ประวัติวัดเทียนถวาย

วัดเทปยีระนวถตั วิ าย



วัดเปทรียะนวถัตวิ าย

๑

๒

วดั เทียนถวาย ตัง้ อยเู ลขที่ ๑๒๒ หมูท่ี ๒ ตาํ บลบานใหม อาํ เภอเมืองจงั หวดั
ปทุมธานี สังกัดคณะสงฆม หานกิ าย มที ่ดี ินตงั้ วัดเน้อื ท่ี ๔๕ ไร ๙๐ ตารางวา โฉนด
เลขท่ี ๔๙๗๕ ทธี่ รณสี งฆ จาํ นวน ๕ แปลง เนอื้ ท่ี ๑๐๙ ไร ๑ งาน ๙๕ ตารางวาโฉนด
เลขที่ ๔๔๔ ๓๙๕๔, ๒๒๔๓๙, ๙๑๓ สภาพของวัด ตดิ ตอดานทศิ เหนือยาว ๗ เสน
๑๘ วา ติดตอ กับซอยแยกถนนตวิ านนท

ดานทิศใตยาว ๕ เสน ๑๒ วา ติดตอ กบั คลองบางสาน ดา นทิศตะวนั ออกยาว
๘ เสน ๕ วา ติดตอกับซอยถนนเช่อื มคลองบา นใหม ดา นทิศตะวนั ตกยาว ๕ เสน ๓
วา ติดตอ กบั แมน ้ําเจา พระยาฝง ตะวันออก

พน้ื ที่ต้งั วัด เปน ท่ีราบลุม การคมนาคมทางน้าํ มีแมน ํ้าเจา พระยาผา นดานทิศ
ตะวันตก ตามประวตั ิเดิม วัดเทยี นถวาย ไดส รา งขนึ้ เมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๘๘๐ กอ น
สมยั กรุง-ศรีอยธุ ยา โดยมพี ระเจา อูท อง ในฐานะเปนเจา เมืองขณะนัน้ ทรงสงั่ ใหสรา ง
ขน้ึ ในคราวทไ่ี ดอ พยพหนโี รคระบาด มาตง้ั กองเกวยี นพกั อาศยั กลางคนื จดุ ไฟสวา งไสว
พกั อยปู ระมาณ ๑ เดอื นเศษ กอ นทจ่ี ะอพยพ กลบั เมอื งไดส รา งวดั ขน้ึ แลว ขนานนาม
วา “วัดเกวยี นไสว” โบราณวัตถุท่นี ํามาบางอยางยังมีอยูทวี่ ัด ตอมานามวดั ไดเพ้ียน
มาเปน “วัดเทียนถวาย” ชาวบานบางคนเรยี กอกี นามหนงึ่ วา “วดั เหลาจดื ” หมาย
ถึงคน เมาสรุ ามาถึงวดั นี้ กห็ ายเมาเสมอื นกับวาเหลา จดื เพราะความเกรงกลวั ทา น
เจาอาวาส ในสมัยกอ นน้คี อื พระธรรมานสุ ารี (สวา ง ธมมฺ โชโต) พระจลุ จอมเกลา
เจา อยูหัวรชั กาลท่ี ๕ ไดเ คยเสด็จโดยทางชลมารค พรอมดวยขา ราชบรพิ ารเมือ่ วนั ท่ี
๒๘ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๕ (พ.ศ. ๒๔๔๙) ไดพระราชทานพระราชทรพั ย ๒๐ บาท
พรอมกับโปรดใหถายพระบรมฉายาลักษณรวมกับ พระธรรมานุสารีเจาอาวาส
ขณะนั้นดวย วัดเทียนถวายถือวาไดรับพระราชทานวิสุงคามสีมาแตเดิมประมาณ
พ.ศ. ๑๘๘๕ เขตวสิ งุ คามสีมา กวา ง ๑๙.๘๐ เมตร ยาว ๒๙ เมตร

ในดา นการศกึ ษา ทางวดั ไดเ ปด การเรยี นการสอนพระปรยิ ตั ธิ รรมเรมิ่ มาตง้ั แต
พ.ศ. ๒๔๗๐ นอกจากน้ยี งั ใหทางราชการสรางโรงเรยี นประถมศึกษา สถานอี นามยั
และใหก ารอปุ การะตลอดมาวดั ไดด าํ เนนิ การกอ สรา งและปฏสิ งั ขรณเ สนาสนะภายใน
วดั ดังน้ี

อุโบสถกวา ง ๗.๘๐ เมตร ยาว ๑๗ เมตร สรา งเมอ่ื พ.ศ. ๑๘๙๐ ลกั ษณะทรง
ตน สมัยกรุงศรอี ยุธยา บรู ณะมาแลวหลายครั้ง กฎุ สี งฆ จาํ นวน ๑๔ หลงั หอสวดมนต
หองสมุด ศาลาการเปรียญ วิหาร ศาลาทาน้ํา ศาลาบําเพ็ญกุศล ฌาปนสถาน
หอระฆัง หอปริยัติธรรม ศาลาเอนกประสงค กาํ แพงรอบวัดสรา ง ดวยคอนกรตี

๓

ปูชนยี วัตถทุ ีส่ ําคญั ของวดั คือ พระประธานในอโุ บสถ พทุ ธเจดียมณฑป สรา ง
เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๙๓ บรรจพุ ระบรมสารีรกิ ธาตุและพระพทุ ธบาทจาํ ลอง นอกจากนีย้ งั มี
โบราณวัตถคุ อื เรอื แหวด ๘ แจว เรอื มาดและเกงประทนุ เรือของเกา

เจาอาวาสตัง้ แตส รา งวดั มาจนถึงปจจุบัน
๑. พระสมหุ ย งั (ต้ังแตไมท ราบ - พ.ศ.๒๔๓๕)
๒. พระธรรมานสุ ารี (สวา ง ธมฺมโชโต) (ตงั้ แต พ.ศ. ๒๔๓๕ - ๒๔๗๕)
๓. พระปทมุ วรนายก (สอน พทุ ธฺ สิ าโร) (ตง้ั แต พ.ศ. ๒๔๗๖ - ๒๕๐๔)
๔. พระธรรมานุสารี (คํานึง ตุสฺสิโก) ต้ังแต พ.ศ. ๒๕๐๔ - ๒๕๑๑)
๕. พระครูปทุมรัตนพิทักษ (สุวรรณ านิสสฺ โร) (ตั้งแต พ.ศ. ๒๕๑๑ จนถงึ
ปจ จุบนั )

ประวัตพิ ระธรรมานสุ ารี (สวาง ธมมฺ โชโต)
ชาตภิ ูมิ

เกิดวันเสาร ข้ึน ๑๔ ค่าํ เดอื น ๔ ปเ ถาะ ตรงกับวนั ท่ี ๑๑ กมุ ภาพันธ พ.ศ.
๒๓๙๘ ในสกลุ นายออนเปนบิดา นางทิมเปน มารดา ท่ีตาํ บลบาน
หลงั วดั เทยี นถวาย จงั หวดั ปทมุ ธานี เมอื่ อายคุ วรแกก ารศกึ ษา
ไดไ ปอยเู ลา เรียนอกั ษรสมัยในสํานกั พระปลดั ปน (ไดยนิ วา
ทานเปนปลัด ฐานานุกรมของพระราชาคณะวัดอรุณ
ราชวรารามเจาอาวาสวัดบางกะดี ปากคลองบางหลวงเชิง
ราก จังหวัดปทุมธานี ซึง่ เปนชาตภิ ูมขิ องบดิ า
บรรพชา

ไดบวชเปน สามเณรเลาเรียนมลู กัจจายน ในสํานกั พระปลดั ปน
อุปสมบท

เม่ืออายคุ รบ ๒๐ ป บรบิ รู ณ ไดมาอปุ สมบทที่วัดเทียนถวาย พระปลดั ปนเปน
อุปชฌาย พระสมุหยัง เจาอาวาสวัดเทียนถวาย กับพระอาจารยวัดนั้นเปนกรรม-
วาจาจารย, เม่ืออุปสมบทแลว ขึ้นไปอยูวัดบางกะดีได ๓ พรรษา ลงมาเลาเรียน

๔

พระปรยิ ตั ธิ รรม อยใู นสํานกั ของพระวนิ ยานุกลุ เถร (ศรี) วัดสระเกศ ไดเ ปนสมหุ ของ
พระราชคณะรปู นนั้ (สกั กปี่ ท ราบไมไ ด) เมอ่ื พระราชคณะรปู นนั้ มรณภาพแลว ไดก ลบั
ขนึ้ ไปอยวู ดั บางกะดอี กี วาระหนงึ่ ครงั้ ถงึ ปม ะเสง็ พ.ศ. ๒๔๒๔ ไดล งมาอยวู ดั สารพดั ชา ง
บางขนุ พรหม กรงุ เทพฯ เลาเรียนพระปริยัติธรรม ในสํานักของนายแยม เปรียญบาน
ขางวัดน้ัน ในระหวางน้ี พระอุบาลีคุณูปมาจารย (นาค) ยังเปนเด็กอายุ ๑๐ ขวบ
ไดมาอยดู วย ครงั้ ถึงปม ะโรง พ.ศ. ๒๔๓๕ ทว่ี ดั เทียนถวายวางเจา อาวาส สปั รษุ ทายก
อาราธนาจะใหท า นไปข้นึ ไปปกครองวดั ทานจึงนําสามเณรนาค เปรยี ญ ๔ ประโยค
ไปมอบถวายสมเด็จพระวันรัต (แดง) วัดสุทัศน แลวทานจึงขึ้นไปเปนเจาอาวาส
วดั เทยี นถวาย

สมณศักด์ิ
พ.ศ. ๒๔๓๕ ไดรับตําแหนง เปน เจา อาวาสวดั เทยี นถวายและไดร ับตราตั้งเปน
พระอุปชฌายในระหวางป พ.ศ. ๒๔๕๐ พระเจาวรวงศเธอกรมหลวงชินวรสิริวัฒน
สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ทรงบญั ชาการคณะสงฆใ นตาํ แหนง เจา คณะใหญห นกลาง เสดจ็
ออกตรวจการคณะในจงั หวดั ปทมุ ธานี ทรงแวะตรวจทวี่ ดั เทยี นถวาย เจา คณุ ธรรมา-
นุสารีมีโอกาสไดตอนรับเสด็จและเฝาคุนเคยมาแตนั้น ตามปกติเจาคุณธรรมานุสารี
มีอัธยาศัยสงบเสง่ียมและม่ันคงตอสัมมาปฏิบัติ จึงเปนเหตุใหพระองคพอพระทัย
และมีเมตตากรุณาเปนลําดับมา พ.ศ. ๒๔๕๕ ไดรับพระราชทานสัญญาบัตรเปน
พระครูศีลานุโลมคุณ ในตําแหนงเจาคณะหมวดวัดเทียนถวาย พ.ศ. ๒๔๖๑ ไดรับ
ตําแหนงเปนเจาคณะจังหวัดปทุมธานีและเลื่อนข้ึนเปนพระครูธรรมานุสารีสีลสารา-
ภิรักษ สังฆวาหะ พ.ศ. ๒๔๖๔ ไดรับตําแหนงเปนพระราชาคณะ มีราชทินนามวา
พระธรรมานุสารสี ลี สาราภริ ักษ สังฆปาโมกข

มรณภาพ
ครั้นถึง พ.ศ. ๒๔๗๔ ก็เกิดเปนโรคคันธมาลา (ฝท่ีคอ) คณะศิษยานุศิษยได
พยายามหาหมอมารักษาเปน ลาํ ดบั โรคนั้นหาไดถ อยไม พอถึงวันท่ี ๑๑ กมุ ภาพันธ
ปวอก พ.ศ. ๒๔๗๕เวลา ๑.๑๕ น. ก็ถึงแกมรณภาพที่วัดเทียนถวายสิริรวมอายุได
๗๖ ป ๑๑ เดอื น ๒๓ วนั พรรษา ๕๔ วดั เทยี นวาย

๕

ประวตั สิ ังเขปของเจาคณุ หลวงพอ
พระปทุมวรนายก พุทธสิ ารเถระ

ชาตภิ มู ิ
เจา คณุ หลวงพอ พระปทมุ วรนายก นามเดิม สอน นามสกุล ตินตะ

โมระ เกิดที่บานใต วัดสลักเหนือ อําเภอปากเกร็ด จังหวัด
นนทบุรี เมอื่ วันท่ี ๑๖ มนี าคม พ.ศ. ๒๔๒๔ วันพฤหัสบดีขนึ้
๑๒ คํา่ เดอื น ๔ ปม ะเสง็ จลุ ศกั ราช ๑๒๔๓ บิดาชือ่ เอยี่ ม
มารดาชอื่ หนู
การศึกษาเบ้ืองตนเมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๔๓๓ อายุได

๖ ปเขาเรียนหนังสือไทยท่ีสํานักพระอธิการช่ืน วัดสลักเหนือ
อําเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี จนอานออกเขียนไดในสมัยน้ัน แลวบรรพชาเปน
สามเณร เรยี นอักขรสมัยและอบรมระเบยี บศีลธรรมควบกนั ไป เม่ืออายุ ๑๔ ป จงึ ได
ลาเพศจากสามเณรไปประกอบอาชพี ทาํ สวน ทาํ นา ทตี่ ระกลู ไดม อบให จนถงึ อายคุ รบ
๒๐ ป

อปุ สมบท
เม่ืออายุ ๒๑ ป ไดอุปสมบท ณ พทั ธสมี าวัดสลักเหนือ เม่อื พ.ศ. ๒๔๔๕ ตรง
กับวันพธุ แรม ๘ คา่ํ เดือน ๕ เวลาเชา เจา อธิการบอ ก วดั ปากคลองบางคูวดั อําเภอ
เมอื ง จงั หวดั ปทมุ ธานี เปนพระอปุ ชฌายะ พระครูธัญญเขตเขมากร (ชา ง) วดั เทยี น
ถวาย (ภายหลงั ไดย า ยไปอยทู วี่ ดั เขยี นเขต ดาํ รงตาํ แหนง เปน เจา คณะจงั หวดั ธญั บรุ )ี
เปนพระกรรมวาจารย พระครูสิทธิเดชะ (แสง) วัดชนะสงคราม พระนคร เปน
พระอนุสาวนาจารย ไดรับนาม ฉายาวา พุทฺธญาโณ (ภายหลัง เจาพระคุณสมเด็จ
วนั รตั (เฮง เขมจารเี ถระ) วดั มหาธาตุ ไดก รณุ าเปลย่ี นใหมว า พทุ ธฺ สิ าโร) เมอื่ อปุ สมบท
แลวไดม าอยวู ัดเทียนถวาย จังหวดั ปทมุ ธานี จนตลอดชนมายุ
เหตทุ เี่ จา พระคณุ สมเดจ็ พระวนั รตั ไดเ ปลย่ี นนามฉายาใหม ในสมยั ทเี่ จา พระคณุ
ทานดํารงค สมณศักด์ิ เปนพระพิมลธรรม เจาคณะมณฑลอยุธยา สมัยนั้นเจาคุณ
หลวงพอ ปทมุ วรนายก ดาํ รงคส มณศกั ดเิ์ ปน พระครศู ลี านโุ ลมคณุ รองเจา คณะจงั หวดั
ปทมุ ธานี ไดต ดิ ตอ สมั พนั ธก บั เจา คณุ สมเดจ็ เขมจารมี หาเถระอยา งสนทิ สนมฐานผใู ต
บังคบั บญั ชา บางคร้ังก็ไดต ดิ ตามรว มไปในงานตรวจการคณะสงฆมณฑลอยุธยาดวย
จึงเปนท่ีรักใครสนิทสนมตั้งแตนั้นมา ประกอบดวยพระคุณทานท้ังสองเปนสหชาติ

๖

เกดิ รว มปเ ดยี วกนั และไดร บั พรพเิ ศษจากเจา ประคณุ สมเดจ็ ฯ เรยี กคาํ แทนวา “สหาย
และอนุญาตใหเขาหาถึงหองพักไดทุกโอกาสโดยไมจํากัดเวลา โดยเหตุท่ีทานมีการ
ศึกษาดีและมี การประพฤติปฏิบัตดิ ี นบั เปน สาระของชีวิตและหมูคณะไดเ ปน อยางดี
จึงไดรบั เปลย่ี นฉายาใหต อง ตามความรแู ละความประพฤติปฏบิ ตั ิ

ศกึ ษาบาลเี บอื้ งตน ไดศ กึ ษาคมั ภรี ม ลู กจั จายนะ อนั วา ดว ยบาลไี วยากรณ อยา ง
เกา แลว เรยี นคมั ภรี พ ระธมั มปทฏั ฐกถาและคมั ภรี ม งั คลตั ถทปี นตี ามลาํ ดบั จนสามารถ
แปลภาษาบาลีได ในสํานกั ทานพระครูศีลานุโลมคณุ (สวาง) วัดเทียนถวาย ซึ่งภาย
หลงั ทา นไดด าํ รงค ตาํ แหนง สมณศกั ดเ์ิ ปน ทพี่ ระธรรมานสุ ารี เจา คณะจงั หวดั ปทมุ ธานี
พ.ศ. ๒๔๕๐ ไดร บั แตง ตง้ั เปน พระกรรมวาจาจารยแ ละเปน ครชู ว ยบรหิ ารงานทงั้ ฝา ย
ปริยัติสอนคัมภีรมูลกัจจายนะ ฯลฯ และฝายบริหาร พ.ศ. ๒๔๕๖ไดรับแตงตั้งเปน
พระสมุห ฐานานุกรมของพระครศู ลี านโุ ลมคณุ พ.ศ. ๒๔๕๗ เปนครสู อนปริยตั แิ ผน
ใหม แผนธรรมวนิ ยั ซงึ่ เรมิ่ ตงั้ ขนึ้ ครงั้ แรกในสว นภมู ภิ าค พ.ศ. ๒๔๖๔ ไดร บั มอบหมาย
ใหเปนผูควบคุมการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนใหมและชวยเหลือบริหารงานพระ
ศาสนา ในหนา ที่ของเจาคณะเปน กรรมการตรวจประโยคธรรมสนามมณฑลอยธุ ยา

พ.ศ. ๒๔๗๐ ไดรับสมณศักด์ิ เปน พระครูศลี านโุ มคณุ ตาํ แหนงรองเจาคณะ
จงั หวดั ปทมุ ธานี ไดร ับแตง ตั้งจากกระทรวงศกึ ษาธกิ ารใหเ ปนกรรมการศึกษาอบรม
ศีลธรรมแกน กั เรียนในจงั หวดั ปทมุ ธานี พ.ศ. ๒๔๗๖ ไดร บั เลอื่ นสมณศักดิ์ เปนพระ
ครูปทุมวรนายก วินัยสาธกธรรมวาที สังฆวาหะตําแหนงเจาคณะจังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๔๗๘ ไดเล่ือนสมณศักดิ์ เปนพระราชาคณะท่ีพระปทุมวรนายก วินัยสาธก
ธรรมวาทีสงั ฆปาโมกข

ชวี ติ อวสาน
เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๒ เรมิ่ อาพาธเกยี่ วกบั ประสาท ครง้ั แรกทา นผวู า ราชการจงั หวดั
ปทุมธานีไดนําแพทยสุขศาลามาตรวจ แพทยบอกวาเปนโรคเสนประสาทเพราะใช
สมองมาก เม่ือทําการรักษาพยาบาลกันเต็มความสามารถแลวอาการโรคก็หาย แต
ประสาทหรู ูส กึ ออ้ื ขนึ้
เมอื่ พ.ศ. ๒๔๙๓ โรคประสาทกลับกาํ เริบขึน้ ตอนน้คี ณะนางพยาบาลศิรริ าช
ไดพาหมอสมองมาตรวจและถวายยารักษาอาการก็บรรเทาลง แตประสาทหูตึงมาก
ขึ้นฟงอะไรไมไดยินพ.ศ. ๒๔๙๔ อาการโรคกําเริบข้ึนอีก ไดมาอยูรักษาตัวที่
โรงพยาบาลศิริราช คร้ังละนาน ๆ เปนเวลาถึง ๓ คร้ัง จากน้ันก็ไปรักษาตัวที่

๗

โรงพยาบาลสงฆ ๔ ครงั้ ครงั้ สดุ ทา ยเมอ่ื ปลายป พ.ศ. ๒๕๐๓ ไดเ กดิ อาพาธหนกั สลบ
ไปเปนเวลา ๓ ช่วั โมง ทางคณะศิษยวัดเทียนถวายไดแ จง มายังโรงพยาบาลสงฆใ หสง
คณะแพทยและรถไปรับมารักษายังโรงพยาบาลสงฆ คณะแพทยไดประชุมกันรักษา
จนเต็มความสามารถ อาการมีแตทรงกับทรุด มีอาการออนเพลียมากขึ้นโดยลําดับ
จนถึง วันท่ี ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๔ เวลา ๑๗.๐๔ น. ทานไดถ งึ มรณภาพดว ยอาการ
อันสงบ ท่ีตกึ พิเศษโรงพยาบาลสงฆ คํานวณอายุได ๘๑ ป

ชวี ประวัติพระธรรมานุสารี
(คาํ นึง บณุ ยพรรค)

เกิดเมื่อวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ตรงกับจนั ทรคตินยิ ม
วัน ๗ ฯ ๑๒ คํา่ ปจ อ เวลา ๗.๓๐ น. ทบี่ านคลองรังสติ หมูที่
๒ ตาํ บลบา นใหม อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั ปทมุ ธานเี ปน บตุ รสบิ
เอก ฟก - นางชม บณุ ยพรรค
วัยศึกษาเม่ือเยาว ไดศึกษาภาษาไทย จบชั้นประถม
บรบิ รู ณแ ลว ไดเ ขา ศกึ ษาตอ ชนั้ มธั ยมทโี่ รงเรยี นเซน็ ตป เ ตอร
เอส.พ.ี จ.ี อําเภอบางรกั จังหวัดพระนคร สอบไลไ ดช นั้ มัธยมป

ท่ี ๕ จากนัน้ ไดเขา ศึกษาจากโรงเรียนชางกล จนมคี วามรูใ นวิชาเครื่องยนตเ ปน พเิ ศษ
ไดป ระกอบอาชีพอยใู กรุงเทพฯ เปน เวลาหลายป

อปุ สมบท
พ.ศ. ๒๔๗๓ อายุครบ ๒๐ ป บริบรู ณไ ดอ ุปสมบท ณ พทั ธสีมาวดั เทยี นถวาย
ตําบลบานใหม อําเภอเมือง (สมัยนั้นยังเปนอําเภอบางกะดี) จังหวัดปทุมธานี เมื่อ
วนั ท่ี ๑๕ พฤษภาคมพ.ศ. ๒๔๗๓ ตรงกบั วันพฤหสั บดี แรม ๓ ค่าํ เดือน ๖ ปม ะเมยี
เวลา ๑๔.๓๐ น. มีพระธรรมานุสารี (สวาง ธมฺมโชโต) เจาคณะจังหวัดปทุมธานี
วดั เทยี นถวาย เปน พระอปุ ช ฌายะพระปทมุ วรนายก (สมยั นน้ั ยงั เปน พระครสู ลี านโุ ลม
คณุ ) รองเจาคณะจงั หวดั ปทุมธานี วดั เทียนถวายเปนพระกรรมวาจาจารย พระสมหุ 
โป วนั เทียนถวาย เปน พระอนุสาวนาจารย ไดนามฉายาวา ตุสฺสโิ ก

๘

การศึกษา
เมื่อไดอุปสมบทแลว ในปน้ัน ไดเขาศึกษาพระปริยัติธรรม ในแผนกธรรมได
เขาสอบไลประโยคธรรมสนามหลวง ช้ันตรีไดใน พ.ศ. ๒๔๗๓ และสอบไลไดนกั ธรรม
ชน้ั โทและชนั้ เอกในปต อ ๆ มา ตอ จากนนั้ ไดศ กึ ษาภาษาบาลี จนจบหลกั สตู รประโยค
ป.ธ.๓ แตไ มไดสอบ

หนาทีแ่ ละงานพเิ ศษ
พ.ศ. ๒๔๗๕ เปนครนู ักธรรมประจาํ สาํ นักเรยี นวัดเทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๔๘๖ เลขานกุ ารแผนกธรรมสนามหลวง ประจาํ จังหวดั ปทมุ ธานี
พ.ศ. ๒๔๙๘ ไดรับแตง ตงั้ เปนกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวง เปน
ตัวแทนของจังหวัดมาเปนกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวงท่ีตําหนัก
วัดมหาธาตุ สมยั พระธรรมโกศาจารย เปนแมกองธรรมฯ ทุก ๆ ป
พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๔๙๔ ไปประชุมเจา คณะจงั หวัดทั่วประเทศ ณ วดั มหาธาตุ
ตําแหนง พระสงั ฆาธกิ าร (พระคณาธิการ)
พ.ศ. ๒๔๘๐ เปนเจาคณะตาํ บลบานใหม
พ.ศ. ๒๔๘๗ เปนเจา คณะอําเภอคลองหลวง
พ.ศ. ๒๔๘๗ เปนสาธารณปู การจังหวดั ปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๘๗ เปน เลขานกุ ารคณะกรรมการสงฆจังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๐๔ รกั ษาการเจา อาวาสวัดเทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๕๐๔ เปนเจา อาวาสวดั เทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๕๐๔ รกั ษาการเจาคณะจังหวัดปทมุ ธานี
พ.ศ. ๒๕๐๗ พน จากตําแหนงรกั ษาการเจา คณะจงั หวดั ปทุมธานี

สมณศกั ดิ์
พ.ศ. ๒๔๗๖ เปน พระวนิ ัยธร ฐานานุกรมของพระปทุมวรนายก
พ.ศ. ๒๔๘๔ ไดร บั พระราชทานสมณศกั ดิ์ เปนพระครูธรรมานุสสร
พ.ศ. ๒๔๙๗ ไดร บั พระราชทานสมณศกั ด์ิ เปน พระราชาคณะทพ่ี ระธรรมมานสุ ารี

อวสานชีวิต
พระธรรมานสุ ารี ถงึ แมจ ะไดบ าํ เพญ็ ความดใี นทางพระพทุ ธศาสนามาเปน เวลา
ชา นาน ประกอบแตก รรมดี ปฏบิ ตั ศิ าสนกจิ ไมบ กพรอ ง จนไดร บั ยกยอ งจากคณะสงฆ
ใหมีตําแหนงหนาที่อยางสูงสงแลวก็ตาม ถึงกระน้ันก็ยังหนีเคราะหกรรมไปไมพน

๙

ตอ งประสบเคราะหก รรมดว ยอบุ ตั เิ หตใุ นวนั เดยี วกนั ถงึ ๒ ครงั้ ในตอนเชา ถกู สนุ ขั บา
กัดที่วัดเทียนถวาย ตองไปหาแพทยท่ีโรงพยาบาล จังหวัดปทุมธานีตองฉีดยารักษา
แลวมิหนําซํ้ากลับมากลางทางรถยนตเกิดอุบัติเหตุชนกันจนถึงแกมรณภาพในที่น้ัน
เมอ่ื วันที่ ๒๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ เวลาประมาณ ๑๐.๔๕ น. สริ ิรวมอายไุ ด ๕๕ ป

ประวตั ิพระครูปทมุ รัตนพิทกั ษ
(สวุ รรณ านสิ สฺ โร)
พระครปู ทมุ รตั นพทิ กั ษ ฉายา านสิ สฺ โร อายุ ๘๐ ป ๕๙ พรรษา
น. ธ. เอกดาํ รงตําแหนง เจา อาวาสวัดเทียนถวาย (เปนรูปท่ี
๕ ตอ จากพระธรรมานสุ ารี คาํ นงึ ตสุ สฺ โิ ก) ตาํ บลบา นใหม
อําเภอเมือง จังหวัดปทุมธานีและเปนเจาคณะตําบล
บางกะดี เขต ๒ (เจาคณะตาํ บลบานใหมเดมิ )
ฐานะเดิม ช่ือ สวุ รรณ นามสกลุ แยม ใย เกิดเมอื่
นามวบันดิ า๔มาฯร๔ด๔า ค่ํา ปเถาะ วันที่ ๒๗ มีนาคมพ.ศ. ๒๔๘๒
นายสวัสดิ์ นางทองใบ แยม ใย บานเลขที่ ๑๒
หมู ๙ ตําบลคลองสอง อําเภอคลองหลวง จังหวัดปทมุ ธานี

ไดบ รรพชาเปน สามเณร เบมรอื่ รวพนั ชา๕อุปฯ๒ส๕มบคทํา่ ปว อก วนั ที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ.
๒๕๐๐ ที่วดั นาวง ตาํ บลหลกั หก อําเภอเมอื ง จงั หวดั ปทมุ ธานี มีพระธรรมานสุ ารี
(คํานึง ตุสฺสิโก) วัดเทียนถวาย ตําบลบานใหม อําเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี เปน
พระอปุ ชฌาย
ไดอุปสมบทเปนพระภิกษุ เม่ือวัน ๖ ฯ๔ ๕ ค่ํา ปชวด วันที่ ๑๕ เมษายน
พ.ศ. ๒๕๐๓ ที่วัดนาวง มีพระธรรมานุสารี (คํานึง ตุสฺสิโก) เปนพระอุปชฌาย
พระครูพิพัฒนนนทเขต (พระอธิการทุงปทุมวโร) วัดโพธ์ิทองบน จังหวัดนนทบุรี
เปนพระกรรมวาจาจารยและมีพระปลัดเอิบ สีลวฑฺฒโน (ไดลาสิกขาบทแลว)
วดั เทยี นถวาย ตาํ บลบา นใหม อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั ปทมุ ธานี เปน พระอนสุ าวนาจารย
และวนั ที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ไดย า ยจากวดั นาวงไปจาํ พรรษาทว่ี ดั เทยี นถวาย
จนถงึ ปป จ จบุ นั

๑๐

วิชาสามัญ วิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๔๙๕ สอบไดช นั้ ประถมศกึ ษาปท ี่ ๔ จากโรงเรยี นวดั นาวง อาํ เภอเมอื ง
จงั หวัดปทุมธานี
วชิ าธรรมะ
พ.ศ. ๒๕๐๐ สอบไดน ักธรรมชนั้ ตรี
พ.ศ. ๒๕o๒ สอบไดน ักธรรมช้ันโท
พ.ศ. ๒๕๐๔ สอบไดน ักธรรมชัน้ เอก
ตําแหนง หนา ท่ี
งานปกครอง
พ.ศ. ๒๕๐๙ เปนเลขานกุ ารเจา คณะอําเภอคลองหลวง
พ.ศ. ๒๕๑๑ เปน รองเจาอาวาส วัดเทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๕๑๑ เปน ผูรักษาการแทนเจาคณะอําเภอคลองหลวง และรกั ษาการ
แทนเจา อาวาสวดั เทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๕๑๓ เปนเจาอาวาสวดั เทยี นถวาย
พ.ศ. ๒๕๒๑ เปนเจาคณะตําบลบา นใหม อาํ เภอเมอื ง จังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๓๑ ไดเปล่ียนจากเจาคณะตําบลบานใหม เปนเจาคณะตําบล
บางกะดเี ขต ๒
พ.ศ. ๒๕๕๒ เปน รองเจาคณะอาํ เภอเมอื งฯ จังหวดั ปทมุ ธานี
พ.ศ. ๒๕๕๘ เปนรกั ษาการแทนเจา คณะอาํ เภอเมอื งฯ จังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๕๙ เปนเจาคณะอาํ เภอเมืองฯ จังหวัดปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๖๒ เปน ทป่ี รึกษาเจาคณะอําเภอเมืองฯ จงั หวดั ปทมุ ธานี
งานการศกึ ษา
พ.ศ. ๒๕๐๕ ไดรบั แตง ตัง้ เปน ครสู อนพระปรยิ ตั ธิ รรม วัดเทียนถวาย
พ.ศ. ๒๕๓๒ ไดรบั แตง ตงั้ เปน กรรมการสอบธรรมสนามหลวง แผนกธรรม
พ.ศ. ๒๕๑๔ เปน ผอู ปุ การะโรงเรียนวดั เทียนถวาย
*เปนประธานหนวยอบรมประชาชนประจาํ ตําบลบา นใหม (อ.ป.ต.)
*สงเสรมิ การศกึ ษาพระภกิ ษุสามเณร โดยไดสง พระภิกษจุ ํานวนหน่ึงไป
ศึกษาพระปริยัตธิ รรมแผนกบาลี ทส่ี ํานกั เรยี นวัดบางหลวง จังหวัดปทุมธานี
(ป พ.ศ. ๒๕๔๑ สอบไดเปรยี ญธรรม ๔ ประโยค ๑ รปู และเปรยี ญธรรม
๕ ประโยค ๑ รูป ๑๑

งานเผยแผ
พ.ศ. ๒๕๓๖ ไดรบั แตง ตง้ั เปนพระธรรมทตู ประจําอาํ เภอเมอื งปทมุ ธานี

งานสาธารณูปการ
พ.ศ. ๒๕๑๔ ไดควบคุมดูแลสนับสนุนและรวมสรางฌาปนสถาน (เมรุ)
สิ้นคากอสราง ๓๗๕,๐๐๐ บาท และศาลาบําเพ็ญกุศลหลังใหญเปนอาคาร
คอนกรีตเสรมิ เหล็ก พรอมดวยส่ิงอํานวยความสะดวก ตา ง ๆพ.ศ. ๒๕๓๐ ไดควบคุม
ดูแลสนบั สนนุ และรวมดําเนินการกอ สรา งอโุ บสถหลงั ใหม จนเสรจ็ สมบูรณ (จดั งาน
ฝงลูกนิมิตผูกพัทธสีมา เม่ือ ๑๖ - ๒๔ มกราคม ๒๕๔๒) ส้ินคากอสรางประมาณ
๑๐,๐๖๑,๓๙๓ บาท (สิบลา นหกหม่นื หน่ึงพันสามรอยเกาสบิ สามบาทถว น)
นอกจากน้ี ยงั ไดเปนผูนาํ และสนบั สนุนในการกอสรา งซอมแซมและปรับปรงุ
เสนาสนะตลอดจนโบราณสถานตาง ๆ ภายในวัดข้ึนมาใหม เชนซุมประตู ,ศาลา
บําเพญ็ กศุ ลรายรอบ ฌาปนสถาน , กุฏสิ งฆ (เปนอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก ๒ ช้ัน
๖ หอ งรวม ๖ หลัง ๓๖ หอง) กฏุ ิสงฆเรอื นไมสักทรงไทยโบราณ ๗ หลงั , หอสวดมนต
๑ หลัง, หอฉัน ๑ หลังโรงเรียนปริยัติธรรม ๑ หลัง, หอบาลีวิทยาคาร ๑ หลัง,
ศาลาทา นาํ้ และอ่นื ๆ อกี หลายรายการ

สมณศักดิ์
พ.ศ. ๒๕๐๗ เปน พระใบฎกี า ในฐานานกุ รมของพระธรรมานสุ สารี (คาํ นงึ ตสุ สฺ โิ ก)
พ.ศ. ๒๕๐๙ เปน พระสมหุ  ในฐานานกุ รมของพระธรรมานสุ สารี (คาํ นงึ ตสุ สฺ โิ ก)
พ.ศ. ๒๕๑๐ พระกรรมวาจาจารย (คูสวด)
พ.ศ.๒๕๒๐ ไดรับพระราชทานสมณศักดิ์ เปนพระครูสัญญาบัตร เจาคณะ
ตาํ บลชั้นตรี ราชทนิ นาม “พระครูปทมุ รตั นพิทกั ษ”
พ.ศ. ๒๕๒๒ เปน พระอุปชฌาย
พ.ศ.๒๕๒๘ ไดรับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เปนพระครูสัญญาบัตร
เจาคณะตําบลชัน้ โท ในราชทินนามเดิม
พ.ศ. ๒๕๓๖ เปนพระวินยาธิการ ประจาํ อําเภอเมอื ง จังหวดั ปทุมธานี
พ.ศ. ๒๕๔๖ เปนพระวนิ ยาธกิ าร ประจาํ อําเภอเมอื ง จังหวัดปทมุ ธานี
พ.ศ.๒๕๔๗ ไดรับพระราชทานเล่ือนสมณศักดิ์ เปนพระครูสัญญาบัตร
เจา คณะตําบลช้ันเอกในราชทนิ นามเดมิ
พ.ศ.๒๕๕๙ ไดรับการแตงตัง้ เปนพระครสู ญั ญบัตรเจา คณะอาํ เภอช้นั โท

๑๒

มูลกรณียเรอื่ งสรา งพระพุทธเจดียมณฑป
บรรจพุ ระบรมสารีริกธาตุ ณ วดั เทยี นถวาย
คดั จากฉบับพมิ พ พ.ศ. ๒๔๙๘ และ ๒๔๙๙
ขา พเจา รสู กึ ภาคภมู ใิ จอยวู า นบั เวลาตงั้ แตข า พเจา ไดร บั หนา ทเ่ี ขา ปกครองวดั
เทียนถวายน้ี ขาพเจา ไดจ ัดการทํานุบาํ รงุ วัดโดยกอสรา งปฏิสงั ขรณโบสถ ศาลา กฏุ ิ
ถนน ใหเจริญกาวหนาเปนลําดับมา จนเวลายางเขาป พ.ศ. ๒๔๙๓ ขาพเจามีอายุ
๗๒ ป รูสึกวาประสาททุกสวน ทรุดโทรมและเสื่อมทรามลงตามลําดับประกอบทั้ง
สุขภาพก็ไมรูจะสมบูรณดีนัก เปนเหตุใหปฏิภาณไหวพริบความรูสึกนึกคิดทุกสวน
เสอื่ มทรามลงมากแตก อ็ าศยั คณุ ธรรมทไ่ี ดเ จรญิ อานาปานสั สตกิ มั มฏั ฐานอบรมจติ ใจ
เปน ลาํ ดบั มา แมท กุ ขเวทนาจะบบี คน้ั มากขน้ึ เทา ใดกต็ าม ขา พเจา กพ็ ยามทาํ จติ ใจให
ผอ งใสเจรญิ ดว ยคณุ ธรรมของพระพทุ ธองคเ ปน ทย่ี ดึ มนั่ ไวต ลอดมาแตเ มอื่ ไดพ จิ ารณา
ถงึ สงั ขารตนเองแลว เปน เสมอื นเครอื่ งจกั รกลทช่ี าํ รดุ เดนิ ไมส ะดวก จงึ มองเหน็ ฝง ของ
สงั สารวฏั ฏไ ดใ กลเขา มาทุกที อายขุ ยั กค็ งจะไมจ ีรังยั่งยนื ตลอดไปเทาใดนกั ขา พเจา
จึงต้ังใจจะสละมูลคาอันเปนปจจัยสวนตัวเทาที่มีอยูใหหมดส้ิน ไปดวยการกอสราง
ถาวรวัตถุ เพ่ือใหเกิดประโยชนแกประเทศชาติ ศาสนาตลอดจนพุทธศาสนิกชนสืบ
ตอ ไปในเบอื้ งหนา ตามกาํ ลงั ความสามารถทขี่ า พเจา จะพงึ กระทาํ ได ความประสงคอ นั
ยง่ิ ใหญข องขา พเจา นนั้ กม็ งุ ทจ่ี ะปฏสิ งั ขรณอ ารามนใี้ หเ จรญิ สถติ สถาพรตลอดไปจน
เปน มรดกของบรรพชนในรนุ หลงั ๆมลู เหตทุ ่ที ําใหด าํ รใิ นการกอ สรา งพระพุทธเจดยี 
มณฑปนี้ ขาพเจาไดเจริญวิปสสนา และสวดมนตอธิษฐานเพื่อใหบังเกิดความสวัสดี
แกประชาชน ชาติ ศาสนาตลอดมา คนื วนั หนึ่งขาพเจา ไดน อนหลบั สนทิ และฝนไปวา
มีชีปะขาวคนหนึ่งสีเนื้อดําแดง นุงผาขาวโจงกระเบนคาดพุง อายุประมาณ ๖๐ ป
ไดเ ขา ไปหาขา พเจา ขา งเตยี งนอน และไดน ง่ั ลงบอกกบั ขา พเจา วา ถา ขา พเจา อยากได
พระบรมธาตุก็จงเปดโกศดู (ในโกศนี้เปนโกศใสพระธาตุและพระเคร่ืองรางตาง ๆ
ซึ่งขาพเจาไดรับมรดกมาจากตนตระกูลพรอมดวยตูเล็กใบหนึ่งตั้งบูชาไวท่ีขาง
เตียงนอนประมาณสกั ๔๐ ปแลว ซง่ึ ขา พเจา เคยเปดตูดู ไมเ คยพบเห็นพระบรมธาตุ
ทกี่ ลา วนเี้ ลยในความฝน นน้ั วา ขา พเจา หยบิ โกศออกมาเปด ดมู องลงไปในโกศเหน็ เปน
สเี ขียว สเี หลอื ง สแี ดง ติดอยูข างโกศ ในขณะฝนน้นั ขาพเจา ไมเชือ่ วา เปน พระบรม
ธาตุนึกวาคงมีผูหน่ึงผูใดนําเอากระจกสีตาง ๆ มาใสไวชีปะขาวจึงบอกซํ้าอีกวาให
ขาพเจาเอาน้ิวเข่ียลงไปในโกศ แลวขาพเจาจึงตกใจตื่นขึ้นและบันทึกความฝนไวใน
สมดุ รงุ เชา เมอ่ื ขา พเจา เจรญิ พระพทุ ธมนตเ สรจ็ แลว ไดน าํ โกศออกมาเปด ดู เมอื่ ไดน าํ

๑๓

พระธาตุและพระเครื่องรางตา ง ๆ ออกหมดแลว กไ็ มพ บพระบรมธาตุ จึงนึกแตในใจ
วาความฝนนี้เหลวไหลจริง แตเมื่อนึกถึงคําของชีปะขาวไดวา ใหเอาน้ิวลองเข่ียดู
ขาพเจาจึงไดเอาน้ิวลงไปควานดูกันโกศ พระบรมธาตุก็ติดนิ้วมือขึ้นมาโดยเขาถักไว
ดวยลวดทองคํา เมื่อตดั ลวดออกและสรงน้ําเสรจ็ แลว ขา พเจา รสู ึกเกดิ ความปติยนิ ดี
เปน อยา งยง่ิ กน็ าํ ไปบรรจแุ ละทาํ การสกั การะทกุ คนื วนั ตลอดมาจนบดั นี้ ผใู ดไดท าํ การ
สกั การะกเ็ กิดความสวัสดีแกเขาผนู ั้น ๆ เปน ลาํ ดบั ตลอดมา อนั ความฝนของขา พเจา
น้ีขอรับรองวาเปนความจริง มิไดแตงเสริมเพ่ิมเติมข้ึน แตอยางใด ขอทาน
พทุ ธศาสนิกชนทัง้ หลายจงพจิ ารณาเหตผุ ล ตามท่ีเห็นสมควรเถิด ดว ยเหตุน้ขี าพเจา
ไดพิเคราะหเห็นวาพระบรมสารีริกธาตุนี้เปนส่ิงที่หาไดยาก และมีมูลคาอันจะหาส่ิง
อน่ื มาเปรยี บเทยี บมิได ประกอบทัง้ เปน สิ่งอันศักด์ิสิทธบิ์ นั ดาลใหเกิดความสวสั ดแี ก
ผูที่ไดมาทําการเคารพสักการบูชาเปนเวลานานมาแลว ไมสมควรท่ีจะปลอยปละ
ละเลย ท้ิงไวใหตกเปนสมบัติของเอกชนในโอกาสตอไป ขาพเจาจึงไดดําริท่ีจะสราง
เจดยี เ ลก็ ๆ และนาํ พระบรมสารรี ิกธาตเุ ขาบรรจุไวเ ปน สมบตั ิของชาตศิ าสนาสบื ตอ
ไป คร้นั ตอมาในวนั หน่งึ พล.ต.จ. สุพจนพ ูลเกษ ไดขึน้ ไปเยีย่ มเพ่อื ทําการคารวะแก
ขาพเจา ขาพเจาจงึ ไดปรกึ ษาถึงเรอื่ งการจะสรา งเจดยี บรรจุพระบรมธาตนุ ี้ พล.ต.จ.
สพุ จน พูลเกษ ไดใ หคาํ ปรึกษาวา ไหน ๆ จะคิดกอ สรางแลว กค็ วรจะสรา งใหใหญโ ต
เพอื่ เปน ศรสี งา แกว ดั น้ี และจะไดถ อื วา เปน ปชู นยี สถานอนั สาํ คญั ของวดั หากจะจาํ ลอง
แบบวัดพระศรมี หาธาตุ ทีต่ าํ บลบางเขนมายอใหเลก็ ลง กจ็ ะทาํ ความงดงามใหแกวดั
ไมใ ชน อ ย สว นในเรอื่ งการเงนิ ควรขออนญุ าตทางราชการทาํ การเรยี่ ไรพทุ ธศาสนกิ ชน
มาสมทบทนุ ในการกอสรา ง พล.ต.จ. สพุ จน พลู เกษ รับวา จะชว ยดําเนิน การในเร่ือง
นี้ คร้ันตอมา พล.ต.จ. สุพจน พูลเกษ ม.ล.โสภิต นพวงศ นายชางใหญกรมโยธา
เทศบาลและนายสนุ ผูจัดการบริษทั แสงทอง จํากัด ไดพ ากนั ข้ึนไปนมสั การขาพเจา
อีกคร้ังหน่ึง จึงไดปรึกษาหารือในเร่ืองนี้กันอีก ม.ล. โสภิต นายชางใหญกรมโยธา
เทศบาลไดรับวาจะชวยเขียนและจัดหาแบบแปลนให โดยจะจําลองใหคลายกับวัด
พระศรมี หาธาตุ ภายใตเ จดยี จ ะไดบ รรจพุ ระพทุ ธบาทจาํ ลองไดด ว ย สว นนายสนุ ผรู บั
เหมารบั จะชว ยทาํ การกอ สรา งใหใ นราคาทพี่ อสมควร ทง้ั ๓ ทา นนแี้ ละเจา คณุ ปรยิ ตั ิ
สุธี วัดมหาธาตุกับคณะสงฆในวัดเทียนถวายไดชวยกันหาเงินมากอสรางพระพุทธ
เจดยี ม ณฑป พล.ต.จ. สพุ จน พลู เกษ เรมิ่ ทาํ การขออนญุ าตตอ ทางราชการทาํ การเรย่ี
ไรทั้งในสวนกลางและสวนภูมิภาคบางจังหวัด ผูที่เปนกําลังในการดําเนินงานนี้ก็มี

๑๔

ทานเจาคุณพระปริยัตสิ ธุ ี พล.ต.จ. สพุ จน พลู เกษ ม.ล. โสภติ นพวงศ และนายสุน
ผูรับเหมา บริษัทแสงทอง จํากัด เปนกําลังในการดําเนินการนี้ คร้ันเม่ือวันท่ี ๒๓
มีนาคม ๒๔๙๕ จึงไดประชุมคณะกรรมการจัดการทําพิธีวางศิลาฤกษ โดยพระครู
ไกรสรวิลาส วดั มหาธาตเุ ปน โหรผูวางกาํ หนดวันเวลาเพ่อื ใหเ กิดความสวัสดสี บื ตอไป
ในเบอื้ งหนา เม่ือเรยี่ รายไดเงินมาก็ลงมือกอ สรางเปน ลําดับเรอ่ื ย ๆ มา ขา พเจากไ็ ด
เอาเงนิ สว นตวั ทม่ี อี ยเู ขา สมทบในการกอ สรา ง นอกจากนย้ี งั มรี าษฎรในตาํ บลนมี้ าชว ย
ดวยแรงงาน เปนจํานวนมากกับไดมีคุณนายผะอบ นรเศรษฐสนิธ เจาของหาง
สรรพาณชิ สโตร พรอ มดว ยเจา คณุ วเิ ชยี รธรรมคณุ าธารและพระภกิ ษใุ นวดั พระเชตพุ น
ไดนําผากฐินมาทอดที่วัดเทียนถวาย และไดมอบมูลคาปจจัยเขาสมทบทุนในการ
กอ สรา งพระพทุ ธเจดยี ม ณฑป เปน เงนิ ๑๐,๐๐๐ บาท ครนั้ ในปต อ มา พล.ต.จ. สพุ จน
พลู เกษ พรอ มดว ยญาตมิ ติ ร ไดน าํ ผา กฐนิ ไปทอดทวี่ ดั นอ้ี กี ครงั้ หนงึ่ และไดม อบมลู คา
ปจ จยั เขา สมทบในการกอ สรา งพระพทุ ธเจดยี ม ณฑปเปน จาํ นวนเงนิ ๖,๐๐๗ บาท กบั
ไดคุณทองอยูและนางบุญสม โอวัฒนา ไดนําผากฐินมาทอดท่ีวัดน้ีอีกไดสงมอบเงิน
๕,๐๐๐ บาท เขา สมทบทุนในการกอสรา งพระพุทธเจดยี มณฑปดวย นอกจากนี้กม็ ี
ขา ราชการพอ คา ประชาชน ไดส ละทรพั ยช ว ยในการกอ สรา งนอ้ี กี เปน จาํ นวนมาก ถงึ
กระนนั้ กด็ จี าํ นวนเงนิ ทกี่ อ สรา งกย็ งั ไมเ พยี งพอ ขา พเจา จงึ ไดข อความชว ยเหลอื ไปยงั
พณ ฯ นายกรฐั มนตรี ในฐานะเปน รฐั มนตรีวาการกระทรวงวัฒนธรรม พณ ฯ นายก
รัฐมนตรีไดสงเงินมารว มในการกุศลนอ้ี กี ๔๕,๐๐๐ บาท โดยมนี ายเชวง ไซยสตุ ผวู า
ราชการจังหวัดปทมุ ธานี ไดเขา รวมชว ยเหลือและดําเนนิ การนอี้ กี ผูหน่ึง การกอ สรา ง
พระเจดยี ม ณฑปนนี้ บั แตไ ดล งมอื กอ สรา งตลอดมากวา จะแลว เสรจ็ เปน เวลา ๒ ปเ ศษ
พระพุทธเจดียมณฑปจึงไดสําเร็จลงดวยความเรียบรอย รวมเปนเงินคากอสรางเปน
จาํ นวนเงนิ สองแสนกวาบาท การทีก่ ารกอ สรา งตอ งลา ชา ไปบางท้ังน้ี ก็เนือ่ งจากฤดู
ฝนไมอ าจขนวตั ถกุ อ สรา งไปดาํ เนนิ การได ขา พเจา รสู กึ ปลาบปลมื้ ปต ยิ นิ ดใี นมหากศุ ล
สว นนเี้ ปน อยา งยงิ่ โดยระลกึ ถงึ ทา นพทุ ธศาสนกิ ชนและศษิ ยานศุ ษิ ยท ง้ั บรรพชติ และ
คฤหัสถ ท่ีไดรวมมือกันชวยเหลือใหสําเร็จผลบรรลุที่หมาย ไดสรางพระพุทธเจดีย
มณฑปสาํ เรจ็ ลงเรยี บรอ ย และจะไดบ รรจพุ ระบรมธาตลุ งไดใ นเจดยี  ซง่ึ สรา งพระพทุ ธ
เจดียมณฑปครอบไวเปนปูชนียวัตถุ สําหรับพุทธศาสนิกชนจะไดทําการเคารพ
สกั การะสบื ไป ขาพเจาจึงขอถือโอกาสขอบคุณแกบรรดาผูช วยดาํ เนนิ การนี้ และผูที่
ออกกาํ ลังแรงกําลังทรพั ยไ วใ นทนี่ ้โี ดยทัว่ กัน

๑๕

เนอ่ื งดว ยมลู กรณดี งั ไดกลาวมาแลวนนั้ หมอหลุยบา นประตนู ้าํ รังสิต ไดทราบ
ถึงการสรางพระพุทเจดียมณฑปนี้ จึงไดนําพระธาตุมาขอรวมบรรจุดวยอีกหนึ่งองค
ซง่ึ หมอหลยุ ไดช แ้ี จงวา พระธาตนุ ไี้ ดม าในทบ่ี ชู าโดยเสดจ็ มาเอง นอกจากนกี้ ย็ งั มพี ระ
ธาตขุ ององคลุ มิ ารและพระธาตขุ นาดเลก็ อกี หลายองค ทจี่ ะรวบรวมบรรจใุ นพระเจดยี 
มณฑปนี้ ตอ มาไดม คี ณุ ปราณี นางพยาบาลศริ ริ าช พรอ มดว ยญาตมิ ติ รไดน าํ พระธาตุ
มามอบถวายใหบรรจุดวยอีกสี่องค มีสวนสัดและขนาดงดงามตามตําราพระธาตุ
ขา พเจา จงึ ไดร บั ไวเ พอื่ กระทาํ พธิ บี รรจใุ นคราวเดยี วกนั และจะไดเ รมิ่ ทาํ พธิ บี รรจใุ นวนั
ที่ ๖ มนี าคม ๒๔๙๘

อน่ึง การกอสรางพระพุทธเจดียมณฑป จนกระท่ังถึงงานบรรจุพระบรมธาตุ
และทําพธิ ฉี ลองในวนั ที๖่ - ๗ - ๘ มนี าคม นนี้ ้นั ก็ดว ยความอุปการะของคณุ พร
สมกณุ ฑลจนิ ดา พระพเี่ ลยี้ ง และคณุ จนิ ตนา พลานชุ แมบ า น นายแพทย นางพยาบาล
โรงพยาบาลศริ ริ าชทกุ ๆ ทา นใหก ารรักษาพยาบาลขาพเจา จนมีพลานามยั จดั งาน
ครง้ั น้ี ไดจ งึ ขอขอบคณุ และอนโุ มทนาไวใ นทนี่ ดี้ ว ยดว ยความสาํ เรจ็ อนั ใหญย งิ่ นข้ี า พเจา
ไดเขานง่ั ภาวนาตอ หนาพระบรมธาตนุ ึกถงึ พระพทุ ธบารมีคณุ ตามบทคาถาวา : -

อติ ิปารมติ าตสึ า อิติสพฺพฺ ู มาคตา
อิติโพธมิ นุปปฺ ตโฺ ต อิติปโส จ เต นโม.
ขออํานาจพระพุทธบารมีคุณของพระพุทธเจาทั้งสามสิบทัศ จงพิทักษรักษา
ชาติ ศาสนา พรอ มทงั้ พทุ ธมามกะชนผเู คารพนบั ถอื ใหไ ดร บั ความสวสั ดเี จรญิ งอกงาม
ดว ยความสุข ตลอดกาลนานเทอญฯ

พระปทุมวรนายก
อดีตเจา คณะจงั หวดั ปทุมธานี

๑๖

อวสานลิขติ
ขา พเจา พระปทมุ วรนายก อายุลวงแลวได ๗๐ ปเ ศษ รสู กึ ใจวาใกลวันอวสาน
จักถึงท่ีสุดแลวแตยังระลึกถึงคุณของ ชาติ ศาสนา ท่ีไดอุปถัมภบํารุงใหชีวิตของ
ขาพเจาเจรญิ มาจนถงึ บัดนี้ ดว ยความขอบใจทโ่ี รคภยั ไขเจบ็ ใหเ กยี รตคิ ณุ แกขา พเจา
เปน ลาํ ดบั มา ในป พ.ศ. ๒๔๙๙ รา งกายของขา พเจา ยังสมบรู ณอ ยบู างสว น เปนเหตุ
ใหข า พเจา ไดบ าํ เพญ็ กรณยี กจิ ตามระเบยี บการของพระพทุ ธศาสนาได ป พ.ศ. ๒๔๙๙
ขณะเมื่อขาพเจาสวดมนตเสร็จแลว เขาท่ีจําวัด หลับไดสนิทดี จนถึงเวลาประมาณ
๑.๐๐ น.เศษ ขณะทีข่ า พเจากาํ ลังจาํ วดั หลบั สนทิ นั้น ไดฝ น เห็นภาพกะทาชายผูหนึ่ง
อายปุ ระมาณ ๖๐ ปเศษ นงุ ขาวโจงกระเบนหม ขาว เขา ไปใกลท่เี ตยี งนอนแลว ปลุก
ขา พเจา วา “ทา น ทา น ทานอยากจะไดพระบรมธาตุ หรือ ทา นจงเปด โกศของทาน
ดูซี” (โกศใบน้ีพรอมดว ยตูเล็ก ๑ ใบ ตกู วาง ๑ คืบ สงู ๑ คืบเศษ มโี กศใสพ ระธาตุ
พระเครอื่ งอยใู นนนั้ ดว ย ขา พเจา ไดร บั มรดกมาจากตน ตระกลู เมอื งนนท คลองบางซอ่ื
ไดบ ูชาอยกู วา ๑๐ ป
ขา พเจา เปด ตแู ลว นาํ โกศออกมาเปด ดู เมอื่ เปด โกศเอาพระธาตแุ ละพระเครอื่ ง
ออกหมดแลว ไมเห็นมีอะไรเปนที่แปลกตา จึงผินหนาไปหัวเราะเยาะกะทาชาย
กะทาชายเขาตอบมาอกี วา ทา นเอานว้ิ คนลงไปใหถ งึ กน โกศซี , ขา พเจา ไดก ระทาํ ตาม
กะทาชายนนั้ บอก เมอื่ ยกมอื ขนึ้ มาพน ปากโกศกม็ องเหน็ พระบรมธาตตุ ดิ ปลายนว้ิ มา
โตประมาณเทา ซกี เมด็ พรกิ ไทย อยา งเลก็ ขา พเจา จงึ อญั เชญิ ประดษิ ฐานบนพานทอง
ตั้งสักการบูชาในคืนนั้นดวยความยินดีเปนอยางย่ิง ตั้งใจจะสรางพระพุทธเจดีย
เพอ่ื เปน ทสี่ กั การบชู าทง้ั สว นตวั และสว นพทุ ธศาสนกิ ชน ขา วมงคลนไ้ี ดก ระจายแพร
หลายไป ทราบถงึ พทุ ธศาสนกิ ชนเปน สวนมาก ผูทเี่ ลื่อมใสศรทั ธามาก ไดส งเงนิ เขา
มาสมทบการกอสรางเปนจํานวนมาก ขาพเจาจึงคิดเปล่ียนวิธีสราง เปนรูปมณฑป
เพื่อประโยชนแกชาติศาสนาตอไป แตในปน้ันเหตุการณของโลก กําลังฉุกเฉินและ
คบั ขันอยู ดวยการสงครามรอทศิ เดชะพระบารมีคุณแหงพระพุทธศาสนา ทําใหชาติ
ไทยเราเจริญเปน ลําดบั มา ขา พเจา เมื่อไดเ หน็ และทราบอภนิ หิ ารของพระบรมธาตุ
น้ีแลว เกิดความเลื่อมใสเปนอยางยิ่งขาพเจาพูดน้ีพูดตามความเห็นอภินิหารของ
พระบรมธาตุ และตามความเปนจริงทุกอยาง ในเรื่องท่ีไดพระบรมธาตุและเห็น
พระอภนิ หิ าร ทพี่ ดู ถงึ อภนิ หิ ารของพระบรมธาตนุ น้ั เปน ความจรงิ ทกุ ประการ เพราะ
ขาพเจาเปน สมณะมีศีลเปน ท่ีรักย่งิ

๑๗

เมอื่ การกอ สรางมณฑป และบรรจุพระบรมธาตเุ สรจ็ แลว เมอื่ กาํ ลงั จําวดั หลบั
สนิทดี ไดฝ นไปวา มใี ครมาบอกพระคาถาให

พทุ โธ พทุ ธานงั พทุ ธะลาภงั วภิ าสติ งั พทุ ธะตงั สะมะนปุ ต โต พทุ ธะโกตงั ชวิ หา
สวุ ณั ณังมะธวุ าจัง ปยงั มะมะ ฯ

พระคาถานี้ ขา พเจาไดโดยฝน และไดท อ งอยกู าํ ลงั หลับเหมอื นละเมอ สกั คร่งึ
ช่ัวโมง เมอื่ ตน่ื ข้ึนจงึ ไดรบี บนั ทกึ ไวในสมดุ เม่ือขาพเจาตนื่ ขึ้นแลว จึงไดนําตน ฉบบั ไป
กราบเรยี นหารอื กบั เจา คณุ พระพมิ ลธรรมวดั มหาธาตทุ า นรบั รองวา ไมม อี กั ขระตวั ใด
ทจี่ ะผิดพลั้ง หรือผดิ ระเบยี บพระพุทธคาถา ทานขอตน ฉบับไว๑ แผน เมอ่ื ขาพเจา
กลับมา พบทานผูหญิงคนหน่ึง ไดอานแลวมีความเล่ือมใสมาก พิมพมาใหราวสัก
๑,๐๐๐ จบ โดยบอกวา ขอใหแ จกพวกเราใหทราบทัว่ กันหนอย แตเสียดายทีย่ งั ไม
พบคณุ หญิงผนู นั้ เพือ่ แจง เรอื่ งใหทราบจะยนิ ดมี าก สว นขา พเจา กลบั มาถึงวัด ไดนํา
พระคาถาขนึ้ บชู า คดั เอาหวั ใจของคาถา สรา งขนึ้ เปน องคพ ระสรา งมณฑปขนึ้ ๑ หลงั
ราคา ๓๓,๓๐๐ เศษ เมอ่ื มณฑปเสร็จ แลวจะไดนําพระพทุ ธลนิ้ ทอง ท่สี รา งขนึ้ ดวย
หัวใจพระพุทธคาถา ขึ้นประดิษฐาน เปดโอกาสใหพุทธศาสนิกชนไดทําการสักการ
บูชาใหสมความปรารถนาในเร็ววันน้ี ขอทานทั้งหลาย จงต้ังใจทําสักการบูชา เพ่ือ
ความเจริญของชาติ ศาสนา ของเราตอไป

ที่ขาพเจาพรรณนามาน้ี ดวยความจริงที่ขาพเจาไดเห็นมาแลวทุกประการ
โอกาสนอยทีจ่ ะพิมพห นังสือเร่อื งนี้แจกกันโดยท่ัวถงึ ขอทา นท้งั หลาย จงไดรับความ
สวัสดแี ละเจรญิ งอกงาม ดวยความสขุ โดยทว่ั กนั เทอญ

พระปทมุ วรนายก
อดตี เจาคณะจงั หวดั ปทมุ ธานี

๑๘

“บางตอน”
จากหนงั สอื “นานานพิ นธ” ของพระปทมุ วรนายก ฉบบั พมิ พ พ.ศ. ๒๕๐๕
ส่ิงท่ีมีข้ึนเปนข้ึนโดยผิดธรรมดา หรือนาอัศจรรย ตลอดจนความฝนเปนตน
คตขิ องทา นโบราณถอื วา เปน นมิ ติ หรอื เปน ลางเครอื่ งหมายของความเจรญิ หรอื ความ
เส่ือมทรามอยางศักดิ์สิทธ์ิ แลวแตสิ่งท่ีผิดธรรมดานั้นจะแสดงลักษณะใหทราบผล
ทานวิญู ชนจึงวางตํารับตําราไวเปนเคร่ืองพยากรณเปนสวนมาก แตนิมิตความ
หลากหรอื อศั จรรยน ั้น มกั จะมแี กทานผมู บี ุญหนักศักดใ์ิ หญโ ดยมาก โดยกศุ ลากศุ ล
ผลใหปรากฏ ทานผูที่ไดอานหรือศึกษาคัมภีรปฐมสมโพธ์ิอันเปนประวัติของ
พระพทุ ธเจา หรอื ชาดกตา ง ๆ ตลอดจนประวตั ิศาสตรเชนประวตั ขิ องพระนเรศวร
มหาราช คราวทํายุทธสงครามกับพระมหาอุปราชา ผูไดศึกษาและอา นฟงแลว กย็ อ ม
จะทราบไดด ี
เมื่อปพุทธศกั ราช ๒๔๖๐ ในราวปลายเดือน ๑๒ ขาพเจาฝนวา พระพุทธเจา
หลวงนําโกศสมเด็จพระวันรัต ( แดง ) วัดสทุ ัศน ซึ่งเปนบุพพาจารยและผจู ัดการสง
พระครูศีลานุโลมคุณข้ึนมาอยูวัดเทียนถวายนํามาพระราชทานแดพระครูศีลานุโลม
คณุ ทีป่ ลายสะพานน้ําหนาวดั มีทหารหามแครโกศอันดาดดว ยผา ขาว๔ คน พระครู
ศีลานุโลมคุณเปนผูนําจูงผาขึ้นมา ขาพเจาถือฉัตรนําหนา พอข้ึนมาถึงสะพานหนา
โบสถก็พอดีต่ืนจากหลับ ขาพเจานึกวาเปนความฝนที่นาอัศจรรย ซ่ึงไมเคยพบเคย
เหน็ ครนั้ ลว งเวลามาถงึ เดอื นอา ยเวลาเชา หอมดอกไมฟ งุ ไปทว่ั ทงั้ วดั และหอมอยอู ยา ง
นเ้ี ปน เวลา ๓ วนั พระเณรสว นมากตา งพูดถามกันวา หอมดอกอะไร ในเชา วันท่สี าม
ขาพเจาตรวจคนจึงพบตนรวงผึ้ง ซึ่งปลูกไวทางรั้วกุฏิทิศตะวันออกกําลังออกดอก
สะพรง่ั เตม็ ตน มกี ลนิ่ หอมมาก แตธ รรมดาดอกรวงผง้ึ ไมเ คยมกี ลนิ่ หอมเชน นี้ ขา พเจา
จึงนําเรื่องมาเรยี นใหทานพระครูทราบ แตทา นไมไ ดท าํ นายทายทกั แตอยา งใด เปน
แตพูดวาดอกรวงผึ้งไมเคยหอม เรื่องนี้จึงเปนอันเงียบไป ครั้นตอมาในเดือนน้ัน
ทานก็ไดรับเลื่อนยศสมณศักดิ์ขึ้นเปนพระครูธรรมานุสารี ศีลสาราภิรักษสังฆวาหะ
ตาํ แหนง เจา คณะจงั หวดั ปทมุ ธานใี นปน นั้ ครน้ั ตอ มาถงึ วนั ท่ี ๑๒ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๔๖๔
ทานไดรับเลื่อนสมณศักด์ิขึ้นเปนพระราชาคณะที่ พระธรรมานุสารี ศีลสาราภิรักษ
สงั ฆปาโมกข โดยทรงเหน็ ดเี หน็ ชอบของพระเจา วรวงศเ ธอ กรมหลวงชนิ วรสิริวัฒน
เจา คณะใหญห นกลาง ทรงเสนอขอแตง ตง้ั ทงั้ สองตาํ แหนง แตก อ นทจี่ ะทรงแตง ตงั้ เปน
พระครูธรรมานุสารี ตําแหนงเจาคณะจังหวัดปทุมธานีน้ัน พระองคทานรับสั่งในที่

๑๙

ประชุมมีผูคัดคานอยูบางโดยเห็นวาทานมีอัธยาศัยหนักแนนเกินไปในฝายสมถะ
เกรงวา จะดาํ เนนิ งานไปไมส ะดวก เพราะทางการกาํ ลงั จะจดั การศกึ ษาของคณะสงฆ
ใหเขาระเบียบองคคุณของนักธรรม ฉันรับรองวามีศิษยที่สามารถจะทํางานแทน
ทกุ อยางได เมือ่ ขา พเจาไดทราบพระกระแสรบั ส่ังเชน นี้แลว ยินดดี ว ยความรู

ในใจวา เปน โอกาสท่ีจะไดฉ ลองพระเดชพระคณุ ทา นและบําเพ็ญศาสนกจิ ได
เตม็ ความสามารถ ดว ยเหตนุ ี้ กรณยี กจิ ทกุ อยา งทง้ั ฝา ยปรยิ ตั แิ ละฝา ยบรหิ าร อนั เปน
หนา ทข่ี องเจา คณะจังหวัดจะพงึ กระทํา ขาพเจา ตอ งรบั ภาระเปนกําลังชวยทา นดว ย
ความสุจรติ ใจ

เรอ่ื ง โลกหมนุ (วฏฎ โก โลโก ) เรง รุดหนา
โลกมีกําลัง เปน คนเฉื่อยชา
สูเจาอยา ทาํ ตน ลึกใหท ันโลก อยาตดิ หลม
จงรีบกาวสาวขา เรง รูสํานกึ ตน ๆ
ผูติดหลมโลกลึก

หลม ของโลกในทน่ี ้ีมอี ยู ๕ แปลง คือ
๑. ความโง
๒. เกียจคราน
๓. โกรธงาย
๔. ใจจืด
๕. ลบหลู
ผูติดหลมใน ๕ แปลงนี้ แมแปลงใดแปลงหนึง่ ชอื่ วา เดินไมทนั เพื่อน ชีวิตจกั

เปลาเปลยี่ วไมส ดใสหรอื จกั แหงแลง ตลอดกาล ฯ
พจนสภุ าษติ นี้ ควรต้ังเปน กระทูบทนาํ ใหยวุ ชนจดจาํ ไวเปนหลักการในแผนก

จริยศกึ ษา พรอมดวยคําอธบิ ายใหทราบเหตผุ ลคติทางดําเนินของโลกดวยตอแตน ั้น
ผูสอนหรือผูอบรม ก็ควรเลือกเก็บขอธรรมตางในแผนกคิหิปฏิบัติอันมีอยูในหนังสือ
นวโกวาท นํามาช้ีแจงใหสมเหตสุ มผลทัง้ ฝายดฝี ายชว่ั เพอ่ื ผูฟง ถอนตนข้นึ จากหลม
ไดพ รอ มทัง้ ๕ แปลง ใหเปน ลาํ ดับประจําวัน โดยช้ีแจงถงึ เหตขุ องผทู ีจ่ ะถอนตนข้ึน
จากหลม แปลงที่ ๑ คอื ความโง กต็ อ งถอนขน้ึ ไดด ว ยการหมนั่ ศกึ ษาสดบั ฟง ใหจ งมาก

๒๐

หากจะนาํ ขอ ธรรมท้ัง ๕ ในการสรางตนเองตามอุดมคตขิ องชาติมาสอนกไ็ ด คือ
๑. ความเปน ผูฉ ลาด
๒.ความเปน ผูกลาหาญคลอ งแคลว
๓. ความเปนผูม กี ารศกึ ษาสดับฟงมาก
๔. ความเปน ผมู ีการจัดจําหลักธรรมและวิชาการไดแมนยํา
๕. เปนผปู ฏบิ ตั ชิ อ่ื ตรงเท่ยี งธรรมและสมควรแกธ รรม
คาํ อธบิ ายในหลกั การสรา งตนเองทงั้ ๕ ขอ น้ี มอี ยใู นหนงั สอื อดุ มคติ ซง่ึ ไดพ มิ พ

แจกไวท่ัวถงึ กนั แลว
สวนโทษของการตดิ หลมแปลงที่ ๒ ท่ี ๓ ท่ี ๔ กค็ วรเลอื กหลักธรรมตา ง ๆ ใน

คหิ ปิ ฏบิ ตั หิ มวด จตกุ กะมาสอนและอบรมใหส มเหตสุ มผลตามหลกั กระททู ตี่ งั้ ไวท กุ ๆ
แปลง ตวั อยา งเชน ผตู ดิ หลม ในแปลงท่ี ๒ เมอื่ ชโี้ ทษของความเกยี จครา น อดึ อาดเฉอื่ ย
ชา ใหท ราบแลว กพ็ งึ นาํ ขอ ธรรมคอื ทฏิ ฐธมั มกิ ตั ถะ ประโยชนค อื ประโยชนใ นปจ จบุ นั
มาแสดงใหฟ ง มีอฏุ ฐานสมั ปทาเปน ตน สวนหลมแปลงท่ี ๓ ที่ ๔ คอื โกรธงา ยใจจดื
ทงั้ ๒ แปลงนเ้ี ปน กเิ ลสอยา งตา่ํ และอปุ สรรคตดั ความเจรญิ ทกุ วถิ ที าง ฉะนนั้ การสอน
และการอบรม กค็ วรเลอื กเกบ็ ขอ ธรรมในหมวดจตกุ กะทก่ี ลา วแลว นตี้ ง้ั แตก รรมกเิ ลส
คอื ธรรมเครอ่ื งเศรา หมองใจ ๔ อยา งเปน ตน มาสอนและอบรมประจาํ วนั ตามวนั และ
เวลาทจ่ี ะกระทําได ฯ สวนหลม แปลงท่ี ๕ คอื ลบหลู ขอ นเ้ี ปน ภยั ท้ังสวนตวั และสว น
รวม มโี ทษทั้งปจ จบุ นั และอนาคตฉะนน้ั การสอนกค็ วรนาํ ความเคารพทั้ง ๖ ประการ
อนั เปนอดุ มคตขิ องชาตแิ ยกแยะมาสอนประจาํ วัน ทําความเขาใจใหแ จมใสทกุ ๆ ขอ
ตลอดจนสอนใหรูจักทําความเคารพตอวุฑฒบุคคล มีมารดาบิดาและครูอาจารย
เปนตนกับพึงมุงหมายใหรูจักรักชาติศาสนาเปนที่สุดดวย เม่ืออาจารยและครูไดสั่ง
สอนและอบรมตามนยั ทก่ี ลา วมาแลว นกี้ พ็ งึ มน่ั ใจเถดิ วา ไดท าํ กรณยี กจิ อันสมควรแก
ตาํ แหนงทกุ ประการแลว

ขอความสวสั ดี จงมีแกทานผูสอนและศึกษาอบรมโดยท่วั กนั ทกุ ทา นเทอญฯ
อยู ไหนไปก อเก้อื การเรียน
ดื้อ บดดอื้ ฝนเพยี ร อาจรู
นาน หนอ ยคอ ยเสถียร แทนปราชญ เกา แฮ
ดี โดง สงกลิ่นอู แซรซรองสรรเสรญิ

๒๑

คาถากรวดน้ําคําไทย
๑. อิมินาขาขอนบ พระสามภพ อดุ มญาณ
ตขู าสรางสมภาร กศุ ลไว ก็มมี าก
ศีลทาน การสดบั อเนกนับ ประจําป
อดใจถอื ขันติ ระงบั โทษ กเ็ ลสหนาฯ
๒. เนกขมั ม พรหมจรรย ตขู านั้น ประพฤติมา
อารี ตัวเมตตา มานะเอือ้ เก้ือการุณ
สละ สง่ิ ของรกั เปล้อื งปลดซัก ออกทําบุญ
ศรทั ธา คอื ตัวทุน เหตจุ ติ มุง พระนพิ พาน ฯ
๓. ขดุ บอ กอ ถนน อุทิศผล เปนสาธรณ
แทนคุณ บิดามารด สงเคราะหส งฆ และพราหมณช ี
วตั ถุ สังคหะ สรางธรรม เจด็ คาํ ภรี 
วนิ ัย ตัวบาลี เปน รากมน่ั พระศาสนา ฯ
๔. ตูห ีบ ประจงสรา ง ซอ มแซมบา ง ของเกา รา
บอกบญุ ไมฉ นั ทา มากนอ ยให ตามควรมี
บวชนาคและ เผาศพ พระบาทนบ จบชลุ ี
กฎุ สี ราง พระเจดีย ศรัทธาเพมิ่ ไมละวาง ฯ
๕. ขอพระ ดลจิตขา ผศู รัทธา การกอ สราง
เกดิ ไหนอยาไดห า ง ไดรว มศาสน พระทรงธรรม
ปฏิบัติ ตดั ใจย่งิ สลดั ทิ้ง สวนเวรกรรม
ชนใดใจอาธรรม ขอเกิดหาง สักรอ ยโยชน
๖. เกิดไหน อยา ไดแคลว จงใจแนว ตอประโยชน
คราวใด พระเจาโปรด ขา ลุลวง ถงึ นพิ พาน
บิดร และมารดา กับตัวขา เปนประธาน
เกดิ ใหน ช่นื ใจบาน ปญ ญายิง่ กวาฝูงชน ฯ

๒๒

๗. อินทรพ รหมศักดาเดช ทง้ั เทเวศ ท่ัวสากล
อาจารย ผบู อกมนต รบั ผลดว ย ชวยคํา้ จุน
เดชะ ขาแผผล ขอกศุ ล เขา อดุ หนนุ
ภรรยา (ชายวา )
อยไู หนใหอนุ ใจ สะพร่ังพรอ มบุตร ฯ ภัสดา (หญิงวา)
(นพิ พานปจ จโยโหตุ)

ลขิ ิตอวสานภาค ๑
เปนเร่อื งบันทึกความรเู ฉพาะตน
วนั ท่ี ๒๖ กนั ยายน พ.ศ. ๒๔๙๐ ตรงกบั วนั องั คาร อายคุ รบ ๖๓ ป ๕ เดอื น ๑๔ วนั ฯ

“ภารา หเว ปฺจกขฺ นฺธา”
เบญจขนั ธท้งั หลาย เปน ภาระทห่ี นักยงิ่ เวย ฯ

ปน ค้ี วามแปรปรวนของเบญจขนั ธไ ดท วมี ากขนึ้ กวา ทกุ ป บางเวลาจนเปน เหตุ
ใหม องเหน็ ความแปรปรวนของนามธรรมมากขนึ้ มตคิ วามเหน็ เปน สว นตวั วา อายจุ ะ
ไมเกิน ๖๖ ป เพราะโรคเกาโรคใหมเพ่ิมทวีมากข้ึนเปนลําดับ นับต้ังแตตนป พ.ศ.
๒๔๘๗ ตอ งทาํ การบรหิ ารตนเองทกุ คํา่ เชา พรอ มท้งั การฉันยา ทายาหยอดยา เปน
กจิ ประจาํ วนั มาโดยลาํ ดบั สง่ิ ทร่ี บกวนมาก อะไรไมย ง่ิ ไปกวา โรคเสน ประสาท มอี าการ
ใหหงุดหงิดโกรธงายใจเร็ว เปนชองทางใหกิเลสมารภายในเขากลุมรุมใจจนนอนไม
หลบั ใหห วาดเสยี วพะวา พะวงั หว งใยเหมอื นหนงึ่ คนผเู ดยี วจะเดนิ ทางเขา สปู า ทเ่ี ปลย่ี ว
เม่ือจวนจะพลบค่ํา ฉะนั้น โอเบญจขันธนี้ เปนภาระท่ีหนักย่ิงจริงเชียวหนอ ? ทั้ง
กเิ ลสมารกค็ อยขตู ะคอกหลอกหลอนใหใ จสะดงุ หวาดเสยี ว ไมม เี วลาสงบไดจ นรา งกาย
ซบู ซดี เศรา หมองเปน ไปตามอาํ นาจของกฎธรรมดา ครนั้ ถงึ เวลาเชา วนั ท่ี ๒๖ กนั ยายน
พ.ศ.๒๕๔๐ ซึ่งเปนวันเขียนเรื่องน้ี นั่งอยูในหองท่ีวางแขก ระลึกถึงหลักธรรมและ
ถอยคําที่เคยปราศรัยกับทานผูหวังปฏิบัติธรรมสวนสูงผูหนึ่ง มีความเห็นไปในแง
เดยี วกนั วา ความสงบจากสง่ิ ทัง้ ปวงเปน ทางของความสงบสุขที่แทจ ริง ใจท่ีไมสงบได
กเ็ พราะไปรบั เอาภาระของเบญจขันธมาเปนอารมณ ฉะน้ันจึงตดั สินใจวา แตน ้ตี อ
ไปจะพยายามปลอบใจใหป ลอ ยวางเสยี ซ่งึ ภาระของเบญจขนั ธ ตามสวนตามชนั้ ที่จะ
ทาํ ได ชั้นตนกจ็ ะเรม่ิ จัดการกบั ภาระภายนอกกอน คือสมบตั ิหรือบริขารอันเปนของ

๒๓

มีอยตู ามสภาพปุถชุ นผูปกครองหมูคณะ และบานเรอื นจะมใิ หปะปนกนั สวนบา นให
เปน สว นบา น สว นวดั ใหเ ปน สว นวดั ซง่ึ จะไดจ ดั การโอนมอบอทุ ศิ ตามควรแกเ หตกุ ารณ
ดงั ทเ่ี คยจดั และมอบหมายใหสว นบชู ามาบางแลว คอื

๑. โตะ หมู ๙ เทา สิงหป ระดบั มขุ พรอ มทง้ั เครอ่ื งแกวท่ตี งั้ ประจาํ หมู ขออุทศิ
เปนเครือ่ งบูชาพระพทุ ธรูปปฏมิ ากรประจําหอสวดมนต

๒. โตะ หมูไ มสักทานํา้ มันสปี ระดู หมู ๙ หมู ๗ สองหมูพรอ มดวยเคร่ืองพาน
แกว ประแจกนั เชงิ เทยี นขออทุ ศิ ไวเ ปน เครอื่ งใชส าํ หรบั วดั เพอื่ ประโยชนแ กศ ษิ ยแ ละ
ประชาชนไดใ ชในการกุศลตาง ๆ

๓. เกา อห้ี มพู รอ มดว ยโตะ สาํ หรบั รบั แขก ๓ หมู อทุ ศิ เปน ของสงฆส าํ หรบั วดั ฯ
๔. เครอื่ งภาชนะตา ง ๆ ทเ่ี หลอื จากการบาํ เพญ็ กศุ ล หรอื การใหป น โดยความ
ขอบใจทัง้ สว นตวั และผจู ัดการท่เี หลืออยู คงใหเ ปนสมบัติของวัด ฯ

ลิขิตอวสานภาค ๒
วนั ท่ี ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๐
อายุของขาพเจา ไดเวยี นมาบรรจบครบ ๖๖ ป เมื่อเดอื น ๔ ป พ.ศ. ๒๔๘๙
รูสึกภาคภูมิใจคาดหมายวาชีวิตจักดํารงตอไปอีกได สมควรที่จะบําเพ็ญกุศลสวนใด
สว นหนง่ึ ใหเ ปน ประโยชนส ว นรวมเพอื่ เปน ทร่ี ะลกึ ของญาตมิ ติ รและศษิ ยานศุ ษิ ย เมอื่
ไดป ระชมุ ปรกึ ษาแลว เหน็ พอ งกนั วา ควรจะหลอ รปู ไวเ ปน ทร่ี ะลกึ เมอื่ เปน ทต่ี กลงแลว
ขาพเจาจงึ หวนระลึกถึงเจา คณุ ธรรมานสุ ารี อดตี เจาคณะจังหวดั ปทุมธานี สํานกั วดั
เทียนถวาย องคที่ ๑ ซึ่งเปนบุพพาจารย สมควรจะหลอรูปทานไวเปนที่ระลึกดวย
จึงไดจัดการหลอรูปข้ึนไวท้ังสององค พรอมทั้งมีการหลอพระพุทธรูปและหลอ
พระบาทจําลองดวย รวมจํานวนเงนิ ของผูบริจาคในการกุศลน้ีทง้ั สิน้ หม่นื เศษ เมอ่ื ใช
จายแลวยังคงมีเงนิ เหลือประมาณสองพนั บาทเศษ ฯ
ครน้ั ลว งถงึ พ.ศ. ๒๔๙๐ ดว ยเหตทุ มี่ ที นุ เหลอื จากการหลอ รปู ขา พเจา จงึ ปรารภ
จัดการสรางพระไตรปฎกเปนสํานวนเทศนาตามฉบับกรมการศาสนา จึงไดเพ่ิมทุน
ของขา พเจา อกี ๑,๕๐๐ บาท รวมกบั ทนุ ทเี่ หลอื จากการหลอ รปู เปน เงนิ ๓,๕๐๐ บาท
ตงั้ เปน ทนุ สรา งพระไตรปฎ ก มคี ณะญาตมิ ติ รศษิ ยานศุ ษิ ยเ ขา มาสมทบอกี รวมรายรบั
ท้งั สิ้น ๑๑,๕๐๓.๖๕ บาท ซึง่ ไดบ ันทึกช่อื ของผบู ริจาคลงในลานทอง เก็บไวในตพู ระ
ไตรปฎกเปน ท่รี ะลึกดว ยแลว ถึงกระน้นั เงนิ ก็ยังเหลือประมาณ ๖๕๓ บาทเศษ จึงได

๒๔

ปรารภสรางธรรมาสนอีก ๑ ธรรมาสน มผี ูเขาสมทบทุนอกี เปน สว นมาก เมื่อคิดราย
จายในงานกุศลท่ีกลาวมาแลวทั้งหมดเงินก็ยังเหลืออีก ๑,๐๐๐ บาท จึงไดนํามาใช
จายตั้งมูลนิธิบํารุงการศึกษาจังหวัดปทุมธานี และพิมพหนังสือคูมือภิกษุใหม แจก
จงั หวดั นนทบรุ อี กี สว นหนง่ึ เหลอื จากนน้ั บา งเลก็ นอ ยไดน าํ เขา ฝากคลงั ออมสนิ จงั หวดั
ปทุมธานี เพ่ือใชจายในการสรางพระไตรปฎก ซึ่งยังรับหนังสือไมเสร็จสิ้นอีกตอไป
ดว ยจํานวนเงนิ ตามบญั ชีเงินทีก่ ลาวมาน้ี เปน การตรวจคน ตามบัญชที ่ที ําไวเมอื่ คราว
หลอ รปู และสรา งพระไตรปฎ ก อาจจะขาดตกบกพรอ งหรอื เกนิ อยบู า งเปน ธรรมดา ฯ

ลิขติ อวสานภาค ๓
เรม่ิ เขียน เมื่อวันท่ี ๑๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๙๒
พอถงึ ปพ ทุ ธศกั ราช ๒๔๙๒ อายขุ องขา พเจาบรรจบครบ ๖๙ ป โรคอันเกดิ
จากสภาพของสังขารไดเริ่มทวีมากข้ึน รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ยอม
เสื่อมทรามแปรปรวนไมเปนไปตามประสงคแมจะรูสึกอยูบางก็เปนเหตุใหเสียกําลัง
ใจ แตกเ็ ปน กศุ ลท่ีสว นหนงึ่ ซ่ึงไดเ คยอบรมใจไวต ามหลกั อานาปานสั สตกิ ัมมัฏฐาน
ซึ่งไดพิมพแจกไวเปนสวนมากดวยแลว จึงพอเปนชองทางผูกใจในอานาปานัสสติ
กัมมัฏฐานและยังมีสวนยินดีวาอายุเจริญเกินคาด ครั้นถึงวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ.
๒๔๙๒ จึงไดรวมใจกับคณะศิษยและทายกทายิกาบําเพ็ญกุศลวันเกิดเปนการฉลอง
อายุ ในการนี้ไดจายปจจัยสวนตัวรวมกับของคณะศิษยและทานที่นับถือ ส้ินเงิน
๒,๒๔๘ บาท แตป จ จยั สว นตวั และเงนิ ทเ่ี หลอื จากการกศุ ลตา ง ๆ กบั เงนิ รายไดข องวดั
บางรวม ๘,๐๐๐ บาท ซึ่งไดฝากคลังออมสินในประเภทนิติบุคคล เพื่อปฏิสังขรณ
เสนาสนะ จึงปรารภซอมแซมปฏิสังขรณพระอุโบสถ ชางลงมือทําเม่ือเดือนมีนาคม
พ.ศ. ๒๕๙๒ ในการกุศลปฏิสังขรณพระอุโบสถนมี้ ิไดท ําฎีกาหรอื เรย่ี ไร เพราะเขา ใจ
วา ทุนมี อาจจะพอแลว แมก ระน้ันผูที่ทราบก็เกิดศรัทธาสละทรัพยเขารวมทุนทง้ั สนิ้
๗,๐๐๐ บาทเศษ รวมเขา ในจํานวนสมุดนิติ จึงรวมเปนเงินในกศุ ลสวนน้ี ๑๕,๐๐๐
บาทคงใชจายในการปฏิสงั ขรณอโุ บสถหมดเงินประมาณ ๘,๕๐๐ บาท จึงยังคงเหลือ
เงินตามบญั ชีท่ีฝากคลงั ออมสินสมุดนิติไวเพือ่ ฉลองอกี ๖,๕๐๐ บาท แตจํานวนเงนิ นี้
จะตองแบงใชคาพระไตรปฎกอีก ๓,๔๐๐ บาทจึงคงเหลือเงินที่ใชจายในการฉลอง
เพยี ง ๓,๑๐๐ บาท สว นการฉลองโบสถยังเปน อนิจจังอยู เพราะในปพ .ศ. ๒๔๙๒ นี้
พอยา งขนึ้ เดอื นเมษายน โรคภายในไดก าํ เรบิ รา ยแรงขนึ้ เปน ลาํ ดบั มอี าการปวดโครง

๒๕

ท้ังสองขาง จาํ วดั ไมห ลับ รา งกายทรดุ โทรมลง เมอื่ ทนความปวดไมไ หว พอถึงวนั ที่
๑๖ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๙๒ จงึ ตอ งลงไปรกั ษาตวั ทโ่ี รงพยาบาลศริ ริ าช โดยความเขา ใจ
เปน สว นตวั วา กระดกู โครงหกั เพราะถกู เหยยี บโดยไมเ จตนา เมอ่ื นายแพทยต รวจแลว
แนะนาํ วากระดกู ไมหกั ไดพ ักรกั ษาตัวอยูห น่งึ เดอื น รูส กึ วาการปวดโครงเบาลงมาก
แตยงั ไมหายขาด จงึ กลับขนึ้ มาวดั เมอื่ วนั ที่ ๑๘ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๒ ในระหวา ง
ท่ีพกั รกั ษาตัวอยทู โ่ี รงพยาบาลศิรริ าช ไดรับการรกั ษาพยาบาลพรอมทงั้ การอุปถัมภ
จากนายแพทยแ ละคณะนางพยาบาลอยา งดยี ง่ิ ซงึ่ จะลมื อปุ การคณุ ของทา นเหลา นนั้
เสยี มไิ ดเลย รา งกายสมบรู ณม ากขน้ึ มีนํา้ หนักถึง ๕๘ กิโล เม่ือกลับมาถึงวดั แลว มี
ผมู าขอถา ยรูปขา พเจา เสรจ็ แลวสงมาถวายขา พเจา ๒ รูป เมอื่ มองเหน็ ผาด ๆ

จาํ ไมไดเ พราะมคี วามอว นขนึ้ มาก คร้นั รบั มาพจิ ารณาจงึ จําได ขอน้สี อใหเห็น
อาํ นาจคุณของโรงพยาบาลศิรริ าชพรอมทงั้ ทา นผอู าํ นวยการและนายแพทยก ับคณะ
นางพยาบาล ซ่ึงทํากิจตามหนาท่ีดวยอัธยาศัยเปนอยางดียิ่งแตธรรมดาของสังขาร
ท้ังหลายไมเลือกวามีวิญญาณหรือไม ยอมมีโรครายไขเจ็บเขาครอบงําอยูทุกส่ิง
โดยเฉพาะชีวิตของมนุษยแลว จักไมอยูเกินไปกวา ๑๐๐ ป หรือจะเกินไปบางก็
จกั ตอ งแตกดับในวันใดวนั หน่ึงเปน แนนอน

นี่เปนความรูสึกตัวเม่ือกลับจากโรงพยาบาลแลว แมรางกายจะอวนทวน
สมบูรณขึ้นดวยอํานาจคุณยาของนายแพทยและนางพยาบาลท่ีอุปถัมภ ก็มิวายเวน
จากชราพยาธมิ รณะอนั เปน สงิ่ ท่แี นนอนเลย ดวยเหตุน้ีจึงไดปรารภความเพยี รอบรม
ใจใหรูสึกย่ิงขึ้นดวยวิธีเจริญอานาปานัสสติกัมมัฏฐานตามระเบียบการท่ีไดเรียบเรียง
ไว ผลทไี่ ดกเ็ ปน ทพ่ี ึงพอใจอยมู าก อยา งนอ ยก็ไดร ูไ ดเ ห็นส่งิ ท่ียังไมเคยเหน็ อันกาํ ลงั
ใจท่ีไดอบรมแลวแมยังไมถึงขีด หากทําดวยความเชื่อถือใหเกิดเปนนิมิตความรูสึก
นกึ คดิ ทอ่ี าจจะเปน ความจรงิ ใหป รากฏเปน ความรสู ว นตวั ได แตย งั ไมก ลา พอทจี่ ะเขยี น
เรื่องใหทานผูอื่นทราบตลอดได แตท่ีเขียนมาน้ีอาจเปนคุณของจิตตวิทยาข้ันตํ่า ๆ
สวนหน่งึ ทานนกั ศึกษาคงเขาใจไดด ี ฯ

๒๖

อนสุ นธิความติดตอจากภาค ๓
วันท่ี ๑๑ กมุ ภาพนั ธ พ.ศ. ๒๔๙๓
ปน้ีอายุของขาพเจาเม่ือนับโดยป ก็ยางเขาสู ๗๐ เต็ม แตกอนที่จะส้ินปเกา
ความแปรปรวนของเบญจขนั ธ รบเรา รกุ รนั มากขนึ้ โดยเฉพาะอยา งยงิ่ สว นนามธรรม
คอื
๑. เวทนา อารมณท เี่ ปน สขุ หรอื ทกุ ข และอเุ บกขาจะหาความเทย่ี งแทแ นน อน
สกั ชวั่ โมงหนง่ึ ไมได เปล่ียนแปลงยกั ยา ยทกุ ขณะ ทําใหจ ติ ใจระส่ําระสายไปตามดวย
ถา ไมรูเทา ปลอ ยไวก็เปน ภยั แกส มาธิจติ ฯ
๒. สัญญา ความจําไดห มายรกู เ็ ลอะเลือนเคลือ่ นคลาด แมน ยั นตาจะมองเห็น
ผูที่รูจักคุนเคยรักใคร บางทานจําไมไดวาเปนใครอยูที่ไหน แมจะสํารวมใจนึกแลวก็
จาํ ไมไ ด เปน เหตใุ หต อ งถามชอื่ ถามบา นผลทส่ี ดุ กเ็ ปน เหตใุ หเ สอ่ื มทรามในความนบั ถอื ฯ
๓. สังขาร ธรรมเครอ่ื งปรุงแตงใหเ กดิ ความรสู ึกนึกคิดในขณะพูดก็เส่ือมหาย
หดสน้ั จะนกึ ไดก เ็ ฉพาะสง่ิ หนงึ่ หรอื เรอื่ งหนง่ึ เทา นน้ั ขอ นนี้ บั วา เปน อนั ตรายและเปน
ภัยในสังคม เพราะขาดปฏิภาณความรูเทียบเคียงเหตุผล เหมือนคนโงที่เขลามึนตึง
ฉะนน้ั ฯ
๔. วญิ ญาณ ความรสู กึ ทางอายตนะทงั้ ๖ คอื เหน็ รปู ฟง เสยี ง ดมกลน่ิ ลมิ้ รส
และความสัมพันธอารมณเกิดกับใจก็เพ้ียนหดหมดไปทุกอยาง ดวยความรูสึกใจวา
ไมเ ทยี่ ง โดยเฉพาะตวั ท่ีเส่ือมมากก็คือ หูฟง ไมไดเ สียงไมไดศพั ท ไมร ูเ ร่ืองชัดเจนขึน้
ทุกวนั ๔ อยางน้ีเปน สวนนามธรรม เปน ความจริงแนแ ทวา ไมเ ท่ยี งสว นรปู ทีน่ ํามาพดู
ตอนหลังนี้ ก็เพราะรางกายอวัยวะท้ังปวงเม่ือดู แตภายนอก ก็เห็นวายังอวนทวน
สมบูรณอยูเพราะมีเสียงจากผูอ่ืนกลาวยกยองวา อวนทวนสมบูรณอยูเปนสวนมาก
แตท เ่ี ปน เชน นกี้ เ็ หน็ จะเปน ดว ยคณุ ยาและการพยายามปฏบิ ตั ริ า งกายตามกฎอนามยั
อยบู า ง ถงึ แมก ระนน้ั ความรสู ึกสว นตัวก็ยังมองเห็นโทษโดยแนนอนแลว วา รา งกาย
ไดทรุดโทรมเปล่ยี นสภาพมาเปน ลาํ ดบั แลว ความเทย่ี งจริงกจ็ ะเปนไปตามพระคาถา
วาอุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺณนฺติ ฯ สังขารท้ังหลายเกิดข้ึนแลวยอมดับไป ฯ จึงไดเรงการ
พิจารณาเพ่ือคนหาความจริงปฏิบัติมาตามลําดับ ดวยวิธีเจริญกัมมัฏฐานและอบรม
ใจเทาทจี่ ะทําได หวนระลกึ ถงึ หนาทีก่ ารงานอนั เก่ยี วกบั การปกครอง และการบาํ รงุ
พระพุทธศาสนาดวยการกอสราง รูสึกวาตองใชความเพงความคิดและความรอคอย
อันเปนภัยตอโรคเสนประสาทอยูมาก จึงพยายามเขียนใบลาออกจากตําแหนงมา

๒๗

๓ ครั้ง แตก็ยังไมเปนผลสําเร็จก็จําเปนตองปลอยและมอบหมายใหผูอื่นจัดการทํา
หนาท่ีแทนตามสมควร สวนการบํารุงพระพุทธศาสนาที่ทํามาแลวทุกครั้ง มีทาน
พุทธศาสนิกชนที่เปนญาติมิตรศิษยสหายบริจาคเงินเขาสมทบทุนดวยเปนสวนมาก
การกอสรางมีจํานวนเงินเหลือทุกคราวท่ีทํา สวนเงินที่เหลือไดรวบรวมฝากคลัง
ออมสินโดยนิติบุคคล เปนเงินใชบํารุงวัดเปนลําดับมาแตเม่ือปฏิสังขรณพระอุโบสถ
เสรจ็ แลว จํานวนเงนิ ในสมุดนิตยิ งั คงเหลืออกี ๓,๙๐๐ บาทเศษเพราะเงนิ สว นนเ้ี ปน
เงินบํารุงวัด มูลคาปจจัยสวนตัวไดสละเขาสมทบทุนทุก ๆ ป เปนจํานวนหลายพัน
บาทเมอื่ รสู กึ วา สมรรถภาพของตนจกั ไมส ามารถทาํ การไดต อ ไปอกี จงึ มอบหมายเงนิ
ท่ีเหลือใหคณะสงฆและทายกทายิกาของวัด ทําการบําเพ็ญกุศลเปนการฉลองโบสถ
มีกําหนดในวันขึน้ ๑๓ - ๑๔ คา่ํ เดอื น ๔ ปน ใ้ี นการกุศลนี้ ขา พเจาไดต ง้ั ใจอธษิ ฐาน
ตอหนาพระพุทธปฏิมากร โดยต้ังใจอุทิศมูลคาปจจัยบูชาพระพุทธศาสนาให
เจริญมั่นคงตอไป ฯ

ในการรว มใจรว มแรงบาํ เพญ็ กศุ ลตา ง ๆ ดงั ทไ่ี ดช แ้ี จงมาแลว กด็ ว ยความเคารพ
รักใครเทิดทูนพระพุทธศาสนาไวเบื้องบน ดวยกุศลท่ีสําเร็จผลมาแลวนี้ ขออํานาจ
คณุ พระศรีรัตนตรยั จงอภบิ าลคุมครองผบู ริจาคทรัพยแ ละกําลงั ใจกาํ ลังแรงทกุ ทาน
จงไดรบั ผลความสวสั ดี เจริญดว ย อายุ วรรณะ สขุ ะ พละ ท้งั ชาตปิ จจบุ นั และอนาคต
โดยท่วั กันทกุ ทานเทอญ ฯ

ตาํ รายาไทยประจําบาน
โดย

พระไสว ทองดเี จริญ
คดั จากฉบบั พมิ พ พ.ศ. ๒๔๗๐

๑. ยาธาตุบรรจบ
ลกู สมอไทย ๑ บาท สมอเทศ ๑ บาท โกฏสอ ๑ สลงึ โกฏเขมา ๑ สลึง เทยี น
ทั้งหาสงิ่ ละ๑ สลงึ ลูกจันทน ๑ สลึง ดอกจันทน ๑ สลงึ กระวาน ๑ สลึง กานพลู ๑
สลึง ลูกผกั ชีทัง้ ๒ ส่ิงละ๑ สลึง นา้ํ ประสาททองสตุ ๓ สลงึ รากไครเครอื ๒ สลงึ ใบ
พิมเสน ๓ สลงึ เปราะหอม ๖ สลึง การะบูน ๒ สลงึ สมุลแวง ๕ สลงึ อบเชย ๓ สลึง
ลูกเบญกานี ๑ บาท เปลือกกมุ ทั้ง ๒ สง่ิ ละ ๑ บาท ยาท้ังน้ี ตาํ ผงรับประทานแกล ม

๒๘

ในกองธาตใุ หล งปวดมวนรบั ประทานกบั นา้ํ กระทอื หมกไฟ ถา เปน บดิ นา้ํ เปลอื กแคตม
จุกเสียดรับประทานกับน้ํากระเทียมดองน้ําสมซา แกปวดทอง ทองข้ึน ทองเฟอ
รับประทานกบั นา้ํ ขิงน้ําขา ตามแตยักน้ํากระสายเอา เทอญ ฯ

๒. ยาหงษา
ทา นใหเ อาลกู จันทน ๑ สลงึ กระวานสลึงเฟอง กานพลู ๒ สลึง ดปี ลี ๒ สลงึ
เฟอง ลูกภลิ ังกาสา ๓ สลึง ลําพนั แดง ๓ สลึงเฟอ ง โกฏสอ ๑ บาท โกฏเขมา ๑ บาท
เฟอ ง เทียนดาํ ๕ สลึงเฟอ ง เทียนขาว ๕ สลงึ เทียนตาตกแตน ๖ สลึงเฟอง เทยี น
ขาวเปลอื ก ๒ สลึง ขงิ แหง ๔ สลงึ เฟอ ง เจตมูลเพลงิ ๒ บาท สมอไทย ๒ บาทเฟอ ง
สมอเทศ ๙ สลึง บกุ รอ ๙ สลึงเฟอ ง การะบนู ๑๐ สลึง พรกิ ไทยลอ น๕ ตาํ ลึง ๒ สลึง
เฟอ ง หศั คณู เทศ ๗ บาท ๓ สลงึ เฟอ ง ฯยาทง้ั นี้ ตาํ ผงละลายนาํ้ ผงึ้ หรอื นา้ํ ออ ยแดงนา้ํ
รอ น รบั ประทาน แกส าระพดั โรคกระสยั แกโ รคเหนบ็ ชา แกม ารทอ งใหญ แกไ สเ ลอ่ื น
แกลมบาทจิตต แกตามืดตาฟาง แกลมหหู นกั หตู งึ แกล มจุกเสียดเมือ่ ยขบ แกลมตี
พลุงขึ้นจับหัวใจใหสวิงสวาย ดังจะขาดใจใหมือเย็นตีนเย็น มักกลับเขาทองลั่นอยู
โครก ๆ รับประทานยานี้หาย ไดใชมามากแลว อยาสนเทหเลย ถาหญิงทรงครรภ
แลผูเ ปน ไขหา มรับประทานเปน อันขาด ฯ

๓. ยาสงั หารวาโย
ทา นใหเอามะหาหิงค ๑ บาท ใบหนาด ๖ บาท ใบคนทสี่ อ ๒ บาท การะบูน
๒ บาท เนอื้ ผลสมอไทย ๕ บาท เน้อื ผลสมอเทศ ๒ บาท เน้ือผลสมอพเิ ภก ๒ บาท
กระเทียม ๒ บาท ไพล ๖ บาทวานนํา้ ๕ บาท ดีปลี ๔ บาท ชงิ แหง ๔ บาท เจตมูล
๔ บาท พริกไทยลอน ๑๐ บาท ผิวมะกรูด ๑๐บาท ฯ
สรรพยา ๑๕ ส่ิงน้ี ทําผง รับประทานกับน้ํารอน นํ้าขิงหรือนํ้าผึ้งก็ได
รับประทานเวลาเย็นน้ําขาตนลมอํามะพฤกกลาใหนอนไมหลับนํ้าสคานตม แกลม
สันดานจกุ แดกแนน นาํ้ ขา ชิงหรอื น้าํ สรุ า หญงิ คลอดบตุ รโลหิตดขี ้ึนนา้ํ ผักเปดแดงตม
แกกระสยั ลม แกท อ งข้นึ ทองเฟอ แกจ กุ เสยี ด ขับเลือดขับลม ดีนักเคยใชแ ลว

๔. ยาแกล มกระสัยกลอน
ทานใหเอาสคา น ๑ ชิง ๑ เจตมูลเพลงิ ๑ ชา ๑ กระชาย ๑ รากชะพลู ๑ ดปี ลี
๑ ไพล ๑กระเทียม ๑ ขม้ินออย ๑ พริกไทยเทายาทั้งหลาย น้ํารอนเปนกระสาย
ตาํ ผงรับประทานเวลาเย็นแกก ระสยั ดนี ักแล ฯ

๒๙

๕. ยาเขยี วจนั ทบรุ ี
ทานใหเ อาแกนจันทนทงั้ ๒ โกฏทัง้ ๕ เทยี นทั้ง ๕ ระยอ ม ๑ ใบมะระ ๑ ใบ
ผักโฉม ๑ ใบพรมมิ ๑ ใบฝายแดง ๑ ใบบระเพด็ ๑ ใบมะนาว ๑ ฯ ยาทัง้ นี้เอาเสมอ
ภาค นาํ้ ดอกไมเปนกระสาย บดเปน แทงไว แกไขพ ิษนํ้าดอกไม นา้ํ มตู น้ําจนั ทนเ ทศ
ก็ได ตามแตจ ะยกั น้าํ นาํ้ กระสายใชเ อาเถดิ ไดใ ชม าแลว ดจี ริง ๆ ฯ

๖. ยาเหลอื งหอมจนั ทบรุ ี
จนั ทนทง้ั ๒ กฤษณา ๑ กะลัมภกั ๑ โกฏสอ ๑ โกฎเขมา ๑ โกฏพงุ ปลา ๑
โกฏกลิ้ง ๑ โกฏหวั บัว ๑ โกฏจุลาคาํ ภา ๑ โกฏกา นพราว ๑ สมุลแวง ๑ นาํ้ ประสาร
ทอง ๑ ยาทั้งนี้ส่ิงละ ๒ สลึงชมดเชียง ๑ สลึง พิมเสน ๑ ชะเอมเทศ ๑ บาท
น้ําดอกไมละลายบดปนเทาเม็ดพริกไทยแกระส่ําระสายน้ําจันทนตม แกรากละลาย
นาํ้ ลกู ยอ จะใหผ ายลมละลายนาํ้ กะพังโหมเกลือลาํ หดั แกส ันนิบาต แกสําประชวนทุ
ตยิ ะชวนต ติยะชวน โบราณชวน ไขตรีโทษ แกไขก ําเดาใหเจบ็ อกนอนมิหลับ เมอ่ื ย
เทา เมือ่ กินอาหารมิไดละลายนํ้าบระเพด็ หญา ตีนนกตม ละลายยารบั ประทาน ถา จะ
หา มเหงอ่ื เอารากชมุ เหด็ ตม ละลายยารบั ประทาน แกไ ขเ พอื่ กาํ เดาปวดหวั หนา ผาก
กระสับกระสายคลั่งไคลรับประทานอาหาร ละลายนํ้าหญาตีนนกหัวแหวหมู ราก
กะพังโหมตมละลายยารับประทานแกไขเพ่ือเสลดหายใจขัดอกใหหนาอกดังหินทับ
เปน โรคตา ง ๆ ใหผินหนา ผนิ หลงั บดิ ตวั ไป ฯ

๗. ยาเม็ดดาํ ขา มทะเล
ทา นใหเ อาพรกิ ไทย ๑ ดาํ ปลี ๑ ชงิ ๑ ลน้ิ ทะเล ๑ ผวิ มะกรดู ๑ กระดกู งเู หลอื ม
๑ ผลสบาใหญ ๑ ผลมะคาํ ดคี วาย ๑ เมล็ดในมะนาว ๑ เปลือกหอยแครง ๑ เบี้ยจั่น
๑ กระเทยี ม ๑ ขมิ้นออ ย ๑ ผลผักชี ๑ สรรพยานี้เอาส่งิ ละ ๑ บาท สุมไฟพอระอุดี
ใบสะเดา ๕ บาท ใบบระเพ็ด ๕ บาท สองสงิ่ นขี้ ว้ั ไฟพอเหลืองกรอบดี ถานไมทราก
๕ บาท ประสมบดดวยนํ้าตา งหางหนมู ะพรา ว ทําแทง รับประทานแกไขพษิ ไมวา เดก็
หรอื ผใู หญ เม่ือจะเปนไข ใหเอาบระเพ็ด ๑ หญาแพรก ๑ ขมนิ้ ออ ย ๑ ประสมตําเอา
มูตแทรกใสรับประทานกับยา คร้ังละ ๕ เม็ด แกพิษกาฬใหรอนทุรนทุราย ใชเถิด
ศักดสิ์ ิทธิ์นักแล ฯ

๓๐

๘. ยาประทุมไสยาสนจ ันทบุรี
จนั ทนห อม ๑ บาท เกษรบัวหลวง ๑ บาท กฤษณา ๑ สลึง กระลาํ ภัก ๑ สลงึ
ลูกจันทน ๑ แกน จันทนทง้ั ๒ เกษรบัวหลวง ๑ เกษรสารภี ๑ บุนนาค ๑ ดอกชะลดู
๑ ดอกงว้ิ ๑ ดอกทองกวาว ๑ ดอกกรรณกิ า ๑ รากหญา นาง ๑ รากผกั ขาว ๑ เถามวก
ทั้ง ๒ ขอนดอก ๑ กฤษณา ๑ เขี้ยวเสอื ๑ เขากยุ ๑ นอแรด ๑ งาชา ง ๑ ดอกคาํ ๑
ยาท้ังน้ีเอาเสมอภาค ฝางเทายาทั้งหลาย บดละลายน้ําดอกไมสด แทรกพิมเสน
หญา ฝรนั่ อาํ พนั ทองชะมดพอควร ปน แทง ไวล ะลายนาํ้ ดอกไมส ดใหก นิ แกไ ขเ พอื่ โลหติ
กําเดา แกรอนในกระหายนํา้ ถา จะแกลงเอาน้ําใบเทยี นตม หรอื ใบทับทมิ ตมละลาย
ยาใหรับประทานตามแตจ ะยักน้ํากระสายเอาเถดิ ฯ

๙. ถา ยสบาย
โกฎนํ้าเตา หนกั ๕ ตําลงึ มดยอบหนัก ๕ บาท ยาดาํ หนกั ๓ ตําลึง ตาํ เปน ผง
ปน เทาเมด็ พทุ ธรักษารับประทานกอนอาหารเย็น หรอื เวลาจะนอน ฯ

๑๐. ยาวิสมั พยากลางโกฏเชีย
๑ โกฎพุงปลา ๑ โกฏเขมา ๑ โกฎหวั บวั ๑ โกฏสอ ๑ โกฏกา นพราว ๑ ลกู
จันทน๑ ดอกจนั ทน ๑ กระวาน ๑ กานพลู ๑ เทยี นท้งั ๕ ชะเอมเทศ ๑ พิศนาด ๑
ไครเ ครอื ๑ ผักชีลอม ๑ วานนา้ํ ๑ เปราะหอม ๑ อบเชย ๑ สมุลแวง ๑ ลูกเอ็น ๑
ใบกระวาน ๑ ใบพมิ เสน ๑ สมอไทย ๑ สมอเทศ ๑ นํา้ ประสารทองสตุ ๑ ยาน้เี อา
หนกั สง่ิ ละ ๑ บาท ดปี ลี เทา ยาทงั้ หลาย ทาํ เปน ผงรบั ประทานเวลาเยน็ นาํ้ ดปี ลี นา้ํ สม
ซาสกดลม แกเ สมหะน้ําชิง แกไ ขจ ับน้ําแหว หมู แกก าํ เดาน้าํ สมอตม ฯ

๑๑. ยามะหาสาร
ทานใหเอาดอกสาระภี ๑ พกิ ลุ ๑ บุนนาค ๑ เกษรบัวขาว ๑ แกน จันทนหอม
๑ เถาหญานาง๑ เปลอื กเฉยี งพรานางแอ ๑ รากมะนาว ๑ รากมะปรางหวาน ๑ ยา
ทัง้ นี้เอาเสมอภาค แกพิษไขสาระพงั ชะโลมทา แกล งเปลอื กลําใยตม แกพิศสาํ แรง
นา้ํ ดอกไม นํา้ ทา เปนกระสายเคยใชม ามากแลว ขลังนัก ฯ

๓๑

๑๒. ยาบาํ รุงธาตุเจริญอาหาร
ดปี ลี ๑ รากชะพลู ๑ เจตมลู ๑ สคาน ๑ ชิง ๑ แกน จันทนทง้ั ๒ แหว หมู ๑
ผลกระดอม ๑บระเพ็ด ๑ มะตูมออ น ๑ แฝกหอม ๑ แกน สน ๑ ชะลูด ๑ อบเชย ๑
สมลุ แวง ๑ สรรพยานี้เอาส่งิ ละ ๑ บาท เกษรทั้งหาสิ่งละ ๒ สลึง เปนยาตม ถา จะให
ระบายเตมิ สมอทัง้ ๓ ผล มะขามปอมลง ฯ

๑๓. ยาตม แกโ รคเหน็บชา
ในทอ ง และเสน ทอ งตงึ แกล มกระสยั ตม รบั ประทานไดท ง้ั หญงิ แลชาย ฯ ทา น
ใหเ อาโกฏน้ําเตา ๖ สลึง ยาดาํ ๑ บาท แกแล ๖ สลึง รากชะพลู ๑ บาท แกนขนุน
๑ บาท แกนแสมทง้ั ๒ สง่ิ ละ ๑ บาทรากตองแตก ๑ บาท แหวหมู ๑ บาท มะขาม
ปอ ม ๖ สลงึ ฝก ราชพฤก ๓ ฝก ขมน้ิ ออ ย ๖ สลงึ เถาวลั ยเ ปรยี ง ๕ บาท บอระเพด็ ๖
สลึง ใบมะกา ๓ กาํ มอื ฝาง ๖ สลงึ เทยี นทั้ง ๕ ส่งิ ละ ๑ สลึง สมอท้งั ๓ สงิ่ ละ ๖ สลงึ
ยา ๒๔ ส่ิงนี้ตมรับประทานแกโรคตามท่ีกลาวแลวขางตนนั้น หายไดอยางชงัดดี
นกั แล ฯ

๑๔ ยาแกเหนบ็ ชาทว่ั สาระพางกาย
สกั ขี ๑ ใบมะกา ๒ แกน แสมท้งั สอง ๓ แหว หมู ๔ แกน ข้เี หลก็ ๕ แกนไมสัก
๕ แกน ขนุน ๗ฝก คณู ๘ สคาน ๙ รากชะพลู ๑๐ มะตูมออน ๑๑ มะคําไก ๑๒ ยา
๑๒ สิ่งนต้ี มรบั ประทานแกเ หนบ็ ชาวิเศษแลฯ

๑๕ ยาแกกระสยั กลอน
ทา นใหเอาแกนแสมทงั้ ๒ ส่งิ ละ ๓ บาท ผกั เสีย้ นผีท้งั ๒ สงิ่ ละ ๓ บาท เจต
มูลเพลงิ ๙ สลงึ พรกิ ไทย ๙ สลึง ดปี ลี ๙ สลึง กระเทียม ๙ สลงึ รากชะพลู ๙ สลงึ
สักขี ๑ บาท ลกู จนั ทน ๑ บาท สคา น ๒ สลงึ ยาดํา ๔ บาท ฯ ยา ๑๑ ส่งิ นี้ ตม รบั
ประทานแกโ รคกระสยั กลอ นใหเ มอ่ื ยทวั่ สาระพางกายมกั ใหเ จบ็ สะเอวใหท อ งขนึ้ ทอ ง
เฟอ บรโิ ภคอาหารไมม ีรส ตมรบั ประทานเถดิ คงชมวาขลงั นักแล ฯ

๑๖ ยาตม กระทงุ พษิ ไข
ทา นใหเอารากหญานาง ๑ รากคนทา ๑ รากมะเดอื่ ชุมพร ๑ รากชงิ ข้ี ๑ ราก
ทา วยายมอ ม ๑ เอาเสมอภาค ตมรับประทานกระทงุ ใชแรกจบั ดนี ักแล ฯ

๓๒

๑๗. ยาตม แกไ ขค ล่ังเพอและใชแ กไขตาง ๆ กไ็ ด
ทา นใหเอาข้เี หลก็ ทง้ั ๕ รากหวายขม ๑ รากไมลวก ๑ ขาออ น ๑ หวั หอม ๑
ขมนิ้ ออ ย ๑ บระเพด็ ๑ แกน สน ๑ สกั ขี ๑ รากสมี ๑ กา นสะเดา ๓๓ กา น สมอทง้ั ๓
ใบสมั ปอ ย ๑ ผลมะขามปอม ฝกราชพฤก ๑ ฝกตมแกไขต าง ๆ ไดใชมาแลว ดจี ริง ๆ

๑๘. ยาตม แกไขรอนทุรนทุราย
กระดูกงเู หลือม ๗ ขอ เบ้ยี จ่นั ๗ ตัว แกน ขีเ้ หล็ก ๗ แวน รากมะกอก ๙ ราก
รากสนั พรานางแอ ๑ หัวคลา ๑ รากผกั โขมหนิ ๑ รากกระทงุ แดง ๑ รากระงบั พิษ ๑
บระเพ็ด ๑ รากหมาก ๑รากมะพราว ๑ รากตาล ๑ รากหญา นาง ๑ แฝกหอม ๑
แกน จันทนท ง้ั ๒ เกษรทง้ั ๕ ยาทงั้ นเี้ อาส่ิงละ ๖ สลึง ตมรบั ประทานแกไ ขล อมตบั ดับ
พิษไขด ีนัก เคยใชแลว ศกั ด์สิ ิทธิ์ดจี รงิ ๆ

๑๙. ยาแกโ ลหติ สตรีทุจรติ
มีลักษณะใหเมอื่ ยทุกขอลํา โลหิตนน้ั จางซีดไป บางทโี ลหิตแหง ติดกระดกู สัน
หลงั มีอาการใหเ จบ็ หลังใหทองขน้ึ เฟอ หนา ตาชดี ออ นหวิ โหยหากําลังมไิ ด ใหนอนมิ
หลบั รบั ประทานอาหารมไิ ด ทา นใหเ อาใบมะขาม๔ บาท ใบสม ปอ ย ๔ บาท ใบมะดนั
๔ บาท ใบสมเสี้ยว ๔ บาท ใบมะกา ๔ บาท ผลสมอไทย ๔ บาทเถาคนั แดง ๔ บาท
เถาวลั ยเปรียง ๔ บาท แกแล ๕ บาท ฝาง ๔ บาท คําฝอย ๔ บาท เปลือกหอยแคลง
เผา ๔ บาท บระเพ็ด ๑ บาท แกนแสมทะเล ๔ บาท แกนแสมสาร ๔ บาท สารสม
๑ สลงึ ดินประสวิ ๑ สลึง ตมรับประทานดนี ักอยา สนเทห เ ลย ฯ

๒๐. ยาสาํ หรบั แมเรอื น
เอาผกั เปดแดง ๑ ชง่ั ดเี กลอื ฝรั่ง ๑ ชง่ั สารสม ๔ บาทดนิ ประสิว ๔ บาท
มะกรดู ๓๓ ผลปอกผวิ ค้นั เอานาํ้ แชดเี กลือ สารสม ดินประสวิ แลว ตม ผักเปดแดง กบั
ผวิ มะกรดู เทปนลงไปดว ยกนั ตากแดดตากนาํ้ คา งไวด พู อควรกบั เวลา รบั ประทานเชา
เยน็ แตนอ ยไปกอ น รับประทานนานไปคงชมวา ดีจริง

๒๑. ยาแกข ัดหนักขัดเบา
เอารากคนทา ๑ ขา แก ๑ มะหาหิงคุ ๑ รง ๑ ยาดาํ ๑ ฝนทาทองนอ ยแลหวั
เหนา ฯ

๓๓

๒๒. ยามหาจักรนอย
คดั จากแพทยศาสตรส งเคราะห) ทา นใหเ อาโกฏสอ ๒ สลงึ โกฏพงุ ปลา ๒ สลงึ
เทียนทง้ั ๕ สิง่ ละ ๒ สลึง ผลจนั ทน ๒ สลึง ดอกจันทน ๒ สลงึ กระวาน ๒ สลงึ
กานพลู ๒ สลึง สมอท้งั ๓ สิ่งละ ๒ สลงึ ผลมะขามปอมเอาแตเน้ือ ๒ สลงึ ผลผักชี
ลอม ๒ สลงึ ผลโหระพา ๒ สลึง ชะเอมเทศ ๒ สลงึ ยาดํา ๒ สลงึ พรกิ ไทย ๒ สลึง
ชิง ๒ สลึง ดปี ลี ๒ สลงึ ดนิ ประสวิ ขาว ๒ สลงึ กระเทียม ๒ สลงึ นา้ํ ประสารทองสะตุ
๒ สลึง สารสัม ๒ สลึง รวมสรรพยา ๒๖ สง่ิ น้ที ําเปนจลุ บดทําเปน แทง ไว ถา จะใหผาย
รับประทานน้ํากะเพราตมก็ได น้ําใบกระพังโหมตมก็ได ถาจะแกทองข้ึนละลายนํ้า
กระทอื รบั ประทาน ถา จะแกท รางขน้ึ ปวดละลายนาํ้ ขมน้ิ ออ ยแลกวาดทรางหลน ดนี กั
เคยทดลองใชแ ลวเห็นคณุ ดีจรงิ ๆ ฯ

๒๓. ยาหอมสมิทกุมาร
(คัดจากแพทยศาสตรสงเคราะห) ยาขนานน้ียอมจะรูจักท่ัวทุกคน แลไดเคย
เหน็ สรรพคณุ มาแลว ดวย เพราะฉะนน้ั ควรมีตดิ บา นไวเ สมอ ๆ อยา ใหขาดได ทา นให
เอาแกนสน ๑ ผลจนั ทน ๑ ดอกจันทน ๑ กระวาน ๑ กานพลู ๑ อบเชย ๑ สมลุ แวง
๑แกน จนั ทนหอม ๑ กฤษณา ๑ กระลาํ ภัก ๑ ชะลดู ๑ ขอนดอก ๑ ชะมดเชียง ๑
หญา ฝรน่ั ๑ ผลผกั ชลี า ๑ สังกระณี ๑ เอาสงิ่ ละ ๑ สลงึ โกฏทงั้ ๔ พมิ เสน ๑ อาํ พนั
ทอง ๑ เอาส่งิ ละ ๒ สลึง เทียนท้งั ๕ สิ่งละ ๑ บาท กํายาน ๕ สลึง โสม ๑ เฟอ ง รวม
ยา ๓๔ สงิ่ น้ี กระทาํ ใหเ ปนจุลบดดว ยนา้ํ ดอกไมเทศเปน กระสาย ปน แทงไว แกพ ิษ
ทรางจบั หัวใจ และทรางข้ึนตับขน้ึ ปอด แลขนึ้ ทรวงอกใหตกมตู ตกโลหิตใหเชือ่ มมนึ
กาํ ลงั นอ ยอดิ โรยโหยหวิ หอบ ใชนํ้ากระสายดังนี้ ถาจะใหแ กระส่าํ ระสาย ละลายนํ้า
ดอกไมน าํ้ แกน จนั ทน ฝนรบั ประทาน ถา จะแกร ากละลายนาํ้ ผลยอตม รบั ประทาน ถา
จะแกห อบระทวยกาํ ลงั นอ ยนกั ละลายนา้ํ รากถวั่ พลู หรอื นาํ้ ผลกระดอมตม กไ็ ด ถา จะ
แกเช่ือมมินมิรูสึกสมประฤาดีละลายน้ําชะเอมเทศตมถาจะแกลงละลายนํ้าเปลือก
มะรมุ ตม รบั ประทาน ยาขนานนเ้ี ปน มหาวเิ ศษนกั ตาม แตจ ะยกั นาํ้ กระสายเอาเถดิ ฯ

๓๔

๒๔. ยากวาดแกล มสะพั้น
ใบลานเผาไฟพอเปน ถา น สิ่งเดียวบดใหละเอยี ดแทรกนํ้าผง้ึ ใชก วาดลมสะพ้ัน
เดก็ ออ นภายใน ๗ วัน ดีนกั แล ฯ

ขั้นตอนการขอบวช (สามเณรหรอื พระภกิ ษ)ุ ทว่ี ดั เทยี นถวาย
๑. ตรวจโรค เมอ่ื เจา ภาพตกลงจะบวชลกู - หลานคนใดแลว จะตอ งพาไปตรวจ
เพ่อื ความปลอดโรครา ย หรอื โรคทสี่ งั คมรงั เกยี จ เชน โรคเอดส หรือพษิ สุราเรอ้ื รัง
ฯลฯ กบั หมอทส่ี ถานพยาบาลของราชการหรือทท่ี ่คี นท่ัวไปเช่ือถือ แลวขอใบแพทย
ไปเพอื่ ใชประกอบในการปรกึ ษากําหนดงานกบั ทางวัดดว ย
๒. กําหนดงาน เม่ือทางวัด (เจาอาวาสหรือผูที่เจาอาวาสมอบหมาย) ไม
ขัดของแลวกําหนดงาน โดยปฏบิ ัติดงั น้ี
๒.๑ กาํ หนดวนั (ใชกว่ี นั ) เวลา (เวลาไหนทาํ อะไร)
๒.๒ กําหนดลักษณะงาน (จัดแบบใด) ถามีการทานเลี้ยงแบบใดก็ตามหาม
การละเลน (การแสดง) ทโ่ี ปหรอื เปลอื ยหรือท่ียวั่ ยใุ หเ กิดกามารมณ ซ่ึงไมส มควรจะ
ใหม ใี นเขตวดั
๒.๓ นิมนตพระอุปชฌาย คูสวดและพระอันดับ (กี่รูป จะนิมนตเองหรือให
ทางวดั นิมนตให)
๒.๔ บนั ทึกตามขอ ๒.๑ - ๒.๓ ลงไวใ นสมดุ ธรุ กจิ ของวดั
๓. มอบนาค กอนวันบวชอยา งนอย ๗ วัน ใหบ ิดามารดาหรือผปู กครองนํา
บุตร – หลานผูท่ีจะบวชไปเขียนใบสมัครขอบวชและมอบตัวเปนนาคกับเจาอาวาส
หรอื พระอุปช ฌายหรอื พระอาจารย แลวเตรียมตวั ดังนี้
๓.๑ ถา จะบวชเปน สามเณร (จากหนงั สอื อปุ สมบทวธิ แี ละการรกั ษาอโุ บสถศลี )
จะตอง
๓.๑.๑ ทองจาํ คําขอบรรพชา (ใชบ ทเอสาหงั ), สรณคมน คาํ อาราธนา
คาํ สมาธานศลี ๑๐ ใหค ลอ งแคลวดวยตัวเอง (ใชหนังสอื เจ็ดตํานาน สิบสองตํานาน ,
มนตพ ิธหี รอื อน่ื ๆ กไ็ ด)
๓.๑.๒ หมน่ั ฝกซอมพธิ กี รรมการบรรพชา เชน การเคารพ, กราบ, ไหวจ นถงึ
ประเคนของและฝกการน่ังในทา ตาง ๆ ดว ย
๓.๒ ถา บวชเปนพระภกิ ษุ ใหปฏบิ ตั เิ ชนเดยี วกบั บวชเปน สามเณรและใหเ พม่ิ
ทอ งคําขอนสิ สยั และคําขออปุ สมบท ใหคลอ งแคลว อีกดว ย

๓๕

๓.๓ ไมวาจะบวชเปนสามเณรหรือเปนพระภิกษุ ผูท่ีจะบวชจะตองฝกซอม
ข้นั ตอนการบวชและฝก ซอ มคาํ ขานนาคกบั พระอาจารย ใหคลองแคลว

๔. เตรียมเคร่ืองบวช บิดามารดาหรือผูปกครองหรือผูจะบวชจะตองเตรียม
เครอ่ื งตา ง ๆ ตอไปนี้ (จากหนงั สอื อปุ สมบทวิธแี ละการรักษาอโุ บสถศีล) ใหพรอม
คือ

๔.๑ ของใชในพิธีบวชเปน สามเณร
๔.๑.๑ ไตรจีวร มี สบง ๑ อังสะ ๑ ประคตเอว ๑ จวี ร ๑ ผารดั อก ๑ ผารอง
กราบ ๑
๔.๑.๒ ไตรสํารอง มี จีวร สบง อังสะ สํารองไวผลัดเปล่ียนและผาอาบนํ้า
อกี ๑ ผืน
๔.๑.๓ ยาม ผา เชด็ หนา และนาฬกาพก
๔.๑.๔ บาตร (ประกอบดว ยฝาบาตรเชิงรองบาตรและถลกบาตร)
๔.๑.๕ รม รองเทา
๔.๑.๖ เส่อื ผา หม (ที่นอน) หมอน มงุ
๔.๑.๗ จานขาว ชอนสอม แกวนํา้ ปนโต กระโถน ผาเช็ดมือ
๔.๑.๘ สบู ขันนา้ํ แปรง กลองสบู ยาสฟี น ผาเช็ดตวั
๔.๑.๙ ดอกไม ธูป เทียน สําหรับบชู าพระรตั นตรยั
๔.๑.๑๐ ดอกไม ธูป เทียน (หรือเทียนแพ มีกรวยดอกไม) มีเคร่ืองปจจัย
ไทยธรรม สําหรับถวายพระอุปชฌาย (หรือถวายพระอนั ดบั อกี ก็ได)
๔.๒ ของทใ่ี ชใ นพิธีบวชเปน พระภกิ ษุ (จากหนงั สืออุปสมบทวธิ แี ละการรักษา
อโุ บสถศีล)
๔.๒.๑ ไตรครอง มีผาจีวร ๑ ผาสังฆาฏิ ๑ ผาสบง ๑ ผาประคตเอว ๑
ผาองั สะ ๑ ผารัดอก ๑ ผารองกราบ
๔.๒.๒ ไตรอาศยั มีผา จีวร ๑ ผา สังฆาฏิ ๑ ผา สบง ๑ และผา อาบน้าํ ๑
๔.๒.๓ บาตร (ประกอบดว ยฝา เชิงรอง ถลก สายโยคและถงุ ตะเคยี ว)
๔.๒.๔ มีดโกน พรอมทัง้ หินรับมดี โกน
๔.๒.๕ เข็มเยบ็ ผา กลองใสเ ข็มและดาย
๔.๒.๖ เครอ่ื งกรองนา้ํ หรือ ธมกรก
๔.๒.๗ ผา หม เสอ่ื (ที่นอน) หมอน มุง

๓๖

๔.๒.๘ ตาลปตร ยา ม รม รองเทา
๔.๒.๙ โคมไฟ ไฟฉาย หรือตะเกยี ง นาฬกาพก
๔.๒.๑๐ สาํ รับ ปนโต จานขาว ชอนสอม ผาเชด็ มือ
๔.๒.๑๑ เตาตมนํ้า กาตมน้ํา กาชงน้ํารอน ถวยนํ้ารอน เหยือกน้ํา แกวน้ํา
กระติก นํา้ แขง็ กระติกนํ้ารอ น
๔.๒.๑๒ กระโถน
๔.๒.๑๓ ขันอาบน้ํา สบู กลองสบู แปรง ยาสฟี น ผา เชด็ หนา ผา เชด็ ตัว
๔.๒.๑๔ ผา รองนั่ง หรือ ผา สนั ถตั
๔.๒.๑๕ หีบไม หรือกระเปา หนังสาํ หรบั ใสไตรครอง
๔.๒.๑๖ เทียนแพ
๔.๒.๑๗ ดอกไม ธปู เทยี น
๔.๒.๑๘ ชุดกรวยดอกไม (หรอื ไตร) สําหรบั พระอุปชฌายแ ละพระคูสวด
๔.๒.๑๙ เคร่ืองปจจัยไทยธรรมและดอกไม ธูป เทียน สําหรับถวาย
พระอปุ ชฌาย คูสวด และพระนั่งอนั ดับ (ใหค รบองคพ ระตามท่นี มิ นตไ ว)
หมายเหตุ ต้งั แตหมายเลข ๔.๒.๑ - ๔.๒.๖ เวน ๔.๒.๒ เปนส่งิ จาํ เปนตองมี
เพราะเปนอัฏฐบริขาร (บริขาร ๘) สวนส่ิงของต้ังแตขอ ๔.๒.๗ - ๔.๒.๑๕
มีความจําเปนลดนอยลงไปตามลําดับจะลดหรืองดเวนไปเสียบางก็ได แลวแตกําลัง
ศรทั ธาท่ีเจา ภาพจะจดั หามาได
๕. โกนผมนาคและอาบนา้ํ นาค เมอื่ ถงึ วนั กาํ หนดงานและไดเ วลาแลว จะตอ ง
โกนผมนาค ตามขนั้ ตอนดงั น้ี
๕.๑ เตรียมสถานท่ที จี่ ะอาบนํา้ นาค
๕.๒ เตรยี มอปุ กรณ เจาภาพจะตอ งเตรยี ม (ถา ไมเ ขาใจจะวานทานผรู ูเ ตรยี ม
ใหก็ได)
๕.๒.๑ นา้ํ อาบนาค (สาํ หรบั ญาตอิ าบในพธิ ใี สภ าชนะทเี่ หมาะสมไวแ ละสาํ หรบั
อาบชําระลางใหส ะอาด ) แกวหรอื ขันและสบูสาํ หรบั ฟอกผมใหนิม่
๕.๒.๒ กรรไกรและมีดโกน
๕.๒.๓ ใบบัว (ใชบัวหลวง) พรอมพานรอง
๕.๒.๔ ขมิ้นผง
๕.๒.๕ ของไหวแ ละสมนาคณุ ญาตผิ ใู หญ

๓๗

๕.๒.๖ เครอื่ งไหวข อขมาญาตผิ ูใ หญ บดิ ามารดา
๕.๒.๗ โตะสาํ หรับวางของ เกาอีแ้ ละเสื่อ ใหพอเพียง
๕.๓ การโกนผมและอาบนา้ํ นาค เมื่อเตรียมอุปกรณไ ดเรียบรอ ยแลว ไดเวลา
ก็เริม่ พิธี (ในตอนนจ้ี ะมกี ารบรรเลงดวยกลองยาวหรืออื่น ๆ ก็ได)
๕.๓.๑ ใหญ าตผิ ใู หญใ ชก รรไกรตดั ผมนาคแลว ใสไ วใ นใบบวั (เพอ่ื นาํ ไป…………)
ใหค รบทกุ คน แลวโกนดว ยมดี โกน (ใหใครโกนใหก ็ไดล า งศรี ษะใหสะอาด
๕.๓.๒ ใหนาคแตงกายใหเ รียบรอย (ใชช ดุ ที่ใสโ กนผมน้นั แหละ ) มีผา เฉวียง
บา มพี านดอกไมหรือเทยี นแพ ไปนง่ั คกุ เขาตรงหนาญาติผูใหญคนแรกที่นง่ั บนเกาอี้
หรอื ทเี่ ตรยี มไว กราบลง ๑ ครงั้ (ไมแ บมอื ) ประนมมอื ถอื พานดอกไม( หรอื เทยี นแพ)
ญาติผูใหญวา (ตมุ เหสุ ปะมาเทนะ ทวารตั ตะเยนะ กะตงั สัพพงั อะปะราธงั ขะมะถะ
เม ภนั เต
เมื่อญาติผูใหญคนแรกตอบรับวา มะยัง ขะมามะ ตะยาป โน
ขะมิตัพพัง. นาคจึงยื่นพานดอกไม (หรือเทียนแพ) ใหพรอมมอบของขมา
แลวกราบ ๑ ครั้ง (ไมแบมือ) แลวเลื่อนไปกราบคนท่ี ๒ มอบของขมา
และกราบ ๑ คร้ัง เชนน้ีเร่ือยไปจนกวาจะครบญาติผูใหญทุกคน หรือถาไมใช
พานดอกไม (เทียนแพ) จะใชน้ําแทนก็ไดใหป ฏบิ ตั ิ ดงั นี้ นาคเขาไปน่งั คกุ เขาตรงหนา
ญาตผิ ูใ หญค นแรก กราบลง ๑ ครง้ั (ไมแบมือ) เงยหนาข้นึ รบั นา้ํ มาถอื ไวใ นลักษณะ
ประนมมือ กลาวคําขอขมาดังกลาว รดนํ้าลงที่มือญาติผูใหญแลวมอบของขมา
แลว กราบอกี ๑ คร้งั (ไมแ บมือ) แลวนาคเลอื่ นไปหาญาติคนที่ ๒ ปฏบิ ตั ิตามทกี่ ลา ว
แลว จนครบทกุ คน
สุดทาย นาคก็ขอขมาบิดา - มารดา ปฏิบัติเชนเดียวกับญาติผูใหญ
เพียงแตคําขอขมา คําแรกใหเปล่ียนจาก ตุมเหสุ เปน มาตาปตเร นอกน้ัน
เหมอื นกนั
(มาตาปตเร ปะมาเทนะ ทะวารัตตะเยนะ กะตัง สัพพงั อะปะราธัง ขะมะถะ
เม ภนั เต)
๕.๓.๓ ใหน าคนงุ ชดุ ท่ีจะอาบน้ําไดส ะดวก น่งั ณ ท่อี นั เหมาะสม แลว ใหญาติ
(เรม่ิ ตง้ั แตญาติผใู หญ) อาบนํ้านาค ขดั สีฉววี รรณใหง ามดวยสขี ม้ิน
๕.๓.๔ เมอื่ เสรจ็ จากการอาบนาํ้ แลว นาํ นาคไปแตง กายดว ยชดุ นาคใหเ รยี บรอ ย
สวยงามถา มีมาลัย ใหบิดามารดามอบมาลัยใหเ รยี บรอย

๓๘

๖. กราบลาพระอาจารย ไหวพ ระภูมิและตนโพธ์ิ
๖.๑ พิธีการนํานาคพรอมดอกไมธ ูปเทยี น ๑ ชุดข้ึนไปกราบบชู าพระรัตนตรัย
ทโ่ี ตะ หมูบ ชู าหนากฏุ ิพระอาจารย
๖.๒ กราบลาพระอาจารยเ พื่อเขา สูพิธกี ารอปุ สมบทตอ ไป
๖.๓ พรอ มกนั นี้ ใหค ณะญาตพิ ่นี อง บดิ า - มารดา เตรียมบาตร ไตรครองและ
ตาลปตรพรอ มกับ สปั ทน ตง้ั แถวรอท่ีหนากุฏิ เมอ่ื นาคลงมาจากกุฏิกจ็ ดั ขบวนแหไ ป
ท่ศี าลพระภูมเิ ม่ือถงึ แลว ใหวางบาตร ไตร ตาลปตร นาคนัง่ คุกเขา กราบลงแลว กลา ว
คําไหวพระภูมิตามคําแนะนําของพิธีกร จบลงดวยการตั้งความปรารถนาแลวกราบ
ครงั้ เสร็จพิธี
๖.๕ (ไมตอ งมบี าตร ไตร ตาลปตร) นาคนั่งคกุ เขาตอตนโพธิ์ จุดธูป ดอกเทยี น
แทงพรอ มดอกไม ๑ กาํ ถอื ไวใ นลกั ษณะประนมมือ ยืนข้ึนกลา วคาํ ไหวโพธิ์ ตามคาํ
แนะนาํ ของพิธกี ร นงั่ ลงปก ธูปเทยี นวางดอกไมก ราบ คร้งั เปน อันเสรจ็ พิธี แลวเขาไป
ขบวนแหก ลับยงั สถานท่ีทจี่ ะฟง เทศนสอนนาคหรือทาํ ขวัญนาคตอไป
๗. ฟงเทศนส อนนาคหรือทาํ ขวญั นาค
๗.๑ เจา ภาพจะตอ งจดั สถานทฟี่ ง เทศน โดยจดั ใหม อี าสนะพระ เครอ่ื งตอ นรบั
(นํ้า) พานสํารับวางคมั ภีร เคร่ืองกณั ฑเทศน โตะพรอ มเคร่อื งสําหรับจุดธูปเทียนบชู า
ธรรม
๗.๒ ไดเ วลาฟง เทศน นาคถวายเครือ่ งตน รบั พระ ( ประเคนนาํ้ ) นง่ั หนา โตะ
บชู าจดุ ธปู เทยี นบชู าพระธรรม ถา ไมร บี เรง จะรบั ศลี กอ น ถา รบี เรง กก็ ลา วคาํ อาราธนา
และฟง เทศนส อนนาคไดเ ลย ( เพราะไปรบั ศลี ในอโุ บสถ ) เมอ่ื จบแลว นาคถวายเครอื่ ง
บูชากัณฑเทศนรบั พร เตรียมตวั เขา โบสถตอไป
๗.๓ ถาทาํ ขวัญนาค กป็ ฏิบตั ิตามทห่ี มอขวญั แนะนํา
๘. แหนาค (ไปบรรพชาอุปสมบททีอ่ โุ บสถ)
๘.๑ จัดขบวนแห (ตามหนังสืออุปสมบทวิธีและการรักษาอุโบสถศีล) ถาพิธี
บรรพชาอปุ สมบทน้นั มขี บวนแหก็ควรจัดขบวนไปตามลําดบั ดังตอไปน้ี
๑ การแสดง เชน ฟอ นราํ สงิ โต หวั โต
๒. กลองยาว แตรวงและอน่ื ๆ
๓. ของถวายพระอปุ ชฌายแ ละคูส วด
๔. ไตรครอง มารดาเปนผอู ุม มสี ัปทนก้ัน

๓๙

๕. ผูเขา อุปสมบท (นาค) ประนมมือถือดอกบัว ๓ ดอก ธปู ๓ ดอก เทียน
๒ เลม มสี ปั ทนก้นั

๖. บาตร ตาลปต ร บดิ าเปน ผสู ะพายและถอื
๗. ของถวายพระอนั ดบั
๘. สง่ิ ของบรวิ ารเคร่อื งใชของผอู ุปสมบท
๘.๒ เคลื่อนขบวนแหรอบอุโบสถโดยเปนทักษิณาวัตร (เวียนขวา) ๓ รอบ
ในขณะทแี่ หร อบอโุ บสถนผี้ รู ว มในขบวน หา มทกุ ทา นนาํ สรุ าหรอื เบยี รห รอื ของมนึ เมา
อื่นเขาไปดืม่ ดวยเดด็ ขาด
๘.๓ เมอื่ แหค รบ ๓ รอบแลว กอ นนํานาคเขา อุปสมบท
๑. นาํ นาคไปวนั ทาเสมา
๒. ถา จะมกี ารถวายภตั ตาหารเชา หรอื เพลเพอ่ื ฉลองพระใหม ใหน าํ เขา อโุ บสถ
เฉพาะผา ไตร บาตรและเครอ่ื งถวายอปุ ช ฌาย – คสู วด สว นเครอื่ งไทยธรรมทจ่ี ะถวาย
พระอันดับใหนาํ ไปสถานทเ่ี ลี้ยงพระนั้น ไวถ วายหลังเลีย้ งพระเสรจ็ แลว
๓. ถายังไมเ ลย้ี งพระหลังบวชเสร็จ กใ็ หนาํ เคร่ืองไทยธรรมเขา ถวายในอุโบสถ
ดวยเลย
๙. การวันทาเสมา ใหน าํ เส่อื ไปปูหนาเสมาทอี่ ยูดา นหนา หรือหลงั อโุ บสถ ให
นาคนงั่ คกุ เขา กราบลง ๓ หน จดุ ธปู ๓ ดอก เทียน ๑ แทง ถือรวบเขากบั ดอกไม
(นิยมดอกบัว) ในลักษณะประนมมือ ตั้ง นะโม ๓ จบ แลวกลาวคําวันทาเสมาวา
(จากหนังสืออุปสมบทวิธีและการรักษาอุโบถศีล )วันทามิ อาราเม พัทธะธเสมายัง
โพธิรุกขัง เจติยัง สัพพะ เม โทสัง ขะมะถะ เม ภันเตทุติยัมป วันทามิ อาราเม
พทั ธะเสมายงั โพธริ กุ ขงั เจตยิ ัง สพั พะ เม โทสงั ขะมะถะ เม ภันเต ตะตยิ มั ป วันทา
มิ อาราเม พัทธะเสมายัง โพธิรกุ ขงั เจตยิ งั สัพพะ เม โทสงั ขะมะถะ เม ภนั เต
แลว วางดอกไม ปก ธูปเทยี น กราบอกี ๓ ครงั้
๑๐. สละสมบตั ิ (หวา นทาน) ใหน าคหวา นทานกอนเขา อโุ บสถ
๑๑. ญาตพิ ่ี นอ ง ประคองนาคเขาอโุ บสถ (ไมต องอุม)
๑๒. เมอื่ นาคเขาในอโุ บสถแลว ไปนัง่ ณ ท่ที ีน่ าคโดยเฉพาะ แลว ถอดเครื่อง
ประดับบรรดามีใหญาติไปใหหมดกราบ ๓ หน แลวจุดธูป ๓ ดอก เทียน ๒ แทง
ถือรวมกับดอกไมในลักษณะประนมมือ กลาวคําบูชาพระรัตนตรัย ดวยต้ัง นะโม
๓ จบ แลว ตามดว ยคําบูชาวา

๔๐

อิมนิ า สกั กาเรนะ พทุ ธงั ปเู ชมะ
อิมินา สกั กาเรนะ ธมั มงั ปเู ชมะ
อมิ นิ า สักกาเรนะ สงั ฆัง ปูเชมะ
ปก ธปู เทยี นและวางดอกไมแลว กราบ ๓ หน นั่งพบั เพียบรอความพรอม
๑๓. เมื่อพระสงฆนั่งประจําที่เรียบรอยแลว นาคน่ังคุกเขา (ทาเทพบุตร)
กราบพระสงฆ ๓ หน พธิ กี รจะนาํ กลา วคาํ ขอขมาพระสงฆ ดว ยคาํ วา (นาควา ตาม)
อจั จะโย โน ภนั เต อจั จคั คะมา ยะถาพาเล ยะถามฬู เห ยะถาอกสุ เล เย มะยัง ภันเต
ชาติโต ปฏ ฐายะ ปะมาทงั วา อาคมั มะ อะโยนิโสมะนะสิการงั วา อาคมั มะ พทุ เธ วา
ธมั เม วา สังเฆ วา อะคาระวงั กริมหา กาเยนะ วา วาจายะ วา มะนะสา วา สัมมุขาป
ปะรมั มุขาป เตสัง โน ภันเต สังโฆ อัจจะยงั อัจจะยะโต ปฏคิ คัณหาตุ อายะติง สงั วะ
รายะ ๆ
นาคน่ังพับเพียบประนมมือ พิธีกร กลาวคําอาราธนาเบญจศีล ทุกคนรับ
เบญจศลี
๑๔. เจาภาพงาน (จะเปนบดิ า - มารดาของนาคกไ็ ด ) ถวายเคร่ืองไทยธรรม
แดพ ระอปุ ช ฌาย คสู วด
๑๕. นาคนงั่ คกุ เขาหันหนาไปทางบิดา - มารดาหรอื ญาติผใู หญ แลวลกุ ข้นึ
เขาไปหาอปุ ช ฌาย มอบผาไตรแดพระอปุ ชฌาย กราบ ๓ หน ถวายชุดกรวยแดพระ
อปุ ช ฌายแ ละคสู วด กราบ ๓ หน
๑๖. กลา วคําขอบรรพชา เม่ือบรรพชาเปน สามเณรเสรจ็ (จบดว ยคําวา ทะ
สะ สกิ ขาปะทานิ สะมาทยิ ามิ มผี า รองกราบมารบั ประเคนบาตรจากโยมบดิ า - มารดา
หรอื ญาติผใู หญ (ถา ไมมีโยมผหู ญิงกไ็ มตองใชผ ารองรบั รับกับมือผูชายไดเ ลย)
๑๗. นําบาตรเขาไปหาพระอุปชฌายทามกลางสงฆ วางบาตรทางซายมือ
กราบ ๓ หน แลว กลา วคาํ ขอนิสัยและคํา ขออปุ สมบทตอไป
๑๘. เมอื่ เสรจ็ พธิ กี ารอปุ สมบทแลว เมอ่ื พระสงฆใ หพ ร พระใหมจ ะตอ งกรวด
นาํ้ อทุ ิศสว นกุศลดว ยโยมเจาภาพก็จะตอ งถวายเคร่ืองบริขารอ่ืนแดพระใหม
๑๙. ถามกี ารเล้ยี งพระหลงั จากบวช ถือเปน การฉลองพระใหม โยมจะตอ ง
เตรยี มขา วและกบั ใหพระใหมไดต ักบาตรดวย เมอื่ พระสงฆรับภตั ตาหารเสร็จ ถวาย
เครอื่ งไทยธรรม ตอนนโ้ี ยมทเี่ ปน เจา ภาพจะตอ งถวายเครอ่ื งบรขิ ารอนื่ ๆ แดพ ระใหม
กอนดวย แลว ทุกคนกรวดน้ํารบั พร

๔๑