แผนทฤษฎีเครื่องมือกล ฉบับสมบูรณ์

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎีเครอื่ งมือกล

ชือ่ หน่วย บทท่ี 2 เคร่ืองเลื่อยกล

เรื่อง เครือ่ งเลื่อยกล จำนวนชว่ั โมงสอน 6 ช่ัวโมง

2.4.2 สว่ นประกอบทส่ี ำคญั ของเครือ่ งเลอื่ ยสายพานแนวตั้ง

รูปท่ี 2.11 ส่วนประกอบทส่ี ำคญั ของเครื่องเล่อื ยสายพานแนวตงั้

1. ฐานเครื่อง (Base) เป็นส่วนที่ติดอยู่กับพื้นโรงงาน รองรับน้ำหนักทั้งหมดของตัวเครื่องภายใน
ประกอบดว้ ยชดุ ส่งกำลังขบั เคลอ่ื นใบเล่ือย

2. โตะ๊ งาน (Table) เปน็ สว่ นท่ีใช้รองรบั ชิ้นงานทนี่ ำมาเล่ือย โดยทว่ั ไปสามารถเอียงเปน็ มมุ ได้
3. ชุดประคองใบเล่ือย (Saw guides) เป็นอปุ กรณ์ประคองใบเลื่อย
4. ไฟแสงสวา่ ง (Work Light) ใชส้ ำหรบั ใหแ้ สงสว่างเวลาปฏิบตั ิงาน
5. หวั เคร่ือง (Head) เป็นที่ยึดของล้อตามและตวั ประคองใบเลอ่ื ยและโคมไฟแสงสวา่ ง
6. แขนปรับความตงึ ใบเลื่อย (Bank Tensioning) เป็นแขนปรบั ความตึงใบเล่ือยโดยการขันเกลียวปรับวง
ล้อตาม ซ่ึงอยู่ภายใน
7. เสาเครือ่ ง (Colum) เปน็ ส่วนทต่ี อ่ จากฐานเคร่อื งเปน็ แนวตั้ง เป็นสว่ นรองรบั ชุดหวั เคร่อื ง
8. อปุ กรณต์ ดั ใบเลอื่ ย (Blade Shear) ใช้ตดั ความยาวตามที่ต้องการเพื่อนำไปเช่อื มต่อ
9. ชดุ ต่อใบเลอื่ ย (Butt Welder) ใช้สำหรับตอ่ ใบเล่อื ย กรณนี ำใบเล่อื ยมาใช้ใหม่
10. ล้อหนิ เจยี ระไน (Grinding Wheel) ใช้สำหรบั เจียระไนตกแตง่ แนวเชื่อมและรอยต่อของใบเลื่อย
2.4.3 เคร่ืองมอื และอปุ กรณท์ ี่ใช้กับเคร่ืองเลือ่ ยสายพานแนวตงั้
1. เครือ่ งมอื วดั ชน้ิ งาน เชน่ ตลบั เมตร หรอื บรรทัดเหล็ก ฯลฯ เพ่อื ใชว้ ดั ชิ้นงานจะตัด
2. อปุ กรณล์ บคมชน้ิ งาน เชน่ หนิ เจยี ระไน ตะไบ ฯลฯ
3. แปรงปัดเศษโลหะ เพอื่ ใชท้ ำความสะอาดเครือ่ ง
4. หน้ากากครอบปาก จมูก เน่ืองจากขณะเลอื่ ยอาจมเี ศษโลหะกระเด็นจากลมเป่า
5. แวน่ ตานริ ภัย ป้องกันเศษโลหะกระเด็นเข้าตา
2.4.4 ขนั้ ตอนการใช้เคร่อื งเลือ่ ยสายพานแนวตั้ง
1. ตรวจสอบความพร้อมเครื่องเลื่อยสายพานแนวตั้งก่อนใช้งาน เช่น ตรวจสอบระบบไฟฟ้าตรวจสอบ
ความตงึ ของใบเลอ่ื ย เปน็ ต้น
2. เลือกขนาดใบเลอ่ื ยใหเ้ หมาะสมกับงาน และตรวจอบความตึงของใบเลอื่ ยพรอ้ มปรับความเรว็ ใบเล่อื ย
3. นำช้ินงานทีจ่ ะเล่อื ยรา่ งแบบ ตามแบบงานท่ีตอ้ งการเลื่อย

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเคร่อื งมอื กล

ช่อื หน่วย บทท่ี 2 เครือ่ งเลื่อยกล

เรอื่ ง เครื่องเล่ือยกล จำนวนชวั่ โมงสอน 6 ช่ัวโมง

4. เปดิ สวติ ช์ใหใ้ บเลอ่ื ยหมนุ
5. นำช้นิ งานทีต่ ้องการเลื่อยวางบนโต๊ะงาน ป้อนช้นิ งานเขา้ หาใบเลื่อย แลว้ เล่ือยตามเสน้ ทร่ี ่างไว้จนเสร็จ
ลบคมชิ้นงานด้วยตะไบให้เรียบร้อยกอ่ นนำไปใชง้ าน
6. เก็บเครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ ทำความสะอาดเครอ่ื งเลอื่ ยสายพานแนวตัง้
2.4.5 การบำรุงรกั ษาเคร่อื งเลือ่ ยสายพานแนวตั้ง
1. ตรวจสอบสภาพความพร้อมของเครื่องเลื่อยแนวตั้งทั้งก่อนใช้และหลังใช้ทุกครั้ง เช่นตรวจปลั๊กไฟฟ้า
สายไฟฟา้ ฝาครอบใบเลื่อย ความตึงและคมตัดของใบเล่ือย เปน็ ตน้ ถ้าอุปกรณ์ตา่ งๆ เกิดการชำรดุ เสยี หายจะต้อง
ทำหารซ่อมแซมหรอื เปล่ยี นทนั ทีเพอื่ ให้พร้อมที่ขะใชง้ านไดต้ ลอดเวลา
2. หลังจากเลิกใช้งานแล้วปิดสวิตช์ตา่ งๆ ทำความสะอาด หยดน้ำมนั ในส่วนทีต่ ้องการหล่อลืน่
2.4.6 ความปลอดภัยในการใช้เคร่ืองเล่ือยสาพานแนวต้ัง
1. ก่อนใช้เครื่องทุกครั้งจะต้องตรวจสอบความพร้อมของเคร่ืองก่อน เช่น ตรวจสอบปลั๊กไฟฟ้าสายไฟฟ้า
วา่ ชำรุดหรอื ไม่
2. ในขณะตดั ช้ินงานต้องสวมแวน่ ตานิรภยั หน้ากากปอ้ งกนั ปาก จมกู
3. ขณะเลื่อยตัดชิ้นงานต้องทำด้วยความระมัดระวัง ใบเลื่อยอาจตัดโดนมือหรอื ใบเลื่อยอาจขาดกระเดน็
โดนผ้ปู ฏบิ ัตงิ านได้

พส.13

ใบงาน (Job Sheets)

รหัสวชิ า………..………….วิชา…………………………………………..…………………………………………
ชอื่ หน่วย..............................................................................................................................

เร่ือง...............................................................................................................จำนวนชั่วโมงสอน.......................

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ รายการเรียนรู้

- จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เคร่ืองมอื /วัสดุ-อุปกรณ์
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................

- ลำดับข้นั การทำงาน ข้อควรระวัง
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... มอบงาน
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... วัดผล/ประเมนิ ผล
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................

พส.14

ใบปฏบิ ตั ิงาน (Operation Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วชิ า…………………………………………..…………………………………………

ชื่อหน่วย..............................................................................................................................

เรื่อง...............................................................................................................จำนวนชั่วโมงสอน.......................
จดุ ประสงค์การเรียนรู้

- จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
เคร่อื งมือ-อปุ กรณ-์ วสั ดุ
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ลำดับขั้นการปฏบิ ตั ิงาน
............................................................................................................................. .......................................................
....................................................................... ............................................................................................................ .
ขอ้ ควรระวัง
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ขอ้ เสนอแนะ
.............................................................................................................................................. ......................................
............................................................................................ ....................................................................................... .
การประเมินผล
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
เอกสารอ้างองิ
............................................................................................................................................................... .....................
............................................................................................................. ...................................................................... .

หมายเหตุ ควรมีภาพประกอบแสดงการปฏิบัตงิ านในแตล่ ะข้ัน

พส.15

ใบมอบหมายงาน (Assignment Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วิชา…………………………………………..…………………………………………

ช่ือหน่วย..............................................................................................................................

เรื่อง...............................................................................................................จำนวนชวั่ โมงสอน.......................
จุดประสงค์การมอบงาน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
แนวทางการปฏบิ ัตงิ าน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
แหลง่ คน้ ควา้
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................................................. .......................
........................................................................................................... ........................................................................
............................................................................................................................. ......................................................
คำถาม/ปัญหา
............................................................................................................................. .......................................................
.................................................................. ................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
กำหนดเวลาทำงาน
............................................................. ...................................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................

หมายเหตุ ควรมภี าพประกอบแสดงการปฏิบัติงานในแตล่ ะข้นั

พส.16

ใบกจิ กรรมที่................

รหสั วชิ า………….….วิชา…………………………………………..…….……ท-ป-น……………สอนครั้งท่ี........

หนว่ ยท.ี่ .................ชอ่ื หนว่ ย.........................................................................เวลา.................ชม.

ชือ่ กจิ กรรม....................................................................................................เวลา.................ชม.

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
........................................................................................................... .........................................................................
............................................................................................................................. .......................................................
.............................................................................................................................. .....................................................
...................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................................................

วัสดุ/อปุ กรณ์
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
........................................................................................................................................................................... .........

คำส่ัง
1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................................

การประเมินผล
.............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................ ....................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................................................................ ........

แผนการจดั การเรยี นรู้ พส.9

รหัสวชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎีเคร่ืองมือกล หน่วยท.่ี ....3........
เวลารวม..36.....ชม.

ชอ่ื หน่วย บทท่ี 3 เครอ่ื งเจาะ สปั ดาห.์ ..6-7.../18
เรอ่ื ง เคร่ืองเจาะ จำนวน.....2.......ชม.

1. สาระสำคญั
เครื่องเจาะตั้งโต๊ะและเครื่องเจาะตั้งพื้น เป็นเครื่องจักรกลพื้นฐาน ที่ใช้เจาะรูวัสดุชิ้นงาน ใช้ในการผลิต

ชิน้ ส่วนของงานช่างทวั่ ไป การเลอื กใชเ้ ครื่องเจาะในการปฏิบตั ิงานควรคำนงึ ถึงความปลอดภยั ในการใช้งาน

2. สมรรถนะประจำหนว่ ย

แสดงความรูเ้ กีย่ วกับเครือ่ งเจาะ

3. จุดประสงค์การเรยี นรู้
เพื่อใหน้ ักเรียนมีความรู้เก่ยี วกับชนดิ ของเครื่องเจาะ เขา้ ใจข้นั ตอนการใช้เคร่ืองเจาะ

และการบำรุงรักษาเคร่ืองเจาะ

จุดประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม
1. ด้านความรู้

1.1 นกั เรยี นบอกชนดิ และส่วนประกอบของเคร่ืองเจาะได้
1.2 นักเรยี นอธบิ ายขน้ั ตอนการใชเ้ ครอื่ งเจาะได้
1.3 นกั เรียนบอกความปลอดภยั ในการใช้เคร่ืองเจาะได้
1.4 นกั เรียนอธิบายการบำรุงรกั ษาเครือ่ งเจาะได้
2. ดา้ นทักษะ
นักเรียนสามารถเลือกใชเ้ ครือ่ งเจาะใหเ้ หมาะสมกับงานดว้ ยความปลอดภยั และบำรงุ รักษาเครื่อง
เจาะได้
3. ด้านคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
3.1 เข้าเรียนตรงตามเวลา
3.2 แต่งกายตามระเบียบสถานศกึ ษา
3.3 ความม่นั ใจในการทำงาน
3.4 ความกระตอื รือรน้ ในการทำงาน
3.5 มีนำ้ ใจชว่ ยเหลอื ผอู้ ่ืน

4. สาระการเรยี นรู้
เคร่ืองเจาะเปน็ เครอ่ื งจกั รกลมือกลท่ีใช้ในการเจาะรบู นชิน้ งาน เช่น คว้านฝงั หัว ควา้ นผาย ปากรู งานควา้ น

ละเอียดด้วยดอกสว่าน งานทำเกลียวด้วยดอกเกลียว โดยชิ้นงานจับยึดอยู่กับที่ ใช้หลักการทำงานโดยใช้กำลังขับ
จากมอเตอร์สง่ ผ่านไปยังพลเู ลย์หรือเฟอื งเพือ่ ใหช้ ดุ หวั จับเจาะหมนุ เจาะงาน

5. การออกแบบการจดั การเรียนรู้
5.1 การเรียนรู้แบบร่วมมือ (Collaborative learning group) คือการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ ผู้เรียน

ไดท้ างานร่วมกบั ผอู้ น่ื โดยจดั เปน็ กลุม่ ๆ ละ 3-6 คน

6. กจิ กรรมการเรยี นรู้
6.1 ข้ันนำ
ครูแจง้ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ แลว้ ใหน้ กั เรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน
ครูนำเขา้ สบู่ ทเรยี นโดยใชค้ ำถามนำให้นกั เรยี นร่วมกนั อภปิ ราย เร่ือง เครื่องเจาะ ตัวอย่างคำถาม เช่น
- นักเรยี นเจาะช้ินงานท่ีมีขนาดเล็กควรลือกเคร่อื งเจาะชนดิ ใด
- เครือ่ งเจาะตง้ั โตะ๊ ใช้ดอกสว่านมขี นาดความโตไมเ่ กินก่ีมลิ ลิเมตร
6.2 ข้ันสอน

1. ครูใหน้ ักเรียนอา่ นทำความเขา้ ใจในเน้ือหา และรว่ มอภิปราย เรื่องเคร่ืองเจาะ
2. ครูอธบิ ายเนื้อหาโดยใช้สื่อ Power Point สือ่ ของจริง สอื่ แผ่นภาพ สอนประกอบการบรรยาย
เพอื่ ใหน้ ักเรยี นเข้าใจเนอื้ หาสาระของการเรียนรู้ เรื่อง

2.1 ชนิดและสว่ นประกอบของเครื่องเจาะ
2.2 ข้ันตอนการใช้เคร่ืองเจาะ
2.3 ความปลอดภยั ในการใช้เครอื่ งเจาะ
2.4 การบำรงุ รักษาเคร่ืองเจาะ
6.3 ข้นั สรปุ
ครูอธบิ ายสรุปเนื้อหา เรือ่ ง เคร่อื งเจาะ

7. บรรยากาศทส่ี ่งเสริมและพฒั นาผู้เรยี น
ผู้เรยี นมีความสนใจในการเรยี น เน่ืองจากการสอนแบบเพื่อนช่วยเพอ่ื น ทำให้ผู้เรียนได้แสดงความคดิ เหน็

และได้แลกเปลี่ยนความรู้ ส่งผลใหเ้ กดิ ผลการเรียนรทู้ ีด่ ี

8. คณุ ธรรม จริยธรรมประจำหน่วย
ซื่อสัตย์ คือ ผู้เรียนมีความประพฤติตรงทั้งต่อเวลา ต่อหน้าที่ มีความจริงใจปลอดจากความรู้สึกเอนเอง

หรืออคติ ไมใ่ ช้เล่หก์ ลคดโกงท้ังทางตรงและทางอ้อม รบั ร้หู นา้ ท่ขี องตนเองปฏบิ ัติอย่างเต็มท่แี ละถูกต้อง

9. สอ่ื และแหล่งการเรียนรู้
1. ส่อื สิง่ พมิ พ์
1.1 เอกสารประกอบการสอน เร่ือง เครื่องเจาะ
1.2 ใบมอบงาน
1.3 แบบประเมินผล

2. สอ่ื โสตทัศน์
2.1 ส่ือ Power Point ประกอบการสอน
2.2 ส่อื ของจรงิ ได้แก่ เชน่ ดอกสวา่ น ดอกเจาะนำศนู ย์ ดอกรมี เมอร์ เป็นตน้
2.3 ตัวอยา่ งชิ้นงานเจาะ

10. การวัดผลและประเมินผล

1. คะแนนจากการอภิปราย เร่อื งเคร่ืองเจาะ
2. คะแนนจากแบบทดสอบก่อนเรียนหนว่ ยท่ี 4 เร่อื งเคร่ืองเจาะ
3. คะแนนจากแบบประเมนิ พฤติกรรมระหวา่ งเรยี น
4. คะแนนจากแบบประเมนิ คุณลักษณะอันพึงประสงค์
( หมายเหตุ แนบเอกสารประกอบ )

11. หลกั ฐานการเรยี นรู้
1. เอกสารประกอบการสอนฯ บทท่ี 3 เครอื่ งเจาะ
2. แบบฝกึ หัดที่
3. เฉลยแบบฝกึ หดั ที่
4. แบบทดสอบ
5. เฉลยแบบทดสอบ

12. เอกสารอ้างอิง
หนงั สอื เรยี น ทฤษฎีเครือ่ งมือกล สำนักพิมพ์บริษัท ศนู ยห์ นังสอื เมอื งไทยจำกดั

พส.10

เครือ่ งมอื ทใี่ ช้ในการประเมนิ

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเคร่อื งมอื กล ท-ป-น. 2 - 0 - 2

แบบประเมนิ แบบประมาณค่า (Ratting scale) เกณฑ์การให้คะแนน
5432 1
ประเด็นการประเมิน

1. บอกชนิดและส่วนประกอบของเคร่อื งเจาะได้
2. บอกขนั้ ตอนการใชเ้ คร่ืองเจาะได้
3. บอกความปลอดภัยในการใช้เคร่ืองเจาะและการบำรุงรักษาเคร่ืองเจาะได้
4. จำแนกเครอ่ื งมือสำหรับงานเจาะและอปุ กรณ์ประกอบเครอ่ื งเจาะได้
5. สามารถคำนวณความเร็วรอบ การป้อนเจาะ และใชก้ ารหลอ่ เย็นได้
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

รวม
รวมท้ังหมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

พส.11

บนั ทึกหลังการจดั การเรียนรู้
รหัสวชิ า...........................ช่ือวิชา.........................................................................................ระดบั ชน้ั  ปวช.  ปวส.
สาขางาน..............................................................................................สปั ดาหท์ ี่..........วันที่สอน..............................................
หน่วยท่.ี ...........ช่ือหนว่ ย......................................................................................................................จำนวน................ชัว่ โมง
จำนวนผ้เู รยี น..........................คน มาเรียน........................คน ขาดเรยี น.........คน ลาป่วย.....-....คน ลากจิ .....-.....คน

1. ผลการจดั การเรียนรู้
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ปญั หาและอปุ สรรค
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ลงชอ่ื .......................................................ครูผสู้ อน
(............................................................)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเหน็ .................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงชอ่ื ...............................................หวั หนา้ แผนกวชิ า ลงชื่อ............................................รองผู้อำนวยการฝ่ายวชิ าการ
(............................................................) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ด)ี
............/................../............
............/................../............

ความเหน็ ผอู้ ำนวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชอ่ื ...........................................
(นางสาวสุมีนา แดงใจ)

ผูอ้ ำนวยการวทิ ยาลยั การอาชพี นครปฐม
............/................../............

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครือ่ งมอื กล

ช่อื หน่วย บทที่ 3 เครือ่ งเจาะ

เร่อื ง เครอื่ งเจาะ จำนวนช่ัวโมงสอน 4 ชั่วโมง

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ รายการเรยี นรู้

- จดุ ประสงคท์ ว่ั ไป 1. บอกชนิดและสว่ นประกอบของเครือ่ งเจาะได้
เพื่อใหน้ กั เรียนมีความรเู้ กี่ยวกบั ชนดิ ของเครื่องเจาะ 2. บอกขน้ั ตอนการใช้เครอ่ื งเจาะได้
3. บอกความปลอดภยั ในการใชเ้ คร่ืองเจาะและ
เขา้ ใจข้นั ตอนการใช้เครือ่ งเจาะ การบำรงุ รกั ษาเครื่องเจาะได้
และการบำรุงรกั ษาเครื่องเจาะ 5. จำแนกเครื่องมอื สำหรบั งานเจาะและอุปกรณ์
- จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม ประกอบเครื่องเจาะได้
6. สามารถคำนวณความเรว็ รอบ การป้อนเจาะ
นักเรยี นบอกชนดิ และส่วนประกอบของเครื่องเจาะได้ และใชก้ ารหล่อเยน็ ได้
นักเรยี นอธิบายขน้ั ตอนการใช้เครือ่ งเจาะได้
นักเรยี นบอกความปลอดภยั ในการใชเ้ คร่อื งเจาะได้
นกั เรียนอธิบายการบำรุงรักษาเครื่องเจาะได้ได้

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครือ่ งมือกล

ชอ่ื หน่วย บทที่ 3 เคร่ืองเจาะ

เรอ่ื ง เครอ่ื งเจาะ จำนวนช่ัวโมงสอน 4 ชั่วโมง

เคร่อื งจักรข้ันพื้นฐานในงานอุตสาหกรรมและยังมีประโยชน์อีกมากมายแต่หากไม่รวู้ ิธีการใช้ที่ถูกต้องแล้ว

ย่อมทำให้เกิดอันตรายต่อผู้ใช้งานและเกิดความเสียหายแก่เครื่องเจาะได้เมื่อเราทำงานเจาะจะต้องเลือกใช้

ความเรว็ รอบของเคร่ืองเจาะให้เหมาะสมเพื่อการทำงานที่ถูกต้องและเป็นการยืดอายุของดอกสว่านให้ยาวนานขึ้น

โดยการคำนวณหาความเร็วรอบหรือการเลือกใชต้ ารางความเร็วรอบแทนการคำนวณก็ได้และเราควรท่จี ะใช้เคร่ือง

เจาะอย่างถูกข้ันตอนและวธิ กี ารใช้เพ่อื ท่เี ราจะสามารถทำงานไดอ้ ย่างปลอดภยั และไม่เกดิ อุบตั ิเหตจุ ากการเจาะ

3.1 เคร่ืองเจาะต้ังโตะ๊ (Bench – model Sensitive Drilling Machine)

เปน็ เครื่องเจาะขนาดเล็กเจาะรูขนาดไม่เกิน 13 มม. จะมีความเรว็ รอบสูง ใชเ้ จาะงานทม่ี ีขนาดรเู ล็กๆ

ท่ัวๆไป การสง่ กำลงั โดยท่วั ไปจะใช้สายพานและปรับความเรว็ รอบด้วยลอ้ สายพาน 2-3 ขนั้

3.1.1 หลกั การทำงานของเคร่ืองเจาะตง้ั โต๊ะ

เครื่องเจาะตั้งโต๊ะมีหลักการทำงานคือ เมื่อเปิดสวิตช์มอเตอร์จะหมุนส่งกำลังให้ล้อสายพานตัวขับหมุน

ขับเคลื่อนสายพานเคลื่อนที่ทำให้ล้อสายพานตัวตามซึ่งต่อตรงกับแกนเพลาเครื่องเจาะหมุนพร้อมกับหัวตับดอก

สว่านที่จับดอกสว่านอยู่ หมุนแขนป้อนเจาะลงเพื่อปอ้ นสวา่ นเจาะชิ้นงาน

รปู ท่ี 3.1 สว่ นประกอบเครอื่ งเจาะตั้งโตะ๊

3.1.2 สว่ นประกอบของเครือ่ งเจาะต้ังโตะ๊

1. ฐานเครือ่ ง (Base) ทำดว้ ยเหล็กหลอ่ เปน็ สว่ นท่ีรองรบั น้ำหนกั ทงั้ หมดของเคร่ืองจะยึดตดิ แน่นบนโต๊ะ
ป้องกนั การส่ันสะเทือนในขณะปฏบิ ัตงิ าน

2. โต๊ะงาน (Table) ส่วนใหญท่ ำดว้ ยเหล็กท่อ เป็นส่วนท่รี องรบั ชน้ิ งานทจ่ี ะนำมาเจาะหรืออาจรองรบั
อปุ กรณจ์ บั ยึดสำหรบั จบั ยึดช้ินงาน เชน่ ปากกาจบั งาน เป็นตน้ สามารถเล่ือนขึ้นลงไดบ้ นเสาเครื่องด้วยการหมุน
แขนส่งกำลังด้วยชดุ เฟอื งสะพาน เมอ่ื ไดต้ ำแหนง่ ท่ตี อ้ งการก็สามารถยดึ ให้แน่นกบั เสาเครอื่ งได้

3. หัวจับดอกสวา่ น (Drill Chuck) ใชจ้ บั ดอกสว่านกา้ นตรง ส่วนใหญม่ ขี นาดไมเ่ กนิ ½ น้ิว หรอื ประมาณ
12.7 มิลลเิ มตร

4. แกนเพลา (Spindle) เปน็ แกนเพลาทใ่ี ชจ้ บั ยึดหวั จับดอกสวา่ นหรอื กา้ นเรียวของดอกสวา่ น
5. ฝาครอบล้อสายพานและสายพาน (Pulley Guard) มไี ว้ครอบระบบสง่ กำลงั ด้วยสายพาน
6. สายพานและลอ้ สายพานส่งกำลงั (Belt & Pulley) เคร่ืองเจาะแบบต้ังโต๊ะโดยทว่ั ไปส่งกำลังดว้ ย
สายพาน มีความเร็วรอบใหเ้ ปล่ียนใหม่
7. มอเตอร์ (Motor) เป็นตน้ กำลงั ในการขับเคลื่อนแกนเพลาเพอ่ื ใหห้ วั จับดอกสว่านหมุนดอกสว่านเจาะ
ชิ้นงาน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวชิ า 20102-2003 วิชา ทฤษฎเี ครื่องมอื กล

ช่อื หน่วย บทที่ 3 เครอ่ื งเจาะ

เร่อื ง เคร่ืองเจาะ จำนวนชว่ั โมงสอน 4 ชั่วโมง

8. ชุดหัวเครื่องเจาะ (Drilling Head) เป็นส่วนที่จับยึดชิ้นส่วนต่างๆ อยู่บนสุดของเครื่องเจาะ เป็นที่จับ
ยดึ มอเตอร์ และแขนหมนุ เจาะ

9. แขนหมุนป้อนเจาะ (Hand Feed Lever) ใช้สำหรับป้อนแกนเพลาเครื่องเจาะ เพื่อป้อนสว่านเจาะ
ชนิ้ งาน

10. เสาเคร่ืองเจาะ (Columm) จะเป็นเหลก็ รูปทรงกระบอกกลวง เป็นสว่ นที่ยดึ ตดิ กับฐานเครื่อง
11. แขนจบั ยึดโตะ๊ งาน (Table Locking Clamp) เปน็ อุปกรณส์ ำหรับลอ็ กตำแหนง่ โต๊ะงาน
3.2 เคร่อื งเจาะต้งั พืน้ (Floor Model of Sensitive Drilling Machine)
เปน็ เครื่องเจาะขนาดใหญ่และเจาะรูบนช้ินงานที่มีขนาดใหญ่ เจาะรไู ด้ตง้ั แต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่สุด
เท่าที่ดอกสว่านมีและใช้งานอื่นๆ ได้อย่างกว้างขวางการส่งกำลังปกติจะใช้ชุดเฟืองทด จึงสามารถปรับความเร็ว
รอบได้หลายระดับและรับแรงบดิ ไดส้ งู
3.2.1 หลกั การทำงานของเคร่อื งเจาะต้งั พ้ืน
เครื่องเจาะตั้งพื้นมีหลักการทำงาน คือ เมื่อเปิดมอเตอร์โดยทั่วไปจะหมุนส่งกำลังผ่านชุดเฟืองทดมีแขน
ปรับเปลี่ยนความเร็วรอบให้เหมาะสมกับขนาดดอกสว่านที่นำมาเจาะ ชุดเฟืองจะส่งกำลังมายังแกนเพลาเครื่อง
เจาะ หมนุ พรอ้ มกับหวั จับดอกสว่านที่จบั ยึดดอกสวา่ นไว้ หมนุ แขนปอ้ นเจาะลงเพื่อปอ้ นสวา่ นเจาะช้ินงาน

รูปท่ี 3.2 ส่วนประกอบเครอ่ื งเจาะตั้งพนื้

3.2.2 ส่วนประกอบที่สำคัญของเครื่องเจาะตง้ั พ้ืน
1. สวิตซ์เปิดปิดและปุ่มฉุกเฉิน (On-Off Switch and Emergency Button) ใช้ในการเปิด ปิดมอเตอร์
ใหท้ ำงานหรอหยดุ การทำงาน และมีปุ่มฉกุ เฉนิ กรณีเกิดอุบตั ิเหตุ
2. ชุดเฟืองส่งกำลัง (Gear Transition) เครื่องเจาะแบบตั้งพื้นส่งกำลังด้วยเฟืองเป็นส่วนใหญ่ ทำให้ส่ง
กำลังไดด้ แี ละสามารถเปลีย่ นความเร็วรอบไดส้ ะดวกและมีความเร็วรอบใหเ้ ลอื กปรบั ได้
3. มอเตอร์ (Motor) เป็นต้นกำลังในการขับเคลื่อนแกนเพลาเพื่อให้หัวจับดอกสว่านหมุนพาดอกสว่าน
เจาะชิน้ งาน
4. ชุดหัวเครื่อง (Drilling Head) อยู่ด้านบนของเครื่องเจาะ จับยึดอยู่กับเสาเครื่องเป็นที่จับยึดของ
มอเตอรจ์ ะมีแขนโยกปรบั ความเร็วรอบ ภายในประกอบดว้ ยชดุ ส่งกำลัง
5. แขนหมุนป้อนเจาะ (Hand Feed Lever) ใช้สำหรับป้อนแกนเพลาเครื่องเจาะ เพื่อป้องกันสว่านลง
เจาะชน้ิ งาน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครื่องมือกล

ชอื่ หน่วย บทที่ 3 เคร่อื งเจาะ

เรือ่ ง เคร่ืองเจาะ จำนวนชั่วโมงสอน 4 ช่ัวโมง

6. แกนเพลา (Spindle) เปน็ แกนเพลาทีใ่ ช้จบั ยดึ หวั จบั ดอกสวา่ น หรือกา้ นเรียวของดอกสว่าน เพอ่ื พา

ดอกสว่านหมนุ เจาะชิ้นงาน

7. หัวจับดอกสว่าน (Drill Chuck) ใชจ้ ับดอกสว่านก้านตรง สว่ นใหญม่ ขี นาดไมเ่ กนิ 1/2น้วิ หรือประมาณ

12.7 มม.

8. เสาเครือ่ งเจาะ (Column) เปน็ ทรงกระบอกกลวง เป็นสว่ นทยี่ ึดตดิ กับฐานเคร่ือง เพอ่ื รองรับชุดหัว

เคร่อื งและโต๊ะงาน

9. โตะ๊ งาน (Table) เปน็ สว่ นทีร่ องรับช้นิ งาน หรือรองรับอุปกรณ์จับยึดช้นิ งาน

10. แขนหมุนเคลอ่ื นทโี่ ต๊ะงาน (Table Lift Crank) เปน็ อุปกรณ์สำหรบั เลื่อนโต๊ะงานขึ้นลง

11. แขนจับยึดโตะ๊ งาน (Table Locking Clamp) เปน็ อุปกรณ์สำหรับลอ็ กตำแหนง่ โต๊ะงาน

12. ฐานเครื่องเจาะ (Base) เป็นสว่ นทร่ี องรบั น้ำหนักทั้งหมดของเคร่ืองเจาะ ยดึ ติดกับพน้ื โรงงาน

3.3 เครือ่ งเจาะแบบรศั มี (Radial Drilling)

เป็นเครื่องเจาะขนาดใหญ่ที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม เป็นเครื่องเจาะที่สามารถหาตำแหน่งเครื่องเจาะได้

สะดวก เพราะไม่ต้องเคลื่อนที่ชิ้นงาน สามารถเลื่อนแกนเพลาเจาะที่มีหัวจับดอกสว่านและดอกสว่านไปยั ง

ตำแหน่งทต่ี ้องการเจาะ

3.3.1 หลักการทำงานของเครอื่ งเจาะแบบรัศมี

เครื่องเจาะแบบรัศมีมีหลักการทำงานคือ จับยึดชิ้นงานบนโต๊ะงาน จับยึดดอกสว่าน หมุนแขนรัศมีไปยัง

ตำแหน่งช้นิ งาน และเลื่อนชุดหวั เครือ่ งเจาะไปตามแขนรัศมีให้ดอกสว่านตรงตำแหนง่ ท่ตี ้องการเจาะ เม่อื เปดิ สวิตช์

มอเตอร์จะหมุนส่งกำลังไปยังแกนเพลาเพื่อพาให้ดอกสว่านหมุน หมุนแขนป้อนเจาะเพื่อเลื่อนดอกสว่านลงเจาะรู

บนชิ้นงานตามตำแหนง่ ต่างๆท่ีตอ้ งการ

รูปท่ี 3.3 ส่วนประกอบเคร่อื งเจาะแบบรัศมี

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครือ่ งมอื กล

ชอ่ื หน่วย บทท่ี 3 เคร่อื งเจาะ

เรอ่ื ง เคร่อื งเจาะ จำนวนชวั่ โมงสอน 4 ช่ัวโมง

3.3.2 ส่วนประกอบของเคร่อื งเจาะแบบรัศมี

1. สวิตช์เปิด-ปิดและปุ่มฉุกเฉิน (On-Off Switch and Emergency Button) ใช้ในการเปิด ปิดมอเตอร์

ใหท้ ำงานหรือหยดุ การทำงานและมีปุ่มฉุกเฉนิ กรณอี ุบัตเิ หตุ

2. มอเตอร์ (Motor) เป็นต้นกำลังทีม่ ีการส่งกำลัง2ตัว คือมอเตอร์ที่ติดอยู่ทีด่ ้านบนเสาเครื่องส่งกำลังไป

ยังเกลียวนำเลื่อนเพื่อใช้เคลื่อนที่แขนรัศมีขึ้น ลง และมอเตอร์อีกตัวหนึ่งอยู่บนชุดหัวเครื่องเพื่อส่งกำลังหมุน

แกนเพลาเพื่อหมนุ ดอกสวา่ นเจาะงาน หรือสง่ กำลังเพอ่ื ขับเคลื่อนสว่ นต่างๆ อตั โนมัติ

3. เสาเครื่อง (Columm) มีลักษณะเป็นเสากลมใหญ่กว่าเสาเครื่องเจาะธรรมดา จะยึดติดอยู่กับฐาน

เคร่อื งเปน็ ทีเ่ คล่อื นข้ึนลงและจบั ยึดของแขนรัศมี

4. แขนรัศมี (Radial Arm) สามารถเลื่อนขึ้นได้บนเสาเครื่อง และสามารถหมุนรอบเสาเครื่องได้เพื่อหา

ตำแหน่งเจาะงาน เป็นส่วนทีร่ องรบั ชดุ หวั เครือ่ ง

5. ชุดหัวเครื่องเจาะ (Drilling Head) อยู่บนแขนรัศมี สามารถเลื่อนเข้าออกได้ตามความยาวของแขน

รศั มี เพอ่ื หาตำแหน่งเจาะรู

6. แกนเพลา (Spindle) เป็นรูปทรงกระบอก ภายในเป็นรูเรียวสำหรับจับยึดก้านเรียวของหัวจับดอก

สวา่ น หรือจับกา้ นเรียวของดอกสว่านทม่ี ีขนาดใหญ่

7. แขนหมนุ ป้อนเจาะ (Hand Feed Lever) ใช้สำหรบั ปอ้ นแกนเพลาเครื่องเจาะ เพอ่ื ปอ้ นสวา่ น

เจาะช้นิ งาน

8. โต๊ะงาน (Table) เป็นอุปกรณ์ทย่ี ึดติดอยูบ่ นฐานเครื่องท่ีมีร่องตวั ที เพอ่ื ใชจ้ บั ยึดช้ินงานโดยตรงหรือใช้

สำหรบั จับยดึ ปากกาหรอื อุปกรณ์ต่างๆ

9. ฐานเครื่อง (Base) เป็นส่วนที่ติดตั้งอยู่กับพื้นโรงงาน ทำด้วยเหล็กหล่อ เป็นส่วนที่รองรับน้ำหนัก

ท้งั หมดของเครือ่ ง

3.3.3 เครอ่ื งมือและอปุ กรณท์ ีใ่ ช้กับเครือ่ งเจาะ

1. ดอกสว่าน (Drills) เป็นอปุ กรณ์ชนิดหนึ่งท่ีใชเ้ จาะรูบนชนิ้ งานใหไ้ ดต้ ามความตอ้ งการเปน็ ท่นี ิยม

กนั มากเพราะสามารถใชง้ านไดส้ ะดวก

รูปท่ี 3.4 ส่วนต่างๆ ของดอกสว่าน

2. กน่ั (Tang) มเี ฉพาะสว่ นก้านเรียวเทา่ นัน้ จะอยู่สว่ นปลายสุดของกา้ นเรียว มีไว้สำหรับใชเ้ หลก็
ถอดตอกออกจากแกนเพลา (Spindle) ของเคร่อื งเจาะ

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเครือ่ งมือกล

ช่ือหน่วย บทที่ 3 เคร่อื งเจาะ

เรื่อง เครื่องเจาะ จำนวนชว่ั โมงสอน 4 ช่ัวโมง

3. ก้าน (Shank) ก้านของดอกสวา่ นมี 2 แบบ

- สว่านก้านตรง (Straight Shank Drill) เป็นสว่านที่มีขนาดเล็ก โดยทั่วไปมีขนาดเส้นผ่าน

ศนู ยก์ ลางไม่เกิน ½ นวิ้ หรือประมาณ 12.7 มม. เวลาใช้งานจะต้องจับด้วยหวั จบั ดอกวา่ น

- สว่านก้านเรียว (Taper Shank Drill) เป็นสว่านที่มีขนาดใหญ่ โดยทั่วไปจะมีขนาดมากกว่า ½

น้ิว หรอื ประมาณ 12.7 มม. เวลาใชง้ านจะสวมเข้ากบั รเู รยี วของเคร่ือง

4. ขอบคม (Margin) มีลักษณะเป็นสันนูนออกมาจากผิวของดอกสว่าน ทำให้ลดการเสียดสีระหว่างผิว

ดอกสวา่ นกับช้ินงาน

5. สันคม (Land) ผิวสว่ นนจ้ี ะต่ำกว่าขอบคม เพื่อลดการเสยี ดสกี บั ชิ้นงาน

รปู ท่ี 3.5 สนั คมและขอบคม

6. ร่องเกลียวดอกสว่าน (Flutes) ร่องดอกสว่านทั่วไปจะมี 2 ร่อง การกัดร่องดอกสว่านทำให้เกิดคมตัด
และร่องยังเป็นที่สำหรับคายเศษโลหะที่ดอกสว่านเจาะออกมา ถ้าเศษโลหะคายออกมาไม่ได้ อาจจะทำให้ดอก
สวา่ นหักได้

7. มมุ บิดดอกสวา่ น (Helix or Rake Angle) คอื มมุ ทีร่ อ่ งสว่านบดิ ทำมมุ กบั แกนกลางของดอกสวา่ น

รปู ที่ 3.6 ร่องเกลยี วและมุมบดิ ของดอกสวา่ น

8. แกนกลางดอกวา่ น (Wed) คอื เน้ือโลหะแกนกลางดอกสวา่ น ชว่ ยทำใหด้ อกสวา่ นมีความแข็งแรง เมื่อ
ดอกสวา่ นสัน้ ลงแกนกลางย่ิงหนขึ้นเรอื่ ยๆขนาดดอกสว่านโดยทัว่ ไป

1. บอกขนาดเปน็ มิลลิเมตร นิยมใช้มากสุด
2. การบอกเป็นนัมเบอร์ โดยทั่วไปจะมีต้ังแต่นัมเบอร์ 1-80 เป็นระบบนิว้ นัมเบอร์80จะมีขนาดเลก็ สุด
=0.0135น้ิว และนมั เบอร์1มีขนาดใหญ่สดุ =0.228 นิว้
3. บอกขนาดเปน็ ตัวอกั ษร ตัง้ แต่ A-Z มีขนาดง้ั แต0่ .234 น้ิว ถึง 0.413 นว้ิ
4. การบอกขนาดเปน็ เศษสว่ น มขี นาดตั้งแต่ 1/64 ถงึ 4นิ้ว
การปอ้ นเจาะงานของดอกสว่าน
อัตราป้อนเจาะงาน หมายถึง การป้อนลึกลงไปในงานต่อการหมุนของดอกสว่าน 1 รอบ เช่นอัตราป้อน
เจาะ 0.2 มม./รอบ หมายถึง เมือ่ ดอกสวา่ นหมุนไปครบ 1 รอบ จะสามารถป้อนกนิ ลึกลงไปในงาน 0.2 มม.

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวชิ า 20102-2003 วิชา ทฤษฎเี ครอื่ งมอื กล

ชอื่ หน่วย บทท่ี 3 เครื่องเจาะ

เรอ่ื ง เคร่ืองเจาะ จำนวนชว่ั โมงสอน 4 ช่ัวโมง

ในการป้อนอัตโนมัติถ้าเครื่องเจาะไม่สามารถป้อนอัตโนมัติได้ก็ต้องป้อนการกินลึกด้วยมือจะต้องอาศัย

ประสบการณ์และความรู้สึก ถ้าเครื่องสามารถป้อนอัตโนมัติได้ก็จะมีตารางสำหรับให้เลือกในการป้อนความลึก

เจาะงาน

การรา่ งแบบงานเจาะ

ก่อนทำการเจาะงานจะต้องมีการร่างแบบก่อนทำการเจาะรู้โดยมีน้ำยาร่างแบบ และใช้วงเวียนเขียนรูป

วงกลมรูที่จะเจาะและตอกร่างแบบด้วยเหล็กตอกร่างแบบ และควรเจาะนำศูนย์ด้วยดอกเจาะนำศูนย์ จะทำให้ได้

ตำแหนง่ เจาะทีแ่ ม่นยำ

การหล่อเยน็

การเจาะงานจะต้องมีการหล่อเย็นเพื่อเป็นการ ระบายความร้อนจากชิ้นงานและจากดอกเจาะ เพื่อเป็น

การรักษาอายุการใช้งานของดอกเจาะ โดยทั่วไปจะหล่อเย็นด้วยน้ำยาหล่อเย็นหรือน้ำมันถ้าเป็นเหล็กหล่อจะไม่

หล่อเย็น ถ้าหล่อเย็นจะใช้ลมเป่าแทนเครื่องเจาะนอกจากจะใช้เจาะรูแล้วยังใช้งานได้อีกหลายอย่าง เช่น การรีม

เมอร์ การขดั การผายปากรู และการผายเป็นบ่าฉาก สามารถตาปเกลยี วได้ด้วย

การผายปากรู (Counter sink)

เปน็ การผายปากรูท่ีเจาะเป็นมุมเพ่ือฝงั หวั สกรูที่เอียงเปน็ มุม ดอกผายรูมีขนาดมมุ หลายขนาด เชน่ มมุ

60 องศา มมุ 90 องศา เป็นต้น

การผายปากรูเป็นบ่าฉาก (Counter bore)

เป็นการผายรใู หเ้ ป็นบ่าฉากเพื่อฝงั หวั สกรูที่เปน็ หวั บา่ ฉากหรือที่เรยี กวา่ สกรหู วั แบบ Socket

การรีมเมอร์หรือการควา้ นละเอยี ด (Reaming)

งานบางอย่างผิวของงานจากกเจาะยังไม่เรยี บพอหรอื อาจจะมขี นาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลางจากการเจาะไมไ่ ด้

พิกัดตามต้องการ จำเป็นจะต้องทำการรีมเมอร์อกี ครง้ั หน่ึง ดอกรีมเมอร์แบง่ ออกเป็น 2 ชนิด

1. ดอกรีมเมอรด์ ว้ ยมอื (Hand Reamer)

2. ดอกรมี เมอร์ด้วยเครื่อง (Machine Reamer)

การตาปเกลียว

เปน็ อุปกรณ์ชนดิ หน่ึงทส่ี ามารถนำมาใชก้ ับเครอ่ื งเจาะได้ ใช้ประโยชน์ในการทำเกลียวในเพอ่ื ใชง้ าน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครือ่ งมือกล

ชอื่ หน่วย บทท่ี 3 เครือ่ งเจาะ

เรื่อง เครือ่ งเจาะ จำนวนชั่วโมงสอน 4 ชั่วโมง

3.4 อปุ กรณท์ ีใ่ ช้กับเครื่องเจาะ

1. ปากกาจับงาน เป็นอุปกรณท์ จี่ ำเปน็ และใชม้ ากในงานเจาะเพราะทำให้จับยึดงานได้สะดวกและ

รวดเรว็

รูปท่ี 3.7 ปากกาจับงาน

2. หัวจบั ดอกสวา่ น (Drill Chucks) ใชส้ ำหรบั จับดอกสว่านทเี่ ป็นกา้ นตรงเพ่ือใช้เจาะงาน แบ่งออกเปน็ 2
ชนดิ คือหัวจบั ดอกสว่านขนั ด้วยประแจ และชนิดใชม้ ือขนั จับ

รปู ท่ี 3.8 หัวจบั ดอกสวา่ น

3. ปลอกเรยี ว (Sleeve) ใช้สำหรับสวมกบั ก้านเรยี วดอกสว่านหรอื สมกับก้านเรียวดอกสว่านทมี่ ขี นาดเล็ก
ในกรณเี รยี วของเคร่ืองเจาะมีขนาดใหญ่กว่า

4. ปลอกเรยี วลดระดบั (Drill Socket หรอื Fitted Socket) ใช้สำหรับสวมกบั ก้านเรียวดอกสว่านหรอื
สมกับกา้ นเรยี วดอกสว่านทมี่ ีขนาดใหญ่ ในกรณีเรียวของเครื่องเจาะมีขนาดเล็กกว่า

5. เหล็กถอดดอกสว่าน (Drill Drift) เป็นอุปกรณ์ทใี่ ช้ถอดดอกสวา่ นออกจากก้านเรยี วหรอื ถอดออกจาก
เครื่องเจาะ

3.4.1 การคำนวณความเร็วในงานเจาะ
การคำนวณความเรว็ ในงานเจาะ จะมีความเร็วท่ีสำคัญ 2 ชนดิ คอื ความเร็วรอบและความเร็วตัดการ
คำนวณหาค่าความเรว็ รอบทเ่ี หมาะสมกับชิ้นงาน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเครือ่ งมอื กล

ชื่อหน่วย บทที่ 3 เครอ่ื งเจาะ

เร่ือง เครือ่ งเจาะ จำนวนช่วั โมงสอน 4 ช่ัวโมง

ตวั อย่างท่ี 3.1 จงคำนวณหาความเรว็ ตัดทเี่ จาะงานดว้ ยดอกสว่านมคี วามยาวเสน้ ผา่ นศูนย์กลาง 10 มมดว้ ย

ความเร็วรอบ 800 รอบ/นาที

วิธีทำ

ดงั นน้ั ความเร็วตัดทใ่ี ช้ในงานเจาะ 25.13 เมตร/นาที
การคำนวณความเร็วรอบ ในกรณีต้องการหาความเรว็ รอบโดยการย้ายสมการจากสูตรข้างต้น จะได้สูตรคำนวณ
ดังนี้

ตวั อย่างท่ี 3.2 จงคำนวณหาความเร็วรอบในงานเจาะเหล็กใช้ทำเคร่ืองมือ (Tool Steel) ดว้ ยดอกสวา่ นมีความ
ยาวเสน้ ผา่ นศูนย์กลาง 15 มม. ด้วยความเรว็ ตดั 18 เมตร/นาที
วิธีทำ

ดังน้นั ความเร็วรอบที่ใช้ในงานเจาะ 382 รอบ/นาที
3.4.2 การบำรุงรกั ษาเคร่ืองเจาะ
1. ตรวจสอบระบบไฟฟ้าให้อย่ใู นสภาพท่สี มบูรณ์ตลอดเวลา เม่ืออุปกรณ์ไฟฟา้ เกิดชำรุดเสยี หายจะตอ้ งซอ่ มแซม
หรอื เปลีย่ นให้ใชไ้ ด้ทันที
2. ตรวจสอบชิ้นสว่ นตา่ งๆ ของเครื่องให้พร้อมใชง้ านลอดเวลา
3. กอ่ นใชง้ านจะต้องหยอดน้ำมนั หลอ่ ลน่ื ในสว่ นทเี่ คลื่อนท่ี
4. ควรมแี ผนการบำรงุ รักษาเป็นระยะตามระยะเวลาทก่ี ำหนด เป็นการบำรงุ รกั ษาเชิงป้องกัน
5. หลังจากเลิกใช้งานแลว้ จะตอ้ งทำความสะอาดและชโลมด้วยนำ้ มัน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเครื่องมือกล

ชื่อหน่วย บทที่ 3 เคร่ืองเจาะ

เร่อื ง เครื่องเจาะ จำนวนชว่ั โมงสอน 4 ช่ัวโมง

3.4.3 ความปลอดภัยในการใช้เคร่ืองเจาะ
1. ก่อนใช้เครือ่ งเจาะทุกคร้ังจะตอ้ งตรวจดคู วามพร้อมของเคร่ืองก่อนใชเ้ สมอ ถา้ เครื่องชำรุดอาจเปน็
อันตรายแก่ผู้ปฏิบตั ิงานได้
2. การจับยดึ ช้นิ งานจะต้องจับยดึ ให้แนน่ และจะต้องจับให้ถกู วิธี
3. ศกึ ษาขน้ั ตอนและวธิ ีการใชเ้ ครื่องเจาะ วธิ กี ารทำงานให้ถูกต้อง
4. ตอ้ งแต่งกายให้รดั กุมตามกฎความปลอดภัย
5. ตอ้ งสวมแวน่ นิรภยั ป้องกนั เศษโลหะกระเด็นเข้าตาพส.13

ใบงาน (Job Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วชิ า…………………………………………..…………………………………………

ชอ่ื หน่วย..............................................................................................................................

เร่อื ง...............................................................................................................จำนวนชว่ั โมงสอน.......................

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ รายการเรียนรู้

- จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม เคร่อื งมอื /วสั ดุ-อปุ กรณ์
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................

- ลำดบั ขน้ั การทำงาน ขอ้ ควรระวัง
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... มอบงาน
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... วดั ผล/ประเมนิ ผล
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................

พส.14

ใบปฏิบตั งิ าน (Operation Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วชิ า…………………………………………..…………………………………………

ชอ่ื หน่วย..............................................................................................................................

เร่อื ง...............................................................................................................จำนวนชั่วโมงสอน.......................
จุดประสงค์การเรยี นรู้

- จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
เครอื่ งมือ-อุปกรณ-์ วสั ดุ
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ลำดับขนั้ การปฏิบัติงาน
............................................................................................................................. .......................................................
....................................................................... ............................................................................................................ .
ข้อควรระวัง
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ข้อเสนอแนะ
.............................................................................................................................................. ......................................
............................................................................................ ....................................................................................... .
การประเมนิ ผล
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
เอกสารอ้างองิ
............................................................................................................................................................... .....................
............................................................................................................. ...................................................................... .

หมายเหตุ ควรมภี าพประกอบแสดงการปฏบิ ัตงิ านในแต่ละข้นั

พส.15

ใบมอบหมายงาน (Assignment Sheets)

รหัสวชิ า………..………….วชิ า…………………………………………..…………………………………………

ช่ือหน่วย..............................................................................................................................

เร่อื ง...............................................................................................................จำนวนชวั่ โมงสอน.......................
จดุ ประสงค์การมอบงาน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
แนวทางการปฏิบัตงิ าน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
แหล่งคน้ ควา้
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................................................. .......................
........................................................................................................... ........................................................................
............................................................................................................................. ......................................................
คำถาม/ปัญหา
............................................................................................................................. .......................................................
.................................................................. ................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
กำหนดเวลาทำงาน
............................................................. ...................................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................

หมายเหตุ ควรมภี าพประกอบแสดงการปฏบิ ตั งิ านในแต่ละข้ัน

พส.16

ใบกจิ กรรมท.ี่ ...............

รหสั วิชา………….….วิชา…………………………………………..…….……ท-ป-น……………สอนครง้ั ท่ี........

หนว่ ยท.ี่ .................ช่ือหนว่ ย.........................................................................เวลา.................ชม.

ชื่อกิจกรรม.................................................................................................... เวลา.................ชม.

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
........................................................................................................... .........................................................................
............................................................................................................................. .......................................................
.............................................................................................................................. .....................................................
...................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................................................

วสั ดุ/อปุ กรณ์
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
........................................................................................................................................................................... .........

คำสั่ง
1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................................

การประเมินผล
.............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................ ....................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................................................................ ........

แผนการจัดการเรียนรู้ พส.9

หนว่ ยท่ี.....4........

รหัสวิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครอื่ งมือกล เวลารวม....6......ชม.

ชอื่ หน่วย บทท่ี 4 เครือ่ งเจียระไน สปั ดาห.์ .8-10../18
เร่อื ง เคร่ืองเจยี ระไน จำนวน.....2.......ชม.

1. สาระสำคญั
เครื่องเจียระไน เป็นเครื่องจักรกลที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม ซึ่งใช้ในการเจียระไนปรับแต่งผิวงาน

ทั้งทรงกระบอกและทรงเหลี่ยมต่าง ๆ ให้ผิวเรียบและได้ขนาด โดยอาศัยล้อหินเจียระไน ที่หมุนด้วยความเร็ว
รอบสงู เปน็ ตัวเจียระไนผวิ ช้ินงาน
2. สมรรถนะประจำหน่วย

แสดงความร้เู ก่ียวกับเครอ่ื งเจยี ระไน

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
เพื่อให้นกั เรยี นมีความรเู้ กี่ยวกบั ชนิดของเครื่องเจียระไน ส่วนประกอบของเครื่องเจยี ระไน เขา้ ใจขนั้ ตอน

การใชแ้ ละการบำรงุ รกั ษาเคร่ืองเจยี ระไน
จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม
1. ดา้ นความรู้
1.1 นักเรยี นบอกชนดิ ของเคร่ืองเจยี ระไนได้
1.2 นกั เรยี นบอกสว่ นประกอบของเคร่ืองเจียระไนได้
1.3 นกั เรยี นอธิบายขั้นตอนการใช้เครื่องเจยี ระไนได้
1.4 นกั เรยี นอธิบายความปลอดภัยในการปฏบิ ตั งิ านเจียระไนได้
1.5 นักเรียนอธบิ ายขน้ั ตอนการบำรงุ รักษาเครอ่ื งเจยี ระไนได้
2. ดา้ นทักษะ
นกั เรยี นสามารถเลือกใชเ้ ครื่องเจียระไน และซ่อมบำรุงเคร่ืองเจียระไนดว้ ยความปลอดภัย
3. ด้านคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
3.1 เข้าเรยี นตรงตามเวลา
3.2 แตง่ กายตามระเบียบสถานศกึ ษา
3.3 ความมั่นใจในการทำงาน
3.4 ความกระตอื รือรน้ ในการทำงาน
3.5 มีน้ำใจช่วยเหลือผูอ้ ืน่

4. สาระการเรยี นรู้
เครื่องเจียระไน เป็นเครื่องจักรกลที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม ในการผลิตชิ้นส่วนในงานอุตสาหกรรมใน

การปรับแต่งผิวงาน ทั้งทรงกระบอกและทรงเหลี่ยมต่างๆ ให้ผิวละเอียดและได้ขนาดโดยอาศัยล้อหินเจียระไน
ที่หมุนด้วยความเร็วรอบสูงเป็นตัวเจียระไนผิวงาน เช่น ลับคมตัดของมีดกลึง มีดไส ดอกสว่าน และปรับแต่ผิวงาน
เป็นตน้

5. การออกแบบการจดั การเรียนรู้

5.1 การเรียนรู้แบบแลกเปลี่ยนความคิด (Think-Pair-Share) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนคิด
เกี่ยวกับประเด็นท่ีกำหนดแต่ละคน ประมาณ 2-3 นาที (Think) จากนั้นให้แลกเปลี่ยนความคิดกับเพื่อนอีกคน 3-
5 นาที (Pair) และนำเสนอความคิดเห็นต่อผู้เรยี นท้ังหมด (Share)

6. กจิ กรรมการเรียนรู้
6.1 ขั้นนำ
- ครูแจ้งจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ แลว้ ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
- ครูนำเขา้ สบู่ ทเรยี นโดยใช้คำถามนำเพื่อให้นักเรยี นรว่ มกนั อภิปรายถึงชนิดและสว่ นประกอบของเคร่อื ง

เจยี ระไน ตัวอยา่ งคำถาม เชน่
เคร่อื งเจียระไนทพี่ บในโรงงานมชี นดิ ใดบ้าง
ลอ้ หนิ เจียระไนมแี บบใดบ้าง

6.2 ข้ันสอน
1. ครใู หน้ กั เรียนอ่านเนือ้ หาเร่อื ง เครือ่ งเจียระไน และร่วมอภิปราย
2. ครูอธิบายเนอ้ื หาโดยใช้สื่อ Power Point สื่อของจริง สื่อแผน่ ภาพ สอนประกอบการบรรยาย เพอื่ ให้

นักเรยี นเขา้ ใจเนื้อหาสาระของการเรยี นรู้ เร่ือง เครือ่ งเจียระไน
- ชนดิ ของเครือ่ งเจียระไน
- สว่ นประกอบของเครื่องเจยี ระไน
- ข้นั ตอนการใชแ้ ละการบำรุงรักษาเครือ่ งเจียระไน
- ความปลอดภยั ในการใช้เครื่องเจยี ระไน

6.3 ขั้นสรปุ
1. ครอู ธบิ ายสรปุ เนอื้ หา เรื่อง เครื่องเจียระไน
2. นักเรียนทำใบงาน เรื่อง เครื่องเจียระไน จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยตรวจคำตอบ เพื่อ

ประเมินผลการเรยี น

7. บรรยากาศทส่ี ่งเสรมิ และพัฒนาผ้เู รียน
ผเู้ รยี นมคี วามสนใจในการเรียน เนอ่ื งจากการสอนแบบเพื่อนชว่ ยเพอื่ น ทำให้ผเู้ รียนได้แสดงความคิดเหน็

และได้แลกเปลีย่ นความรู้ สง่ ผลให้เกดิ ผลการเรยี นรู้ทดี่ ี

8. คุณธรรม จริยธรรมประจำหนว่ ย
สามัคคี คือ ผู้เรียนเปิดใจกวา้ ง รับฟงั ความคดิ เหน็ ของผู้อน่ื รูบ้ ทบาทของตน ทั้งในฐานะผู้นำ และผู้ตามที่ดี

มีความมงุ่ มัน่ ต่อการรวมพลัง ชว่ ยเหลือเก้ือกูลกนั เพ่ือให้การทำงานสำเร็จลลุ ่วง สามารถแกป้ ัญหาและขจัดความ
ขัดแย้งได้ เปน็ ผู้มเี หตผุ ล

9. สือ่ และแหล่งการเรยี นรู้
1. ส่อื สิ่งพิมพ์
1.1 เอกสารประกอบการสอน เรอื่ ง เคร่ืองเจยี ระไน
1.2 ใบมอบงาน
1.3 แบบประเมนิ ผล

2. ส่ือโสตทศั น์
2.1 สือ่ Power Point ประกอบการสอน

2.2 สอ่ื ของจรงิ เช่น ล้อหนิ เจียระไน ช้ินงานเจยี ระไน เป็นต้น
10. การวัดผลและประเมินผล

1. คะแนนแบบทดสอบก่อนเรยี นหนว่ ยที่ 4 เร่อื ง เครอ่ื งเจียระไน
2. คะแนนจากแบบสงั เกตพฤตกิ รรมระหว่างเรยี น
3. คะแนนจากแบบประเมินคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์
( หมายเหตุ แนบเอกสารประกอบ )
11. หลักฐานการเรียนรู้
1. เอกสารประกอบการสอนฯ บทท่ี 4 เคร่ืองเจียระไน
2. แบบฝกึ หัดท่ี
3. เฉลยแบบฝึกหัดที่
4. แบบทดสอบ
5. เฉลยแบบทดสอบ
12. เอกสารอ้างอิง
หนังสือเรียน ทฤษฎีเครอ่ื งมือกล สำนักพมิ พบ์ ริษัท ศนู ยห์ นังสอื เมอื งไทยจำกดั

พส.10

เครื่องมือทใ่ี ชใ้ นการประเมนิ

รหัสวชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครอ่ื งมอื กล ท-ป-น. 2 - 0 - 2

แบบประเมนิ แบบประมาณค่า (Ratting scale) เกณฑก์ ารให้คะแนน
5 4 3 21
ประเด็นการประเมิน

1. บอกชนดิ เคร่ืองจักรกล และส่วนประกอบของเคร่อื งเจยี ระไนได้
2. อธบิ ายข้นั ตอนการใชแ้ ละการบำรุงรกั ษาเคร่ืองเจียระไนได้
3. บอกความปลอดภยั ในการใชเ้ ครื่องเจียระไนได้
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

รวม
รวมทง้ั หมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

พส.11

บนั ทึกหลังการจดั การเรยี นรู้
รหัสวชิ า...........................ช่ือวิชา.........................................................................................ระดบั ชน้ั  ปวช.  ปวส.
สาขางาน..............................................................................................สัปดาห์ท.ี่ .........วนั ทส่ี อน..............................................
หน่วยท่.ี ...........ช่ือหนว่ ย......................................................................................................................จำนวน................ชวั่ โมง
จำนวนผ้เู รยี น..........................คน มาเรยี น........................คน ขาดเรยี น.........คน ลาปว่ ย....-.....คน ลากิจ.....-.....คน

1. ผลการจดั การเรียนรู้
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ปญั หาและอปุ สรรค
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ลงชื่อ.......................................................ครผู ู้สอน
(............................................................)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเห็น.................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงชอ่ื ...............................................หัวหน้าแผนกวิชา ลงช่อื ............................................รองผ้อู ำนวยการฝา่ ยวชิ าการ
(............................................................) (นางสาวนศิ ากร เจริญด)ี
............/................../............
............/................../............

ความเหน็ ผูอ้ ำนวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชือ่ ...........................................
(นางสาวสุมนี า แดงใจ)

ผ้อู ำนวยการวทิ ยาลยั การอาชพี นครปฐม
............/................../............

พส.12

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเคร่ืองมือกล

ชอื่ หน่วย บทท่ี 4 เครอื่ งเจยี ระไน

เรือ่ ง เครื่องเจยี ระไน จำนวนชั่วโมงสอน 6 ช่ัวโมง

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ รายการเรยี นรู้

- จุดประสงค์ทว่ั ไป

เพื่อให้นักเรียนมีความรู้เกี่ยวกับชนิดของเครื่อง 1. ชนิดเครือ่ งจกั รกล และส่วนประกอบของเคร่ือง

เจียระไน ส่วนประกอบของเครื่องเจียระไนเข้าใจขั้นตอน เจยี ระไน

การใชแ้ ละการบำรงุ รกั ษาเครอื่ งเจยี ระไน 2. ข้ันตอนการใชแ้ ละการบำรุงรักษาเคร่ือง

- จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม เจยี ระไน

บอกชนดิ ของเครอ่ื งเจียระไนได้ 3. ความปลอดภยั ในการใช้เครื่องเจยี ระไน

บอกสว่ นประกอบของเคร่ืองเจยี ระไนได้ 4.จำแนกอุปกรณ์ของเครื่องเจยี ระไน

อธิบายขัน้ ตอนการใชเ้ ครื่องเจียระไนได้ 5.เครื่องมือวัดและตรวจสอบการลบั คมตัด

อธิบายความปลอดภัยในการปฏบิ ตั ิงานเจียระไนได้

อธิบายขั้นตอนการบำรุงรกั ษาเครอ่ื งเจียระไนได้

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครื่องมือกล

ช่อื หน่วย บทท่ี 4 เครื่องเจยี ระไน

เร่อื ง เครื่องเจยี ระไน จำนวนช่วั โมงสอน 6 ชั่วโมง

การทำงานตัดเฉือนโลหะโดยเครอ่ื งจักรอยา่ งเชน่ เครื่องกลงึ เครื่องไส เครื่องเจาะ จำเป็นตอ้ งมเี ครือ่ งมือ

ตัดต่างๆ แต่เครื่องมือตัดเหลา่ นต้ี ้องมวี ันท่ีสึกหรอหรือลดความคมลง ซ่ึงเครื่องเจียระไนลับมอื เปน็ เครอื่ งจักรชนิด

หนง่ึ ท่ีใชใ้ นการลับคมมดี ต่างๆ เช่น มดี กลงึ รปู ทรงต่างๆ มีดไสหรือแม้กระทงั่ ดอกสว่านนอกจากนี้แลว้ เครื่องเจยี

ระไนลบั มือยงั มีประโยชนอ์ ีกหลายอยา่ งเชน่ ใชใ้ นการเจียระไนแตง่ ช้นิ งาน ใช้ในการ

เจยี ระไนลบครบี ชน้ิ งาน

4.1 เครื่องเจียระไนลับคมตัด

เครือ่ งเจียระไนลบั คมตดั เป็นเครอ่ื งมอื กลพืน้ ฐานชนดิ หนึ่งทม่ี ีประโยชน์มากสามารถทำงานไดอ้ ย่าง

กวา้ งขวาง เช่น ใช้สำหรบั ลบั คมตัดตา่ งๆ ของเคร่ืองมือตดั ได้แก่ มีดกลงึ มดี ไส ดอกสวา่ นและยังสามารถ

เจียระไนตกแต่งชิ้นงานต่างๆ ไดโ้ ดยคำนงึ ถึงเรอ่ื งความปลอดภยั

4.1.1 ชนดิ ของเครื่องเจียระไนลับคมตัด

เคร่อื งเจยี ระไนลับคมตัดพื้นฐาน โดยทัว่ ไปแบ่งออกเป็น 2 ชนดิ คอื เครอ่ื งเจียระไนแบบตง้ั โตะ๊ และ

เครอ่ื งเจยี ระไนแบบตง้ั พื้น

1. เคร่ืองเจยี ระไนแบบต้งั โตะ๊ (Bench Grinder หรือ Bench Grinding Machine) เคร่อื งเจียระไน

ชนิดนจี้ ะยึดติดอยู่กบั โต๊ะเพื่อเพิ่มความสงู และสะดวกในการใช้งาน มหี ลกั การทำงานคือ เมื่อเปดิ สวติ ช์มอเตอร์จะ

หมนุ ทำใหแ้ กนเพลาท้ังสองข้างทม่ี ลี ้อหินเจยี ระไนประกอบอยู่ ทำใหห้ ินเจียระไนหมนุ พร้อมทจ่ี ะตดั เฉือนเคร่ืองมอื

ตดั หรอื ช้ินงาน

รปู ที่ 4.1 เคร่ืองเจียระไนแบบตง้ั โตะ๊

2. เคร่อื งเจยี ระไนแบบตั้งพื้น (Pedestal Grinder หรอื Floor Grinding Machine) เป็นเครื่อง
เจียระไนลับคมตัดท่ีมีขนาดใหญ่กว่าแบบตงั้ โต๊ะมีส่วนทีเ่ ป็นฐานเคร่ือง เพื่อใชย้ ดึ ติดกบั พืน้

รูปที่ 4.2 เคร่อื งเจยี ระไนแบบต้งั พนื้

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเคร่ืองมือกล

ชอื่ หน่วย บทที่ 4 เครอื่ งเจียระไน

เร่อื ง เครอ่ื งเจยี ระไน จำนวนช่ัวโมงสอน 6 ชั่วโมง
4.1.2 ส่วนประกอบของเคร่ืองเจยี ระไนลับคมตัด

รปู ที่ 4.3 สว่ นประกอบของเคร่ืองเจยี ระไนลบั คมตดั

1. สวติ ช์เปดิ -ปิด (On-Off Switch) เป็นปมุ่ สวิตชเ์ ปิด-ปิด การทำงานของมอเตอร์มไี วเ้ พื่อควบคุมเคร่อื ง
เพ่อื ใชส้ ำหรับเปดิ -ปดิ ในเคร่ืองเจียระไนเคร่ืองหน่ึงอาจมสี วิตชเ์ พ่มิ เติมมากขน้ึ เพื่อเป็นการเพ่ิมความปลอดภยั ใน
การทำงาน

2. มอเตอร์ (Motor) เป็นส่วนสำคัญของเคร่ืองเจยี ระไนลับคมตดั ทำหนา้ ท่ีสง่ กำลงั ใหล้ ้อหนิ เจยี ระไน
หมุน เครอ่ื งเจยี ระไนลบั คมตัดมีมอเตอรเ์ ป็นรปู ทรงกระบอก โดยปลายแกนเพลาทัง้ สองข้างใชจ้ ับยึดลอ้ หิน
เจียระไน

3. แทน่ รองรับช้นิ งาน (Work Rests) ทำหนา้ ท่ีรองรบั ชนิ้ งานหรือเคร่ืองมือตดั ทีน่ ำมาเจียระไนและยัง
ช่วยทำหนา้ ทป่ี ระคองมือผู้ปฏิบัติงานดว้ ย สว่ นใหญท่ ำดว้ ยเหล็กหล่อข้นึ รปู หรือเหลก็ เหนียว

4. กระจกนิรภัย (Safety Glass Shields) เปน็ อุปกรณ์ป้องกันเศษเจียระไนกระเด็นเข้าตา
5. ไฟสอ่ งสวา่ ง (Light) เปน็ อุปกรณ์ให้แสงสว่างในการเจียระไนลบคมตัดและชิน้ งาน
6. ฝาครอบลอ้ หินเจยี ระไน (Grinding Wheel Guard) เปน็ ฝาครอบล้อหินเจียระไนท้งั สองข้างเพื่อ
ป้องกนั อันตรายจากลอ้ หินเจียระไน สว่ นใหญจ่ ะทำด้วยเหลก็ เหนียวขนึ้ รปู
7. ลอ้ หนิ เจียระไน (Grinding Wheel) มี 2 ลกั ษณะ คือล้อหนิ เจยี ระไนชนิดหยาบและลอ้ หนิ เจียระไน
ชนิดละเอียด ซง่ึ จะยดึ ติดอยทู่ ั้งสองข้างของแกนมอเตอร์ โดยจะมีลอ้ หินเจยี ระไนชนดิ หยาบเพอ่ื เจียระไนหยาบ
ชว่ ยใหเ้ จียระไนได้เรว็ ขน้ึ และอกี ข้างหนง่ึ จะใช้จบั ยดึ ลอ้ หินเจียระไนชนิดละเอียดเพอื่ ใช้เจียระไนผิวเรยี บเปน็ การ
เจยี ระไนขนั้ สดุ ทา้ ย ในการเลอื กใช้ล้อหินเจยี ระไนจะต้องเลอื กลอ้ หนิ เจียระไนให้ตรงกับชนดิ วสั ดุของมีดตัดท่จี ะ
นำมาลบั เพราะวสั ดุทำมดี ตดั มหี ลายประเภท เชน่ มีดกลงึ เหล็กรอบสงู (High Speed Steel) มดี กลงึ คารไ์ บด์หรือ
มีดเล็บ (Carbide Tool) เป็นตน้
8. ภาชนะใสน่ ้ำระบายความร้อน (Water Pot) ในขณะท่ีเจียระไนลบั คมตัดมดี ตัดชนดิ ต่างๆ หรือ
เจยี ระไนชิ้นงาน จะมีความร้อนเกิดข้นึ จะทำให้ร้อนมือและจะทำใหโ้ ครงสร้างวัสดขุ องมดี ตัดเปลีย่ นไปจำเปน็ ต้องมี
การระบายความร้อนโดยการจมุ่ ลงในนำ้ แล้วแกวง่ ไปมาเพื่อเป็นการระบายความรอ้ นไดเ้ ร็วขึ้นตวั ระบายความร้อน
สำหรบั เครื่องเจยี ระไนลับคมตดั นิยมใช้นำ้ ธรรมดา ไมจ่ ำเป็นตอ้ งใชน้ ำ้ หลอ่ เยน็ เพราะจะทำให้ลอ้ หนิ เจยี ระไนท่ือ
เรว็ ตอ้ งแต่งหน้าล้อหนิ เจียระไนบอ่ ยข้นึ ซ่ึงทำให้สิ้นเปลือง
4.1.3 เครือ่ งมอื และอุปกรณ์ทีใ่ ช้กับเครื่องเจยี ระไนลบั คมตดั
เครื่องมือและอุปกรณต์ ่างๆ ท่ีใชใ้ นการลบั คมตัดของเคร่ืองมือตดั ชนดิ ต่างๆ เช่น การลับมีดกลงึ มดี ไส
และลับดอกสว่าน จำเปน็ จะต้องมเี คร่อื งมอื และอุปกรณ์อ่นื ๆ ทส่ี ำคัญเพมิ่ เตมิ อีกดงั น้ี

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วิชา ทฤษฎเี คร่อื งมือกล

ชอื่ หน่วย บทที่ 4 เครื่องเจียระไน

เรื่อง เครื่องเจยี ระไน จำนวนช่วั โมงสอน 6 ช่ัวโมง

1. อุปกรณแ์ ตง่ หน้าหนิ เจียระไน (Star Dresser) เปน็ อปุ กรณ์แตง่ หน้าหินเจียระไนลับคมตัดให้คม

หลังจากการใชง้ านเมือ่ หินเจยี ระไนท่ือหรือมรี อยบนิ่ หนา้ ไม่เรียบสม่ำเสมอต้องทำการแต่งหนา้ หนิ ใหเ้ รยี บพร้อมใช้

งานตลอดเวลา

2. ใบวัดมมุ (Angle Protractor) เปน็ เครอ่ื งมือวดั มุมสำหรบั วัดมุมของเครื่องมือวดั เช่น มดี กลงึ มีดไส ใบ

วัดมุมสามารถวดั มุมได้ตง้ั แต่ 0-180 องศา

3. เกจวัดมมุ เกลียวสามเหล่ียม (Center Gage) ใชเ้ ปน็ เครื่องมือวัดสำหรับวดั มมุ มดี กลงึ เกลยี วสามเหลีย่ ม

และใชต้ ้ังมดี กลงึ เกลยี วสามเหลีย่ ม โดยทว่ั ๆไปจะมีมุมรวมยอดเกลยี ว 60 องศา ยกเวน้ เกลียววิตเวอตมมี มุ รวม

55 องศา

4. เกจเกลียวสเ่ี หลีย่ มคางหมู เปน็ เกจทีใ่ ช้วัดมุมมีดกลงึ เกลียวสเ่ี หล่ยี มคางหมกู รณีเปน็ แบบเกลยี ว

สีเ่ หลี่ยมคางหมูเมตรกิ (Tr) จะมีตัวเลขท่เี กจเปน็ ระยะพติ ซ์และมีมุมรวมปลายมดี 30 องศาและเกลยี วสี่เหลยี่ ม

คางหมูอเมรกิ นั (Acme) จะมีเลขบอกท่เี กจเปน็ จำนวนเกลยี วตอ่ นวิ้ และมีมุมรวมปลายมีด 29 องศา

รูปท่ี 4.4 เกจเกลียวสเี่ หลี่ยมคางหมู

5. เกจวัดมุมดอกสว่าน (Drill Point Gage) หรอื (Drill Grinding) เปน็ เกจสำหรบั ใช้วดั มุมดอกสวา่ น

รปู ท่ี 4.5 เกจวดั มมุ ดอกสวา่ น

4.2 เครื่องเจยี ระไนทรงกระบอก (Cylinder Grinder หรือ Cylinder Grinding Machine)
เครือ่ งเจียระไนทรงกระบอก ใชใ้ นการเจียระไนช้นิ งานทีเ่ ป็นเพลากลม เจียระไนรูในและเจียระไนเรียว

ภายนอกและเรยี วภายในทัว่ ๆ ไป มแี บบเคร่ืองเจียระไนทรงกระบอกแบบธรรมดา (Plain Grinding Machine)
ชุดหัวเครอ่ื งเอยี งมมุ ไม่ไดแ้ ละเคร่ืองเจียระไนทรงกระบอกแบบยูนเิ วอรแ์ ซล (Universal Grinding Machine) ชดุ
หวั เคร่อื งสามารถเอยี งมุมได้

รปู ที่ 4.6 เคร่ืองเจยี ระไนทรงกระบอก

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี คร่ืองมือกล

ช่อื หน่วย บทที่ 4 เครือ่ งเจยี ระไน

เรือ่ ง เครื่องเจียระไน จำนวนช่ัวโมงสอน 6 ช่ัวโมง

4.2.1 หลกั การทำงานของเคร่อื งเจยี ระไนทรงกระบอก

เครื่องเจียระไนทรงกระบอกมีหลกั การทำงาน คอื แกนเพลาลอ้ หินเจยี ระไนหมนุ อยู่ในแนวนอนและ

แนวตดั เฉือนกับชิน้ งานกลมท่ีหมนุ ในแนวนอนเช่นเดยี วกนั

รูปที่ 4.7 หลกั การทำงานเจยี ระไนทรงกระบอก

1. ลอ้ หนิ เจยี ระไน 2. หนา้ ลอ้ หนิ เจยี ระไน

3. แกนเพลาล้อหินเจียระไน 4. ชิ้นงาน

5. ยนั ศูนย์ 6. ทิศทางการหมุนล้อหนิ เจยี ระไน

7. ทิศทางการหมุนของช้นิ งาน 8. ทศิ ทางการเคลือ่ นที่เจียระไน

9. ทศิ ทางการป้อนกินลึก

4.2.2 สว่ นประกอบเครื่องเจียระไนทรงกระบอก

รูปท่ี 4.8 สว่ นประกอบเครอ่ื งเจียระไนทรงกระบอก

1. มอเตอร์ (Motor) เป็นตน้ กำลงั ในการหมุมลอ้ หินเจยี ระไนตัดชน้ิ งาน หมุนช้นิ งานและปม๊ั นำ้ มนั ไฮดรอ
ลกิ ส์เพ่ือสง่ กำลังในการเคล่ือนท่ีสว่ นตา่ งๆ เช่น โต๊ะงาน เปน็ ต้น ดังน้ันเครื่องเจยี ระไนกลมจงึ มมี อเตอร์หลายตวั

2. ลอ้ หินเจยี ระไน (Grinding Wheel) ลอ้ หินเจยี ระไนถือเป็นเครอื่ งมอื ตัดท่ีใช้ตัดเฉือนชิ้นงาน มหี ลาย
รูปร่าง หลายชนดิ ซึง่ ลกั ษณะรปู รา่ งทตี่ า่ งจากเคร่ืองมือตดั ชนิดอ่ืน ไมว่ ่าจะเป็นมดี กลึง ดอกกัด ดอกสวา่ น เปน็ ตน้

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎเี ครอื่ งมือกล

ช่ือหน่วย บทที่ 4 เครอ่ื งเจียระไน

เร่ือง เครอ่ื งเจียระไน จำนวนชั่วโมงสอน 6 ชั่วโมง

3. ชดุ หวั เครื่อง (Work head) เป็นส่วนทอ่ี ย่หู วั เครอื่ งมมี อเตอรข์ บั เคลอื่ นหวั จบั หรือยันศูนย์หัวเครอ่ื ง

เพอื่ พาช้ินงานหมนุ ตัดเฉือนกับลอ้ หินเจียระไน ชุดหวั เครอื่ งทม่ี อี งศาทฐี่ านสามารถเอียงเปน็ มุมได้ เพอ่ื

เจียระไนช้ินงานเป็นมมุ

4. แกนเพลาหวั เครอื่ ง (Spindle) เป็นสว่ นหนึง่ ของชุดหวั เครอื่ งจะหมนุ พาหัวจบั หรือยนั ศนู ย์ เพ่ือพา

ชนิ้ งานหมนุ ตัดเฉือนกบั ลอ้ หินเจยี ระไน

5. ศนู ย์ทา้ ย (Tailstock) เป็นส่วนท่ใี ช้ประคองช้นิ งานยาวอยสู่ ว่ นทา้ ยของโต๊ะงานจะมยี ันศูนย์ประกอบ

อยู่

6. ชุดลอ้ หินเจียระไน (Wheel head) เป็นชดุ ทใ่ี ชจ้ ับยึดล้อหินเจยี ระไน มีมอเตอรส์ ่งกำลังให้ล้อหิน

เจยี ระไนหมุนตัดเฉือนช้ินงาน สามารถเคล่ือนที่เขา้ หาช้นิ งานเพื่อป้อนความลึกในการกินช้นิ งานดว้ ยแขนหมนุ ป้อน

7. โต๊ะงาน (Table) เป็นสว่ นท่ีรองรับชดุ หวั เคร่ืองและศนู ย์ทา้ ย ทจี่ บั ยึดชนิ้ งานอยู่โต๊ะงานสามารถ

เคลื่อนท่ซี ้าย ขวา ผ่านหนา้ หินเจยี ระไน ทำให้ช้นิ งานเจยี ระไนตามความยาวชน้ิ งาน โดยท่ัวๆ ไปโตะ๊ งานสามารถ

เอียงเปน็ องศาเพ่ือเจยี ระไนเรียวได้

8. แขนหมนุ เคลือ่ นโต๊ะงาน (Table Traverse handwheel) เปน็ อุปกรณ์เคลือ่ นท่โี ตะ๊ งานไปด้านซ้าย

ขวา สามารถต้ังอตั โนมัติได้

9. แขนหมุนป้อนกินลึก (Cross Feed Handwheel) เปน็ อุปกรณห์ มุนเคล่ือนที่ชดุ ล้อหินเจยี ระไนเขา้ หา

ชนิ้ งาน ทำใหห้ นิ เจยี ระไนป้อนกนิ ลกึ ชนิ้ งาน

10. ฐานเครอ่ื ง (Base) เปน็ สว่ นทอ่ี ยู่กลางสุดของเคร่อื งเจียระไนกลม รองรบั นำ้ หนักทงั้ หมดของเคร่ือง

11. ชดุ แผงควบคมุ (Control Panel) เปน็ ชดุ ทค่ี วบคุมระบบไฟฟ้า ชุดควบคุมระบบไฮดรอลกิ ส์ของ

เครอ่ื งเจยี ระไนกลม

4.2.3 อุปกรณ์ทีใ่ ชก้ บั เครื่องเจยี ระไนทรงกระบอก

1. ห่วงพางานเจยี ระไน (Grinding Dogs) เป็นห่วงพาสำหรับงานเจียระไนทรงกระบอก ทำหนา้ ที่

เหมือนหว่ งพางานกลงึ

รปู ที่ 4.9 หว่ งพางานเจียระไน

2. กา้ นสะท้านสำหรบั งานเจียระไนทรงกระบอก จะมีแบบ Center Rest Steady และแบบ Back
Rest Steady

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี คร่ืองมอื กล

ช่ือหน่วย บทท่ี 4 เคร่ืองเจยี ระไน

เรือ่ ง เครือ่ งเจยี ระไน จำนวนช่ัวโมงสอน 6 ช่ัวโมง

รปู ที่ 4.10 Center Rest Steady

3. อปุ กรณ์จับยึดยนั ศนู ย์ทา้ ยเคร่ืองเจยี ระไนทรงกระบอก (Center Grinding Fixture) ใชเ้ ป็นอปุ กรณ์
สำหรบั ยนั ศูนยช์ นิ้ งาน

7.2.4 ความเรว็ ของเคร่อื งเจียระไนทรงกระบอก
1. ความเร็วของหรอื ความเรว็ ตัดและความเร็วรอบลอ้ หนิ เจียระไน ความเร็วขอบหรือความเร็วตดั ของล้อ
หนิ เจียระไนที่ใช้ตวั ประสารแบบวิติไฟล์ จะอยรู่ ะหวา่ ง 20-33 เมตรต่อวนิ าที สำหรับงานเจยี ระไนทรงกระบอก
จะใช้ความเรว็ ตดั ระหวา่ ง 27-33 เมตรตอ่ นาที
สตู รความเร็วของหรือความเร็วตัดและความเรว็ รอบล้อหินเจียระไน

ตวั อยา่ งที่ 7.1 ในการเจียระไนชิน้ งานทรงกระบอก ดว้ ยลอ้ หนิ เจยี ระไนที่มีขนาดเสน้ ผ่านศูนย์กลาง 300
มลิ ลิเมตร ความเร็วรอบท่ีใช้ 30 เมตร/นาที จงคำนวณหาค่าความเรว็ รอบของลอ้ หนิ เจียระไน
วิธีทำ

2. การคำนวณความเรว็ รอบของช้นิ งาน ความเร็วขอบของเจียระไนทรงกระบอกอยู่ระหวา่ ง 15-30 เมตร/นาที
สำหรบั วสั ดุงานทวั่ ๆ ไป อลูมิเนยี ม ทองเหลืองและวัสดุออ่ นอ่ืนๆ จะใชค้ วามเรว็ ประมาณ 60 เมตร/นาทคี วามเรว็
ชิ้นงานอย่รู ะหวา่ ง 15-22 เมตร/นาที จะเจียระไนงานได้ดี

ตัวอยา่ งท่ี 7.2 ช้ินงานมีขนาดเสน้ ผ่านศนู ย์กลาง 25 มิลลิเมตร และใช้ความเรว็ รอบของช้ินงาน 20
เมตร/นาที จงคำนวณหาความเร็วรอบของชน้ิ งาน

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครื่องมือกล

ชื่อหน่วย บทที่ 4 เคร่อื งเจยี ระไน

เร่ือง เครือ่ งเจยี ระไน จำนวนช่วั โมงสอน 6 ชั่วโมง
วิธีทำ

3. ความเรว็ โต๊ะงาน ความเรว็ สูงสุดของอัตราการเคลือ่ นทโ่ี ต๊ะงานสำหรบั งานเจยี ระไนหยาบจะใช้
ประมาณ 2/3 ของความกวา้ งหนา้ หนิ เจยี ระไนต่อรอบของความเร็วรอบชน้ิ งาน สำหรับงานเจียระไนละเอียดจะ
ใช้ปประมาณ 1/3 ของความกว้างหน้าหนิ เจียระไนตอ่ รอบของความเร็วรอบชน้ิ งานหรือนอ้ ยกวา่ ในกรณตี ้องการ
ความละเอียดมาก ควรเคลื่อนท่ีโตะ๊ งานประมาณ 1/8 ของความกว้างล้อหนิ เจียระไน

สูตรคำนวณหาอตั ราการเคลื่อนทีข่ องโตะ๊ งาน

4. การป้อนกินลึก (Depth of Cut) ควรเลือกการปอ้ นกินลึกใหเ้ หมาะสมกับวสั ดงุ านและกำลังของเคร่อื ง
เจยี ระไน

การปอ้ นกนิ ลกึ ในงานเจียระไนทรงกระบอก
- งานเจยี ระไนหยาบ ควรใช้การปอ้ นกนิ ลกึ = 0.01-0.03 มม.
- งานเจยี ระไนละเอียด ควรใช้การป้อนกินลึก = 0.002-0.005 มม.
4.3 เครื่องเจียระไนชนิดอ่นื ๆ
เครอื่ งเจยี ระไนมีหลายชนิดท่ีมีการออกแบบเพอ่ื ทำการผลิตเฉพาะอย่าง เช่นเครื่องเจยี ระไนซเี อน็ ซี
เป็นเครือ่ งเจียระไนทใ่ี ชค้ อมพิวเตอรม์ าควบคุมการทำงาน โดยการเขียนโปรแกรมควบคุมการทำงานของเครื่อง
เจยี ระไน สามารถทำงานทผ่ี ลิตทต่ี อ้ งการจำนวนมากช้ิน เครอื่ งเจียระไนรู เคร่ืองเจียระไนเพลาข้อเหวย่ี ง เป็นต้น

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเครอ่ื งมือกล

ชื่อหน่วย บทท่ี 4 เคร่อื งเจียระไน

เรื่อง เครอ่ื งเจียระไน จำนวนช่วั โมงสอน 6 ชั่วโมง

รูปที่ 4.11 เคร่ืองเจียระไนทรงกระบอกซีเอ็นซี
รูปท่ี 4.12 เครื่องเจียระไนผวิ ราบซีเอน็ ซี
รปู ที่ 4.13 เครื่องเจยี ระไนรูใน
รูปที่ 4.14 เครือ่ งเจียระไนรใู นซีเอ็นซี

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี ครอื่ งมือกล

ชอ่ื หน่วย บทท่ี 4 เครื่องเจยี ระไน

เรือ่ ง เครอื่ งเจยี ระไน จำนวนชั่วโมงสอน 6 ช่ัวโมง

รูปท่ี 4.15 เคร่ืองเจียระไนเพลาขอ้ เหวี่ยง รูปท่ี 4.16 เครือ่ งเจยี ระไนฟันเฟอื งสะพาน

รูปที่ 7.17 เครื่องเจยี ระไนลับคมตัดดอกกดั

4.4 เครอ่ื งเจยี ระไนผิวราบ (Surface Grinder หรอื Surface Grinding Machine)
7.4.1 ชนิดของเครื่องเจยี ระไนผิวราบ
1. เครอ่ื งเจียระไนผิวราบแบบแกนเพลานอนชนิดมีโต๊ะงานเล่ือนซ้ายขวา เปน็ เครอ่ื งเจียระไนท่ีมีการ

ใช้ในสถานประกอบการ

รูปท่ี 7.18 เครื่องเจียระไนผวิ ราบแบบแกนเพลานอน

หลกั การทำงาน คือ ชน้ิ งานจะจับยดึ อยู่บนโต๊ะงานซึ่งเป็นแม่เหล็ก จะเคลื่อนที่ซ้าย ขวาและเล่ือนโตะ๊ งาน
เข้าออกอยใู่ ต้ล้อหินเจยี ระไนหมุนในแนวนอน เลอ่ื นล้อหินเจียระไนลงมาตดั เฉือนช้ินงาน เพอ่ื เจียระไนให้ไดค้ วาม
กวา้ งตามต้องการ

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎเี คร่ืองมอื กล

ช่ือหน่วย บทที่ 4 เครอื่ งเจียระไน

เร่อื ง เครือ่ งเจียระไน จำนวนช่วั โมงสอน 6 ชั่วโมง

รูปที่ 4.19 เครื่องเจยี ระไนผิวราบแบบแกนเพลานอน ชนดิ มโี ต๊ะงานเล่ือนซา้ ย ขวา

1. ลอ้ หนิ เจยี ระไน 2. หนา้ ล้อหินเจียระไน

3. แกนเพลาลอ้ หินเจียระไน 4. ช้ินงาน

5. โต๊ะงาน 6. ทศิ ทางการหมุนล้อหินเจยี ระไน

7. ทศิ ทางการป้อนกนิ ลึก 8. ทิศทางการเคลือ่ นท่ีของโตะ๊ งาน

2. เคร่ืองเจียระไนผิวราบแบบแกนเพลานอนชนิดมโี ตะ๊ งานหมุนเป็นวงกลม

รปู ที่ 4.20 เครอ่ื งเจียระไนผวิ ราบแบบแกนเพลานอนชนิดมีโต๊ะงานหมนุ เป็นวงกลม

หลักการทำงาน คอื แกนเพลาหมุนในแนวนอนและหมุนตัดชน้ิ งาน โดยมโี ตะ๊ งานหมุนเปน็ วงกลมใต้

ล้อหนิ เจยี ระไน

รูปท่ี 7.21 การทำงานของเครือ่ งเจยี ระไนผวิ ราบแบบแกนเพลานอน ชนดิ มโี ต๊ะงานหมุนเป็นวงกลม

1. ล้อหนิ เจียระไน 2. หนา้ ล้อหนิ เจยี ระไน

3. แกนเพลาลอ้ หนิ เจียระไน 4. ช้ินงาน

5. โตะ๊ งาน 6. ทศิ ทางการหมุนลอ้ หินเจยี ระไน

7. ทิศทางการหมุนของโตะ๊ งาน 8. ทศิ ทางการป้อนกนิ ลึก

9. ทิศทางการป้อนขวาง

3. เคร่ืองเจยี ระไนผิวราบแกนเพลาตัง้ แบ่งออกเป็น 2 ชนิด

- เคร่อื งเจยี ระไนแบบแกนเพลาตงั้ ชนิดมโี ต๊ะงานเล่ือนซา้ ย – ขวา

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎีเครอื่ งมือกล

ชือ่ หน่วย บทท่ี 4 เครื่องเจียระไน

เรอื่ ง เครอ่ื งเจียระไน จำนวนชวั่ โมงสอน 6 ช่ัวโมง

รูปท่ี 4.22 เครอ่ื งเจยี ระไนแบบแกนเพลาตัง้ ชนิดมโี ตะ๊ งานเล่อื นซา้ ย – ขวา

หลักการทำงาน คอื แกนเพลาลอ้ หนิ เจยี ระไนหมนุ ในแนวต้ัง และหมนุ ตดั ชน้ิ งานแบนโดยโตะ๊ งานเคลื่อน
ท่ีซา้ ย-ขวา อยใู่ ตล้ ้อหนิ เจยี ระไน

รปู ท่ี 4.23 หลกั การทำงานเครอื่ งเจียระไนผิวราบแบบแกนเพลาตั้ง ชนิดมีโตะ๊ งานเลอ่ื นซ้าย – ขวา

1. ล้อหินเจยี ระไน 2. หน้าลอ้ หนิ เจยี ระไน

3. แกนเพลาล้อหนิ เจียระไน 4. ชน้ิ งาน

5. โต๊ะงาน 6. ทิศทางการหมุนล้อหนิ เจยี ระไน

7. ทิศทางการป้อนกนิ ลึก 8. ทศิ ทางการเคลอื่ นที่ของโตะ๊ งาน

- เครอื่ งเจยี ระไนผวิ ราบแบบแกนเพลาตั้ง ชนดิ มีโต๊ะงานหมุนเปน็ วงกล,

รูปท่ี 4.24 เครือ่ งเจยี ระไนผิวราบแบบแกนเพลาตง้ั ชนดิ มีโตะ๊ งานหมุนเปน็ วงกลม

หลักการทำงาน คือ แกนเพลาล้อหินเจียระไนหมุนในแนวตั้ง และหมุนตัดชนิ้ งานแบนโดยโต๊ะงานหมุน
เปน็ วงกลมใตล้ ้อหนิ เจยี ระไน

รปู ที่ 4.25 หลกั การทำงานเครือ่ งเจียระไนผวิ ราบแบบแกนเพลาต้ัง ชนดิ มีโต๊ะงานหมุนเป็นวงกลม

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วชิ า 20102-2003 วิชา ทฤษฎเี ครอ่ื งมือกล

ช่ือหน่วย บทที่ 4 เครื่องเจยี ระไน

เรอื่ ง เครื่องเจยี ระไน จำนวนชัว่ โมงสอน 6 ชั่วโมง

1. ล้อหนิ เจียระไน 2. หนา้ ลอ้ หินเจยี ระไน

3. แกนเพลาล้อหินเจียระไน 4. ชิ้นงาน

5. ทศิ ทางการหมุนลอ้ หนิ เจียระไน 6. ทศิ ทางการป้อนกนิ ลึก

7. ทิศทางการหมุนของโต๊ะงาน

4.4.2 อุปกรณ์ทใี่ ช้กับเครื่องเจยี ระไนผวิ ราบ

1. โต๊ะแม่เหล็ก (Magnetic Chuck Table) เปน็ อปุ กรณ์ท่ีใชจ้ บั ชนิ้ งานโดยการยดึ ดว้ ยแมเ่ หล็ก มีแขน

โยกเพอื่ ใชใ้ นการเปิด ปิด สนามแมเ่ หลก็

รปู ที่ 4.26 โต๊ะแม่เหลก็

2. ปากกาจบั งาน (Vise) วางอยูบ่ นหวั จบั แมเ่ หล็กใชจ้ ับช้นิ งานทีไ่ มส่ ามารถจบั ยดึ บนหัวจบั ยึดแมเ่ หล็กได้
3. เหล็กแท่งฉาก (Angle Plate) มรี ูปรา่ งเป็นรปู ตวั แอล (L)ใชส้ ำหรับจับยึดชิ้นงานเพื่อเจยี ระไนทั้ง
แนวนอนและแนวตัง้ สามารถจบั ช้นิ งานให้ไดร้ ะดบั ไดส้ ะดวก

รูปท่ี 4.27 เหลก็ แท่งฉาก

4. เหล็กแทง่ ฉากปรับมมุ ได้ (Adjustable Angle Plate) เป็นอปุ กรณ์ท่ปี ระยกุ ตใ์ ห้ทำงานทีส่ ามารถปรบั
มุมต่างๆ ได้

5. ว-ี บล็อก (V-Block) เป็นอุปกรณท์ ีใ่ ชจ้ ับเพ่ือเจียระไนราบ บนช้นิ งานกลม

รปู ท่ี 4.28 วี-บลอ็ ก

4.4.3 ความเรว็ สำหรบั งานเจยี ระไนผิวราบ

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหสั วิชา 20102-2003 วิชา ทฤษฎีเคร่อื งมอื กล

ชื่อหน่วย บทที่ 4 เครอ่ื งเจียระไน

เรื่อง เคร่ืองเจยี ระไน จำนวนชัว่ โมงสอน 6 ช่ัวโมง
1. ความเร็วของล้อหินเจียระไน

พส.13

ใบงาน (Job Sheets)

รหัสวชิ า………..………….วิชา…………………………………………..…………………………………………
ชอ่ื หน่วย..............................................................................................................................

เร่ือง...............................................................................................................จำนวนช่ัวโมงสอน.......................

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ รายการเรยี นรู้

- จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรม เคร่อื งมอื /วัสดุ-อุปกรณ์
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................

- ลำดับขน้ั การทำงาน ข้อควรระวัง
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... มอบงาน
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
....................................................................................... วัดผล/ประเมนิ ผล
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
....................................................................................... .......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................

พส.14

ใบปฏบิ ตั ิงาน (Operation Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วชิ า…………………………………………..…………………………………………

ชื่อหน่วย..............................................................................................................................

เรื่อง...............................................................................................................จำนวนชั่วโมงสอน.......................
จดุ ประสงค์การเรียนรู้

- จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
เคร่อื งมือ-อปุ กรณ-์ วสั ดุ
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ลำดับขั้นการปฏบิ ตั ิงาน
............................................................................................................................. .......................................................
....................................................................... ............................................................................................................ .
ขอ้ ควรระวัง
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
ขอ้ เสนอแนะ
.............................................................................................................................................. ......................................
............................................................................................ ....................................................................................... .
การประเมินผล
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................. .......................................................
เอกสารอ้างองิ
............................................................................................................................................................... .....................
............................................................................................................. ...................................................................... .

หมายเหตุ ควรมีภาพประกอบแสดงการปฏิบัตงิ านในแตล่ ะข้ัน

พส.15

ใบมอบหมายงาน (Assignment Sheets)

รหสั วชิ า………..………….วิชา…………………………………………..…………………………………………

ช่ือหน่วย..............................................................................................................................

เรื่อง...............................................................................................................จำนวนชวั่ โมงสอน.......................
จุดประสงค์การมอบงาน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
แนวทางการปฏบิ ัตงิ าน
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
แหลง่ คน้ ควา้
............................................................................................................................. .......................................................
............................................................................................................................................................. .......................
........................................................................................................... ........................................................................
............................................................................................................................. ......................................................
คำถาม/ปัญหา
............................................................................................................................. .......................................................
.................................................................. ................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
กำหนดเวลาทำงาน
............................................................. ...................................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................

หมายเหตุ ควรมภี าพประกอบแสดงการปฏิบัติงานในแตล่ ะข้นั

พส.16

ใบกจิ กรรมที่................

รหสั วชิ า………….….วิชา…………………………………………..…….……ท-ป-น……………สอนครั้งท่ี........

หนว่ ยท.ี่ .................ชอ่ื หนว่ ย.........................................................................เวลา.................ชม.

ชือ่ กจิ กรรม....................................................................................................เวลา.................ชม.

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
........................................................................................................... .........................................................................
............................................................................................................................. .......................................................
.............................................................................................................................. .....................................................
...................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................................................

วัสดุ/อปุ กรณ์
............................................................................................................................. .......................................................
........................................................................... ........................................................................................................ .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
........................................................................................................................................................................... .........

คำส่ัง
1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................................

การประเมินผล
.............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................ ....................................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................. ......................................................
............................................................................................................................................................................ ........

แผนการจดั การเรียนรู้ พส.9

รหสั วิชา 20102-2003 วชิ า ทฤษฎีเคร่ืองมอื กล หนว่ ยท่.ี ....5........
เวลารวม....8......ชม.

ชอ่ื หนว่ ย บทที่ 5 เครอ่ื งกลงึ สัปดาห์ 11-14/18
เรอ่ื ง เครือ่ งกลึง จำนวน.....2.......ชม.

1. สาระสำคญั
เครื่องกลึงเป็นเครื่องจักรกลที่ใช้กันอยู่อย่างแพร่หลายในการผลิตชิ้นส่วน เครื่องกลึงมีหลาชนิด เช่น

เครื่องกลึงยันศูนย์ เครื่องกลึงแนวตั้ง เครื่องกลึงหน้าจาน และเครื่องกลึงอัตโนมัติ (CNC) ต้องศึกษาอย่าง
ละเอียดเพ่ือใหก้ ารใช้ ใหม้ ปี ระสิทธิภาพสูงสดุ

2. สมรรถนะประจำหน่วย
แสดงความรูเ้ กี่ยวกับเครื่องกลงึ

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
เพื่อให้นกั เรียนมีความร้เู กีย่ วกับชนดิ ของเครื่องกลงึ สว่ นประกอบเครื่องกลงึ
จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม
1. ด้านความรู้
1.1 นกั เรยี นบอกชนิดของเครื่องกลึงได้
1.2 นกั เรยี นบอกส่วนประกอบของเครื่องกลึงยนั ศูนย์ได้
2. ดา้ นทักษะ
นักเรียนสามารถเลือกใชเ้ ครอ่ื งกลึง และบอกส่วนประกอบเครื่องกลึงได้ถูกต้อง
3. ด้านคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์
3.1 เข้าเรียนตรงตามเวลา
3.2 แต่งกายตามระเบียบสถานศึกษา
3.3 ความมั่นใจในการทำงาน
3.4 ความกระตอื รือรน้ ในการทำงาน
3.5 มนี ้ำใจช่วยเหลือผูอ้ ่นื

4. สาระการเรยี นรู้
เครื่องกลึงเป็นเครื่องจักรกลที่ใช้กันอยู่อย่างแพร่หลายในการผลิตชิ้นส่วน เช่น เครื่องกลึงยันศูนย์

เครื่องกลึงตั้ง เครื่องกลึงหน้าจาน เครื่องกลึงที่ควบคุมด้วยระบบคอมพิวเตอร์ งานที่เกี่ยวกับเครื่องกลึงได้แก่ งาน
ปาดหนา้ งานเจาะ งานควา้ นรู งานกลงึ เกลยี วนอก เกลียวในและปอกผิว งานพมิ พล์ าย งานกลงึ เรยี ว และงานปรับ
ซ่อมชน้ิ ส่วนเครอื่ งกล

5. การออกแบบการจดั การเรียนรู้
5.1 การเรียนรู้แบบแลกเปลี่ยนความคิด (Think-Pair-Share) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนคิด

เกี่ยวกับประเด็นที่กำหนดแต่ละคน ประมาณ 2-3 นาที (Think) จากนั้นให้แลกเปลี่ยนความคิดกับเพื่อนอีกคน 3-
5 นาที (Pair) และนำเสนอความคิดเห็นต่อผ้เู รยี นทั้งหมด (Share)

6. กิจกรรมการเรยี นรู้
6.1 ขน้ั นำ
- ครแู จ้งจุดประสงค์การเรยี นรู้ และใหน้ ักเรยี นทำแบบทดสอบก่อนเรียน
- ครูนำเขา้ สูบ่ ทเรียนโดยใช้คำถามนำใหน้ ักเรียนร่วมกันอภิปรายถงึ เคร่ืองกลงึ ตวั อย่างคำถาม เชน่
นักเรยี นเคยเห็นชิน้ งานกลงึ แบบใดบ้าง
เคร่ืองกลึงท่ีพบในโรงงานเปน็ ชนดิ ใด
6.2 ข้นั สอน
1. ครใู หน้ กั เรยี นอา่ นเน้ือหาเรือ่ ง เคร่อื งเจยี ระไน และร่วมอภิปราย
2. ครอู ธิบายเนอื้ หาโดยใชส้ ือ่ Power Point สอื่ ของจรงิ สือ่ แผ่นภาพ สอนประกอบการบรรยาย เพื่อให้

นักเรยี นเข้าใจเน้อื หาสาระของการเรยี นรู้ เรื่อง เคร่ืองเจียระไน
- ชนดิ ของเครื่องเจยี ระไน
- ส่วนประกอบของเครือ่ งเจยี ระไน
- ขั้นตอนการใชแ้ ละการบำรุงรกั ษาเครื่องเจยี ระไน
- ความปลอดภยั ในการใช้เครอื่ งเจียระไน

6.3 ขั้นสรุป
ครอู ธิบายสรุป เนื้อหา เร่ือง เครือ่ งกลึง

7. บรรยากาศท่สี ง่ เสรมิ และพัฒนาผเู้ รยี น
ผเู้ รียนมคี วามสนใจในการเรยี น เนื่องจากการสอนแบบเพื่อนชว่ ยเพอ่ื น ทำใหผ้ เู้ รียนได้แสดงความคดิ เห็น

และได้แลกเปล่ยี นความรู้ ส่งผลใหเ้ กดิ ผลการเรียนรูท้ ่ีดี

8. คณุ ธรรม จริยธรรมประจำหนว่ ย
สามัคคี คือ ผู้เรยี นเปิดใจกวา้ ง รับฟังความคดิ เห็นของผู้อืน่ รบู้ ทบาทของตน ทง้ั ในฐานะผนู้ ำ และผตู้ ามทดี่ ี

มคี วามมงุ่ มนั่ ต่อการรวมพลงั ชว่ ยเหลอื เกอ้ื กูลกัน เพื่อใหก้ ารทำงานสำเรจ็ ลุล่วง สามารถแก้ปญั หาและขจัดความ
ขดั แย้งได้ เป็นผู้มีเหตผุ ล

9. ส่อื และแหลง่ การเรียนรู้
1. ส่ือสิ่งพิมพ์
1.1 เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง เครือ่ งกลึง
1.2 ใบมอบงาน
1.3 แบบประเมินผล
2. สอ่ื โสตทศั น์
2.1 ส่อื Power Point ประกอบการสอน
2.2 สื่อของจรงิ เชน่ เฟอื งสง่ กำลัง หวั จบั ยนั ศนู ย์ทา้ ย เป็นต้น
2.3 ตัวอยา่ งชน้ิ งานกลึง
2.4 แผ่นประชาสัมพนั ธผ์ ูจ้ ำหนา่ ยเครอ่ื งกลงึ

10. การวดั ผลและประเมนิ ผล
1. คะแนนจากแบบแบบทดสอบก่อนเรียน
2. คะแนนจากแบบสงั เกตพฤตกิ รรมระหวา่ งเรยี น
3. คะแนนจากแบบประเมินคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์