แผนฐานการเลี้ยงหอยขมในบ่อซีเมนต์

ก

คำนำ

ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอภักดีชุมพล สังกัดสำนักงาน กศน.
จังหวดั ชัยภูมิ ได้จัดทำแผนการจัดการเรยี นรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และหลักการทรงงาน ฐานการ
เรยี นรู้เรื่องการเล้ียงหอยขม เพ่ือให้ความรู้แก่ผทู้ ี่ศึกษาหาความรู้ในฐานการเรียนรู้ ซ่ึงเปน็ การสรา้ งอาชีพเสริม เพิ่ม
รายไดใ้ ห้กับครอบครัว ตลอดจนการปลูกฝงั ให้กับผู้เรียน ผ้รู ับบริการมี คณุ ลักษณะอย่อู ย่างพอเพียงได้

ผจู้ ดั ทำหวงั เป็นอยา่ งยิง่ วา่ แผนการจดั การเรียนรูห้ ลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ฐานการเรียนรู้
เรื่องรายไดอ้ อนไลนพ์ อเพียง นีจ้ ะเป็นประโยชนต์ อ่ ผทู้ ่สี นใจ ผทู้ ่เี กย่ี วขอ้ งตอ่ ไป

นางสาวมงิ่ ขวัญ เพยี รวชิ า
นางสาวพลอยมณี วงศ์สกุลเกียรติ

ผู้จัดทำ

สารบญั ข

คำนำ หนา้
สารบัญ ก
แผนการจัดการเรียนร้ตู ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงฐานการเรียนรู้ ข

การขมเลยี้ งหอย ๑
วัตถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑
กจิ กรรมการเรยี นรู้ ๒
สอื่ อปุ กรณ์ ๒
ความสอดคลอ้ งกับหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ๒
ความสอดคล้องกับหลักการทรงงาน ๔
ความสอดคลอ้ งกับศาสตร์พระราชา ๔
การนำไปประยกุ ตใ์ ช้ ๔
การประเมนิ ผลการเรยี นรู้และขอ้ เสนอแนะเพิ่มเตมิ ๕
ขอ้ เสนอแนะเพม่ิ เติม ๕
แบบประเมินความพึงพอใจ ๖
ใบงานถอดบทเรยี นฐานการเรียนรู้ ๗
ผู้จดั ทำ ๘
ภาคผนวก
ภาพกจิ กรรมการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้

๑

แผนการจดั การเรียนรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ฐานการเรียนรู้ “การเลยี้ งหอยขมในบอ่ ซเี มนต์”

สาระการเรียนรทู้ กั ษะการดำเนนิ ชีวิต วิชาเศรษฐกจิ พอเพียง (ทช๓๑๐๐๑)

๑. ช่ือฐานการเรยี นรู้ การเลีย้ งหอยขมเวลา ๑๒ ชวั่ โมง

๒. ช่อื วทิ ยากรแกนนำ

๒.๑ ครูแกนนำ

นางสาวมิ่งขวญั เพียรวิชา ครู กศน.ตำบล

นางสาวพลอยมณี วงศ์สกลุ เกยี รติ ครปู ระจำศูนย์การเรยี นชมุ ชน

๒.๑ วทิ ยากรภูมิปัญญา

(นางคำพุฒิ แสนสิบ)

๒.๒ นกั ศึกษาแกนนำ

นางสาวรตั นา กา้ มสนั เทยี ะ ระดับการศกึ ษา มธั ยมศึกษาตอนปลาย

นางสางศศิภา สงิ ห์อำพล ระดับการศกึ ษา มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

๓. วตั ถปุ ระสงค์

๓.๑ วัตถปุ ระสงค์

๓.๑.๑ เพอื่ ใหผ้ ู้เรียนมคี วามรู้ ความเขา้ ใจ ในการขั้นตอนการการเลย้ี งหอยขม

๓.๑.๒ เพื่อเสริมสร้างอุปนิสัยการนำหลักคิด หลักปฏิบัติของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในกระบวนการ

ทำงานและการลงมือปฏบิ ัติจริง

๓.๑.๓ เพอ่ื เสรมิ สรา้ งจติ สำนึกในการอนรุ ักษท์ รพั ยกรธรรมชาติ

๓.๑.๔ มคี วามยดื หย่นุ ของโครงกสรา้ งและระยะเวลาในการจัดการเรียนรู้

๓.๑.๕ เพ่ือให้ผเู้ รยี นสามารถนำความรู้และประสบการณท์ ไี่ ดร้ ับไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำวนั

๓.๒ กจิ กรรมการเรียนรู้

๓.๒.๑ แนะนำวิทยากรประจำฐาน และพ้นื ทฐ่ี านการเรียนรู้

๓.๒.๒ แจ้งขอบเขตเนื้อหากิจกรรมการเรียนรู้แก่ผเู้ รียน

๓.๒.๓ จัดกจิ กรรมร่วมกบั ผู้เรยี นโดยการลงมือปฏบิ ัตจิ ริง

๓.๒.๔ อภิปรายกระบวนการ โดยนำหลักคิด ๒ : ๓ : ๔ มาทำกิจกรรม เพื่อให้เกิดอุปนิสัยความ

พอเพยี ง

๓.๒.๕ ผเู้ รยี นวางแผนการเล้ียงหอยขม และลงมือปฏิบตั ิ

๓.๒.๖ ผเู้ รยี นนำเสนอผลงานการสร้างรายได้จากการเลี้ยงหอยขม

๓.๒.๗ วิทยากรแกนนำ ผเู้ รยี นแกนนำร่วมกนั สรปุ องคค์ วามรู้ ทกั ษะประสบการณจ์ ากการเรียนรู้

๓.๒.๘ ถอดองค์ความรู้เก่ียวกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตามใบงานถอดบทเรียนฐาน

การเรยี นรู้การเลีย้ งหอยขม

๔. สือ่ / อปุ กรณ์
๔.๑ หอยขม

๒

๔.๒ วงบอ่ ซเี มนต์
๔.๓ แหน บวั ดินโคลน
๔.๔ แผ่นผับองค์ความรู้ขน้ั ตอนการสร้างรายได้การเลี้ยงหอยขม
๔.๕ แบบประเมินความพึงพอใจ
๔.๖ แบบบนั ทึกการเรียนรูข้ องฐานการเลี้ยงหอยขม
๔๗ ใบความรู้หลักการทรงงาน/หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
๔.๘ ใบงานถอดบทเรียนหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งฐานการเรยี นรู้การเลยี้ งหอยขม

๖. ความสอดคลอ้ งกับหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง (๒ เงือ่ นไข ๓ หลักการ ๔ มติ ิ ๓ ศาสตร์)
๒ เงือ่ นไข
๖.๑ ความรู้
๑) ความรู้ดา้ นออนไลน์
๒) รู้ความต้องการของตลาด
๓) รู้เทคนิคการประยุกต์ใช้กบั สนิ ค้าในท้องถ่นิ
๔) รู้การจัดทำบัญชรี ับ - จา่ ย
๕) ร้หู ลกั การทรงงานของพระบาทสำเด็จพระเจา้ อยหู่ วั
๖) รูห้ ลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
๖.๒ คุณธรรม
๑) ความอดทน
๒) ความเพียรพยายาม
๓) ความซอ่ื สตั ย์ สุจริต
๔) ความรบั ผิดชอบ

๓ หลักการ
๓.๑ พอประมาณ
- พอประมาณกับเวลาทีใ่ ช้ดำเนนิ กิจกรรม
- พอประมาณกับวสั ดุ อปุ กรณ์ตา่ งๆ
- พอประมาณกบั งบประมาณทใ่ี ชใ้ นการทำโครงการ
- พอประมาณกับจำนวนผู้เรียนทีเ่ ขา้ รว่ มกจิ กรรม
๓.๒ มีเหตุผล
๑) เพอ่ื ใช้เป็นแหลง่ เรียนรูใ้ หก้ ับชุมชน
๒) เพื่อสร้างรายไดเ้ สริมในครอบครัว
๓) ใชเ้ วลาว่างให้เกดิ ประโยชน์
๓.๒ มภี ูมิคุ้มกัน
- มีการตง้ั กรรมการดำเนนิ งานและเตรยี มจดั กจิ กรรมเป็นอยา่ งดี
- มีการต้งั คณะกรรมการดำเนนิ งานรบั ผดิ ชอบดา้ นต่างๆ ทชี่ ัดเจน
- มกี ารประชุมปรกึ ษาหารอื อยา่ งสมำ่ เสมอ

๓

- มกี ารประสานการทำงานเปน็ ระยะแล้วนำผลมาใชป้ รับปรงุ การทำงานตอ่ ไป
- มีการประเมินการทำงาน สรุปงาน แล้วนำผลมาใช้ปรับปรุง วางแผนการทำงานครั้ง
ต่อไป
สมดลุ พร้อมกับการเปล่ยี นแปลงใน ๔ มิติ
๔.๑ ด้านวัตถ/ุ เศรษฐกิจ
๑) สร้างอาชพี เสรมิ ให้กับครอบครวั
๒) มีการเกบ็ ออม
๓) มกี ารจัดทำบญั ชรี บั - จา่ ย
๔.๒ ด้านสังคม
๑) การช่วยเหลอื ซง่ึ กนั และกันในการทำงาน ความสามคั คี มีวนิ ัย
๒) มีนำ้ ใจ รรู้ กั สามคั คี เกดิ การแลกเปล่ยี นเรียนรู้
๓. ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม
๑) ส่งเสรมิ วัฒนธรรมไทยในเร่อื งการทำงานรว่ มกนั
๒) สง่ เสริมความสัมพันธร์ ะหวา่ ง ผู้เรยี นและครู
๔. ดา้ นวัฒนธรรม
๑) มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ

๗. ความสอดคลอ้ งกบั หลักการทรงงาน
๑) ศึกษาขอ้ มลู อย่างเป็นระบบ
๒) แก้ปญั หาจากจดุ เล็ก
๓) ทรงใชธ้ รรมชาตชิ ่วยธรรมชาติ
๔) การพง่ึ ตนเอง

๘. สอดคล้องกบั ๓ ศาสตร์
๘.๑ ศาสตร์พระราชา
๑) หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง : การบูรณาการหลักของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงกับ

การทำงานในแตล่ ะขนั้ ตอนเพอ่ื ใหไ้ ด้ประสิทธิภาพและประโยชน์สูงสดุ
๘.๒ ศาสตร์ทอ้ งถ่นิ
๑) ความร้จู ากภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน
๒) ความรจู้ ากวิทยากรแกนนำ
๘.๓ ศาสตรส์ ากล
๑) สือ่ เอกสารตำรา องค์ความรตู้ า่ งๆ

๙. การนำไปประยุกต์ใช้
๙.๑ การประยุกตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจำวนั

๔

๑) สามารถนำหลักคิดตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ได้รับไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการ
เรียนรู้ และประยกุ ตใ์ ช้ในชวี ิตประจำวนั

๒) การปลกู ฝังแนวคิดหลักการทรงงาน ประยุกต์ใช้ในชวี ิต
๓) สามารถนำความรูท้ ีไ่ ดไ้ ปพฒั นาตอ่ ยอดและเผยแพรแ่ กช่ ุมชน
๔) สร้างรายไดเ้ สริมให้กับครอบครัว
๙.๒ การประยกุ ต์ใชใ้ นภารกจิ ตามหนา้ ท่ี
๑) การทำงานอยา่ งเปน็ ระบบ
๒) เพิ่มแหล่งเรียนรู้ให้กับครู ผู้เรียน บุคลากรในสถานศึกษา และผู้ที่เข้ามาศึกษาดูงานจาก
โรงเรยี น ชมุ ชน องคก์ รณ์/หน่วยงานภายนอก
๓) นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปเป็นหลักคิดและหลักปฏิบัติในการงานและหน้าท่ีที่
ได้รับมอบหมาย

๑๐. การประเมนิ ผลการเรียนรู้และข้อเสนอแนะเพิม่ เติม
๑) สังเกตความสนใจ และการซักถาม
๒) ใบงานถอดบทเรยี นประจำฐาน
๓) สรปุ ผลการจดั กจิ กรรมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ข้อเสนอแนะเพมิ่ เตมิ
..........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................

๕

แบบประเมนิ ความพงึ พอใจ
การดำเนนิ งานของศูนยก์ ารเรยี นรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงดา้ นการศึกษา

ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอภกั ดชี มุ พล

ส่วนที่ ๑ ขอ้ มูลทัว่ ไปของผตู้ อบแบบสอบถาม
๑. เพศ  ชาย  หญงิ
๒. อายุ  นอ้ ยกวา่ ๒๐ ปี  ๒๑ – ๓๐ ปี  ๓๑ – ๔๐ ปี  ๔๑ – ๕๐ ปี  ๕๑ – ๖๐ ปี
 มากกวา่ ๖๐ ปี
๓.สถานภาพ นกั ศกึ ษา  ประชาชนท่ัวไป  ครู  ผ้บู รหิ าร  อ่ืน ๆ……………
ส่วนท่ี ๒ ประเดน็ ความพงึ พอใจ โปรดทำเครอ่ื งหมาย ✓ ลงในชอ่ งคำตอบทตี่ รงกบั ความร้สู กึ

ขอ้ ประเดน็ การวัดความพึงพอใจ ระดับความพงึ พอใจ
มากทส่ี ดุ ๕ มาก ๔ ปานกลาง ๓ น้อย ๒ นอ้ ยท่สี ุด ๑

ด้านวทิ ยากร (ครูแกนนำ/นกั ศกึ ษาแกนนำ)

๑ การถา่ ยทอดความรชู้ ัดเจน

๒ การเชอ่ื มโยงตามหลกั ๒ ๓ ๔

๓ มเี นื้อหาครบถว้ นครอบคลุมทุกกิจกรรม

๔ การใช้เวลาถา่ ยทอดความรทู้ เี่ หมาะสม

๕ การตอบขอ้ ซักถามได้เข้าใจ ถูกต้อง

ดา้ นสถานท่ี

๖ สถานท่สี ะอาด ร่มรืน่ ปลอดภยั และสวยงาม

๗ ความพรอ้ มของอปุ กรณ์

ดา้ นความรคู้ วามเข้าใจ

๘ ความรคู้ วามเขา้ ใจเนอ้ื หาในแหลง่ เรยี นรู้

ด้านการนำความรไู้ ปใช้

๙ สามารถนำความรทู้ ่ไี ดร้ ับไปประยกุ ต์ใช้

ในชวี ติ ประจำวัน

๑๐ คาดว่าสามารถนำความร้ไู ปเผยแพร/่ ถ่ายทอดได้

ขอ้ เสนอแนะ…………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
…………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………….............................………………………………………….…

๖

ผลทเ่ี กิดขึน้ กับผเู้ รียน

จากการจัดกิจกรรมการเรียนรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอภักดีชมุ พล

*************************************************

ฐานการเรยี นร.ู้ ........................................................................กจิ กรรม...............................................................

ผูเ้ รยี นได้ฝึกคดิ และฝึกปฏิบตั ิตามหลกั ปศพพ. ดังนี้

๒ เง่ือนไข

ความรู้ คุณธรรม

…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………….

๓ หลกั การ

หลักพอประมาณ หลกั มีเหตผุ ล หลักภมู คิ ุม้ กนั

......................................................... ..................................................... .........................................................

…………………………………………………. ……………………………………………… ………………………………………………….

………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………

…………………………………………………. ……………………………………………… ………………………………………………….

………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………

……………………………………………….. …………………………………………… ………………………………………………..

 ผลลพั ธท์ ่ีเกดิ ข้นึ กบั ผเู้ รยี นจากการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูบ้ รู ณาการหลัก ปศพพ. ดังน้ี

อยอู่ ยา่ งพอเพียง....สมดลุ พร้อมรบั การเปล่ียนแปลงใน ๔ มิติ

วัตถุ สังคม

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

สิง่ แวดลอ้ ม วัฒนธรรม

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….

๗

ทปี่ รึกษา คณะผูจ้ ัดทำ
นายจรญู ศักด์ิ พุดน้อย
นางสาวหลงิ ฟา้ ขนั ตริ ตั น์ ผอู้ ำนวยการสำนักงาน กศน.จงั หวัดชัยภมู ิ
นางลทั ธพรรณ ตงุ ชีพ รองผู้อำนวยการสำนกั งาน กศน.จงั หวดั ชยั ภมู ิ
ผูอ้ ำนวยการ กศน.อำเภอภกั ดชี ุมพล
คณะทำงาน
นางสาวธญั พฒั น์ ออ่ นตา ครู คศ.๒
นางอไุ ร แพงแก้ว ครอู าสาสมคั รการศกึ ษานอกโรงเรียน
นางสาวม่ิงขวัญ เพียรวิชา ครู กศน.ตำบลแหลมทอง
นายณัฐพงษ์ บวั ระบัดทอง ครู กศน.ตำบลแหลมทอง
นางสาวอโนชา ผุยคำผิ ครู กศน.ตำบลวังทอง
นางนงนชุ เพียวงค์ ครู กศน.ตำบลบ้านเจียง
นายณฐั ชยั สงิ หอ์ ำพล ครู กศน.ตำบลเจาทอง
นางสาวพลอยมณี วงศ์สกุลเกยี รติ ครูประจำศนู ย์การเรยี นชุมชน
นางโสภิดา ปากรมิ ครูประจำศนู ยก์ ารเรยี นชมุ ชน
นายธนวัฒน์ พงษเ์ ดชาตระกูล ครปู ระจำศูนยก์ ารเรยี นชมุ ชน
นางสาวภคั วลญั ครูประจำศนู ย์การเรียนชมุ ชน
นางสาวมกุ ครินทร์ สงู ชยั ภูมิ บรรณารกั ษ์

ผพู้ ิมพ์ตน้ ฉบบั ครู กศน.ตำบล
นางสาวม่ิงขวญั เพยี รวิชา
ครู กศน.ตำบล
รูปเล่ม/เรยี บเรยี ง ครูประจำศูนย์การเรยี นชมุ ชน
นางสาวมิง่ ขวัญ เพยี รวิชา
นางสาวพลอยมณี วงศ์สกลุ เกียรติ

๘

ใบความรู้

การเล้ียงหอยขมในบ่อปูนซีเมนต์ ซ่ึงเป็นการสร้างรายได้เสริม เป็นวิธีท่ีนาสนใจมาก เพราะหอยขมนอกจากจะเลี้ยง
ง่าย โตไว และใช้ตน้ ทุนนอ้ ยแล้ว กย็ ังใชพ้ นื้ ที่ในการเพาะเลีย้ งน้อยอกี ดว้ ย ไอเดยี การเล้ียงหอยขมในบ่อปูนน้ี มาจาก
ที่แต่เดิมมีอาชีพทำนา และเล้ียงปลานิลกลางนา รวมถึงปล่อยหอยขมลงไปเลี้ยงร่วมด้วย ปรากฏว่าปลานิลไม่รอด
แตห่ อยขมนนั้ รอด จงึ หันมาศึกษาวธิ เี ล้ยี งหอยขมอยา่ งจรงิ จงั โดยการเลี้ยงในบอ่ ปูน
ขั้นตอนการเลี้ยงหอยขมในบ่อปูน

1. ให้นำบอ่ ซเี มนตม์ าวาง จากน้ันก็ทำการตอ่ ท่อระบายน้ำไวท้ างดา้ นลา่ ง และฉาบปิดพน้ื ด้วยปูน
2. เม่ือเตรียมบอ่ ปนู เรียบร้อยแลว้ ปูนแห้งสนิท ก็ให้ทำการล้างบ่อด้วยการใสน่ ้ำเปลา่ ลงไป แลว้ นำต้นกลว้ ย
ลงไปแช่ท้งิ ไว้ 7 วนั เพอ่ื เปน็ การปรับสมดุลของบ่อ และลา้ ง สารเคมีตกคา้ งในบ่อปนู ออกไป
3. เม่ือครบ 7 วัน ก็ถ่ายน้ำออก แล้วล้างด้วยน้ำสะอาดอีกรอบ แล้วค่อยนำดินเหนียวใส่ลงก้นบ่อ รวมถึง
ทางมะพรา้ ว เพื่อเป็นอาหารสำหรบั หอยขม
4. จากน้ันก็ปล่อยหอยขมลงไปในบ่อ หอยขม 3-5 กิโลกรัม จะอยู่ได้ 1 บ่อ แล้วค่อยๆเติมน้ำลงไปในบ่อให้
ไดป้ ระมาณครง่ึ เมตร
5. เมอื่ เลีย้ งได้ 3-4 เดือน หอยขมจะแพร่ พั น ธ์ุ สามารถแยกขยายไปบ่อใหมไ่ ด้ เปน็ การเพมิ่ จำนวนหอยขม
ไปในตวั และบ่อเก่ากเ็ ล้ียงต่อไปอีกสกั 2 เดอื น กส็ ามารถเกบ็ ขายได้แล้ว

เลี้ยงหอยขมไว้ท้ังหมด 12 บ่อ ใช้พ้ืนที่ตั้งบ่อประมาณ 5×10 เมตรเท่านั้น ใช้พื้นที่ไม่มากเลย และใน 6 บ่อแรก ตัก
ออกมาได้ประมาณ 50 กิโลกรัม นานถึงครงึ่ ปี และกป็ ลอ่ ยลอ็ ตใหม่ลงเลย้ี งต่อ ในครงึ่ ปหี ลังก็จบั อกี 6 บ่อหลังขายตอ่
เฉล่ยี ตกประมาณเดือนละ 30,000 บาท ทำใหม้ ีรายไดท้ ุกวัน

๙

แหลง่ ขอ้ มูลอา้ งอิง
bitcoretech