วรรณกรรมซีไรต์ อัญมณีแห่งชีวิต

วรรณกรรมซีไรต์ประจำปี พ.ศ. 2533

อัญมณีแห่งชีวิต

นามปากกา อัญชัน

อัญมณีแห่งชีวิต

▪︎หนังสือซีไรต์ปี 2533
▪︎ผู้แต่ง : อัญชัน
▪︎พิมพ์ครั้งแรก : สำนักพิมพ์ภูผา
▪︎พิมพ์ครั้งล่าสุด : สำนักพิมพ์ภูผา
▪︎ประเภทหนังสือ : รวมเรื่องสั้น

อัญมณีแห่งชีวิต

อัญมณีแห่งชีวิต เป็นหนังสือรวมเรื่องสั้นที่ผู้เขียนได้มา
จากประสบการณ์ของตนเอง จากคำบอกเล่า เพื่อให้ทราบถึง
มนุษย์ที่มีชีวิตจิตใจ กิเลส อารมณ์ ความรัก ความกลัวและ
ความชิงชัง สิ่งเหล่านี้จะจมอยู่กับตัวละคร ในเรื่องที่ต้อง
เผชิญกับความทุกข์ทั้งที่มองเห็นและมองไม่เห็น แต่ละเรื่อง
สะท้อนภาพสังคม ปัญหาสังคม ครอบครัวและปัญหาอันเป็น
เรื่องของแต่ละคน คนใดคนหนึ่ง ซึ่งอาจล้มเหลว ผิดหวัง
หรือสมหวังก็ได้ อัญชัน เสนอแนวคิดเหล่านี้โดยใช้กลวิธีการ
แต่งที่แยบยลสอดคล้องกับเนื้อหา มีลีลาเฉพาะตัวที่ละเอียด
ประณีต ลึกซึ้ง และละเมียดละไม ภาษาที่ใช้ให้จินตนาการ
ชัดเจน สร้างบรรยากาศและอารมณ์หลากหลาย ทั้งอ่อนหวาน
เศร้า กร้าวแกร่ง โหดร้าย แม้กระทั่งสยอง และให้เห็นถึง
วัฏจักรแห่งชีวิตอันเป็นสัจธรรม

อัญมณีแห่งชีวิต

ประกอบไปด้วยเรื่องสั้น 11 เรื่อง ดังนี้

- แม่ครับ - คนนอกใบลาน

- ปลาหางเปีย - ขอทาน

- หม้อที่ขูดไม่ออก - เศรษฐีเงินล้าน

- สมรภูมิ - ปุ่ม

- เพื่อนร่วมทาง - จดหมายถึงแผ่นดิน

- หมาฝั่ งธนฯ

อัญชลี วิ
วัธนชัย

เจ้าของนามปากกา อัญชัน

"อัญชัน" เป็ นนามปากกาของ อัญชลี
วิวัธนชัย เกิดเมื่อวันที่ 26 กันยายน 2495 สี่
แยกบ้านแขก เขตธนบุรี กรุงเทพฯ เป็ นบุตร
สาวคนโตในจำนวนพี่น้องทั้งหมด 4 คน ของ
นายวันชัยและนางอบเชย สุธรรมพิทักษ์

ประวัติส่วนตัว

เนื่องจากบิดาเป็ นคนชอบอ่านหนังสือและสะสมหนังสือ ทำให้
อัญชันเติบโตขึ้นมาท่ามกลางบรรยากาศของการอ่าน วันเกิดพ่อ
ก็ให้สมุดบันทึกเป็ นของขวัญ และแนะนำให้เขียนสิ่งต่างๆ เธอจึง

กลายเป็ นคนชอบเขียนบันทึก ชอบเขียนนิทานอ่านกันเองเล่นๆ

พร้อมเขียนภาพประกอบ
ชั้นประถมปี ที่ 3 ก็เริ่มเขียนเรื่องรักๆใคร่ๆ พร้อมภาพประกอบ

เมื่ออยู่ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 7 ทำหนังสือเล่มเล็กๆแล้วแบ่งให้
เพื่อนอ่าน บิดาช่วยวาดภาพประกอบ และแนะให้ใช้ชื่อว่า อัญชัน
เพราะที่บ้านมีต้นอัญชันเต็มรั้วไปหมด

เมื่อเรียนที่อักษรศาสตร์ จุฬาฯ ได้เข้าร่วมชมรมวรรณศิลป์ เคย
เป็ นตัวแทนแข่งขันกลอนระหว่างคณะ ต่อมาพ่อแม่ย้ายไปอยู่ที่
สหรัฐอเมริกา จึงได้ไปเรียนต่อระดับปริญญาโทที่โน่น เมื่อ

พ.ศ.2519 แต่งงานกับ อนุสรณ์ วิวัธนชัย

ประวัติการศึกษา

• พ.ศ. 2510 จบชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นจาก
โรงเรียนราชินีบน กรุงเทพฯ
• พ.ศ. 2512 จบชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จาก
โรงเรี ยนเตรี ยมอุ ดมศึกษากรุ งเทพฯ
• พ.ศ. 2516 สำเร็จการศึกษาปริญญาตรี วิชาเอก
ภาษาไทย จากคณะ อักษรศาสตร์ จาก จุฬาลงกรณ
มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2532 ศึกษาปริญญาโท แขนงภาษาอังกฤษ
ที่ซิตี้ ยูนิเวอรซิตี้ ออฟ นิวยอร์ค สหรัฐอเมริกา

ผลงานและรางวัลที่ได้รับ (1)

พ.ศ. 2528 : เรื่องสั้นเรื่องแรกลงพิมพ์ในนิตยสารลลนา เรื่อง "แม่ครับ" และ
ได้รับคัดเลือกเป็ น เรื่องสั้นดีเด่นประจำปี 2528 จากสมาคมภาษาและ
หนังสือแห่ งประเทศไทย
พ.ศ.2530 : รวมเล่มหนังสือสารคดี ชื่อ "นิวยอร์ค-นิวยอร์ค" ใช้นามปากกา
ว่า อัญมณี สีม่วง
พ.ศ. 2531 : เรื่องสั้น "หม้อที่ขูดไม่ออก" ได้รับคัดเลือกเป็ น เรื่องสั้นดีเด่น
ประจำปี 2531 ของนิตยสารลลนา
พ.ศ.2533 : รวมเรื่องสั้นชุด อัญมณีแห่ งชีวิต ได้รับรางวัลซีไรต์ ประจำปี
2533
พ.ศ.2539 : หนังสือรวมเรื่องสั้น "ผู้แลเห็นลม" เป็ นรวมเรื่องสั้นชุดที่สอง ซึ่ง
ได้รับการคัดเลือกให้เห็น 1 ใน 7 : เล่มสุดท้ายรางวัลซีไรต์ประจำปี 2539 ,
มื อที่ มองไม่ เห็ น

(ข้อมูลจากหนังสือ100 นักประพันธ์ไทย ผศ. ประทีป เหมือนนิล)

ผลงานและรางวัลที่ได้รับ (2)

พ.ศ. 2545 : ปล่อยหนังสืออ่านโลกกว้าง
พ.ศ. 2548 : นวนิยายเรื่อง "นางเอก" ได้รับรางวัล
ชมเชย จาก สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาพื้น
ฐาน ประจำปี พ.ศ. 2548
ปัจจุบัน : ทำงานในบริษัทออกแบบโฆษณาของสามีที่
นิวยอร์ค ( อยู่ที่อเมริกาตั้งแต่ปี พ.ศ.2517) มีบุตร 2
คน เขียนหนังสือเป็ นงานอดิเรก
นามปากกา : อัญชัน อัญมณี สีม่วง แม่อั้งเซียะหลี
(คอลัมน์บทกวี )

(ข้อมูลจากหนังสือ100 นักประพันธ์ไทย ผศ. ประทีป เหมือนนิล)

อัญมณีแห่งชีวิต

วรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่ งอาเชี่ยน

อัญมณีแห่ งชีวิต เป็ นเรื่องสั้น ที่แต่งโดย อัญชัน ได้รับรางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่ ง
อาเซียน รางวัลซีไรต์ (S.E.A. WRITE AWARD) ประจำ พ.ศ. 2533

เรื่องสั้นชุดนี้ประกอบด้วยเรื่องสั้น 11 เรื่อง เนื้อเรื่องมีหลากหลาย เสนอปัญหาต่าง ๆ ของชีวิต ตั้งแต่
ปัญหาส่วนบุคคล ปัญหาครอบครัว สังคม จนถึงปัญหาที่กล่าวถึงวัฏจักรแห่ งชีวิตอันเป็ นสัจธรรม

"อัญชัน" เสนอแนวคิดเหล่านี้โดยใช้กลการประพันธ์ที่แยบยลสอดคล้องกับเนื้อหา มีลีลาเฉพาะตัว
ที่ละเอียด ประณีต ลึกซึ้งและละเมียดละไม ภาษาที่ใช้จินตภาพชัดเจน สร้างบรรยากาศและอารมณ์
หลากหลาย ทั้งอ่อนหวาน เศร้า กร้าว แกร่ง โหดร้าย แม้กระทั่งสยองขวัญ

ด้วยคุณสมบัติดังกล่าวนี้ทำให้เรื่องสั้น "อัญมณีแห่ งชีวิต" ของ "อัญชัน" ทรงคุณค่าสมเป็ นอัญมณี
ของวงวรรณกรรมทั้งในด้านความคิด และรสวรรณศิลป์ (คำประกาศผลการประกวดรางวัล
วรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่ งอาเซี่ยน (ซีไรต์) พ.ศ. 2533 ของคณะกรรมการตัดสิน)

อัญมณีแห่งชีวิต คำนิยม

"...ได้ทั้งภาพ แสง สี เสียง แถมมีกลิ่นอีกด้วย... "
-- ศจ. คุณหญิงจินตนา ยศสุนทร --
สมาคมภาษาและหนังสือฯ



"...เธอเก่งในเรื่องพรรณาความ อธิบายความรู้สึก ความลื่นไหล
ของอารมณ์..."

-- คุณหญิงกุหลาบ มัลลิกมาศ --
สมาคมภาษาและหนังสือฯ



"...ในเรื่องเพื่อนร่วมทาง... ความรู้สึกทรมานที่เขาบรรยาย ให้
รู้สึกร่วมไปกับเขาด้วย มันสยองขวัญ น่ากลัวมาก เป็ นวรรณศิลป์

อย่ างหนึ่ งที่ น่ าชื่ นชม..."
-- อาจารย์นิตยา มาศะวิสุทธิ์ --

สมาคมภาษาและหนังสือฯ

อัญมณีแห่งชีวิต

เมื่อเราเกิดมีตัวตนขึ้นมา การต่อสู้เป็ นสภาวะที่ไม่อาจหลีกพ้น "อัญชัน" บอกเล่า
เรื่ องราวสามัญที่ สุ ดของสิ่ งมี ชี วิ ตที่ ต่ อสู้ดิ้นรนอยู่ บนโลก...

"โลกที่มีทั้งให้มาและพรากเอาไปจากสรรพชีวิตโดยเท่ากันหมด ไม่มีชีวิตใด

สำคัญเกินกว่าจะถูกละเว้น ไม่มีชีวิตใดเป็ นธุลีจนถูกข้ามกระบวนการ" (น. 95) ผ่าน
เรื่องสั้น 11 เรื่องในอัญมณีแห่ งชีวิต

เปิ ดเล่มด้วย "แม่ครับ" เรื่องราวการต่อสู้กับภาวะภายใจจิตใจของ หนุ่ย ซึ่งมีเหตุ
มาจาก "แม่" ของหนุ่ยเพิ่งตายลงเมื่อ 2 คืนที่แล้ว (น. 11) เรื่องราวดำเนินไปอย่าง

เนิบนาบแต่ตรึงสะกดผู้อ่านด้วยภาษาละเมียดละไม เร้าให้รู้สึกหม่นเศร้าตามไปกับ
หนุ่ยผู้ซึ่งท้ายที่สุดแห่ งการต่อสู้แล้วพบว่า "ถ้าหนุ่ยอยากเจอแม่ แม่ไม่ได้ไปไหน แม่
อยู่ในจังหวะและเพลงที่หนุ่ยร้อง อยู่ใน ก ไก่ ข ไข่ ที่หนุ่ยเขียน แม่อยู่ในภาพวาดตัว
การ์ตูนที่หนุ่ยวาด อยู่ในก้อนดินเหนียวดินน้ำมันที่หนุ่ยรักจะปั้น แม่อยู่ในนี้ ในหัวใจ
ดวงเล็กๆ แต่สร้างสรรค์จินตนาการได้ไม่สิ้นสุดของหนุ่ยดวงนี้" (น. 22)

อัญมณีแห่งชีวิต

เรื่องสั้นที่น่าเอ็นดูอีกเรื่องหนึ่งก็คือ "ปลาหางเปี ย" การต่อสู้กับระบบ
สังคมประเพณี และค่ านิ ยมเกี่ ยวกับสิ ทธิสตรี ในสมัยก่ อนของเด็กหญิ ง

ปล้องผู้ใฝ่ ฝันอยากเป็ นนักวิทยาศาสตร์ พฤติกรรมของเด็กหญิงดูจะสร้าง

ความไม่ปกติสุขให้กับผู้คนรอบข้างอย่างไม่รู้จบ
ไม่ว่าจะเป็ นเรื่องตัวหนังสือล่องหน เรื่องตั้งไข่ไม่ล้ม และเรื่องจิปาถะ

อื่นๆ จนกระทั่งเรื่องร้อนไปถึง คุณยาย ผู้เป็ นเสมือนประมุขของบ้าน
ความในใจทั้งมวลของปล้องก็มาปะทุเอาตอนนี้ "คุณยายคะ จริงหรือเปล่า
คะที่ป๊อดมันบอกว่าคุณตาไม่อยากให้ปล้องเกิด" (น. 41-42) เหตุการณ์
เล็กๆ นี้เองเป็ นเสมือนกระบอกเสียงที่ป่ าวบอกความจริงในสังคมของเรา
ซึ่งผู้เขียนได้ชี้ทางออกอันงดงามของปัญหานั่นก็คือ การรอมชอม

อัญมณีแห่งชีวิต

"หม้อที่ขูดไม่ออก" เรื่องสั้นที่บอกเล่
าเรื่องราวการต่อสู้กับบรรดาเพื่อน
มนุษย์ด้วยกันของหล่อน ผู้ซึ่ง "...ทำใจเป็ นของธรรมดาไม่ได้สักครั้งขณะที่
ตกอยู่ในวงล้อมของคน ที่คนต่อคนด้วยกัน พร้อมอกพร้อมใจกันติดเขี้ยว
ก่อนที่จะลงมือแล่เนื้อเถือหนังกันออกมากัดกินหน้าตาเฉย ในทันทีที่ใคร
ก็ตามมีอันเพลี่ยงพล้ำ..." (น. 65) แต่ถึงกระนั้นหล่อนก็ไม่สามารถหลีกหนี
การเผชิ ญหน้ากับบุ คคลเช่ นนั้นได้เลยโดยเฉพาะสามี ผู้ร้ายกาจของหล่ อน
เองซึ่งหล่อนต้องตกเป็ นเบี้ยล่างของเขาตลอดมา เราคงสังเกตเห็นว่าการที่
หล่ อนพ่ ายแพ้ผู้อื่ นอยู่ ร่ำไปนั้นก็ เพราะเหตุ ว่ าหล่ อนไม่ เคยเอาชนะความ
อ่ อนแอภายในจิ ตใจของตนได้เลยสักครั้ง

อัญมณีแห่งชีวิต

"เพื่อนร่วมทาง" เรื่องราวการต่อสู้กับภาวะจิตใจอันเลวร้าย ด้วยกลวิธี
แยบยลทางภาษาสร้างจินตภาพอันน่าสะพรึงกลัว นำเราเข้าไปสัมผัสถึงก้น
บึ้งภายในใจของรอดซึ่งกำลัง "เหนื่อยอ่อนทั้งชีวิตจิตใจจากการกระทำ
สาหัสสากรรจ์อย่างหนึ่งที่ตนทิ้งเตลิดเอาไว้เบื้องหลัง" (น. 101) การ
ขับเคี่ ยวระหว่ างความเลวร้ายภายในจิ ตใจกับสำนึกชั่ วดี ของรอดนั้นได้
ทรมานรอด ตั้งแต่เริ่มต้นกระทั่งถึงจุดจบอันน่าสลดใจ

เรื่องสั้นที่น่าสนใจมากอีกเรื่องหนึ่งก็คือ "สมรภูมิ" ผู้เขียนตอกย้ำอีก
คำรบว่าการต่อสู้เป็ นสภาวะตามธรรมชาติด้วยการฉายภาพปรากฏการณ์
สามัญของการบริโภคเป็ นทอดๆ จากสิ่งมีชีวิตหนึ่งไปสู่อีกชีวิต หมุนวนเป็ น
วัฏฏะ อย่างนี้ไม่รู้จบรู้สิ้น สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดต่างก็ต่อสู้ดิ้นรนเพื่อดำรงไว้
ซึ่งความมี ชีวิต ทั้งนั้น

เรื่อง แม่ครับ(1)

แม่ของหนุ่ยเพิ่งตายลงเมื่อสองคืนที่แล้ว ผ้าบังตาสีขาวปักด้วยจักรฉลุลายเป็ น
รูปกระต่ายหมายจันทร์ที่แม่เพิ่งจะพาหนุ่ยไปซื้อมาจากตลาดเมื่อเสาร์ที่แล้ว ผ้าก็
ยังขึงอยู่ที่หน้าต่างกลึงลูกกรงไม้ปลายเตียง มีรูขาดเล็กๆประปราย โรลม้วนผมสี
ดำ ทั้งกระป๋องแป้ง ขนมปังที่แม่ยังเที่ยวหา หนุ่ยก็เอาไปเล่นเป็ นล้อรถบดถนนเสีย
ทั้งกะป๋อง แล้วก็ลืมวางทิ้งตากฝนไว้ใต้ต้นมะม่วงหลังบ้านเรื่อยมาจนถึงวันนี้ สาม
สี่วันที่แล้วแม่ยังกอดหนุ่ย เขย่าตัวให้เต้นไปตามจังหวะเพลงลับเฉพาะตัวของแม่
แม่ยังขำท่าเต้นระบำของหนุ่ยจนหัวเราะตัวงอไปงอมาอยู่แท้ๆ แต่พอแม่ลูบหัว
หนุ่ ยแล้วเจอขี้ดิ นแม่ กลับโวยวายว่ าเด็กอะไรซนไม่ เคยพบเคยเห็ นแม่ ก็บอกให้ไป
อาบน้ำ ครั้นพออาบน้ำเสร็จก็ทำไถลไปเข้าส้วม ถือโอกาสนั้น เด็ดใบขนุน มาเช็ด
ก้น ซึ่งเกิดจากมือที่ชอบสร้างปัญหา ซุกซนไปทั่ว

เรื่อง แม่ครับ(2)

คืนนั้นทั้งคืนหนุ่ยนอนอยู่คนเดียวบนเตียง หนุ่ยก็ค่อยๆ หลับตาลง หนุ่ยเป็น
เด็กที่ชอบฝันร้าย หนุ่ยฝันเห็นผีมันกำลังมองหนุ่ยขึ้นมาจากล่างเหว ในขณะที่
ตนเองเอามือสองข้างเหนี่ยวเกาะกิ่งไม้ไว้แน่น ส่วนหัวห้อยต่องแต่ง เห็นหน้ามันไม่
ถนัด เห็นแต่ว่ามันยิ้มและมือของมันเริ่มชูสูง ยาวขึ้นมาเรื่อยๆ ท่ามกลางความฝันที่
หนุ่ยได้แต่ดิ้นรนจะลืมตาให้ตื่น แต่กลับไม่ยอมตื่น หนุ่ยก็แลเห็นแม่ของตน และแม่ก็
เอากระไดพาดเข้ากับต้นไม้แล้วรีบปีนผ่านขั้นบันไดนั้นขึ้นมาหา หนุ่ยและแม่กอดกัน
กลม แล้วแม่ก็ได้อุ้มหนุ่ยลงไปยืนรออยู่บนพื้น แม่ของหนุ่มหยิบเอากระดาษวิเศษที่
ทำด้วยยางลบขึ้นมา แล้วฟาดฟันลงไปที่ตัวผี ทันทีที่ฟาดลงไปตรงส่วนนั้นของร่างผี
ก็หายไป เช่นเดียวกับเส้นดินสอบนแผ่นกระดาษที่ถูกยางลบชั้นดี ลบออกไปทีละนิด
จนในที่สุดก็เลือนหายหมดเหลือให้เห็นก็เพียงแต่กระดาษว่างเปล่าที่หมดสิ้นแล้วซึ่ง
อันตราย

เรื่อง ขอทาน

ในตรอกซอยแห่ งหนึ่งตอนเช้าตรู่แทบทุกเช้า พระบิณฑบาตเสร็จ ก็เดินเข้าซอยกลับวัด
สวนทางกับขอทานสองคนผัวเมียที่กำลังย่างย่องออกไปหากินเป็ นประจำ สวนทางกันเช้าๆ
ทีไรในมือพระอุ้มบาตนใบโต ท่าทางหนัก แต่ขอทานถือขันพลาสติกที่ยังว่างเปล่าอยู่ พระยัง
เคยมองตามขอทานบ่ายๆใจนึกอยากจะแบ่งของในบาตรปันเป็ นทานให้เหมือนกัน กีดที่ออก
จะเป็ นเรื้องเกินเหตุ เนื่องจากอยู่กันถึงกลางถนนหนทางท่านรู้สึกกระดากอายคนมอง

พระเดินผละไป ในในคิดพยายามจะแผ่เมตตาไปให้ด้วย หลังจากนั้นสักครู่ท่านก็เริ่ม
พึมพำตั้งจิ ตอธิษฐานพรให้กับตัวของท่ านเอง

"สพฺเพ สตฺตา อเวรา โหนฺตุ ขอสรรพสัตว์ทั้งหลายจงอย่างได้มีเวณต่อกันเลย ด้วยกุศล
กรรมที่อาตมา ได้เผื่อแผ่เมตตาจิตให้เป็ นทานต่อโยมขอทานผู้อนาถาทั้งสองนี้ขอจงได้เป็ น

พลวปัจจัยนำอาตมามาบรรลุสู่มรรคผลผลแห่ งโมกขธรรมจนสำเร็จฌานสมาบัติเป็ นพีระ
อริยบุคคลสืบไปเบื้องหน้าด้วยเถิน สาธุ"

สองผัวเมียยังยืนมองตามจนพระลับตาไป ทั้งคู่จะล่วงรู้สึกความในใจของเจ้าของบาตรก็
หาไม่ แกรู้แต่ว่าบุญกุศลของแกที่ผูกอยู่กับถุงข้าว ได้ติดบาตรพระไปด้วยแล้วให้รู้สึกอุ่นใจ

ว่าของทำบุญขอแกก็ได้มีโอกาสเบียดเสียดเยียดยัดไปด้วยรวมๆกับของคาวหวานจาก
ประดาเจ้าอื่นๆ ในบาตรใบเดียวกัน

เรื่อง ปลาหางเปีย

สิ่งที่อยู่ในมือคุณยาย มิใช่ว่าของคนอื่นไกล มันคือว่าวปลาลักษระไม่ผิดเพี้ยนไปจากตัวอื่น
หากแต่ว่าสีของปลาตัวนี้เป็ นสีแดงสดใสตัดกับลายเกร็ดระยิบๆสีทองมองแล้วช่างสว่าง
พร่างพรายยามที่มันกระทบกับแดดที่สาดจ้าเข้ามาส่อง ตลอดครีบหางจนดูเหมือนตัวปลา
จริงๆที่กำลังเลื่อมไหลอยู่ในสายน้ำ ว่าวแบบนี้ใช่ไหม่ที่เธออยากได้เด็กหญิงก็กำลังจ้องมอง
เพลินๆฉับพลันดูเหมือนจะนึกได้ว่าพละสานตาออกมาเสียดื้อๆอย่างไม่อาลัยดี

ไม่อยากได้หรือ ไม่อยากก็ไม่อยาก งั้นหลับตาซะเดี๋ยวเสกอะไรให้ดู นังนี่บอกให้หลับตาก็
หลับสิเดี๋ยวคาถาฉันเสื่อมหมด นัยย์ตาของเด็กเงยขวับขึ้นเหมือนไม่เชื่อหู จนได้เห็นว่า
ดวงตาของคุณยายกลับพกความลับลมคมใจจนดูเต้นแพรวพราวกว่าที่เป็ นอยู่ในยามปกติ

สายตาของคุณยายจึงมีอำนาจบังคับให้ผู้เป็ นหลานหลังตาลงโดยดี ปล่อยให้หูกระทบเสียง
คาถาที่คุณยายพึมพำออกมาเบาๆ

ขณะที่ว่าวปลาสีแดงแช้ดถูกยื่นเข้ามาให้รับเอาไว้ เด็กหญิงทำท่าอิดออดเหมือนกับถูก
บังคับ แต่มือเอื้อมออกไปสั่นๆ ด้วยความประหลาดใจเมื่อนัยต์ตาปะทะกับชายเชือกกล้วย
สั้นๆทั้งสองสายที่ตนเองประดิประดอยขึ้นมากับมือ กลับมาห้อยกวัดแกว่งผูกติดอยู่กับสอง

ข้างครีบปลา

เรื่อง เพื่อนร่วมทาง

เช้าตรู่ เมื่อเจ้าพนักงานรถไฟและเจ้าหน้าที่ตำรวจกลุ่มหนึ่ง ชุลมุนกันอยู่ภายในตู้สินค้า
รถไฟโบกี้ที่จอดสงบเป็ นโบกี้สุดท้ายเกือบจะพ้นตัวชานชาลาสถานี แดดล้วนๆ ส่องและสาด
จากประตูรถที่อ้าออกกว้างไปทั่วทุกตารางนิ้วของเนื้อที่แคบๆ จนจ้าแสบตา แดดย้อมร่าง
สกปรกบนพื้นรถจนอร่ามเหมือนกำลังลอเลียน และเย้ยไยไพร่างอันปราศจากชีวิตของรอดที่
แข็งอยู่ในท่าหมอบคุดคู้ ตาเหลือกขาว มือข้างหนึ่งยังแข็งค้างอยู่ในท่าเอื้อมตะครุบไปข้าง
หน้าจนสุดแขน ทุกๆสายตาขณะนี้กำลังพุ่มมองมาที่เขา

พอผมเปิ ดประตู ก็เห็นอย่างนี้ มีศพมานอนอยู่แล้วคนเดียวเดี่ยวๆรองว่าผมไม่ได้แตะต้อง
หรือเคลื่อนย้ายศพก่อนนี้เลย พนังงานคนหนึ่งให้ปากคำกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในฐานะผู้

ประสบเหตุเป็ นคนแรก ตอนก่อนรถจะออกผมเข้าใจว่า ทางฝ่ ายต้นทางโน้น ก็คงจะล็อก
กุญแจตู้ตามหน้าที่ปกติแล้วคงไม่คิดว่าจะมีใครอุตริเข้าไปในตู้อย่างนี้เสียด้วย ศพมีอยู่คน
เดียว ถ้ารูปการดูเหมือนเป็ นการฆาตกรรมกันในตู้นี้ละก็ คนร้านฃยหนีออกไปก่อนหน้านี้ไม่

ได้หรอกครับ ผมขอยืนยัยผมเป็ นคนไขกุญแจเอง รับรองว่ากุญแจล็อกแน่นหนาตลอกคือ
เขาชูกุญแจให้ดูประกอบคำให้การมันก็แปลกอยู่เหมือนกัน เจ้าหน้าที่ชันสูตรพลิกศพพึมพำ

ว่าช็อกตาย

การวิจารณ์จากคุณพิมล มองจันทร์

(พิมล มองจันทร์. (2565). พฤติกรรมด้านมืดจากหนังสือรวมเรื่องสั้นชุด อัญมณีแห่ งชีวิต ของ
อัญชัน. (ออนไลน์). แหล่งที่มา : https://www.gotoknow.org/posts/238464. สืบค้นเมื่อ 14
มกราคม 2565)

การวิเคราะห์วิจารณ์จากคุณพิมล มองจันทร์

อัญชัน นักเขียนที่มีความสามารถในการอธิบายหรือใช้ภาษาเพื่อให้เกิด
จินตนาการ งานเขียนของเธอมักสะท้อนภาพสังคมในมุมมองที่แปลกจาก
นักเขียนคนอื่น เธอสามารถที่นำมุมเล็ก ๆ ในสังคมมาขยายเป็ นเรื่องราวที่
ผู้อ่ านรู้สึกสะเทื อนไปตามอักษรที่ เธอเรี ยบเรี ยง

อัญมณีแห่ งชีวิต ของอัญชัน เป็ นงานเขียนที่สะท้อนสังคมด้านมืด
แสดงทัศนะเรื่ องราวแง่ มุ มของสังคมให้ผู้อ่ านได้ตระหนักถึงความสำคัญ
ของด้านมืดที่สังคมไม่แก้ไขและไม่ยอมทำความเข้าใจ อัญชันเสนอภาพลบ
ของสังคมได้อย่างชัดเจน สร้างบรรยากาศและอารมณ์หลากหลายทั้งอ่อน
หวาน เศร้า กร้าว แกร่ง โหดร้าย แม้กระทั้งสยองขวัญ (คณะกรรมการ
ตัดสินรางวัลซีไรต์, 2533 )

การวิเคราะห์วิจารณ์จากคุณพิมล มองจันทร์

ในหนังสือรวมเรืองสั้นชุด อัญมณีแห่ งชีวิต ของอัญชัน ประกอบไปด้วย
เรื่องสั้นจำนวน 11 เรื่อง เป็ นเรื่องราวที่แสดงพฤติกรรมด้านมืดที่
สะท้อนจากปัญหาทางสังคม งานเขียนแต่ละเรื่องอธิบายและให้ราย
ละเอียดมากจนรู้สึกสัมผัสได้และรับรู้ถึงสภาวะนั้นๆ ไปพร้อมกับเรื่อง
ราวที่อัญชันนำเสนอ
ซึ่งเรื่องราวโดยรวมนั้นสะท้อนถึงพฤติกรรมด้านมืด 3 ด้านหลักๆ

▪︎พฤติกรรมการฆ่า
▪︎ทารุณกรรม
▪︎การแสดงความเกลียดชัง

การวิเคราะห์วิจารณ์จากคุณพิมล มองจันทร์

ในประเด็นพฤติกรรมการฆ่า จากหนังสือรวมเรื่องสั้นชุด อัญมณีแห่ งชีวิต
ของอัญชัน ได้สะท้อนพฤติกรรมด้านมืดในการฆ่า ปรากฏในเรื่อง “ สมรภูมิ,
เพื่อนร่วมเดินทาง คนนอกใบลาน” จากเรื่องสั้น 3 เรื่องนี้ อัญชันได้นำเสนอ

▪︎การฆ่าเป็ นสองลักษณะคือ การฆ่าคนและการฆ่าสัตว์
การฆ่าคน อัญชันไม่ได้นำเสนอภาพกลวิธีการฆ่าอย่างชัดเจนคือไม่ได้นำ
เสนอเหตุการณ์แต่เขานำเสนอผลที่เกิดขึ้นแล้ว “รอด” ตัวละครจากเรื่อง
“เพื่อร่วมเดินทาง” ได้ข่มขืนหญิงสาวแล้วทำการฆ่า แต่อัญชันก็ไม่ได้นำเสนอ
ภาพเหตุการณ์อย่างชัดเจน เพียงแต่นำเสนอร่องรอยของการฆ่าให้ปรากฏไว้
“..เหมือนมือวางบนผ้าเปื้อนเลือดอีนั่น..”(หน้า 100 ) ซึ่งอัญชันทิ้งร่อยรอย
การฆ่าไว้เพียงน้อยนิด เพื่อจงใจให้ผู้อ่านแต่งแต้มกลวิธีการฆ่าของ “รอด”
ตามแนวคิดของตนเอง การฆ่าคนในเรื่องนี้ประเด็นที่น่าสนใจอยู่ตรงที่ตัว
ละครของเรื่ องฆ่ าผู้อื่ นตายแล้วท้ายสุ ดใช้ความคิ ดของตัวเองฆ่ าตัวเอง

▪︎การฆ่าสัตว์ อัญชันได้นำเสนอการฆ่าที่หลายคนเห็นเป็ นเรื่องธรรมดา หรือเป็ นเรื่อง

ปกติสำหรับการฆ่าสัตว์เล็กโดยเราลืมคิดถึงไปว่าเขาก็มีชีวิตเหมือนเรา “สมรภูมิชีวิต”
เรื่องสั้นที่อัญชันนำเสนอเรื่องราวของการฆ่า นำไปสู่ระบบห่ วงโซ่ธรรมชาติ ตัวละคร
ตัวหนึ่งในเรื่องโดนมดแดงกัดแล้วเขาก็ใช้มือขยี้มดแดงตาย ซึ่งดูแล้วมันออกจะเป็ น
เรื่องปกติของสังคมด้วยซ้ำ แต่อัญชันกลับตอกย้ำการฆ่าครั้งนี้ให้น่ารักน่าชังเข้าไปอีก
โดยให้ชื่อตัวละครที่ฆ่ามดว่า “เจ้าหนู” แสดงถึงความใสซื่อ ความน่ารักน่าชังของตัว
ละคร ฉะนั้นเมื่อ “ เจ้าหนู “ โดนมดแดงกัดแล้วเขาก็ขยี้มันจนตายจึงเป็ นเรื่องราว

ปกติ

พฤติกรรมด้านมืดในด้านการฆ่า เราจะเห็นได้ว่าอัญชันนำเสนอการฆ่าสามแง่มุม


ประการแรกเป็ นการฆ่าที่ต้องมีการชดเชย ประการที่สองคือ เพื่อเรียกร้องความเท่า

เทียมของสิ่งมีชีวิต ประการสุดท้ายคือ ชื้ข้อสังเกตว่าเป็ นการฆ่าที่สาสมกับความผิดหรือ
ฆ่าเพราะเข้าใจผิด พฤติกรรมด้านมืดในด้านการฆ่าที่ปรากฏในเรื่องสั้นชุดนี้จึงเป็ นนัย
บอกถึงแนวคิ ดหรื อความโหยหาความยุ ติ ธรรมของชี วิ ตนั่ นเอง

ทารุณกรรม : การกดขี่ข่มเหง

พฤติกรรมที่ปรากฏในสังคมปัจจุบันที่ยังไม่มีทางแก้ไขได้อย่างหนึ่งคือ การทารุณกรรม เพราะ
มนุษย์ไม่รู้จักการควบคุมพฤติกรรมตนเองทำให้เป็ นที่เดือดร้อนของคนอื่น ไม่ว่าจะเป็ นคนหรือสัตว์

หนังสือรวมเรื่องสั้นชุด “ อัญมณีแห่ งชีวิต” อัญชันพยายามสะท้อนภาพความทารุณกรรม กดขี่
ข่มเหงไว้อย่างชัดเจนในเรื่อง “หม้อที่ขูดไม่ออก” เป็ นเรื่องสั้นที่มีความโดดเด่นในการ ทารุณกรรม
กดขี่ข่มเหงเป็ นอย่างยิ่ง เพราะอัญชันได้เสนอภาพครอบครัวที่มีสามีเป็ นผู้กระทำ ภรรยาเป็ นผู้ถูก
กระทำและลูกเป็ นผู้ตอกย้ำความบอบช้ำของแม่

การทารุณกรรมที่เกิดขึ้นในเรื่อง “ หม้อที่ขูดไม่ออก” เป็ นการทารุณที่สามีทำกับภรรยา ซึ่งแสดงถึง
พฤติกรรมด้านมืดของตัวละครอย่างชัดเจน จากเรื่องราวที่สามีจับได้ว่าภรรยาซ่อนหม้อที่ไหม้ไว้ใต้
เตียงลูกจึงโดนสามีตบตี “ หล่อนรู้สึกตัวเองว่าถูกลากถูลู่ถูกังไปที่หน้าต่าง แล้วถูกสามีจับเหวี่ยงออก
ไปกระทบขอบหน้าต่างดังโครม “ (หน้า 76) กระนั้นอัญชันก็ยังนำเสนอภาพการกดขี่โดยใช้วาจาให้ช้ำ
หนักเข้าไปอีก “อีกหนเดียว นู่น ลงไปคอหักอยู่ข้างล่างนู่นเลย ได้ยินไหม” (หน้า 76 ) ลักษณะการ
ทารุณกรรมที่ปรากฏเป็ นการทารุณแบบซ้ำซากและต่อเนื่อง


การทารุณกรรมที่อัญชันนำเสนอเป็นปัญหาสังคมในด้านลบที่มีอยู่มากมาย

การล่วงละเมิดสิทธิมนุษยชน “ หม้อที่ขูดไม่ออก” จึงเป็นตัวแทนในการนำ
เสนอเรื่องราวการทารุณกรรม การกดขี่ข่มเหงที่ยังปรากฏในสังคมทั่วไป

การแสดงถึงความเกลียดชัง

การแสดงพฤติกรรมอีกอย่างที่พบในงานเขียนของอัญชัน คือ การแสดงความเกลียดชัง
อัญชันเสนอภาพความเกลียดชังซึ่งเป็ นอีกลักษณะหนึ่งที่อัญชันมีความโดดเด่นในการ
ถ่ายทอดพฤติกรรมด้านมืดออกมา

การแสดงความเกลียดชัง คือ การแสดงพฤติกรรมความรังเกลียด การไม่คบค้า
สมาคม การพูดด่า พูดเหน็บแนม ความอิจฉาริษยา การแสดงพฤติกรรมที่ไม่พึงพอใจ
ต่ อบุ คคลใดบุ คลหนึ่ งเพราะความอคติ

“ ปลาหางเปี ย” เรื่องราวที่เกิดจากความอิจฉาริษยาเพราะความไม่เข้าใจ อัญชันให้ตัว
ละครแสดงอาการก้าวร้าว กิริยาที่ไม่เหมาะสม “ปล้อง” เด็กสาวผู้ที่คิดมาโดยตลอดว่า
ไม่มีใครรักตนเอง ทุกคนรัก “ป๊อด” น้องชายของเธอ

อัญชันจึงสอดใส่พฤติกรรมด้านมืดในการแสดงความเกลียดชัง ความริษยา
อัญชันจึงสอดใส่พฤติกรรมด้านมืดในการแสดงความ

หลายครั้งที่ปล้องด่าน้องเกชลีายดยชังเพควารมาริษะยคา หวลาายมครัเ้งกที่ปลลี้อยงดด่านช้อังงชา“ยเบพรอาะกว่าไม่ก็ไม่ หู แตกรึไง
วะ” (หน้า 31) ใช้คำพู ดด่าทอเพื่อแสดงอาการเกลียดชัง เมื่ความเกลียดชัง “บอกว่าไม่ก็ไม่ หูแตกรึไงวะ” (หน้า 31) ใช้ อเกิ ดเหตุ การณ์
คำพูดด่าทอเพื่อแสดงอาการเกลียดชัง เมื่อเกิดเหตุการณ์
ทะเลาะกันญาติผู้ใหญ่ไปห้าม ปล้องกลับบอกว่า “ช่าง
ซึ่ งเป็ นการ
ทะเลาะกันญาติ ผู้ใหญ่ ไปกู”ห(ห้าน้าม34)ปซึ่ งลเ้ป็อนกงารกแสลดับงคบวามอก้กาวรว้า่วาออ“กชม่าาอยง่างกเูด่”น(หน้า34)

แสดงความก้าวร้าวออกมาอย่างเด่นชัดชัด

อัญมณีแห่งชีวิต

1.)นามปากกาที่ผู้เขียนใช้ในการแต่งเรื่องอัญมณีแห่ งชีวิต

คืออะไร

ก. อัญชัน ค. ดาวเรือง

ข. อัญมณี ​สีม่วง ง. กุหลาบสีแดง

2.)ข้อใดไม่ใช่พฤติกรรมด้านมืดที่คุณพิมล มองจันทร์

ได้วิเคราะห์ไว้

ก. การแสดงความเกลียดชัง ค. การฆาตกรรม

ข. การทารุณกรรม ง. การยกตนเป็ นใหญ่

อัญมณีแห่งชีวิต

3.)ข้อใดไม่ใช่ 11เรื่องสั้น ที่รวมอยู่ในหนังสืออัญมณี

แห่ งชีวิต

ก. ปุ่ ม ค. ขอทาน
ข. หมาฝั่ งธน ง. อ่านโลกกว้าง

4.)เรื่องสั้นเรื่องแรกที่ได้พิมพ์​ลงในนิตยสารล​ ลนา คือ

เรื่องอะไร

ก. หม้อที่ขูดไม่ออก ค. ขอทาน

ข. ปลาหางเปี ย ง. แม่ครับ

อัญมณีแห่งชีวิต

5.)วรรณกรรมเรื่อง อัญมณีแห่ งชีวิตได้รับรางวัล
วรรณกรรมยอดเยี่ยมประจำปี ใด และเป็ นเรื่องที่
เท่าไหร่
ก.พ.ศ. 2533 เรื่องที่ 7 ค.พ.ศ. 2534 เรื่องที่ 14
ข.พ.ศ. 2534 เรื่องที่ ง.พ.ศ. 2533 เรื่องที่ 12

อ้างอิง

http://lib-seawrite.blogspot.com/2014/01/2533.html

https://amarinbooks.com/41-%E0%B8%9B%E0%B8%B5-41-%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%A1-
%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%8B%E0%B8%B5%
E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B9%8C-%E0%B8%9B%E0%B8%B5-2/

https://www.noknoi.com/magazine/series.php?id=1930

https://www.se-
ed.com/product/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%A1%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%A
B%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95.aspx?no=9789744523846

https://www.gotoknow.org/posts/238464

https://www.sarakadee.com/essay_1/essay_1_10_07.htm

http://kykanjana.blogspot.com/2016/03/blog-post_92.html

https://th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%B5_%E0%B
8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%98%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B8%A2

http://www.thaiwriter.org/?p=217

https://www.moomproad.com/products_detail/view/4011756

วรรณกรรมซีไรต์ประจำปี พ.ศ. 2533

อัญมณีแห่งชีวิต

นามปากกา อัญชัน

ขอบคุณค่ะ