รูปเล่มรายงานการบริหารจัดการหลักสูตรพิเศษ

๔๘

๔๙

๕๐

๕๑

องคป์ ระกอบสำคัญของหลกั สูตรพิเศษ

เอกสารหลักสูตรพิเศษเปน็ เอกสารทีส่ ำคัญทีจ่ ะใช้สำหรบั การจัดทำหน่วยการเรียนรู้จัดการเรียนการ
สอน และการประเมินผลเพื่อพัฒนาผูเ้ รียน ดังนั้นเอกสารหลักสูตรพเิ ศษควรมีข้อมูลที่ชดั เจนในการนำไปสู่
การปฏบิ ตั ิ องค์ประกอบที่สำคญั ของหลกั สตู รพเิ ศษ ได้แก่

1.ส่วนนำ ข้อมูลในส่วนนี้ช่วยให้ครูผู้สอนทราบถึงเป้าหมายโดยรวมของหลักสูตรในการพัฒนาผู้เรียน
เช่น วิสัยทัศน์ หลักการ จุดมุ่งหมายของหลักสูตร สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน และคุณลักษณะอันพึง
ประสงค์ของผู้เรยี น เปน็ ต้น

2.โครงสร้างหลักสูตร เป็นส่วนที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการกำหนดรายวิชาที่จัดสอนในแต่ละปี/ภาคเรียน
ซึ่งประกอบด้วยรายวิชาพื้นฐาน รายวิชาเพิ่มเติม กิจกรรมพัฒนาผู้เรียนพร้อมทั้งจำนวนเวลาเรียน
หรอื หน่วยกติ ของรายวชิ าเหล่านัน้

๓.คำอธิบายรายวิชา สว่ นน้ีเปน็ รายละเอียดทชี่ ่วยให้ทราบวา่ ผู้เรยี นจะเรยี นรูอ้ ะไรจากรายวชิ านั้นๆ พรอ้ มท้ัง
อธบิ ายใหท้ ราบวา่ เมื่อเรยี นรายวิชานัน้ แล้ว ผ้เู รียนจะมคี วามรู้ ทักษะ คณุ ลักษณะหรือเจตคติอะไร ซ่ึงอาจ
ระบุใหท้ ราบถึงกระบวนการเรยี นรหู้ รือประสบการณ์สำคัญทผี่ ู้เรียนจะได้รับ

4.เกณฑ์การวัดประเมนิ ผลและจบหลกั สูตร เปน็ ส่วนที่หลักสตู รกำหนดคณุ สมบัตขิ องผู้ทจ่ี ะจบการศึกษาใน
แต่ละระดบั

๕๒

แนวทางการบรหิ ารจัดการหลกั สตู รพิเศษ

1.ด้านบุคลากร

การพฒั นาบคุ ลากรมคี วามสำคัญมากต่อการพัฒนาหลกั สตรและใช้หลักสูตร ซ่ึงในที่สุดจะส่งผลตอ่ การ
พฒั นาคุณภาพผู้เรียน เพื่อสง่ เสรมิ สนับสนุนการพัฒนาและใชห้ ลักสูตรให้ประสบความสําเรจ็ สถานศึกษา
จะต้องพัฒนาบคุ ลากรอย่างเป็นระบบตอ่ เนื่อง เนน้ การสร้างความเข้าใจแกค่ รูและบุคลากรทางการศึกษาให้
ปรบั เปล่ียนกระบวนทัศน์ในการพฒั นาหลักสูตร การจดั การเรยี นรูร้ วมท้ังการวดั ประเมนิ ผลโดยมีมาตรฐาน
และตวั ชวี้ ัดเป็นเป้าหมาย การจดั การเรียนร้แู บบบูรณาการ การฝกึ ทักษะการทํางานร่วมกนั เป็นทมี รปู แบบ
การพฒั นาบุคลากรจะตอ้ งใชก้ ารนเิ ทศท้ังแบบกลุ่มและเปน็ รายบุคคลโดยการสอนแนะ (Coaching) การศึกษา
ดูงาน การฝกึ อบรม และจะต้องได้รับการประเมินผลเป็นระยะๆ เพื่อปรบั ปรงุ การพัฒนาบคุ ลากรให้มคี ณุ ภาพ
และประสิทธภิ าพควรกําหนดขน้ั ตอนการพัฒนาบุคลากร ดังนี้

๑) มอบหมายใหม้ คี ณะทํางานดา้ นการพัฒนาบคุ ลากร ซี่งต้องดาํ เนินงานและมบี ทบาทในเร่ืองน้ีอยา่ งจรงิ จัง
และตอ่ เนื่อง

๒) ประเมนิ ความต้องการความจําเปน็ ในการพัฒนาบคุ ลากร และวางแผนการพัฒนาบคุ ลากรให้เป็นรปู ธรรม
ท้งั แผนระยะส้ันและแผนระยะยาว

๓) ดาํ เนินการพัฒนาบุคลากรตามแผนซึ่งอาจดาํ เนนิ การได้ในหลายลักษณะ เช่น การประชุมสมั มนา
การอบรมเชงิ ปฏิบัติการ การศึกษาดงู าน โดยเฉพาะเนน้ การพฒั นาครผู สู้ อนซึ่งเปน็ ตวั จักรที่สาํ คญั ท่ีสดุ ในการ
นําหลักสูตรไปใช้จะต้องสามารถจดั การเรียนการสอนใหส้ อดคลอ้ งกบั ความมงุ่ หมาย ของหลักสูตร และการ
เลอื กวธิ ีการสอนที่เหมาะสมสง่ิ เหลา่ น้ีเปน็ ปัจจัยสําคญั ที่จะสง่ ผลให้การนาํ หลกั สตู รไปใช้บรรลุเป้าหมาย

4) ส่งเสริม สนับสนนุ ให้มมี มุ หรือศูนย์รวมความรู้เกีย่ วกับหลกั สตู รเพื่อการศกึ ษาค้นคว้าเพ่ิมเตมิ ดว้ ยตนเอง

5) ส่งเสริมให้ครูไดม้ ีโอกาสเข้าอบรม แลกเปลี่ยนความร้อู ยา่ งต่อเน่ือง

2.ดา้ นงบประมาณ

การพัฒนาหลกั สูตรและการจัดการเรียนรู้จำเป็นอยา่ งย่ิงท่สี ถานศกึ ษาตอ้ งจัดทรัพยากรและปัจจัยท่ีเอือ้ ต่อการ
สง่ เสรมิ และสนับสนนุ ให้เกิดความสำเร็จต่อการนำหลกั สตู รไปใช้อย่างมปี ระสทิ ธิภาพ ไดแ้ ก่

๑) จดั สรรงบประมาณอย่างเพียงพอสำหรบั การพฒั นาหลักสตู รและติดตามประเมินผลการใชห้ ลกั สูตร
รวมท้งั งบประมาณเพือ่ ใช้ในการพฒั นาบคุ ลากรและจดั ซื้อวัสดุ อุปกรณ์ต่างๆที่จะชว่ ยสง่ เสรมิ สนับสนนุ การ
จดั การเรยี นรใู้ หม้ ปี ระสิทธภิ าพ

๒) ส่งเสริมสนับสนุนให้มีสอื่ วัสดอุ ุปกรณแ์ ละเอกสารตา่ งๆอย่างเพียงพอเปน็ ปัจจบุ นั และสอดคลอ้ งกับ
ความตอ้ งการให้มีหอ้ งเรียน สถานท่เี รยี น และห้องพเิ ศษตา่ งๆอย่างเพียงพอ

๕๓

๓) จัดสรรการใช้ทรพั ยากรของสถานศึกษาได้อยา่ งเหมาะสมและค้มุ คา่ โดยเฉพาะด้านการใช้อาคาร
สถานที่ต่างๆ เช่น คำนึงถึงขนาดของห้องเรียนและจำนวนห้องเรยี น ทเ่ี อ้ืออำนวยใหก้ ารเรยี นการสอนมี
ประสิทธิภาพและบรรลผุ ลสำเร็จตามเป้าหมายทต่ี ้องการ

๔) บริหารทรพั ยากรบุคลากรอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ เช่น การจดั ครเู ข้าสอนเป็นสงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งพิจารณาอยา่ ง
รอบคอบ เพราะครูจะเปน็ ผู้ทมี่ ีบทบาทอย่างมากในการจัดประสบการณ์การเรยี นรูจ้ งึ ควรจดั ให้ครูได้สอนตรง
ตามความรู้ความสามารถและความถนดั รวมทงั้ พฒั นาครอู ยา่ งต่อเนอ่ื งตลอดเวลา

๓.การดำเนินงานแบบมสี ว่ นรว่ ม

การจะสง่ เสริมใหก้ ารจัดทำและใชห้ ลักสูตรเปน็ ไปอย่างมคี ุณภาพและประสิทธภิ าพ ตอ้ งคำนึงถงึ
การมสี ว่ นร่วมร่วมของฝ่ายตา่ งๆ ภายในสถานศึกษาและสรา้ งเครือข่ายระหว่างสถานศกึ ษา

4. การกำกบั ติดตามและการประเมินหลกั สตู ร

การนิเทศ ตดิ ตามการใชห้ ลกั สูตรเปน็ กระบวนการสําคัญทใี่ ช้ในการควบคมุ คณุ ภาพ โดยใช้เทคนคิ
วิธีการท่ีหลากหลายทงั้ น้ขี นึ้ อยู่กับวัตถุประสงค์ของการตดิ ตาม เช่น การตรวจเย่ียมและการสังเกตการณ์
ในชั้นเรียน การสอนแนะ (Coaching) การตรวจแผนการจัดการเรยี นรกู้ ารบนั ทกึ รายงานหลังการสอน
การประเมนิ ผลสัมฤทธ์ทางการเรียน เปน็ ต้น เพ่ือใหเ้ กิดระบบการนเิ ทศ ตดิ ตามที่เปน็ กลั ยาณมิตรควร
ดาํ เนนิ การดังน้ี

๑) ร่วมกนั กาํ หนดความตอ้ งการในการรับการนเิ ทศ หรือกาํ กับ ติดตาม เพอื่ เฝา้ ระวังมิใหค้ ณุ ภาพการจดั ทํา
และใช้หลกั สตู รเกิดปญั หา อุปสรรค และส่งผลกระทบต่อคุณภาพผู้เรียน

๒) สร้างความเข้าใจและทัศนคติเก่ียวกบั การนเิ ทศ ติดตามการใชห้ ลักสูตรในเชิงบวกแก่ครแู ละบุคลากร
ทางการศกึ ษาว่ามไิ ดเ้ ป็นกระบวนการจบั ผดิ แต่เป็นกระบวนการดแู ลช่วยเหลือ เพื่อให้การใช้หลกั สูตรทมี่ ี
คุณภาพและประสิทธิภาพ

๓) กาํ หนดข้อตกลงเพื่อการขับเคลื่อนการนิเทศติดตามรว่ มกันและมีแผนการดาํ เนินการอย่างชดั เจนเป็น
รูปธรรม

๔) ดําเนนิ การใหม้ กี ารนิเทศ ติดตาม อยา่ งเป็นระบบครบวงจรทงั้ ในระดับช้ันเรียน ระดับสถานศกึ ษา
อย่างต่อเน่ืองและครอบคลมุ

๕๔

บรรณานกุ รม

สำนักนโยบายและแผนการศึกษาขน้ั พื้นฐาน. (๒๕๖๕). แนวทางการเปดิ ห้องเรียนพิเศษในสถานศกึ ษาขั้น
พืน้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๖๕ สบื ค้นวนั ที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๕, จาก://www.spmnonthaburi.go.th

สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน. แนวทางการบรหิ ารจดั การหลักสตู ร ตามหลักสูตรการศึกษา
ขั้นพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ กรงุ เทพฯ: สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา

๕๕