่ 2 แนวทางการแจ้งข่าวสารของฝ่ายส่งน้ำและบำรงุ รกั ษาที่ 2

ข้ันตอน แจง้ ขา่ วสารถงึ โดยวิธี

กอ่ นสง่ น้ำ • กลุ่มบริหารการใช้น้ำ • การลงพืน้ ท่ีการมสี ว่ นรว่ ม
ระหว่างการส่งนำ้ • กลุ่มพื้นฐานการใชน้ ้ำ • แจ้งทางไลน์กลุ่ม
หยุดส่งน้ำ • ออกหอกระจายข่าวหม่บู ้าน, มสั ยดิ
• กลุ่มบรหิ ารการใช้นำ้ • ติดตามการใช้น้ำ ลงเวทีการมีส่วนร่วม
• กล่มุ บริหารการใชน้ ำ้ ฯ • ส่งหนังสอื แจง้
• กลุม่ พ้ืนฐานการใช้น้ำ • แจ้งทางไลนก์ ลุ่ม
• หน่วยงานอ่นื ทีเ่ ก่ียวขอ้ ง • ออกหอกระจายขา่ วหมบู่ า้ น, มสั ยสิ

59

รูปที่ 7 การประชาสมั พันธ์แผนการส่งนำ้ ใหก้ บั กลมุ่ ผู้ใชน้ ้ำชลประทาน

รปู ที่ 8 การประชาสมั พนั ธ์ให้กับกลุ่มผู้ใชน้ ้ำชลประทาน

3.4 การควบคุมการสง่ น้ำในระดบั ตา่ งๆ /การควบคุมการระบายนำ้ ในระดับตา่ งๆ
อ่างเก็บน้ำบางกำปรัด ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 มีการควบคุมการใช้น้ำ ด้วยอาคารควบคุม

(Control House) ซึ่งควบคุมระบบท่อส่งน้ำสายใหญ่ และลงคลองธรรมชาติ ไปยังฝายคลองบางกำปรัด ควบคุม
ทรบ.คลองสง่ น้ำสายใหญฝ่ ง่ั ขวา

60

รูปท่ี 9 การแบ่งโซนพน้ื ท่กี ารบริหารจดั การ อา่ งเก็บน้ำบางกำปรดั อนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

3.5 การดำเนินงานป้องกนั และบรรเทาภัยจากน้ำหรือในสภาวะวกิ ฤต (น้ำทว่ ม/น้ำแล้ง/น้ำเสีย)

ในเขตพ้ืนท่ีฝา่ ยสง่ นำ้ และบำรุงรกั ษาที่ 2 ไม่มีพน้ื ทเี่ กดิ เหตุอทุ กภัย แตอ่ าจจะเกิดได้บ้างคือพน้ื ท่ี
นอกเขตชลประทานทีร่ ับผิดชอบ เป็นเหตกุ ารณน์ ้ำปา่ ไหลหลาก เนื่องจากพนื้ ท่เี ปน็ ทลี่ าดเชงิ เขา กรณีมีปรมิ าณ
นำ้ ฝนเกิน 100 มม.

ตารางท่ี 3 แนวทางการแจง้ ข่าวสารในภาวะวกิ ฤตของฝา่ ยสง่ น้ำและบำรงุ รักษาท่ี 2

สถานการณ์ แจง้ ขา่ วสารถงึ โดยวธิ ี

กอ่ นเกิดเหตุ • โครงการชลประทานกระบ่ี เป็นการแจง้ เตือนกรณีมฝี นตกในพ้นื ที่
เกนิ 100 มม. โดยใช้ช่องทาง
• หนว่ ยราชการทเ่ี กย่ี วข้อง • โทรศัพท์
• ไลน์กลุ่ม
• ผนู้ ำชมุ ชนทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง • ประชุมวางแผนเตรียมความพรอ้ ม
• สมาชิกกล่มุ ผูใ้ ชน้ ้ำท่ีเกยี่ วข้อง

ประสบเหตุ • โครงการชลประทานกระบี่ เป็นการประชุมวางแผนให้การชว่ ยเหลอื
หลังเกิดเหตุ • หน่วยราชการทเ่ี ก่ียวข้อง • โทรศัพท์
• ผู้นำชมุ ชนท่เี ก่ยี วข้อง • ไลน์กลุม่
• สมาชกิ กลมุ่ ผู้ใช้นำ้ ท่เี กีย่ วข้อง • ให้การชว่ ยเหลอื เบื้องต้น
• ขอสนับสนนุ เคร่ืองจักร เคร่ืองมอื สชป.
• โครงการชลประทานกระบี่
• หน่วยราชการทเี่ กีย่ วข้อง 15
• ผู้นำชุมชนท่เี กีย่ วขอ้ ง
• สมาชกิ กลุ่มผู้ใช้น้ำที่เกี่ยวขอ้ ง การใชก้ ารช่วยเหลือ เยียวยาผูป้ ระสบเหตุ
• สนับสนุนเครอ่ื งจกั ร เครื่องมือ

61

(1) การปฏิบัติงานในภาวะวิกฤติ

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 มีการประชุมวางแผนกับโครงการชลประทานกระบี่ สำหรับแผนเตรียม
ความพร้อมรับมือสถานการณ์ต่างๆ ตามช่วงเวลาที่กรมฯ หรือจังหวัดสั่งการ โดยจัดเจ้าหน้าที่ที่มีประสบการณ์
พร้อมประสานเครื่องจักร – เครื่องมือ กับสำนักเครื่องจักรกล สำนักงานชลประทานที่ 15 ให้เตรียมพร้อมรับ
สถานการณ์

(2) การควบคุมคุณภาพน้ำ

ฝ่ายส่งน้ำและบำรงุ รักษาท่ี 2 ได้ให้ความสำคญั ต่อคุณภาพนำ้ ในอ่างเกบ็ น้ำและฝายทดน้ำ มีการเก็บตวั อยา่ งน้ำ

ส่งสำนักงานชลประทานท่ี 15 เพ่อื ตรวจสอบคุณน้ำเปน็ ประจำทกุ เดือน โดยคุณภาพของชลประทานต้องมี

6 ตวั องคป์ ระกอบ ได้แก่

1. TDS = Total Dissolved Solid ไมเ่ กิน 1,300 ppm.

2. Sal. = Salinity = คา่ ความเค็ม ไมเ่ กนิ 1.0 ppt

3. EC = Electric Conductivity ไม่เกนิ 2,000 S/cm.

4. DO = Dissolved Oxygen ไม่ต่ากวา่ 2.0 ppm.

5. pH = Potential of Hydrogen ion ระหว่าง 6.5 - 8.5

6. อณุ หภมู ิ ไม่เกิน 40 °C

ตารางท่ี 4 นำส่งตัวอย่างน้ำเพ่ือตรวจสอบคุณภาพ

62

ตารางที่ 5 ผลการตรวจคุณน้ำในเขตพน้ื ท่ีฝา่ ยส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ี 2

3.6 การดำเนนิ การจดั ทำบันทึกประวตั กิ ารตรวจสอบสภาพ และการบำรุงรักษาอาคารชลประทาน /Walk
through

(1) การจัดทำบันทึกประวัติ การตรวจสอบสภาพและการบำรงุ รักษาอาคารชลประทาน
แผน-ผลการดำเนินงานซ่อมแซมและบำรุงรกั ษาของฝ่ายสง่ นำ้ และบำรงุ รกั ษาท่ี 2

ตารางท่ี 6 แผนงานซ่อมแซมและบำรงุ รกั ษาโครงการชลประทาน

ที่ ช่อื งาน ปี/งบประมาณ (ลา้ นบาท) 2566
2562 2563 2564 2565

1 ซอ่ มแซมคลองส่งนำ้ สาย 1R-LMC ฝายคลองน้ำแดง 0.500

2 ซอ่ มแซมคลองส่งนำ้ สาย 1L-RMC ฝายคลองนำ้ แดง 0.500
3 ซอ่ มแซมคลองสง่ นำ้ สาย 1L-RMC อา่ งเกบ็ น้ำบางกำปรัดฯ 0.500

4 ซอ่ มแซมคลองสง่ น้ำสาย 1L-RMC อา่ งเกบ็ น้ำคลองหยาฯ 0.500

5 ซ่อมแซมคอนกรีตดาด สาย 1R-RMC กม.4+500-กม.5+000 อ่างเกบ็ 0.476
น้ำบางกำปรัด โครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

6 ซอ่ มแซมคอนกรตี ดาด สาย RMC กม.3+000 - กม.5+000 อา่ งเก็บนำ้ 0.572
บางกำปรดั โครงการอันเน่อื งมาจากพระราชดำ 0.385
0.477
7 ซอ่ มแซมหวั งานอา่ งเกบ็ นำ้ คลองหยา โครงการอันเน่อื งมาจาก
พระราชดำริ

8 ซอ่ มแซมคอนกรตี ดาด สาย 1L-LMC ฝายคลองน้ำแดง

9 ซ่อมแซมคอนกรตี ดาด สาย LMC กม.6+000 - กม.8+500 ฝายคลอง 0.762
นำ้ แดง 0.572

10 ซอ่ มแซมคอนกรีตดาด สาย RMC กม.1+000 - กม.2+500 ฝายคลอง
น้ำแดง

63

11 ซอ่ มแซมระบบทอ่ สง่ นำ้ สาย 1L-RMP กม. 0+100 - 0+350อา่ งเกบ็ นำ้ 0.500
คลองหยา โครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ 0.550
0.300
12 ซ่อมแซมอาคารจ่ายน้ำ ฝายคลองบางสร้าน โครงการอันเนอ่ื งมาจาก 0.500
พระราชดำริ
0.450
13 งานซ่อมแซมระบบท่อสง่ นำ้ สาย 1L-RMP กม. 0+030 - 0+190 ฝาย 0.480
หว้ ยนำ้ แกว้ โครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

14 ซ่อมแซมระบบท่อสง่ นำ้ สาย LMP กม. 2+390 - 2+465 อา่ งเก็บน้ำ
หว้ ยลกึ

15 ซ่อมแซมอาคารประกอบระบบทอ่ สง่ นำ้ สาย RMP กม.0+000-8+200
ฝายคลองบางสรา้ นอันเน่อื งมาจากพระราชดำริ

16 ซอ่ มแซมอาคารประกอบระบบท่อส่งน้ำ สาย RMP กม.0+000-9+000
ฝายหว้ ยน้ำแกว้ อนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

(2) การดำเนินงานบำรงุ รักษาปกติ เชิงปอ้ งกัน และกรณเี ร่งดว่ น
รปู ที่ 10 การดำเนนิ งานบำรุงรักษาปกติ

ซอ่ มแซมคอนกรีตดาดคลองส่งนำ้ ฝายคลองนำ้ แดง

ซ่อมแซมท่อส่งนำ้ ฝายคลองบางสรา้ น อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

64
(3) การบนั ทกึ ประเมินผลการบำรงุ รกั ษา ประจำฤดูกาล

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้จัดทำเอกสารการดำเนินการซ่อมแซมบำรุงรักษา เพื่อเก็บไว้เป็น
ข้อมูลสถิตปิ ระวตั ิการซ่อมแซม สำหรับใช้ตรวจสอบ วเิ คราะห์ และวางแผนงานในอนาคตตอ่ ไป

(4) การประเมนิ ผลการสง่ น้ำ
การคำนวณประสิทธภิ าพการชลประทานประจำฤดู (ร้อยละ) หรอื คำนวณปริมาณการใชน้ ำ้ ของพืชต่อ

ฤดู (ลบ.ม./ไร)่
เม่ือส้นิ สดุ ฤดกู าลส่งน้ำฝา่ ยส่งน้ำฯท่ี 2 ไดค้ ำนวณประสิทธภิ าพการชลประทานประจำฤดู ดงั น้ี

ตารางที่ 7 การประเมนิ ประสิทธภิ าพชลประทานในฤดฝู น ปี 2562/2563

ประสิทธิภาพชลประทานในฤดูฝน ปี 2562/2563 = 75.68 %

65

ตารางท่ี 8 การประเมินประสทิ ธภิ าพชลประทานในฤดูแล้ง ปี 2562/2563

ประสทิ ธิภาพชลประทานในฤดูแล้ง ปี 2562/2563 = 71.86 %

การปฏิบตั ติ าม พรบ.ชลประทานทเี่ กีย่ วขอ้ ง
(1) การดำเนนิ การประกาศชลประทานตามมาตรา 5 และมาตรา 8
ฝ่ายส่งนำ้ และบำรงุ รักษาท่ี 2 ไดม้ กี ารประกาศชลประทานมาตรา 5 ในเขตรบั ผดิ ชอบดังตอ่ ไปนี้

1. อ่างเกบ็ น้ำบางกำปรัด อันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ มีการประกาศมาตรา 5
(2) การจดั เกบ็ รายได้มาตรา 8
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรกั ษาที่ 2 ยังไม่มีการเก็บรายได้ เนื่องจากอยู่ระหวา่ งรอผลการประกาศมาตรา 8

หากมีผลการประกาศมาตรา 8 เรียบรอ้ ยแลว้ ทางฝ่ายสง่ นำ้ และบำรุงรักษาที่ 2 จะดำเนนิ การจดั เกบ็ รายไดต้ ่อไป

(3) การดูแลและการบรหิ ารจดั การพื้นทีร่ าชพสั ดุ และการบกุ รกุ ท่ีราชพัสดุ
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้มอบหมายในการระวังชี้แนวเขตที่ดินในเขตชลประทานในพื้นท่ีที่

รับผิดชอบ และการตรวจสอบในเรื่องการขออนุญาตใช้ที่ราชพัสดุ หรือการขออนุญาตก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างต่างๆ
รวมทั้งดูแลและตรวจสอบการบุกรุกที่ราชพัสดุ โดยฝ่ายฯดำเนินการตามกระบวนงานขอใช้ที่ราชพัสดุในความ
ครอบครองของกรมชลประทานเปน็ หลัก

66
รปู ท่ี 11 คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงาน การขอใช้ทรี่ าชพัสดแุ ละทดี่ ินของรฐั ประเภทอน่ื ท่ีกรมชลประทานใช้ประโยชน์

67

รปู ท่ี 12 ขนั้ ตอนการปฏบิ ัติงานขอใช้ทรี่ าชพัสดุ

68
รปู ท่ี 13 การรับมอบอำนาจจากโครงการชลประทานกระบ่ี เรอื่ งการระวังชแ้ี นวเขตและลงชอ่ื รบั รองเขตท่ดี ิน

69

3.7 การคดิ ค้น/นำนวตั กรรมมาใช้การปฏบิ ัติงาน หรือปรับปรุงวิธีการทำงาน
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ี 2 ได้นำอากาศยานไร้คนขบั ซ่ึงได้รับการจัดสรรจากกรมชลประทานมา

ใชใ้ นการเกบ็ ขอ้ มลู ถ่ายภาพมมุ สงู ทำให้สามารถศึกษา วิเคราะห์พ้นื ท่ไี ด้อย่างถกู ต้อง แมน่ ยำ สามารถอำนวย
ความสะดวกในการปฏบิ ตั งิ านไดอ้ ย่างมปี ระสิทธภิ าพ

การปรับปรุงวิธีการทำงาน ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 โดยการถ่ายทอดองค์ความรู้และ
ประสบการณ์ทำงานของลูกจ้างประจำตามตอนส่งน้ำให้กับพนักงานราชการและลูกจ้างชั่วคราว เพื่อจะมา
แก้ปญั หาการขาดแคลนเจ้าหนา้ ที่ท่จี ะดแู ลอา่ งเก็บน้ำและระบบส่งนำ้ ต่อไป

3.8 วิธีการสร้างการมสี ่วนร่วมกบั ผ้รู ับบรกิ ารและผู้มีส่วนไดส้ ่วนเสยี ในแต่ละฤดูกาล
การพฒั นาและเสริมสร้างความเข้มแข็งองคก์ รผู้ใชน้ ำ้ ชลประทาน และผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย
(1) การสรา้ งความเขา้ ใจกบั กล่มุ ผใู้ ชน้ ้ำอยา่ งตอ่ เนื่องโดยการประชมุ อบรมดูงานการจดั เวทชี มุ ชน ฯลฯ

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ใช้กระบวนการทำความเข้าใจกับผู้ใช้น้ำหลายลักษณะ เช่น การเข้าไปพบปะพูดคุย
ในลักษณะ ไม่เป็นทางการ สร้างความคุม้ เคยกับชาวบา้ น นัดประชุมเม่ือทิศทางของกลุ่มเร่ิมชดั เจน หรือลักษณะ
การเข้าไปร่วมในเวทีการประชุมประจำเดือนของหมู่บ้าน เพื่อประชาสัมพันธ์สถานการณ์ แผนการส่งน้ำ หรือ
แผนการซอ่ มแซมของฝา่ ยฯ หรือลักษณะการประชุมสร้างความเขม้ แข็งกลมุ่ ผใู้ ช้นำ้ ชลประทาน
โดยฝา่ ยสง่ น้ำและบำรุงรักษาท่ี 2 ได้กำหนดแนวทางปฏิบัติเพื่อใหบ้ รรลุตามวตั ถุประสงค์ ดงั นี้

❖ พบปะพูดคุยทำความคุ้นเคย อธิบายความสำคัญของการใช้น้ำจากโครงการในลักษณะกลุ่มผู้ใช้
น้ำ

❖ เข้าร่วมประชุมประจำเดือนของหมู่บา้ น เพือ่ ประชาสัมพนั ธส์ ถานการณ์น้ำ แผนการส่งนำ้ –ใช้น้ำ
ของภาคสว่ นตา่ งๆ

❖ ร่วมกับกลุ่มบริหารการใช้น้ำชลประทาน ทำกระบวนการมีส่วนร่วม เพื่อแสวงหาความจริง
ทางดา้ น ปัญหา สาเหตุ ความตอ้ งการใชน้ ้ำ ความต้องการปลกู พชื ของสมาชกิ ผใู้ ชน้ ้ำในกลุม่ พื้นฐานต่างๆ

❖ ร่วมกับฝ่ายจัดสรรน้ำและปรับปรุงระบบชลประทาน ดำเนินการประชุม/สัมมนาบทบาทหน้าท่ี
ของคณะกรรมการจัดการชลประทาน เป็นประจำทุกปี ปีละ 2 ครั้ง ในช่วงก่อนถึงฤดูเพาะปลูก โดยจะมีการ
สรุปผลการดำเนินการในรอบฤดูกาลที่ผ่านมา ปัญหาอุปสรรค สถานการณ์น้ำ และแนวทางการปลูกพืช แนว
ทางการใชน้ ้ำของทกุ ภาคส่วน

70

รปู ที่ 14 การประชุมกล่มุ ผใู้ ชน้ ้ำเพื่อสำรวจความต้องการปลกู พชื และความต้องการใชน้ ้ำ

รปู ท่ี 15 การประชมุ กลมุ่ ผูใ้ ช้น้ำเพอ่ื ตดิ ตามผลการใช้นำ้
รูปท่ี 16 จดั ประชุมสร้างความเขม้ แข็งกลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน

71

รูปที่ 16 (ต่อ) จดั ประชมุ สร้างความเข้มแข็งกลมุ่ ผู้ใชน้ ำ้ ชลประทาน

การจดั ตั้งคณะกรรมการจัดการชลประทาน (JMC)

โครงการชลประทานกระบ่ี ไดด้ ำเนนิ การจัดตั้งคณะกรรมการจัดการชลประทาน (JMC) ตามคำสั่งจังหวัด
กระบี่ ที่ 2174/2554 ลงวันที่ 27 ตุลาคม 2554 โดยผวู้ า่ ราชการจังหวัดกระบ่ี ผลู้ งนามแตง่ ตั้งคณะกรรมจัดการ
ชลประทาน

โครงการชลประทานกระบ่ี จัดประชมุ คณะกรรมการจดั การชลประทาน (JMC) ปลี ะ 2 คร้ังก่อนการส่งน้ำ
ในแต่ละฤดูกาล พร้อมทั้งขอให้คณะกรรมการช่วยกันประชาสัมพันธ์ในพื้นที่ เพื่อขอความร่วมมือจากสมาชิกผู้ใช้
น้ำชลประทานในการรักษาระบบส่งน้ำ การใช้น้ำอย่างประหยัดและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ผลปรากฏว่าได้รับ
ความรว่ มเป็นอย่างดีทงั้ ระดบั อำเภอ ระดบั ทอ้ งถิ่นและกลุม่ ผ้ใู ช้น้ำชลประทาน

รปู ที่ 17 จัดประชุมคณะกรรมการจดั การชลประทาน

72

การตั้งและพัฒนาอาสาสมคั รชลประทาน
วตั ถุประสงคข์ องอาสาสมคั รชลประทาน

❖ เพื่อให้มีอาสาสมัครชลประทานมาทำหน้าที่ประสานงานกับกลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน และเป็น
ผู้ช่วยเจ้าหนา้ ที่ของโครงการชลประทาน ในการเก็บข้อมูลและดำเนินการในการจัดสรรน้ำและบำรุงรักษา ประจำ
ฤดูกาลเพาะปลูก

❖ เพอื่ ใหก้ ารสง่ น้ำไปยังพืน้ ทท่ี ำการเกษตรในเขตชลประทานไดต้ ามปรมิ าณและเวลาที่วางแผนไว้
❖ เพอื่ ใหค้ ูสง่ น้ำ ไดร้ บั การบำรงุ รักษาให้อยใู่ นสภาพพรอ้ มใชง้ าน
❖ เพื่อให้องค์กรผู้ใช้น้ำชลประทานมีความเข้มแข็งสามารถบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ขอบเขตของ
กลุม่ ผใู้ ชน้ ำ้ ชลประทานได้อยา่ งมีประสิทธิภาพ
การเลือกอาสาสมัครชลประทาน

❖ โครงการชลประทานกระบี่ คัดเลือกพื้นที่ชลประทานที่มีการจัดตั้ง กลุ่มบริหารการใช้น้ำ
ชลประทานหรือสหกรณ์ผู้ใช้น้ำ ชลประทานหรือสมาคมผู้ใช้น้ำชลประทาน ซึ่งการกำหนดจำนวนอาสาสมัคร
ชลประทาน พจิ ารณาตามพนื้ ทีช่ ลประทานที่อาสาสมัครชลประทาน 1 คน รบั ผดิ ชอบประมาณ 2,500 - 3,000 ไร่
หรือตามความเหมาะสมของแฉกส่งนำ้

❖ กลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน ร่วมกับเจ้าหน้าที่ชลประทาน เกษตรตำบลหรือผู้แทน หัวหน้ากลุ่มผู้ใช้
นำ้ ชลประทาน(กลุม่ พ้นื ฐาน) ดำเนนิ การคดั เลอื กอาสาสมัครชลประทานตามพ้ืนที่ โดยอาจเลอื กจากผูส้ มคั รใจจาก
การประชุมคณะกรรมการบริหารองค์กรผู้ใช้น้ำชลประทาน กำหนดจำนวนเขตละ 1 คน และให้กลุ่มกำหนด
ขอบเขตการปฏบิ ัติงานในแตล่ ะพ้ืนทโ่ี ดยประกาศบทบาท หน้าทีใ่ หอ้ าสาสมัครท่ีปฏิบตั งิ าน

❖ การต่อวาระของอาสาสมัครชลประทาน อาสาสมัครชลประทาน เมื่อปฏิบัติงานผ่านไปแล้วครบ
วาระ2 ปี จะปฏิบัติงานต่อได้ ต้องผ่านการประเมินการปฏิบัติงาน เพื่อต่ออายุอีก 2 ปี หากต่อวาระครบ 2 คร้ัง
ตดิ ตอ่ กันครบ 6 ปี ตอ้ งใหเ้ วน้ วา่ งการปฏิบัติงาน 1
ก่อนที่ อส.ชป.จะออกไปปฏิบัติงานในพื้นที่ตามกลุ่มบริหารการใช้น้ำ โครงการชลระทานกระบี่ จะดำเนินการ
อบรม และสง่ อส.ชป.ไปแลกเปลย่ี นเรียนรู้ตามหลักสตู รต่าง ท่ีกรมฯจัดการอบรม เพื่อสรา้ งความเข้าใจในบทบาท
หน้าที่ในการปฏิบัติงาน ร่วมกันระหว่างเจ้าหน้าที่ชลประทานกับกลุ่มบริหารการใช้น้ำ และข้อมูลเกี่ยวกับการ
บริหารจัดการน้ำ และทกั ษะการสง่ น้ำ เพื่อให้อาสาสมัครชลประทานเกิดการเรยี นรู้

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้รับการจัดสรรอาสาสมัครชลประทานทั้งสิ้น 9 คน ซึ่งมีกิจกรรมที่ดำเนินงาน
ดงั นี้

• ประสานงานระหว่างสมาชิกผู้ใช้น้ำชลประทานกับเจ้าหน้าที่ชลประทาน ในการดำเนินกิจกรรม
การ บรหิ ารจดั การน้ำชลประทานแบบมสี ว่ นรว่ ม

• ช่วยฝ่ายสง่ นำ้ ฯ ในการประชาสมั พันธแ์ ผนการส่งนำ้ และแผนการซ่อมแซมปรบั ปรุง
• ร่วมประชมุ กับเจา้ หน้าท่ชี ลประทานในพ้นื ทขี่ องตนเอง
• ร่วมทำกิจกรรมต่าง ๆ ของกลุ่มผู้ใช้น้ำ ร่วมกับชุมชนเพื่ออนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรม และเพื่อ

กจิ กรรมสาธารณประโยชน์
• ช่วยเจา้ หน้าทีช่ ลประทาน ในการตดิ ตามความกา้ วหนา้ การเพาะปลูก สภาพนำ้ ในแปลงนา สภาพ

น้ำในคลองส่งน้ำ รอบเวรการรับนำ้ ของกล่มุ ผใู้ ช้นำ้ และปัญหาอปุ สรรคต่าง ๆ

73

มีการสำรวจพึงพอใจของกลุ่มผู้ใชน้ ้ำท่มี ตี ่อการบรหิ ารจัดการของเจ้าหน้าที่ชลประทาน
ฝ่ายสง่ นำ้ และบำรุงรกั ษาที่ 2 มีการสำรวจพงึ พอใจของเกษตรกรผูใ้ ช้นำ้ ในเขตชลประทาน ตามแบบฟอร์ม

กสช P1-2563 รวมทั้งสนิ้ จำนวน 20 ชุด โดยกระจายไปตามกลุ่มใชน้ ้ำชลประทาน

รปู ท่ี 18 แบบสำรวจความพึงพอใจของเกษตรกรผ้ใู ชน้ ำ้ ชลประทาน

74

ตารางที่ 9 สรุปผลการสำรวจพงึ พอใจของเกษตรกรผู้ใชน้ ้ำในเขตชลประทาน ในปี 2562

ตารางที่ 10 สรปุ ผลการสำรวจพึงพอใจของเกษตรกรผู้ใชน้ ้ำในเขตชลประทาน ในปี 2561

75

ร้อยละของผใู้ ช้น้ำในเขตพื้นท่ีชลประทานทพ่ี ึงพอใจต่อการบรหิ ารจัดการน้ำ ปี 2562 = 79.25 %
รอ้ ยละของผใู้ ชน้ ้ำในเขตพน้ื ที่ชลประทานทพ่ี ึงพอใจต่อการบรหิ ารจดั การนำ้ ปี 2563 = 89.03 %
(จากการรายงานข้อมลู ความพึงพอใจ ในระบบของสำนักกองส่งเสรมิ การมสี ่วนรว่ มของประชาชน ปี 2563)

ตารางที่ 11 คุณภาพการให้บรกิ าร ปี 2563 ของฝ่ายส่งน้ำและบำรงุ รักษาท่ี 2

ตวั ช้ีวดั ที่ รายละเอยี ดตัวชีว้ ดั ผลงาน หน่วย คะแนน
89.03 ที่ได้

5 ร้อยละของผู้ใช้น้ำในเขตพื้นที่ชลประทานที่พึงพอใจต่อ %5
การบรหิ ารจัดการน้ำ

จากผลการสำรวจฝ่ายสง่ น้ำฯที่ 2 ไดม้ กี ารจดั ช่องทางการสอ่ื สารเพ่ือใหค้ รอบคลมุ กลุ่มผู้รบั บริการใหม้ ากที่สุดและ
มกี ารประสานงานอย่างตอ่ เนื่อง ทำให้แกไ้ ขปญั หาให้ทุกภาคสว่ นได้อย่างรวดเร็ว

แผนงานพฒั นาและเสริมสร้างความเข้มแข็งองคก์ รผ้ใู ช้นำ้ ชลประทาน

ตารางที่ 12 แผนงานพฒั นาและเสริมสรา้ งความเขม้ แขง็ องคก์ รผใู้ ช้น้ำชลประทาน ของฝา่ ยสง่ นำ้ ฯที่ 2

รายการ 2561 2562 2563 2564 2565
อบรมกลุ่มผูใ้ ชน้ ้ำชลประทานสู่ความเข้มแข็ง 33333

รปู ท่ี 19 Road Map การดำเนนิ การสรา้ งความเข้มแขง็ องค์กรผู้ใช้นำ้ ชลประทาน

76

การประสานงานและความร่วมมอื ระหว่างเจ้าหน้าทชี่ ลประทาน องคก์ รผใู้ ชน้ ำ้ และหน่วยงานทเี่ กยี่ วข้อง
ฝ่ายส่งน้ำฯที่ 2 ได้มีส่วนร่วมเข้าไปหาแนวทางแก้ไขปัญหาร่วมกับ อปท. กลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน สำหรับการ
บรหิ ารจดั การน้ำใหเ้ พยี งพอ

การบริหารองค์กรผูใ้ ชน้ ้ำ
(1) มโี ครงสร้างการบรหิ ารองค์กรผู้ใช้นำ้ และกำหนดบทบาทหนา้ ทีแ่ ต่ละตำแหน่งอยา่ งชดั เจน

คณะกรรมการจัดการชลประทานในเขตฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรกั ษาที่ 2 มีการจัดตั้งกลุ่มฯทง้ั หมดแลว้
จำนวน 2 กลมุ่ คือคณะกรรมการจดั การชลประทานอา่ งเก็บบางกำปรดั (JMC) และอ่างเก็บคลองหยา (JMC)
มกี ล่มุ บรหิ ารการใชน้ ำ้ จำนวน 6 กลมุ่ กลุ่มพื้นฐาน จำนวน 32 กลุ่ม ได้ดำเนนิ การกิจกรรมของกลุ่มผู้ใชน้ ำ้
ชลประทานอยา่ งต่อเน่ืองโดยตลอด มกี ารกำหนดกฎระเบยี บและบทบาทหน้าท่ีท้งั คณะกรรมการบรหิ ารของ
องค์กรผู้ใช้น้ำชลประทาน และสมาชกิ ของแตล่ ะกลมุ่ ผู้ใช้นำ้ ชลประทานไว้อยา่ งชัดเจน โดยประกอบไปดว้ ย
ประธานกล่มุ ฯ, รองประธานกลมุ่ ฯ , เลขานุการ, นายทะเบียน, เหรัญญกิ และหัวหนา้ เขตส่งนำ้

กล่มุ บริหารการใชน้ ำ้ อ่างเกบ็ นำ้ บางกำปรดั

ทะเบียน 65081000102-2541-200014
จดั ตงั้ กล่มุ 27 มนี าคม 2541
ขึน้ บญั ชี 15 มถิ นุ ายน 2541

รายชอื่ คณะกรรมการ

1. นายสุชาติ อคั คสี ุวรรณ ประธาน

2. นายบำรุง บญุ ทอง รองประธาน

3. นายทำนอง ชูสุวรรณ์ เหรญั ญิก

4. นายเปรม รกั ษายศ นายทะเบียน

5. นายวิรชั ถนอมกาย เลขานกุ าร

6. นายวมิ ล รกั การ ปฏคิ ม

7. นายธรรมรงค์ ศรีมณี ประชาสมั พนั ธแ์ ละเผยแพร่

8. นายวิรัช ถนอมกาย หัวหน้ากล่มุ บรหิ ารการใชน้ ำ้ บ้านหว้ ยสาร

9. นายธรรมรงค์ ศรีมณี หวั หน้ากลุม่ บรหิ ารการใช้น้ำบา้ นควนกลาง

10. นายสชุ าติ อัคคีสวุ รรณ หัวหนา้ กลุ่มบรหิ ารการใช้น้ำบ้านโคกไคร

11. นายวมิ ล รกั การ หวั หน้ากลุ่มบริหารการใชน้ ำ้ บ้านไสหรา้

12. นายเปรม รักษายศ หวั หนา้ กลุ่มบรหิ ารการใชน้ ำ้ บ้านมะม่วงเอน

13. นายบำรุง บญุ ทอง หัวหน้ากลมุ่ บริหารการใชน้ ้ำบ้านบางราโพธิ์

77

ทะเบยี น กลุ่มบริหารการใชน้ ้ำอา่ งเกบ็ นำ้ คลองหยา
จดั ต้ังกล่มุ 65081000102-2538-20-0009
ขน้ึ บญั ชี 24 พฤษภาคม 2538
29 สงิ หาคม 2538

รายชอื่ คณะกรรมการ

1. นายสมชาย อุ่นแกว้ ประธาน

2. นายสุจินต์ ประสมแกว้ รองประธาน

3. นายสชุ น กระจา่ งรส รองประธาน

4. นายนาตยา กลับผดงุ เลขานุการและเหรญั ญิก

5. นายภกั ดี แก้วสว่าง ประชาสมั พนั ธ์

6. นายเฉลิม สกุ ใส กรรมการ

7. นายถาวร ไทยทอง กรรมการ

8. นายสงดั แก้วจินดา กรรมการ

9. นายไมตรี แกว้ ประกอบ กรรมการ

10. นายเฉลิม สุกใส หวั หน้ากลุ่มบริหารการใชน้ ำ้ ปากหยา

11. นายสชุ น กระจ่างรส หวั หน้ากลมุ่ บรหิ ารการใชน้ ้ำสองฝ่งั นที

12. นายอารมณ์ แก้วประกอบ หัวหน้ากลมุ่ บริหารการใช้นำ้ ผาสุกพฒั นา

13. นายเสนห่ ์ เจียมบตุ ร หัวหนา้ กลมุ่ บรหิ ารการใชน้ ้ำสัจจะสามคั คี

14. นายโกสนิ ทร์ นรินทร หวั หนา้ กลุม่ บริหารการใช้นำ้ นทพี ฒั นา

15. นายปัญญา ชาวปา่ หัวหน้ากลมุ่ บรหิ ารการใช้น้ำร่วมใจพัฒนา

78

กลมุ่ บริหารการใชน้ ำ้ อ่างเกบ็ น้ำหว้ ยลึก

(หมู่บ้านตัวอยา่ ง)

ทะเบียน 65081000102-2541-200013

จัดตงั้ กลุ่ม 24 กุมภาพันธ์ 2541

ข้ึนบัญชี 15 มถิ ุนายน 2541

รายชอื่ คณะกรรมการ

1. นายสรุ ยิ นั กมุ ารน้อย ประธาน

2. นายอัมพร บตุ รหริ ญั รองประธาน

3. นายวิโรจน์ ปล้องบรรจง เลขานุการ

4. นายดวงใจ คงทพิ ย์ เหรญั ญกิ

5. นายเชาวลิต ชุมบรรพต นายทะเบียน

6. นายดวงปาน บุตรเสน็ กรรมการ

7. นายสทุ นิ คชวนิ กรรมการ

8. นายสำพันธุ์ ปลอดโชค กรรมการ

9. นางณรงค์ แย้มลิ กรรมการ

10. นายอัมพร จิตเกิด กรรมการ

11. นายทวี อน้ ชู กรรมการ

12. นายศักด์ศิ ิลป์ อ้นชู กรรมการ

13. นายเชือน ยศศิริ กรรมการ

14. นายเสนนิ บัวพนั ธ์ กรรมการ

15. นายวิชัย โสมน กรรมการ

16. นายวริ ัตน์ อน้ ชู กรรมการ

79

ทะเบียน กลุ่มบริหารการใชน้ ำ้ คลองนำ้ แดงพัฒนา
จัดตง้ั กลมุ่ (เขาพนม)
ขึ้นบัญชี
65081000102-2535-200005
13 มนี าคม 2534
19 สิงหาคม 2535

รายชอื่ คณะกรรมการ

1. นายเผชิญ สมประสงค์ ประธาน

2. นายจำเนยี ร เพชรน้ำแดง รองประธาน

3. นายสมพงศ์ ทองเมอื ง เลขานุการ

4. นายสาธร ช่อไม้ เหรญั ญกิ

5. นายสมพร ช่อไม้ ประชาสมั พันธ์

6. นายอานนท์ พลสทิ ธ์ิ นายทะเบียน

7. นายสวุ ทิ ย์ ไกรนรา หัวหนา้ กล่มุ ผู้ใชน้ ำ้ ควนออกพัฒนา

8. นายเผชิญ สมประสงค์ หวั หน้ากลุ่มผ้ใู ช้น้ำสองตำบลพัฒนา

9. นายสมมาตร ราชกจิ จา รองหัวหน้ากลุม่ ผูใ้ ชน้ ้ำควนออกพฒั นา

10. นายเจียร กาสงั ข์ รองหวั หนา้ กลมุ่ ผใู้ ชน้ ้ำสองตำบลพฒั นา

(2) มรี ะเบียบข้อบงั คบั ขององคก์ รผใู้ ชน้ ้ำชลประทาน

กฎระเบียบ กติกา ประกอบด้วย
- เกิดจากสมาชิกมสี ่วนรว่ มกันรา่ งและลงมตริ ว่ ม
- ตอ้ งมบี ันทึกลายลกั ษณอ์ กั ษรมีวิธีปฏิบตั ิอยา่ งชดั เจน
- ต้องนำมาใชใ้ ห้มีผลในทางปฏิบัติและเสมอภาค
ข้นั ตอนการจดั ทำกฎระเบียบ
- ประธานกลุ่มบริหารการใช้น้ำชลประทาน เชิญคณะกรรมการและผู้เกี่ยวข้องประชุมร่วมกัน

เพอ่ื ร่างกฎระเบียบ
- จัดประชุมใหญ่ให้สมาชิกผู้ใช้น้ำและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องประชุมร่วมกัน เพื่อสมาชิกผู้ใช้น้ำ

พิจารณาลงมติ
- เลขานุการคณะกรรมการจดั ทำบนั ทึกการประชุมและจดั ทำเอกสาร กฎระเบยี บ
- แจง้ ใหส้ มาชกิ ผ้ใู ชน้ ้ำทราบทวั่ กัน โดยลงลายมอื ช่อื รับทราบ

(3) การจัดตัง้ กองทนุ กลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน

80
กลุ่มบริหารการใช้น้ำมีการจัดตั้งกองทุน 1 กองทุน ของภาคเกษตรมีการจัดตั้งกองทุนกลุ่มบริหารการใช้น้ำ
ชลประทาน บางกำปรัดพัฒนา สำหรับบริหารในส่วนของการใช้นำ้ ภาคเกษตร

รูปท่ี 20 บญั ชกี องทุนกล่มุ บรหิ ารการใช้น้ำ

กลุ่มบรหิ ารการใช้นำ้ บางกำปรัดพฒั นา
(4) การจัดทำปฏิทนิ กิจกรรมประจำปี และดำเนินงานตามแผน

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ร่วมกับกลุ่มผู้ใช้น้ำได้จัดทำปฏิทินประจำปี สำหรับเป็นแผนในการทำงาน
เมอื่ สน้ิ ปีทำการประเมนิ และปรับแผนให้สอดคลอ้ งกับสภาวการณป์ ัจจบุ นั ต่อไป

ตารางท่ี 13 ปฏิทนิ กิจกรรมประจำปี 2563 กลุ่มบริหารการใชน้ ้ำชลประทานอ่างเกบ็ นำ้ คลองหยา

81

(5) การปฏิบัติตามกฎระเบียบขององคก์ รผู้ใช้น้ำ

กลุ่มผู้ใช้น้ำมีการปฏิบัติตามกฎระเบียบข้อบังคับที่ตั้งไว้ เช่น การทำกิจกรรมบำรุงรักษาคู การใช้น้ำด้วยระบบ
ประหยัดนำ้ ใชร้ ะบบน้ำหยด สปรงิ เกอร์ การตดิ ตงั้ มเิ ตอร์
(6) ความสามารถขององค์กรผูใ้ ชน้ ำ้ ชลประทาน ในการจดั ประชุมได้เอง
ฝ่ายส่งน้ำฯที่ 2 ได้ให้คำแนะนำกับคณะกรรมการกลุ่มผู้ใช้น้ำ ถึงขั้นตอนกระบวนการทำเวทีการมีส่วนร่วม
สามารถดำเนินการทำเวทไี ด้เอง แตต่ อ้ งมีเจ้าหนา้ ทเี่ ป็นพี่เล้ียง

รปู ที่ 21 การทำเวทีรบั ฟังปัญหา โดยกลุม่ ผู้ใชน้ ้ำ

82
(7) การบันทกึ รายงานการประชมุ กลุ่มผู้ใช้น้ำฯ เป็นรายลกั ษณ์อักษร
ฝ่ายส่งน้ำฯที่ 2 ได้แนะนำให้เลขากลุ่มผู้ใช้น้ำทุกกลุ่มจดบันทึกการประชุม พร้อมลงลายมือชื่อผู้เข้าร่วมประชุม
เช่น บนั ทึกการประชุมของกลมุ่ บริหารฯ

รปู ที่ 22 จดบนั ทกึ การประชุมการลงลายมือชือ่ ผู้เขา้ ร่วมประชุม

(8) การเข้ารว่ มบริหารจัดการน้ำของกลุ่มบรหิ ารการใช้น้ำชลประทาน กลุ่มผู้ใชน้ ำ้ ชลประทานพน้ื ฐาน
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้ยึดตามแนวทางของคู่มือการส่งน้ำและบำรุงรักษา โดยเกษตรกรมีส่วนร่วม ตาม
กระบวนการ 14 ข้ันตอน ดังน้ี
ขั้นตอนท่ี 1 การกำหนดพ้ืนทสี่ ่งน้ำ
ขน้ั ตอนที่ 2 การแจ้งความตอ้ งการปลูกพืชของกลมุ่ ผใู้ ช้น้ำ
ขั้นตอนท่ี 3 การปรบั แผนการสง่ น้ำให้สอดคล้องกับความตอ้ งการของเกษตรกร
ขนั้ ตอนท่ี 4 การประชมุ คณะกรรมการจดั การชลประทานเพื่อทำความตกลงการสง่ นำ้

83
ข้นั ตอนที่ 5 การแจ้งขอ้ ตกลงการสง่ น้ำ แก่ หวั หน้าองคก์ รผู้ใชน้ ำ้ ฯแตล่ ะระดบั และสมาชกิ
ขัน้ ตอนที่ 6 การบำรงุ รักษาระบบชลประทาน

ขน้ั ตอนท่ี 7 การส่งน้ำตามแผน
ขัน้ ตอนที่ 8 การตรวจเยีย่ มเพือ่ สรา้ งความเข้มแขง็ กลุ่มผใู้ ชน้ ้ำฯ

84

ขั้นตอนท่ี 9 การวัดปริมาณน้ำท่ีจดั สรร
ขน้ั ตอนที่ 10 การแจ้งพื้นทป่ี ลกู พืชและกิจกรรมของผู้ใช้นำ้ ฯ
ข้นั ตอนท่ี 11 การสำรวจข้อมลู ผลผลติ ราคา และปญั หา หรอื ความพึงพอใจของสมาชิกกลุ่มผใู้ ชน้ ้ำฯ
ข้ันตอนที่ 12 การประมวลผลการดำเนินงาน
ขน้ั ตอนที่ 13 การประชุมคณะกรรมการจดั การชลประทานเพ่ือประเมินผลการดำเนินงาน

ขั้นตอนท่ี 14 การจดั การทำรายงานผลการดำเนินงานส่งน้ำและบำรงุ รกั ษา ณ สนิ้ สุดฤดูกาลสง่ นำ้

รปู ที่ 23 การเข้ารว่ มบรหิ ารจดั การน้ำของกลุ่มบริหารการใชน้ ำ้ ชลประทาน

สำรวจความต้องการปลูกพชื ของกลุ่มผใู้ ชน้ ำ้

ประชมุ คณะกรรมการจดั การชลประทาน

บำรุงรักษาระบบชลประทาน

(9) กลุ่มผูใ้ ช้น้ำร่วมกนั ดูแลบำรงุ รักษาอาคารชลประทานใหม้ สี ภาพดอี ยู่เสมอ
ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ร่วมกับกลุ่มบริหารการใช้น้ำชลประทาน มีการวางแผนการบำรุงรักษาอาคาร
ชลประทานอยู่เป็นประจำ ซึ่งกิจกรรมที่ กลุ่มบริหารการใช้น้ำรับผิดชอบ มี 2 กิจกรรมคือ การบำรุงรักษาระบบ
ชลประทาน และ กจิ กรรมการจ้างแรงงานกลุ่มผ้ใู ช้น้ำ สำหรับกจิ กรรมงานซ่อมแซม ปรับปรุงโครงการชลประทาน
ตา่ งๆ ให้อยใู่ นความรับผิดชอบของฝ่ายสง่ น้ำและบำรุงรกั ษาที่ 2

85

รปู ที่ 24 แนวทางการปฏบิ ตั ิรว่ มกับกลุม่ ผใู้ ช้นำ้ ฯของฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2

แนวทางการปฏิบัติ
รว่ มกับกลุม่ ผใู้ ช้น้า

บา้ รุงรักษาโดยกลมุ่ จ้างแรงงานผู้ใช้น้า
บรหิ าร (1 โครงการ 1 ล้าน)

(ไมม่ งี บประมาณ)

รปู ท่ี 25 การบำรุงรักษาโดยกลุ่มบริหารการใชน้ ำ้

การพัฒนาคลองส่งนำ้ อา่ งเก็บนำ้ คลองหยา

86

รปู ท่ี 26 การจ้างแรงงานกลุ่มผ้ใู ชน้ ำ้

การจ้างแรงงานกลุ่มผู้ใช้น้ำ ขุดตะกอนดินคลองส่งน้ำอ่างเกบ็ นำ้ บางกำปรัด

(10) การบริหารองค์กรและกองทุนมคี วามโปร่งใส
กลุ่มบริหารการใช้น้ำมีการบริหารองค์กรและกองทุนอย่างโปร่งใส มีการจัดทำบัญชีสรุปค่าใช้จ่าย และต้องได้รับ
มติจากคณะกรรมการเพ่ือเบกิ จ่ายเงนิ จากกองทนุ โดยกำหนดเงื่อนไขการสัง่ จ่ายต้องมีคณะกรรมการ 2 ใน 3 เป็น
ผลู้ งนาม และสรปุ บัญชี ชแ้ี จงในท่ปี ระชุมทกุ คร้ังท่มี ีวาระการประชุมกลุ่มบรหิ ารการใชน้ ้ำ

(11) มีที่ทำการกลุ่มและบอร์ดสำหรับตดิ ประกาศตา่ ง ๆ
กลุ่มบริหารการใช้น้ำไม่มีที่ทำการกลุ่มถาวร และจะใช้ที่ทำการฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 อ่างเก็บน้ำบางกำ
ปรดั เปน็ ทที่ ำการช่ัวคราว สำหรับประชุมใหญ่กลุ่มผู้ใชน้ ำ้

(12) การจ้างเหมากลุ่มผูใ้ ชน้ ้ำบำรุงรักษาอาคารชลประทาน

ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2 ได้ดำเนินการจ้างเหมากลุ่มบริหารการใช้น้ำชลประทาน ให้บำรุงรักษาระบบ
ชลประทานทุกปี ตามที่ได้รับการจัดสรรงบประมาณ โดยพิจารณาจากความเข้มแข็งของกลุ่มตามข้อเสนอของ
เกษตรกรผู้ใชน้ ้ำ

ตารางท่ี 14 แผนงานซ่อมแซมบำรุงรกั ษาระบบชลประทาน ตามข้อเสนอของเกษตรกรผู้ใช้นำ้ ชลประทาน

ที่ ช่ืองาน ป/ี งบประมาณ (ลา้ นบาท)
2561 2562 2563 2564 2565

1 กลุ่มบรหิ ารการใชน้ ้ำฯ อา่ งคลองหยา 0.100 0.100 0.100 0.100

2 กลุ่มบรหิ ารการใชน้ ้ำฯ ฝายคลองบางสร้าน 0.085 0.085 0.085
3 กล่มุ บรหิ ารการใชน้ ำ้ ฯ บางกำปรดั พัฒนา 0.100 0.200 0.092 0.100 0.100
4 กลุ่มบรหิ ารการใชน้ ้ำฯ ฝายคลองน้ำแดง 0.200 0.200 0.170 0.200 0.200
รวม 0.400 0.400 0.447 0.485 0.485

87

รปู ที่ 27 การดำเนินงานตามแผนขอ้ เสนอของกลุ่มเกษตรกรผใู้ ช้นำ้ ชลประทาน

(13) การอนรุ กั ษ์สภาพแวดลอ้ มทางน้ำเพอ่ื คุณภาพน้ำท่ีดี
นอกจากการบำรุงรักษา ตัดหญ้า ขุดลอกวัชพืช และขุดลอกตะกอน การเก็บตัวอย่างน้ำ เพื่อ

ตรวจสอบคุณภาพน้ำแลว้ มีการทำความเข้าใจกับผู้ใช้น้ำที่อยู่ริมคลองสง่ น้ำ ไม่ทิ้งเศษขยะ หรือน้ำเสยี ลงในคลอง
สง่ น้ำ ซึง่ ได้รับความรว่ มมอื จากผ้ใู ช้น้ำเป็นอยา่ งดี



88

หมวดที่ 4

ผลสัมฤทธิข์ องงาน

หมวดที่ 4 ผลสัมฤทธิ์ของงาน เป็นการวัดความสำเร็จของการดำเนินงานในหมวด 1-3 โดยตัวชี้วัดจะ
สะทอ้ นผลการดำเนนิ งานท้ัง 4 มิติ ตั้งแต่ มิติด้านประสิทธิผล มิติด้านคณุ ภาพการให้บริการ มิติด้านประสิทธิภาพ
ของการปฏบิ ัตริ าชการ และมติ ิดา้ นการพัฒนาองค์กร ซ่งึ ผลลัพธจ์ ะแสดงถงึ ความสำเร็จในการดำเนินงาน แนวโน้ม
ของการดำเนินงาน ความพึงพอใจของผู้รับบริการ เพื่อให้ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษา ได้นำผลลัพธ์ดังกล่าวมาใช้ใน
การปรบั ปรุงระบบการทำงานให้ดีข้ึน

89

มติ ิดา้ นประสทิ ธผิ ล

ตวั ช้ีวดั ที่ 1 ร้อยละของพ้ืนที่บริหารจัดการน้าในเขตชลประทาน (Cropping Intensity)

ค้าอธบิ ายตวั ชี้วัด
เป็นการวัดความหนาแน่นของการปลกู พืช หรือความถ่ีของการใชพ้ ื้นที่เพื่อการเพาะปลูกในรอบปี ถ้ามีการปลูกพืชเต็มพ้ืนที่

เพียงครั้งเดยี วในรอบปีCropping Intensity ในรอบปีน้ันจะเท่ากบั 100 โดยพื้นที่ บริหารจดั การน้าในเขตชลประทาน หมายถึง จา้ นวน
พ้ืนท่ีเพาะปลกู ไดแ้ กน่ าขา้ ว พืชผัก พืชไร่ไม้ผล ไม้ยืนตน้ ออ้ ย รวมทั้งพ้ืนท่ีบ่อปลา บ่อกุ้ง และอ่ืน ๆ ที่ท้าการผลติ สินคา้ การเกษตรในแต่
ละปีในเขตพื้นท่ีรับ บริการน้าจากระบบชลประทาน ทั้งน้ีไม้ผล ไม้ยนื ตน้ อ้อย บ่อปลา บ่อกุ้ง และอ่ืนๆ ให้กรอกขอ้ มูล 1 ครง้ั /ปี (ฤดฝู น
หรือฤดูแลง้ )

พืชไร่ หมายถึง พืชไร่ที่ปลูกและเกบ็ เก่ียวในระยะสั้น 3-4 เดือน ไดแ้ ก่ ถั่วลิสง ถั่วเหลอื ง ถั่วเขยี ว ยาสูบ แตงโม ขา้ วโพดหวาน
ขา้ วโพดเลี้ยงสตั ว์ มันเทศ แตงไทย งา มันแกว เผอื ก ขา้ งฟ่าง แห้วจีน ฯลฯ พืชไร่ที่อายยุ าวกว่าน้ีไม่นับรวมเป็นพืชไร่ซึ่งไดแ้ ก่ อ้อย มัน
ส้าปะหลงั และสับปะรด

พืชผกั หมายถงึ ผักตา่ ง ๆ ได้แก่ กระเทียม หอมแดง หอมหัวใหญ่ แตงกวา แตงร้าน ถ่ัวฝกั ยาว พริก มะเขือ ฟักแฟง ฟักทอง
บวบ คะน้า ผักกาดหัว กวางตุ้ง ผกั บุ้ง ผกั ชีขา้ วโพดฝกั ออ่ น หน่อไม้ฝรัง่ มะเขอื เทศ มันฝรงั่ ฯลฯ

ออ้ ย เป็นพืชไร่ที่ส้าคญั และมีอายยุ าวนานกว่าพืชไร่ซ่ึงมีเฉพาะท่ี
ไม้ผล ไดแ้ ก่ ขนุน องุ่น สม้ ตา่ งๆ กลว้ ย เงาะ ทุเรียน มังคุด ล้ินจี่ ล้าไย มะม่วง ฯลฯ
ไม้ยืนตน้ ได้แก่ ปาลม์ ยางพารา กาแฟ พริกไทย กระถิน ยคู าลปิ ตัส สน อนิ ทนิล แค กระถนิ ณรงค์ ตะแบก ฯลฯ
บ่อปลา หมายถึง พื้นท่ีผวิ น้าที่ใชเ้ ล้ียงปลาน้าจดื แตล่ ะชนิด
บ่อกุ้ง หมายถงึ พ้ืนที่ผิวน้าท้ังหมดของบ่อเล้ียงทุกบ่อท่ีใชเ้ ลี้ยงกุ้งภายในฟาร์ม
วธิ ีการเก็บอื่นขๆ้อมหูลมายถึง พืชอื่นๆ ท่ีไม่ได้ก้าหนดไว้ เชน่ พืชไร่ท่ีมีชว่ งการเจริญเติบโตยาวนานกว่าพืชไร่หรือพืช ประเภทอ่ืน ๆ ได้แก่

ฝ่ายส่งน้าและบ้ารุงรักษา ให้เจา้ หน้าที่ส้ารวจเก็บขอ้ มูลพื้นท่ีเพาะปลกู ในเขตพื้นท่ีชลประทานของโครงการ ในฤดแู ล้งและฤดฝู น
ทั้งน้ีไม่นับรวมกรณีท่ีมีการส่งน้าให้เกษตรกรนอกเขตชลประทาน

วิธีการเก็บขอ้ มูล
โครงการสง่ น้าและบ้ารุงรักษา/โครงการชลประทาน หรือฝ่ายสง่ น้าและบ้ารุงรักษา ให้เจา้ หน้าที่ ส้ารวจเกบ็ ข้อมูลพืนที่

เพาะปลกู ในเขตพืนที่ชลประทานของโครงการ (รวมขอ้ มูลจากทุกฝ่ายส่งน้าและบ้ารุงรักษา) ในฤดฝู นและฤดูแล้ง ทังนีไม่นับรวมในกรณีท่ี
มีการส่งน้าให้เกษตรกรนอกเขตชลประทาน

สูตรการค้านวณ

พื้นท่ีบริหารจดั การน้าในเชตชลประทาน x 100
พ้ืนท่ีชลประทาน

90

สถติ ิหรือข้อมูลท่ีน้ามาค้านวณปี 2563(ปีการเพาะปลกู 2562/2563และ2563)

ปี ชนิด พืนที่เพาะปลูกจริง พืนท่ีเพาะปลูกจริง รวมพืนที่ปลกู จริง
พืช ฤดูฝน(ไร)่ ฤดูแลง้ (ไร)่ (ไร)่
18,272
ปาล์ม 14,596 24
ยางพารา 3,512 19 19,062
2560 ข้าว 100 65
ไม้ผล 36 136 19,109
บ่อปลา
ปาล์ม 4 18,871
ยางพารา 14,596
2561 ขา้ ว 4,312
ไม้ผล 100
บ่อปลา
ปาลม์ 31
ยางพารา 4
2562 ขา้ ว 14,596
ไม้ผล 4,312
บ่อปลา 100
ปาล์ม 32
ยางพารา 4
2563 ข้าว 14,320
ไม้ผล 4,312
บ่อปลา 64
พื้นที่ชลประทานของโครงการ= 35
4
32,553 ไร่

91

การค้านวณปี 2563 (18871 + 136) *100) / 32553
ร้อยละของพื้นท่ีบริหารจดั การน้าในเขตชลประทาน = 57.97 %

ข้อมลู ยอ้ นหลงั 3 ปี 2561 2562 2563
2560 58.56 58.70 57.97
56.13

เกณฑ์การให้คะแนน (Le)

ตวั ช้ีวัด ระดับคะแนน

1 2 3 45

ร้อยละของพ้ืนท่ีบริหารจัดการน้าในเขตชลประทาน ไม่น้อยกวา่ ไม่นอ้ ยกว่า ไม่น้อยกว่า ไม่น้อยกวา่ 135%
(Cropping Intensity) 119 % 123 % 127 % 131 %
หรือไม่ หรือไม่ หรือไม่ หรอื ไม่
มากกวา่ มากกว่า มากกวา่ มากกว่า
151% 147% 143% 139%

คา่ คะแนนที่ได้ 1 คะแนน

กราฟแสดงผลและแนวโนม้ (le/T)

150.00 127 127 127 127

100.00
56.13 58.56 58.70 57.97

50.00

0.00 2560 2561 2562 2563
2559 ร้อยละของพื้นท่ีบรหิ ารจัดการน้าในเขตชลประทาน
คา่ มาตรฐาน
คา่ มาตรฐาน 2
Trend

ขอ้ มลู เปรียบเทียบและความเชื่อมโยง (C/Li)
พืนท่ีการเพาะปลูกคงท่ี เน่ืองจากเป็นการปลกู พืชเศรษฐกิจ เช่น ปาล์มน้ามัน ยางพารา และไม้ผล เป็นพืชอายุยืน ท้าให้พืนท่ี

เพาะปลูกในความรับผดิ ชอบ ไม่มีการเปล่ียนแปลงหรือเปล่ียนแปลงน้อย ในกรณีมีการตดั โค่นเนื่องจากหมดอายุ กจ็ ะมีการปลูก
ทดแทนในพืนท่ีเดิม