รวมคำคม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ วัดไร่ขิง 2565

ท่ีระลึกอายุวัฒนมงคล ๖๗ ป

พระเทพศาสนาภบิ าล (แยม กติ ตฺ นิ ฺธโร)
เจา คณะภาค ๑๔ เจา อาวาสวัดไรขงิ พระอารามหลวง
๒๗ มถิ ุนายน ๒๕๖๕







คำ�นำ�

โลกเปลี่ยน สังคมเปล่ียน คนเปลี่ยน แต่ธรรมะของ
พระพุทธองค์ไม่เคยเปล่ียน ธรรมะของพระพุทธองค์จึงงดงาม
ในเบื้องต้น ท่ามกลาง และที่สุด เป็นอกาลิโก ไม่ข้ึนอยู่กับ
กาลเวลา สามารถเหน็ ผลไดท้ กุ เมอ่ื หลกั ธรรมค�ำ สอนทางพระพทุ ธ
ศาสนา เป็นคำ�สอนทมี่ จี ุดมุ่งหมาย ใหเ้ ราทกุ คนเปน็ ผปู้ ระพฤตดิ ี
มีคุณธรรม จรยิ ธรรม มเี หตุผลบนพื้นฐาน ความถกู ต้อง มีก�ำ ลังใจ
ในการด�ำ เนินชวี ติ เพอ่ื ประโยชน์สุขอันเปน็ จดุ มุ่งหมายของสูงสดุ
หนังสือ “รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ” เล่มน้ี
จดั พมิ พเ์ ปน็ กตัญญตุ าบูชา เน่อื งในโอกาสอายุวฒั นมงคล ๖๗ ปี
พระเทพศาสนาภิบาล (แยม้ กติ ตฺ ินฺธโร ป.ธ.๓) เจ้าคณะภาค ๑๔
เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง พระอารามหลวง และขอขอบคุณหลักธรรม
คำ�คม ข้อคดิ ดี ๆ ทีไ่ ด้รวบรวมไว้เพอื่ เป็นเครอ่ื งเตอื นสติ เปน็ ท่พี ึง่
ทางจิตใจ ตลอดจนสามารถนำ�ไปประยุกต์ใช้ในชีวิต ประจำ�วัน
สืบไป

คณะทำ�งาน

สิ่งใดไม่แน่นอน
อย่าไปจริงจัง
สิ่งใดไม่จีรัง
อย่าไปยึดติด
สิง่ ใดไร้สาระ
อย่าเก็บมาคิด
สิง่ ใดร้ายต่อชีวิต
ก็จงปล่อยวาง



มนุษยเ์ กิดมาล้วนแต่
ปรารถนาจะแสวงหา
“ความสขุ ”

แต่ความเปน็ จรงิ แล้ว
ทกุ ส่ิงทกุ อยา่ งน้นั
ล้วนเป็นไปตามกฎแหง่
กรรม

ท่ีอดีต ปจั จุบัน
สง่ ผลคือ อนาคต

ท่ีพงึ่ ทางธรรม
กค็ อื พระ
ท่พี ึ่งทางใจ
กค็ ือตัวเอง

พระอาทิตยไ์ มเ่ คยอยูค่ ้างฟ้ า

พอเช้าข้นึ มา เย็นก็ตกไป

ชวี ิตคนก็คงไมต่ ่างอะไรกัน
มีข้นึ มีลงได้ เป็ นเร่อื งธรรมดา

สรรพสิ่งทกุ อย่าง
เกิดข้ึน ตั้งอยู่ และดับไป

การปล่อยวาง
ความยึดมัน่
ถือมัน่ ได้

ย่อมอยูเ่ หนือความทุกข์
ได้ท้งั ปวง



ดอกบัวท่เี กิดในทต่ี ำ่�
แต่ใช้บูชาในทส่ี ูงฉันใด
คนอาจเกิดในตระกลู ต่ำ�
แต่ก็สามารถพัฒนาตน

ให้เป็นคนชน้ั สูง
ได้ฉันน้ัน

ต้นไมท้ ่ีสงู ใหญ่

หากไรใ้ บ ยอ่ มไรน้ กมาอาศยั อยู่

เปรยี บเชน่ คนเรา หากไรน้ ้�ำ ใจแล้ว

ยอ่ มไม่มใี ครๆ อยากคบหา

พดู อยา่ ใหเ้ ป็นพษิ
คดิ อยา่ ใหเ้ ปน็ กรรม
ท�ำ อย่าให้เปน็ โทษ
โกรธ อยา่ ใหเ้ ป็นภยั
ใจ อย่าให้เปน็ ทกุ ข์

รักษาสติของเราให้แจ่มใสอยูเ่ สมอ

แล้วใชส้ ังขารของเรา
ในการกระทำ�ความดี ในวันนใี้ หเ้ ต็มที่

การทำ�ความดีน้นั
เปรียบเหมือน

ดอกไม้ท่ีมีกลิ่นหอม
ทำ�ดีโดยไมต่ ้องปา่ วประกาศ

แต่กล่ินหอมของความดนี ้ัน
จะขจรขจายไปเอง



ฝึกจติ ไมใ่ ห้โกรธ

เหมอื นกับพระประธานในโบสถ์

ใครจะวา่ ใครจะโกรธ
ใครจะตำ�หนิยังไงก็ตาม

ยม้ิ ไวอ้ ยา่ งเดียว

ชีวิตหลากสสี นั เปลี่ยนไปตามวันและเวลา

สขุ บ้าง ทกุ ข์บ้าง

ก็ขอให้มองวา่ เปน็ สสี ันของชวี ิต
สิ่งเดยี วทพ่ี ิชิตทกุ อย่างได้
คือ ใจของเราเอง



สุขอยา่ งพอดี
มอี ยา่ งพอใช้
ทกุ อย่างเข้าใจ

ชวี ิตต้องร้จู ัก

พอประมาณ

ทาน ... เป็นเบ้อื งต้นของการ ... เสยี สละ
เมือ่ เรารู้จกั เป็นผู้ให้

เรายอ่ มเปน็ ผ้ผู กู ใจ ... ของผูร้ บั เสมอ

ใจจริง เข้าถึงพุทธ
ใจบรสิ ทุ ธ์ิ เขา้ ถึงธรรม
ใจปฏบิ ัติตาม เข้าถงึ สงฆ์
ใจไม่หลง ก็เขา้ ถงึ นพิ พาน

ท่ใี ดมแี สง
ท่ีน่ันย่อมมีเงา

ทีใ่ ดมคี นชนื่ ชมเรา
ทีน่ น่ั กย็ อ่ มมีคนนินทา

ไมม่ เี มฆก้อนใด

ท่จี ะอย่กู บั ทอ้ งฟ้าได้ตลอดไป

และไมม่ ีสขุ หรือทุกข์ใดๆ

ทจี่ ะอยู่กบั เราไดช้ ัว่ นิรันดรเ์ ชน่ กัน



เม่อื มโี อกาสก็จงทำ�บุญทำ�กุศลใหม้ าก
เพราะบุญกุศลท่ีเราทำ�ไว้

จะติดตามเราไปในทกุ ๆ ที่

บุญทท่ี �ำ แลว้
ย่อมเป็นท่พี งึ่ ของทา่ นทงั้ หลาย

ในกาลเบ้อื งหนา้ แล

การให้ธรรมะ
เป็นทาน

ชนะการให้ทงั้ ปวง
เพราะการใหท้ าน
ดว้ ยธรรมะนั้น
เปน็ การชว่ ยคน

ให้มปี ัญญา
ใหเ้ ปน็ คนดี

อยา่ เสียดายวันวานท่ีผา่ นพน้ ไป
เลิกน่งั บน่ ถึงอดตี ท่ีผดิ หวัง
ลมหายใจยงั มอี ยูส่ อู้ ีกคร้งั
ดีกว่าน่งั โทษดินฟ้าชะตาตน

รู้วางบางสิ่ง
รนู้ งิ่ สงบ
ร้ตู นคน้ พบ

รจู้ บทีใ่ จเราเอง

จติ ทค่ี ิดดี
ต้องการทำ�
และเปน็ คนดี

แคน่ ี้กเ็ ปน็ บุญแล้ว



การเดินทางของชวี ิต

เป็ นธรรมดาทตี่ ้องเจอท้ังสขุ และทกุ ข์

ไมว่ ่าวันน้จี ะเดินทางไปเจอกับอะไรก็ตาม
จงบอกตัวเองว่า

ทุกสงิ่ ทกุ อยา่ งที่ผา่ นเขา้ มาน้นั

ล้วนเป็ นสว่ นเติมเต็ม
ให้เราเป็ นเราในวันน้ี และวันต่อๆ ไป

ดอกบวั งามเพราะ ผ่านโคลน
ใจคนงามเพราะ ผ่านธรรม

ให้อภัยกบั คนรอบข้าง
ให้อภยั ดว้ ยใจกว้างและผอ่ งใส
ใหอ้ ภยั กับทกุ สง่ิ ท่ผี ่านไป

ให้สุขใจ เบิกบานใน ใต้รม่ ธรรม

เมตตาทแ่ี ทจ้ รงิ น้นั
ไม่มขี อบเขต
ไม่เลอื กผ้รู ับ
ไม่เลอื กชาติ
ไม่เลอื กศาสนา

และ ... ไม่เลือกมติ รศตั รู



คนทีม่ ีความสขุ ทสี่ ุด

ไม่ใช่คนท่ีมีทุกอย่างในชีวิตทดี่ ีทส่ี ดุ

แตค่ ือคนที่สามารถทำ�ทุกอย่าง
ในชีวติ ให้ดีทสี่ ดุ

อะไรที่ไมแ่ น่นอน

กอ็ ย่าไปหวงั

อกะอ็ไรยที่ไา่ มไ่ชปดั รเจอน



แสงอาทิตย์เตือนเราทกุ วนั

มขี นึ้ กต็ อ้ งมลี ง

มีมดื ก็ตอ้ งมีสว่าง

บางวันกด็ ี บางวันกแ็ ย่

บางวนั ก็สขุ และบางวันก็ทุกข์

เป็นไปในรูปแบบของทกุ คน

อย่าไปอะไรมากมายกบั ชีวติ

รผู้ ดิ รถู้ กู รดู้ ี รชู้ ว่ั

แต่ถ้า ไมร่ ตู้ ัว

ก็คงไม่มปี ระโยชน์อะไร

จงคิดดี พูดดี และท�ำ ดี

ชีวติ จะสงบสุข

ทุกชีวติ ล้วนถกู ก�ำ หนดมา
ให้เกิดตามกฎแหง่ กรรมกจ็ ริง

แต่ชีวติ จะดชี ัว่ หรือสงู ต่ำ�นน้ั

ย่อมเปน็ ไปตาม
การกระท�ำ ในปจั จบุ ัน
ของแตล่ ะคนนั่นเอง



อยากใหต้ ัวเองมคี วามสุข
ก็ตอ้ งสรา้ งเหตแุ ห่งความสขุ

อยากให้ตัวเองมบี ญุ
กต็ อ้ งสร้างบญุ

กต็ อ้ งอยสารกา้ใหงต้ เหวั เตองุแมหีคว่งาคมวดีามดี

บางเรอ่ื งต้องใชเ้ วลา
บางอยา่ งตอ้ งรอเวลา

ทกุ อย่างจะดีข้ึนด้วย เวลา ของมนั เอง

วนั นีต้ ้องดกี วา่ เมอ่ื วาน
และวันพร่งุ น้ี ก็ต้องดีกว่าวนั นี้

ทำ�ดีในวันนี้
แลว้ วันพรุ่งนี้มนั ก็จะดขี องมนั

ความดที ่เี ราท�ำ ไป
อาจจะมีบางคนไม่เห็นคุณค่า

แต่จงเชอื่ เถอะวา่
เวลาเรามองยอ้ นกลับไป

เราจะสขุ ใจ ทุกคร้งั