หนังสือเรยี น
สาระการพฒั นาสังคม
รายวชิ า การปอ งกนั การทุจรติ
รหัสรายวิชา สค22022
รายวิชาเลือก ระดับมัธยมศึกษาตอนตน
หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน
พทุ ธศกั ราช 2551
สํานกั งานสงเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
สํานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
กระทรวงศึกษาธกิ าร
สารบัญ
คาํ นํา หนา
คําแนะนาํ การใชห นงั สือเรยี น
โครงสรา งรายวชิ า 1
แบบทดสอบกอนเรยี น 3
บทท่ี 1 การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนกับผลประโยชนสว นรวม 5
10
เรื่องที่ 1 การคิดแยกแยะ 15
เรอ่ื งที่ 2 หลักการคดิ เปน 20
เรอ่ื งที่ 3 ความแตกตางระหวางจริยธรรมและการทจุ รติ
เร่ืองท่ี 4 ความหมายของประโยชนส ว นตนและประโยชนส ว นรวม
และการขดั กันระหวา งผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนสว นรวม
เรอ่ื งที่ 5 ความหมายและรปู แบบของผลประโยชนท ับซอ น
บทที่ 2 ความละอายและความไมท นตอ การทจุ ริต 23
เรอ่ื งที่ 1 ความละอายและความไมทนตอการทจุ รติ 24
เรือ่ งท่ี 2 การรวมกลุมเพ่ือสรางสรรคป อ งกนั การทจุ ริต 27
บทท่ี 3 STRONG : จติ พอเพยี งตา นทจุ รติ 35
เรอ่ื งท่ี 1 องคประกอบของโมเดล STRONG 37
เรือ่ งที่ 2 การประยกุ ตหลกั ความพอเพยี งดว ยโมเดล STRONG : จติ พอเพียงตา นทจุ ริต 40
2.1 ความพอเพยี ง (Sufficient) 40
2.2 ความโปรง ใส (Transparency) 48
2.3 ความตื่นรู (Realize) 54
2.4 มุงไปขางหนา (Onward) 58
2.5 ความรู (Knowledge) 62
2.6 ความเอ้ืออาทร (Generosity) 65
สารบญั (ตอ) หนา
บทท่ี 4 พลเมืองกบั ความรับผิดชอบตอ สังคม 67
เร่อื งท่ี 1 การเคารพสิทธหิ นาท่ตี อ ตนเองและผอู นื่ ท่มี ีตอ ประเทศชาติ 69
เรอ่ื งท่ี 2 ระเบยี บ กฎ กติกา กฎหมาย กบั การเปนพลเมอื งท่ีดมี ีสว นรว ม 78
ในการปอ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ
เรอ่ื งท่ี 3 ความรบั ผดิ ชอบตอ ตนเองและผอู น่ื 81
เรอื่ งที่ 4 ความเปนพลเมอื ง 85
เรอ่ื งท่ี 5 ความเปนพลโลก 88
แบบทดสอบหลังเรียน 91
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น-หลงั เรยี น 96
แนวคําตอบกจิ กรรม 97
บรรณานกุ รม 103
คําสง่ั สํานกั งานสงเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั 106
การประชมุ จัดทําหนงั สือเรยี น รายวิชาการปอ งกนั การทจุ รติ 114
คณะทํางาน 119
คาํ แนะนําการใชหนงั สือเรยี น
รายวิชา การปอ งกันการทุจริต
รายวิชา การปองกันการทุจริต รหัสรายวิชา สค22022 รายวิชาเลือก ระดับมัธยมศึกษาตอนตน
ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ประกอบดวย โครงสรางของ
รายวชิ า โครงสรางของบทเรยี น เน้อื หา และกจิ กรรมเรียงลําดับตามบทเรียน แบบทดสอบกอนเรียน กิจกรรม
การเรียนรู แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน เฉลย/แนวคําตอบกิจกรรม
เรยี งลําดบั ตามบทเรียน
วิธีการใชรายวชิ า
ใหผ เู รียนดําเนนิ การตามข้ันตอน ดงั นี้
1. ศึกษารายละเอียดโครงสรางรายวิชาโดยละเอียด เพ่ือใหผูเรียนทราบวาตองเรียนรูเนื้อหา
ในเรื่องใดบาง
2. วางแผนกําหนดระยะเวลาและจัดเวลาที่ผูเรียนมีความพรอมจะศึกษารายวิชา เพ่ือใหสามารถศึกษา
รายละเอยี ดของเนอ้ื หาไดค รบทุกบทเรียน พรอมทาํ กิจกรรมตามทีก่ ําหนดใหทันกอ นสอบปลายภาค
3. ทําแบบทดสอบกอนเรียนของรายวิชาตามท่ีกําหนด เพื่อทราบพ้ืนฐานความรูเดิมของผูเรียน และ
ตรวจสอบคาํ ตอบจากเฉลยแบบทดสอบทายเลม
4. ศึกษาเนื้อหาของแตละบทเรียนอยางละเอียดใหเขาใจ ทั้งในหนังสือเรียนและส่ือประกอบ (ถามี)
และทาํ กิจกรรมทีก่ าํ หนดไวใหค รบถว น
5. ทาํ แตละกจิ กรรมเรยี บรอ ยแลว ผูเ รียนสามารถตรวจสอบแนวคาํ ตอบไดจ ากแนวคาํ ตอบ/เฉลยทา ยเลม
หากผูเรยี นยงั ทํากิจกรรมไมถ ูกตอ งใหผเู รียนกลับไปทบทวนเนอ้ื หาในเรือ่ งนน้ั ๆ ซ้าํ จนกวา จะเขาใจ
6. หลังจากศึกษาเนื้อหาครบทุกบทเรียนแลว ใหผูเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียนและตรวจสอบ
แนวคาํ ตอบจากเฉลยทา ยเลม วาผเู รียนสามารถทําแบบทดสอบไดถ กู ตอ งทกุ ขอหรือไม หากขอใดยังไมถูกตอง
ใหผ ูเ รียนกลบั ไปทบทวนเนอ้ื หาในเร่ืองน้ันใหเ ขาใจอีกครั้ง
ขอ แนะนาํ ผเู รียนควรทําแบบทดสอบหลงั เรียน ใหไดคะแนนมากกวาแบบทดสอบกอนเรียนและควรได
คะแนนไมนอ ยกวา รอยละ 60 ของแบบทดสอบท้ังหมด เพอื่ ใหม น่ั ใจวาจะสามารถสอบปลายภาคผาน
7. หากผูเรียนไดศึกษาเน้ือหาและทํากิจกรรมแลวยังไมเขาใจ ผูเรียนสามารถสอบถามและ
ขอคาํ แนะนําไดจ ากครูหรอื คนควา จากแหลง เรียนรูอ ืน่ ๆ เพ่มิ เตมิ ได
การศึกษาคนควาเพ่มิ เตมิ
ผูเ รยี นอาจศึกษาหาความรูเ พิม่ เตมิ ไดจากแหลง เรียนรูอน่ื ๆ ทเ่ี ผยแพรความรูในเร่ืองท่ีเกี่ยวของและ
ศึกษาจากผูร ู
การวดั ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรยี น
การจัดใหมกี ารวดั ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี น ดงั นี้
1. ระหวางภาค วัดผลจากการทาํ กจิ กรรมหรืองานท่ไี ดรบั มอบหมายระหวา งเรยี น
2. ปลายภาค วัดผลจากการทําขอ สอบวดั ผลสัมฤทธป์ิ ลายภาค
โครงสรางรายวิชา
การปองกันการทุจรติ
มาตรฐานการเรยี นรรู ะดับ
1. มีความรู ความเขา ใจดาํ เนินชวี ิตตามวถิ ปี ระชาธปิ ไตย กฎระเบยี บของประเทศเพ่ือนบาน
2. มีความรู ความเขาใจหลักการพัฒนาชุมชน สังคม สามารถวิเคราะหขอมูล และกําหนด
แนวทางการพัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม ใหสอดคลองกับสภาพการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ
ปจ จุบนั
ตวั ชว้ี ัด
1. บอกความสําคัญของการคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน
สวนรวม
2. บอกความหมาย ความสําคญั ของหลกั การคิดเปน
3. นําหลกั การคดิ เปน มาใชในการปอ งกันการทจุ รติ
4. มีความรู ความเขา ใจเกย่ี วกบั ผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนสว นรวม
5. วเิ คราะหก ารคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและผลประโยชนส ว นรวม
6. ตระหนักและเห็นความสําคัญของการมีสวนรว มในการปองกนั การทจุ ริต
7. มีความรู ความเขา ใจตอการไมท นและละอายตอ การทจุ รติ ในการทําการบา น/ช้ินงาน
การทาํ เวร/การทาํ ความสะอาด การสอบ การแตง กาย การเลอื กต้ัง
8. อธิบายวิธีการปฏิบัติตนในการทําการบาน/ช้ินงาน การทําเวร/การทําความสะอาด
การสอบ การแตง กาย การเลอื กต้ัง
9. ปฏบิ ตั ิตนเปน ผูไ มทนและละอายตอการทจุ รติ ทกุ รปู แบบ
10. มจี ิตสาํ นึกและตระหนักในความละอายและไมท นตอ การทจุ ริต
11. เขา ใจและบอกความหมายของ STRONG : จิตพอเพยี งตานทจุ ริต
12. อธิบายความหมายของความพอเพียง ความโปรงใส ความตนื่ รู มงุ ไปขา งหนา
ความเอื้ออาทร
13. วเิ คราะหห ลกั การของจิตพอเพยี งตา นทจุ ริต
14. นําหลักการของจติ พอเพยี งตานทจุ ริตไปใชใ นการดาํ เนินชวี ติ
15. เขา ใจและประพฤตติ นเกย่ี วกบั สิทธหิ นา ทีแ่ ละเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญฉบับปจจุบันของ
พลเมอื งดี
16. อธิบายบทบาทหนา ท่ีของเยาวชนในการเปน พลเมอื งดี
17. อธิบายความเปน พลเมืองตามวิถีประชาธิปไตย
18. ปฏบิ ัตติ นเปนพลเมอื งดีตามระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั ริยท รงเปน ประมุข
19. ปฏบิ ตั ิหนา ทท่ี ไ่ี ดร บั มอบหมายดวยความซอ่ื สัตยส ุจริต
20. เขาใจเกี่ยวกับระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย และปฏิบัติตนเปนพลเมืองดีมีสวนรวม
ในการปอ งกันและปราบปรามการทุจริต
21. มีสวนรวมในการปองกนั และปราบปรามการทจุ ริต คอรร ัปชนั
22. รูแ ละเขา ใจเก่ยี วกบั ความรบั ผิดชอบเก่ียวกับตนเองและผูอ่นื
23. ประพฤติปฏิบตั ติ นเปน แบบอยา งทด่ี ี ทง้ั รบั ผดิ ชอบตอ ตนเองและผอู ื่น
24. รู เขาใจ บอกความหมายของความเปนพลเมือง
25. ประพฤติ ปฏบิ ัตติ นตามหลักความเปน พลเมอื งในการดาํ เนินชีวติ
26. รู เขาใจ บอกความหมายของความเปนพลโลก
27. ประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นตามหลกั ความเปนพลโลกในการดําเนนิ ชีวิต
28. มคี วามรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ตั ิหนา ทีท่ ไี่ ดร บั มอบหมายดวยความซ่อื สัตยสจุ รติ
สาระสําคัญ
การปองกันการทุจริต ระดับมัธยมศึกษาตอนตน เปนการเรียนรูเก่ียวกับการคิดแยกแยะ
ระหวางผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนสวนรวม ความละอายและความไมทนตอการทุจริต STRONG :
จติ พอเพียงตา นทุจริต และพลเมืองกับความรับผิดชอบตอสังคม ซ่ึงจะสรางความรู ความเขาใจ ใหแกผูเรียน
ในเร่ืองดังกลาวขา งตน เพื่อรวมกันปอ งกนั หรอื ตอ ตา นการทจุ รติ ไมใหมีการทจุ ริตเกดิ ข้ึนในสงั คมไทย รวมกันสรา ง
สังคมไทยที่ไมท นตอ การทุจริตตอไป
ขอบขายเนอ้ื หา
บทท่ี 1 การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนกบั ผลประโยชนส ว นรวม
บทท่ี 2 ความละอายและความไมทนตอการทจุ รติ
บทที่ 3 STRONG : จติ พอเพียงตานทุจรติ
บทท่ี 4 พลเมอื งกับความรบั ผิดชอบตอสังคม
สื่อประกอบการเรยี นรู
1. รายวิชาการปองกนั การทุจรติ รหสั รายวิชา สค22022
2. สื่อเสรมิ การเรยี นรอู น่ื ๆ
จาํ นวนหนว ยกติ
จํานวน 2 หนว ยกิต
กิจกรรมเรียนรู
1. ทําแบบทดสอบกอ นเรยี น และตรวจสอบแนวคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม
2. ศึกษาเน้อื หาในบทเรียนทกุ บท
3. ทาํ กจิ กรรมตามท่ีกาํ หนด และตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทา ยเลม
4. ทาํ แบบทดสอบหลังเรยี น และตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทายเลม
การประเมินผล
1. ทําแบบทดสอบกอนเรียน และแบบทดสอบหลงั เรยี น
2. ทํากิจกรรมในแตล ะหนวยการเรยี นรู
3. เขารับการทดสอบปลายภาค
แบบทดสอบกอนเรยี น
1. ขอใดเปน พฤติกรรมของพนักงานในหางสรรพสินคา ท่ถี ือวามจี ติ สํานึกที่ดี
ก. ปฏิบัตติ ามระเบยี บของหางสรรพสินคา
ข. เลือกการใหก ารบรกิ ารตอ ลกู คา
ค. เกบ็ เงนิ ไดแลว นําไปคนื เจา ของ
ง. ตอ งการใหหางสรรพสินคา มชี ่ือเสียง
2. ขอใดหมายถงึ การกระทาํ ทเี่ ปนประโยชนสวนรวม
ก. เจาหนาที่ของรัฐใชเ ครอื่ งพมิ พของสํานกั งานพมิ พร ายงานสงอาจารย
ข. ใชเครอ่ื งตดั หญา ของหนวยงานรัฐไปตดั หญา ทบี่ า นของหวั หนา
ค. เกบ็ ใบไมแ หง จากสวนสาธารณะไปทาํ ปยุ หมักทบ่ี า น
ง. ยืมเกาอจี้ ากหนวยงานของรฐั ไปใชจ ัดงานบวชท่ีบาน
3. เปา หมายของกระบวนการคิดเปน คอื ขอ ใด
ก. ความสุข
ข. การคดิ เปน
ค. แกป ญ หาเปน
ง. การประเมนิ ผล
4. วฒั นธรรม ประเพณี เปนขอ มลู ดา นใดของกระบวนการคิดเปน
ก. ตนเอง
ข. สังคมและส่งิ แวดลอม
ค. วิชาการ
ง. ถกู ทุกขอ
นาย ก. เปนขาราชการเกษียณ ตอมาไดเปนสมาชิกสภาเทศบาล รูลวงหนาจากการประชุมสภา
วา สภาเทศบาลอนุมัติใหตัดถนนผานชุมชนแหงหน่ึง นาย ก. จึงไดไปกวานซ้ือที่ดินบริเวณที่ถนนตัดผาน
เพ่อื เก็งกาํ ไรที่ดิน
5. จากขอความขา งตน พฤติกรรมของนาย ก. เปนผลประโยชนท ับซอ นรูปแบบใด
ก. การรับผลประโยชนตา ง ๆ
ข. การรูขอ มลู ภายใน
ค. การทํางานหลงั เกษยี ณ
ง. การทําธุรกจิ ของตนเอง
6. กรณี นาย ก. ดาํ รงตาํ แหนง กรรมการผูจัดการในธนาคารพาณชิ ยเ อกชนแหงหนึ่ง ซ่ึงมีอํานาจหนาที่ในการ
พิจารณาอนุมัติสินเชื่อ และบริษัท A ซ่ึงมีภรรยาของ นาย ก. ดํารงตําแหนงกรรมการผูจัดการ ไดมาขอ
สินเชื่อจากธนาคารที่ นาย ก. ทํางานอยู แตขาดคุณสมบัติของผูกูตามที่ธนาคารกําหนด อยากทราบวา
นาย ก. จะตอ งปฏบิ ตั ติ นอยา งไรจึงจะเหมาะสมทสี่ ดุ
ก. แตง ต้ังคณะกรรมการพิจารณาวงเงินสินเชื่อของบริษทั A เตม็ จาํ นวน
ข. แตงตัง้ คณะกรรมการพิจารณาวงเงินสินเชื่อของบริษัท A แตม ีเงื่อนไขอนมุ ัติภายในวงเงนิ รอยละ 50
ค. กําหนดใหบริษทั A นําหลกั ทรพั ยค า้ํ ประกนั สินเชื่อมากกวาปกติ
ง. ไมอนมุ ัตวิ งเงินสนิ เชอื่
7. การเลอื กตง้ั องคก รนักศึกษา กศน. เปน การสง เสรมิ เรื่องใด
ก. สง เสรมิ ความเปน ประชาธปิ ไตย
ข. พัฒนาผเู รียนใหม คี ณุ ภาพ
ค. ฝกใหผเู รียนเห็นคุณคา ของการปกครองในระบอบประชาธปิ ไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข
ง. ถูกทกุ ขอ
8. พฤตกิ รรมในขอใดทีแ่ สดงวาเปนผขู าดความละอาย
ก. การแอบรับเงินจากผสู มคั ร อบต.
ข. พอ ชวยหาเสียงใหล กู ทสี่ มัคร ส.ส.
ค. ผสู มคั ร ส.ส. เดินหาเสียงในตลาด
ง. ขามถนนบนทางมาลาย
9. บคุ คลจะเกิดความละอายตอ การทจุ ริต ควรเริ่มตนจากขอ ใดเปน สําคัญ
ก. ความกลัวผูอ ื่นรู
ข. ความตระหนักถึงผลเสยี
ค. ความฉลาดรอบรู
ง. ความกาวหนาในการทาํ งาน
10. พฤติกรรมในขอใดเปน การไมทนตอการทจุ ริตหรอื การกระทาํ ทีไ่ มถ กู ตอ ง
ก. แจงเจา หนาทตี่ ํารวจทนั ทีทพี่ บเห็นการแซงคิว
ข. ใชวิธกี ารประณามตอ สาธารณชนทุกครงั้ ที่พบเรอ่ื งไมถ กู ตอ ง
ค. บอกผูแ ซงคิวใหทราบ และไปตอ ทา ยแถว
ง. ไมสนใจถา เราไมเ ดอื ดรอ น
11. หนว ยงานใดมหี นาทโ่ี ดยตรงในการปอ งกันและปราบปรามการทจุ ริตของประเทศไทย
ก. ป.ป.ง.
ข. ป.ป.ช.
ค. สตง.
ง. สคบ.
12. การกระทาํ ในขอ ใดไมใ ชการทจุ รติ
ก. การใหผ ูอ น่ื รับโทษแทนตน โดยใหค าจา งตอบแทน
ข. การใหเ งินเจา หนาทเี่ พ่อื เปนคาสงเอกสารที่ขอไว
ค. การอํานวยความสะดวกเปนพเิ ศษเพื่อใหง านของตนเองราบร่นื
ง. การสับเปลยี่ นสินคา ทมี่ คี ุณภาพต่ํากวา ใหก บั ลูกคา
13. STRONG : จิตพอเพยี งตา นทจุ รติ เปนการนาํ หลกั การใดมาประยกุ ตใชตอ ตานการทจุ ริต
ก. หลักคดิ เปน
ข. หลกั ศลี ธรรม
ค. หลักสมดลุ
ง. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
14. ภมู ิคมุ กันทีท่ าํ ใหบคุ คลไมกระทาํ ทุจรติ จะตอ งประกอบดว ย
ก. ความรู ความเขา ใจ และปลุกใหต ่นื รู
ข. ความรู ความเขา ใจ และความเปนผนู ํา
ค. ความรู ความเขา ใจ และความเอ้อื อาทร
ง. ความรู ความเขา ใจ และการมงุ ไปขางหนา
15. หากเรามหี ลกั STRONG : จิตพอเพียงตา นทจุ รติ แลว จะสง ผลใหสงั คมเปน อยา งไร
ก. ประชาชนชาวไทยจะมีความตื่นตัวตอการทุจริตมากขน้ึ
ข. ประชาชนชาวไทยมีความสนใจตอขา วสารการทจุ ริตมากข้นึ
ค. ประชาชนชาวไทยมีความตระหนักถึงผลกระทบของการทุจรติ มากขึ้น
ง. ถูกทุกขอ
16. การมีจติ พอเพยี งตานทจุ ริต ควรเรมิ่ จากขอ ใดเปนอันดับแรก
ก. สงั คม
ข. ตนเอง
ค. ครอบครวั
ง. ประเทศชาติ
17. ขอ ใดเปนการทจุ ริต
ก. ผูรบั เหมากอสรางยน่ื ซองประมลู ประกวดราคา
ข. นักการเมอื งออกเย่ยี มประชาชนทปี่ ระสบภยั พบิ ัติโดยมอบของให
ค. นักธุรกิจนํากระเชา ผลไมไปเยีย่ มภูมปิ ญญาในหมบู าน
ง. เจาหนา ที่ของรัฐใหบ รกิ ารนกั ธรุ กจิ โดยจายเงนิ ตามชอ งทางตามปกตขิ องทางราชการ
แตเ พม่ิ เงินใหเ ปนคา บรกิ ารเพอ่ื ความสะดวกรวดเร็ว
18. ขอใดตอ ไปน้เี ปน การปองกนั การทจุ รติ
ก. ต้งั คณะกรรมการปอ งกันและปราบปรามการทจุ รติ แหง ชาติ (ป.ป.ช.)
ข. ปฏริ ูปกฎหมายทเี่ กย่ี วกับการบรหิ ารพสั ดแุ ละการจดั ซือ้ จดั จางใหโ ปรง ใส
ค. การเพม่ิ โทษในการทุจรติ และประพฤติมชิ อบ
ง. การปลกู จติ สํานกึ โตไปไมโ กงใหแกเ ดก็ ๆ
19. ขอใดหมายถึง พลเมอื ง
ก. คนของรัฐ
ข. คนท่วั ไปของประเทศ
ค. ประชาชน ราษฎร ชาวประเทศ
ง. สมาชกิ ของสังคม
20. ขอใดไมใ ชการประพฤตติ นตามหลกั ความเปนพลเมอื งโลกมาใชในการดาํ เนนิ ชวี ติ
ก. นาํ รถไปจอดขวางหนา บานคนอน่ื ในหมูบาน
ข. ผทู ม่ี ีจิตอาสาไปรว มกันพฒั นาคลอง
ค. การประชุมชาวบานในการประชาพจิ ารณเพอ่ื ทาํ ถนนในหมบู าน
ง. ชวยแจงขาวกบั ตํารวจเม่อื พบเจอวยั รุนม่วั สมุ ยาเสพติดในชุมชน
1
บทท่ี 1
การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสว นรวม
สาระสาํ คญั
การขัดกันระหวางประโยชนสวนตนกับประโยชนสวนรวมนั้น มีลักษณะทํานองเดียวกันกับ
กฎ ศีลธรรม ขนบธรรมเนียม จารตี ประเพณี หลกั คุณธรรม จรยิ ธรรม ซงึ่ ก็คอื การกระทาํ ใด ๆ ที่เปน การขัดกนั
ระหวา งประโยชนส ว นตนกับประโยชนสว นรวม เปน ส่ิงทค่ี วรหลีกเลย่ี งไมควรกระทํา แตละบุคคล แตละกลุม
แตล ะสงั คม อาจเหน็ วา บางเรือ่ งเปน การขัดกันระหวางประโยชนสวนตนกับประโยชนสวนรวมตางกันออกไป
หรือเมอ่ื เหน็ วาเปน การขัดกัน อาจมีระดบั ของความหนกั เบา และเห็นตา งกันวา เร่อื งใดกระทําไดหรอื กระทาํ ไมได
ในกรณีท่ีมีการฝาฝนบางเร่ือง บางคนอาจเห็นวาไมเปนไร เปนเรื่องเล็กนอยหรือเห็นวาเปนเร่ืองใหญ
ตอ งถูกประณาม ตาํ หนิ ติฉินนนิ ทา วากลา ว ฯลฯ แตกตางกันไปตามสภาพของสังคม
ตวั ชว้ี ัด
1. บอกความสําคัญของการคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและผลประโยชนสวนรวม
2. บอกความหมาย ความสําคัญของหลักการคดิ เปน
3. นําหลกั การคดิ เปน มาใชใ นการปองกนั การทุจรติ
4. มคี วามรู ความเขา ใจเก่ยี วกบั ผลประโยชนส ว นตนและผลประโยชนสวนรวม
5. วเิ คราะหก ารคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนกับผลประโยชนส ว นรวม
6. ตระหนกั และเหน็ ความสาํ คัญของการมีสวนรวมในการปองกนั การทุจรติ
ขอบขายเน้ือหา
1. การคิดแยกแยะ
1.1 ความหมาย ความสาํ คัญของการคิดแยกแยะ
1.2 ความหมาย ความสําคัญของผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนส วนรวม
2. หลักการคดิ เปน
ความหมาย ความสําคญั ของหลักการคดิ เปน
3. ความแตกตางระหวางจริยธรรมและการทจุ ริต
3.1 ความหมายของการทจุ รติ
3.2 ประเภทของการทจุ รติ
3.3 ความหมาย ความสาํ คัญของจริยธรรม
3.4 วเิ คราะหความแตกตา งระหวา งจริยธรรมและการทุจรติ
2
4. ความหมายของประโยชนสวนตนและประโยชนสวนรวม และการขัดกันระหวางผลประโยชน
สว นตนและผลประโยชนส ว นรวม
5. ความหมายและรูปแบบของผลประโยชนท บั ซอ น
3
เร่ืองท่ี 1 การคดิ แยกแยะ
ความหมายของการคดิ แยกแยะ
คิด หมายถงึ ใครค รวญ ไตรตรอง คาดคะเน คาํ นวณ นกึ เชน เรื่องนีย้ ากยงั คิดไมอ อก คิดวาเยน็ น้ี
ฝนอาจจะตก คดิ เลขในใจ คิดละอาย เปน ตน
แยกแยะ หมายถึง กระจายออกใหเ หน็ ชัดเจน เชน แยกแยะปญหาใหเ ห็นเปนแตล ะประเดน็ ไป
ดงั นน้ั การคิดแยกแยะ เปนการคิดแบบแยกสวนประกอบ หรือแบบกระจายเน้ือหา เปนการคิด
ท่ีมุงใหมองและใหรูจักสิ่งท้ังหลายตามความเปนจริงโดยอาศัยการแยกแยะออกเปนสวนประกอบตาง ๆ
และมีการจัดหมวดหมูหรือจัดประเภทไปพรอมกัน เชน ผูเรียนมาเรียนสาย สามารถแยกแยะสาเหตุของ
การมาสายได
ความสําคัญของการคดิ แยกแยะ
1. ชวยใหม องเหน็ ปญ หาตา ง ๆ ไดดี
2. ชว ยใหบ คุ คลคดิ หาแนวทางในการหลกี เลยี่ งหรือปอ งกันปญหาได
3. ชวยลดผลกระทบทอี่ าจเกิดขึ้นจากการคิด คือ คนจะมีการปฏบิ ัติหรือการกระทาํ ตามทเ่ี ขาคิด
ถงึ แมว าจะถกู หรือผิดกต็ ามเนอ่ื งจากการคดิ มีพลังอาํ นาจ จงึ ตองการการควบคมุ โดยไดใ ชว ิธกี ารคดิ ตางท่ีจะ
ชวยรักษาความคดิ ใหเปนไปอยา งถูกตอ ง
ความหมายของผลประโยชนสว นตนและผลประโยชนส วนรวม
ผลประโยชนส ว นตน หมายถงึ การท่บี ุคคลท่วั ไปในสถานะเอกชนหรือเจา หนาท่ขี องรัฐไดทํากิจกรรม
หรือไดกระทําการตาง ๆ เพ่ือประโยชนสวนตน ครอบครัว ญาติ เพ่ือน หรือกลุมในสังคมที่มีความสัมพันธกันใน
รูปแบบตาง ๆ เชน การประกอบอาชีพ การทําธุรกิจการคาการลงทุน เพ่ือหาประโยชนทางการเงินหรือทาง
ทรัพยสนิ ตา ง ๆ เปนตน
ผลประโยชนสวนรวม หมายถึง การท่ีบุคคลใด ๆ ในสถานะท่ีเปนเจาหนาท่ีของรัฐ ไมวาจะเปน
ผดู ํารงตําแหนงทางการเมือง ขาราชการพนกั งานรฐั วิสาหกิจ หรือเจาหนาที่ของรัฐในหนวยงานของรัฐก็ตาม
ไดก ระทาํ การใด ๆ ตามหนาที่ หรอื ไดปฏิบตั หิ นาท่อี ื่นทีเ่ ปนการดาํ เนินการอกี สวนหน่งึ ซึง่ แยกออกมาจากการ
ดําเนินการตามหนาท่ีในสถานะของบุคคล การกระทําการใด ๆ ตามหนาที่หรือการปฏิบัติหนาที่ของเจาหนาท่ี
ของรัฐจึงมีวัตถุประสงคหรือมีเปาหมายเพ่ือประโยชนของสวนรวม หรือการรักษาประโยชนสวนรวมที่เปน
ประโยชนข องรัฐ การทําหนา ทข่ี องเจา หนา ทขี่ องรฐั จงึ มีความเกยี่ วขอ งเชือ่ มโยงกับอํานาจหนา ท่ีตามกฎหมาย
และมีรปู แบบความสัมพันธหรือมีการกระทําในลักษณะตาง ๆ ที่เหมือนหรือคลายกับการกระทําของบุคคลใน
สถานะเอกชน เพียงแตการกระทําในสถานะท่ีเปนเจาหนาที่ของรัฐกับการกระทําในสถานะเอกชนมีความ
แตกตางกันทวี่ ัตถปุ ระสงค
หากมีความรคู วามเขา ใจเกีย่ วกบั ผลประโยชนสว นตนกับผลประโยชนสว นรวมแลว จะสามารถคิด
แยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวมได ตลอดจนสรางความตระหนักและเห็น
ความสําคญั ในการตอ ตา นและปองกนั การทจุ รติ ทเี่ กิดขนึ้ ได
4
กจิ กรรมที่ 1
คาํ ชแี้ จง ใหผูเรยี นอธิบายความหมายของผลประโยชนสว นตน และผลประโยชนสว นรวม พรอมยกตวั อยา ง
ผลประโยชนส ว นตน หมายถึง.......................... ตตวัวั อยาง
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
ผลประโยชนสวนรวม หมายถงึ .......................... ตวั อยา ง
..........................................................................
..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
..........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
..........................................................................
5
เร่ืองท่ี 2 หลกั การคิดเปน
คิดเปน เปนการเนนใหผูเรียนไดเรียนรูดวยการคิด วิเคราะห และแสวงหาคําตอบดวยการใช
กระบวนการท่ีหลากหลาย เปดกวาง เปนอิสระมากกวาการเรียนรูท่ีเนนเน้ือหาใหทองจํา หรือมีคําตอบ
สาํ เรจ็ รูปใหโดยผูเรยี นไมตองคิด ไมตองวเิ คราะหเ หตุและผลกอ น
ความหมายของ “คดิ เปน ”
โกวิท วรพิพัฒน ไดใหคําอธิบายเก่ียวกับ “คิดเปน” วา บุคคลที่คิดเปนจะสามารถเผชิญปญหา
ในชวี ิตประจาํ วนั ไดอ ยางเปนระบบ บุคคลผทู ่จี ะสามารถพนิ จิ พิจารณาสาเหตขุ องปญ หาทเี่ ขากาํ ลังเผชิญอยู และ
สามารถรวบรวมขอมลู ตา ง ๆ ไดอ ยางกวางขวางเกี่ยวกบั ทางเลือก เขาจะพจิ ารณาขอ ดี ขอเสียของแตละเร่ือง
โดยใชค วามสามารถเฉพาะตัว คา นิยมของตนเอง และสถานการณทต่ี นเองกําลงั เผชญิ อยมู าประกอบการพิจารณา
ปรัชญาคิดเปน เปนความคดิ ท่เี กิดจากความเช่ือวา มนุษยโลกทกุ คนตอ งการมีความสขุ ความสุขของ
คนแตละคนแตกตางกัน แตละคนสามารถปรับตนเองใหเขากับสภาพแวดลอมท่ีตนดํารงชีวิตอยูไดอยาง
กลมกลืน ในการเสริมสรางบุคคลใหเปนคนคิดเปน ตองใชทักษะการคิด การแกไขปญหาโดยใชขอมูลอยาง
รอบดานกอนการตัดสนิ ใจ ลงมือปฏิบตั ิ ทั้งขอมูลตนเอง ขอมลู วิชาการ และขอ มลู สังคมและส่ิงแวดลอม
สรุปความหมายของ “คิดเปน” คือ การคิดวิเคราะหปญหาและแสวงหาคําตอบหรือทางเลือก
เพอ่ื แกป ญหา และการคดิ อยางรอบคอบเพ่ือการแกป ญ หาโดยอาศัยขอ มลู ตนเอง ขอมลู สงั คมสิง่ แวดลอ ม และ
ขอมลู วชิ าการใหเ หมาะสมกับตนอยา งมีคณุ ธรรม จริยธรรม
ความสาํ คัญของการคิดเปน
1. ชว ยใหคนมองเหน็ ภาพปญหาตาง ๆ ในอนาคต
2. เปน แนวทางในการหลกี เล่ยี งหรอื ปองกันปญหาในอนาคต
3. บอกถงึ ผลกระทบท่ีอาจเกิดขนึ้
เปาหมายสดุ ทา ยของการเปน คน “คิดเปน” คือ ความสขุ คนเราจะมีความสุขไดก เ็ มอ่ื ตวั เราและสงั คม
ส่ิงแวดลอมประสมกลมกลืนกนั อยางราบรน่ื ทง้ั ทางดา นวตั ถุ กาย และใจ
กระบวนการแกปญหาตามหลักการคิดเปน
ตามปรัชญาคิดเปน เปนการคิดเพื่อแกปญหา คือ มีจุดเริ่มตนท่ีปญหา พิจารณา ยอนไตรตรอง
ถงึ ขอ มลู 3 ประเภท คอื ขอมูลดา นตนเอง ขอ มลู ดา นสังคม ส่ิงแวดลอ ม และขอมูลวชิ าการ ตอจากน้ันก็ลงมือ
กระทํา ซ่งึ หากสามารถทําใหปญหาหายไปได กระบวนการกย็ ตุ ิลง แตห ากบุคคลยงั ไมพ อใจแสดงวา ยงั มีปญ หาอยู
บุคคลกจ็ ะเริ่มกระบวนการพิจารณาทางเลือกใหมอีกครั้ง และกระบวนการน้ีจะยุติลงเมื่อบุคคลพอใจและมี
ความสขุ ตามกระบวนการ ดังน้ี
1. ขนั้ สาํ รวจปญหา เมอ่ื เกิดปญ หายอ มตอ งเกดิ กระบวนการคดิ แกปญ หา
2. ข้ันหาสาเหตุของปญหา เปนการหาขอมูลมาวิเคราะหวาปญหาท่ีเกิดขึ้นนั้นเกิดขึ้นไดอยางไร
มอี ะไรเปนองคประกอบของปญ หาบาง
2.1 สาเหตจุ ากตนเอง พื้นฐานของชีวิต ครอบครวั อาชีพ การปฏบิ ตั ติ น คุณธรรม จรยิ ธรรม
6
2.2 สาเหตจุ ากสงั คม บุคคลที่อยแู วดลอม ตลอดจนความเชอื่ ประเพณี วฒั นธรรมของสงั คมและ
ชมุ ชนน้นั ๆ
2.3 สาเหตจุ ากการขาดวิชาการความรูตาง ๆ ท่เี กี่ยวของกบั ปญ หา
3. ข้ันวิเคราะหปญหา หาทางแกปญหา เปนการวิเคราะหทางเลือกในการแกปญหาโดยใชขอมูล
ดานตนเอง สงั คม วชิ าการ มาประกอบในการวิเคราะห
4. ข้นั ตัดสินใจ เมอื่ ไดท างเลอื กแลว จึงตดั สนิ ใจเลือกแกปญหาในทางที่มีขอ มลู ตาง ๆ
5. ขั้นตัดสินใจไปสูการปฏิบัติ เมื่อตัดสินใจเลือกทางใดแลว ตองยอมรับวาเปนทางเลือกท่ีดีที่สุด
จากขอ มูลเทา ทม่ี ขี ณะน้นั
6. ขน้ั ประเมนิ ผลแกป ญ หา ในข้ันน้ีเปนการประเมินผลและแกปญหาไปพรอมกนั ถาผลเปน ที่
6.1 พอใจ กจ็ ะถือวาพบความสุข เรยี กวา “คดิ เปน ”
6.2 ไมพอใจ หรือผลออกมาไมไดเปน ไปตามที่คิดไว หรือขอมูลเปล่ียน ตองเริ่มตนกระบวนการ
คดิ แกป ญ หาใหม
ปญ หา ความสุข
สาเหตุของปญ หา
ตนเอง สงั คม วิชาการ พอใจ
หาทางแกป ญหา
ไมพอใจ
ปฏบิ ตั ิ
ประเมินผล
7
การนํากระบวนการคิดเปนมาใชในการปองกันการทจุ ริต
กรณีศกึ ษาการนํากระบวนการคิดเปนมาใชใ นการปองกันการทจุ ริต เรื่อง หัวหนาสวนราชการทุจรติ
จากกรณีที่ตัวแทนชาวบานหรือผูใหญบานสวนราชการแหงหน่ึง ไดเขายื่นหนังสือรองเรียน
ศูนยดํารงธรรมจังหวดั ใหต รวจสอบเอาผดิ หวั หนา สวนราชการ
โดยกลาวหาวาหัวหนาสวนราชการคนดังกลาวมีพฤติกรรมทุจริตเงินงบประมาณโครงการ
ไทยนิยมย่ังยืนท่ีใหงบหมูบานละ 200,000 บาท โดยตัวแทนชาวบานและผูใหญบานที่เขารองเรียนระบุวา
หัวหนาสวนราชการไดหักหัวคิวคาอาหารในการจัดเวทีประชาคมของแตละหมูบาน ซึ่งไดรับงบคาอาหารเวทีละ
4,000 บาท โดยมีการลงในใบเสร็จรับเงิน 4,000 บาท แตกลับไดรับยอดเงินคาอาหารจริงเพียง 3,500 บาท
ถกู หักหัวคิวครง้ั ละ 500 บาท
ซึ่งจากการสอบถามพบวาทั้ง 56 หมูบานในสวนราชการน้ี ถูกหักหัวคิวคาอาหารในโครงการ
ไทยนิยมย่ังยนื ไปหมบู า นละ 500 บาท รวม 56 หมูบ าน เปนเงนิ 28,000 บาท
ทั้งนี้ ชาวบานยังไดรองเรียนกลาวหาวา หัวหนาสวนราชการยังมีพฤติกรรมทุจริตเงินจาก
การจัดงานประเพณีของดีประจําสวนราชการอีกดวย จึงไดเขามารองเรียนเพื่อใหตรวจสอบขอเท็จจริง
หากพบวา มกี ารกระทําทจุ รติ จรงิ กอ็ ยากใหเ อาผิดทั้งวินัยและกฎหมาย
ลาสุดผูสือ่ ขาวไดเ ดนิ ทางไปยังท่ีวาการสวนราชการน้ัน เพื่อขอสัมภาษณหัวหนาสวนราชการ
ใหไ ดช ีแ้ จงกรณีทีถ่ ูกรอ งเรยี นกลา วหา แตก็ไมพ บหัวหนาสวนราชการคนดงั กลา ว จึงไดส อบถามเจา หนาทซี่ ึ่งให
ขอ มูลเพียงวาหวั หนาสวนราชการเดินทางไปรายงานตัวท่ีหนวยงานตนสังกัด ภายหลังไดรับหนังสือคําส่ังให
ยายไปชวยราชการที่หนวยงานตนสังกัดเปนการช่ัวคราว มีผลตั้งแตวันนี้เปนตนไปหรือจนกวาจะมีคําสั่ง
เปลย่ี นแปลง
ประเด็น
ถา เจา หนา ท่รี ฐั ขาดคณุ ธรรม จริยธรรม หนวยงานภาครัฐควรทําอยาไรจึงจะปองกันการทุจริตได
ใหนํากระบวนการคิดเปนมาใชในการคดิ วิเคราะห
วิธกี ารดําเนนิ การ
1. ใหครูและผูเรียนรวมกันศึกษาจากกรณีตัวอยางใหเขาใจ แลวอภิปรายแสดงความคิดเห็น
รวมกัน จากขอมูลท่ีแยกแยะเปน 3 ดาน คือ ขอมูลตนเอง สังคมและส่ิงแวดลอม และขอมูลทางวิชาการ
พรอมทง้ั คิดวิเคราะห ตดั สินใจตามประเด็นทก่ี าํ หนด
2. ใหตวั แทนผเู รียนบันทึกผลจากการอภปิ ราย พรอ มทงั้ สรปุ และรายงานผลใหก ลุมฟง
ผลการวเิ คราะหก รณีศกึ ษาจากกิจกรรมขา งตน โดยใชหลกั การคิดเปน ดงั น้ี
1. ขนั้ สํารวจปญหา เปน ปญหาทก่ี าํ หนดให คอื “หวั หนา สวนราชการทจุ รติ ”
2. ข้ันหาสาเหตุของปญหา เปนการหาขอมูลมาวิเคราะหวาปญหาที่เกิดขึ้นนั้นเกิดขึ้น
ไดอ ยา งไร โดยวเิ คราะหจ ากขอมลู 3 ดา น ดังนี้
2.1 ขอมลู ตนเอง หวั หนา สวนราชการมพี ฤติกรรมทจุ ริตซาํ้ แลว ซํา้ อีก แสดงใหเห็นวาเม่ือมี
โครงการ/กจิ กรรม มาจากภาครัฐ หวั หนาสว นราชการก็จะหักคาหวั คิวไว โดยไมล ะอายตอบาป
8
2.2 ขอ มลู สงั คมและส่งิ แวดลอ ม ชาวบานมกี ารรวมตวั กันดี สามารถรวมกันย่นื ฟอ งหัวหนา
สว นราชการ และหัวหนา สวนราชการคงมิไดทําการทุจริตคนเดียว อยางนอยคงมีเจาหนาท่ีการเงินรวมดวย
จากกรณนี ี้อาจมกี ารตง้ั กรรมการสอบสวน สามารถเอาผดิ กบั ทกุ คนท่ีเก่ยี วของได
2.3 ขอ มูลทางวิชาการ หนว ยงานตนสงั กัดไดร ับขอ มูลการทจุ รติ กไ็ ดดําเนินการทันที
3. ข้ันวเิ คราะหป ญ หา ปญหามาจากหัวหนาสว นราชการที่มีพฤตกิ รรมทจุ ริต ทําซ้ําแลวซํ้าอีก
จนกระทัง่ มกี ารรองเรียนจากชาวบาน ดงั นนั้ ควรมีการปอ งกันการทจุ ริตของเจาหนาที่รฐั
4. ขน้ั ตดั สินใจ ตามประเดน็ วา “ควรมกี ารปองกนั การทจุ ริตของเจาหนาที่รัฐไดอยางไร” คือ
ตองดาํ เนนิ การตามลาํ ดบั ดงั นี้
4.1 ควรมีการอบรมคณุ ธรรม จริยธรรมใหกบั เจา หนาที่รฐั อยา งสม่าํ เสมอ
4.2 หนวยงานตนสังกดั ควรมกี ารตดิ ตามการใชเ งินในกรณีท่จี ดั สรรงบประมาณมาให
4.3 ควรมีวธิ ีการลงโทษใหเ ปนตวั อยาง
5. ขนั้ ตัดสินใจไปสูการปฏิบัติวา ในขั้นตอนแรกที่ดําเนินการไดทันที คือการอบรมคุณธรรม
จรยิ ธรรม
6. ขน้ั ประเมนิ ผลแกป ญ หา ในชัน้ น้เี ปนการประเมนิ ผลและแกปญ หาไปพรอมกัน ถา ผลเปน ท่ี
6.1 พอใจ ถาเจาหนา ทร่ี ฐั ทผี่ านการอบรมคุณธรรม จริยธรรมไปแลว มีการทุจริตนอยลง
กถ็ อื วา มีความพอใจ
6.2 ไมพ อใจ ยังคงมกี ารทจุ ริตเกดิ ข้นึ อยูเนือง ๆ ตองใชวิธกี ารอืน่ ๆ รว มดวย เชน
การลงโทษใหเ ห็นชดั เจน รวดเรว็ เปนตน
9
ใบความรู
เรอ่ื ง ชาวบานรองหัวหนาสว นราชการใหต รวจสอบ กรรมการหมบู า น
เม่อื ตนป 2562 ตัวแทนชาวบา นทงุ หมาเมิน จํานวน 50 คน นาํ โดย นาย ก. เดนิ ทางมาย่ืนหนังสือถึง
หวั หนา สวนราชการ เพ่อื ใหตรวจสอบ ถอดถอนประธานกองทนุ หมบู า นและผูใหญบ าน โดยกลาวหาวาปฏิบัติ
หนาที่โดยไมโ ปรง ใส ทจุ ริต และประพฤตมิ ชิ อบ จนชาวบานไมไววางใจ นาย ก. กลาววาชาวบานทุงหมาเมิน
เหน็ วา
1. โครงการซอ้ื ววั ใหช าวบา นนาํ ไปเลย้ี งดวยเงนิ งบประมาณ รายละ 33,000 บาท เวลาผานไปกวา 3 ป
ยงั ไมม ีการคนื ทนุ
2. โครงการไทยนิยมย่ังยืน 300,000 บาท นําไปซื้อเคร่ืองเสียงใหชาวบานท่ีมีงานบุญตาง ๆ ไดใช
โดยไมม ีการทําประชาคมวา จะคิดคา เชา เทาไร ผูใหญบานใชวิธีเก็บเงินกันเอง คิดราคากันเอง แตไมรูวาเงิน
ทเ่ี ก็บไดอ ยูท ี่ใคร
3. โครงการรานคาชุมชน เปดมาแลวมีแตการขาดทุน โดยผูใหญบานเปนผูเชาดําเนินการ โดยจาย
คา เชาปละ 20,000 บาท เวลาผานไปหลายป สมาชกิ ไมทราบเร่อื งเลยวา เงนิ คาเชารา นคา ชุมชนจายใหก บั ใคร
เงนิ อยูทีไ่ หน จาํ นวนเทา ใด
ชาวบานเคยไดสอบถามรายละเอียดของแตละโครงการ ก็ไมไดรับคําตอบที่ชัดเจน ประธานและ
กรรมการพยายามบา ยเบีย่ งเรื่อยมา บางครั้งมกี ารขม ขู และดูถกู ดูหมิ่น ดูแคลนชาวบาน ซึ่งชาวบานทั้งหมด
ไมอาจทนอีกตอไป จึงมายื่นหนังสือตอหัวหนาสวนราชการขอใหตรวจสอบ ถอดถอนประธานกองทุนหมูบาน
พรอมดวยคณะกรรมการและผูใ หญบาน
หวั หนา สวนราชการ เม่อื ไดรบั หนงั สอื รอ งเรยี นจากชาวบา นทุง หมาเมินแลว ไดสั่งต้ังกรรมการข้ึนมา
ตรวจสอบขอเท็จจริงในเรอ่ื งทช่ี าวบานรองเรียนมา
ประเดน็
ผเู รียนคดิ วา จะมวี ิธีการปอ งกันการทจุ รติ ของกรรมการหมบู า นไดอยางไร โดยใชกระบวนการคิดเปน
แนวทางการทาํ กจิ กรรม
1. ครูแบง กลมุ ผูเ รยี นออกเปน 2 - 3 กลมุ ยอ ย ใหผูเรยี นเลือกประธานและเลขานกุ ารกลมุ เพอ่ื เปน
ผนู าํ และผจู ดบนั ทกึ ผลการอภปิ รายของกลุม ตามลาํ ดับ และนาํ ผลการอภิปรายทีบ่ นั ทึกไวไ ปเสนอตอที่ประชุม
กลุมใหญ จากน้นั ใหผ ูเรียนทุกกลมุ อภปิ รายเพอ่ื หาคําตอบตามประเด็นที่กําหนดให ครูติดตามสังเกตการใช
เหตผุ ลของแตล ะกลมุ หากขอมลู ยงั ไมเ พียงพอ ครูอาจช้แี นะใหอภปิ รายเพม่ิ เตมิ ได
2. เลขานุการกลุมบันทกึ ผลการพิจารณาหาคาํ ตอบตามประเดน็ ที่กําหนดตามกระบวนการคิดเปน
ดังตวั อยาง และนําคาํ ตอบน้นั ไปรายงานในทป่ี ระชมุ กลมุ ใหญ หากมผี ูเรียนไมม าก ครอู าจใหมีการสนทนาหรือ
อภปิ รายในกลุมใหญเ ลย โดยไมต อ งแบงกลุมยอ ย
10
เรือ่ งที่ 3 ความแตกตางระหวางจรยิ ธรรมและการทจุ ริต
จริยธรรม หมายถึง ความประพฤติท่ีอบรมกิริยาและปลูกฝงลักษณะนิสัยใหอยูในครรลองของ
คุณธรรม หรือศีลธรรม คุณคาทางจริยธรรมชี้ใหเห็นความเจริญงอกงามในการดํารงชีวิตอยางมีระเบียบ
แบบแผน ตามวฒั นธรรมของบุคคลท่ีมลี กั ษณะทางจิตใจทด่ี งี าม ประพฤตติ นอยใู นสงั คมไดอยา งสงบ เรยี บรอ ย
และเปนประโยชนต อผอู ่นื มคี ุณธรรม และมโนธรรมทีจ่ ะสรา งความสมั พันธอ ันดี
จริยธรรม เปนกรอบใหญท างสังคมทีเ่ ปนพ้ืนฐานของแนวคิดเก่ียวกับการขัดกันระหวางประโยชน
สวนตนและประโยชนสวนรวม และการทุจริต การกระทําใดที่ผิดตอกฎหมายวาดวยการขัดกันระหวาง
ประโยชนสวนตนและประโยชนสว นรวม และการทุจริตยอ มเปนความผดิ จริยธรรมดว ย ตรงกนั ขามการกระทาํ
ใดท่ฝี า ฝนจรยิ ธรรม อาจไมเ ปนความผิดเก่ียวกับการขัดกันระหวางประโยชนสวนตนและประโยชนสวนรวม
และการทุจรติ เชน มพี ฤตกิ รรมสว นตัวไมเหมาะสม มพี ฤตกิ รรมชูส าว เปน ตน
สภาพปญหาการขาดจรยิ ธรรม
1. ปญหาเกย่ี วกับพ้ืนฐานการปลกู ฝง คา นยิ มจากครอบครัวและสงั คม
2. ปญ หาการขาดการปลกู ฝง คานยิ ม ความรูใ นการศึกษาเรอื่ งจรยิ ธรรม และมมี าตรฐานการเรยี น
การสอนเกีย่ วกบั จรยิ ธรรม
3. ปญหาการขาดตนแบบของบุคลากรท่ีดํารงตนเปน ตัวอยา งดา นจริยธรรม
4. ปญหาเรอ่ื งความจาํ เปน ทางเศรษฐกิจและสงั คมทเ่ี ปลีย่ นแปลงไป
5. ปญ หาการทจุ รติ และมีการกระทาํ ฝา ฝน จริยธรรมวิชาชีพในกรณอี ื่น
6. ปญ หาการขดั กันระหวา งผลประโยชนสวนตนกบั ผลประโยชนส ว นรวม
7. ปญหาการขาดการมสี ว นรว มในการตรวจสอบสื่อมวลชนและประชาชน
หลกั จรยิ ธรรมในการดํารงตนใหปราศจากอคตธิ รรม 4 ประการ ดงั น้ี
1. ปราศจากฉันทาคติ หมายถงึ การทาํ ใหจ ติ ปราศจากความโลภ
2. ปราศจากโทษาคติ หมายถึง การทําใหจ ิตปราศจากความโกรธพยาบาทจองเวร
3. ปราศจากภยาคติ หมายถึง การทําใหจ ิตปราศจากความกลวั กระทําจติ ใหม นั่ คง
4. ปราศจากโมหาคติ หมายถงึ การทําใหจ ิตปราศจากความโงเ ขลา ความหลง ไมร จู ักความทกุ ข
ความดับ
การทจุ รติ
การทจุ ริต หมายถึง การแสวงหาประโยชนท ่มี ิควรไดโดยชอบดวยกฎหมายสาํ หรบั ตนเองและผูอนื่
การทุจรติ ตอ หนา ท่ี หมายถึง การปฏิบตั ิหรอื ละเวน การปฏบิ ัติอยา งใดในพฤติกรรมทีอ่ าจทาํ ใหผ ูอื่น
เชือ่ วา มตี ําแหนงหรือหนาที่ ทั้งที่ตนมิไดมีตําแหนงหรือหนาท่ีนั้น ๆ หรือใชอํานาจในตําแหนง เพื่อแสวงหา
ผลประโยชนทมี่ คิ วรไดโ ดยชอบสําหรบั ตนเองและผอู ื่น
11
การทจุ รติ เปน ภยั รา ยแรงสาํ คญั ที่ทาํ ลายความมั่นคงของชาติ รัฐบาลจึงมีนโยบายสรางมาตรฐาน
ดา นคณุ ธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล ใหแกขาราชการและเจาหนาทีข่ องรฐั พรอมท้งั พัฒนาความโปรงใส
ในการปฏิบตั ิงานของหนวยงานภาครัฐ เพ่ือใหเ ปนที่เชื่อถือไววางใจของประชาชน
รปู แบบการทุจรติ
การทจุ รติ ในหนวยงานราชการมหี ลายรปู แบบ เชน
1. ฝาฝน หลีกเล่ียง ระเบยี บแบบแผน หรอื กฎ ขอ บังคบั
2. จูงใจ เรยี กรอ ง บงั คบั ขมขู หนวงเหนย่ี ว กลัน่ แกลง หาประโยชนสว นตนหรอื พวกพอ ง
3. การสมยอม รเู หน็ เปน ใจ เพกิ เฉย ละเวนการกระทําในการทีต่ องปฏิบัตหิ รือรบั ผิดชอบตามหนา ท่ี
4. ยักยอก เบียดบงั ซง่ึ ทรพั ยสนิ ของทางราชการ
5. ปลอมแปลง หรอื กระทาํ การใด ๆ อันเปน เท็จ
6. มผี ลประโยชนรวมในกจิ กรรมบางประเภททสี่ ามารถใชอ าํ นาจหนาทขี่ องตนบันดาลประโยชนได
มลู เหตขุ องการทุจริต
1. เจา หนา ท่ีขาดคณุ ธรรมและจรยิ ธรรม
2. ขาดกลไกในการลงโทษ และการบังคับใชก ฎหมาย
3. ขาดการตรวจสอบและการควบคมุ กาํ กบั ดูแล
4. เจา หนาที่ไดร บั คาตอบแทน/เงนิ เดือนไมพ อกบั คา ครองชพี และมีปญ หาทางเศรษฐกจิ หรอื
อบายมุข
5. สภาพการทาํ งานทเี่ ปดโอกาส เอื้ออาํ นวยตอ การกระทาํ ทจุ รติ กระบวนการปฏบิ ัติงานมีชองโหว
การสรางจิตสํานึกเจา หนาทใ่ี นองคกรเพ่ือปอ งกนั การทจุ รติ คอรรปั ชัน จงึ จําเปนตองสรา งสํานึกหรือ
มโนธรรมแหงความรูสึกผิดชอบช่ัวดี โดยใหเกิดความรูสึกละอายหากจะทําในสิ่งไมถูกไมควร หรือเรียกไดวา
“คุณธรรมและจริยธรรม” หลักจริยศาสตรที่เปนการแกไขปญหาทางการเมืองในสังคมไทย ยึดหลักการวา
การบริหารงานใดไดดาํ เนินการถูกตองตามตวั บทกฎหมาย ถอื วาการบรหิ ารงานนั้นถูกตองตามหลักจริยธรรม
ยึดหลักการพยายามแสวงหาความดีที่ยึดถือควรเปนอยางไร แลวนํามาใชเปนมาตรฐานตามหลักจริยธรรม
เพื่อกําหนดเปน แนวทางปฏิบัตงิ าน การทจุ ริตคอรรปั ชนั ก็จะลดนอ ยลง
12
๒๑
18
การทจุ ริตCorruption
ผลประโ
ยชนท บั ซอน แผนภาพพนื้ ฐานแนวคดิ เก่ยี วกบั การขัดกันระหวางผลประโยชนสวนตน
ผลประโยชนส วนรวม และการทจุ ริต
Conflict of Interests
จากแผนภาพแสดงใหเ ห็นวา ถาเจาหนาทข่ี องรัฐมจี ริยธรรม และมีผลประโยชนทบั ซอ นนอ ย
การทจุ ริตกจ็ ะลดนอ ยลงไปเชน กนั
๒๒จรยิ ธรรม เปน หลักสาํ คญั ในการควบคมุ พฤตกิ รรมของเจา หนา ท่ขี องรฐั
เปรียบเสมอื นโครงสรา งพ้นื ฐานท่เี จาหนา ท่ขี องรัฐตอ งยดึ ถอื ปฏบิ ตั ิ
Ethics การขดั กันระหวางประโยชนส วนตนและประโยชนส ว นรวม เปน พฤตกิ รรมท่อี ยรู ะหวาง
จริยธรรมกบั การทจุ รติ ท่จี ะกอใหเ กดิ ผลประโยชนสวนตนกระทบตอ
ผลประโยชนสว นรวม ซงึ่ พฤติกรรมบางประเภทมกี ารบญั ญตั เิ ปนความผิดทางกฎหมาย
มีบทลงโทษชดั เจน แตพ ฤตกิ รรมบางประเภทยงั ไมม กี ารบญั ญตั ิขอหามไวในกฎหมาย
การทจุ รติ เปนพฤติกรรมท่ีฝา ฝน กฎหมายโดยตรง ถอื เปน ความผดิ อยางชดั เจน
สังคมสว นใหญจ ะมกี ารบัญญัตกิ ฎหมายออกมารองรบั มีบทลงโทษชดั เจน
ถือเปน ความผิดขนั้ รุนแรงท่ีสดุ ทเ่ี จาหนาท่ขี องรัฐตอ งไมป ฏบิ ตั ิ
เจาหนา ท่ขี องรัฐทข่ี าดจริยธรรมในการปฏิบัตหิ นา ที่ โดยเขา ไปกระทําการใด ๆ
ทเ่ี ปนการขดั กันระหวา งประโยชนส วนตนและประโยชนส ว นรวม ถือวาเจา หนา ที่ของรฐั
ผนู น้ั ขาดความชอบธรรมในการปฏบิ ตั ิหนาท่ี และจะเปน ตนเหตุของการทจุ ริตตอ ไป
13
จริยธรรมของเจาหนาท่ขี องรฐั
หลกั จรยิ ธรรมเปน สิง่ สาํ คัญทจี่ ะทําใหการประพฤตปิ ฏบิ ัตขิ องเจาหนาที่ของรัฐ ไดรับการยอมรับจาก
สาธารณชน และมคี วามสําคัญตอ การดาํ รงไวซ ึ่งความม่นั คงแหงรฐั
ความเปลี่ยนแปลงของโลกและสงั คม ไมวา ในทางเศรษฐกจิ การเมือง และสังคม ซ่ึงลวนสงผลกระทบ
ตอการปฏิบตั หิ นา ทข่ี องเจาหนา ทข่ี องรฐั โดยเฉพาะคานิยมทางสงั คมทม่ี งุ เนน วตั ถุนิยมและบริโภคนิยมเปนหลัก
ทําใหความประพฤติอันเปนพื้นฐาน ขัดตอหลักกฎหมาย ศีลธรรม และจริยธรรม ซึ่งท้ัง 3 ส่ิงน้ีคือ แนวทาง
สําคญั ของจรยิ ธรรม
14
กิจกรรมที่ 2
ใหผเู รยี นดูคลปิ วิดโี อ เรอื่ ง “นมิ นตย ม้ิ เดล่ีคนดีไมค อรร ัปชัน” ตอน “แปะ เจยี๊ ะ” ตอน “สง เสรมิ ลกู นอ ง” และ
เรอ่ื ง “รบั สินบน” แลวตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี
เรื่อง “นมิ นตย ้ิมเดลคี่ นดไี มค อรร ปั ชัน” ตอน “แปะ เจี๊ยะ” ตอน “สง เสริมลกู นอ ง”
เรื่อง “รบั สินบน”
1. จากเรื่องท่ีดู ทําใหเ ห็นจรยิ ธรรมอะไรบา ง
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. จากเรอ่ื งทด่ี ู ทําใหเ ห็นการทจุ ริตอะไรบาง
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. ความแตกตา งระหวางจรยิ ธรรม และการทจุ ริต มคี วามสาํ คญั ตอชุมชน สงั คมหรอื ไม อยางไร
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
15
เรอ่ื งที่ 4 ความหมายของประโยชนส วนตนและประโยชนสว นรวม และการขัดกันระหวาง
ผลประโยชนส ว นตนและผลประโยชนส ว นรวม
ประโยชนสวนตัว (Private Interests) หมายถึง การท่ีบุคคลท่ัวไปในสถานะเอกชนหรือเจาหนาที่
ของรฐั ในสถานะเอกชนไดทํากิจกรรมหรือไดกระทําการตาง ๆ เพ่ือประโยชนสวนตน ครอบครัว เครือญาติ
พวกพอง หรือของกลุมในสังคมท่ีมีความสัมพันธกันในรูปแบบตาง ๆ เชน การประกอบอาชีพ การทําธุรกิจ
การคา การลงทุน เพ่ือหาประโยชนในทางการเงินหรือในทางธุรกิจ เปนตน โดยมีองคประกอบท่ีสําคัญ
3 ประการ คอื
องคประกอบที่ 1 ผลประโยชนสวนตนหรือผลประโยชนสว นบุคคล ซ่งึ ผลประโยชนอาจเปนตัวเงิน
หรือทรพั ยสินอื่น ๆ รวมถึงผลประโยชนใ นรูปแบบอนื่ ๆ ทท่ี าํ ใหผ ูไดรับพงึ พอใจ โดยสวนตวั แลว อาจจะมองวา
ไมเสยี หายอะไร เพราะใคร ๆ ก็แสวงหาผลประโยชนสว นตนกันทั้งนั้น
องคประกอบท่ี 2 การปฏิบัติหนาท่ีโดยใชสถานะและขอบเขตอํานาจหนาท่ีของเจาหนาท่ีหรือ
เจา พนกั งานของรฐั ซง่ึ ขาดหลักจรยิ ธรรมพ้ืนฐานในวิชาชีพงาน ทั้งนี้ เพราะอํานาจหนาท่ีที่มีอยูเกิดจากการ
มตี ําแหนง หรือการเปน เจา หนาที่ หรือเจาพนักงานตามกฎหมาย
องคป ระกอบที่ 3 เมือ่ ผลประโยชนท ขี่ ัดแยงนั้นไปแทรกแซงการตัดสินใจ หรือการใชวิจารณญาณ
ในทางใดทางหนง่ึ เพือ่ ผลประโยชนส วนตัว
ประโยชนสวนรวมหรือประโยชนสาธารณะ (Public Interests) หมายถึง การที่บุคคลใด ๆ
ในสถานะทีเ่ ปนเจาหนา ทีข่ องรฐั (ผูด ํารงตาํ แหนง ทางการเมือง ขาราชการ พนักงานรัฐวสิ าหกิจ หรอื เจาหนา ท่ี
ของรัฐในหนวยงานภาครัฐ) ไดกระทําการใด ๆ ตามหนาท่ีหรือไดปฏิบัติหนาท่ีอันเปนการดําเนินการในอีก
สว นหนึ่งทแี่ ยกออกมาจากการดาํ เนนิ การตามหนาทีใ่ นสถานะของเอกชน การกระทาํ การใด ๆ ตามหนาที่ของ
เจาหนา ท่ขี องรฐั จึงมีวัตถปุ ระสงคห รอื มีเปาหมายเพอื่ ประโยชนข องสว นรวม หรอื การรกั ษาประโยชนส ว นรวม
ที่เปนประโยชนของรัฐ การทําหนาท่ีของเจาหนาที่ของรัฐจึงมีความเก่ียวเน่ืองเช่ือมโยงกับอํานาจหนาที่
ตามกฎหมายและจะมรี ูปแบบของความสัมพนั ธหรอื มกี ารกระทําในลกั ษณะตาง ๆ ทีเ่ หมอื นหรือคลายกับการ
กระทําของบุคคลในสถานะเอกชน เพียงแตการกระทําในสถานะที่เปนเจาหนาที่ของรัฐกับการกระทําใน
สถานะเอกชน มคี วามแตกตางกนั ท่วี ัตถุประสงค เปาหมาย หรือประโยชนสุดทา ยทแี่ ตกตา งกัน
ตวั อยางผลประโยชนส ว นตนและผลประโยชนสวนรวม
เรอ่ื ง ผลประโยชนส ว นตน ผลประโยชนส ว นรวม
1. การรับผลประโยชนตาง ๆ 1. จางเพอื่ นทาํ เวร 1. ไมจ า งเพอ่ื นใหท ําเวร
2. จางเพื่อนทําการบาน 2. ไมจ างเพอื่ นทาํ การบาน
3. ชวนเพือ่ นไปทะเลาะกบั คอู ริ 3. ไมบังคบั เพือ่ นใหท าํ ในสิ่งที่
แลว จงึ จะรบั เขา กลมุ (บังคบั ไมถ ูกตอ ง
เพื่อนใหท าํ ในส่งิ ที่ไมถูกตอ ง)
16
เรื่อง ผลประโยชนสว นตน ผลประโยชนส วนรวม
4. หาเสยี งเลือกตงั้ กรรมการ 4. ไมหาเสียงเลือกตงั้ กรรมการ
2. การทําธุรกจิ ของตวั เอง
3. การทํางานหลงั จากออกจาก นักเรยี น โดยสัญญาวาจะแจก นักเรยี น โดยสญั ญาวาจะแจก
สงิ่ ของ สิง่ ของ
ตําแหนง สาธารณะหรอื หลัง นําของมาขายเพือ่ นในหองเรียน ไมน ําของมาขายเพ่ือนในหอ งเรียน
เกษยี ณ ใชอ ทิ ธพิ ล เปน หวั หนา หอ ง/ ไมใชอิทธพิ ล เปนหัวหนา หอ ง/
4. การทํางานพเิ ศษ พอ แมเ ปนผมู ีอิทธพิ ล/ขม ขเู พ่ือน พอแมเปน ผมู อี ทิ ธพิ ล/ขมขูเพือ่ น
1. เลน การพนัน 1. ไมเลน การพนัน
2. คา และเสพส่งิ เสพตดิ ใหโ ทษ 2. ไมคา และเสพสิ่งเสพติดใหโทษ
การขัดกันระหวางประโยชนสว นตนและประโยชนสวนรวมหรือผลประโยชนทับซอน (Conflict
of interests) คือ การที่เจาหนาท่ีของรัฐกระทําการใด ๆ หรือดําเนินการในกิจการสาธารณะที่เปน
การดาํ เนินการตามอํานาจหนาท่ีหรอื ความรับผิดชอบในกจิ การของรฐั หรือองคกรของรัฐ เพอ่ื ประโยชนของรัฐ
หรือเพื่อประโยชนข องสวนรวม แตเ จาหนาทข่ี องรฐั ไดม ีผลประโยชนสว นตนเขา ไปแอบแฝง หรือเปนผูท่ีมีสวนได
สวนเสียในรูปแบบตาง ๆ หรือนําประโยชนสวนตนหรือความสัมพันธสวนตนเขามามีอิทธิพลหรือเกี่ยวของใน
การใชอ าํ นาจหนาท่หี รือดุลยพนิ ิจในการพจิ ารณาตัดสนิ ใจในการกระทําการใด ๆ หรือดําเนินการดังกลาวนั้น
เพ่ือแสวงหาประโยชนในทางการเงนิ หรอื ประโยชนอื่น ๆ สําหรับตนเองหรอื บคุ คลใดบุคคลหนึ่ง
ความสําคัญของปญ หาการขดั กนั ของผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนส วนรวม
การขัดกันของผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม (Conflict of interests) หรือ
เรียกส้ัน ๆ วา การขัดกนั แหง ผลประโยชน นัน้ เปนเรื่องทีส่ ําคญั อนั เก่ียวเน่ืองเชอ่ื มโยงอยางใกลชิดกับการทุจริต
คอรร ัปชนั กลา วคอื เปนท่ียอมรับกันวา ยิ่งมีสถานการณห รอื สภาวการณของการขัดกันของผลประโยชนสวนตน
และผลประโยชนส วนรวมมากเทาใด กย็ ิง่ มโี อกาสกอ ใหเ กดิ หรอื นําไปสูการทจุ รติ คอรร ัปชันมากเทานั้น ดังนั้น
จงึ ควรมมี าตรการในการปองกันไมใหเกิดสถานการณก ารขดั กันแหง ผลประโยชนเกิดข้นึ หรือเมอ่ื เกิดข้ึนแลวก็
ตองควบคมุ ตรวจสอบ เพ่ือใหมน่ั ใจไดว าจะไมน าํ ไปสกู ารทจุ รติ คอรรปั ชนั หรอื ทําใหส ว นรวมตอ งเสียหาย
17
มาตรการหน่ึงในการปองกันและจัดการกับปญหาการขัดกันของผลประโยชนสวนตนและ
ผลประโยชนส ว นรวมก็คือ การตรากฎหมายออกมาบงั คับใช ซ่ึงนบั วันกจ็ ะมีกฎหมายทเ่ี กี่ยวของกับการขัดกัน
แหง ผลประโยชนออกมาใชบ ังคบั มากขึน้ เรอ่ื ย ๆ
ความสําคญั และความสัมพันธระหวา งการขดั กันของผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน
สวนรวม กบั การทุจริตคอรรัปชัน
แมวาการขัดกันของผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม จะมิใชการทุจริตคอรรัปชัน
โดยตวั ของมนั เอง แตก ารขัดกนั แหงผลประโยชนเปนสถานการณ หรือสภาวการณที่เอ้ือหรือเปดโอกาส หรือ
เปนปจ จัยอนั นําไปสกู ารทจุ รติ คอรร ปั ชนั ไดโ ดยงา ย หรือกลาวอีกนยั หนงึ่ การขดั กนั แหง ผลประโยชนเปนญาติสนทิ
ใกลชิดกับการทุจริตคอรรัปชัน ดังน้ัน จึงเปนความเห็นรวมกันวาการที่จัดการปองกันปญหาการทุจริต
คอรรัปชนั ใหไดผลจําเปนตองจัดการกบั ปญหาการขัดกันแหง ผลประโยชนใ หไดดว ย
กฎหมายมจี ุดหมายปลายทางอยูท่คี วามถกู ตอ งและความยตุ ิธรรม
ไมวา จะพิจารณาในแงท ่ีวากฎหมายเปน กฎกตกิ าทชี่ ว ยทําใหคนในสังคมไดอยูรวมกันอยางปกติสุข
กฎหมายยงั เปนหลักประกันในการคุมครองสิทธิเสรีภาพพ้ืนฐานของประชาชน หรือกฎหมายเปนเครื่องมือ
ท่ีทาํ ใหประเทศมีประสทิ ธภิ าพ มคี วามเจรญิ กาวหนา จดุ มุงหมายในทสี่ ดุ ของกฎหมายกต็ องอยูที่ความถูกตอง
และความยุติธรรม
กฎหมายตองมีข้ึนเพ่ืออํานวยความยุติธรรมเสมอ ดังนั้น กฎหมายท่ีบัญญัติข้ึนจึงตองยุติธรรม
ประเดน็ สาํ คัญคือ ความยตุ ิธรรมคืออะไร เปน ความยุติธรรมของ นาย ก. ฝา ยหนึ่ง หรือความยุติธรรมของ นาย ข.
ฝายหนึ่ง หรอื เปนความยตุ ธิ รรมของใคร
ความยตุ ธิ รรม คือ ความเท่ยี งธรรม ความชอบธรรม และความชอบดวยเหตุผล หรือกลาวอีกนัยหนึ่ง
ความยตุ ธิ รรมคือสิง่ ทบี่ คุ คลซง่ึ มเี หตมุ ผี ลและมีความรสู ึกผิดชอบเหน็ วาเปนสิ่งท่ถี กู ตองชอบธรรม
กฎหมายใชบังคับกับทุกคนเทาเทียมกนั
กฎหมายท่ีมีไวเพื่อลงโทษผูกระทําความผิด ถามีการกระทําหนึ่งเกิดขึ้น และเมื่อพิจารณาตาม
กฎหมายแลว เปนความผิด นักกฎหมายก็จักตองวินิจฉัยวาเปนความผิด โดยไมตองพิจารณาวาผูกระทําผิด
เปน ใคร จะรา่ํ รวยหรอื ยากจน จะนบั ถือศาสนาพุทธหรือศาสนาอนื่ จะผิวขาวหรือผวิ เหลือง และไมวาจะเปนคนดี
หรอื คนเลว กฎหมายตอ งใชบ ังคับกบั ทกุ คนโดยเสมอภาค ในทางตรงกันขามถามีการกระทําหนึ่งเกิดข้ึนและเม่ือ
พจิ ารณาตามกฎหมายแลว ไมเปน ความผิด นักกฎหมายกต็ อ งวนิ จิ ฉยั วาการกระทํานัน้ ไมเ ปนความผดิ ไมว า ผกู ระทาํ
จะเปน คนประเภทใด จะเปนคนดีหรอื คนเลว คนรวยหรอื คนจน ฯลฯ หรอื กลา วอีกนยั หนึง่ กค็ อื นกั กฎหมายจะตอ ง
พจิ ารณาวนิ ิจฉัยจากขอเท็จจริงและขอกฎหมายโดยปราศจากอคติ ไมโอนเอยี งเพราะรักหรอื เพราะเกลียด
ศีลธรรม ขนบธรรมเนยี ม จารตี ประเพณี กับกฎหมาย
กฎหมายมีรากฐานและมีความเก่ียวพันอยางใกลชิดกับศีลธรรม ขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี
แตดวยวิวัฒนาการและความซับซอนของสังคม กฎหมายจึงอาจไมเปนอันหนึ่งอันเดียวกับศีลธรรม
ขนบธรรมเนยี ม จารีตประเพณเี สมอไป เราจึงอาจมีและเห็นกฎหมายท่ีไมไดตั้งอยูบนหลักความดี หลักศีลธรรม
18
แตตงั้ อยูบนเหตผุ ลทางเทคนคิ บางประการเทาน้ัน อาทิ กฎหมายจราจร กําหนดใหตอ งหยุดรถเม่ือไฟแดง และไป
ไดเ ม่อื ไฟเขียว เปน ตน
ศีลธรรม ขนบธรรมเนยี ม จารตี ประเพณี รวมตลอดถึงคณุ ธรรม จริยธรรม แนวปฏิบัติที่ดีของกลุม
อาชพี ฯลฯ โดยรวมแลว ถือเปน กฎกตกิ าของสังคมอยางหน่งึ เชนเดยี วกัน เปน กฎกตกิ าทีไ่ มจ ําเปนตองเขียนไว
เปนลายลักษณอกั ษร แตกฎตาง ๆ เหลา น้ีโดยทั่วไปแลวจะมีความละเอียดกวา กฎหมาย กลาวคือ ถาคนไมทําผิด
กฎศีลธรรม คน ๆ น้ันยอมไมทําผิดกฎหมาย เพราะกฎศีลธรรมละเอียดกวา ถาเปรียบเทียบกับตาขาย
ก็คงเปนตาขา ยทม่ี ชี อ งถ่ีกวา คนทีถ่ อื ศีล 5 ยอมไมพ ดู เทจ็ ไมพ ดู เพอ เจอ ไมพ ดู สอ เสียด ไมพ ดู ใสร ายใหร ายคนอื่น
คนประเภทนี้ยอมไมมีทางทําผิดกฎหมายฐานดูหมิ่นหรือหม่ินประมาทใครเปนแน คนที่รักษาศีล 5
จึงไมใ ชคนท่จี ะไปทํารา ยรา งกายคนอ่ืน ฆาคนอ่นื จงึ ไมผดิ เลยทีจ่ ะกลา ววา “หากคนในสงั คมยดึ ถือกฎศีลธรรมแลว
กฎหมายก็แทบไมมีความจาํ เปน” หรือกลา วอกี นยั หนง่ึ “สงั คมใดมกี ฎหมายมาก สงั คมน้นั มปี ญ หามาก”
การรบั มอื กบั การขดั กันแหงผลประโยชน
1. วธิ ีการที่ดีทีส่ ดุ ในการจัดการกับเรื่องการขัดกันแหงผลประโยชนก็คือ การไมอยูในสถานการณ
การขดั กันของผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนสว นรวมเสียตั้งแตต น การหลีกเลีย่ งสภาวการณก ารขดั กนั
แหง ผลประโยชนน้ัน ถา สามารถหลีกเล่ียงไดก็เปนวิธีการรับมือกับการขัดกันแหงผลประโยชนท่ีดีท่ีสุด อาทิ
นาย ก. อธบิ ดไี มพ ึงใหบริษัทของภรรยามาประมูลกอสรางอาคารในกรมที่ตนกํากับดูแลอยู หรือ นาย ก. ไม
พงึ รับหนา ที่เปนกรรมการสรรหา หากภรยิ า นาย ก. ประสงคจ ะสมัครเขา รบั การคัดเลือกเปนผูด ํารงตําแหนง ที่
นาย ก. เปน กรรมการสรรหา หรอื หาก นาย ก. ประสงคจ ะเปน กรรมการผูมีหนาท่ีคัดเลือกและอนุมัติรายช่ือ
บคุ คลผูสมควรไดเ ขา รับการศกึ ษา ภรยิ า นาย ก. ก็ไมพ งึ สมัครหรอื รบั การเสนอชอื่ เพือ่ ศกึ ษาในหลักสูตรดังกลาว
ในขณะที่ นาย ก. เปนกรรมการอยู เปน ตน
2. ในกรณที ผ่ี ูมอี าํ นาจหนาท่ีไมสามารถหลีกเลย่ี ง หรือไมท ราบ หรอื ไมไ ดต ระหนกั ต้งั แตเบ้ืองตนวา
ตนตกอยใู นสถานการณก ารขดั กนั ของผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนส ว นรวม ผมู ีอํานาจหนา ทค่ี วรหยดุ
ดําเนนิ การ และไมรว มพจิ ารณา วนิ จิ ฉัยหรือลงมติในประเดน็ ท่มี ีการขัดกนั แหง ผลประโยชนน ้ัน ถา สามารถกระทาํ
ไดโ ดยไมเ กดิ ความเสยี หายแกส วนรวม อาทิ นาย ก. กรรมการธนาคาร พึงออกจากหองประชุม ไมรวมพิจารณา
วินิจฉัยและลงมติในการอนุมัติ หรือไมอนุมัติการใหสินเชื่อแกบริษัทของตนเอง และตองไมกระทําการใด ๆ
ทงั้ ทางตรงและทางออ มในการแทรกแซงการใชด ุลยพินิจอยา งอิสระของกรรมการอ่นื ๆ
3. ในกรณที ่ีผมู อี ํานาจหนาท่ีไมสามารถหลีกเลี่ยงสถานการณการขัดกันของผลประโยชนสวนตน
และผลประโยชนสวนรวมได และไมแนใ จวา ในสถานการณเ ชนนั้นควรดาํ เนินการอยา งไร ควรจะรวมพิจารณา
วินจิ ฉยั ลงมตหิ รอื ไม อยา งไร ผูมีอํานาจหนาที่ควรตองแจง ประกาศหรือเปดเผยขอมูล ขอเท็จจริงตาง ๆ ที่
เกย่ี วขอ งกบั การขดั กันแหง ผลประโยชนต อ บคุ คลทเ่ี ก่ยี วของ ตอ ผมู ีอํานาจหนา ที่ ตอผูบงั คับบญั ชาเหนอื ตนข้นึ ไป
หรือตอสาธารณะเพ่อื ความโปรง ใสเพอื่ แสดงความบริสทุ ธ์ิใจ
19
กจิ กรรมท่ี 3
1. ใหผเู รียนดคู ลปิ วดี โิ อ เรือ่ ง ผลประโยชนท ับซอ น พรอ มตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
(ทม่ี า : https://m.youtube.com/watch?v=ShWJBalZmMA)
1.1 การกระทําเขา ขา ยการขดั กนั ระหวา งประโยชนส ว นตนและประโยชนส วนรวม มอี ะไรบา ง
1.2 เราจะชว ยปอ งกนั การทจุ ริตการเกดิ ผลประโยชนทับซอ นไดอยา งไร
2. ใหผเู รียนดูคลปิ วีดิโอ เรอื่ ง ทจุ รติ แกคะแนน พรอ มวิเคราะหว า ครปู ระจาํ วิชาทป่ี รับคะแนนใหก บั นักเรยี น
มีการขัดแยง กนั ระหวา งประโยชนส ว นรวมกบั ประโยชนส วนตนอยา งไร
(ทมี่ า : https://m.youtube.com/watch?v=hRazlm5WuP0)
20
เรือ่ งท่ี 5 ความหมายและรปู แบบของผลประโยชนท ับซอน
ความหมายของผลประโยชนทับซอนคือ ผลประโยชนสวนตัวของเจาหนาท่ีรัฐไปขัดแยงกับ
ผลประโยชนส วนรวมแลว ตองเลือกเพียงอยา งใดอยา งหน่งึ ซึง่ ทาํ ใหตัดสินใจไดยากในอันที่จะปฏิบัติหนาท่ีให
เกิดความเปน ธรรมและปราศจากอคติ
รปู แบบของผลประโยชนท ับซอ น
การขดั กนั ระหวา งประโยชนสวนบคุ คลและประโยชนสวนรวม มีไดหลายรูปแบบไมจํากัดอยูเฉพาะ
รูปแบบของตัวเงิน หรือทรัพยสินเทาน้ัน แตรวมถึงผลประโยชนอื่น ๆ ที่ไมไดอยูในรูปแบบของตัวเงินหรือ
ทรัพยสินดวย ทั้งน้ี John Langford และ Kenneth Kernaghan ไดจําแนกรูปแบบของการขัดกันระหวาง
ประโยชนสวนบคุ คลและประโยชนส ว นรวม ออกเปน 7 รปู แบบ คอื
1. การรับผลประโยชนตาง ๆ เชน การรับของขวัญจากบริษัทธุรกิจ บริษัทขายยาหรืออุปกรณ
การแพทยสนบั สนนุ คา เดนิ ทางใหผ ูบ ริหาร และเจา หนา ทที่ ี่ไปประชุมเร่ืองอาหารและยา ที่ตางประเทศ หรือ
หนวยงานราชการรบั เงนิ บรจิ าคสรา งสํานักงานจากธุรกิจท่ีเปนลูกคาของหนวยงาน หรือแมกระทั่งในการใช
งบประมาณของรฐั เพ่ือจดั ซื้อจดั จา งแลวเจาหนา ทไ่ี ดรับของแถม หรือประโยชนอื่นตอบแทน เปนตน
2. การทําธุรกจิ กบั ตนเอง หรือเปนคสู ัญญา หมายถึง สถานการณท่ีผูด ํารงตาํ แหนงสาธารณะ มีสว นไดเสีย
ในสัญญาทท่ี ํากับหนวยงานท่ีตนสังกัด ตัวอยางเชน การใชตําแหนงหนาท่ีทําใหหนวยงานทําสัญญาซ้ือสินคา
จากบริษทั ของตน หรอื จางบริษัทของตนเปน ทปี่ รกึ ษา หรือซ้ือทีด่ นิ ของตนในการจัดสรางสํานักงาน สถานการณ
เชนนี้เกดิ บทบาทท่ีขดั แยง เชน เปนทัง้ ผซู ือ้ และผขู ายในเวลาเดยี วกนั
3. การทาํ งานหลงั จากออกจากตาํ แหนงหนา ทส่ี าธารณะ หรอื หลงั เกษยี ณ หมายถึง การที่บุคคล
ลาออกจากหนว ยงานของรัฐ และไปทาํ งานในบรษิ ัทเอกชนทดี่ ําเนนิ ธรุ กิจประเภทเดียวกัน เชน ผูบริหารหรือ
เจาหนาที่ขององคการอาหารและยา ลาออกจากงานราชการและไปทํางานในบริษัทผลิตหรือขายยา หรือ
ผบู รหิ ารกระทรวงคมนาคมหลังเกษยี ณออกไปทํางานเปน ผบู ริหารของบรษิ ทั ธุรกจิ สื่อสาร
4. การทาํ งานพิเศษในรปู แบบนมี้ หี ลายลักษณะ เชน ผูดํารงตาํ แหนง สาธารณะตั้งบริษัทดําเนินธุรกิจ
ท่ีเปน การแขง ขันกบั หนวยงาน หรือองคก ารสาธารณะท่ีสงั กดั หรอื การรบั จา งเปน ท่ปี รกึ ษาโครงการ โดยอาศยั
ตําแหนง ในราชการสรา งความนาเช่ือถือวา โครงการของผวู าจางจะไมม ปี ญ หาตดิ ขัดในการพิจารณาจากหนวยงาน
ทท่ี ่ปี รกึ ษาสงั กดั อยู หรอื ในกรณที ีเ่ ปนผูตรวจสอบบัญชีของกรมสรรพากร ก็รับงานพิเศษเปนท่ีปรึกษา หรือ
เปนผูทาํ บัญชใี หก บั บรษิ ัทที่ตอ งถกู ตรวจสอบ
5. การรูขอมลู ภายใน หมายถงึ สถานการณท ี่ผดู ํารงตําแหนง สาธารณะใชป ระโยชนจ ากการรูขอมลู
ภายในเพ่อื ประโยชนข องตนเอง เชน ทราบวามกี ารตัดถนนผานบรเิ วณใดกจ็ ะเขา ไปซอื้ ท่ดี นิ นนั้ ในนามของภรรยา
หรอื ทราบวา จะมีการซ้ือขายทด่ี ินเพื่อทาํ โครงการของรัฐ ก็จะเขาไปซ้ือท่ีดินบริเวณนั้นเพ่ือเก็งกําไร และขายให
กบั รฐั ในราคาทส่ี งู ขึ้น
6. การใชทรัพยสินของราชการเพ่ือประโยชนธุรกิจสวนตัว เชน การนําเครื่องใชสํานักงานตาง ๆ
กลบั ไปใชทีบ่ าน การนาํ รถยนตของราชการไปใชในงานสว นตัว
21
7. การนําโครงการสาธารณะลงในเขตเลือกต้ังเพ่ือประโยชนทางการเมือง เชน การที่รัฐมนตรีอนุมัติ
โครงการไปลงพ้ืนที่ หรือบา นเกิดของตนเอง หรือการใชงบประมาณสาธารณะเพ่อื หาเสยี ง
เม่อื พจิ ารณา “รางพระราชบัญญัตวิ าดว ยความผดิ เก่ยี วกับการขัดกันระหวางประโยชนสวนตนกับ
ประโยชนส วนรวม พ.ศ. ...” ทําใหมีรูปแบบเพม่ิ เตมิ จากที่กลาวมาขางตนอกี 2 กรณคี อื
8. การใชตําแหนงหนาท่ีแสวงประโยชนแกเครือญาติ หรือพวกพอง “ระบบอุปถัมภพิเศษ” เชน
การที่เจาหนาทีข่ องรฐั ใชอทิ ธพิ ลหรือใชอํานาจหนาที่ทําใหหนวยงานของตนเขาทําสัญญากับบริษัทของพี่นอง
ของตน
9. การใชอิทธิพลเขาไปมีผลตอการตดั สนิ ใจของเจาหนาทีร่ ฐั หรือหนวยงานของรัฐอื่น เพื่อใหเกิด
ประโยชนแ กตนเองหรือพวกพอง เชน เจาหนา ทีข่ องรัฐใชตําแหนงหนาท่ีขมขูผูใตบังคับบัญชาใหหยุดทําการ
ตรวจสอบบริษทั ของเครอื ญาติของตน
22
ดงั นน้ั จาํ เปน อยางยิ่งที่คนทุกวัย ทุกระดับในสงั คมตองจัดการระบบการคิดใหสามารถแยกแยะได
อยา งชัดเจน ระหวางผลประโยชนสวนตน และผลประโยชนส ว นรวม สรางสังคมสจุ ริต ทุกฝายตองรวมมือกัน
ลดพืน้ ท่สี ีเทาท่เี กดิ จากการขดั กันระหวา งประโยชนส วนตน และประโยชนสวนรวมของประเทศชาติ อาจนําไปสู
การทจุ ริตคอรปั ชั่นอยางมหาศาล กอใหเกิดผลเสยี หายรา ยแรงท่ไี มอ าจประเมินคา ไดตอ ประเทศชาตใิ นอนาคต
กจิ กรรมท่ี 4
1. ใหผเู รยี นศกึ ษาคลปิ วดี โิ อ เรอื่ ง INFOGRAPHIC ผลประโยชนท บั ซอน
2. ใหผูเรียนศึกษาคลิปวดี ิโอ เรอื่ ง ผลประโยชนทับซอน
กรณีผูเ รยี นศึกษาดว ยตนเอง
จากคลิปวีดิโอทง้ั 2 เรื่อง ใหผ ูเรียนตอบคําถามตอไปน้ี
1. ใหอ ธิบายรปู แบบของผลประโยชนท ับซอนรูปแบบตา ง ๆ
2. พฤติการณข องนางสาวกินแหลก ในคลปิ วีดโิ อเรื่องที่ 2 เปนผลประโยชนท บั ซอนรูปแบบใด
กรณศี กึ ษารวมกนั เปน กลมุ
1. ใหผูเรียนแตละคนอธบิ ายรปู แบบของผลประโยชนท ับซอนรูปแบบตา ง ๆ
2. ใหก ลุมรว มกันอภปิ รายในประเดน็ ตอ ไปนี้
2.1 ผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ จากการกระทําของนางสาวกินแหลก
2.2 ในฐานะประชาชน จะดาํ เนนิ การอยา งไรเพอื่ ไมใหเกดิ กรณเี ชน นใี้ นชมุ ชน/ทอ งถนิ่ ของตนเอง
2.3 มวี ธิ ีการอยางไรบางท่ีจะปองกันไมใหเ กดิ กรณีเชนนอี้ ีก
2.4 นาํ ผลการอภิปรายมาสรปุ เปน แผนผังความคดิ และนําเสนอ / รายงานตอกลุม
23
บทที่ 2
ความละอายและความไมท นตอ การทุจริต
สาระสําคญั
การทุจริตในทุกระดับกอใหเกิดความเสียหายตอสังคม ประเทศชาติ จําเปนที่จะตองแกปญหา
ดวยการสรางสังคมทีไ่ มท นตอการทจุ ริต โดยเร่ิมตงั้ แตก ระบวนการกลอมเกลาทางสังคมทุกชวงวัย ปฏิบัติตน
ตามกฎ กติกา ของสงั คมในเร่ืองตา ง ๆ เชน การทาํ งานทไ่ี ดร บั มอบหมาย การสอบ การเลือกต้ัง การรวมกลุม
เพือ่ สรา งสรรคป อ งกนั การทจุ รติ ไดอ ยางถูกตอ ง
ตวั ชวี้ ดั
1. มคี วามรู ความเขา ใจตอ การไมทนและละอายตอการทจุ ริตในการทําการบาน / ชิ้นงาน การทาํ เวร /
การทาํ ความสะอาด การสอบ การแตง กาย การเลือกตั้ง
2. อธบิ ายวิธีการปฏบิ ตั ติ นในการทาํ การบา น / ช้นิ งาน การทําเวร / การทําความสะอาด การสอบ
การแตง กาย การเลอื กต้ัง
3. ปฏบิ ตั ติ นเปน ผูไ มทนและละอายตอการทจุ รติ ทกุ รปู แบบ
4. มีจิตสาํ นึกและตระหนักในความละอายและไมทนตอ การทุจรติ
ขอบขายเนื้อหา
1. ความหมาย ความสําคัญและการปฏิบัติตนในการทําการบาน / ชิ้นงาน การทําเวร / การทํา
ความสะอาด การสอบ การแตงกาย การเลือกตงั้
2. การรวมกลุม เพ่อื สรา งสรรคปองกันการทจุ ริต
2.1 วิธีการรวมกลุมเพอื่ สรางสรรคปองกันการทุจริต
2.2 ตวั อยางการรวมกลมุ เพ่ือสรางสรรคและปอ งกันการทุจริต
24
เรื่องท่ี 1 ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ
การสรางสังคมใหมคี วามละอายและไมท นตอ การทุจริต เปนการปรับเปลี่ยนสภาพสังคมใหเกิดภาวะ
“ที่ไมทนตอการทุจริต” ตองเร่ิมต้ังแตกระบวนการกลอมเกลาทางสังคมในทุกชวงวัย เพ่ือสรางวัฒนธรรม
ตอตานการทุจริต ปลกู ฝง ความพอเพยี ง ความมวี นิ ยั ซือ่ สตั ยสจุ ริต และความเปนพลเมอื งดี ที่มีจิตสาธารณะ
ผานทางสถาบนั หรอื กลมุ ตัวแทนทท่ี ําหนาทใ่ี นการกลอมเกลาทางสังคม เพื่อใหเดก็ เยาวชน ผใู หญ เกิดพฤติกรรม
ทล่ี ะอายตอ การกระทาํ ความผิด การไมย อมรบั และตอตานการทุจรติ ทกุ รูปแบบ
ความหมายและความสาํ คญั
ละอาย หมายถงึ การรสู ึกอายทจ่ี ะทาํ ในสิ่งท่ไี มถูก ไมควร เชน ละอายท่จี ะทําผดิ ละอายใจ
ความละอาย เปนความรูสกึ อายและความเกรงกลัวตอสิ่งที่ไมดี ไมถูกตอง ไมเหมาะสม จึงไมกลา
ทจ่ี ะกระทาํ ใหตนเองไมหลงทาํ ในสงิ่ ทผี่ ดิ เพราะเหน็ ถงึ โทษหรอื ผลกระทบที่จะไดรบั จากการกระทาํ นั้น
ลักษณะของความละอาย แบงเปน 2 ระดับ ไดแก
1. ความละอายระดับตน หมายถึง ความละอายไมกลาที่จะทําในสิ่งท่ีผิด เน่ืองจากกลัววา เม่ือตนเอง
ไดท าํ ลงไปแลวจะมีคนรบั รู หากถกู จบั ไดจะไดรับการลงโทษหรือไดรับความเดือดรอนจากส่ิงที่ตนเองไดทําลงไป
จงึ ไมก ลา ท่ีจะกระทําผิด
2. ความละอายระดบั สูง คือ ความละอายท่ีแมไมมีใครรับรูหรือเห็นในส่ิงที่ตนเองไดทําลงไป ก็ไม
กลา ท่ีจะทําผิด เพราะนอกจากตนเองจะไดรับผลกระทบแลว ครอบครัว สังคมก็จะไดรับผลกระทบตามไปดวย
ทงั้ ชอ่ื เสียงของตนเองและครอบครวั ก็จะเสื่อมเสีย เชน การลอกขอ สอบ เปน ตน
ความไมทน หมายถึง การแสดงออกตอการกระทําท่ีเกิดขึ้นกับตนเอง บุคคลที่เก่ียวของหรือ
สังคมในลักษณะทไี่ มยนิ ยอม ไมย อมรับในส่ิงทเ่ี กดิ ขน้ึ ซ่ึงสามารถแสดงออกไดหลายลกั ษณะ ทง้ั ในรูปแบบของ
กรยิ าทาทางหรือคําพดู เชน การแซงควิ เพอ่ื ซ้อื ของ เปน การกระทาํ ท่ีไมถ ูกตอ ง ผถู ูกแซงควิ จึงตอ งแสดงออกให
ผทู ่ีแซงคิวรบั รวู าตนเองไมพ อใจ โดยแสดงกิรยิ าหรอื บอกกลาวใหท ราบ เพ่ือใหผ ทู แ่ี ซงควิ ยอมท่ีจะตอทายแถว
กรณีนี้แสดงใหเ หน็ วา ผทู ี่ถกู แซงคิว ไมทนตอ การกระทําท่ีไมถกู ตอ ง และหากผทู ีแ่ ซงคิวไปตอแถวก็จะแสดงให
เห็นวาบุคคลนนั้ มีความละอายตอการกระทาํ ท่ไี มถ กู ตอง เปนตน
ทุจรติ หมายถึง ประพฤตชิ ่วั ประพฤติไมดี ไมซื่อตรง คดโกง ฉอโกง โดยใชอุบายหรือเลหเหล่ียม
หลอกลวง เพ่ือใหไดสง่ิ ทต่ี องการ
ความไมทนตอ การทจุ รติ เปนการแสดงออกอยางใดอยา งหนง่ึ เพือ่ ใหร บั รูว าจะไมทนตอบุคคลหรือการ
กระทําใด ๆ ท่ีเปนการทุจริต ความไมทนตอการทุจริต สามารถแบงระดับตาง ๆ ไดมากกวาความละอาย
ใชเกณฑความรุนแรงในการแบงแยก เชน การวากลาวตักเตือนตอบุคคลที่ทุจริต การประณาม การประจาน
การชมุ นุมประทว ง เปน ตน
25
ตัวอยา งเชน เพื่อนลอกขอ สอบเรา ซึง่ เราจะไมย ินยอมใหเ พ่ือนทจุ รติ ในการลอกขอสอบ เราก็ใชมือ
หรือกระดาษมาบังสวนที่เปนคําตอบไว เชนน้ีก็เปนการแสดงออกถึงการไมทนตอการทุจริต นอกจากน้ียังมี
การแสดงออกในระดับท่ีแตกตางกันไป เชน การชุมนุมประทวงของประชาชนเพื่อตอตานการทุจริตตาม
กรณีศึกษาทา ยบท
ความจําเปน ของการที่ไมท นตอการทุจรติ ถือเปนสิ่งสําคญั เพราะการทจุ ริตไมว าระดับเล็กหรือใหญ
ยอ มกอใหเ กิดความเสยี หายตอสงั คมและประเทศชาติ ดังนนั้ จึงมคี วามจาํ เปน อยางย่ิงที่จะตองสรางใหบุคคล
เกดิ ความตระหนกั และรบั รถู ึงผลกระทบที่เกิดข้ึนจากการทุจริตในทุกรูปแบบ ทุกระดับ หากบุคคลในสังคม
มีความละอายและความไมทนตอการทจุ รติ จะทาํ ใหสงั คมนา อยูและมีการพฒั นาในทกุ ๆ ดา น
การปฏบิ ตั ิตนเพ่ืออยูรว มกนั ในสังคมอยางมีความสุข ไมสรางความเดือดรอนใหกับตนเอง ครอบครัว
ชุมชน สังคม และประเทศ ทุกคนจะตอ งรบู ทบาทหนาท่ี ไมเ อารดั เอาเปรียบ มีความรับผดิ ชอบโดยสมาชกิ ในสงั คม
ตอ งปฏิบัตติ ามขอตกลงในสงั คมท่ีถกู ตอ งตามหลกั ธรรม เรม่ิ ต้งั แตก ารปฏิบัติตนในฐานะสมาชิกของครอบครัวและ
สถานศกึ ษา ซึ่งเปน สถาบันแรกที่บมเพาะทักษะพ้นื ฐานในการดําเนินชวี ติ
การปฏิบตั ติ นของผเู รียนในสถานศึกษา เพือ่ ใหเปนผูมีจิตใจที่ดีเปนที่ช่ืนชมของผูอื่น และสามารถอยู
ในสงั คมรว มกบั ผูอ ื่นไดอยา งดี มแี นวทางการปฏิบตั ิตน ดังน้ี
1. การปฏบิ ัตงิ านทีไ่ ดร บั มอบหมาย ไดแก
1.1 การทําการบา นหรอื ชิ้นงานควรสง ตามเวลาทีก่ ําหนด โดยไมล อกการบานหรอื ชน้ิ งานผอู ื่น
1.2 การทาํ เวรหรอื ทาํ ความสะอาด จะตองปฏบิ ตั ดิ วยความรบั ผิดชอบ ไมเอารดั เอาเปรยี บผอู นื่
กรณที ่เี ราพบเห็นเพ่ือนทล่ี ะเลยจากการปฏิบัติงานที่ไดรับมอบหมาย เราควรตักเตือนเพ่ือน หรือ
รายงานตอ ครู
2. การสอบ ผูเ รยี นจะตองปฏบิ ัตติ ามระเบยี บของการเขาสอบ ไดแ ก
2.1 แตงกายตามท่สี ถานศกึ ษากําหนด
2.2 ปฏบิ ตั ติ ามระเบียบเกี่ยวกับการสอบ และคําสง่ั ของผูก าํ กับการสอบ โดยไมทจุ ริตในการสอบ
2.3 มิใหผ เู ขาสอบคนอน่ื คดั ลอกคําตอบของตน รวมทัง้ ไมพ ดู คุยกับผูใดในเวลาสอบ เมื่อมีขอสงสัย
หรือมเี หตจุ าํ เปน ใหแ จงตอ ผูกาํ กบั การสอบ
2.4 ไมนาํ กระดาษสาํ หรับเขยี นคาํ ตอบทผี่ ูกาํ กับการสอบแจกใหอ อกไปจากหอ งสอบ
3. การแตงกาย เปน สิ่งสําคัญตอภาพลักษณ และบุคลิกภาพของบุคคล เครื่องแตงกายท่ีดีจะตอง
เหมาะสมกบั โอกาส สถานที่ หรือกาลเทศะ สรางความประทบั ใจแกผ พู บเหน็ หลกั สําคัญของการแตง กาย มดี ังน้ี
3.1 ถูกตอ งตามกาลเทศะ
3.2 สะอาด
3.3 ประหยดั
3.4 เหมาะสมกับวัย รูปราง และฐานะความเปนอยู
26
กรณที ีเ่ ราพบเห็นผทู แี่ ตงกายไมเหมาะสมตอ สถานที่หรือกาลเทศะ บุคคลที่ไมทนตอการทุจริต
หรอื การกระทาํ ทไ่ี มถ ูกตอง ควรใหค าํ แนะนําหรือแสดงออกอยางใดอยา งหน่งึ เพื่อใหผทู ่ีแตง กายไมเ หมาะสมทราบ
เปน ตน
การแตง กายเขาวดั ทเี่ หมาะสม การแตง กายท่ไี มเ หมาะสม
ทมี่ า : https://img.kapook.com/u/2017/rungtip/2017-3/jj9.jpg ที่มา : https://mgronline.com/celebonline/detail/9570000117491
4. การเลอื กต้งั เปน การใชสทิ ธิออกเสียงในการลงคะแนนเลือกผูแทนเพื่อทําหนาท่ีแทนตนเอง
การเลอื กต้งั ทเี่ ปนประชาธปิ ไตย เปน การเลือกต้ังโดยเสรี คือ เปดกวางใหอิสระในการตัดสินใจ ท้ังในแงของ
ผูสมัครและผูออกเสียง ตองเปนไปโดยบริสุทธ์ิและ
ยุติธรรม ไมมีการช้ีนําหรือบังคับ เชน การเลือกต้ัง
องคกรนักศึกษา กศน. เพื่อเปนตัวแทนนักศึกษา
ทั้งหมดในสถานศึกษา ซึ่งเปนการสงเสริมการเรียนรู
ประชาธิปไตยในสถานศกึ ษา
การรณรงคใ ชส ทิ ธิเลือกต้ัง
ท่ีมา : https://www.msn.com/th-th/news/national
ทั้งนี้ การเลือกต้ังของประเทศไทย จะมีการ
เลอื กตั้งระดับตาง ๆ ดงั นี้
1. ระดับหมูบา น คือ การเลอื กตง้ั ผูใหญบา น
2. ระดับตําบล คือ กํานัน สมาชิก อบต. หรือ
สมาชกิ สภาเทศบาล หรือนายก อบต. หรอื นายกเทศมนตรี (สจ.)ทม่ี า : การเลือกตัง้
3. ระดับจงั หวดั คือ การเลอื กตัง้ สมาชกิ สภาจังหวดั https://www.msn.com/th-th/news/national
นายกองคก ารบรหิ ารสว นจังหวัด (นายก อบจ.)
27
4. ระดับชาติ คอื การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผแู ทนราษฎร การเลอื กผแู ทนทถ่ี กู ตอ ง ผูเรยี นควรเลอื กผูท่มี ี
ความจริงใจ เสียสละเพื่อสวนรวม มีความรู ความสามารถ มีอาชีพสุจริต ไมควรเลือกผูท่ีมีเบื้องหลังไมสุจริต
และซอ้ื เสยี ง เพราะเขายอมหวังผลประโยชนกลับคืนมา
ในการเลือกตัง้ ทุกระดบั มกั มีขา วเกยี่ วกบั การทุจรติ ซ้ือเสียง ขายเสียง หรือโกงการเลือกตั้ง ซึ่งหาก
เราพบเห็นเหตุการณ และมีหลกั ฐานการทจุ ริต เราควรแจง หนวยงานหรือผเู กย่ี วของทราบ เพือ่ ดาํ เนนิ การตาม
กฎหมายตอไป
เรื่องที่ 2 การรวมกลมุ เพื่อสรางสรรคปองกันการทุจรติ
สถานการณการทุจริตของประเทศไทยในปจจุบัน ถือเปนภาวะวิกฤตที่เปนอุปสรรคตอการพัฒนา
ประเทศ การทุจรติ ที่เกิดขึ้นยอ มสงผลตอภาพลกั ษณข องประเทศ หากประเทศใดมีการทุจริตนอยจะสงผลให
ประเทศนั้นมีความเปนอยูท่ีดี นักลงทุนมีความตองการท่ีจะมาลงทุนในประเทศ ซึ่งหมายถึง เศรษฐกิจของ
ประเทศจะสามารถพัฒนาไปไดอยางตอเน่ือง แตหากมีการทุจริตเปนจํานวนมาก นักธุรกิจยอมไมกลาที่จะ
ลงทุนในประเทศน้นั ๆ เนือ่ งจากตองเสียคา ใชจ ายในการทําธุรกิจทม่ี ากกวาปกติ แตหากสามารถดําเนินธุรกิจ
ดังกลา วได ผลทเ่ี กดิ ข้ึนยอ มตกแกผูบ รโิ ภคทจ่ี ะตองซื้อสนิ คาและบริการท่ีมีราคาสูง หรืออีกกรณีหน่ึงคือ การใช
สนิ คา และบรกิ ารทไี่ มมีคณุ ภาพ ดงั น้นั จงึ ไดม กี ารวัดและจดั อันดับประเทศตาง ๆ เพ่ือบงบอกถึงสถานการณ
การทุจริต ซ่ึงการทุจริตท่ีผานมานอกจากจะพบเห็นขาวการทุจริตดวยตนเอง และผานสื่อตาง ๆ แลว ยังมี
ตวั ช้ีวดั ท่ีสาํ คัญอกี ตวั หนึง่ ทไี่ ดร บั การยอมรบั คอื ตัวช้ีวดั ขององคก รเพ่อื ความโปรงใสนานาชาติ (Transparency
International : TI) ไดจัดอันดับดัชนีชี้วัดภาพลักษณคอรรัปชันประจําป 2560 พบวา ประเทศไทยได 37 คะแนน
จากคะแนนเตม็ 100 คะแนน อยูอันดับที่ 96 จากการจัดอันดับท้ังหมด 180 ประเทศทั่วโลก หากเทียบกับ
ป 2559 ประเทศไทยไดคะแนน 35 คะแนน อยูอันดับท่ี 101 เทากับวาประเทศไทยมีคะแนนความโปรงใสดีขึ้น
แตย งั แสดงใหเห็นวา ประเทศไทยยงั มีการทุจรติ คอรร ัปชันอยใู นระดับสูง ซึ่งสมควรไดรับการแกไขอยางเรงดวน
โดยคะแนนท่ีประเทศไทยไดรับตงั้ แตอ ดีต – ปจจุบนั ไดค ะแนนและลาํ ดบั ดงั นี้
28
ตารางที่ 1 แสดงภาพลกั ษณคอรร ัปชันของประเทศไทย ระหวางป 2547 – 2560
ป พ.ศ. คะแนน อันดับ จาํ นวนประเทศ
2547 3.60 (คะแนนเตม็ 10) 64 146
2548 3.80 (คะแนนเต็ม 10) 59 159
2549 3.60 (คะแนนเต็ม 10) 63 163
2550 3.30 (คะแนนเตม็ 10) 84 179
2551 3.50 (คะแนนเตม็ 10) 80 180
2552 3.40 (คะแนนเตม็ 10) 84 180
2553 3.50 (คะแนนเตม็ 10) 78 178
2554 3.40 (คะแนนเตม็ 10) 80 183
2555 37 (คะแนนเต็ม 100) 88 176
2556 35 (คะแนนเต็ม 100) 102 177
2557 38 (คะแนนเตม็ 100) 85 175
2558 38 (คะแนนเต็ม 100) 76 168
2559 35 (คะแนนเตม็ 100) 101 176
2560 37 (คะแนนเต็ม 100) 96 180
ทีม่ า : http://www.mua.go.th/users/bhes/pdf/Anti-Corruption%20Education/Anti-Corruption%20Education.pdf
เมื่อจัดอันดบั ประเทศในกลุมอาเซียน จํานวน 10 ประเทศ เพ่ือเปรียบเทียบดัชนีชี้วัดภาพลักษณ
คอรรัปชันในป พ.ศ. 2560 ประเทศสิงคโปรยังคงอันดับหนึ่งในกลุมอาเซียนเชนเดียวกับ ป พ.ศ. 2559
ตามตารางที่ 2
ตารางท่ี 2 แสดงภาพลักษณค อรรัปชนั ประจําป 2558-2560 ในภูมิภาคอาเซยี น
อนั ดับในอาเซยี น ประเทศ คะแนนป 2560 คะแนนป 2559 คะแนนป 2558
1 สิงคโปร 84 84 85
2 บรไู น 62 58 -
3 มาเลเซีย 47 59 50
4 อนิ โดนีเซีย 37 37 36
5 ไทย 37 35 38
6 เวียดนาม 35 33 31
7 ฟลปิ ปนส 34 35 35
8 เมียนมาร 30 28 22
9 ลาว 29 30 26
10 กัมพชู า 21 21 21
ท่ีมา : http://www.mua.go.th/users/bhes/pdf/Anti-Corruption%20Education/Anti-Corruption%20Education.pdf
29
ผลคะแนนดัชนีภาพลักษณการคอรรัปชัน (Corruption Perception Index : CPI) ในป พ.ศ. 2561
ประเทศไทยได 36 คะแนน จากคะแนนเต็ม 100 คะแนน เปนอนั ดับที่ 99 จาก 180 ประเทศท่ัวโลก และเปน
อนั ดับ 5 ในประเทศกลุมอาเซยี น จํานวน 10 ประเทศ
ผลกระทบของการทจุ รติ ตอการพฒั นาประเทศ
การทจุ ริตมีผลกระทบตอ การพฒั นาประเทศในทุก ๆ ดาน เปน พน้ื ฐานท่ีกอ ใหเกดิ ความขัดแยงของ
คนในชาติ จากการเห็นประโยชนสวนตนมากกวา ประโยชนของประเทศ ประชาชนไดรับบริการสาธารณะหรือ
ส่ิงอํานวยความสะดวกไมเต็มท่ีอยางที่ควรจะเปน เงินภาษีของประชาชนตกไปอยูในกระเปาของผูทุจริต
และผลกระทบอ่นื ๆ อีกมากมาย นอกจากนแี้ ลว หากพิจารณาในแงการลงทุนจากตางประเทศเพื่อประกอบ
กิจการตาง ๆ ภายในประเทศ พบวา นักลงทุนตางประเทศจะมองวาการทุจริตถือวาเปนตนทุนอยางหน่ึง
ซ่งึ นกั ลงทุนจากตางประเทศจะใชประกอบการพจิ ารณาการลงทนุ กบั ปจ จยั ดา นอนื่ ๆ ทั้งนี้ หากตอ งเสยี ตน ทนุ
ท่สี ูงจากการทุจรติ นักลงทุนจากตางประเทศอาจพิจารณาตัดสินใจยายการลงทุนไปยังประเทศอ่ืน สงผลให
การจางงาน การสรา งรายไดใ หแกป ระชาชนลดลง เม่ือประชาชนมีรายไดลดลงก็จะสงผลตอการจัดเก็บภาษี
อากรซึ่งเปน รายไดข องรัฐลดลง จึงสงผลตอ การจัดสรรงบประมาณและการพัฒนาประเทศ
ในการปอ งกนั และปราบปรามการทุจริตของประเทศไทยจะมีหนวยงานหลักท่ีดําเนินการปองกัน
และปราบปรามการทจุ รติ คือ สํานักงานคณะกรรมการปอ งกันและปราบปรามการทุจรติ แหงชาติ (สํานักงาน
ป.ป.ช.) นอกจากน้ียังมีหนวยงานอื่นที่มีภารกิจในลักษณะเดียวกันหรือใกลเคียงกับสํานักงาน ป.ป.ช. เชน
สาํ นกั งานการตรวจเงินแผนดิน สํานกั งานผตู รวจการแผนดนิ สาํ นกั งานคณะกรรมการปองกนั และปราบปราม
การทจุ ริตในภาครฐั นอกจากน้ยี ังมีหนว ยงานภาคเอกชนที่ใหค วามรวมมือในการปองกันและปราบปรามการทุจรติ
อกี หลายหนว ยงาน และสาํ หรับหนว ยงานภาครัฐในปจ จุบันประเทศไทยไดมีการประกาศใชยุทธศาสตรชาติ
วาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพ่ือเปนมาตรการแนวทาง
การดาํ เนินงานทัง้ ของภาครัฐและภาคเอกชน
รปู แบบการทจุ รติ
การทุจริตท่ีเกิดข้ึนในวงราชการและแวดวงการเมือง เปนพฤติกรรมท่ีเจาหนาท่ีของรัฐใชอํานาจ
ในตําแหนงหนาที่โดยมิชอบ เพื่อมุงหวังผลประโยชนสวนตัว สามารถแบงได 3 ลักษณะ คือ แบงตาม
ผทู ่เี กย่ี วของ แบง ตามกระบวนการทีใ่ ช และแบง ตามลักษณะรปู ธรรม ดงั น้ี
1. แบง ตามผทู ีเ่ กี่ยวของ เปนรูปแบบการทุจริตในเร่ืองของอํานาจและความสัมพันธแบบอุปถัมภ
ระหวางผูที่ใหการอุปถัมภหรือผูใหการชวยเหลือ กับผูถูกอุปถัมภหรือผูที่ไดรับการชวยเหลือ โดยใน
กระบวนการการทุจรติ จะมี 2 ประเภทคือ
1.1การทุจริตโดยขาราชการ หมายถึงการกระทําท่ีมีการใชหนวยงานราชการเพื่อมุงแสวงหา
ผลประโยชนจากการปฏิบัติงานของหนวยงานน้ัน ๆ มากกวาประโยชนสวนรวมของสังคมหรือประเทศ
โดยลักษณะของการทุจริตโดยขา ราชการสามารถแบง ออกเปน 2 ประเภท ดังนี้
30
1.1.1 การคอรรัปชันตามน้ํา (corruption without theft) จะปรากฏข้ึนเมื่อเจาหนาที่ของรัฐ
ตองการสินบนโดยใหมีการจา ยตามชอ งทางปกติของทางราชการ แตใ หเพ่มิ สนิ บนรวมเขาไวกับการจายคาบริการ
ของหนวยงานน้ัน ๆ โดยทเี่ งนิ คาบริการปกติที่หนวยงานนั้นจะตอ งไดร บั กย็ งั คงไดรับตอไป เชน การจายเงินพิเศษ
ใหแกเจาหนา ทีใ่ นการออกเอกสารตา ง ๆ นอกเหนือจากคา ธรรมเนียมปกติทตี่ องจา ยอยูแลว เปนตน
1.1.2 การคอรรัปชันทวนนํ้า (corruption with theft) เปนการคอรรัปชันในลักษณะที่
เจาหนา ท่ขี องรฐั จะเรียกรอ งเงินจากผขู อรบั บรกิ ารโดยตรง โดยทหี่ นว ยงานนั้นไมไดมีการเรียกเก็บเงินคาบริการ
แตอยางใด เชน ในการออกเอกสารของหนวยงานราชการไมไดมีการกําหนดใหตองเสียคาใชจายในการ
ดาํ เนินการ แตกรณนี ี้มีการเรียกเกบ็ คาใชจ า ยจากผทู ่ีมาใชบริการของหนว ยงานของรฐั
1.2 การทุจริตโดยนักการเมือง (political corruption) เปนการใชหนวยงานของทางราชการ
โดยบรรดานักการเมอื ง เพ่อื มุง แสวงหาผลประโยชนใ นทางการเงินมากกวาประโยชนสวนรวมของสังคมหรือ
ประเทศเชน เดยี วกนั โดยรูปแบบหรือวธิ กี ารทวั่ ไปจะมลี ักษณะเชน เดยี วกบั การทจุ ริตโดยขาราชการ แตจะเปน
ในระดบั ที่สูงกวา เชน การทจุ ริตในการประมูลโครงการกอ สรา งขนาดใหญ และมีการเรียกรับ หรือยอมจะรับ
ทรพั ยส นิ หรอื ประโยชนต าง ๆ จากภาคเอกชน เปนตน
2. แบงตามกระบวนการที่ใช มี 2 ประเภทคือ
2.1 เกดิ จากการใชอํานาจในการกาํ หนด กฎ กตกิ าพืน้ ฐาน เชน การออกกฎหมาย และกฎระเบียบ
ตาง ๆ เพ่อื อาํ นวยประโยชนต อ กลุมธุรกิจของตนหรือพวกพอ ง
2.2 เกิดจากการใชอํานาจหนาที่เพื่อแสวงหาผลประโยชนจากกฎ และระเบียบที่ดํารงอยู
ซึ่งมักเกิดจากความไมชดั เจนของกฎและระเบยี บเหลา น้ันท่ีทําใหเจาหนาที่สามารถใชความคิดเห็นของตนได
และการใชความคดิ เหน็ นั้นอาจไมถ ูกตอ งหากมกี ารใชไปในทางทผ่ี ิดหรือไมยตุ ิธรรมได
3. แบง ตามลกั ษณะรูปธรรม มีทัง้ หมด 4 รูปแบบ คือ
3.1 คอรรปั ชันจากการจดั ซือ้ จดั หา (Procurement Corruption) เชน การจัดซ้ือส่ิงของในหนวยงาน
โดยมกี ารคดิ ราคาเพ่มิ หรอื ลดคุณสมบตั แิ ตกาํ หนดราคาซื้อไวเทา เดมิ
3.2 คอรร ปั ชันจากการใหสมั ปทานและสทิ ธพิ เิ ศษ (Concessionaire Corruption) เชน การให
เอกชนรายใดรายหน่งึ เขา มามีสิทธิในการจดั ทาํ สัมปทานเปน กรณพี ิเศษตา งกับเอกชนรายอ่นื
3.3 คอรรัปชันจากการขายสาธารณสมบัติ (Privatization Corruption) เชน การขายกิจการ
ของรัฐวสิ าหกิจ หรอื การยกเอาที่ดนิ ทรพั ยส ินไปเปน สทิ ธิการครอบครองของตางชาติ เปนตน
3.4 คอรร ัปชนั จากการกํากับดูแล (Regulatory Corruption) เชน การกํากับดูแลในหนวยงาน
แลว ทําการทุจรติ ตา ง ๆ เปน ตน
นักวิชาการท่ีไดศึกษาเก่ียวกับปญหาการทุจริต ไดมีการกําหนดหรือแบงประเภทของการทุจริต
เปนรปู แบบตา ง ๆ ไว เชน การวิจัยของรองศาสตราจารย ดร.นวลนอย ตรีรัตน และคณะ ไดแบงการทุจริต
คอรร ัปชันออกเปน 3 รูปแบบ ไดแ ก
1) การใชอ ํานาจในการอนุญาตใหละเวนจากการปฏิบัติตามกฎระเบียบของรัฐเพื่อลดตนทุนการทํา
ธุรกิจ
31
2) การใชอํานาจในการจดั สรรผลประโยชนใ นรปู ของสิง่ ของ และบรกิ าร หรือสิทธใิ หแ กเอกชน
3) การใชอ าํ นาจในการสรางอปุ สรรคในการใหบ รกิ ารแกภ าคประชาชนและภาคธรุ กจิ เนื่องจาก
เงนิ เดอื นและผลตอบแทนในระบบราชการต่าํ เกินไปจนขาดแรงจูงใจในการทาํ งาน
ในฐานะประชาชนคนไทย เราตางมีหนาท่ีในการเปนพลเมืองตามระบอบประชาธิปไตย การชวยกัน
กําจดั การทุจริตถอื เปนหนา ท่ีของคนไทยทุกคน
การรวมกลุมเพือ่ สรา งสรรคแ ละปอ งกนั การทจุ รติ
การรวมกลุมเพอื่ สรางสรรคแ ละปองกันการทจุ ริตเปน การรวมกลุมกันเพ่ือดูแล ตรวจสอบ สามารถ
ชวยใหการปองกันและกําจัดการทุจรติ เปนไปอยางมีประสทิ ธภิ าพ ซงึ่ ผูเรียนสามารถศกึ ษากรณีตัวอยา งไดจาก
คลิปวีดโิ อ ตอไปน้ี
แมค า และคนในตลาดรวมตัวกนั ตอตานผูทีม่ า ซอ้ื ของ ซ่ึงเปน บคุ คล
ทท่ี ุจรติ การเลอื กต้ัง
ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=6xTi4qcGXzs จาก ACT
มคี นยน่ื เงนิ ใหก บั เจา หนา ท่ี ซึ่งเจาหนาทท่ี เ่ี ปนลกู นองไมยอมรับหวั หนา
ทโี่ กง และออกมาตอ ตา น
ท่ีมา : https://www.youtube.com/watch?v=MGc3LXOlZ-o จาก ACT
สิ่งที่ปรากฏในคลปิ วีดิโอ ทง้ั 2 เรอื่ ง เปน เคร่อื งยนื ยนั วา หากพวกเราในฐานะสมาชกิ ในสังคมรว มมือกัน
ในการปฏิบัติตนตามกฎ กติกา ของชุมชน สงั คม รวมทงั้ ตอตา นบุคคล องคกร ท่ีกระทําการทุจริต ใชการลงโทษ
ทางสงั คม โดยการกดดนั และแสดงปฏกิ ิรยิ าตอตา นใหเ กดิ ความอบั อายขายหนา และไดรับโทษของการทุจริต
ตามกฎหมาย เพราะการทุจริตที่เกิดขึ้นไมวาจะเปนระดับใด ลวนแลวแตสงผลกระทบในทางลบตอสังคม
และประเทศชาติ ดังน้ัน การปลูกฝงใหคนมีความละอายและไมทนตอการทุจริต รวมถึงการรวมกลุม
เพ่อื สรางสรรคและปองกันการทจุ ริต จึงเปนหนทางหน่งึ ที่จะแกป ญหาการทจุ รติ ในประเทศของเราได
32
กจิ กรรมที่ 1
1. ผูเรยี นสามารถมีสวนรวมในการสงเสริมสนบั สนนุ การเลอื กต้ังไดอยา งไร ตอบมาอยา งนอย 3 ขอ
2. ใหผูเรียนตอบคาํ ถามจากภาพทก่ี ําหนดให ดังนี้
2.1 ผเู รียนคิดวา เด็กผชู ายกาํ ลงั ทาํ อะไร
2.2 ผูเรียนคดิ วา การกระทําของเดก็ ผชู ายคนน้ถี กู ตอ งหรือไม อยา งไร
2.3 ถา ผเู รียนเปน เด็กผชู ายคนนี้ ผูเรยี นจะทําตามพฤติกรรมของเด็กผูชายคนนห้ี รอื ไม เพราะอะไร
33
2.4 ถาผูเรยี นลอกขอ สอบเพื่อนแลว ไดค ะแนนสูง ผูเ รียนจะภาคภมู ใิ จหรอื ไม เพราะเหตใุ ด
2.5 ถา มกี ารสอบ ผเู รียนควรปฏบิ ตั ิตนอยางไร
34
กจิ กรรมที่ 2
1. ใหผ เู รยี นรวมกลมุ นาํ เสนอความรูและความคิดเห็นที่ไดจ ากการระดมความคดิ รวมกนั เพ่อื หาแนวทางปอ งกนั
การทุจริต ดังตอ ไปนี้
1.1 ใหผูเรยี นยกตัวอยางการกระทําท่ีเปนการทุจรติ คอรรัปชนั
1.2 ใหผเู รียนบอกผลเสยี ทเ่ี กดิ จากการทุจริตคอรร ัปชัน
1.3 ใหผเู รียนบอกแนวทางการปอ งกันการทุจริตคอรร ัปชัน
35
บทที่ 3
STRONG : จติ พอเพยี งตา นทุจรติ
สาระสําคญั
จากยุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560-2564)
ในยุทธศาสตรที่ 1 สรางสังคมทีไ่ มทนตอ การทุจรติ กลยุทธท่ี 3 ประยุกตหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
เปนเครื่องมือตานทุจริต โดยใชวิธีการมุงเนนการปลูกฝงจิตสํานึกภายในบุคคลใหมีความซ่ือสัตยสุจริต
ตามหลักการเรียนรูตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สรางความเปนพลเมืองที่ดีในการรักษาประโยชน
สาธารณะและดําเนนิ ชีวิตตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และสรา งกลไกการกลอมเกลาทางสงั คม โดยนอมนํา
ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาใชเปนเครื่องมือ ซ่ึงสามารถประยุกตหลักความพอเพียงดวยโมเดล STRONG :
จิตพอเพยี งตา นทจุ รติ ซึ่งประกอบดวย
S (Sufficient) ความพอเพียง : การนอ มนาํ หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาเปน หลกั ความ
พอเพียง
T (Transparent) ความโปรง ใส : บคุ คลและหนว ยงานปฏบิ ตั งิ านบนฐานของความโปรง ใส
R (Realize) ความตืน่ รู : มคี วามเขาใจและตระหนกั รูถ ึงรากเหงา ของปญ หา เขา ใจอยา งถอ งแท
O (Onward) มุงไปขา งหนา : ผูนํามุงพฒั นาใหเ กิดความเจรญิ อยางยงั่ ยืน โดยรวมสราง
วัฒนธรรมไมท นตอ การทจุ รติ อยา งไมยอ ทอ
N (Knowledge) ความรู : พฒั นาองคค วามรอู ยา งสมา่ํ เสมอเพอ่ื ใหเทา ทนั ตอสถานการณ
การทจุ รติ
G (Generosity) ความเออ้ื อาทร : รว มพัฒนาใหเ กิดความเออ้ื อาทรตอ กนั บนพนื้ ฐานของจรยิ ธรรม
และจติ พอเพยี ง
ตวั ชวี้ ัด
1. เขาใจ และบอกความหมายของโมเดล STRONG : จติ พอเพยี งตา นทุจริต
2. อธิบายความหมายของความพอเพยี ง ความโปรง ใส ความตื่นรู มงุ ไปขางหนา ความรู ความเออ้ื อาทร
3. วิเคราะหห ลักการของจิตพอเพียงตานทุจริต
4. นาํ หลักการของจิตพอเพยี งตา นทุจริตไปใชในการดําเนนิ ชวี ติ
ขอบขายเนอ้ื หา
1. องคประกอบของโมเดล STRONG
2. การประยุกตหลกั ความพอเพยี งดว ยโมเดล STRONG : จติ พอเพียงตานทุจริต