15 Clusters: (2) แผนพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย

รายงานฉบบั สมบรู ณ์

โครงการจัดทาแผนปฏิบตั ิการพฒั นาการท่องเท่ียว
ภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ววิถีชีวิตชายฝัง่ อ่าวไทย

สานกั งานการทอ่ งเท่ยี วและกฬี าจงั หวดั สมุทรปราการ

คำนำ

รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) ฉบับนี้ เป็นการนาเสนอผลการดาเนินโครงการจัดทา
แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย โดยเนื้อหา
แบ่งเป็น 5 บท คือ บทที่ 1 แนวทางและแผนการดาเนินงานโครงการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการ
ท่องเทยี่ วภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววถิ ชี ีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทย บทท่ี 2 การทบทวนผลการศกึ ษาโครงการ
ศึกษา วิเคราะห์ และประเมินความเหมาะสมพื้นที่ทั่วประเทศเพื่อกาหนดเป็นเขตพัฒนาการท่องเที่ยว
เพิ่มเติม และโครงการจัดทาประชาพิจารณ์การกาหนดเขตพัฒนาการท่องเที่ยว และรวบรวมข้อมูล
เบื้องต้นของพื้นท่ีภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทยประกอบด้วยพื้นที่ 4 จังหวัด คือ
จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา รวมถึงการศึกษา
สถานการณ์และแนวโน้มการท่องเที่ยว การวิเคราะห์ความเชื่อมโยงของยุทธศาสตร์ การวิเคราะห์และ
ประเมินศักยภาพของเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย และแนวทางและข้อเสนอแนะ
ประกอบการบริหารจัดการเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย บทที่ 3 ผลการจัดประชุมเชิง
ปฏิบัติการ (Working Group) เพื่อระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย บทที่ 4 ผลการประชุมเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการ
พัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย และบทที่ 5 แผนปฏิบัติการ
พฒั นาการท่องเทีย่ วภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ววิถชี ีวิตชายฝง่ั อา่ วไทย

ในการดาเนินโครงการได้มีการรวบรวมข้อมูลจากแผนพัฒนากลุ่มจังหวัด แผนพัฒนาจังหวัด
ยุทธศาสตร์ระดับชาติที่เกี่ยวข้อง และการประชุมระดมความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่ต่อ
แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝัง่ อ่าวไทย คณะที่ปรึกษา
หวังว่ารายงานจัดทาโครงการแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิต
ชายฝัง่ อา่ วไทย จะเปน็ ประโยชน์ตอ่ การพัฒนาการท่องเทีย่ วภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ยี ววิถีชีวิตชายฝ่ัง
อา่ วไทยอย่างย่งั ยืนตอ่ ไป

สารบัญ

คานา หัวข้อ หนา้
สารบัญ
สารบัญภาพ รายงานบทสรปุ ผู้บรหิ าร 1
สารบญั ตาราง รายงานแผนการดาเนนิ งานโครงการจัดทาแผนปฏบิ ัติการพฒั นาการ
ท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ียววถิ ีชีวิตชายฝง่ั อ่าวไทย 14
สว่ นที่ 1 บทที่ 1 แนวทางและแผนการดาเนนิ งานโครงการจัดทาแผนปฏิบตั กิ าร
สว่ นที่ 2 14
พัฒนาการทอ่ งเที่ยวภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเที่ยววิถีชีวิตชายฝง่ั 15
อา่ วไทย 15
18
• ความนา 22
• วัตถปุ ระสงค์ 23
• ขอบเขตและรายละเอยี ดการดาเนนิ การ 24
• แผนการปฏบิ ตั ิงาน ข้นั ตอน และแนวทางการดาเนนิ งาน 25
• แผนการดาเนนิ งาน 25
• แนวทางการจดั ประชมุ
• วิทยากร
• รูปแบบการประชุม
• ระยะเวลา สถานท่ีและกาหนดการในการจดั ประชมุ เชิงปฏบิ ัตกิ าร

(Working Group) เพ่ือระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบตั ิการ
พัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววถิ ีชีวติ
ชายฝัง่ อ่าวไทย และการประชุมเพ่ือรบั ฟังการประชาพิจารณ์ และ
เสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพฒั นาการท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นา
การทอ่ งเทย่ี ววถิ ชี วี ิตชายฝงั่ อ่าวไทย

สารบญั (ตอ่ )

หัวข้อ หน้า
บทที่ 2 การทบทวนผลการศกึ ษาโครงการศึกษา วเิ คราะห์ และประเมนิ 30

ความเหมาะสมพนื้ ที่ทว่ั ประเทศเพ่ือกาหนดเป็นเขตพัฒนาการท่องเที่ยว 30
เพ่ิมเตมิ และโครงการจัดทาประชาพิจารณก์ ารกาหนดเขตพัฒนา 30
การท่องเทีย่ ว 32
33
• การประกาศเขตพัฒนาการทอ่ งเทย่ี วเพ่ิมเติม 49
• ที่ตง้ั และอาณาเขต 63
• ลักษณะภมู ิอากาศ 81
• จังหวัดสมทุ รปราการ 103
• จงั หวดั สมทุ รสงคราม 124
• จงั หวดั สมทุ รสาคร 143
• จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา
• สถานการณแ์ ละแนวโนม้ การทอ่ งเที่ยว 144
• การวิเคราะหค์ วามเชอ่ื มโยงของยุทธศาสตร์
• การวเิ คราะหแ์ ละประเมินศักยภาพของเขตพฒั นาการท่องเทย่ี ว 148
วิถีชวี ติ ชายฝง่ั อา่ วไทย
• แนวทางและข้อเสนอแนะประกอบการบริหารจดั การเขตพัฒนา 158
การท่องเที่ยววถิ ชี ีวติ ชายฝงั่ อา่ วไทย
บทที่ 3 ผลการจัดประชุมเชิงปฏิบัตกิ าร (Working Group) เพือ่ ระดมความคดิ เห็น
ตอ่ (ร่าง) แผนปฏิบตั กิ ารพฒั นาการท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นาการท่องเทย่ี ว
วิถีชีวติ ชายฝั่งอ่าวไทย
บทที่ 4 ผลการประชุมเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ่ งเท่ียว
ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเที่ยววิถีชีวติ ชายฝ่ังอา่ วไทย

สารบญั (ตอ่ )

หัวข้อ หนา้

บทท่ี 5 แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยว 168

วิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย

• แนวคิดการจดั ทาแผน 168

• กระบวนการจัดทาแผน 173

• วสิ ัยทัศน์ วตั ถุประสงค์ เปา้ หมาย 176

• ยุทธศาสตรแ์ ละแนวทางการพฒั นา 178

• แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาเนินการ หนว่ ยงานรบั ผดิ ชอบ 184

ประมาณการงบประมาณทใ่ี ช้

• รูปแบบการลงทุน 213

• กลไกการขับเคลื่อนแผนสูก่ ารปฏิบัติ 214

• ผลประโยชน์ทีจ่ ะได้รบั ทั้งดา้ นเศรษฐกิจ สังคม และสง่ิ แวดลอ้ ม 236

• กรอบและแนวทางในการติดตามและประเมินผล 238

บรรณานกุ รม 240

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ภาพการจัดประชุมเชิงปฏบิ ตั ิการเพ่ือระดมความคิดเห็นต่อ (รา่ ง) 242

แผนปฏิบัติการพฒั นาการท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นาการท่องเที่ยววถิ ชี วี ิตชายฝ่ัง

อา่ วไทย

ภาคผนวก ข แบบประเมนิ ความคิดเห็นต่อ(รา่ ง) แผนปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาการท่องเที่ยว 245

ภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววถิ ชี วี ิตชายฝง่ั อา่ วไทย

ภาคผนวก ค ภาพการจัดประชุมเสนอ (ร่าง) แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการท่องเท่ยี ว 255

ภายในเขตพัฒนาการท่องเทย่ี ววิถีชวี ิตชายฝง่ั อ่าวไทย

ภาคผนวก ง แบบประเมนิ ความคิดเหน็ ต่อ (รา่ ง) แผนปฏิบตั กิ ารพัฒนา 262

การท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ววถิ ีชวี ิตชายฝัง่ อ่าวไทย

ภาคผนวก จ ผลการประเมนิ ความคดิ เหน็ ต่อ (รา่ ง) แผนปฏบิ ัติการพัฒนา 269

การท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววิถชี ีวติ ชายฝั่งอา่ วไทย

สารบัญตาราง

ตารางท่ี หวั ข้อ หนา้
1.1 แผนปฏบิ ตั ิการ ขั้นตอน และแนวทางการดาเนินงาน 19
1.2 แผนการดาเนนิ งานแสดงกิจกรรมหลกั 22
1.3 รายชอื่ วทิ ยากรหลกั และวทิ ยากรรว่ ม 24
2.1 อาณาเขตของเขตพฒั นาการทอ่ งเทยี่ ววถิ ชี ีวติ ชายฝั่งอ่าวไทย 32
2.2 จานวนประชากรในจงั หวดั สมุทรปราการ 39
2.3 จานวนประชากรแยกตามช่วงอายุ (ปี) เฉพาะผมู้ ีสญั ชาตไิ ทยและมชี ่ืออยู่ในทะเบยี นบ้าน 39
2.4 สถิตกิ ารท่องเท่ียวของจังหวดั สมุทรปราการ พ.ศ. 2560 - 2561 43
2.5 จานวนประชากรจังหวดั สมทุ รสงคราม 53
2.6 จานวนประชากรแยกตามชว่ งอายุ (ปี) เฉพาะผมู้ สี ัญชาติไทย และมชี ่อื อยใู่ นทะเบียนบา้ น 54
2.7 สถิติการท่องเที่ยวของจงั หวดั สมทุ รปราการ พ.ศ. 2560-2561 57
2.8 จานวนประชากรในจังหวัดสมุทรปราการ 69
2.9 จานวนประชากรแยกตามช่วงอายุ (ปี) เฉพาะผู้มสี ัญชาติไทย และมีช่ืออย่ใู นทะเบยี นบ้าน 70
2.10 สถิตกิ ารท่องเที่ยวของจงั หวัดสมุทรสาคร พ.ศ. 2560-2561 76
2.11 จานวนประชากรจังหวดั ฉะเชิงเทรา 93
2.12 จานวนประชากรแยกตามชว่ งอายุ (ปี) เฉพาะผู้มีสัญชาติไทย และมชี อ่ื อยู่ในทะเบียนบ้าน 93
2.13 สถิติการท่องเท่ยี วของจงั หวดั ฉะเชงิ เทรา พ.ศ. 2560-2561 97
2.14 สถิติจานวนผเู้ ยี่ยมเยือนในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถชี ีวิตชายฝ่งั อ่าวไทย พ.ศ. 2561 114
2.15 ข้อมูลท่ีเกีย่ วข้องในการเดนิ ทางและค่าใช้จ่ายตา่ ง ๆ 115
2.16 การเปรียบเทยี บค่าใช้จ่ายเฉลี่ยตอ่ คนของผ้เู ยีย่ มเยอื นจาแนกตามหมวดค่าใช้จา่ ยตา่ ง ๆ 116
ของจงั หวดั สมุทรปราการ
2.17 การเปรยี บเทยี บค่าใช้จ่ายเฉลี่ยตอ่ คนของผเู้ ยีย่ มเยือนจาแนกตามหมวดคา่ ใชจ้ า่ ยตา่ ง ๆ 117
ของจังหวัดสมุทรสาคร
2.18 การเปรียบเทยี บค่าใชจ้ ่ายเฉล่ียตอ่ คนของผู้เยย่ี มเยอื นจาแนกตามหมวดคา่ ใชจ้ ่ายตา่ ง ๆ 118
ของจงั หวัดสมุทรสงคราม

สารบัญตาราง (ตอ่ )

ตารางที่ หวั ข้อ หน้า
2.19 การเปรยี บเทียบค่าใชจ้ า่ ยเฉล่ียตอ่ คนของผู้เย่ยี มเยอื นจาแนกตามหมวดคา่ ใช้จา่ ยต่าง ๆ 119
5.1 ของจังหวัดฉะเชิงเทรา 184
5.2 โครงการยทุ ธศาสตรท์ ่ี 1 : การสง่ เสรมิ การท่องเท่ียวด้วยการพัฒนาแหลง่ ท่องเท่ยี ว 196
5.3 ตามอัตลักษณ์ทโี่ ดดเดน่ ของพ้ืนท่ีโดยชมุ ชนอย่างสมดุลและย่งั ยนื 207
5.4 โครงการยทุ ธศาสตร์ท่ี 2 : การพัฒนาขีดความสามารถการแข่งขันทางการทอ่ งเทยี่ วใน 201
5.5 พื้นทีส่ ู่มาตรฐานสากลโดยการมีสว่ นร่วมของชมุ ชน 211
5.6 โครงการยุทธศาสตรท์ ่ี 3 : การพัฒนาโครงสร้างพืน้ ฐาน ระบบการบริการและสง่ิ อานวย 220
5.7 ความสะดวกด้านการท่องเทย่ี ว 222
โครงการยทุ ธศาสตร์ที่ 4 : การพฒั นาเทคโนโลยีและนวตั กรรมเพื่อการสง่ เสรมิ
การตลาดสมยั ใหม่ (Modern Marketing)
โครงการยทุ ธศาสตรท์ ่ี 5 : การพัฒนาระบบการบรหิ ารจดั การการท่องเทย่ี ว
แบบบรู ณาการ
กลไกการขับเคล่อื นแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเทีย่ วภายในเขตพัฒนาการท่องเทย่ี ว
วถิ ีชีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทยในภาพรวม
แนวทางการขบั เคลื่อนยุทธศาสตร์ส่แู ผนการปฏบิ ัติ

สารบัญภาพ

ภาพท่ี หวั ข้อ หนา้

2.1 แผนท่ี 4 จังหวัด เขตพัฒนาการท่องเท่ยี ววถิ ชี วี ติ ชายฝ่ังอ่าวไทย 31

2.2 ตราสัญลกั ษณป์ ระจาจังหวดั สมทุ รปราการ 34

2.3 แผนทีจ่ งั หวดั สมทุ รปราการ 35

2.4 ตราสัญลักษณ์ประจาจงั หวดั สมทุ รสงคราม 50

2.5 แผนที่จังหวัดสมุทรสงคราม 51

2.6 แผนที่จังหวัดสมุทรสาคร 64

2.7 แผนท่จี งั หวัดฉะเชงิ เทรา 82

2.8 แสดงจานวนนักท่องเทีย่ วขาเขา้ และรายไดจ้ ากการท่องเทยี่ ว (% เปลี่ยนแปลง) 104

2.9 แสดงจานวนนกั ท่องเที่ยวจากต่างประเทศและรายรบั จากการท่องเท่ยี ว 105

2.10 แผนทจ่ี านวนนกั ทอ่ งเที่ยวขาเข้า (ลา้ นคน) และรายรับจากการทอ่ งเทย่ี ว 105

2.11 แสดงการท่องเที่ยวขาออกของนักท่องเที่ยวทัว่ โลก 106

2.12 แสดงสัดส่วนของวัตถุประสงคข์ องการท่องเทย่ี ว 107

2.13 แสดงรายได้จากการท่องเทย่ี วระหวา่ งประเทศแยกตามภูมิภาคปี 2561 108

2.14 แสดงการจัดอนั ดับจุดหมายปลายทางตามจานวนนักท่องเท่ียว 109

2.15 แสดงการจดั อนั ดบั จุดหมายปลายทาง 10 อันดับ ตามรายไดจ้ ากการท่องเท่ียว 110

ระหวา่ งประเทศ ปี พ. ศ. 2561

2.16 แผนท่ขี อบเขตพ้นื ที่ของเขตพฒั นาการท่องเทยี่ ววถิ ีชวี ติ ชายฝัง่ อา่ วไทย 112

2.17 แสดงรูปแบบการท่องเทยี่ วทโี่ ดดเด่นภายในเขตพัฒนาการท่องเทีย่ ววถิ ชี ีวิตชายฝั่งอ่าวไทย 113

2.18 แสดงสัดสว่ นผูเ้ ยย่ี มเยือนในเขตพฒั นาการท่องเที่ยววถิ ชี วี ิตชายฝง่ั อา่ วไทยปี 113

พ.ศ. 2561

3.1 แสดงเพศและอายุของผู้ให้ข้อมูลในการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ (Working Group) 149

เพื่อระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา

การทอ่ งเท่ยี ววถิ ชี ีวติ ชายฝ่งั อ่าวไทย

3.2 แสดงภูมิลาเนาของผู้ให้ข้อมูลเพื่อระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการ 149

พฒั นาการทอ่ งเทีย่ วภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ววิถีชวี ิตชายฝ่งั อ่าวไทย

สารบญั ภาพ หน้า
150
ภาพที่ หวั ข้อ
3.3 แสดงระดับการศึกษาของผใู้ ห้ข้อมูลเพ่อื ระดมความคิดเหน็ ต่อ (รา่ ง) แผนปฏบิ ตั ิการ 151

พฒั นาการทอ่ งเทยี่ วภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเท่ยี ววิถชี วี ติ ชายฝัง่ อา่ วไทย
3.4 แสดงอาชพี ของผ้ใู ห้ข้อมลู เพ่ือระดมความคดิ เห็นต่อ (รา่ ง) แผนปฏิบัติการพัฒนา

การท่องเทยี่ วภายในเขตพฒั นาการท่องเที่ยววถิ ีชีวติ ชายฝง่ั อา่ วไทย

รายงานสรุปสาหรบั ผบู้ รหิ าร
(Executive Summary Report)

1. ความนา
พระราชบัญญัตินโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ พ.ศ. 2551 หมวด 3 แผนปฏิบัติ

การพัฒนาการท่องเที่ยว มาตรา 17 ได้กาหนดเรื่องของเขตพัฒนาการท่องเที่ยว เพื่อประโยชน์
ในการรกั ษาฟืน้ ฟแู หล่งท่องเทีย่ ว หรอื การบริหารและพฒั นาการท่องเที่ยวใหส้ อดคลอ้ งกับแผนพัฒนา
การท่องเที่ยวแห่งชาติ คณะกรรมการอาจกาหนดให้เขตพื้นที่ใดเป็นเขตพัฒนาการท่องเที่ยว
ได้โดยพิจารณาร่วมกับหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องและผู้ว่าราชการจังหวัดในเขตพื้น ที่ ทั้งน้ี
ให้มกี ารรับฟงั ความคิดเหน็ และความต้องการของชุมชนในพื้นที่

การดาเนินงานที่ผ่านมาได้มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวไปแล้ว จานวน 9 เขต
ประกอบด้วย (1) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนา (2) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่ งทะเล
ตะวันออก (3) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมอีสานใต้ (4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝ่ังทะเล
ตะวันตก (5) เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอันดามัน (6) เขตพัฒนาการท่องเทีย่ วมรดกโลกด้านวฒั นธรรม
(7) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง (8) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มแม่น้า
เจา้ พระยาตอนกลาง และ (9) เขตพฒั นาการท่องเทยี่ วหมูเ่ กาะทะเลใต้

มติที่ประชุมคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2561 เมื่อวันที่
12 มีนาคม 2561 เห็นชอบในหลักการการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพิ่มเติม 6 เขต ได้แก่
(1) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวเมืองเก่ามีชีวิต (2) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
(3) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวผืนป่ามรดกโลก ดงพญาเย็น - เขาใหญ่ (4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยว
ธรณีวิทยาถิ่นอีสาน (5) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มน้าทะเลสาบสงขลา และ
(6) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมชายแดนใต้ และได้ผ่านการรับฟังความคิดเห็นในพื้นที่
เรียบร้อยแล้ว

สานักงานการท่องเที่ยวและกีฬาวังหวัดสมุทรปราการ ในฐานะฝ่ายเลขานุการ
คณะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
ซ่ึงดาเนนิ การในพ้นื ที่ 4 จังหวดั (จงั หวัดสมทุ รปราการ จงั หวดั สมุทรสงคราม จังหวัดสมทุ รสาคร และ
จังหวัดฉะเชิงเทรา) โดยจังหวัดสมุทรปราการเป็นหน่วยงานหลักในการเตรียมการขับเคลื่อนงาน
ของเขตพฒั นาการท่องเที่ยวให้มีประสิทธภิ าพเป็นไปตามมติของคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยว
แห่งชาติ จึงได้จัดทาโครงการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การทอ่ งเที่ยววิถีชีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทย

2

2. วตั ถปุ ระสงค์
1) เพื่อจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิต

ชายฝัง่ อ่าวไทย ระยะ 5 ปี
2) เพอ่ื บรู ณาการงานด้านการท่องเทย่ี วระหว่างหน่วยงานและภาคสว่ นที่เก่ียวข้อง
3) เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการนาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายใน

เขตพัฒนาการท่องเทย่ี วไปสู่การปฏบิ ตั ิ

3. วิธกี ารดาเนนิ งาน
ขอบเขตและรายละเอยี ดการดาเนินการ มดี งั น้ี
1) คณะที่ปรึกษาจัดทาแผนการดาเนินงานของโครงการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการ

ทอ่ งเทย่ี ว ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเทีย่ ววิถีชีวิตชายฝ่งั อา่ วไทย
2) ศึกษารวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ ผลการศึกษา แนวโน้มสถานการณ์ด้านการท่องเที่ยว

ของพ้นื ทแี่ หล่งท่องเทย่ี วภายในเขตพัฒนาการท่องเทยี่ ววิถชี วี ิตชายฝ่ังอา่ วไทย (จังหวัดสมุทรปราการ
จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา) รวมทั้งแผน/ยุทธศาสตร์
ด้านการท่องเที่ยวระดบั ภาค ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) และขอ้ มูลอน่ื ๆ ท่ีเกย่ี วข้อง
จากการวิเคราะห์และประเมินความเหมาะสมพื้นที่ทั่วประเทศเพื่อกาหนดเป็นเขตพัฒนา
การท่องเที่ยวเพิ่มเติม และโครงการจัดทาประชาพิจารณ์การกาหนดเขตพัฒนาการท่องเที่ยวโดย
ปรับปรุงแนวทางข้อเสนอแนะใหส้ อดคลอ้ งกับนโยบายดา้ นการทอ่ งเท่ียว และสถานการณ์ในปัจจบุ ัน
เพื่อใช้เป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวประจาเขตพัฒนาการท่องเที่ยว
วถิ ชี ีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทย ระยะ 5 ปี

3) ถอดบทเรียนการดาเนินงานด้านการพัฒนาการท่องเที่ยวของจังหวัดต่าง ๆ
ภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย เพื่อใช้เป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบัติ
การพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ให้สอดคล้อง
กับนโยบายด้านการท่องเที่ยวและสถานการณ์ในปัจจุบัน เพื่อใช้เป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบัติ
การพฒั นาการท่องเทยี่ วประจาเขตพฒั นาการทอ่ งเท่ียววิถชี วี ิตชายฝั่งอ่าวไทย ระยะ 5 ปี

4) จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชวี ติ
ชายฝัง่ อ่าวไทย ฉบบั ที่ 1

5) จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ ( Working Group ) เพื่อระดมความคิดเห็นต่อ
(ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
จานวน 1 ครั้ง ระยะเวลา 2 วัน ผู้เข้าร่วมประชุมไม่น้อยกว่า 100 คน กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่

3

หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องในพื้นที่เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่ง
อา่ วไทย

6) จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชวี ติ
ชายฝั่งอ่าวไทย ฉบับที่ 2 โดยนาข้อเสนอแนะและความเห็นของการจัดประชุมเซิงปฏิบัติการ
(Working Group) มาปรับปรงุ เพิ่มเตมิ

7) จัดประชุมนาเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทยต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จานวน 1 ครั้ง ระยะเวลา 1 วัน
เปา้ หมาย ไดแ้ ก่ หนว่ ยงานภาครัฐ เอกชน และท้องถิ่นท่ีเกยี่ วขอ้ งในพืน้ ที่ จานวนไม่น้อยกวา่ 100 คน

8) จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชวี ิต
ชายฝงั่ อา่ วไทย ฉบับท่ี 3

9) จัดทา Infographic แผนปฏิบตั กิ ารพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ยี ว
วิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย และแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวของเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิต
ชายฝั่งอ่าวไทย ไม่นอ้ ยกว่า 20 หนา้ เพื่อใช้ในการนาเสนอและประชาสมั พันธ์แผนดงั กล่าว

4. สรปุ ผลการดาเนินงาน
ผลจากการจัดประชุมเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา

การท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิต
ชายฝั่งอ่าวไทย ประกอบด้วย 4 จังหวัด คือ จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร
จังหวัดสมุทรสงคราม และจังหวัดฉะเชิงเทรา มีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อรับฟังการประชาพิจารณ์
ต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
คณะท่ปี รึกษาไดน้ าข้อเสนอแนะและข้อคิดเห็นมาปรับปรุง (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว
ภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ววถิ ชี ีวติ ชายฝัง่ อ่าวไทย ดังน้ี

1) วสิ ัยทัศน์
“สง่ เสริมเศรษฐกจิ สร้างสรรค์ พัฒนาการท่องเทยี่ ววถิ ชี วี ิตชายฝั่งอา่ วไทยอย่างยั่งยืน”

2) นยิ ามของวิสยั ทศั น์
ส่งเสริมการผลิต การจาหน่ายสินค้า และการให้บริการที่เป็นมิตรกับธรรมชาติ และ

ส่งิ แวดล้อม เพ่ิมคุณค่า และมลู ค่าจากการท่องเท่ียวด้วยทรัพยากรทหี่ ลากหลาย ดารงไว้ซ่ึงอัตลักษณ์
ของวถิ ีชุมชนทีโ่ ดดเดน่ ทางด้านศาสนา ศลิ ปะ ประเพณีและวัฒนธรรม อนรุ ักษ์การท่องเท่ียวเชิงนิเวศ
ป่าชายเลน เน้นการนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมทันสมัยมาใช้ในการพัฒนาการตลาดและ
การประชาสัมพนั ธ์ พฒั นาคณุ ภาพบุคลากรเพ่อื การท่องเท่ยี วชายฝง่ั อยา่ งยั่งยืน

4

3) วัตถุประสงค์
1) เพื่อจดั ทาแผนปฏิบตั กิ ารพฒั นาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเทยี่ ววิถีชีวิต

ชายฝัง่ อา่ วไทย ระยะ 5 ปี
2) เพ่ือบรู ณาการงานดา้ นการท่องเที่ยวระหว่างหนว่ ยงานและภาคสว่ นท่เี กยี่ วขอ้ ง
3) เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการนาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายใน

เขตพฒั นาการท่องเทีย่ วไปสกู่ ารปฏบิ ัติ
4) เป้าหมายการพฒั นา
1) มูลคา่ รายได้รวมของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียววิถชี ุมชน เชิงสรา้ งสรรค์ เชิงศาสนา

ศิลปะ วฒั นธรรม และเชิงนิเวศ มีอัตราเติบโตขนึ้ ร้อยละ 10
2) จานวนสถานบริการด้านการท่องเท่ยี วได้รับการรบั รองมาตรฐานการท่องเท่ียว และ

มาตรฐานความปลอดภยั ไม่น้อยกวา่ ร้อยละ 50
3) ดัชนีความสุขของประชาชนและความพึงพอใจของนักท่องเที่ยวต่อโครงสร้าง

พืน้ ฐานและสาธารณูปโภคในพ้นื ทท่ี อ่ งเท่ียว ไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 75
4) มีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อรองรับข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) ของพื้นท่ี

เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย (ความพึงพอใจของผู้เข้าใช้ระบบสารสนเทศ)
ไมน่ อ้ ยกว่ารอ้ ยละ 75

5) มีการจัดตั้งกลุ่มหรือองค์กรเพื่อการบูรณาการเครือข่ายการท่องเที่ยวร่วมกัน
ของหน่วยงานทเ่ี ก่ยี วในพื้นที่ ไมน่ ้อยกว่า 10 องคก์ ร

5) ขอ้ เสนอประเดน็ ยุทธศาสตร์การพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
วถิ ชี วี ิตชายฝั่งอ่าวไทย

ยุทธศาสตร์ท่ี1 : การส่งเสริมการท่องเที่ยวด้วยการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว
ตามอัตลักษณ์ที่โดดเด่นของพื้นที่โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น และการสนับสนุน
ของหนว่ ยงานทเี่ กี่ยวขอ้ งทุกภาคสว่ น

วัตถุประสงค์ เพื่อมุ่งเน้นการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวที่เป็นอัตลักษณ์โดดเด่นของพื้นที่
จังหวัดอ่าวไทย โดยการบรหิ ารจดั การแบบบูรณาการรว่ มกันและส่งเสริมบทบาทของหนว่ ยงานต่าง ๆ
ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งในการพัฒนาการท่องเท่ียวบนพน้ื ฐานความสมดุลทางสังคม เศรษฐกจิ และสง่ิ แวดลอ้ ม

เปา้ หมายและการวัดผล
1) มีการจัดกิจรรมส่งเสริมการรักษาและสืบทอดอัตลักษณ์ทางวิถีชุมชน

ท่หี ลากหลาย
2) มกี ารจัดกิจกรรมท่องเทยี่ วตามความต้องการของนักท่องเทย่ี วกลุ่มเฉพาะ
3) มแี ผนรองรบั การท่องเท่ียวในรปู แบบ One Day Trip

5

4) มีรายได้จากการจ าหน่ายผลิตผลทางการเกษตรและอาหารแปรรูป
จากการประมงชายฝ่งั

แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาท่ี 1 ฟื้นฟูและส่งเสริมอัตลักษณ์ของพื้นที่ เพื่อการสร้างมูลค่าเพิ่ม
ทางการท่องเท่ียว
แนวทางการพัฒนาท่ี 2 การยกระดับคุณภาพแหลง่ ท่องเที่ยวสู่การเป็นแหล่งท่องเท่ียว
ระดับสากลและเมอื งทอ่ งเทยี่ วสีเขียว (Green Destination)
แนวทางการพัฒนาท่ี 3 พัฒนาและสร้างสรรค์กิจกรรมท่องเที่ยวเพื่อตอบสนอง
ความต้องการของนักท่องเที่ยวกลุ่มเฉพาะและส่งเสริมการตลาดเพื่อสังคม (CSR) ในการท่องเที่ยว
เชิงนเิ วศปา่ ชายเลน
แนวทางการพัฒนาท่ี 4 พฒั นาสนิ คา้ ทั้งผลิตผลทางการเกษตร การประมงชายฝั่ง และ
อาหารแปรรปู ใหม้ ีคุณภาพมาตรฐาน
ยุทธศาสตร์ท่ี 2 : การพัฒนาขีดความสามารถการแข่งขันทางการท่องเที่ยวในพื้นท่ี
สมู่ าตรฐานสากลอย่างสมดุลและยง่ั ยืน
วัตถุประสงค์ เพื่อมุ่งพัฒนาขีดความสามารถในการแข่งขันทางการท่องเที่ยวในพื้นท่ี
4 จังหวัดอ่าวไทย โดยเน้นพัฒนาสมรรถนะของบุคลากรด้านการท่องเทีย่ วให้ทนั ต่อสถานการณ์ และ
พลวัตการเปลี่ยนแปลงของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวในปัจจุบัน ตลอดจนเพิ่มศักยภาพของ
แหล่งทอ่ งเท่ียวให้ไดม้ าตรฐานเพือ่ รองรับนกั ท่องเที่ยว
เป้าหมายและการวัดผล

1) มีหลักสูตร/โครงการพัฒนาบุคลากรทางด้านการจัดการท่องเที่ยว และ
จานวนบุคลากรท่ีผ่านอบรมตามหลักสูตรและได้รับการรบั รองคุณวุฒิ

2) ระดับความสาเร็จในการพัฒนามาตรฐานการท่องเที่ยว คุณภาพสินค้า และ
บรกิ ารให้ได้รบั การรับรองมาตรฐาน

3) ชุมชนต้นแบบได้รับการรับรองมาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชน และ/หรือ
เกณฑก์ ารพฒั นาการทอ่ งเทีย่ วโดยชมุ ชนของประเทศไทย (CBT Thailand)

4) โฮมสเตยไ์ ด้รบั การขึ้นทะเบียนมาตรฐานโฮมสเตย์ไทย
5) ปริมาณการลงทุนในธรุ กิจทอ่ งเทย่ี วและบรกิ ารทม่ี ีคณุ ภาพและมาตรฐาน
6) จานวนวันพกั ในพื้นทข่ี องนกั ทอ่ งเทีย่ ว
แนวทางการพฒั นา
แนวทางการพัฒนาท่ี 1 การส่งเสริมขีดความสามารถของชุมชนเพื่อการจัด
การท่องเทย่ี วโดยชมุ ชนอย่างยั่งยนื

6

แนวทางการพัฒนาท่ี 2 การพัฒนาสถานประกอบการสินค้าและบริการให้มีมาตรฐาน
เป็นท่ียอมรับ

แนวทางการพัฒนาท่ี 3 ส่งเสริมการลงทนุ ในธุรกิจทอ่ งเที่ยวและบริการทีม่ ีคณุ ภาพ
ยุทธศาสตร์ท่ี 3 : การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ระบบการบริการ และสิ่งอานวย
ความสะดวกดา้ นการท่องเทีย่ ว รองรับการท่องเทย่ี วเพอ่ื คนทง้ั มวล
วัตถุประสงค์ เพื่อมุ่งพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ระบบการบริการและสิ่งอานวย
ความสะดวกดา้ นการทอ่ งเทย่ี วให้เชือ่ มโยงกนั อย่างเปน็ ระบบ โดยมีแนวทางการพฒั นาทส่ี าคัญ ไดแ้ ก่

1) พัฒนาเส้นทางคมนาคมให้เชื่อมโยงทัง้ เส้นทางทางบกและทางน้า ให้มีคุณภาพ
ได้มาตรฐาน และมีความปลอดภัยในการเดินทางและการบริการขนส่งสาธารณะ โดยสามารถ
เชื่อมโยงระหวา่ งแหลง่ ท่องเที่ยวไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ

2) พฒั นาส่งิ อานวยความสะดวกในแหล่งท่องเทย่ี ว ทสี่ อดคลอ้ งกับสภาพแวดล้อม
และมีความปลอดภัยต่อนักท่องเที่ยวตามมาตรฐานสากล โดยคานึงถึงอารยสถาปัตย์ สาหรับ
กลุ่มนักท่องเที่ยวคนพิการและผู้สูงอายุ เช่น ห้องน้า ที่จอดรถ ป้ายบอกทาง ป้ายข้อมูล จุดบริการ
ข้อมลู ข่าวสาร ทางลาด ราวจับ เป็นตน้

3) พัฒนาการสื่อความหมายในแหล่งท่องเที่ยว โดยมุ่งเน้นการใช้นวัตกรรม
เทคโนโลยีสารสนเทศต่าง ๆ ในการพัฒนารูปแบบสื่อความหมายเพื่อบอกเล่าเรื่องราวข้อมูล
แหลง่ ทอ่ งเที่ยวให้น่าสนใจ เชน่ QR Code, Infographic, Augmented Reality (AR) เปน็ ต้น

เปา้ หมายและการวัดผล
1) การเพิ่มจานวนเส้นทางคมนาคมเชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวภายใน และ

เชอื่ มโยงกบั ภายนอกพื้นท่ี
2) มีแผนการซ่อมบารุงเส้นทางการท่องเที่ยวให้รองรับการใช้งานที่สะดวก และ

ปลอดภยั
3) มีการบริหารจัดการระบบสาธารณูปโภค ไฟฟ้า น้าประปา ให้เพียงพอ

ตอ่ การบรโิ ภค
4) มีศูนย์อานวยความสะดวกและความปลอดภัยแก่นักท่องเที่ยวใน

แหล่งท่องเท่ียวทกุ พื้นท่ี มเี คร่ืองมอื และอุปกรณ์ทเี่ พียงพอ เช่น กลอ้ งวงจรปิดไฟฟ้าแสงสว่างอุปกรณ์
กู้ชีพ (CPR) ในแหล่งท่องเที่ยวที่มีความเสี่ยง มีห้องน้าสาหรับนักท่องเที่ยวกลุ่มเฉพาะ เช่น ผู้สูงอายุ
ผ้พู ิการ

5) มกี ารจดั การของเสียและขยะอยา่ งเหมาะสม
6) คุณภาพชีวติ ทดี่ ีของประชาชนในพืน้ ที่

7

แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาที่ 1 การพัฒนาเส้นทางการคมนาคมขนส่งทั้งทางบก ทางน้า
และทางอากาศ ที่มีมาตรฐานและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมเพื่อรองรับการเติบโตของอุตสาหกรรม
การทอ่ งเท่ยี ว
แนวทางการพัฒนาท่ี 2 การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยงครอบคลุมภายใน
พ้ืนทีแ่ ละเขตตดิ ต่อ
แนวทางการพัฒนาท่ี 3 การพัฒนาปัจจัยพื้นฐานสิ่งอ านวยความสะดวก
เพอื่ ยกระดบั คณุ ภาพการใหบ้ รกิ าร
ยุทธศาสตร์ท่ี4 : การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการส่งเสริมการตลาด
สมยั ใหม่ (Modern Marketing)
วัตถปุ ระสงค์
1) เพื่อพัฒนาระบบเทคโนโลยีและนวตั กรรมเพือ่ ส่งเสริมประสิทธิภาพการจัดการ
ทอ่ งเทีย่ วรวมถงึ การสร้างความเชอื่ มโยงและเป็นมาตรฐานเดยี วกนั ทง้ั 4 จงั หวดั อา่ วไทย
2) เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการดาเนินงานของภาคส่วนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
รวมถงึ เปน็ ฐานข้อมลู ในการตัดสนิ ใจในการส่งเสริมและพัฒนาการท่องเท่ยี ว
เปา้ หมายและการวัดผล
1) มีการพัฒนาระบบฐานข้อมูลการท่องเที่ยวที่มีการปรับปรุง (Updates)
ข้อมูลให้ทนั สมยั อยู่เสมอ
2) มีการผลิตสื่อการตลาดและการประชาสัมพันธ์การท่องเทย่ี วผ่านสังคมออนไลน์
และสือ่ อื่น ๆ
3) มีจุดให้บริการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตแบบไร้สาย (Free Wi-Fi) ในชุมชน
แหล่งท่องเทย่ี ว
4) การเปลี่ยนวิธีการชาระเงินต่าง ๆ จากสังคมที่ใช้เงินสดไปสู่การชาระเงิน
ผ่านระบบออนไลน์
แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาที่ 1 การพฒั นาการบรหิ ารจดั การระบบฐานขอ้ มูลการท่องเที่ยว
แนวทางการพัฒนาที่ 2 การส่งเสริมการตลาดและการประชาสัมพันธ์ผ่านสังคม
ออนไลน์
แนวทางการพัฒนาที่ 3 การสง่ เสริมการใหบ้ รกิ ารเช่ือมโยงสูส่ ังคมดจิ ิทัล

8

ยุทธศาสตรท์ ี่ 5 : การพัฒนาระบบการบรหิ ารจัดการการทอ่ งเที่ยวแบบบรู ณาการ
วัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาระบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวแบบบูรณาการร่วมกัน
ผ่านกลไกการขับเคลอื่ นระดบั นโยบาย ระดบั พนื้ ท่ี ระดับทอ้ งถนิ่ มกี ารบูรณาการของหนว่ ยงานต่าง ๆ
อย่างเป็นระบบ
เปา้ หมายและการวดั ผล

1) การจัดตั้งองค์กรซึ่งประกอบด้วยผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทาหน้าที่ในการจัดการ
ท่องเท่ียวอยา่ งยัง่ ยืน

2) มีแผนการพฒั นาระบบและกลไกการบริหารการท่องเท่ียว
3) การแตง่ ตัง้ คณะกรรมการในการติดตามและประเมินผลดา้ นการท่องเท่ียว
4) รายงานการติดตามและประเมินผลการพัฒนาการท่องเที่ยวภายใน
เขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ววถิ ีชีวติ ชายฝง่ั อ่าวไทย
แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาท่ี 1 การสร้างเครือข่ายภาครัฐ เอกชน องค์การบริหารการพัฒนา
พื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) และชุมชน เพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวทั้งในระดับ
พน้ื ที่และในระดบั ภมู ิภาค
แนวทางการพฒั นาท่ี 2 การพัฒนาระบบและกลไกการบริหารจัดการการท่องเท่ยี ว
แนวทางการพฒั นาที่ 3 ส่งเสรมิ ความเข้มแข็งของภาคีเครือขา่ ย ภาครฐั เอกชน ชุมชน
ภาคการศึกษาและภาคประชาสังคมในการบริหารจัดการการท่องเท่ยี ว

5. ข้อเสนอกลไกการขับเคลื่อนกระบวนการการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การท่องเที่ยววิถชี วี ติ ชายฝ่ังอา่ วไทย

5.1 กลไกการขับเคลอื่ นแผนสู่การปฏิบตั ิ
ในการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยว

วิถชี ีวติ ชายฝั่งอาวไทยมปี ัจจยั ความสาเร็จ 4 ประการ ดังน้ี
1) สาระสาคัญของวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์การท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย

ซึ่งได้กาหนดวิสัยทัศน์ระยะยาวที่ชัดเจน เป็นที่เข้าใจ รับรู้ และยอมรับเป็นเจ้าของร่วมกัน สามารถ
ถ่ายทอดเป้าหมายวิสัยทัศน์การท่องเที่ยวของประเทศสู่เป้าหมายเฉพาะในพื้นที่และสาขาต่าง ๆ
ตามห้วงเวลาการดาเนินงานของหน่วยงานปฏิบตั ไิ ด้

2) ระบบและกฎหมายมาตรการรัฐเชิงพื้นที่ ท้องถิ่น ที่มีกลไกเชื่อมโยง
กับแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
แผนพัฒนากลุ่มจังหวัด แผนพัฒนาจังหวัด แผนพัฒนาท้องถิ่น และแผนในระดับต่าง ๆ เพ่ือ

9

ให้มีการนาแผนปฏิบตั ิการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
สู่การปฏิบัติ รวมทั้งกรอบแผนงานในการจัดสรรงบประมาณ ให้สามารถระดมทรัพยากร และ
ความสามารถเพื่อผลักดันขับเคลื่อนการดาเนินการตามยุทธศาสตร์อย่างบูรณาการ และต่อเนื่อง
รวมทง้ั มรี ะบบการตดิ ตามและประเมนิ ผลอยา่ งเปน็ ระบบในทุกระดบั

3) กลไกสู่การปฏิบัติ มีกลไกที่สอดรับและสอดคล้องกันตั้งแต่ระดับการจัดทา
ยุทธศาสตร์การพัฒนา การนาไปสู่การปฏบิ ัติ และการติดตามประเมินผล รวมทั้งมีกลไกในการกากับ
ดูแลบริหารจัดการและขับเคล่ือนแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเทีย่ ว
วิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทยสู่การปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ และหน่วยงานปฏิบัติจะต้องมีความเข้าใจ
สามารถกาหนดแผนงานและโครงการให้สอดคล้องกับเป้าหมายของวิสัยทัศน์การท่องเที่ยว
ของแผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วภายในเขตพฒั นาการท่องเทีย่ ววถิ ชี ีวติ ชายฝง่ั อ่าวไทยได้

4) การยอมรับของสงั คม มกี ารสอื่ สารเพ่ือสรา้ งความเขา้ ใจแก่ภาคส่วนตา่ ง ๆ และ
สาธารณชน มีการรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน สร้างการมีส่วนร่วมและความเป็นเจ้าของ
ร่วมกัน เพื่อให้ได้การยอมรับจากทุกภาคส่วนในสังคมร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาการท่องเที่ยว
ของของแผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ่ งเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเทยี่ ววิถีชีวติ ชายฝ่งั อ่าวไทย

5.2 ระดบั นโยบาย
1) การจัดตั้งองค์กรขับเคลื่อนนโยบายการพัฒนาการท่องเที่ยวในเขตพัฒนา

การทอ่ งเท่ยี ววิถชี ีวติ ชายฝัง่ อ่าวไทย
การแต่งตั้งคณะกรรมการระดับกระทรวงแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว

ภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ฉบับนี้ เป็นแผนที่มีลักษณะครอบคลุมพื้นที่
ถึง 4 จังหวัดชายฝั่งอ่าวไทย ซึ่งประกอบด้วยพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสงคราม
จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นแผนที่มุ่งเน้นการพัฒนาการท่องเที่ยว
ที่เป็นการดาเนินแบบบูรณาการเชิงพื้นที่ของจังหวัดรวม 4 จังหวัด การดาเนินการปฏิบัติตามแผน
จึงมีกิจกรรมที่มีความซับซ้อน ไม่เพียงในมิติพื้นที่ที่ครอบคลุม 4 จังหวัด แต่ในเชิงการบริหารองค์กร
ยังมีองค์กร/หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในหลายระดับ เช่น ความคาบเกี่ยวของภารกิจองค์กร/หน่วยงาน
ระดับกระทรวงหรือกรมเดียวกันในพื้นที่ที่ครอบคลุมทั้ง 4 จังหวัด รวมทั้งการประสานภารกิจ
ระหว่างต่างกระทรวงต่างกรมที่มีกิจกรรมการพัฒนาใน จังหวัดเดียวกันหรือในภาพรวมพื้นท่ี
ทั้งสี่จังหวัด นอกจากนั้นอาจยังมีความคาบเกี่ยวทับซ้อนของการดาเนินการกับกิจการภายใต้อานาจ
หน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ด้วย การสื่อสารนโยบายให้เป็นที่เข้าใจและยอมรับ
ของทุกฝ่ายจึงจาเป็นต้องมีองค์กรบริหารนโยบายในระดับกระทรวง โดยการแต่งตั้งคณะกรรมการ
กากับการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถชี วี ติ ชายฝั่งอ่าวไทยท่ีมีองค์ประกอบ
ดงั นี้

10

(1) ปลดั กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา (ประธาน)
(2) ผวู้ า่ ราชการจงั หวัด 4 จงั หวดั
(3) ท่องเทยี่ วและกีฬาจงั หวัด 4 จังหวดั
(4) ผู้แทนกระทรวงมหาดไทย/กระทรวงพาณิชย์/กระทรวงคมนาคม/
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อม
(5) อธิบดกี รมสง่ เสริมการปกครองทอ้ งถิ่น
(6) อธบิ ดกี รมการท่องเท่ียว
(7) ผู้แทนการทอ่ งเทยี่ วแห่งประเทศไทย
(8) ประธานสภาหอการคา้ ไทย
(9) ประธานสภาอตุ สาหกรรมทอ่ งเท่ยี วแหง่ ประเทศไทย
(10) นายกสมาคมโรงแรมไทย
(11) สมาคมมัคคุเทศก์อาชพี แหง่ ประเทศไทย
(12) ผู้อานวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นท่ีพิเศษเพื่อการท่องเที่ยว
อย่างยัง่ ยืน (องคก์ ารมหาชน)
(13) ผู้อานวยการกองพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว กรมการท่องเที่ยว
(เลขานกุ าร)
(14) ผู้อานวยการกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สานักงานปลัดกระทรวง
การท่องเทีย่ วและกฬี า (เลขานุการ)
2) การแต่งตั้งคณะกรรมการระดับจังหวัดสาหรับองค์กรกากับดูแล และ
ขับเคลื่อนในระดับจังหวัดสามารถใช้องค์กรที่มีอยู่แล้วในการดาเนินงาน เช่น คณะกรรมการ
พัฒนาจังหวัด คณะกรรมการจัดท าแผนพัฒนาจังหวัด คณะกรรมการบริหารงานจังหวัด
แบบบรู ณาการคณะกรรมการพฒั นาจังหวัดร่วมภาครัฐและเอกชน (กรอ.)
5.3 ระดับพ้ืนที่/ชมุ ชน
1) การผลกั ดันให้การทอ่ งเท่ียวเป็นวาระสาคัญของทิศทางการพฒั นาจังหวัด
โดยที่จังหวดั ทกุ จังหวัดมีการจัดทาแผนพัฒนาจงั หวดั การผลักดันภาคการส่งเสริม
และพัฒนาการท่องเที่ยวให้เป็นวาระสาคัญในลาดับต้น ๆ ของวาระแห่งการพัฒนาจังหวัด
จึงมีความสาคัญมาก การบูรณาการแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย (แผนปฏิบัติการฯ) เข้ากับแผนพัฒนาจังหวัดจึงเป็นกระบวน
การที่ควรต้องดาเนินการในวาระแรกสุด เพื่อให้แผนปฏิบัติการฯ นี้สามารถใช้เป็นกลไกขับเคลื่อน
องค์กรทุกแห่งทั้งส่วนราชการและภาคธุรกิจเอกชน ภาคองค์กรพัฒนาเอกชน องค์กร

11

ภาคประชาสังคม สถาบันการศึกษา ตลอดจนองค์กรภาคการอนุรักษ์ทรัพยากรและการส่งเสริม
วฒั นธรรมประเพณี ในการปฏิบัตกิ ารตามแผน

2) การปรบั เปล่ยี นการดาเนินการเกย่ี วกับกระบวนการงบประมาณในพ้ืนที่
งบประมาณถือเป็นหัวใจสาหรับกระบวนการนาแผนไปสู่การปฏิบัติ และ

ในสถานการณ์ปัจจุบันที่รัฐบาลมีนโยบายที่เข้มงวดในการควบคุมการจัดสรร และการใช้จ่าย
งบประมาณของประเทศไทยโดยเคร่งครัด การแสวงหาแหล่งงบประมาณเพื่อนามาใช้ในการปฏิบัติ
ตามแผนจงึ มคี วามสาคัญเปน็ ลาดับต้น ๆ ทต่ี อ้ งมกี ารขับเคล่อื นในระยะแรก

นอกเหนือจากกระบวนการจัดทางบประมาณแผ่นดินตามปกติ ซึ่งจะมีการจัดทา
แผนงานโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนจากรัฐบาลโดยผ่านกระทรวงต้นสังกัดที่เกี่ยวข้อง และ
งบประมาณภายใต้แผนพัฒนาจังหวัดทุกจังหวัดแล้วงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน
(อปท.) ก็นบั ว่าเป็นแหลง่ งบประมาณที่อาจจะขอรบั การสนับสนนุ มาใชใ้ นการดาเนนิ การตามแผนดว้ ย

การบรรจุกิจกรรมตามแผนงานและโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนจากองค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ไม่ว่าจะเป็นองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) เทศบาลนคร
เทศบาลเมือง เทศบาลตาบล ตลอดจนองค์การบริหารส่วนตาบล (อบต.) จึงเป็นสิ่งที่ฝ่ายเลขานุการ
ของคณะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยวประจาเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชาย ฝั่งอ่าวไทย
ควรพิจารณาประสานงานกับหน่วยงานที่รับผิดชอบด้านการจัดทายุทธศาสตร์การพัฒนา และ
การจัดทางบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) เพื่อบรรจุกิจกรรมตามแผนงาน/
โครงการ เขา้ ในแผนยทุ ธศาสตรเ์ พื่อขอรบั การสนบั สนุนภายใตร้ ะบบงบประมาณของท้องถน่ิ ต่อไป

นอกเหนือจากการเป็นแหล่งงบประมาณที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.)
จะสามารถสนับสนุนการปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการแล้ว ยังมีบทบาทในด้านอื่น ๆ ที่สาคัญ เช่น
การบริหารและการกากับดูแลการปฏิบัติภายใต้กฎระเบียบของท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับการดาเนินงาน
ตามแผนฯ ในพื้นที่ การเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจแก่พลเมืองในพื้นที่ และการประชาสัมพันธ์
การดาเนินงานต่อสาธารณะ ดังนั้นการพัฒนาความร่วมมือกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.)
โดยเฉพาะฝ่ายที่รับผิดชอบงานด้านนโยบายและยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น และการจัดทา
งบประมาณท้องถิ่น ควรเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสาคัญและควรดาเนินการควบคู่กับการพัฒนา
ความสัมพันธ์ของภาครี ะดบั องคก์ รหรือผ้นู าองค์กร

3) การปรับเปลี่ยนทัศนคติในการทางานด้านการพัฒนาการท่องเที่ยวในพื้นที่
แบบบูรณาการภายใต้แผนปฏิบัติการฯ ซึ่งประกอบด้วยพื้นที่จังหวัด 4 จังหวัด คือ
จงั หวดั สมุทรปราการ จังหวดั สมุทรสงคราม จงั หวดั สมุทรสาคร และจังหวดั ฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นแผนท่ี
มีลักษณะครอบคลุมพื้นที่ถึง 4 จังหวัด การขับเคลื่อนแผนซึ่งเป็นกระบวนการนานโยบาย
ไปสู่การปฏิบัติ (Policy Implementation) เป็นกระบวนการที่ต้องดาเนินการโดยความร่วมมือ

12

ขององค์กรต่าง ๆ ในพื้นที่จังหวัดทุกจังหวัด โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขับเคลื่อนกิจกรรมให้บรรลุ
ประโยชน์ร่วมกันของจังหวัดทุกจังหวัดในเขต ซึ่งเป็นการก้าวข้ามลักษณะการพัฒนารายจังหวัด
ในเชิงพื้นที่ ดังนั้นองค์กรทุกแห่งและบุคลากรของทุกองค์กรจะต้องได้รับการปรับเปลี่ยนทัศนคติ
ในการทางานให้มุ่งเป้าหมายความสาเร็จของกลุ่มจังหวัดแทนการคานึงถึงประโยชน์จังหวัดตน หรือ
องค์กรต้นสังกัดของตนตามลาพัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับ
ภาคการท่องเที่ยวและการบริการในสภาวะที่การท่องเที่ยวถือเป็นผลิตภัณฑ์ที่จะนามาซึ่งรายได้
ของจังหวดั ท่ีสาคัญยิ่งในสภาวะเศรษฐกจิ ปัจจบุ ันการมงุ่ ทจ่ี ะแขง่ ขนั ระหว่างจังหวัดจงึ ถือเป็นอุปสรรค
สาคญั ในการผลักดันการขับเคลอื่ นแผนฯ ในลักษณะบรู ณาการเชงิ พนื้ ทไ่ี ด้

สาหรับกระบวนการปรับเปลี่ยนทัศนคติควรดาเนินการในลักษณะของการฝึกอบรม
เชงิ ปฏบิ ตั กิ ารที่เป็นการเปล่ียนทัศนคติในการทางานเชิงบุคลากรโดยควรดาเนนิ การโดยแยกเป็นกลุ่ม
ดงั น้ี

(1) กล่มุ เจา้ หน้าที่ท่ีเกี่ยวข้องในการดาเนินการตามแผนปฏิบตั ิการฯ
(2) กลมุ่ เจา้ หนา้ ท่ีหนว่ ยงานภาครฐั ทเี่ ก่ยี วขอ้ งทง้ั หมด
(3) กลุ่มเจา้ หน้าทกี่ ระทรวงการทอ่ งเท่ยี วและกฬี า ใน 4 จงั หวัด
(4) กลุ่มเจ้าหน้าที่องค์กรภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง เช่น หอการค้า สมาคม โรงแรม
สมาคมทอ่ งเทย่ี ว สมาคมมคั คเุ ทศก์ ฯลฯ
(5) กลมุ่ องค์กรพฒั นาภาคเอกชนในพ้ืนที่
4) การพฒั นาภาคีความร่วมมอื ในการดาเนนิ การตามแผนปฏบิ ตั กิ ารฯ
น อ ก เ ห น ื อ จ า ก ก า ร เ ป ็ น แ ผ น ท ี ่ ม ุ ่ ง เ น้ น เ ป็ น ก า ร พ ั ฒ นา ก า ร ท ่ อ ง เ ท ี ่ย ว ท ี่เป็น
การดาเนินการแบบบูรณาการเชิงพื้นที่ของจังหวัดรวม 4 จังหวัด การผลักดันการปฏิบัติตามแผน
ยังต้องอาศัยความรว่ มมือในลกั ษณะการสรา้ งภาคีความรว่ มมือของทุกฝ่ายต่าง ๆ ทเี่ กย่ี วข้อง ดังน้ี
(1) สว่ นราชการทกุ แห่งทเ่ี กี่ยวขอ้ งท้งั ราชการส่วนภูมิภาคและท้องถิน่
(2) องค์กรภาคธุรกิจเอกชน ได้แก่ หอการค้า สมาคมโรงแรม สมาคมภัตตาคาร/
ร้านอาหาร สมาคมทอ่ งเท่ยี ว สมาคมมคั คุเทศก์ ฯลฯ
(3) องค์กรพัฒนาภาคเอกชน โดยเฉพาะองค์กรที่ขับเคลื่อนการดาเนินการ
เรื่องการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม องค์กรด้านศิลปะและวัฒนธรรม องค์กร
ดา้ นการศกึ ษา องคก์ รด้านเยาวชน ฯลฯ
(4) องค์กรด้านการประชาสัมพันธ์แจ้งข่าวสารข้อมูลการดาเนินการ
ตามแผนพัฒนาฯ ต่อสาธารณะ เพื่อสร้างความรู้และนามาซึ่งความร่วมมือในการดาเนินกิจกรรม
ท้งั ในฐานะผ้ปู ระกอบการและผบู้ ริโภค

13

ทัง้ น้ีฝ่ายเลขานุการคณะกรรมการพัฒนาฯ ควรดาเนนิ กจิ กรรมเพือ่ เผยแพร่ความเข้าใจ
เกี่ยวกับแผนนี้อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะการทาความเข้าใจที่ตรงกันว่า แผนปฏิบัติการนี้ จะเป็น
แผนที่นาทาง (Roadmap) ที่จะกาหนดชี้นาทิศทางการพัฒนาร่วมกันของทุกภาคีทุกฝ่ายในพื้นท่ี
จังหวัดทั้ง4 จังหวัด โดยเฉพาะจะนามาซึ่งเป้าหมาย คือ ประโยชน์ของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
นอกเหนือจากกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับภารกิจที่กาหนดภายใต้แผนปฏิบัติการแล้ว กิจกรรม หรือ
แผนงาน/โครงการที่หน่วยงาน/องค์กร จะกาหนดภายใต้กฎระเบียบ ข้อบังคับอื่น ๆ จะต้องมี
การกาหนดออกแบบและกากับการดาเนินการภายใต้ Roadmap คือ แผนปฏิบัติการฉบับเดียวกันนี้
ซึ่งจะทาให้การขับเคลื่อนทิศทางการพัฒนาในเขตพื้นที่ชายฝั่งอ่าวไทยเป็นไปอย่างชัดเจน
ภายใต้ทิศทางเดียวกัน สนับสนุนซึ่งกันและกันอันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาพื้นที่ในภาพรวม
ไดใ้ นท่สี ุด

บทที่ 1
แนวทางและกระบวนการจัดทาแผนปฏิบตั กิ าร
ตามโครงการจดั ทาแผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ่ งเทย่ี ว
ภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ยี ววถิ ชี วี ติ ชายฝ่ังอ่าวไทย

1. ความนา
1.1 แนวทางการจัดทาแผนปฏิบตั ิการ
พระราชบัญญัตินโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ พ.ศ. 2551 หมวด 3 แผนปฏิบัติการพัฒนา

การท่องเท่ียว มาตรา 17 ได้กาหนดเร่ืองของเขตพัฒนาการท่องเท่ียว เพ่ือประโยชน์ในการรักษา
ฟื้นฟูแหล่งท่องเท่ียว หรือการบริหารและพัฒนาการท่องเที่ยวให้สอดคล้องกับแผนพัฒนาการท่องเท่ียว
แห่งชาติ คณะกรรมการอาจกาหนดให้เขตพื้นที่ใดเป็นเขตพัฒนาการท่องเท่ียวได้โดยพิจารณาร่วมกับ
หน่วยงานของรัฐ ท่ีเกี่ยวข้องและผู้ว่าราชการจังหวัดในเขตพื้นที่ ทั้งนี้ให้มีการรับฟังความคิดเห็น และ
ความตอ้ งการของชุมชนใน พื้นที่

การดาเนินงานท่ีผ่านมาได้มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเท่ียวไปแล้ว จานวน 9 เขต
ประกอบด้วย (1) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนา (2) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่ งทะเล
ตะวันออก (3) เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอารยธรรมอีสานใต้ (4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่งทะเลตะวนั ตก
(5) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอันดามัน (6) เขตพัฒนาการท่องเท่ียวมรดกโลกด้านวัฒนธรรม
(7) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง (8) เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าเจ้าพระยา
ตอนกลาง และ (9) เขตพฒั นาการท่องเท่ียวหมูเ่ กาะทะเลใต้

มติท่ีประชุมคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2561 เมื่อวันที่
12 มีนาคม 2561 เห็นชอบในหลักการการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพ่ิมเติม 6 เขต ได้แก่
(1) เขตพัฒนาการท่องเท่ียวเมืองเก่ามีชีวิต (2) เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย
(3) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวผืนป่ามรดกโลก ดงพญาเย็น - เขาใหญ่ (4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยว
ธรณีวิทยาถ่ินอีสาน (5) เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มน้าทะเลสาบสงขลา และ (6) เขตพัฒนา
การทอ่ งเที่ยวพหุวัฒนธรรมชายแดนใต้ และได้ผา่ นการรับฟงั ความคิดเห็นในพ้ืนท่ีเรยี บร้อยแลว้

สานักงานการท่องเที่ยวและกีฬาวังหวัดสมุทรปราการ ในฐานะฝ่ายเลขานุการคณะกรรมการ
พัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ซึ่งดาเนินการในพ้ืนที่

15

4 จังหวัด (จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา)
โดยจังหวัดสมุทรปราการเป็นหน่วยงานหลักในการเตรียมการขับเคล่ือนงานของเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
ให้มีประสิทธิภาพ เป็นไปตามมติของคณะกรรมการนโยบ ายการท่องเท่ียวแห่งชาติ จึงได้จัดทา
โครงการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
สนับสนุนและส่งเสริมการนาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียวไปสู่
การปฏิบตั ิต่อไป

2. วตั ถปุ ระสงค์
1) เพื่อจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว

วถิ ีชวี ิตชายฝั่งอา่ วไทย ระยะ 5 ปี
2) เพือ่ บรู ณาการงานด้านการท่องเทีย่ วระหว่างหนว่ ยงานและภาคส่วนทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
3) เพ่ือสนับสนุนและส่งเสริมการนาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายใน

เขตพัฒนาการทอ่ งเที่ยวไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิ

3. ขอบเขตและรายละเอยี ดการดาเนินการ
ตามท่ีสานักงานการท่องเท่ียวและกีฬาจังหวัดสมุทรปราการ ได้ว่าจา้ งให้มหาวิทยาลัย

ธรรมศาสตร์ ดาเนินการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
วิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ซ่ึง ในรายละเอียดกิจกรรม ข้ันตอน และแนวทางการดาเนินงานพร้อมระบุ
ผลผลติ ขน้ึ ในแตล่ ะกจิ กรรม ผรู้ ับผดิ ขอบ กลุ่มเปา้ หมาย ชว่ งระยะเวลาดาเนนิ งานที่จัดขนึ้ กล่าวคือ

3.1 มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตรจ์ ัดทาแผนการดาเนินงานของโครงการจัดทาแผนปฏิบัติ
การพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ยี ววิถีชีวิตชายฝัง่ อ่าวไทย

3.2 ศึกษารวบรวมข้อมลู ทุติยภูมิ ผลการศึกษา แนวโน้มสถานการณ์ดา้ นการทอ่ งเท่ยี ว
ของพ้ืนท่ี แหล่งท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย (จังหวัดสมุทรปราการ
จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา) รวมท้ังแผน/ยุทธศาสตร์ด้านการ
ทอ่ งเที่ยวระดับภาค ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) และข้อมูลอ่ืน ๆ ท่ีเกยี่ วข้อง จากการ
วเิ คราะห์และประเมินความเหมาะสมพื้นที่ทั่วประเทศ เพื่อกาหนดเป็นเขตพัฒนา การท่องเท่ียวเพิ่มเติม
และโครงการจัดทาประชาพิจารณ์การกาหนดเขตพัฒนาการท่องเท่ียวโดยปรับปรุงแนวทางข้อเสนอแนะ
ให้สอดคล้องกับนโยบายด้านการท่องเท่ียว และสถานการณ์ในปัจจุบัน เพื่อใช้เป็น แนวทางการ

16

จัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการทอ่ งเที่ยวประจาเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถชี ีวิตชายฝ่ัง อ่าวไทย ระยะ
5 ปี

3.3 ถอดบทเรียนการดาเนินงานด้านการพัฒนาการท่องเที่ยวของจังหวัดต่าง ๆ
ภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย เพ่ือใช้เป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบั ติ
การพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทยให้สอดคล้องกับนโยบาย
ด้านการท่องเที่ยวและสถานการณ์ในปัจจุบัน เพ่ือใช้เป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนา
การทอ่ งเท่ียวประจาเขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ววถิ ชี วี ติ ชายฝั่งอา่ วไทย ระยะ 5 ปี

3.4 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียว
ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเที่ยววิถีชวี ิตชายฝ่งั อา่ วไทย ฉบบั ท่ี 1

3.5 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ ( Working Group )
เพื่อระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
วิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย จานวน 1 ครั้ง ระยะเวลา 2 วัน ผู้เข้าร่วมประชุมไม่น้อยกว่า 100 คน
กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และท้องถ่ินที่เก่ียวข้องในพื้นท่ีเขตพัฒนาการท่องเที่ยว
วถิ ีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย ทั้งนี้รายช่ือหน่วยงานที่เข้าร่วมประชุมจะร่วมกันกาหนดโดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
และสานักงานการท่องเท่ียวและกีฬาจังหวัดสมุทรปราการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ดาเนินการจัดหา
สง่ิ อานวยความสะดวกประกอบการประชุม ดงั น้ี

1) จัดให้มีเจ้าหน้าท่ีอานวยความสะดวก และให้คาแนะนาในการประชุม
ในด้านการจัดทาแผน

2) จัดหาสถานที่ในการจัดงานโรงแรมระดับ 3 ดาวขึ้นไป หรือสถานท่ี
ที่มีความเหมาะสม พร้อมทั้งจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์เพ่ือให้มีความพร้อมในการใช้งานอย่างเพียงพอ
ประกอบดว้ ยโปรเจคเตอร์ เครื่องคอมพิวเตอร์/ โน๊ตบุ๊ค เครอ่ื งปริ้นท์เตอร์ เครื่องเขียน กระดาษ A4 และ
อปุ กรณส์ านักงาน ฯลฯ

3) จดั เตรยี มห้องประชุมสาหรบั 2 วนั
4) จดั เตรียมหอ้ งพักสาหรับผเู้ ขา้ ร่วมประชมุ
5) จัดเตรียมอาหารเช้า 1 ม้ือ อาหารเท่ียง 2 ม้ือ อาหารเย็น 1 มื้อ และ
อาหารว่าง ระหวา่ งการประชมุ จานวน 3 มือ้ แกผ่ เู้ ข้ารว่ มประชมุ
6) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรร์ บั ผดิ ขอบคา่ เดินทางของผ้เู ขา้ รว่ มประชุม

17

7) การประชุมดาเนินการโดยวิทยากรผู้เช่ียวชาญ ที่มีความรู้ และ
มีประสบการณพ์ ร้อมทีมงาน โดยมรี ายละเอยี ดการประชมุ ดังนี้

(1) การศึกษาวิเคราะห์ความจาเป็นการพัฒนาการท่องเท่ียวภายใน
เขตพฒั นาการท่องเทย่ี ววิถชี วี ติ ชายฝง่ั อา่ วไทย

(2) การศึกษาวิเคราะห์สภาพการณ์การพัฒนาการท่องเที่ยวภายใน
เขตพัฒนาการทอ่ งเที่ยววถิ ีชวี ติ ชายฝ่งั อา่ วไทย โดย SWOT Analysis

(3) กาหนดจุดยืน วิสัยทัศน์ วัตถุประสงค์ เป้าหมาย การพัฒนา
การทอ่ งเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเทีย่ ววิถชี วี ิตชายฝั่งอ่าวไทย

(4) การสร้างแผนงานการพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนา
การท่องเที่ยววถิ ชี ีวติ ชายฝั่งอา่ วไทย

(5) การสร้างกลยทุ ธ์
(6) การแปลงยุทธศาสตรส์ ู่การปฏบิ ัติ
(7) อื่น ๆ ท่เี หมาะสม
3.6 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียวภายใน
เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ฉบับท่ี 2 โดยนาข้อเสนอแนะและความเห็น ของการ
จัดประชมุ เซิงปฏิบตั ิการ (Working Group) มาปรับปรุงเพม่ิ เตมิ
3.7 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดประชุมนาเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนา การ
ท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเทยี่ ววิถีชีวิตชายฝ่งั อ่าวไทย ต่อหน่วยงานที่เก่ยี วข้อง จานวน 1
คร้ัง ระยะเวลา 1 วัน เป้าหมาย ได้แก่ หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และท้องถิ่นที่เก่ียวข้องในพ้ืนที่ จานวน
ไม่น้อยกว่า 100 คน ทั้งนี้ รายชื่อหน่วยงานท่ีเข้าประชุมจะร่วมกันกาหนดโดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
และสานกั งานการท่องเที่ยวและกฬี าจังหวัดสมทุ รปราการ
3.8 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียว
ภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ฉบับที่ 3 ซ่ึงมีรายละเอียดตามประกาศ
คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ เรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการจัดทาแผนปฏิบัติการ
พฒั นาการทอ่ งเท่ยี วภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเที่ยว พ.ศ. 2558 โดยมอี งคป์ ระกอบของแผน ดังนี้
• แนวคิดการจดั ทาแผน
• กระบวนการจดั ทาแผน
• วิสัยทศั น์ วตั ถปุ ระสงค์ เป้าหมาย

18

• ยุทธศาสตร์และแนวทางการพฒั นา
• แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาเนนิ การ หน่วยงานรบั ผดิ ชอบ
ประมาณ การงบประมาณ
• รปู แบบการลงทนุ
• กลไกการขับเคลอื่ นแผนสูก่ ารปฏิบตั ิ
• ผลประโยชน์ทีจ่ ะไดร้ บั ท้งั ด้านเศรษฐกิจ สงั คม และส่งิ แวดล้อม
3.9 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา Infographic แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย และแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยว
ของเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย ไม่น้อยกว่า 20 หน้า เพื่อใช้ในการนาเสนอ และ
ประชาสมั พันธ์แผนดงั กลา่ ว
เพื่อให้การดาเนินงานกิจกรรมหลักดังกล่าวข้างต้นเป็นไปด้วยความชัดเจน นอกจาก
กจิ กรรม ข้ันตอน และแนวทางการดาเนินงาน/ระยะเวลาแลว้ มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตรไ์ ดก้ าหนดผลผลิต
ขึ้นมาในแต่ละกิจกรรม พร้อมกลุ่มเป้าหมายที่ชัดเจน เพ่ือใช้เป็นเกณฑ์ท่ีสาคัญในการบริหาร
การดาเนนิ งานให้เกดิ ประสทิ ธภิ าพสูงสดุ ดงั ตารางแผนการปฏิบัตงิ านตอ่ ไปน้ี

4. แผนปฏบิ ัติการ ขน้ั ตอน และแนวทางการดาเนนิ งาน
แผนปฏบิ ตั กิ าร ข้นั ตอน และแนวทางการดาเนนิ งานแผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ่ งเทยี่ วภายใน

เขตพฒั นาการท่องเทย่ี ววิถีชีวิตชายฝงั่ อ่าวไทย สรุปได้ ดังตารางท่ี 1.1

19

ตารางที่ 1.1 แผนปฏบิ ัติการ ข้ันตอน และแนวทางการดาเนินงาน

ขั้นตอนการดาเนนิ งาน ผลผลติ กลมุ่ เป้าหมาย

1. มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์จดั ทาแผนการดาเนินงาน แผนการดาเนินงาน และ
ของโครงการจัดทาแผนปฏบิ ตั ิการพัฒนาการท่องเท่ยี ว ระยะเวลา การดาเนินงาน
ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเทีย่ ววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ท่ีชัดเจน

2. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทบทวนผลการศึกษา ผลการศึกษาโครงการศกึ ษา พืน้ ทใ่ี นจงั หวัด
โครงการศึกษา วเิ คราะห์ และประเมนิ ความเหมาะสม วิเคราะห์ และประเมิน สมทุ รปราการ
พน้ื ท่ีทวั่ ประเทศเพ่ือกาหนดเป็นเขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ว ความเหมาะสมพืน้ ท่ี จงั หวดั สมุทรสงคราม
เพิม่ เตมิ และ โครงการจดั ทาประชาพจิ ารณ์ การกาหนด ทว่ั ประเทศเพ่อื กาหนดเปน็ จงั หวดั สมทุ รสาคร
เขตพฒั นาการทอ่ งเท่ยี ว โดยปรบั ปรุงแนวทาง เขตพฒั นาการทอ่ งเท่ียว และจังหวดั
ข้อเสนอแนะให้สอดคลอ้ งกบั นโยบายด้านการทอ่ งเทีย่ ว เพ่มิ เตมิ และโครงการ ฉะเชงิ เทรา
และสถานการณ์ในปจั จบุ ัน เพ่ือใช้เปน็ แนวทาง จัดทาประชาพิจารณ์
การจัดทาแผนปฏิบตั กิ ารพัฒนาการท่องเทีย่ ว การกาหนดเขตพฒั นา
ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเทีย่ ว วิถีชวี ิตชายฝ่ังอา่ วไทย การ ท่องเที่ยว โดยปรบั ปรุง
แนวทาง ข้อเสนอแนะ

3. มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์จดั ทา (ร่าง) แผนปฏบิ ัติการ (รา่ ง) แผนปฏบิ ัตกิ าร
พฒั นาการท่องเทย่ี วภายในเขต พฒั นาการท่องเทยี่ ว
วิถชี ีวิตชายฝั่งอา่ วไทย ฉบบั ที่ 1 พัฒนาการท่องเทยี่ วภายใน

4. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรจ์ ดั ประชุมเชิงปฏบิ ตั กิ าร เขตพฒั นาการทอ่ งเทยี่ ว
(Working Group) เพอ่ื ระดมความคดิ เห็นต่อ
(ร่าง) แผนปฏิบตั กิ ารพฒั นาการทอ่ งเทีย่ ว วิถชี วี ติ ชายฝั่งอ่าวไทย
ภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววิถีชวี ติ ชายฝัง่ อ่าวไทย
โดยมหาวิทยาลยั ธรรมศาสตรจ์ ะดาเนินการจดั หา ข้อคดิ เห็นทีม่ ตี อ่ (ร่าง) ตวั แทนจากหนว่ ย
สง่ิ อานวยความสะดวกประกอบการประชุมเชงิ ปฏิบตั ิการ
ดังนี้ แผนปฏิบตั ิการพฒั นาการ งานทเ่ี กย่ี วข้องใน
- จัดให้มเี จา้ หน้าทอี่ านวยความสะดวก และให้คาแนะนา ทอ่ งเทย่ี วภายในเขตพฒั นาการ พ้ืนท่ีเขตพัฒนาการ
ในการประชมุ เชงิ ปฏบิ ตั ิการในดา้ นการจดั ทาแผน ทอ่ งเทย่ี ววถิ ีชีวติ ชายฝ่งั อ่าว ท่องเท่ียววิถีชวี ิตชาย
- จัดหาโรงแรมระดับ 3 ดาวขนึ้ ไป หรอื สถานที่ ไทย ฝ่ังอ่าวไทย ประกอบ
ทม่ี ีความเหมาะสมสาหรบั จดั ประชมุ พรอ้ มท้ังจัดเตรยี ม ดว้ ย
วสั ดุอุปกรณ์ เพือ่ ให้มคี วามพร้อมในการใชง้ าน
- หน่วยงานภาครัฐ

- หนว่ ยงาน

ภาคเอกชน

- ท้องถ่ิน

20

ข้ันตอนการดาเนนิ งาน ผลผลติ กลมุ่ เป้าหมาย

อย่างเพียงพอ ประกอบดว้ ย โปรเจคเตอร์ (ร่าง) แผนปฏิบตั ิการ ตัวแทนจาก
เคร่ืองคอมพิวเตอร์/Notebook เคร่อื งปรน้ิ ทเ์ ตอร์ พฒั นาการท่องเท่ยี วภายใน หนว่ ยงานเกี่ยวข้อง
เคร่อื งเขียน กระดาษ A4 และอุปกรณส์ านักงานอื่น ๆ เขตพัฒนาการท่องเท่ยี ววถิ ี ในพนื้ ท่ี
ฯลฯ ชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย ฉบับที่ 2 เขตพัฒนา
- จัดเตรยี มหอ้ งประชมุ สาหรบั 2 วนั ขอ้ คดิ เห็นที่มีตอ่ (รา่ ง) การท่องเทย่ี ววิถชี ีวิต
- จัดเตรยี มหอ้ งพักสาหรบั ผเู้ ช้าร่วมประชุม แผนปฏิบัติการ ชายฝง่ั อา่ วไทย
จัดเตรยี มอาหารเช้า 1 มือ้ อาหารเท่ยี ง 2 ม้ือ พัฒนาการท่องเที่ยวภายใน ประกอบด้วย
อาหารเยน็ 1 มือ้ และอาหารวา่ งระหวา่ งการประชมุ เขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ว - หนว่ ยงานภาครัฐ
จานวน 3 มื้อ แกผ่ เู้ ขา้ ร่วมประชมุ วิถชี วี ิตชายฝง่ั อ่าวไทย - หนว่ ยงาน
ภาคเอกชน
มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์รับผิดชอบค่าเดนิ ทาง - ทอ้ งถ่นิ
ของผู้เช้ารว่ มประชุมเซงิ ปฏิบตั กิ าร และดาเนินการโดย
คณะท่ีปรกึ ษา วทิ ยากรผเู้ ชย่ี วชาญท่ีมคี วามรู้และมี
ประสบการณ์ พร้อมทีมงาน
5. มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์จดั ทา (รา่ ง) แผนปฏบิ ตั ิการ
พัฒนาการท่องเทยี่ วภายในเขตพฒั นาการทอ่ งเทีย่ ว
วถิ ชี วี ิตชายฝงั่ อ่าวไทย ฉบับที่ 2

6. มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตรจ์ ดั ประชมุ นาเสนอ (ร่าง)
แผนปฏิบตั ิการพฒั นาการท่องเที่ยวภายในเขตพฒั นา
การทอ่ งเท่ียววิถชี ีวิตชายฝัง่ อา่ วไทย โดยมหาวิทยาลยั
ธรรมศาสตร์จะดาเนนิ การจดั หาสง่ิ อานวยความสะดวก
ประกอบการประชมุ เชงิ ปฏบิ ตั กิ าร ดงั น้ี
- จัดใหม้ ีเจา้ หนา้ ทอ่ี านวยความสะดวก และให้คาแนะนา
ในการประชุม
- จดั หาโรงแรมระดบั 3 ดาวข้นึ ไป หรือสถานท่ที มี่ ีความ
เหมาะสมสาหรบั จดั ประชมุ พรอ้ มทั้งจัดเตรียมวสั ดุ
อปุ กรณเ์ พื่อให้มีความพรอ้ มในการใชง้ านอย่างเพยี งพอ
ประกอบดว้ ย โปรเจคเตอร์ เครื่องคอมพิวเตอร/์
Notebook เครอ่ื งปร้นิ ทเ์ ตอร์ เครอ่ื งเขียน กระดาษ A4
และอุปกรณส์ านักงานอน่ื ๆ ฯลฯ
- จดั เตรยี มหอ้ งประชมุ สาหรับ 1 วัน

21

ข้ันตอนการดาเนนิ งาน ผลผลติ กล่มุ เปา้ หมาย

- จดั เตรยี มอาหารเทย่ี ง 1 มอ้ื และอาหารว่างระหวา่ ง (ร่าง) แผนปฏิบัตกิ าร
การประชมุ จานวน 2 มือ้ แกผ่ ู้เขา้ รว่ มประชุม พฒั นาการท่องเทยี่ ว
- มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์รบั ผิดชอบคา่ เดนิ ทาง ภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ยี ว
ของผูเ้ ข้าร่วมประชุม วถิ ชี ีวติ ชายฝ่ังอ่าวไทย
- ดาเนินการโดยคณะท่ีปรกึ ษา วทิ ยากรผูเ้ ขย่ี วซาญ ฉบบั ที่ 3
ทมี่ ีความรู้และมีประสบการณ์ พรอ้ มทมี งาน

7. มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์จดั ทา (ร่าง) แผนปฏิบตั ิการ
พัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ยี ว
วิถชี วี ติ ชายฝงั่ อา่ วไทย ฉบบั ที่ 3 ซ่ึงมีรายละเอียด
ตามประกาศคณะกรรมการนโยบายการท่องเท่ยี วแหง่ ชาติ
เรือ่ งหลกั เกณฑ์และวธิ ีการจดั ทาแผนปฏบิ ตั กิ ารพฒั นา
การทอ่ งเท่ยี วภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเทยี่ ว พ.ศ. 2558
โดยมอี งคป์ ระกอบของแผน ดงั นี้

7.1 แนวคิดการจดั ทาแผน

7.2 กระบวนการจดั ทาแผน

7.3 วิสยั ทัศน์ วัตถปุ ระสงค์ เป้าหมาย
7.4 ยุทธศาสตร์และแนวทางการพัฒนา
7.5 แผนงาน/โครงการ ระยะเวลา หน่วยงานรับผิดชอบ
ประมาณการงบประมาณ
7.6 รูปแบบการลงทุน
7.7 กลไกการขับเคลื่อนแผนสูก่ ารปฏิบัติ
7.8 ผลประโยชนท์ จี่ ะไดร้ บั ทัง้ ดา้ นเศรษฐกจิ สังคม และ
สิ่งแวดลอ้ ม

8. มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์จดั ทา Infographic Infographic แผนปฏิบตั ิการฯ
แผนปฏิบัติการพฒั นาการทอ่ งเทยี่ วภายในเขตพัฒนาการ และแนวทางการพัฒนา การ
ทอ่ งเทยี่ ววิถชี วี ิตชายฝ่งั อ่าวไทย และแนวทางการ ท่องเทีย่ วของเขตพฒั นา การ
พัฒนาการท่องเทย่ี วของเขตพัฒนาการท่องเท่ียววถิ ชี วี ิต ท่องเที่ยววถิ ชี ีวติ ชายฝ่งั อา่ ว
ชายฝัง่ อ่าวไทย ไมน่ อ้ ยกวา่ 20 หนา้ เพื่อใช้ในการนาเสนอ ไทย
และประชาสมั พนั ธแ์ ผนดังกลา่ ว

22

5. แผนการดาเนินงาน
แผนการดาเนินงานโครงการจัดทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา

การท่องเทย่ี ววิถีชีวติ ชายฝง่ั อา่ วไทย ดังตารางที่ 1.2

ตารางท่ี 1.2 แผนการดาเนนิ งานแสดงกจิ กรรมหลกั

กิจกรรม ระยะเวลา (เดอื น)
ส.ค. ก.ย. ตค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค.

1. มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์จดั ทาแผนการดาเนนิ งานของโครงการ
จดั ทาแผนปฏิบัติการพัฒนาการทอ่ งเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การท่องเทีย่ ววถิ ชี ีวิตชายฝงั่ อ่าวไทย

2. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ศกึ ษารวบรวมข้อมลู ทตุ ยิ ภมู ิ
ผลการศกึ ษา แนวโน้มสถานการณ์ดา้ นการท่องเท่ยี วของพืน้ ท่ี
แหล่งท่องเทย่ี วภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววถิ ีชวี ิตชายฝง่ั
อา่ วไทย (จงั หวัดสมทุ รปราการ จงั หวัดสมทุ รสงคราม
จังหวัดสมทุ รสาคร และจงั หวัดฉะเชิงเทรา) รวมท้ังแผน/ยทุ ธศาสตร์
ด้านการทอ่ งเทย่ี ว ระดบั ภาค ยทุ ธศาสตรช์ าติ 20 ปี
(พ.ศ. 2561 - 2580) และขอ้ มลู อื่น ๆ ทเี่ ก่ียวข้อง นามาวิเคราะห์
และประเมนิ ความ เหมาะสมพนื้ ทท่ี ั่วประเทศ เพื่อกาหนดเป็น
เขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพ่มิ เตมิ และโครงการจดั ทาประชาพจิ ารณ์
การกาหนดเขตพัฒนาการทอ่ งเทย่ี วโดยปรบั ปรงุ แนวทาง
ขอ้ เสนอแนะให้สอดคลอ้ งกับนโยบายดา้ นการทอ่ งเท่ยี ว และ
สถานการณ์ในปจั จุบนั เพ่ือใชเ้ ป็นแนวทางการจัดทาแผนปฏิบตั ิการ
พฒั นาการท่องเทยี่ วภายในเขตพฒั นาการท่องเท่ียววถิ ีชวี ิต
ชายฝงั่ อา่ วไทย ระยะ 5 ปี

3. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการ
พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เที่ ย ว ภ า ย ใน เข ต พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เที่ ย ว วิ ถี ชี วิ ต
ชายฝง่ั อ่าวไทย ฉบับท่ี 1

23

กจิ กรรม ระยะเวลา (เดือน)

ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค.

4. ม ห าวิท ย าลั ย ธรรม ศ าส ต ร์จั ด ป ระ ชุ ม เซิ งป ฏิ บั ติ ก าร
(Working Group) เพ่ือระดมความคิดเห็นตอ่ (รา่ ง) แผนปฏิบัตกิ าร
พัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝั่ง
อ่าวไทย

5. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (รา่ ง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการ
ท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
ฉบับท่ี 2

6. จัดประชุมนาเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเท่ียว
ภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเที่ยววถิ ชี วี ติ ชายฝ่ังอา่ วไทย

7. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการ
ท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
ฉบบั ท่ี 3

8. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จัดทา Infographic แผนปฏิบัติการ
พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เที่ ย ว ภ า ย ใน เข ต พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เที่ ย ว วิ ถี ชี วิ ต
ชายฝงั่ อา่ วไทย

6. แนวทางการจดั ประชุม
การจดั ทาแผนปฏิบัติการพฒั นาการท่องเท่ยี วภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววถิ ีชวี ติ ชายฝั่ง

อา่ วไทย ประกอบด้วยหัวขอ้ วชิ าการ ดังน้ี
1) การศึกษาวิเคราะห์ความจาเป็นการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การทอ่ งเทย่ี ววิถชี วี ติ ชายฝง่ั อา่ วไทย
2) การศึกษาวิเคราะห์สภาพการณ์ การพัฒนาการท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนา
การท่องเทีย่ ววิถีชวี ิตชายฝ่ังอา่ วไทย โดย SWOT Analysis
3) กาหนดจุดยืน วิสัยทัศน์ วัตถุประสงค์ เป้าหมาย การพัฒนาการท่องเท่ียวภายใน
เขตพฒั นาการท่องเที่ยววิถชี ีวิตชายฝ่ังอา่ วไทย

24

4) การสร้างแผนงานการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิต
ชายฝัง่ อา่ วไทย

5) การสร้างกลยุทธ์
6) การแปลงยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติ

7. วทิ ยากร

วทิ ยากรหลักและวิทยากรร่วม มรี ายซอื่ ดังตารางที่ 1.3

ตารางที่ 1.3 รายช่อื วทิ ยากรหลกั และวทิ ยากรร่วม

รายชื่อ ตาแหน่ง

1)ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ กิตติพงศ์ กมลธรรมวงศ์ หวั หนา้ โครงการ

2) ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.นคร เสรีรักษ์ นกั วิจยั

3) ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.อนรุ ตั น์ อนนั ทนาธร นักวจิ ัย

4) ดร.พัชรี ย่าเทยี่ ง นกั วิจัย

5) นายกิตติศกั ดิ์ กลนิ่ หมน่ื ไวย นักวิจยั และผ้เู ชี่ยวชาญด้านการท่องเทย่ี ว

6) ดร.กิตติวัณณ์ นิ่มเกิดผล ผู้ช่วยนักวิจัยและผู้เชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์และ

เทคโนโลยสี ารสนเทศ

7) ดร.อนุกลู คิริพนั ธุ์ ผู้ช่วยนกั วจิ ัยและผู้เชี่ยวชาญดา้ นวฒั นธรรม

8) ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ วรี นิ ทร์ภทั ร พนั พพิ ธิ ผู้ช่ ว ยนั ก วิจัย แ ละผู้ เชี่ ยว ช าญ ด้ าน ห ลั กสู ต รแ ล ะ

การสอน

9) นายณัฐพล ประภารตั น์ ผู้ ช่ วย นั ก วิ จั ย แ ล ะผู้ เช่ี ย วช าญ ด้ าน วิ ท ย า ศ าส ต ร์

การกฬี า

10) นายอญั ธิกา เดน่ งามเมือง ผู้ประสานงานโครงการ/ผู้ช่วยนักวิจัย/ผู้เช่ียวชาญ

ด้านเทคโนโลยสี ารสนเทศ

25

8. รูปแบบการประชมุ
1) การบรรยาย การอภปิ ราย
2) การฝกึ ปฏิบตั ิ
3) การนาเสนอผลการฝกึ ปฏบิ ตั ิและร่วมแสดงความคิดเหน็

9. ระยะเวลา สถานท่ี และกาหนดการประชมุ
9.1 ระยะเวลาในการจดั ประชมุ จานวน 2 ครั้ง
ครั้งท่ี 1 จานวน 2 วัน 1 คืน ณ โรงแรมแกรนด์อินคา อาเภอบางพลี จังหวัด

สมทุ รปราการ (ระดับ 3 ดาว )
คร้งั ที่ 2 จานวน 1 วัน ณ โรงแรมแกรนด์อินคา อาเภอบางพลี จังหวดั สมุทรปราการ

(ระดบั 3 ดาว )

26
สถานทจ่ี ัดประชมุ โรงแรมแกรนด์อินคา อาเภอบางพลี จังหวดั สมุทรปราการ (ระดับ 3 ดาว )

27

หมายเหตุ วัน/เวลา/สถานท่ี ท่ีแน่นอนจะกาหนดในภายหลังตามความเห็นชอบของสานักงาน
การทอ่ งเทีย่ วและกีฬาจงั หวดั สมุทรปราการ

9.2 ผ้เู ขา้ รว่ มประชุม
ผูเ้ ขา้ ร่วมประชมุ ประกอบดว้ ยตัวแทนจากหน่วยงานภาครัฐ เอกซน และท้องถิ่นทเ่ี กี่ยวข้อง

ในพ้ืนท่ีเขตพฒั นาการท่องเที่ยววถิ ีชีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทย จานวนไมน่ อ้ ยกวา่ 100 คน
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จะเชิญหน่วยงานภาครัฐ เอกซน และท้องถิ่นท่ีเก่ียวข้องในพื้นท่ี

เขตพฒั นาการท่องเท่ียววิถชี วี ติ ชายฝ่ังอ่าวไทยเข้าร่วมประชมุ เซิงปฏบิ ัติการ (Working Group) เพ่ือระดม
ความคิดเห็นต่อ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิต
ชายฝ่ังอ่าวไทย และประชุมเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในเขตพัฒนา
การท่องเท่ียว วิถชี ีวิตชายฝงั่ อ่าวไทย (ดังภาคผนวก ก)

28

9.3 กาหนดการประชุมเชิงปฏิบัติการ (Working Group) เพื่อระดมความคิดเห็นต่อ (ร่าง)
แผนปฏบิ ตั กิ ารพฒั นาการท่องเทยี่ วภายในเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ววถิ ชี ีวติ ชายฝง่ั อา่ วไทย
วนั แรก

08.00 - 09.00 น. ลงทะเบยี นและช้ีแจงรายละเอยี ดกาหนดการ
09.00 - 09.30 น. พิธเี ปิดการประชมุ
09.30 - 10.30 น. การศึกษาวเิ คราะหค์ วามจาเป็นการพฒั นาการท่องเทย่ี วภายใน

เขตพฒั นาการท่องเที่ยววถิ ชี ีวติ ชายฝั่งอา่ วไทย
10.30 - 10.45 น. พกั ทานอาหารวา่ งและเครือ่ งดม่ื
10.45 - 11.00 น. การศึกษาวิเคราะห์สภาพการณ์การพฒั นาการทอ่ งเที่ยวภายใน

เขตพฒั นาการท่องเที่ยววิถชี วี ติ ชายฝง่ั อา่ วไทย โดย SWOT Analysis
11.30 - 12.00 น. ฝึกปฏิบัติและแลกเปลย่ี นความคิดเห็น
12.00 - 13.00 น. พกั รับประทานอาหารกลางวัน
13.00 - 14.30 น. กาหนดจดุ ยนื วสิ ัยทศั น์ วตั ถุประสงค์ เป้าหมายการพัฒนา

การทอ่ งเทย่ี วภายในเขตพัฒนาการท่องเทย่ี ววถิ ีชีวติ ชายฝ่งั อ่าวไทย
14.30 - 14.45 น. พักทานอาหารวา่ งและเครอ่ื งด่ืม
14.45 - 16.00 น. การสรา้ งแผนงานการพฒั นาการทอ่ งเที่ยวภายในเขตพัฒนา

การท่องเท่ียววิถีชวี ิตชายฝัง่ อ่าวไทย
16.00 - 17.00 น. ฝึกปฏบิ ตั ิและแลกเปล่ียนความคิดเหน็

29

วนั ทีส่ อง
09.00 - 09.30 น. สรปุ เน้ือหาวนั ทผ่ี า่ นมา
09.30 - 10.30 น. การสรา้ งกลยทุ ธ์
10.30 - 10.45 น. พักทานอาหารวา่ งและเครอ่ื งดม่ื
10.45 - 12.00 น. ฝกึ ปฏิบัติและแลกเปลย่ี นความคิดเห็น
12.00 - 13.00 น. พักรบั ประทานอาหารกลางวัน
13.00 - 14.30 น. การแปลงยุทธศาสตร์สู่การปฏบิ ัติ
14.30 - 14.45 น. พักทานอาหารวา่ งและเครือ่ งดม่ื
14.45 - 16.00 น. ฝกึ ปฏิบตั ิและแลกเปลีย่ นความคิดเหน็
16.00 - 17.00 น. นาเสนอแผนงานการพฒั นาการทอ่ งเทีย่ วภายในเขตพัฒนา
การท่องเท่ยี ววิถีชีวติ ชายฝ่งั อา่ วไทย และวทิ ยากรกลา่ วสรุป
แผนการดาเนินการ พธิ ปี ดิ การประชมุ

หมายเหต:ุ กาหนดการอาจเปล่ยี นแปลงไดต้ ามความเหมาะสม

9.4 กาหนดการประชุมเพ่ือรับฟังการประชาพิจารณ์และเสนอ (ร่าง) แผนปฏิบัติการ
พัฒนาการท่องเทยี่ วภายในเขตพัฒนาการท่องเทย่ี ววถิ ีชีวติ ชายฝง่ั อา่ วไทย

08.00 - 09.00 น. ลงทะเบียนและช้ีแจงรายละเอยี ดกาหนดการ พิธเี ปิดการประชุม
09.00 - 09.30 น. นาเสนอสรุปแผนงานการพฒั นาการท่องเท่ยี วภายในเขตพัฒนา

การทอ่ งเทีย่ ววิถชี ีวติ ชายฝัง่ อ่าวไทย
09.30 – 10.30 น. พักทานอาหารว่างและเครื่องดมื่
10.30 – 10.45 น. เขา้ สกู่ ระบวนการประซาพจิ ารณแ์ ละเสนอ (รา่ ง) แผนการพัฒนา

การท่องเท่ียวภายในเขตพัฒนาการท่องเท่ยี ววถิ ชี ีวิตชายฝงั่ อ่าวไทย
10.45 – 12.00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน
12.00 – 13.00 น. สรปุ ผลการประชาพจิ ารณ์ ( เฉพาะคณะท่ีปรึกษา )
13.00 – 14.30 น. พักทานอาหารว่างและเคร่อื งดมื่
14.30 – 14.45 น. สรุปผลการประชาพิจารณ์ตอ่ ( เฉพาะคณะทปี่ รึกษา )
14.45 – 17.00 น. ปดิ การประชุม
หมายเหตุ: กาหนดการอาจเปลย่ี นแปลงได้ตามความเหมาะสม

บทท่ี 2
การทบทวนผลการศกึ ษาโครงการศกึ ษา วเิ คราะห์ และประเมิน
ความเหมาะสมพืน้ ทท่ี ว่ั ประเทศเพอื่ กาหนดเป็นเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ว
เพ่ิมเตมิ และโครงการจดั ทาประชาพจิ ารณ์การกาหนดเขตพฒั นาการท่องเทยี่ ว

1. การประกาศเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ียวเพม่ิ เติม
ตามมติที่ประชุมคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2561 เมื่อวันท่ี

12 มีนาคม 2561 เห็นชอบในหลักการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพิ่มเติม 6 เขต ได้แก่
(1) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวเมืองเก่ามีชีวิต (2) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝ่ังอ่าวไทย
(3) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวผืนป่ามรดกโลกดงพญาเย็น - เขาใหญ่ (4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยว
ธรณีวิทยาถิ่นอีสาน (5) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มน ้าทะเลสาบสงขลา และ
(6) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมชายแดนใต้ ซึ่งทั้ง 6 เขต ได้ผ่านการรับฟังความคิดเห็น
ในพื้นที่เรียบร้อยแล้ว พื้นที่ 4 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสงคราม
จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา ได้ประกาศเป็นเขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝ่ัง
อ่าวไทย มีอาณาเขตติดกับเขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่งทะเลตะวันออกและเขตพัฒนาการท่องเที่ยว
ฝ่งั ทะเลตะวันตก เปน็ ศนู ยก์ ลางและจุดเช่ือมการท่องเท่ียววถิ ชี ีวิตชายฝ่งั ซง่ึ มคี วามผสมผสานระหว่าง
ชายฝั่งทะเลตะวันออกและตะวันตกอย่างลงตัว เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย
มีจังหวัดสมุทรปราการเป็นศูนย์ปฏิบัติการเขตพัฒนาการท่องเที่ยว มีจุดเด่นร่วมกันในด้านวิถีชีวิต
ชายฝั่งอ่าวไทย เพื่อให้การขับเคลื่อนงานของเขตพัฒนาการท่องเที่ยว เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
และเป็นไปตามมติของคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ จึงได้จัดทาโครงการ
จดั ทาแผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการท่องเทีย่ วภายในเขตพัฒนาการท่องเทีย่ ววถิ ีชวี ติ ชายฝงั่ อ่าวไทย ขึน้

2. ทตี่ ้งั และอาณาเขต
2.1 ทตี่ ้ัง
เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย ประกอบด้วยจังหวัดสมุทรปราการ

จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดฉะเชิงเทรา ทิศเหนือ ติดกับ จังหวัดราชบุรี
จังหวัดนครปฐม กรุงเทพมหานคร จังหวัดนครนายก และจังหวัดปราจีนบุรี ทิศใต้ ติดกับ อ่าวไทย
จังหวัดเพชรบุรี และจังหวัดชลบุรี ทิศตะวันออกติดกับจังหวัดสระแก้วและจังหวัดจันทบุรี
ทิศตะวันตก ติดกับ จังหวัดราชบุรี มีพื้นที่ติดทะเลอ่าวไทยเป็นระยะทาง 140.22 กิโลเมตร มีเนื้อที่

31

รวมประมาณ 7,644.15 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 4.78 ล้านไร่ ซึ่งจังหวัดฉะเชิงเทรามีพื้นท่ี
มากที่สุด และจังหวัดสมุทรสงครามมีพื้นที่น้อยที่สุด ไม่มีแนวพรมแดนติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้าน
โดยมรี ายละเอยี ด ดังน้ี

ภาพที่ 2.1 แผนที่ 4 จงั หวดั เขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ววิถีชวี ิตชายฝ่งั อ่าวไทย

2.2 อาณาเขต

เขตพัฒนาการท่องเที่ยววถิ ีชีวติ ชายฝ่ังอ่าวไทย มอี าณาเขต ดงั นี้

ทิศเหนอื ตดิ กบั จังหวัดนครปฐม, กรุงเทพมหานคร, จงั หวดั นครนายก

และจังหวัดปราจนี บรุ ี

ทศิ ใต้ ติดกบั อ่าวไทย, จังหวัดเพชรบรุ ี และ จงั หวัดชลบุรี

ทิศตะวนั ออก ติดกบั จงั หวัดสระแกว้ และ จังหวัดจนั ทบุรี

ทศิ ตะวันตก ติดกบั จงั หวดั ราชบรุ ี

มีเนื้อที่รวมประมาณ 7,644.15 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 4.78 ล้านไร่ โดย
จังหวัดสมุทรปราการ มีพื้นที่ 1,004.10 ตารางกิโลเมตร หรือ 6.28 แสนไร่ จังหวัดสมุทรสงคราม
มพี ืน้ ที่ 416.71 ตารางกโิ ลเมตร หรอื 2.60 แสนไร่ จงั หวดั สมุทรสาครมพี นื้ ท่ี 872.35 ตารางกโิ ลเมตร
หรือ 5.45 แสนไร่ และจังหวัดฉะเชิงเทรามีพื้นที่ 5,351 ตารางกิโลเมตร หรือ 3.34 ล้านไร่
ทง้ั 4 จงั หวดั มอี าณาเขตติดกับจงั หวดั ตา่ ง ๆ ดงั นี้

32

ตารางที่ 2.1 อาณาเขตของเขตพฒั นาการท่องเที่ยววิถชี ีวติ ชายฝัง่ อา่ วไทย

จังหวัด ทศิ เหนอื ทิศใต้ ทศิ ตะวันออก ทศิ ตะวันตก
สมุทรปราการ กรุงเทพมหานคร อา่ วไทย
สมทุ รสงคราม สมุทรสาคร เพชรบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี กรุงเทพมหานคร
ราชบรุ ี
สมทุ รสาคร นครปฐม อ่าวไทย ราชบรุ ี

ฉะเชงิ เทรา นครนายก อ่าวไทย กรงุ เทพมหานคร สมทุ รสงคราม
ปราจีนบรุ ี อา่ วไทย ชลบุรี สระแกว้ จันทบุรี ราชบุรี
สมทุ รปราการ
กรุงเทพมหานคร

3. ลักษณะภูมิอากาศ
มีลักษณะภูมิอากาศโดยทั่วไปและเป็นอากาศแบบชายทะเลอากาศเย็นไม่ร้อนจัด

ในฤดูร้อนมีความชื้นในอากาศสูง เนื่องจากอิทธิพลจากลมชายทะเลและลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
จากอ่าวไทยและทะเลจีนใตเ้ ป็นแบบฝนเมืองร้อนเฉพาะฤดู (Tropical Savanna : Aw) ไดร้ ับอิทธิพล
จากลมมรสุม 2 ฤดูกาล ได้แก่ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดผ่านในช่วงเดือนมิถุนายน
ถึงเดือนกันยายน ลมมรสุมนี้จะพัดจากทะเลเข้าสู่ฝั่งนาความชุ่มชื้นเข้าสู่ภูมิภาค โดยกระแสลม
จะพัดพาความชุ่มชื้นจากบริเวณเส้นศูนย์สูตรและแถบซีกโลกใต้บริเวณมหาสมุทรอินเดีย ทาให้มี
เมฆมากและปริมาณฝนตก ส่วนลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจะพัดผ่านในช่วงเดือนตุลาคม
ถึงเดือนมกราคม โดยพัดพาความหนาวเย็นและความแห้งแล้งจากสาธารณรัฐประชาชนจีน ทาให้
อากาศเย็นลง แต่เนื่องจากพื้นที่อยู่ติดกับทะเลทาให้ได้รับอิทธิพลจากลมทะเลทาให้อุณหภูมิต่าลง
ไม่มากนัก มีปริมาณฝนตกมากช่วงเดือนกันยายนและตุลาคม เดือนกันยายนเป็นเดือนซึ่งมีน้าฝน
มากทีส่ ดุ และเดอื นธนั วาคมเปน็ เดอื นซง่ึ มีปริมาณฝนน้อยท่สี ุด สภาพอากาศเป็นไปตามฤดูกาล

สาหรับช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคมเป็นช่วงที่ฝนน้อยกว่าช่วงอื่น ๆ เป็น
ช่วงทม่ี อี ณุ หภูมสิ ูงมากทสี่ ดุ ของปี ลมประจาฤดทู ่ีสาคญั ไดแ้ ก่ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุม
ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ

33

4. จังหวดั สมทุ รปราการ
4.1 ประวัตคิ วามเปน็ มาของจังหวดั สมุทรปราการ
4.1.1 ความเปน็ มา
“สมุทรปราการ” เป็นเมืองที่มีความสาคัญมาแต่โบราณ เนื่องจากที่ตั้งเป็น

เขตยุทธศาสตร์ทางน้า คาว่า “สมุทรปราการ” มาจาก คาว่า “สมุทร” ซึ่งแปลว่า ทะเล และ
“ปราการ” ที่แปลว่า กาแพง จึงมีความหมายโดยรวมว่า “กาแพงริมน้า” และหากย้อนหลังไป
800 ปีเศษ ชนชาติขอมซึ่งมีความรุ่งเรืองอยู่ในขณะนั้นได้สร้างเมืองพระประแดงบริเวณปากแม่น้า
เจ้าพระยาเพื่อเป็นเมืองหน้าด่าน ซึ่งสันนิษฐานว่าในปัจจุบัน คือ บริเวณท่าเรือคลองเตย และต่อมา
แผ่นดินบริเวณรอบเมืองพระประแดงนั้นได้งอกออกไปในทะเลโดยทิศใต้แผ่นดินงอกถึงแถบตาบล
ปากคลองบางปลากด ซึ่งอยู่ทางฝ่ังขวาของแม่น้าเจ้าพระยา และทางฝ่ังซ้ายของแม่น้าเจ้าพระยา
แผ่นดินได้งอกถึงบริเวณตาบลบางด้วน คลองบางหมู และบางนางเกรง ทาให้เมืองพระประแดง
มีความสาคัญลดลง เนื่องจากอยู่ห่างจากบริเวณปากแม่น้า ต่อมาประมาณปี พ.ศ. 2163 - 2171
สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา ได้โปรดให้สร้างเมืองสมุทรปราการขึ้นใหม่
เพอ่ื เป็นเมอื งปากน้าหนา้ ดา่ นของกรุงศรีอยุธยา และใช้เปน็ สถานท่ีทาการคา้ ขายกับชาวฮอลนั ดา โดย
ทรงพระราชทานที่ดินบริเวณคลองบางปลากดให้ชาวฮอลันดาไว้เป็นเมืองการค้าซึ่งเรียกว่า
“นิวอัมสเตอร์ดัม” ในปี พ.ศ. 2306 สมยั กรงุ ธนบรุ เี ปน็ สมยั ทีส่ รา้ งราชธานีใหม่ สมเด็จพระเจา้ ตากสิน
โปรดให้รื้อกาแพงเมืองพระประแดงเดิมที่ตาบลราษฎร์บูรณะเพื่อไปสร้างกาแพงพระราชวังใหม่
เมืองพระประแดง สูญหายสิ้นซากนับแต่น้นั มาในปี พ.ศ. 2352 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์พระบาทสมเด็จ
พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงเห็นความสาคัญที่จะต้องสร้างเมอื งทางชายฝั่งเพื่อป้องกันศัตรู
ที่จะกล้ามาจากทางทะเลสู่แม่น้าเจ้าพระยาซึ่งเดิมมีเมืองพระประแดงและเมืองสมุทรปราการ
เป็นเมืองหน้าด่าน แต่อยู่ในสภาพทรุดโทรมมาก พระองค์จึงทรงดาริที่จะบูรณะเมืองพระประแดง
ซึ่งอยู่ทางด้านขวาของแม่น้าเจ้าพระยา ระหว่างเมืองสมุทรปราการและกรุงเทพฯ โดยโปรดให้
สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ลงสารวจพื้นที่บริเวณปากน้าเจ้าพระยา เพื่อสร้างเมือง
ขึ้นใหมแ่ ละสรา้ ง “ปอ้ มวทิ ยาคม” ทฝ่ี ่ังซา้ ยของแม่น้าเจา้ พระยา

ในปี พ.ศ. 2362 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ทรงโปรด
ให้ดาเนินการสร้างป้อมที่สาคัญหลายป้อม และทรงพระราชทานนามใหม่ว่า “เมืองนครเขื่อนขันธ์”
และทรงมีพระมหากรุณาธิคุณให้อพยพครอบครัวชาวมอญ โดยมีชายฉกรรจ์ประมาณ 300 คน
ซึ่งมีพระยาเจ่งเป็นผู้นาจากเมืองปทุมธานีมาอยู่ ณ เมืองนครเขื่อนขันธ์ เพื่อเป็นกาลังสาคัญ
ในการรกั ษาเมือง นอกจากการสร้างเมืองนครเข่ือนขันธ์แลว้ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หล้านภาลัย
ยังทรงสร้างเมืองสมุทรปราการขึ้นมาใหม่ เนื่องจากทรงไม่ไว้วางใจญวนนัก ปร ะกอบกับ

34

เมืองสมุทรปราการเองก็เป็นเมืองที่อยู่ติดกับทะเลมากกว่า จึงทรงโปรดให้สร้างป้อมเพิ่มอีก
จานวน 6 ป้อม ทั้งด้านซ้ายและขวาของแม่น้าเจ้าพระยา

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงเปลี่ยน ช่ือ
เมืองนครเขื่อนขันธ์กลับเป็น “เมืองพระประแดง” ดังเดิม เพราะยังคงบริเวณเดิมของพระประแดง
และในปี พ.ศ. 2459 ทรงเปลี่ยนคาว่าเมืองเป็นจังหวัด เมืองสมุทรปราการจึงเปลี่ยนเป็น
“จังหวัดสมุทรปราการ” ประกอบด้วยอาเภอสมุทรปราการ อาเภอบางบ่อ อาเภอบางพลี และ
อาเภอสีชัง และเมืองพระประแดงเป็นจังหวัดพระประแดง ประกอบด้วย อาเภอพระประแดง
อาเภอพระโขนง และอาเภอราษฎร์บูรณะ

พ.ศ. 2475 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เกิดวิกฤตการณ์
เศรษฐกิจตกต ่าทั่วโลก รัฐบาลต้องประหยัดการใช้จ่ายเงินของแผ่นดิน จึงโปรด ฯ ให้ยุบ
จังหวัดพระประแดงขึ้นกับจังหวัดสมุทรปราการ อาเภอพระโขนงขึ้นกับจังหวัดพระนคร และ
อาเภอราษฎร์บูรณะ ขึ้นกับจังหวัดธนบุรี ในปี พ.ศ. 2485 ได้มีพระราชบัญญัติรวมจังหวัดพระนคร
ธนบุรี สมุทรปราการ และนนทบุรีเข้าไว้ด้วยกัน รวมเรียกว่า นครบาลกรุงเทพฯ ธนบุรี และ
ในปี พ.ศ. 2486 มีการปรับปรุงระเบียบการปกครองใหม่ ยุบจังหวัดสมุทรปราการขึ้นกับ
จังหวดั พระนคร และในปี พ.ศ. 2489 ไดม้ ีพระราชบญั ญตั จิ ัดตั้งจังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดนนทบุรี
จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดนครนายก พุทธศักราช 2489 ซึ่งมีผลใช้ บังคับตั้งแต่วันท่ี
9 พฤษภาคม พ.ศ. 2489

ตราประจาจังหวัดสมุทรปราการ เป็นรูปพระสมุทรเจดีย์และพระอุโบสถที่ประดิษฐาน
พระพุทธรูปปางหา้ มสมุทร

ความหมายของตราประจาจังหวัดสมุทรปราการ พระเจดีย์ หมายถึง พระสมุทรเจดีย์
ที่สร้างอยู่กลางแม่น้า ภายในเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุและพระไตรปิฎก พระอุโบสถ หมายถึง
พระอโุ บสถท่ีประดษิ ฐานพระพทุ ธรูปยนื ปางหา้ มสมทุ ร

คาขวัญจังหวัด คือ “ป้อมยุทธนาวี พระเจดีย์กลางน้า ฟาร์มจระเข้ใหญ่ งามวิไล
เมอื งโบราณ สงกรานตพ์ ระประแดง ปลาสลิดแห้งรสดี ประเพณีรบั บัว ครบถว้ นทวั่ อุตสาหกรรม”

ภาพท่ี 2.2 ตราสญั ลักษณ์ประจาจังหวัดสมุทรปราการ

35

4.1.2 ลกั ษณะทางกายภาพ
1) ทีต่ ั้งและอาณาเขต
จังหวัดสมุทรปราการตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้าเจ้าพระยา โดยอยู่ตอนปลายสุด

ของแม่น้าเจ้าพระยาและเหนืออ่าวไทย ระหว่างเส้นรุ้งที่ 13 - 14 องศาเหนือ และเส้นแวง
ท่ี 100 - 101 องศาตะวันออก มีเนื้อที่ประมาณ 1,004.092 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ
627,557.50 ไร่ อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้เป็นระยะทางประมาณ
30 กิโลเมตร ซึ่งถ้าหากสังเกตแนวแบ่งเขตชองจังหวัดสมุทรปราการ ตั้งแต่อาเภอพระสมุทรเจดีย์
อาเภอพระประแดง ไปจรดอาเภอบางบ่อ ด้วยจินตนาการก็จะพบว่าจังหวัดสมุทรปราการมีรูปร่าง
คล้ายสว่ นหวั และลาตัวชอง “ฮปิ โปโปเตมสั ” ท่ีหันหนา้ ออกสู่ฝั่งอ่าวไทย เพื่อคอยปกป้องประเทศชาติ
จากการรุกรานชองมวลหมู่ปัจจามิตรด้วยจิตสานึกและสัญชาติญาณรักษ์ถิ่นยิ่งชีพของตนเอง โดย
พื้นที่ของจังหวัดมีอาณาเขตติดต่อกับพืน้ ที่ใกล้เคียง ดังนี้ ทิศเหนือติดกับกรุงเทพมหานคร ระยะทาง
55.00 กิโลเมตร ทิศใต้ติดกับอ่าวไทย (พื้นที่ชายฝั่งทะเล) ระยะทาง 47.20 กิโลเมตร ทิศตะวันออก
ติดกับจังหวัดฉะเชิงเทรา ระยะทาง 42.60 กิโลเมตร ทิศตะวันตกติดกับกรุงเทพมหานคร ระยะทาง
34.20 กิโลเมตร

ภาพที่ 2.3 แผนท่ีจงั หวัดสมุทรปราการ
ท่ีมา: แผนพัฒนาจังหวัดสมุทรปราการ 5 ปี (พ.ศ. 2561 - 2565)

2) สภาพภูมปิ ระเทศ
พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มมีแม่น้าเจ้าพระยาไหลผ่าน ไม่มีภูเขา มีลาคลอง

รวม 63 สาย โดยเป็นคลองชลประทาน 15 สาย คลองธรรมชาติ 48 สาย ใช้ประโยชน์ทางคมนาคม
และการขนส่งทางน้า รวมทั้งการประมงและการเกษตรกรรม จังหวัดไม่มีพื้นที่ป่าไม้ (ป่าบก)
มีแตป่ ่าชายเลน ลกั ษณะภูมปิ ระเทศของจังหวดั แบง่ ออกเป็น 3 สว่ น คอื

36

2.1) บริเวณริมแม่น ้าเจ้าพระยา บริเวณทั้งสองฝ่ังเป็นที่ราบลุ่ม
เหมาะแก่การทานาทาสวนและเพาะเลี้ยงสัตว์น้า แต่ปัจจุบันพื้นที่บางส่วนได้เปลี่ยนไปเป็นโรงงาน
ที่อยู่อาศัย และเขตพาณิชยกรรมตามสภาพสภาวะเศรษฐกิจด้านการค้า การลงทุน และ
ชุมชนเมอื งที่เกิดข้ึนใหม่

2.2) บริเวณตอนใต้ติดชายทะเล เป็นบริเวณที่ได้รับอิทธิพลของน้าทะเล
ท่วมถงึ สว่ นใหญ่เปน็ ท่รี าบลมุ่ เป็นดนิ เหลวลุม่ เหมาะแก่การทาปา่ จากปา่ ชายเลน และการเพาะเล้ียง
สัตวช์ ายฝงั่

2.3) บรเิ วณทร่ี าบตอนเหนือและตะวันออก บรเิ วณนเี้ ปน็ ที่ราบกว้างใหญ่
สาหรับระบายน้าและเก็บกักน้า อานวยประโยชน์ในด้านการชลประทาน การทานา การเพาะเลี้ยง
สัตว์น้า ปัจจุบันเป็นที่ตั้งชองสนามบินสุวรรณภูมิ และมีธุรกรรมที่ต่อเน่ื องเชื่อมโยงหรือ
Supply Chain ทั้งด้านการค้า การลงทุน ภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรมแปรรูป กิจกรรม Logistics
และอสงั หาริมทรัพย์ ฯลฯ

3) สภาพภูมิอากาศ
จังหวัดสมุทรปราการมีสภาพภูมิอากาศแบบพื้นที่ชายทะเล ในฤดูร้อน

มีความชื้นในอากาศสูง เนื่องจากอิทธิพลของลมทะเลและลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ฤดูฝนมีฝนตก
มาก ฤดูหนาวก็ไม่หนาวจนเกินไป อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุด 32.60 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยต่าสุด
28.91 องศาเซลเซยี ส อณุ หภูมเิ ฉล่ยี 29.75 องศาเซลเซยี ส

4.2 ลักษณะพ้ืนฐานทางเศรษฐกิจและสังคมของจังหวดั สมทุ รปราการ
4.2.1 ดา้ นเศรษฐกจิ
1) ดา้ นอุตสาหกรรม
จ ั ง ห ว ั ด ส ม ุ ท ร ป ร า ก า ร ใ น ป ั จ จ ุ บ ั น ถ ื อ เ ป็ น เ ม ื อ ง อ ุ ต ส า ห ก ร ร ม ห ลั ก

ซึ่งมีความต้องการใชแ้ รงงานภาคอุตสาหกรรมจานวนมาก มีทักษะฝีมือและต่ากวา่ จากนอกพื้นทีแ่ ละ
ในพื้นที่ ทั้งประเภทไปเช้า-เย็นกลับและมาพักค้างคืน ประกอบกับเมื่อ 2554 ได้เกิดมหาอุทกภัย
กับกรุงเทพมหานครและจังหวัดทั่วประเทศ แต่จังหวัดสมุทรปราการไม่ได้รับผลกระทบจากอุทกภัย
ดังกล่าว จึงส่งผลให้เกิดการขยายตัวของชุมชนที่อยู่อาศัยเดิม และเกิดชุมชนที่อยู่อาศัยใหม่
ทั้งในรูปแบบหมู่บ้านจัดสรร บ้านเช่า ห้องเช่า คอนโดมิเนียม อาคารชุด บ้านเอื้ออาทร
ทาให้มีประชาชนมาอยู่อาศัยอยู่ในจังหวัดหนาแน่นเพิ่มมากชื้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การมี
โครงการเอื้ออาทรทั้ง 17โครงการ มีที่อยู่อาศัย 30,557 แห่ง รวมทั้งเป็นแหล่งสะสม Land bank
ของบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ และกลุ่มประชาชนที่มีรายได้หรือเงินออมสูง ซึ่งจะส่งผลต่อ
แนวโน้มการเพิ่มข้ึนของประชากรและราคาที่ดินแบบก้าวกระโดด เมื่อรวมกับการขยายเส้นทาง

37

รถไฟฟ้า ช่วง แบริ่ง - การเคหะสมุทรปราการ ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสาธารณูปโภค สาธารณูปการ
ที่มีอยู่ไม่สามารถรองรับได้อย่างเพียงพอ เกิดปัญหาการจราจรติดขัดบริการสาธารณะต่าง ๆ
ไม่เพียงพอ เกิดผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนในทุกด้าน ดังนั้น จึงเป็นปัญหาสาคัญ
ที่จังหวัดและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งดาเนินการพัฒนาระบบสาธารณูปโภค และสาธารณูปการ
รองรับการขยายตัวแบบกา้ วกระโดดทีจ่ ะเกดิ ข้ึนในอนาคต

2) ด้านพาณิชกรรม
อัตราการขยายตัวของมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP:

Gross Provincial Product) จังหวัดสมุทรปราการมีฐานเศรษฐกิจส่วนใหญ่ อยู่ในภาคอุตสาหกรรม
และภาคพาณิชกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตยานยนต์ ช้ินส่วนยานยนต์ อุปกรณ์เครื่องจักร
ผลิตภณั ฑ์โลหะ เคมภี ัณฑ์พลาสตกิ เคร่อื งใชไ้ ฟฟ้า/อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ อาหารแปรรูป การขนส่งสนิ ค้าและ
บริการ (Logistics) และธุรกิจค้าขายของภาคเอกชน ซึ่งจากการวิเคราะห์ข้อมูล GPP พบว่า
ในปี พ.ศ. 2557 จังหวัดมีมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP : Gross Provincial Product)
จากกิจกรรมการผลิตสินค้าและบริการทุกชนิดในพื้นที่จังหวัด 655,304 ล้านบาท สูงเป็นอันดับ
4 ของประเทศรองจากกรงุ เทพมหานคร ระยอง และ ชลบรุ ี ซง่ึ มอี ตั ราการขยายตัวจากปี พ.ศ. 2556
เล็กน้อยเพียงร้อยละ 0.53 และมีมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดเฉลี่ยต่อคน (GPP per capita)
อยทู่ ่ี 331,142 บาท ซ่งึ มมี ลู ค่าสงู เปน็ อนั ดับ 8 ของประเทศ รองจาก ระยอง กรงุ เทพมหานคร ชลบุรี
ฉะเชงิ เทรา พระนครศรอี ยธุ ยา ปราจีนบุรี และสมทุ รสาคร

จากการวิเคราะห์มลู ค่าผลิตภณั ฑม์ วลรวมจังหวัดสมุทรปราการ ปี พ.ศ. 2557
ณ ราคาประจาปี พบว่า สัดส่วนโครงสรา้ งเศรษฐกจิ ของจังหวัดสมุทรปราการ ปี พ.ศ. 2557 สว่ นใหญ่
เป็นภาคอุตสาหกรรม ร้อยละ 47 การขนส่ง Logistics รอ้ ยละ 21 การค้าส่ง คา้ ปลีก ร้อยละ 14 และ
การบริการด้านอสงั หารมิ ทรพั ย์ การใหเ้ ช่าและบริการทางธุรกจิ รอ้ ยละ 6

3) ด้านเกษตรกรรม
การใช้ประโยชน์ที่ดินจากผังเมืองรวม จังหวัดสมุทรปราการได้มีการใช้

ผังเมืองรวมสมุทรปราการ ฉบับปี พ.ศ.2556 ตามที่ได้ประกาศให้มีผลบังคับใช้แล้ว ตั้งแต่วันที่
5 กุมภาพันธ์ 2557 ตามกฎกระทรวง ออกตามความในมาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติการผังเมือง
พ.ศ. 2518 ผงั เมืองรวมสมุทรปราการ ไดก้ าหนดแผนผังกาหนดการใช้ประโยชน์ทด่ี ินตามที่ได้จาแนก
ประเภทไว้ ซึง่ จะมผี ลบังคับใช้ 5 ปี ต้งั แต่วันท่ี 5 กมุ ภาพันธ์ 2557 ถึงวนั ที่ 4 กุมภาพันธ์ 2562

4.2.2 ด้านสงั คม
1) ข้อมลู การปกครอง
แบ่งเขตการปกครองภายในจังหวัดออกเป็น 6 อาเภอ ซึ่งมี 50 ตาบล

399 หมู่บ้าน โดยมีองค์การบริหารราชการส่วนท้องถิ่น จานวน 49 แห่ง ประกอบด้วย

38

องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาล จานวน 18 แห่ง (1 เทศบาลนคร 4 เทศบาลเมือง และ
13 เทศบาลตาบล) และองค์การบริหารส่วนตาบล จานวน 30 แห่ง สามารถจาแนกตามรายอาเภอ
ไดด้ ังน้ี

(1) อาเภอเมืองสมุทรปราการ ประกอบด้วย เทศบาล 7 แห่ง:
เทศบาลนครสมุทรปราการ เทศบาลเมืองปากน้าสมุทรปราการ เทศบาลตาบลสาโรงเหนือ
เทศบาลตาบลบางปู เทศบาลตาบลแพรกษา เทศบาลตาบลด่านสาโรง และเทศบาลตาบลบางเมือง
อบต. 4 แหง่ : แพรกษา บางวน บางโปรง เทพารกั ษ์ และแพรกษาใหม่

(2) อาเภอบางบ่อ ประกอบด้วย เทศบาล 4 แห่ง: เทศบาลตาบลบางบ่อ
เทศบาลตาบลคลองสวน เทศบาลตาบลคลองด่าน และเทศบาลตาบลบางพลีน้อย อบต. 7 แห่ง:
บางเพรยี ง บา้ นระกาศ คลองด่าน บางบ่อ คลองนยิ มยาตรา คลองสวน และเปร็ง

(3) อาเภอบางพลี ประกอบด้วยเทศบาล 1 แห่ง: เทศบาลตาบลบางพลี
อบต. 6 แห่ง : บางพลีใหญ่ บางแกว้ บางโฉลง บางปลา ราชาเทวะ และหนองปรือ

(4) อาเภอพระประแดง ประกอบด้วยเทศบาล 3 แห่ง: เทศบาลเมือง
พระประแดง เทศบาลเมืองลัดหลวง และเทศบาลเมืองปูเจ้าสมิงพราย อบต. 6 แห่ง: ทรงคนอง
บางกระสอบ บางยอ บางนา้ ผึ้ง บางกะเจา้ และบางกอบวั

(5) อาเภอพระสมุทรเจดีย์ ประกอบด้วยเทศบาล 2 แห่ง: เทศบาลตาบล
พระสมุทรเจดีย์ และเทศบาลตาบลแหลมฟ้าผ่า อบต. 4 แห่ง: บ้านคลองสวนใน คลองบางปลากด
แหลมฟา้ ผา่ และนาเกลือ

(6) อาเภอบางเสาธง ประกอบดว้ ยเทศบาล 1 แห่ง: เทศบาลตาบล บาง
เสาธง อบต. 3 แหง่ : บางเสาธง ศีรษะจรเข้นอ้ ย และศีรษะจระเขใ้ หญ่

2) ขอ้ มูลประชากร
จานวนประชากร จังหวัดสมุทรปราการมีประชากรตามทะเบียนราษฎร

มากเป็นอันดับ 14 ของประเทศ และอันดับ 2 ของภาคกลาง รองจากกรุงเทพมหานคร เนื่องจาก
เป็นจังหวัดรองรับการขยายตัวจากกรุงเทพฯ และสนามบินนานาชาติสุวรรณภูมิ ทั้งในด้านการผลิต
ภาคอุตสาหกรรม การค้า การบริการ และการกระจายตัวของประชากร จึงทาให้จังหวัดมีประชากร
ที่ย้ายถิ่นจากที่อื่นมาอาศัยอยู่ในพื้นที่เป็นจานวนมาก ซึ่งมีทั้งประชากรที่เคลื่อนย้ายเข้ามาโดย
แจ้งย้ายที่อยู่อย่างถูกต้อง และไม่แจ้งย้ายที่อยู่เข้ามาอาศัย ทาให้จานวนประชากรที่มีอยู่จริงสูงกว่า
จานวนประชากรตามทะเบียนราษฎรเกือบเท่าตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่อยู่ในวัยทางานจะมีรายช่ือ
อยู่ในทะเบยี นราษฎรตา่ กว่ากลุ่มอื่น ตามข้อมูล ณ เดือน ธนั วาคม พ.ศ. 2561

39

ตารางที่ 2.2 จานวนประชากรในจังหวัดสมทุ รปราการ
ท่ีมา: ระบบสถติ ทิ างการทะเบียน, 2561

ลักษณะข้อมูล ชาย หญงิ รวม

แยกตามเพศ 634,679 691,929 1,326,608

แยกตามลักษณะสถานะของบุคคล

- ผ้ทู ม่ี สี ัญชาตไิ ทย และมีช่ืออย่ใู นทะเบียนบา้ น 618,948 678,811 1,297,759
1,893 4,415
--ผผ้ทู ู้ทีไ่ ี่ไมมไ่ ่ไดดส้ ส้ ญั ญั ชชาาตติไไิททยยแแลละะมมีชีชื่อ่ือออยยใู่ ู่ในนททะะเบเบียยี นนบบ้าา้นน 2,522
7,596 16,688
--ผผู้ทู้ที่มี่มีชีชื่อ่ือออยยู่ใู่ในนททะะเเบบียียนนบบ้า้านนกกลลาางง ((ททะะเเบบียียนนซซึ่งึ่งผผู้อู้อาานนววยยกกาารร 9,092
ททะะเเบบยีียนนกกลลาางงกกาาหหนนดดใใหหจ้ ้จัดัดททาาขข้นึ ึ้นสสาหาหรับรับลงลรงารยากยากราบรุคบคุคลคทลี่ไทม่ี่ 4,117 3,629 7,746
อไมา่จมีชอื่ ในทะเบียนบ้าน)
-อผาู้ทจอี่มยีช่รูื่อะใหนวท่าะงเกบาียรนยบา้ า้ยน()ผู้ท่ยี า้ ยออกแต่ยงั ไมไ่ ดย้ ้ายเข้า)

-ผทู้ ่ีอยู่ระหวา่ งการยา้ ย (ผทู้ ี่ยา้ ยออกแตย่ ังไมไ่ ดย้ า้ ยเขา้ )
ตารางที่ 2.3 จานวนประชากรแยกตามช่วงอายุ (ป)ี เฉพาะผมู้ ีสัญชาติไทยและมีช่ืออยู่ในทะเบียนบ้าน

ทม่ี า: ระบบสถิตทิ างการทะเบียน, 2561

ช่วงอายุ จานวน จานวน จานวน สัดสว่ น
ประชากร ประชากร ประชากร ร้อยละ
เด็กก่อนวัยเรียน (ชาย) (หญิง) (ทง้ั หมด)
(อายุ 0-4 ปี)
กลุ่มวัยเรยี น 34,532 32,464 66,996 5
(อายุ 5-19 ปี)
กลมุ่ วยั ทางาน 118,698 113,171 231,869 18
(อายุ 20-59 ป)ี
กลุม่ วยั สงู อายุ 384,450 423,039 807,489 62
(อายุตงั้ แต่ 60 ปี ขึ้นไป)
81,268 110,136 191,404 15

40

4.3 จุดแขง็ จดุ อ่อนของจังหวัดสมุทรปราการ
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อม และศักยภาพ เป็นเครื่องมือสาคัญในการประเมิน

สถานการณ์ เพื่อค้นหาจุดแข็งและจุดอ่อนจากสภาพแวดล้อมภายใน รวมทั้งประเมินโอกาส และ
ภัยคุกคามจากภายนอก สาหรับการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม และศักยภาพของจังหวัดสมุทรปราการ
สามารถกาหนดจดุ แข็งจุดอ่อนได้ ดงั นี้

4.3.1 จดุ แขง็ (Strengths)
1) มีศักยภาพและโอกาสที่ดีทางเศรษฐกิจและธุรกิจ เนื่องจากมีโรงงาน

อุตสาหกรรมจานวนมากที่สุดของประเทศ และเป็นฐานการผลิตอุตสาหกรรมต่อเนื่องเชื่อมโยง
(Supply Chain)

2) มีการจดทะเบียนนิติบคุ คลอนั ดับ 3 ของประเทศ
3) มีโรงงานอุตสาหกรรมต้นแบบท่ีมีความรับผิดชอบตอ่ สภาพแวดล้อมชุมชน
ด้านความปลอดภยั สขุ ภาพประชาชน อาชวี อนามัย เป็นแหล่งเรียนรใู้ นระดับประเทศและนานาชาติ
4) มีมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP: Gross Provincial Product) สูง
เป็นอันดับ 4 ชองประเทศและมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวสูง (GPP per capital) เป็นอันดับ 8 ของประเทศ
เอ้อื ตอ่ การออมและการเข้าถึงแหลง่ เงินทนุ
5) มีเสน้ ทางการคมนาคมทเ่ี ชือ่ มโยงภมู ิภาคตา่ ง ๆ ของประเทศ
6) มคี วามพรอ้ มของโครงสร้างพืน้ ฐานดา้ นสาธารณูปโภค
7) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความเข้มแข็ง มีความพร้อมด้านบุคลากร
และงบประมาณเอ้ือต่อการพัฒนาพ้นื ท่ี
8) อตั ลกั ษณ์ทางวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น
4.3.2 จุดออ่ น (Weaknesses)
1) มีประชากรแฝงประมาณ 1.1 ล้านคนเศษ และแรงงานข้ามชาติ จานวน
2 แสนคนเศษ ซึ่งประชากรเหล่านี้จะขาดความรู้สึกในการเป็นเจ้าบ้าน และขาดความร่วมมือ
ในการพฒั นาจังหวัด สง่ ผลใหเ้ กิดปญั หาสงั คม
2) จังหวัดสมุทรปราการก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุหรือ Aging Society
(มีประชากรผู้สูงอายุร้อยละ13) ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางต่อ GDP รายได้ต่อหัวประชากร
การออม การลงทุน งบประมาณ และการคลัง ผลิตภาพแรงงาน การจ้างงาน และ
ความต้องการผลติ ภณั ฑส์ นิ ค้าและบรกิ ารดา้ นตา่ ง ๆ ท่เี ปลี่ยนแปลง
3) การพฒั นาท่ไี ม่สอดคล้องกับผงั เมืองส่งผลใหเ้ กิดปัญหาตา่ ง ๆ ภายในเมอื ง
4) ขาดการบูรณาการแผนบริหารจัดการด้านทรัพยากรธรรมชาติ และ
สิง่ แวดลอ้ ม รวมทงั้ แผนลดและขจดั มลพษิ ท่ตี อ่ เนอ่ื งและเป็นรปู ธรรม

41

5) การขาดแคลนแรงงานวิชาชีพเฉพาะด้านที่มีทักษะ (Skilled Labor) รวมทั้ง
ปัญหาขาดแคลนแรงงานฝีมือ

6) ปัญหาความแตกต่างระหว่างการพัฒนาพื้นที่ของภาคอุตสาหกรรม และ
เกษตรกรรม สง่ ผลให้ประชากรมชี อ่ งวา่ งทางเศรษฐกิจ และสังคมมากข้นึ

7) การพัฒนาภาคอุตสาหกรรมในพื้นที่โดยเฉพาะธุรกิจ ขนาดกลาง ขนาดย่อม
ขาดการสนับสนนุ การวจิ ยั และพัฒนา (R&D)

8) ที่ดินราคาสูงและมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อย ๆ ทาให้การลงทุนภาคธุรกิจมีต้นทุน
สงู ขึ้น

9) ภาคการเกษตรลดลงอย่างต่อเน่ืองจากการขยายตวั ของชมุ ชนเมือง
4.4 การทอ่ งเทีย่ วของจังหวัดสมุทรปราการ

จังหวัดสมุทรปราการ มีสถานที่ท่องเที่ยวที่สาคัญที่หลากหลาย อาทิเช่น สถานที่
ท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม เชิงศาสนา เชิงประวัติศาสตร์ เชิงนิเวศ และประเพณีที่สาคัญ เนื่องจาก
มีพืน้ ท่ีติดต่อกับกรุงเทพฯ และจงั หวดั ปรมิ ณฑลทม่ี ีแหล่งท่องเท่ยี วที่หลากหลายเช่ือมโยงเป็นเส้นทาง
การท่องเที่ยว ทั้งนี้สามารถเดินทางไปกลับได้เพียง 1 วันจึงทาให้นักท่องเที่ยวมีความสะดวก
ในการเดนิ ทาง และในอนาคตจะมนี ักทอ่ งเท่ียวเพม่ิ ขึ้นอย่างก้าวกระโดด ซง่ึ เป็นผลมาจากการเดินทาง
ที่สะดวกจากรถไฟฟ้า และการจัดระบบจราจรที่มีประสิทธิภาพ ผนวกกับนโยบายส่งเสริม
การท่องเท่ียว แบบ One Day Tripและศกั ยภาพด้านแหลง่ ทอ่ งเทยี่ วในพ้นื ท่ี จังหวดั สมทุ รปราการ มี
สถานที่ทอ่ งเทีย่ วท่ีสาคัญที่หลากหลาย โดยสามารถจาแนกแหล่งท่องเท่ียวทีส่ าคัญและมีชื่อเสียง ได้
ดงั นี้

ประเภทและความโดดเดน่ ของทรัพยากรการทอ่ งเทยี่ ว
(1) การท่องเที่ยววิถีชุมชนและวัฒนธรรม ได้แก่ ชุมชนบางน้าผึ้ง หรือ

ตลาดบางนา้ ผ้งึ ชมุ ชนบางพลี (ตลาดริมนา้ โบราณบางพลี) บ้านคลองนาเกลอื ชุมชนทรงคนอง (มอญ)
ชุมชนคลองสวน

(2) การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ ได้แก่ ป้อมพระจุลจอมเกล้า อุทยาน
ประวัติศาสตร์ทหารเรือ พระสมุทรเจดีย์ ป้อมผีเสื้อสมุทร ป้อมแผลงไฟฟ้า สถานตากอากาศบางปู
ประตูระบายน้าคลองลดั โพธ์ิ ขุนสมุทรจนี พิพิธภณั ฑ์ทหารเรอื

(3) การท่องเที่ยวด้านกีฬาและนันทนาการ ได้แก่ เส้นทางจักรยาน
Sky Lane Thailand สนามกอล์ฟ สถานตากอากาศบางปู สะพานภูมิพล หรือ “สะพานของพ่อ”
ประตรู ะบายน้าคลองลัดโพธิ์

(4) การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ได้แก่ บางกระเจ้า ชุมชนบางน้าผึ้ง หรือ
ตลาดบางน้าผึง้ ป้อมผีเส้อื สมุทร