การพัฒนาอาชีพให้มีความเข้มแข็ง อช 21003

1

เอกสารสรปุ เนอื้ หาท่ตี อ งรู

รายวิชา พฒั นาอาชีพใหม คี วามเขม แขง็
ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน
รหสั อช21003

หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน
พทุ ธศักราช 2551

สาํ นกั งานสงเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
สํานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
กระทรวงศึกษาธกิ าร

หา มจาํ หนา ย
หนงั สือเรียนนจี้ ัดพมิ พด วยเงนิ งบประมาณแผนดนิ เพือ่ การศกึ ษาตลอดชีวิตสําหรับประชาชน ลิขสทิ ธเ์ิ ปน
ของสาํ นักงาน กศน.สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร



สารบญั

หนา

คาํ นํา
สารบญั
คาํ แนะนาํ การใชเอกสารสรปุ เนอื้ หาทตี่ อ งรู

บทที่ 1 ศักยภาพธรุ กจิ ..........................................................................................................1
เรอื่ งที่ 1 ความหมาย ความสําคัญ และความจําเปนในการพัฒนาอาชีพ........................... 1
เรอ่ื งท่ี 2 ความจาํ เปนและคณุ คาของการวิเคราะหศ ักยภาพธรุ กิจ .................................... 1
เร่ืองที่ 3 การวเิ คราะหตาํ แหนง ธรุ กจิ ................................................................................. 4
เรื่องที่ 4 การวเิ คราะหตามศักยภาพทง้ั 5 ดา น ................................................................. 6
แบบฝกหดั ท่ี 1 ................................................................................................................... 8
แบบฝกหัดที่ 2 .................................................................................................................10

บทท่ี 2 การจดั ทาํ แผนพฒั นาการตลาด......................................................................................12
เรื่องท่ี 1 การกําหนดทิศทางการตลาด.............................................................................12
เรือ่ งท่ี 2 การกาํ หนดเปา หมายการตลาด.........................................................................12
เรอื่ งท่ี 3 การกําหนดกลยุทธส เู ปา หมาย ..........................................................................15
เรื่องท่ี 4 การวเิ คราะหกลยุทธ..........................................................................................17
เรอ่ื งท่ี 5 กิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด..............................................................19
แบบฝกหดั ท่ี 1 .................................................................................................................21
แบบฝกหัดท่ี 2 .................................................................................................................23

บทที่ 3 การจัดทําแผนพฒั นาการผลติ หรอื การบรกิ าร ..............................................................26
เรอื่ งที่ 1 การกําหนดคุณภาพการผลิตหรือการบริการ.....................................................26
เรอ่ื งที่ 2 การวิเคราะหท นุ ปจจัยการผลติ หรอื การบรกิ าร ................................................27
เรอ่ื งท่ี 3 การกําหนดเปา หมายการผลิตหรือการบรกิ าร ..................................................28
เรื่องท่ี 4 การกําหนดแผนกจิ กรรม...................................................................................30
เรอ่ื งท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร..........................................................31
แบบฝกหดั ........................................................................................................................33

สารบัญ (ตอ )

หนา

บทที่ 4 การพัฒนาธุรกจิ เชิงรกุ ....................................................................................................35
เรอ่ื งท่ี 1 ความจําเปน และคุณคาของธรุ กิจเชิงรุก.............................................................35
เรอื่ งท่ี 2 การแทรกความนยิ มเขา สูค วามตอ งการของผบู ริโภค ........................................36
เรอ่ื งท่ี 3 การสรางรูปลกั ษณแ ละคณุ ภาพสินคา ใหม .......................................................37
เรือ่ งท่ี 4 การพัฒนาอาชพี ใหมคี วามเขมแข็ง....................................................................40
แบบฝก หัด ........................................................................................................................44

บทที่ 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามเขม แข็ง..................................................................46
เรอื่ งที่ 1 การวเิ คราะหความเปนไปไดของแผนตา ง ๆ .....................................................46
เรื่องที่ 2 การเขียนโครงการการพฒั นาอาชีพ ...................................................................49
เร่ืองที่ 3 การตรวจสอบความเปน ไปไดข องโครงการพัฒนาอาชีพ ..................................51
เร่อื งท่ี 4 การปรับปรุงแกไ ขโครงการพัฒนาอาชพี ............................................................54
แบบฝก หัด ........................................................................................................................55

เฉลยแบบฝก หดั ...................................................................................................................57
บรรณานกุ รม ......................................................................................................................61
คณะผจู ัดทาํ .........................................................................................................................62

คําแนะนําการใชเ อกสารสรปุ เน้อื หาทีต่ อ งรู

หนงั สอื สรปุ เนื้อหาท่ีตองรหู นังสือเรียนรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมีความเขมแข็ง เลมนี้
เปนการสรุปเนื้อหาจากหนังสือเรียนรายวิชาบังคับ สาระการประกอบอาชีพ รายวิชา พัฒนา
อาชีพใหมีความเขมแข็ง อช21003 ระดับมัธยมศึกษาตอนตน หลักสูตรการศึกษานอกระบบ
ระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2554) เพื่อใหนักศึกษาได
เรยี นรแู ละทําความเขา ใจในเน้ือหาสาระของรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมีความเขมแข็ง อช21003
ท่ีสําคัญ ๆ ไดสะดวกและสามารถเขาใจยิ่งขึ้น ในการศึกษาหนังสือสรุปเน้ือหาท่ีตองรูหนังสือ
เรยี นรายวิชา พัฒนาอาชพี ใหม คี วามเขมแข็งเลม นี้ นักศึกษาควรปฏบิ ตั ิ ดังนี้

1. ศึกษาหนังสือเรียนรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมีความเขมแข็ง อช21003 สาระการ
ประกอบอาชีพ หลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2554) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตนใหเขา ใจกอน

2. ศกึ ษาเนอ้ื หาสาระของหนังสือสรุปเนื้อหาที่ตองรหู นังสือเรยี นรายวิชา พัฒนาอาชีพ
ใหมีความเขมแข็ง อช21003 ใหเขาใจอยางถองแท พรอมทั้งทําแบบฝกหัดทายบททีละบท
และตรวจคาํ ตอบจากเฉลยแบบฝก หัดทายเลมใหค รบ 5 บท

3. หากนักศึกษาตองการศึกษารายละเอียดเน้ือหาสาระรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมี
ความเขม แขง็ อช21003 เพมิ่ เตมิ สามารถศึกษาคนควาไดจากสื่ออ่ืน ๆ ในหองสมุดประชาชน
อินเทอรเ น็ต หรือครผู สู อน

1

บทท่ี 1
ศักยภาพธุรกิจ

เรอ่ื งท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญ และความจําเปน ในการพฒั นาอาชีพ

การพัฒนาอาชีพ หมายถึง การพัฒนาทักษะอาชีพดานตาง ๆ ใหสามารถพัฒนา
ผลิตภัณฑห รอื การบรกิ ารไดตรงกบั ความตองการของผูบริโภคและทันตอการเปลี่ยนแปลงของ
ตลาด

ความสําคัญ และความจําเปน ในการพฒั นาอาชพี ใหมีความเขมแข็ง มดี ังนี้
1. ทาํ ใหอ าชพี มคี วามเจรญิ กา วหนา เขม แข็ง พงึ่ ตนเองได
2. ผปู ระกอบอาชีพไดพ ัฒนาตนเองไมลา สมยั
3. ชว ยใหส รางภาพลกั ษณทด่ี ีใหก บั ตนเองและกจิ การ
4. ทาํ ใหผ ปู ระกอบธรุ กิจดงึ บคุ ลากรที่มีความสามารถสงู เขา มาทํางานไดมากขึ้น
5. เปน การรบั ประกนั บคุ คลท่มี คี วามสามารถใหอ ยทู าํ งานตอ ไป
6. ผูประกอบอาชพี รูเทาทันการเปล่ยี นแปลงท่ีมีผลตออาชพี ของตน
7. ผปู ระกอบอาชพี รทู ศิ ทางการพฒั นาอาชีพของตน

เรื่องที่ 2 ความจาํ เปนและคณุ คาของการวิเคราะหศ ักยภาพธรุ กจิ

ศกั ยภาพธรุ กิจ หมายถึง ความสามารถหรอื ความพรอ มทมี่ อี ยูภายในธุรกิจนั้น ๆ ท่ีจะ
เอ้อื อาํ นวยตอ การพัฒนา ปรับปรงุ ทจี่ ะทาํ ใหธรุ กิจประสบความสาํ เร็จ

การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ หมายถึง การแยกแยะความสามารถหรือความพรอม
องคประกอบของธุรกิจ ไดแก ทุน บุคลากร วัสดุอุปกรณ และการจัดการ เพ่ือใหผูประกอบ
ธรุ กจิ มคี วามเขา ใจในแตล ะสว นของธรุ กิจอนั จะนําไปสูการพัฒนาอาชพี ใหม คี วามเขม แข็ง

2

ปจ จยั นําเขา เพื่อขยายอาชีพในแตละปจจยั จะมตี วั แปรรว ม ดังน้ี
1. ทุน เปนปจจัยในการดําเนินธุรกิจประกอบดวย เงินทุน ท่ีดิน อาคารสถานท่ี
ทนุ ทางปญญา
2. บุคลากร เปน ปจ จัยที่สําคัญที่สุด เพราะธุรกิจจะเกิดข้ึนไดตองอาศัยความคิดของ
คน มีคนเปนผูดําเนินการหรือจัดการทําใหเกิดกิจกรรมทางธุรกิจหลายรูปแบบ ประกอบดวย
ผปู ระกอบธรุ กจิ หุนสว นและแรงงาน
3. วัสดุอุปกรณ ในการผลิตสินคาตองอาศัยวัตถุดิบในการผลิต ดังน้ัน ผูประกอบ
ธรุ กิจตองรูจกั บรหิ ารวัตถุดบิ ใหมปี ระสทิ ธภิ าพ เพ่ือใหไดตนทุนท่ีต่ํา และทําใหธุรกิจไดผลกําไร
สูงสุด ประกอบดว ย วัตถุดิบ อปุ กรณแ ละเครือ่ งมอื
4. การจัดการ ในการปฏิบัติงานในแตละข้ันตอนของการดําเนินธุรกิจ ควรมีการ
วางแผนและควบคุมใหการปฏบิ ัตงิ านน้ันมปี ระสิทธภิ าพ ประกอบดวย การจัดการผลิตและการ
จัดการตลาด
ความจาํ เปนและคณุ คา ของการวเิ คราะหศ กั ยภาพธุรกจิ
1. ผปู ระกอบธุรกิจรูขอบเขตความสามารถของตนเองและคูแขง ขัน
2. ผูประกอบธรุ กจิ สามารถนาํ ขอ มูลทุน บคุ ลากร วัสดุอุปกรณ และการจัดการ มาใช
ในการวางกลยทุ ธท างธรุ กจิ ได
3. ผปู ระกอบธุรกิจสามารถมองเห็นชอ งทางการขยายธุรกิจ

ตวั อยาง การวเิ คราะหศ กั ยภาพธรุ กิจ
นายพงษศกั ดิ์ ชัยศิริ เจา ของรานเฟอรน เิ จอรเครื่องเรือนไม วิเคราะหศักยภาพธุรกิจ

ของตนเองไดดังนี้
1. มีใจรกั ดา นการคา เฟอรนเิ จอร ชอบบรกิ ารงานดานการขาย
2. มมี นุษยสัมพนั ธทดี่ ี ยม้ิ แยม แจมใส เปน กนั เอง ออ นนอมถอมตน
3. มคี วามซื่อสตั ยต อลูกคา ขายสนิ คา เหมาะสมกับราคา ไมเอาเปรยี บลูกคา
4. มีความรูดานเฟอรน ิเจอรเ ครอ่ื งเรอื นไมเปนอยางดี
5. ทําเลท่ีตง้ั รานมคี วามเหมาะสม
6. เครอื่ งจกั รทใ่ี ชในการผลิตมีอายุการใชง านนาน ชํารดุ บอ ย
7. มเี งนิ ทุนหมนุ เวยี นคลอ งตัว

3

8. มีแหลง ทนุ ในทอ งถ่นิ
9. มสี วนแบง ตลาดในทอ งถ่นิ ประมาณ 30%
10. ลูกคาสวนใหญอาชีพพนักงานบริษัท ขาราชการ ระดับรายไดปานกลาง
ในหมูบานจดั สรรบริเวณใกลเ คียงประมาณ 7 หมูบา นแถบชานเมือง
11. ในทอ งถ่ินมผี ูป ระกอบกิจการคา เฟอรนเิ จอรไ มเชนเดียวกนั 3 ราย
12. ทิศทางในอาชีพนี้ ยงั มีอนาคตอีกยาวไกลจะมีจํานวนหมบู านจดั สรรเพมิ่ ขน้ึ ใน
แถบนี้อีกประมาณ 5 หมูบาน

จากขอ มลู ขา งตน สามารถนํามาวเิ คราะหศักยภาพธรุ กจิ ดงั น้ี

ทุน บุคลากร

1. ทาํ เลทตี่ งั้ รา นมีความเหมาะสม 1. มใี จรกั ดานการคา เฟอรน ิเจอร ชอบบริการ

2. มเี งนิ ทุนหมุนเวยี นคลองตัว งานดานการขาย

3. มแี หลงทุนในทอ งถิ่น 2. มมี นุษยสัมพนั ธท ด่ี ี ยิ้มแยมแจม ใส เปน

กันเอง ออ นนอมถอ มตน

3. มคี วามซือ่ สตั ยตอ ลกู คา ขายสนิ คา

เหมาะสมกับราคา ไมเอาเปรยี บลกู คา

4. มีความรดู านเฟอรน ิเจอรเ คร่อื งเรือนไมเปน

อยา งดี

วัสดอุ ปุ กรณ การจัดการ

เครื่องจักรท่ีใชในการผลติ มอี ายุการใชง าน 1. มีสวนแบงตลาดในทอ งถ่ินประมาณ 30%

นานชาํ รดุ บอ ย 2. ลกู คาสวนใหญอ าชีพพนักงานบริษทั

ขา ราชการ ระดับรายไดปานกลาง ใน

หมูบานจัดสรรบรเิ วณใกลเ คียงประมาณ 7

หมูบานแถบชานเมือง

3. ในทองถิ่นมีผูป ระกอบกิจการคา เฟอรนเิ จอร

ไมเชนเดยี วกัน 3 ราย

4. ทิศทางในอาชีพนี้ ยังมีอนาคตอีกยาวไกลจะ

มีจํานวนหมูบานจัดสรรเพมิ่ ข้นึ ในแถบนอ้ี ีก

ประมาณ 5 หมูบ า น

4

จะเห็นไดวา การวิเคราะหศักยภาพมีความสําคัญและจําเปนตอการพัฒนาอาชีพให
เขมแข็งมาก หากไดวิเคราะหแยกแยะศักยภาพของตนเองอยางรอบดาน ปจจัยภายในของผู
ประกอบธุรกิจ ปจจัยภายนอกของผูประกอบธุรกิจ โอกาสและอุปสรรคในการประกอบธุรกิจ
การคา ยง่ิ วิเคราะหถ กู ตอ งและแมน ยาํ มาก ซงึ่ จะทาํ ใหผ ปู ระกอบธุรกิจรูจักตนเอง อาชีพของ
ตนเองไดดีย่งิ ข้นึ เหมอื นคํากลาว “รูเ ขา รูเรา รบรอยคร้งั ชนะท้งั รอ ยครั้ง”

เรอ่ื งท่ี 3 การวเิ คราะหต ําแหนงธรุ กจิ

ตําแหนงธุรกิจ หมายถึง ระยะเวลาในชวงการประกอบอาชีพหรือธุรกิจ ในแตละ
ระดบั ขนั้ ตอนของการดาํ เนินกจิ การ โดยทั่วไปแบง ระยะดงั น้ี

1. ระยะเร่มิ ตน
2. ระยะสรางตวั
3. ระยะทรงตัว
4. ระยะตกตาํ่ หรือสงู ข้ึน

5

ซง่ึ จะอธบิ ายเปนรปู แบบกราฟดังน้ี 4.1 ธุรกิจกา วหนา จะมีผคู นเขามาเรียนรู
ทาํ ตาม ทาํ ใหเกิดวกิ ฤตสว นแบง ทาง
มลู คาธุรกจิ การตลาด

1. ระยะเรมิ่ ตน 2. ระยะสราง 3. ระยะทรงตวั 4.2 ถาไมมีการพฒั นาธุรกจิ จะเปน ขาลง
จาํ เปนตอ งขยายขอบขาย จึงมคี วามตอ งการ
ใชนวตั กรรมเทคโนโลยเี ขา มาใช

4. ระยะตกตา่ํ หรือสงู ขน้ึ เวลา

1 เปน ระยะท่ีอาชพี 2 – 3 ธรุ กจิ อยูใ นชวงพัฒนาขยายตวั
หรอื ธุรกจิ อยใู นระยะ หรือยงั ทรงตัวจะมีคนจบั ตามองและ
ฟกตัวของการเขา สู พรอมทําตาม
อาชีพ (เรม่ิ มีคแู ขง ขัน)

กราฟวเิ คราะหต าํ แหนง วงจรธรุ กจิ

1. ระยะเริ่มตน เปนระยะท่อี าชีพหรอื ธรุ กิจอยใู นระยะฟกตัวของการเขาสูอาชีพ
2. – 3. ระยะสรางตัว และระยะทรงตัว ธุรกิจอยูในชวงพัฒนาขยายตัว หรือยังทรง
ตวั อยู ซ่ึงชวงน้จี ะมคี นจับตาและพรอ มทาํ ตาม (เรม่ิ มีคแู ขง ขนั ทางการคา )
4. ระยะตกต่ําหรอื สงู ขน้ึ

4.1 เมอื่ ธุรกิจกาวหนาจะมีผคู นเขามาเรียนรู ทาํ ตาม ทาํ ใหเ กดิ วกิ ฤตสิ ว นแบงทาง
การตลาด

4.2 ถาไมม ีการพัฒนาธรุ กจิ จะเปนขาลง จําเปน ตองขยายขอบขายจึงมีความตองการ
ใชนวัตกรรม เทคโนโลยเี ขา ใชง าน

โดยสรุป ผูประกอบธุรกิจตองมีการวิเคราะหตําแหนงธุรกิจของตนใหไดวาอยูในชวง
ระยะใด กาํ ลังสรางตัว ทรงตัว หรือเปนขาขึ้นและหรอื ขาลง

6

เร่ืองท่ี 4 การวิเคราะหต ามศักยภาพทั้ง 5 ดาน

1. ศกั ยภาพของทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตล ะพืน้ ท่ี
ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง สิ่งที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ ซ่ึงมนุษยสามารถ

นําไปใชใ หเกดิ ประโยชนต อ ชีวติ ประจําวันและการประกอบอาชีพได เชน การวางแผนการปลูก
คะนา มีแหลงน้ําเพียงพอตอระยะเวลาในการปลูก 1 ฤดูกาล หรือไม และความอุดมสมบูรณ
ของดนิ มีมากนอ ยเพยี งใด ซงึ่ จะสง ผลตอการปรบั ปรุงบํารงุ ดินและการใสปุย

2. ศกั ยภาพของพ้นื ทตี่ ามลักษณะภูมิอากาศ
ลกั ษณะภูมอิ ากาศ หมายถึง ลักษณะอากาศประจําถ่ินในชวงระยะเวลาหน่ึง ซ่ึงมี

อิทธิพลตอ การประกอบอาชีพในแตละพื้นท่ี ซ่ึงมีสภาพอากาศท่ีแตกตางกัน การเตรียมปจจัย
การปลูกคะนาเก่ียวกับเมล็ดพันธุ ควรเลือกเมล็ดพันธุใหเหมาะสมกับฤดูกาล เพราะจะทําให
คะนา มกี ารเจริญเตบิ โตที่ดี

3. ศกั ยภาพของภมู ิประเทศ และทาํ เลทีต่ งั้ ของแตละพนื้ ท่ี
ภมู ปิ ระเทศ หมายถงึ ลกั ษณะทางกายภาพของแผนดนิ ความสงู ต่ํา ทรี่ าบลมุ

ที่ราบสูง ภูเขา แมน้ํา ทะเล เปนตน สภาพภูมิประเทศในการปลูกคะนา ควรเลือก
พืน้ ทีท่ รี่ าบสงู ใกลแ หลง นํา้

4. ศักยภาพของศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิตของแตละพ้ืนท่ี
ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี หมายถึง ความเชื่อ การกระทําที่มีการปฏิบัติสืบเนื่อง

กนั มาเปนเอกลกั ษณ และมคี วามสําคญั ตอ สงั คม ในแตละภาคของประเทศไทย มีวิถีชีวิต ความ
เปนอยู และการบริโภคท่ีแตกตางกัน การปลูกคะนา ควรปลูกใหตรงกับความตองการของ
ผูบรโิ ภคและตลาด

5. ศกั ยภาพของทรัพยากรมนษุ ยในแตละพืน้ ที่
ทรัพยากรมนุษยในแตละพ้นื ท่ี หมายถงึ ความรู ความสามารถของมนุษยท ่เี ปนภูมิรู

ภูมปิ ญญา ทัง้ ในอดีตและปจ จบุ ันตางกัน ในแตละทองถ่ินมีความถนัดและความชํานาญในการ
จัดการแรงงาน การดแู ลรักษา การเก็บเก่ียวท่ไี มเหมอื นกนั สงผลใหผ ลผลติ และรายไดท ต่ี างกนั

7

ตัวอยางการวเิ คราะหศ กั ยภาพท้ัง 5 ดา น

ศกั ยภาพของ ศกั ยภาพของภูมอิ ากาศ
ทรัพยากรธรรมชาติ
สภาพอากาศชื้นเหมาะสมกบั
- มแี หลงนํ้าเพยี งพอ การปลกู คะนา
- ดินมีความอดุ มสมบรู ณ

ศกั ยภาพของทรพั ยากรมนษุ ย การปลูก ศกั ยภาพของภูมปิ ระเทศและ
คะนา ทําเลทตี่ ้งั
- มีแรงงานดา นเกษตรกรรม
- มีภมู ิปญญาผรู ดู า นเกษตรกรรม ลกั ษณะภูมิประเทศที่ราบลมุ
ริมแมน้ํา

ศักยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม
ประเพณีและวถิ ชี วี ติ

- คนในพ้ืนที่นิยมบรโิ ภคผักคะนา
- มีตลาดรบั ซอ้ื ผกั คะนา ตลอดป

8

แบบฝก หัดที่ 1

ใหผ ูเรยี นเลอื กคําตอบทถ่ี กู ตอ งทีส่ ดุ เพียงขอ เดยี ว
1. ขอ ใดคอื ความสาํ คัญของการพัฒนาอาชพี ใหเ ขม แข็ง

ก. มีการทํางานเปนเอกเทศ
ข. มกี ารวางแผนการดาํ เนินงาน
ค. มีการพัฒนาสินคา ไดตามท่ีลกู คาตอ งการ
ง. มกี ารปรบั ปรุงสถานท่ผี ลติ สนิ คาใหทนั สมยั
2. เหตุใดผูประกอบธรุ กจิ จาํ เปน จะตองวเิ คราะหศ กั ยภาพทางธรุ กิจ
ก. เพอ่ื ดยู อดขายกบั จดุ คุมทุนท่ีเกิดขึน้
ข. เพือ่ จะไดเ ห็นทศิ ทางเชงิ กลยุทธของธุรกจิ
ค. เพื่อทดสอบความเหมาะสมของแผนการตลาด
ง. เพื่อจะไดข อ มูลใหมเ ก่ยี วกับสนิ คา และการตลาด
3. ขอ ใดกลาวถงึ การพฒั นาศกั ยภาพไดถูกตอ ง
ก. การเปลย่ี นแปลงอยางมกี ระบวนการ
ข. การเปลยี่ นแปลงโดยมจี ุดมุง หมายกาํ หนดไว
ค. การนาํ เอาคนภายในมาใชใ นการผลิตใหไ ดม ากทสี่ ดุ
ง. การนําความสามารถท่ีซอ นเรนภายในมาพฒั นาธรุ กจิ ใหด ีขน้ึ
4. ขอใดไมใชคณุ คา ของการวิเคราะหศักยภาพของธุรกจิ
ก. ทาํ ใหค าดการณไดว าระยะเวลาใดธุรกิจจงึ จะคุมทุน
ข. ทําใหรูว า ลูกคา มีความตองการสนิ คาใหมร ปู แบบใด
ค. ทาํ ใหรวู า ลูกคามีความพึงพอใจตอ สินคามากนอ ยเพียงใด
ง. ทําใหร ูวา มหี นว ยงาน องคกรใดบางที่จะชวยเหลือธรุ กจิ ของตน
5. ตาํ แหนงธรุ กจิ ระยะใดทมี่ ีการลงทุนและขยายกําลงั การผลติ มากทสี่ ุด
ก. ระยะเร่ิมตน
ข. ระยะสรา งตวั
ค. ระยะทรงตัว
ง. ระยะตกตํา่ หรือสงู ขึ้น

9

6. “นางวันดตี อ งการขายเสอื้ ผา สําเรจ็ รูป จึงไดมาตดิ ตอหาสถานทจี่ ําหนา ยในตลาดนัด” นาง
วนั ดีจัดอยใู นระยะใด ของตาํ แหนงธุรกจิ
ก. ระยะเริ่มตน
ข. ระยะสรา งตวั
ค. ระยะทรงตัว
ง. ระยะสงู สุด

7. “นายมงคลประกอบธุรกิจจําหนายน้าํ ดม่ื แบบบรรจุถงั ขนาด 20 ลติ ร ตอมาไดร บั การเรียกรอง
จากลูกคา ใหผลิตนํ้าดื่มบรรจุขวดขนาดเล็ก นายมงคลจึงไดจัดซ้ือเครื่องจักรมาบรรจุขวด
เพมิ่ ขึน้ ทาํ ใหไดจาํ นวนลูกคามากขน้ึ ” นายสมศกั ด์ิจัดอยใู นระยะใดของตําแหนงธรุ กิจ
ก. ระยะเรมิ่ ตน
ข. ระยะสรา งตัว
ค. ระยะทรงตวั
ง. ระยะสูงสุด

8. สดุ าผลิตผาฝา ยทอมอื ซ่งึ เปน เอกลักษณข องทอ งถนิ่ เปนการประกอบอาชพี ตามศกั ยภาพ
ในขอใด

ก. ศักยภาพของภูมปิ ระเทศ
ข. ศักยภาพของทรพั ยากรมนษุ ย
ค. ศกั ยภาพของทรพั ยากรธรรมชาติ
ง. ศักยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวิต
9. อาชีพการทําประมง เปน การประกอบอาชีพตามศกั ยภาพในขอ ใด
ก. ศกั ยภาพของภูมอิ ากาศ
ข. ศักยภาพของภมู ปิ ระเทศ
ค. ศกั ยภาพของทรพั ยากรมนุษย
ง. ศักยภาพของศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ
10. นายวิชยั มีอาชีพขบั รถรับ-สง สนิ คา เปน การประกอบอาชีพตามศกั ยภาพในขอ ใด
ก. ศกั ยภาพของภูมอิ ากาศ
ข. ศักยภาพของภมู ิประเทศ
ค. ศกั ยภาพของทรพั ยากรมนุษย
ง. ศกั ยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต

10

แบบฝกหดั ท่ี 2

ใหผเู รยี นพิจารณาสถานการณต อ ไปนี้ แลวตอบคําถาม
นายสมศกั ดิป์ ระกอบอาชพี รบั จา งทัว่ ไป อยากเปลย่ี นมาประกอบอาชีพปลูกผกั ปลอด

สารพิษจําหนาย จงึ ไดทาํ การวิเคราะหศักยภาพทางธุรกิจเพือ่ ประกอบการตัดสนิ ใจ ผลการ
วเิ คราะหศักยภาพมดี ังน้ี

1. ลักษณะพนื้ ที่ของชมุ ชนสว นใหญเ ปน ท่ีราบลุม
2. ดินเปนดินรว นปนทราย มีความอุดมสมบูรณพอสมควร
3. สภาพอากาศทองถ่นิ เปน แบบรอ นช้ืน ฤดฝู นมีระยะเวลา 3-4 เดอื น
4. มีคลองชลประทานภายในหมบู าน และมีน้ําตลอดทง้ั ป
5. แรงงานทองถิ่นมเี พยี งพอ สว นใหญอ ยูใ นวัยกลางคน
6. แรงงานทองถิ่นมคี วามรู ทักษะดานเกษตรกรรม
7. ตลาดผูบรโิ ภคผกั ปลอดสารพษิ ในทองถ่ิน และพน้ื ท่ีใกลเคียงมคี วามตองการสงู
8. คนในทองถิ่นเริ่มตระหนักถงึ การรักษาสขุ ภาพ และการบริโภคอาหารปลอดสารพิษ
9. คนในทอ งถ่ินมคี วามคิดเห็นวา ผกั ปลอดสารพิษมีราคาสงู
10. มีภมู ปิ ญ ญาดานเกษตรกรรมในชุมชนทจี่ ะเปนที่ปรกึ ษา ใหข อเสนอแนะได

11

จากขอมลู ขางตน จงระบศุ ักยภาพในขอ 1-10 วา เปนศกั ยภาพดา นใด

ศักยภาพ ผลการวิเคราะห
1. ทรพั ยากรธรรมชาติ …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
2. ภูมอิ ากาศ …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
3. ภมู ิประเทศและทําเลทตี่ ้งั …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..

4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี …………………………………………………………………………………..
และวิถชี วี ติ …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
5. ทรัพยากรมนษุ ย …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………..

12

บทท่ี 2
การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด

เรอ่ื งท่ี 1 การกําหนดทศิ ทางการตลาด

การกําหนดทิศทางการตลาด เปนการกําหนดแนวทางในการพัฒนาธุรกิจใหมี
ประสทิ ธิภาพโดยผปู ระกอบการหรือสถานประกอบการรวบรวมและวิเคราะหขอมูลของตนเอง
และสภาพแวดลอม มากําหนดวัตถุประสงคและเปาหมายการผลิต วิเคราะหธุรกิจวาอยูใน
ตาํ แหนงใด และนํามากาํ หนดเปนเปา หมายในอนาคตของธรุ กจิ ตามตําแหนงทว่ี ิเคราะหไ ด

รวบรวมและวิเคราะห กาํ หนดวัตถปุ ระสงค วิเคราะหธ ุรกิจวา อยู กําหนดเปน เปา หมายใน
ขอมลู ของผปู ระกอบการ และเปา หมายการผลติ ในตาํ แหนงใดของ อนาคตของธุรกิจ
การตลาดหรือคูแขง
และสภาพแวดลอม ในธรุ กิจเดียวกนั

ทิศทางการตลาด

เรือ่ งที่ 2 การกาํ หนดเปา หมายการตลาด

เปา หมายการตลาดเปน การบอกใหท ราบวา ผูประกอบการหรอื สถานประกอบการนั้น
สามารถทําอะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซึ่งอาจจะกาํ หนดไวเปนระยะส้ันหรือระยะยาว 3 ป
หรือ 5 ป ก็ได การกําหนดเปาหมายจะตองมีความชัดเจนสามารถวัดและประเมินผลได หาก
สามารถกาํ หนดเปน จํานวนตวั เลขไดก จ็ ะย่ิงดี เพราะทําใหมีความชัดเจนจะชวยใหการวางแผน
มีคุณภาพยิง่ ขน้ึ และจะสง ผลในทางปฏบิ ตั ิไดด ยี ่ิงข้นึ

13

การวางแผนการปฏิบตั กิ ารและการทที่ าํ ใหธรุ กิจบรรลุเปาหมายทตี่ ง้ั ไว
ประกอบดว ย 3 สว น

1. การวางแผนวธิ กี ารเพือ่ บรรลุเปา หมาย
2. การปฏิบตั ิตามแผน
3. การควบคุมและตรวจสอบ
การตลาดในยคุ โลกาภวิ ตั นม ีการเปลยี่ นแปลงเรว็ มาก ซึ่งขน้ึ อยูก บั
1. กระแสหรือความนยิ มของผบู ริโภค
2. กําลังซอ้ื ของผบู ริโภค
3. สว นแบง ของตลาด
ผูประกอบการจําเปนตองศึกษากระบวนการตลาดอยูตลอดเวลา เพ่ือนํามากําหนด
ทิศทางและเปาหมายทางการตลาด โดยพยายามผลิตสินคาหรือบริการขึ้นมาท่ีจะสามารถ
ตอบสนองความตอ งการของผูบริโภคใหไ ดมากท่ีสุด ดังน้ันจําเปนท่ีจะตองมีการกําหนดทิศทาง
และเปาหมายทางการตลาด เพอื่ เอาชนะคแู ขงขนั ทางการตลาดและเปนผูประสบความสําเร็จ
ในที่สุด
การกําหนดทิศทางและเปาหมายทางการตลาดจะตองตอบคําถามเหลาน้ีใหได
ดังน้ี
1. ตลาดตอ งการซอ้ื อะไร หมายถงึ สินคาท่ผี ูบริโภคตองการ
2. ทาํ ไมจงึ ซอ้ื หมายถงึ จดุ ประสงคใ นการซอื้ สินคา ไปทําไม
3. ใครคอื ผซู ือ้ หมายถงึ กลุมเปาหมายทีจ่ ะซือ้ คอื กลมุ ใด
4. ซ้ืออยางไร หมายถึง กระบวนการซื้ออยางไร เชน ซื้อแบบออนไลน ซื้อโดยผาน
พนกั งานขาย ซื้อจากรานคา เปน ตน
5. ซือ้ เมื่อไร หมายถึง โอกาสหรอื ความถที่ จี่ ะซือ้ สินคาเม่อื ไร เชน ทุกวนั ทุกเดือน
6. ซ้ือที่ไหน หมายถึง สินคาท่ีจะซ้ือมีขายตามรานคาประเภทใด เชน รานขายของ
เบ็ดเตลด็ รานขายทวั่ ไป
ผูประกอบการจะตองสรุปใหไดวาผูบริโภคตองการสินคาชนิดใดนําไปใชทําอะไร
กลมุ เปาหมายที่ตองซอ้ื เปนกลุม ท่ีมกี าํ ลงั ซ้ือหรอื ไม วธิ ีการท่ซี ื้อ ซอื้ ใชเ ม่อื ใดและควรซ้ือแหลงใด
ส่ิงเหลาน้ีจะเปนทิศทางในการผลิตสินคาแลวนํามากําหนดเปาหมายท่ีจะผลิตสินคา เชน มี
ขอ มูลเกยี่ วกบั ผบู ริโภค คือ ผูซ อื้ ตอ งการกนิ อาหารปลอดสารเคมี กลมุ เปาหมายเปนผูสูงอายุใน

14

หมูบาน ซ้ือมาทําอาหารทุกวันและซ้ือตามรานคาในชุมชน จึงตัดสินใจวาจะผลิตผัก
อนิ ทรียจําหนาย รวมถงึ ถาไดร บั ขอมูลของความตอ งการของผูบริโภคดานอื่น ๆ และสภาพของ
ตลาดในปจจุบนั มาใชใ นการกาํ หนดทิศทางการตลาดดว ย

ตวั อยาง การวเิ คราะหพ ฤตกิ รรมการบรโิ ภคของลูกคา สายการบนิ
1. ตลาดตองการซื้ออะไร : การเดินทางที่สะดวก สบาย รวดเร็ว การบริการท่ี

ประทับใจ มเี ที่ยวบนิ ใหเลอื กมาก มเี ที่ยวบนิ ตรง
2 ทาํ ไมจงึ ซื้อ : ตองการประหยัดเวลา ตองการเดนิ ทางอยา งรวดเรว็ มคี วามภมู ใิ จ
3. ใครคอื ผซู ือ้ : นกั ธรุ กจิ นักทองเท่ยี ว
4. ซ้อื อยา งไร : ซื้อซ้ํา ซ้ือเม่อื มธี รุ ะดวนและจําเปน ซ้อื จากความประทบั ใจ
5. ซ้ือเมือ่ ไร : ซือ้ สมํา่ เสมอ ซือ้ เรง ดว นเปน ครัง้ คราว ซอ้ื เมือ่ ตอ งการเดนิ ทางทอ งเท่ียว
6. ซื้อที่ไหน : ตวั แทนจําหนา ย สํานกั งานขายของสายการบิน

การเลือกตลาดเปาหมาย (Target Market) น้ัน เปนองคประกอบที่สําคัญของเปาหมาย
ทางการตลาด ซง่ึ นกั การตลาดจะเลือกตลาดเปาหมายได จะตอ งทําการวิเคราะหสิ่งตา ง ๆ ดงั นี้

1. ผูที่คาดวาจะเปนลูกคาในอนาคตมีลักษณะการบริโภคอยางไร มีความตองการ
สนิ คาชนิดใด มรี ูปแบบพฤตกิ รรมการบริโภคอยางไร และผูทค่ี าดวาจะเปนลูกคาในอนาคตเปน
ใครอยทู ไี่ หน

2. สวนผสมทางการตลาด และความสามารถในการจัดสวนผสมทางการตลาดให
เขาถึงเปา หมายทางการตลาดท่ีไดว างไว ซ่ึงสวนผสมทางการตลาดประกอบดวย 1) ผลิตภัณฑ
2) ราคา 3) ชอ งทาง/วิธกี ารขาย และ 4) การสง เสริมการขาย

3. เปาหมายของธุรกจิ โดยวิเคราะหถ ึงการแสวงหาโอกาสทางการตลาดท่ีเห็นวาพอมี
ชอ งทาง

4. ปจจยั อ่ืน ๆ ซ่ึงสวนมากเปนตัวแปรหรือสภาพแวดลอมทางการตลาดที่ควบคุมไมได
เพราะปจ จยั น้ี มผี ลตอ การเลือกตลาดเปา หมายเชนกนั

5. การแบงสวนตลาด เปนการแบงตลาดสําหรับผลิตภัณฑชนิดใดชนิดหน่ึงออกเปน
ตลาดยอ ย ๆ กแ็ ตกตา งกันดานความชอบ ความตองการและพฤติกรรมผูบริโภคในแตละตลาด
น่ัน ๆ เพอื่ ท่จี ะไดแ นวทางหรอื วธิ ีการทางการตลาดใหเ หมาะสมกบั ตลาดแตละสว น

15

ดังนั้น เปาหมายทางการตลาด เปนการคัดเลือกกลุมลูกคาท่ีเปนเปาหมายโดยตอง
คาํ นึงถงึ ปจ จยั สําคญั คือ สว นผสมทางการตลาด ผทู ี่คาดหวงั วาจะเปนลูกคา ในอนาคตและกรณี
มสี ว นแบง ในการตลาด

หลกั การกาํ หนดเปาหมายทางการตลาด มดี งั น้ี
1. เปา หมายท่ีกําหนดตอ งมีความเปน ไปได
2. เปา หมายตอ งชดั เจน
3. การกําหนดเปา หมายตองมีความละเอยี ดเพยี งพอ

เรือ่ งที่ 3 การกําหนดกลยทุ ธส เู ปา หมาย

กลยุทธ หมายถึง วิถีทางหรือขอกําหนดท่ีสมควรปฏิบัติเพื่อบรรลุวัตถุประสงคท่ี
กําหนด ภายใตขอจํากัดของสภาพแวดลอมภายนอกและภายใน และขีดความสามารถของ
ธุรกจิ

กลยุทธการพัฒนาการตลาด เปนกลยุทธท่ีนํามาใชเพื่อเพ่ิมยอดขายและขยายการ
เติบโต โดยใชผลิตภัณฑท่ีมีอยูออกจําหนายในตลาดใหม กลุมลูกคาในพ้ืนที่แหงใหม เพ่ือให
สามารถครอบคลมุ ใหค รบทุกพนื้ ทีท่ ้ังในประเทศและตางประเทศ

การกาํ หนดกลยทุ ธ เปนการพัฒนาแผนระยะยาวบนพื้นฐานของโอกาสและอุปสรรค
ภายในสภาพแวดลอมภายนอก จุดแข็งและจุดออนภายในสภาพแวดลอมของสถาน
ประกอบการ การกําหนด กลยุทธจะตองรวมท้ังการรุก การรับ การกําหนดเปาหมายกอนการ
พฒั นากลยทุ ธ และการกาํ หนดนโยบาย

ในการกาํ หนดกลยทุ ธ ควรมกี ารศึกษาความเปน ไปไดใ นดานตาง ๆ คือ ความเปนไปได
ทางการเงนิ ความเปนไปไดทางการตลาด ความเปนไปไดทางการผลิต และความเปนไปไดทาง
เทคโนโลยี เพอื่ ใหไ ดแนวทางในการกําหนดกลยทุ ธ

16

ตัวอยา งการกาํ หนดกลยุทธ

ความเปน ไปได กลยุทธ
1. ทางการเงนิ ลงทนุ ตํา่ ท่สี ุด
2. ทางการตลาด เปนธุรกิจทส่ี ามารถทาํ ไดใ นระยะยาว
3. ทางการผลติ ทําจํานวนนอย แลว คอย ๆ เพ่ิมไปสจู าํ นวนมาก
4. ทางเทคโนโลยี นาํ เครอื่ งจักรมาใชในการทาํ งาน

นอกจากน้ี ควรมีการศึกษาความสามารถในการแขงขัน ดงั น้ี
1. อะไรทีเ่ ราทาํ ไดด ีทส่ี ุดเม่อื เทยี บกับผูอ ื่น

1.1 ดีกวา
1.2 เรว็ กวา
1.3 ถกู กวา
1.4 แตกตางกวา เดนกวา
2. มองจุดเดนทีเ่ รามี
2.1 สินคา หรอื บริการของเราดอี ยา งไร
2.2 ใครคือลกู คาของเรา
2.3 ขนาดตลาดมมี ลู คา เทาไร
2.4 เทคโนโลยีในการผลติ สุดยอดเพียงใด
2.5 ถา คแู ขง ทาํ ไดจะใชเวลาอกี นานเทาไร
กลยุทธก ารตลาดโดยใช 4P
กลยุทธก ารตลาดนนั้ มอี ยมู ากมาย แตเปนที่รจู กั และเปนพน้ื ฐาน คอื การใช 4P ซ่งึ มี
รายละเอยี ด ดงั นี้
1. สินคาหรือบริการ (Product) กําหนดสินคาใหตรงกับความตองการของลูกคา
เชน ลกู คา สงู อายตุ อ งการนา้ํ ผลไมท ่ีมรี สหวานเล็กนอ ย
2. ราคาสินคา (Price) เปนการตัง้ ราคาทเี่ หมาะสมกับสนิ คา หรอื บรกิ าร และกําลงั ซื้อ
ของลกู คา พจิ ารณาจากราคาของคูแขง บางคร้ังอาจลดราคาต่ํากวาคูแขงก็ได โดยลดคุณภาพ

17

บางตัวที่ไมจําเปนก็จะทําใหสินคามีราคาต่ํากวาคูแขง หรือกําหนดราคาสูงกวาคูแขงก็ไดถา
สนิ คา ของเราดีกวา คูแ ขง ดานใดเพอ่ื ใหลูกคา มีโอกาสเปรียบเทยี บ

3. สถานท่ีขายสินคา (Place) ควรเลือกทําเลขายใหเหมาะสมกับลูกคา หรือคิดหา
วิธีการสงของสินคาใหถ งึ มือลกู คา ไดอ ยางไร

4. การสง เสริมการขาย (Promotion) เปนการทํากิจกรรมตาง ๆ เพ่ือใหลูกคารูจัก
สินคาและอยากทจี่ ะซอื้ มาใช เชน การแจกใหทดลองใช การลดราคาในชวงแรก การแถมไปกับ
สินคา อ่ืน ๆ เปน ตน

เร่อื งท่ี 4 การวเิ คราะหกลยทุ ธ

การวิเคราะหกลยุทธ เปนขั้นตอนที่ผูประกอบการตองดําเนินการเปนอันดับแรก
เพ่ือวิเคราะหขอมูลเร่ืองตาง ๆ ที่เก่ียวกับธุรกิจท่ีจะทํา ไมวาจะเปนเร่ืองของจุดแข็ง
(S = Strengths) จุดออน (W = Weakness) โอกาส (O = Opportunities) และอุปสรรค
(T = Threats) ซ่ึงการวิเคราะหขอมูลทั้ง 4 เรื่องจะชวยใหผูประกอบการทราบขอมูลเชิงลึก
เก่ียวกับรายละเอียดของธุรกิจท่ีแทจริง อันจะนํามากําหนดกรอบและวางแผนทางธุรกิจใหมี
ประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึน ซึ่งการวางแผนควรเปนการประชุมแลกเปล่ียนขอมูล ระดมสมอง
รว มกนั ของผมู ีสวนเก่ียวของ และตัดสินใจ เพื่อใหไ ดก รอบนโยบายและแผนการทด่ี ที ่สี ดุ

การวิเคราะห SWOT Analysis
SWOT Analysis เปนการวิเคราะหปจจยั ภายในและปจ จยั ภายนอก เพ่อื นาํ มา
สังเคราะหวาในธุรกจิ มจี ุดออ น (S) จุดแข็ง (W) อุปสรรค (T) และโอกาส (O) อยางไร
ปจจยั ภายใน คอื สิ่งทเ่ี ราควบคุมไว ไดแก จดุ แขง็ จดุ ออ น
ปจจยั ภายนอก คือ สิ่งทเี่ ราควบคุมไมไ ด ไดแก โอกาสและอปุ สรรค
การวิเคราะห SWOT Analysis แสดงไดดังภาพตอ ไปนี้

18

SWOT Analysis

จุดแข็ง จดุ ออ น

โอกาส อุปสรรค

ตัวอยา งประเดน็ การวเิ คราะห SWOT Analysis
จุดแข็ง (Strengths) อาทิ
1. เปนงานท่ีเราถนัด ทําแลวมคี วามสขุ
2. บคุ ลากรมศี ักยภาพทาํ ใหงานสําเรจ็ ไดง า ยขึ้น
3. ทรัพยากรและเครอ่ื งมอื มีความพรอ ม
จุดออน (Weakness) อาทิ
1. เปน งานท่ีเราไมสบายใจที่จะทาํ
2. ตอ งการรับความชวยเหลือจากคนอนื่
3. ทกั ษะบางอยา งที่เรายังไมม น่ั ใจ
4. ขาดทรพั ยากรในการทาํ งานใหบ รรลเุ ปาหมาย
อุปสรรค (Threats) อาทิ
1. ใครคอื คแู ขงขนั ท่ีทําไดด กี วา เรา
2. ถา สภาพแวดลอมเปลี่ยนจะทาํ ใหแ ผนโครงการเรามปี ญหา
3. ความขดั ของทจ่ี ะเกิดจากผูอ ื่น
โอกาส (Opportunities) อาทิ
1. โอกาสทกี่ ําลงั จะเกดิ ข้ึนทจ่ี ะทําใหเราประสบความสาํ เรจ็
2. มเี คร่ืองมือใหมท ่ีไดรับการสนบั สนุน
3. มสี ว นแบง ของตลาดท่ีเรามองเห็น
4. เปน งานท่ีโดดเดน ชมุ ชนช่นื ชอบ

19

เรือ่ งที่ 5 กจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด

การตลาดมีความสําคัญเพราะเปนจุดเร่ิมตนและมีผลตอการบรรลุเปาหมายสุดทาย
ของการดาํ เนินธุรกิจ ธุรกิจตองเร่ิมดวยการศึกษาความตองการที่แทจริงของลูกคา จากน้ันจึง
ทําการสรางสนิ คา หรือบรกิ ารท่ีทําใหล ูกคา เกดิ ความพอใจสูงสดุ

การบริหารตลาด เปนกระบวนการวางแผน ปฏิบัติงานและการควบคุมกิจกรรม
ทางการตลาดท่ีกอใหเกิดการแลกเปลย่ี นระหวางผูซอ้ื และผขู าย พรอมทั้งนําความพอใจมาสูทั้ง
2 ฝาย

การกําหนดกิจกรรมเพอื่ พฒั นาการตลาด
เมื่อเราทราบวากลยุทธที่กําหนดไวมีดานใดบาง เชน กลยุทธ 4P ก็คือ ดานตัวสินคา
ดานราคา ดา นสถานท่ีขาย และการสงเสริมการขาย กลยุทธทั้ง 4 ดาน ใหนํามากําหนดเปน
กจิ กรรมท่ตี องดําเนนิ การ เชน
1. กิจกรรมดานพัฒนาตัวสนิ คา พฒั นาใหตรงกบั ความตองการของลูกคา
2. กิจกรรมดานราคา ผูผลิตก็ตองกําหนดราคาที่เหมาะสมกับกําลังซื้อของผูบริโภค
และเหมาะสมกบั คณุ ภาพของสินคา
3. กจิ กรรมดานสถานที่ ตอ งคดิ วาจะสงมอบสินคา ใหก ับผูบริโภคไดอ ยา งไร หรือตองมี
การปรบั สถานทข่ี าย ทาํ เลทีต่ ง้ั ขายสนิ คา
4. กิจกรรมสง เสรมิ การขาย จะใชวิธกี ารใดที่ทาํ ใหล ูกคารจู กั สนิ คาของเรา
การวางแผนพฒั นาการตลาด
ผูผลิตจะตองนํากิจกรรมตาง ๆ มาวางแผนเพื่อพัฒนาการตลาด ซึ่งสามารถนําไปสู
การปฏิบัตใิ หได ดังตัวอยาง

20

แผนการพัฒนาการตลาด

ที่ กิจกรรมที่ตอ งดาํ เนนิ แผนการพฒั นาการตลาดป…………

ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1 สํารวจและวิเคราะห

ความตอ งการของลกู คา

2 ผลิตสนิ คาใหมคี ณุ ภาพ

3 ศึกษาราคาสนิ คา

ประเภทเดียวกัน

4 เปรยี บเทียบและกําหนด

ราคาสนิ คา

5 ศึกษาและเลอื กทําเลขาย

6 เลือกวธิ ีการสงมอบสนิ คา

7 โฆษณาสนิ คาและจดั

รายการสงเสรมิ การขาย

21

แบบฝกหัดท่ี 1

ใหผเู รียนเลือกคําตอบท่ถี กู ตอ งเพยี งคําตอบเดียว
1. การกําหนดทิศทางและเปา หมายการตลาดชวยในการทําธุรกจิ อยา งไร

ก. รจู กั กลุมลกู คา มาก
ข. สนิ คา จะไดรับความสนใจ
ค. ชวยใหส ามารถดําเนินธุรกิจไดค ลอ งตวั ยิ่งขน้ึ
ง. สามารถกําหนดเปาหมายตลาด และแบงกลุมลูกคา ได
2. การกาํ หนดเปาหมายการตลาด ผูประกอบการควรคาํ นงึ ถงึ สง่ิ ใด
ก. กระบวนการผลิต
ข. พฤตกิ รรมผบู ริโภค
ค. การสงเสริมการขาย
ง. สถานท่จี าํ หนายสนิ คา
3. การเลอื กตลาดเปา หมาย ผปู ระกอบการตอ งวเิ คราะหสง่ิ ใดเปนสําคญั
ก. ลูกคา คือใคร
ข. ตลาดตอ งการอะไร
ค. ชนดิ ของสนิ คา คอื อะไร
ง. สวนแบงทางการตลาดเปน อยางไร
4. กลยุทธโ ดยท่ัวไปท่ีใชในการสงเสริมการตลาดสวนใหญใชวิธใี ด
ก. ทาํ การวิจัยตลาด
ข. ใชพ นักงานเดินตลาด
ค. การโฆษณาประชาสัมพนั ธ
ง. สาํ รวจความตอ งการของผูบ ริโภค
5. การกาํ หนดกลยทุ ธใ นการพัฒนาผลิตภัณฑใ หม ควรพิจารณาขอ ใด
ก. ผลติ ภณั ฑใ หมส ามารถสคู ูแขงทางการคาได
ข. การประชาสมั พนั ธถึงความพึงพอใจของลกู คา
ค. รปู แบบของผลติ ภณั ฑเ ปนที่แพรห ลายในตลาด
ง. ผลติ ภณั ฑใหมส ามารถตอบสนองความตองการของลูกคาได

22

จงศกึ ษาขอ มลู ตอ ไปนี้ แลว ตอบคําถามขอ 6-8
1. ผปู ระกอบการมีใจรกั มคี วามเช่ยี วชาญในอาชพี
2. ผูป ระกอบการมีทุนสวนตวั และมีแหลงทุนทพี่ รอมสนบั สนนุ
3. ไมม แี หลง วตั ถดุ ิบในทอ งถ่นิ ตองสง่ั ซือ้ จากภาคอน่ื
4. รฐั บาลสนับสนุนใหม ธี รุ กิจประเภทนีใ้ นทุกทอ งถ่ิน
5. เคร่ืองจักร วัสดุอปุ กรณไมมใี นประเทศ ตอ งนาํ เขา จากตา งประเทศ
6. ตา งประเทศเรมิ่ ใหความสนใจในสนิ คาของธุรกิจนี้

6. จากขอ มลู ขางตน ขอ ใดเปนจุดแข็ง (Strengths)
ก. ผปู ระกอบการมีใจรกั มีความเช่ยี วชาญในอาชีพ
ข. ไมม แี หลง วัตถดุ ิบในทองถิน่ ตอ งส่งั ซอื้ จากภาคอ่ืน
ค. รัฐบาลสนบั สนนุ ใหม ธี รุ กิจประเภทนใี้ นทกุ ทองถิ่น
ง. ตา งประเทศเร่มิ ใหความสนใจในสนิ คาของธรุ กจิ นี้

7. จากขอมูลขา งตน ขอ ใดเปนจดุ ออ น (Weakness)
ก. ตางประเทศเรม่ิ ใหค วามสนใจในสนิ คาของธุรกิจนี้
ข. ไมม ีแหลงวตั ถดุ ิบในทอ งถ่ิน ตองสง่ั ซ้อื จากภาคอนื่
ค. ผปู ระกอบการมีทนุ สวนตวั และมีแหลงทุนทพ่ี รอมสนับสนนุ
ง. เคร่อื งจกั ร วสั ดอุ ปุ กรณไมมใี นประเทศ ตอ งนําเขา จากตา งประเทศ

8. จากขอมลู ขา งตน ขอใดเปนโอกาส (Opportunities)
ก. ผปู ระกอบการมีใจรัก มคี วามเชี่ยวชาญในอาชีพ
ข. รัฐบาลสนับสนุนใหมธี ุรกิจประเภทน้ีในทุกทอ งถ่ิน
ค. ผูประกอบการมที นุ สวนตวั และมีแหลง ทนุ ทพ่ี รอมสนับสนุน
ง. เครือ่ งจักร วสั ดอุ ุปกรณไมม ใี นประเทศ ตองนําเขา จากตางประเทศ

9. การศกึ ษาพฤติกรรมของผูบ รโิ ภค นําไปใชป ระโยชนใ นขอใด
ก. สํารวจตลาด
ข. แบง สว นการตลาด
ค. วางแผนการตลาด
ง. กําหนดขนาดตลาด

23

10. ขอมลู ไมใชก ารนาํ กลยทุ ธ 4P มาใชในการพฒั นาการตลาด
ก. เพือ่ สรา งความแตกตางของสินคา
ข. เพอ่ื สรา งความแตกตา งของราคา
ค. เพอ่ื สรา งความแตกตา งของตลาด
ง. เพื่อสรางความแตกตา งของบริการ

แบบฝก หัดที่ 2

พจิ ารณาสถานการณต อ ไปนี้ แลว ทํากจิ กรรมท่ี 1 – 2
กลมุ อาชพี การทาํ ไมก วาดดอกหญา มีการเริ่มตน จากสมาชกิ ทั้งหมด 7 คน งบประมาณ

ในการดําเนินงานมาจากเงินของสมาชิกในกลุม สมาชิกในกลุมมีความชํานาญและมีทักษะใน
การผลิตไมกวาดมานาน ทําใหไดผลิตภัณฑที่มีความคงทนเปนท่ีช่ืนชอบของผูบริโภค และมี
ผลิตภณั ฑหลายรูปแบบ อาทิ ไมกวาดพื้น ไมกวาดหยากไย ไมกวาดจิ๋ว มีการจัดจําหนายท้ัง
แบบขายปลีกและขายสง แตยงั ไมมตี ราของผลติ ภณั ฑ

แมวาการทําไมกวาดดอกหญา เปนอาชีพท่ีใชเงินทุนไมมาก แตตองจัดซ้ือวัตถุดิบ คือ
ดอกหญา จากทางภาคเหนือ ทําใหมีการเสยี คา ใชจา ยในการขนสงมาก ถามีเงินทุนในการสั่งซื้อ
วัตถดุ ิบมาเก็บไวในปรมิ าณมาก กจ็ ะเปนการลดคา ใชจา ยในการขนสง ทางกลุมอาชีพจึงมีความ
ตอ งการเงินทุนเพม่ิ มากข้นึ เพ่ือใชใ นการเพ่ิมกําลังการผลิต รวมท้ังมีแผนขยายชองทางการจัด
หนา ยเพิม่ ขึ้นตอไป
กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเรียนรวมกลุมกัน 3 - 5 คน และรวมกันวิเคราะห SWOT ของกลุมอาชีพ
การทําไมกวาด ลงในแบบบันทึกทก่ี าํ หนดให

24

แบบบนั ทกึ
สมาชกิ ในกลมุ

1.......................................................................................................................................
2...........................................................................................................................
3.......................................................................................................................................
4.......................................................................................................................................
5.......................................................................................................................................

จดุ แข็ง จุดออน
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................

โอกาส อุปสรรค
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................
....................................................................... .......................................................................

25

กจิ กรรมท่ี 2 ใหผูเรยี นรวมกลมุ กนั 3 – 5 คน และรว มกนั กําหนดกจิ กรรมและวางแผนการ
พฒั นาตลาดของ
กลุม อาชพี การทําไมก วาด ลงในแบบบันทกึ ที่กําหนดให

แบบบนั ทกึ
สมาชกิ ในกลุม

1.......................................................................................................................................
2.......................................................................................................................................
3.......................................................................................................................................
4.......................................................................................................................................
5.......................................................................................................................................

กิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด

ท่ี กจิ กรรม แผนการพฒั นาการตลาดป… ………
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1

2

3

4

5

6

26

บทท่ี 3
การจดั ทาํ แผนพฒั นาการผลติ หรอื การบริการ

เร่อื งที่ 1 การกาํ หนดคณุ ภาพการผลติ หรอื การบรกิ าร

การกําหนดคุณภาพผลผลิต เปนการกําหนดคุณสมบตั ิของผลผลติ หรอื การบริการตามที่
ลกู คาตอ งการ อาทิ

- ลูกคาตองการผักปลอดสารพิษ ดังน้ันตองพัฒนากระบวนการปลูกผักโดยใชสาร
ธรรมชาตแิ ทนปุยเคมี

- พฒั นารสชาตขิ องอาหารแปรรปู ใหมีรสเปร้ียวยิ่งข้ึนเพ่ือใหตรงกับความตองการของ
ลูกคากลมุ วัยรนุ

- ใหบริการแกลูกคา โดยทําใหลูกคาไดรับความพึงพอใจ มีความสุขและไดรับ
ผลประโยชนอยางเตม็ ท่ี

คุณภาพของผลผลติ ตองมาจากผูผ ลิตท่มี คี ณุ ลกั ษณะทีด่ ี ดงั น้ี
1. ซื่อสตั ยตอ ผบู รโิ ภค
2. รักษาคณุ ภาพของผลผลิตใหคงทีแ่ ละปรบั ปรงุ ใหดีข้นึ
3. ไมป ลอมปนผลผลติ
4. ไมเ อารัดเอาเปรียบผบู ริโภค
5. ไมกกั ตนุ ผลผลติ
6. มีความรู ความชาํ นาญในงานอาชีพท่ดี ําเนนิ การเปน อยา งดี
7. มีความรักและศรัทธาในงานอาชีพทดี่ าํ เนินการ
8. มีความเชือ่ มั่นในตวั เอง
9. มคี วามคดิ รเิ ริ่ม และมมี นษุ ยสัมพันธท ดี่ ี
ลักษณะงานอาชพี การใหบ รกิ าร
การบริการ เปนกิจกรรมหรือการกระทําท่ีผูใหบริการทําขึ้น เพ่ือสงมอบการบริการ
ใหแกผูรับบริการ ซึ่งผูรับบริการสวนใหญจะเนนใหความสําคัญกับ “กิจกรรม” หรือ
“กระบวนการบริการ” ของผูใหบริการมากกวาสิ่งอ่ืน และจะเกิดความประทับใจ ในขณะท่ี
ผรู บั บรกิ ารสมั ผสั ไดกบั บรกิ ารนั้น ๆ

27

คุณภาพของการบรกิ าร วัดไดจ ากการบริการของผูใหบริการ 7 ประการ ดงั น้ี
1. การยมิ้ แยม เอาใจใส เหน็ อกเหน็ ใจตอความลําบากยุงยากของลกู คา
2. การตอบสนองตอ ความประสงคของลูกคาอยางรวดเร็วทนั ใจ
3. การแสดงออกถึงความนับถอื ใหเ กยี รตลิ กู คา
4. การบริการเปนแบบสมคั รใจและเต็มใจทาํ
5. การแสดงออกถึงการรักษาภาพลักษณข องการใหบ รกิ าร
6. การบริการเปน ไปดวยกริ ิยาทส่ี ุภาพ และมีมารยาทดี ออนนอมถอ มตน
7. การบริการมีความกระฉบั กระเฉง กระตอื รือรน
มีบางอาชีพที่เปนไปไดทั้งการผลิตและการบริการ เชน ผูประกอบอาชีพรานอาหาร
ตอ งมีการทํา อาหารประเภทตาง ๆ ควบคูกบั การบริการลกู คา เปน ตน

เรื่องที่ 2 การวิเคราะหทุนปจจยั การผลติ หรือการบรกิ าร

การวิเคราะหทุนปจจัยการผลิตหรือการบริการ เปนสิ่งท่ีผูประกอบการตองให
ความสาํ คัญเปนอยา งมาก ถาผูประกอบการรูจักลดตนทุน ใชทุนอยางประหยัด คุมคา รวมทั้ง
จดั หาทุนทดแทนไดอยา งเหมาะสม จะสงผลตอความเขมแข็งของอาชีพ ทําใหการดําเนินงาน
ในการผลิตหรือการบริการเปนไปอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ

ทนุ ในการดําเนนิ การประกอบอาชีพ แบง ได 2 ประเภท คือ
1. ทนุ คงที่ คือ ปจ จัยที่ผูประกอบการจดั หามา เพื่อใชใ นการจดั หาสินทรัพยถ าวร เชน
ดอกเบี้ยเงินกู ที่ดิน อาคาร เคร่ืองจักร เปนตน สําหรับใชในการประกอบอาชีพทุนคงที่
สามารถแบงได 2 ลกั ษณะ คือ

1.1 ทุนคงท่ีท่ีเปนเงินสด เปนจํานวนเงินท่ีตองจายเปนคาดอกเบี้ยเงินกู เพ่ือ
นาํ มาใชใ นการดําเนินการประกอบอาชีพ

1.2 ทุนคงที่ท่ีไมเปนเงินสด ไดแก พื้นที่ อาคารสถานที่ โรงเรือน รวมถึงคาเส่ือม
ราคาของเครือ่ งจกั ร

2. ทุนหมุนเวยี น คือ ปจจัยที่ผูประกอบการจัดหามา เพื่อใชในการดําเนินการจัดหา
สนิ ทรัพยหมนุ เวียนในการดําเนินกิจกรรมอาชีพ เชน วัตถุดิบในการผลิตสินคาหรือการบริการ
วัสดุส้ินเปลือง คาแรงงาน คาขนสง คาไฟฟา คาโทรศัพท เปนตน ทุนหมุนเวียนแบงออกเปน
ดงั น้ี

28

2.1 คา วสั ดอุ ุปกรณในการประกอบอาชีพ สามารถแบง ได 2 ลักษณะ คอื
2.1.1 วัสดุอปุ กรณอาชีพในกลุมผลิตผลผลิต เชน งานอาชีพเกษตรกรรม ไดแก

คา ปุย พันธุพ ชื พันธสุ ตั ว คานํ้ามนั เปนตน
2.1.2 วัสดุอุปกรณอาชีพในกลุมบริการ เชน อาชีพรับจางซักรีดเสื้อผา ไดแก

คา ผงซกั ฟอก คานาํ้ ยาซักผา เปนตน
2.2 คาจางแรงงาน เปนคาจางแรงงานในการผลิตหรือบริการ เชน คาแรงงานใน

การไถดนิ คาจางลกู จางในรา นอาหาร เปน ตน
2.3 คาเชาท่ดี ิน/สถานที่ เปน คา เชาท่ดี นิ /สถานที่ในการประกอบธุรกจิ
2.4 คา ใชจา ยอืน่ ๆ เปนคาใชจ ายในกรณอี น่ื ทีน่ อกเหนือจากรายการ
2.5 คาใชจ า ยในครัวเรอื น เปน แรงงานในครัวเรอื นสวนใหญ ในการประกอบอาชีพ

อาจจะไมไดนํามาคิดเปนตนทุน จึงไมทราบขอมูลการลงทุนที่ชัดเจน ดังนั้นการคิดคาแรงใน
ครวั เรือน จึงจําเปน ตอ งคิดดวย โดยคิดในอตั ราคาแรงข้ันต่ําของทอ งถ่นิ นั้น ๆ

2.6 คาเสียโอกาสที่ดิน กรณีเจาของธุรกิจมีที่ดินเปนของตนเอง การคิดตนทุนให
คิดตามอตั รา คาเชา ทีด่ ินในทอ งถ่นิ หรอื บรเิ วณใกลเคียง

ในการประกอบอาชีพ การบรหิ ารทนุ เปน ส่งิ ทผี่ ปู ระกอบการตองใหความสําคัญเปน
อยางมาก เพราะมผี ลตอความม่นั คงของอาชพี วาจะกา วหนาหรอื ลมเหลวได

เรอ่ื งท่ี 3 การกําหนดเปา หมายการผลติ หรอื การบรกิ าร

เปา หมายการผลติ หรือการบริการ เปนสิ่งท่ีผปู ระกอบอาชพี ตอ งการมุงไปใหถ งึ เกิดผล
ตามท่ีตอ งการ ดวยวธิ กี ารตา ง ๆ ซ่งึ การกําหนดเปาหมายจะทําใหผูประกอบอาชีพมีทิศทางใน
การดําเนนิ งานไดอยา งชัดเจน ปจจัยท่ีสงผลใหเปาหมายการผลิตหรือการบริการประสบ
ความสาํ เร็จ ประกอบดวย

1. การกาํ หนดกลุม ลูกคา เปา หมายอยางชัดเจน
2. การเสริมสรางสว นประสมทางการตลาดไดอยางลงตวั
3. การคํานงึ ถงึ สภาวะแวดลอมท่คี วบคมุ ไมไ ด
4. สามารถตอบคาํ ถามตอไปน้ีไดทกุ ขอ

4.1 ขอมลู ปจ จัยของลูกคา ที่ตอ งการสินคา ท่จี ะพฒั นาข้นึ ใหม ประกอบดว ย
4.1.1 ใครคือกลุมลกู คา เปาหมายสาํ หรบั ผลผลิตท่ีผลติ ขนึ้ หรือการบรกิ าร

29

4.1.2 ลกู คา เปา หมายดังกลาวอยู ณ ทีใ่ ด
4.1.3 ในปจ จุบันลูกคา เหลาน้ซี อื้ ผลผลิตหรอื การบรกิ ารไดจ ากทใี่ ด
4.1.4 ลูกคา ซื้อผลผลิตหรือการบรกิ ารบอ ยแคไหน
4.1.5 อะไรคือสิ่งจงู ใจที่ทําใหลูกคา เหลาน้ันตัดสินใจใชบ ริการ
4.1.6 เหตุผลทําไมลกู คา ถงึ ใชผ ลผลติ หรือบริการของเรา
4.1.7 อะไรท่ีลูกคาเหลานั้นชอบและไมชอบผลผลิตหรือบริการอะไรท่ีเรามี
อยบู าง
4.2 ขอมูลปจ จยั ของผลผลติ หรอื การบรกิ าร ประกอบดว ย
4.2.1 ลกู คาตองการผลผลติ หรือบริการอะไร
4.2.2 ลกู คา อยากจะใหมีผลผลิตหรอื บรกิ ารในเวลาใด
4.2.3 งานดานการบริการ ควรตั้งช่ือวาอะไร เพื่อเปนส่ิงดึงดูดใจลูกคาไดมาก
ทีส่ ดุ
4.3 ขอ มลู องคประกอบดานผูประกอบการ
ในการพัฒนาอาชีพจะตอ งพจิ ารณาตามประเด็นสําคัญ ๆ ดังนี้
4.3.1 แรงงาน ตองใชแรงงานมากนอยท่ีเพิ่มหรือลดลงเทาไร ปจจุบันมี
แรงงานเพียงพอตอการดําเนินงานหรือไม ถาไมเพียงพอจะทําอยางไร จะนําเครื่องจักรมาใช
แทนแรงงานบางไดหรือไม
4.3.2 เงินทุน ตอ งใชเงินทุนมากนอยเพียงไร ปจจุบันมีเงินทุนเพียงพอตอการ
ดําเนินงานหรือไม ถาไมเพียงพอจะทําอยา งไร
4.3.3 เครื่องมือ/อุปกรณ ตองใชเครื่องมือ/อุปกรณอะไร จํานวนเทาไร
เพียงพอหรอื ไม ถา ไมเ พียงพอจะทาํ อยางไร
4.3.4 วัตถุดิบ เปนสิ่งสําคัญมากขาดไมได ผูผลิตจะตองพิจารณาวาจะจัดหา
จดั ซอ้ื วตั ถดุ บิ จากท่ใี ด ราคาเทาไร จะหาไดจ ากแหลง ไหน และโดยวิธใี ด
4.3.5 สถานท่ี หากเปนการประกอบอาชีพดานการผลิต ตองกําหนดสถานที่
ที่ใกลแหลงวัตถุดิบ ถาเปนธุรกิจดานการบริการ ตองจัดสถานที่ใหมีความเหมาะสม สะอาด
และเดนิ ทางสะดวกเปน หลกั

30

เร่อื งท่ี 4 การกําหนดแผนกิจกรรม

แผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ คือ แผนงานทางการประกอบอาชีพที่แสดง
กิจกรรมตา ง ๆ ทต่ี อ งปฏบิ ัติในการลงทุน โดยมีจุดเริ่มตนจากผูประกอบการจะผลิตสินคาหรือ
บรกิ ารอะไร มีกระบวนการปฏบิ ตั อิ ยา งไร และผลจากการปฏิบัติออกมาไดมากนอยแคไหน ใช
งบประมาณและกาํ ลังคนเทาไร เพ่อื ใหเ กดิ เปนสนิ คาหรอื บรกิ ารแกล ูกคา และจะบริหารอยา งไร
ธรุ กิจจงึ จะอยูร อด

การกําหนดแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ เปนสิ่งที่สําคัญย่ิงตอการประกอบ
อาชีพ เพราะเปนการกําหนดเปาหมายในส่ิงที่ตองการใหเกิด รายละเอียดท่ีตองปฏิบัติ ผาน
กระบวนการตัดสินใจอยางมีระบบบนฐานของขอมูล เพื่อใหเกิดผลจากการปฏิบัติท่ีบรรลุผล
ตามเปา หมายที่กาํ หนดไว โดยมขี ั้นตอนการกําหนดแผนกจิ กรรมการผลิตหรือการบริการ ดงั นี้

1. สํารวจตัวเองเพ่ือใหรูถึงสถานภาพปจจุบันของงานอาชีพของตนเอง เปนการ
ตรวจสอบขอมูลเก่ียวกับแรงงาน เงินทุน เคร่ืองมือ/อุปกรณ วัตถุดิบ และสถานที่วามีสภาพ
ความพรอ มหรอื มีปญ หาอยา งไร รวมถึงผลผลิตหรอื บริการของตนวามอี ะไรบกพรองหรอื ไม

2. สํารวจสภาพแวดลอม เปนการตรวจสอบขอมูลภายนอกเกี่ยวกับสภาพธุรกิจ
ประเภทเดยี วกนั ในชมุ ชน ความตองการของลูกคา

การดําเนินงานตามขั้นตอนท่ี 1 และ 2 เปนการศึกษาขอมูลเพ่ือระบุถึงปญหาท่ี
เกิดข้ึนและควรแกไข ซึ่งขอมูลของทั้งสองขอนี้ อยูในเรื่องสภาพปญหา หรือหลักการและ
เหตผุ ล ในสวนแรกของแผนงาน/โครงการ

3. การกําหนดทางเลือกเพื่อใหการวางแผนมีความชัดเจน หลังจากสามารถกําหนด
สาเหตุของปญหา (ขอ 1 และ ขอ 2) ไดแลว ผูประกอบการตองตัดสินใจเพ่ือพิจารณาหาทาง
เลอื ก เพอ่ื ใหไดท างเลือกหลายทางสูก ารปฏบิ ตั ิ

4. การประเมินทางเลือก เมือ่ สามารถกําหนดทางเลือกไดห ลากหลายแลว (จากขอ 3)
เ พื่ อ ใ ห ไ ด ท า ง เ ลื อ ก สู ก า ร ป ฏิ บั ติ ที่ เ ห ม า ะ ส ม ท่ี สุ ด ใ น ก า ร ว า ง แ ผ น ก ล ยุ ท ธ ท า ง ก า ร ต ล า ด
ผูประกอบการตองพิจารณาประเมินทางเลือกในแตละวิธี เพ่ือใหสามารถบรรลุเปาหมายใหดี
ทีส่ ุด

5. การตัดสินใจ ในการตัดสินใจเลือกสามารถใชหลัก 4 ประการในการพิจารณา
ประกอบการตัดสินใจคือ 1) ประสบการณ 2) การทดลอง 3) การวิจัยหรือการวิเคราะห และ
4) การตัดสินใจเลอื ก

31

6. กําหนดวัตถุประสงค เปนการกําหนดเปาหมายของการดําเนินงานวา ตองการให
เกดิ อะไร

7. พยากรณอนาคตถงึ ความเปนไปได เปนการคดิ ผลบรรลลุ ว งหนาวา หากดําเนินการ
ตามแผนกจิ กรรมการผลติ หรือการบริการแลว ธรุ กิจที่ดาํ เนนิ งานจะเกดิ อะไรขนึ้

8. กําหนดแนวทางการปฏิบตั ิ เปนการกาํ หนดรายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติวาจะทํา
อยา งไร เมอ่ื ไร เพอ่ื ใหเกดิ ผลตามวตั ถุประสงคท ี่กําหนดไว

9. ประเมินแนวทางการปฏิบัติท่ีวางไว เปนการตรวจสอบความสมบูรณของแผน
กิจกรรมการผลิตหรือการบริการวา มีความสอดคลองกันหรือไมอยางไร สามารถท่ีจะปฏิบัติ
ตามข้ันตอน วิธีการที่กําหนดไวไดหรือไมอยางไร หากพบวาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการ
บรกิ ารท่ีจดั ทาํ ข้นึ ยังไมมีความสอดคลอง หรือมีข้ันตอนวิธีการใดท่ีไมมั่นใจ ใหจัดการปรับปรุง
ใหมใ หมคี วามสอดคลอ งและเหมาะสม

10. ทบทวนและปรับแผน เมื่อสถานการณส่ิงแวดลอมท่ีเปลี่ยนแปลงไป และผลลัพธ
ไมเปนไปตามที่กําหนด เปนการพัฒนาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในระหวางการ
ปฏิบตั ติ ามแผน เมอ่ื มสี ถานการณเ ปล่ยี นแปลงไป หรอื มขี อ มูลใหมท ่ีสําคญั

เรือ่ งท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร

การประกอบอาชีพใหประสบความสําเร็จนนั้ แมว า การดําเนนิ งานในการผลติ หรอื การ
บรกิ ารสามารถดาํ เนินไปไดดว ยดีแลวก็ตาม แตเพ่ือใหการประกอบอาชีพนมี้ คี วามกา วหนา และ
ม่ันคง ผูประกอบการตอ งคํานงึ ถงึ การพฒั นาระบบการผลิตหรอื การบรกิ ารอยา งตอเนือ่ ง

การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบรกิ าร ควรคาํ นึงถงึ ส่งิ ตอไปน้ี
1. ลักษณะการผลิตหรือการบริการ เปนสิ่งที่ผูประกอบการจะตองพิจารณาลักษณะ
ของผลิตภัณฑวาดูดี นาซ้ือ นาใช และสภาพของแหลงใหบริการมีบรรยากาศดี สะอาด
ผูใ หบ รกิ ารมมี นษุ ยสัมพันธ ย้มิ แยม แจมใสพรอมใหบริการ
2. ความไววางใจ หมายถึง ความสามารถในการนําเสนอผลิตภณั ฑห รอื การบรกิ ารตาม
คําม่ันสัญญาท่ีใหไวอยางตรงไปตรงมาและถูกตอง และมีการรับรองคุณภาพจากหนวยงานที่
เก่ียวของ
3. ความกระตือรือรนในการบริการ เชน การแสดงความเต็มใจที่จะชวยเหลือ และ
พรอมทีจ่ ะใหบ รกิ ารผูร ับบรกิ ารอยา งทนั ทวงที

32

4. ความเช่ียวชาญ มีผูปฏิบัติงานท่ีมีความรู ความสามารถในการผลิตสินคาและงาน
บริการทร่ี ับผิดชอบอยางมปี ระสทิ ธิภาพ สรา งความนาเช่ือถือในตัวสินคา และไดรับการรับรอง
คณุ ภาพสินคา

5. อัธยาศัยที่นอบนอมดานการบริการ ผูประกอบการและพนักงานมีมิตรไมตรี ความ
สุภาพนอบนอมเปนกันเอง

6. ใหเกยี รตผิ ูอืน่ จริงใจ มีน้ําใจ และความเปนมิตรของผูปฏิบัติงาน
7. ความนา เชอื่ ถอื ผูประกอบการมีความซ่อื สตั ยแ ละสรางความเชื่อมน่ั
8. ความปลอดภัย ผลิตภัณฑและสถานที่ประกอบกิจกรรม มีสภาพท่ีปราศจาก
อนั ตราย ความเส่ยี งภัยและปญ หาตาง ๆ
9. การเขาถึงบริการ สามารถติดตอเพ่ือการซ้ือผลิตภัณฑหรือใชบริการ ดวยความ
สะดวกไมยงุ ยาก
10. การติดตอสื่อสาร ความสามารถในการสรางความสัมพันธและส่ือความหมายได
ชัดเจน ใชภ าษาท่ีงาย และรบั ฟง ความคิดเหน็ ของผรู บั บรกิ าร
11. ความเขาใจลูกคา ความพยายามในการคนหาและทําความเขาใจกับความตองการ
ของผใู ชบ รกิ าร และใหความสาํ คัญตอบสนองความตอ งการของผใู ชบริการโดยทนั ที
คุณภาพของการผลิตหรือการบริการเปนสิ่งสําคัญที่ผูประกอบการตองรักษาระดับ
คุณภาพ และพัฒนาระดับคุณภาพการผลิตหรือการบริการใหเหนือกวาคูแขงขัน โดยเสนอ
คุณภาพการผลิตหรอื ใหบ ริการตามที่ลกู คาคาดหวังหรอื เกนิ กวา ส่ิงท่ลี กู คา คาดหวงั ไวเ สมอ

33

แบบฝก หดั

ใหผูเรยี นเลือกคาํ ตอบท่ถี กู ตอ งเพียงคําตอบเดียว
1. การทําธรุ กจิ สงิ่ จาํ เปนทีส่ รา งความพึงพอใจใหก บั ลกู คา คือขอ ใด

ก. ลกู คา คือพระเจา
ข. การบรกิ ารท่ีเขา ใจผบู รโิ ภค
ค. มาตรฐานสินคา ท่ผี ปู ระกอบการกําหนด
ง. คุณภาพของสินคาและบรกิ ารทีต่ อบสนองลูกคา
2. ขอ ใดคือตนทุนการผลติ แบบคงท่ี
ก. คาจางแรงงาน
ข. คา เครือ่ งจกั รกล
ค. คา วตั ถุดิบการผลิต
ง. คาขนสงสนิ คา และบรกิ าร
3. ปจจยั ใดสง ผลใหก ารกําหนดเปาหมายการผลติ ประสบผลสาํ เรจ็ มากทีส่ ดุ
ก. การมีเงนิ ทุนหมุนเวยี นในการผลิต
ข. การกาํ หนดกลมุ เปา หมายจํานวนมาก
ค. ความตองการสนิ คา ของกลมุ เปาหมาย
ง. ผลิตสินคา ใหไ ดป รมิ าณมากๆ ในแตละครัง้
4. ผูประกอบการตองทาํ ส่งิ ใด จงึ จะไดผ ลผลิตหรอื การบรกิ ารตามตองการ
ก. การกําหนดทางเลอื กในการผลติ หรอื การบริการ
ข. การวิเคราะหท ุนปจ จยั การผลิตหรอื การบริการ
ค. การกําหนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบริการ
ง. การวเิ คราะหส ภาพแวดลอ มในการผลิตหรอื การบรกิ าร
5. การกาํ หนดทิศทางและเปาหมายการตลาดชวยในการทาํ ธุรกิจอยา งไร
ก. รจู ักพฤติกรรมของลูกคา
ข. สนิ คาจะไดร บั ความสนใจ
ค. ชวยใหส ามารถดําเนินธรุ กจิ ไดค ลอ งตัวยิ่งขึน้
ง. ผลติ สินคาไดเพียงพอและทนั ตอ ความตอ งการของลกู คา

34

6. การพบขอ ผดิ พลาดนาํ ไปแกไ ขปรับปรงุ ได ตรงกบั ขน้ั ตอนการกาํ หนดแผนกจิ กรรมในขอ ใด
ก. การทบทวนและปรับแผน
ข. การสาํ รวจสภาพแวดลอ ม
ค. การกาํ หนดแนวทางการปฏิบัติ
ง. การตดั สินใจจากประสบการณ

7. เหตใุ ดจงึ ตอ งมกี ารวิเคราะหความเปนไปไดของแผนพฒั นาธรุ กจิ เชิงรุก
ก. ดําเนินงานใหบ รรลุตามวัตถปุ ระสงค
ข. บคุ ลากรสามารถปฏบิ ัตไิ ดเ ต็มความสามารถ
ค. เตรยี มรบั สถานการณท ี่อาจเกดิ ข้นึ ไดใ นอนาคต
ง. ตรวจสอบความเปน ไปไดกอ นทีจ่ ะเขียนเปนโครงการ

8. ขอ ใดเปนเหตุผลสาํ คญั ท่ีสดุ ในการพัฒนาระบบการผลติ
ก. การเผยแพรข อมลู ผลิตภัณฑ
ข. การเพิม่ คุณภาพของผลิตภัณฑ
ค. การสรา งแรงกดดนั ใหกบั คูแขง
ง. การมวี ิธกี ารผลติ ทเี่ ลียนแบบไดยาก

9. พนักงานขายมีความรูเกย่ี วกับสินคาเปนอยา งดี จะมผี ลตอกจิ การอยางไร
ก. ทาํ ใหมีคูแขง ขันลดลง
ข. ทําใหข ายสนิ คาไดรวดเร็ว
ค. ทาํ ใหก จิ การมีลกู คามากขน้ึ
ง. ทําใหล ูกคา รูจักสินคา มากขนึ้

10. ผลติ ภณั ฑท่ผี านการรบั รอง “อย.” แสดงวาผูประกอบการคํานงึ ถึงสิ่งใด
ก. ความสะดวก
ข. ความทนั สมยั
ค. ความสวยงาม
ง. ความปลอดภัย

35

บทท่ี 4
การพัฒนาธุรกจิ เชิงรุก

เรือ่ งท่ี 1 ความจาํ เปน และคณุ คา ของธรุ กจิ เชิงรุก

ธุรกิจเชิงรุก หมายถึง การบริหารจัดการธุรกิจแบบมีแบบแผน เปนระบบการพัฒนา
งานที่ดี อํานวยประโยชนใหกับผูประกอบธุรกิจ สามารถวางแผนติดตามและควบคุมใหการ
ดําเนินงานในทุกดา นไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ

สภาพการตลาดในปจจุบัน มีการแขงขันกันอยางรุนแรง ธุรกิจตาง ๆ พยายามสราง
ความแตกตา งใหกับสินคาและบริการของตน ผปู ระกอบธุรกจิ พยายามทีจ่ ะเจาะกลมุ ลูกคาและ
สรางความประทับใจใหกับลูกคาท่ีมีความคาดหวังและความตองการแตกตางกัน เชน การ
แบงกลุมลูกคาตาม เพศ อายุ อาชีพ ฯลฯ โดยอาศัยกลยุทธตางกันไป เชน กลยุทธดานราคา
การออกแบบสนิ คาใหมลี กั ษณะเฉพาะ หรอื บรกิ ารเสรมิ หลังการขาย เปนตน

การประกอบธรุ กจิ ในสมัยกอน มีการดงึ ดดู ลกู คาโดยเนนการพัฒนาคณุ ภาพสินคาและ
บริการของตนใหดี และใหความสําคัญในการปรับปรุงกระบวนการผลิตใหมีประสิทธิภาพ
พยายามลดตน ทนุ การผลติ โดยไมเนน การพฒั นาผลิตภัณฑตามความตองการของลูกคา แตเนน
ไปทีก่ ารคิดคนพฒั นาสนิ คาของตนใหแตกตางจากคูแขง ตอมาจึงมีการนํากลยุทธดานราคามา
ใช โดยการลด แลก แจก แถม ผูผลิตที่มีตนทุนต่ําจะมีความไดเปรียบในการตั้งราคาขายใหต่ํา
ผผู ลิตจะเนน ใหค วามสาํ คัญกบั ปริมาณมากกวาคุณภาพและความพึงพอใจ รวมทั้งยังคงมุงเนน
ไปที่การปรับปรุงกระบวนการผลิตมากกวาการสรางความพึงพอใจใหกับลูกคา และให
ความสําคญั กบั การกระจายสินคาและบริการเพอ่ื ลดตนทนุ การขนสง

แตใ นยคุ ปจจุบัน ผูบรโิ ภคสามารถรบั รขู อ มลู เก่ียวกบั สินคา และบริการไดอยางรวดเร็ว
ไมวาจะอยูท่ีใด รวมถึงการคมนาคมขนสงท่ีทําใหการจัดสงสินคาและบริการไมยุงยากและมี
ความรวดเร็ว สงผลใหผูผลิตมีอํานาจตอรองลดลงในขณะที่ผูบริโภคมีอํานาจมากข้ึน ดังน้ัน
ผูประกอบธุรกิจจึงจําเปนตองใชธุรกิจเชิงรุกมาสรางความไดเปรียบทางการแขงขัน โดยการ
พฒั นาสินคา ใหตรงกบั ความตองการของผบู รโิ ภค สนิ คา ไดร บั การพัฒนาอยางตอเนื่อง ผูบริโภค
มีโอกาสเลอื กซ้อื สนิ คา ไดห ลากหลาย และมีการแขง ขนั กนั ในการบรกิ ารเพ่อื สรา งความพึงพอใจ
ใหแกลกู คา มากทสี่ ุด

36

เร่อื งที่ 2 การแทรกความนิยมเขา สูความตองการของผบู รโิ ภค

ในการประกอบอาชีพใหประสบความสําเร็จ ผูประกอบธุรกิจควรทําความเขาใจ
พฤติกรรมของผบู รโิ ภค เพือ่ จะชว ยใหส ามารถผลติ สินคา และบรกิ ารไดตรงตามความจาํ เปน และ
ความตองการ ซึ่งเปน การตอบสนองความรูสกึ พงึ พอใจมากกวาเพียงแคตอบสนองความจําเปน
ท่อี ยางนอ ยเพียงแคทาํ ใหเรารูสกึ ดีข้ึน อาทิ เรารูสกึ หวิ เราตองการทานอาหารที่ชอบและมีราคา
แพง เรารูสึกรอนเราตองการเคร่ืองปรับอากาศที่มีดีไซนสวยงามพรอมระบบฟอกอากาศ
เปนตน ซ่ึงเปนการแสดงถึงพฤติกรรมการบริโภคของผูบริโภคน้ันมีความหลากหลาย จึงเปน
ชองทางในการพัฒนาสินคาและงานบริการของผูประกอบธุรกิจไปสูผูบริโภคและผูรับบริการ
เพอ่ื แสดงใหลกู คาเห็นวา มีสนิ คาและงานบริการใดบา งทจ่ี ะสามารถชวยตอบสนองความจําเปน
และความตอ งการของลูกคา ไดเ หมาะสมทีส่ ุด

นอกจากการพัฒนาสินคาและงานบริการไดตรงตามความตองการแลว การแทรก
ความนิยมในตัวสินคาและงานบริการก็เปนสิ่งสําคัญท่ีจะสรางการยอมรับ ความเช่ือม่ัน
ความชอบในตัวของสินคาและงานบริการนั้น ๆ โดยผูประกอบธุรกิจจะตองชี้แจงไดวาสินคา
ของตนคืออะไร ใชประโยชนไดอยางไร สรางการรับรูใหกับผูบริโภค สรางความแตกตางของ
สินคาและงานบรกิ าร เพ่อื ใหผบู รโิ ภคเลือกใชส ินคาและงานบริการอยางตอ เนอื่ ง

การแทรกความนิยมสูความตองการของผูบริโภค อาจพิจารณาจากการจําแนกความ
ตองการของลูกคา ดังน้ี

1. ความตอ งการเปนลบ สาํ หรบั ผูบรโิ ภคทไี่ มชอบสินคา และพยายามที่จะหลีกเล่ียง
สนิ คานนั้ ผูประกอบธรุ กิจควรมีการวางแผนเปล่ียนแปลงความตองการที่เปนลบใหเปนบวก หรือ
เปล่ียนจากการ “ไมชอบ” เปน “ชอบ” สินคาน้ันใหได โดยอาจเนนในการสรางการรับรูใน
ทางบวกเพ่ิมขน้ึ เชน การประกนั ชีวิต หรือการขายสินคา ออนไลน เปน ตน

2. ไมมีความตองการ หรือความตองการเปนศูนย จะเกิดขึ้นจากผูบริโภคเห็นวา
สินคานั้นไมมีคุณคา หรืออาจจะยังไมรูจักประโยชนในตัวสินคาพอ ผูประกอบธุรกิจจะตอง
กระตุนใหผูบริโภคเกิดความตองการในลักษณะของการสงเสริมการตลาดท่ีเนนการเผยแพร
ขอมูลขาวสารเกี่ยวกับตัวผลิตภัณฑไปยังผูบริโภคมากข้ึน เชน ผลิตภัณฑบํารุงผิวของผูชาย
ผูประกอบธรุ กจิ ควรเนน ลกั ษณะสินคาท่แี สดงความเปนผูหญิงและผูชายตางกัน เพื่อกระตุนให
ผชู ายซ้อื สนิ คา เฉพาะตัวเองมากข้ึน เปน ตน

37

3. ความตองการแอบแฝง เปนความตองการของผูบริโภคที่ผูประกอบธุรกิจยังไม
สามารถหาสนิ คา ใหตรงกบั ความตอ งการของผบู รโิ ภคไดในขณะน้ัน เชน แตเดิมโทรศัพทมือถือ
ใชในการติดตอส่ือสารเพียงอยางเดียว แตผูบริโภคยังมีความตองการมากกวาน้ัน ผูประกอบ
ธุรกิจจงึ ไดพฒั นาโทรศพั ทมือถือใหสามารถถายรูป เลนอินเทอรเน็ต เพ่ิมแอปพลิเคช่ันตาง ๆ
Facebook line เปนตน ซ่งึ เปน การตอบสนองความตองการของผูบรโิ ภคไดม ากข้ึน

4. ความตองการลดลง เปนลักษณะความตองการที่มีระดับนอยลงกวาเดิม
ผูประกอบธุรกิจควรพยายามฟนฟูชวงชีวิตของสินคา โดยการหาโอกาสทางการตลาดใหม ๆ
หรอื หาทางเพ่ิมความตอ งการใชข องผบู ริโภค

5. ความตองการไมสม่ําเสมอ ผูประกอบธุรกิจควรพยายามปรับความตองการที่ไม
สมํา่ เสมอใหเปนไปตามความตองการของลกู คา เชน ผูประกอบธุรกิจมีสินคาเกษตร ซึ่งสินคามี
ความไมแนนอนและออกมาตามฤดกู าล ผูประกอบธุรกจิ จึงหาชองทางในการทําผลิตภัณฑแปร
รปู หรืออาจเพิ่ม หรอื ขยายตลาดในชวงเทศกาลใหเพิ่มมากขึ้น เชน ในบางจังหวัดจัดเทศกาล
ผัก ผลไมอ น่ื ๆ ของตนเอง ผูป ระกอบธุรกจิ กน็ าํ สนิ คา ไปรวมในเทศกาลนั้น ๆ ดว ย

6. ความตองการเต็มท่ีแลว เปนสถานการณท ่ผี ูบ ริโภคใชบรกิ ารสนิ คาและงานบริการ
ขอ ผปู ระกอบธุรกจิ อยูแ ลว แตผ ูประกอบธุรกิจจะน่ิงเฉยไมได ตองมีการสงเสริมการขายอยาง
ตอ เน่อื งเพราะผูบรโิ ภคสามารถเปลีย่ นแปลงรสนยิ มและความตองการไดตลอดเวลา

เร่ืองที่ 3 การสรางรปู ลักษณและคณุ ภาพสินคา ใหม

การพฒั นาผลติ ภณั ฑของธรุ กจิ มีสาเหตุมาจากความจาํ เปนทตี่ องสรางความม่ันคงและ
การเติบโตของธุรกิจ การสรางรูปลักษณคุณภาพสินคา ใหมเปน การพฒั นาสินคาใหตรงกับความ
ตองการของผูบรโิ ภค เชน มคี วามสวยงาม ใชงานสะดวก มคี วามทนทาน แตละธุรกิจจะพัฒนา
ไ ด ต อ เ มื่ อ ผู ป ร ะ ก อ บ ก า ร รั บ รู ค ว า ม ต อ ง ก า ร ใ น ก า ร ตั ด สิ น ใ จ ซ้ื อ สิ น ค า แ ล ะ บ ริ ก า ร
จงึ สามารถกาํ หนดทิศทางวิธีการพัฒนาผลิตภัณฑไดเหมาะสมสอดคลองกับความตองการของ
ผูประกอบธุรกจิ

การสรางความประทบั ใจในคณุ ภาพของสนิ คา
การสรางความประทบั ใจในคณุ ภาพของสนิ คา เปนการท่ีผปู ระกอบธุรกจิ สรา งการรับรู
ใหกับผูบริโภคไดรับรูถึงคุณภาพของสินคาหรือบริการ จนทําใหเกิดความประทับใจในสินคา
หรือบริการนัน้ ซึง่ การสรางความประทบั ใจจะทาํ ใหสนิ คา หรือบรกิ ารไดรบั ประโยชน ดงั นี้

38

1. ทาํ ใหลูกคาหนั มาซอ้ื สนิ คา
2. ทาํ ใหสนิ คามีตาํ แหนง ทางการตลาดทีม่ ัน่ คง
3. มีชองทางการจัดจําหนายนา สนใจ
4. ทาํ ใหส ามารถขยายชนดิ สินคาหรอื บรกิ ารมากข้ึน
แนวทางพจิ ารณาผลิตภัณฑไมไดหมายถึงเฉพาะรูปแบบหรือวัตถุสิ่งของที่เปนรูปราง
เทานัน้ แตย ังรวมไปถึงคุณคา ของผลิตภัณฑหรือการบริการดวย ซ่ึงเปนการตอบสนองความพึง
พอใจทจี่ บั ตอ งไดและจับตองไมได
สวนประกอบทส่ี ําคญั ในการพฒั นาผลติ ภณั ฑ มี 2 ประการ คือ
1. ผลติ ภณั ฑน้นั ตองมคี ุณคา และตอบสนองความตองการผบู รโิ ภคไดม ากทสี่ ุด
2. สวนประกอบของผลิตภัณฑตองมอี ยา งครบถวน
หนาท่ีในการพฒั นาผลติ ภัณฑ ในการคิดคน ผลิตภณั ฑใ หมอ อกสตู ลาด ผูผลิตควร
ดาํ เนินการ ดังนี้
1. รวบรวมขอมลู สาํ หรับปรับปรุงและวธิ ีการดําเนินการพฒั นาผลติ ภณั ฑ
2. กาํ หนดแผนการพัฒนาผลติ ภัณฑ
3. ดําเนินการและตดิ ตามผลพัฒนาผลติ ภัณฑใหมปี ระสทิ ธภิ าพ
4. วางแผนกลยทุ ธก ารขายผลิตภัณฑ
คณุ ภาพของสินคาหรือการบริการ
คณุ ภาพของสนิ คา ในการรับรูของผบู รโิ ภค มีขอพิจารณา ดงั น้ี
1. การทํางานของสินคา หมายถึง สินคานั้นตองทํางานไดตามคุณสมบัติของสินคา
เชน เคร่อื งซักผา สามารถซักผา ไดสะอาด
2. รูปลกั ษณด ี หมายถึง การออกแบบรูปรางลกั ษณะของสินคา ใหส ะดวกในการใช
3. นา เชอ่ื ถือ หมายถงึ สนิ คานัน้ ใชไ ดดที กุ ครั้ง เชน เคร่ืองตัดหญาท่ีใชตัดหญาไดดีทุก
ครั้ง ไมใชบ างครงั้ ใชไ ด บางครง้ั ใชไ มได
4. ความคงทน สนิ คา ไมแตกหกั หรอื เสยี งา ย มอี ายุการใชงานยาวนาน
5. ความสามารถของการบริการ สินคาท่ีตองการการบริการกอนหรือหลังการขาย
บรกิ ารนนั้ จะมปี ระสทิ ธิภาพ
6. ภาพลกั ษณโดยรวมท่ดี ี สินคาที่ดูมีคุณภาพเมื่อพิจารณาทุกปจจัยโดยรวมของสินคา
นน้ั จะตอ งดวู า เปน สินคา ทม่ี ีคุณภาพดี

39

คณุ ภาพของบรกิ าร มีขอ พจิ ารณา ดงั น้ี
1. สามารถจับตองได โดยปกติบริการเปนส่ิงที่จับตองไมได ทําใหการรับรูในคุณภาพ
คอนขางไมชัดเจน ดังนั้น บริการที่ดีควรสรางหลักฐานใหเห็นชัดวาบริการนั้นมีคุณภาพ
หลักฐานที่จะสรางนั้น ไดแก อาคาร อุปกรณ เครื่องอํานวยความสะดวก และบุคลากร เชน
ความหรหู ราดว ยการออกแบบทีท่ นั สมัยของโรงแรม อุปกรณท นั สมยั ท่ีใชใ นโรงแรม
2. นา เชือ่ ถือ เชน ความถูกตอ งดา นราคา ความถูกตอ งในการคิดคา บรกิ าร รานอาหาร
ที่คิดราคา ตรงกบั จาํ นวนอาหารทีล่ กู คาสั่ง ลกู คา ยอมใหค วามเช่ือถือ
3. มคี วามรู ผใู หบรกิ ารทม่ี ีคุณภาพตองเปนผมู ีความรใู นเร่ืองนนั้ เชน ชางซอมรองเทา
ตอ งมคี วามรูใ นเรื่องการซอมรองเทา ทาทางขณะซอมรองเทาตองดูวามีความสามารถ มีความ
กระฉับกระเฉง คลอ งแคลว ซงึ่ ทาํ ใหผ ูเ อารองเทาไปซอมเกิดความม่ันใจ
4. มีความรบั ผดิ ชอบ เชน เมอ่ื อูซ อมรถยนตสัญญากับลกู คา วา จะซอมรถยนตใหเสร็จ
ภายใน 3 วัน อูแหง น้นั ตองทาํ ใหเ สร็จภายในเวลา 3 วนั
5. มจี ิตบรกิ าร ผูใหบรกิ ารทมี่ ีคุณภาพตองเปนผูมีจิตบริการ จึงจะเปนผูกระตือรือรน
ในการใหบ ริการผอู ่นื เต็มใจชวยเหลือโดยไมรังเกียจ

40

เรือ่ งท่ี 4 การพฒั นาอาชพี ใหม คี วามเขม แข็ง

โดยทั่วไปการพัฒนาอาชีพใหมีความเขมแข็งของผูประกอบธุรกิจ ข้ึนอยูกับ
องคป ระกอบอยา งนอย 3 ประการ คอื (1) การลดความเสี่ยงในผลผลิต (2) ความมุงม่ันพัฒนา
อาชีพ และ (3) การยึดหลักคุณธรรม ท่ผี ูประกอบธรุ กจิ ควรนาํ มาบูรณาการและนําไปใชพัฒนา
อาชพี ใหเ ขม แขง็

ลดความเสย่ี งผลผลิต

มงุ มัน่ พฒั นาอาชีพ ความเขมแข็ง

ยดึ หลกั คุณธรรม

การลดความเส่ยี งในการผลติ
การประกอบอาชพี แตล ะอาชพี จะมคี วามเสี่ยงตาง ๆ มากมาย ซึ่งผูประกอบธรุ กิจ
จําเปนตอ งหาวธิ ีการลดความเสี่ยง เชน

ความเสยี่ ง วธิ ีการลดความเส่ยี ง

การขาดทุน แสวงหาตลาดใหมไวลว งหนา

สรางระบบประกันราคาผลผลติ

ลดตนทนุ การผลติ หาแหลง วตั ถุดบิ ราคาตา่ํ

ขาดเงินทุนหรอื ขาดสภาพคลอ งทาง แสวงหาแหลง เงนิ ทนุ ใหม

การเงนิ แสวงหาแหลง เงนิ ทุนดอกเบ้ียต่าํ

ลดตนทุนการผลติ

แสวงหาแหลง ทุนในลกั ษณะหนุ สว นธุรกิจ

41

การพฒั นาอาชพี
เปนกระบวนทีเ่ นน ความสําคัญการพัฒนาระบบการจัดการท้ังการผลิตและการตลาด
ใหต รงกบั ความตอ งการของลูกคา ดงั นี้

คุณภาพผลผลิต

ลดตนทนุ การผลิต การพัฒนาอาชพี
การสง มอบ

ความปลอดภยั

ปจจัยรวมท้งั 4 ดา น เปนปจจัยทสี่ ง ผลตอการพฒั นาอาชีพ โดยมลี ักษณะ ดงั น้ี
1. คณุ ภาพผลผลติ ผปู ระกอบธุรกิจตองผลิตสนิ คา หรือบริการใหมีคุณภาพตรงความ
ตองการของลูกคาใหมากทส่ี ดุ เพอื่ ใหลกู คา ม่ันใจไดวาจะไดรับสินคาหรือบริการท่ีดีเปนไปตาม
ความคาดหวงั
2. ลดตนทุนการผลิต การกําหนดราคาผลผลิต ควรเปนราคาที่ลูกคาสามารถซ้ือ
ผลผลิตของเราได แตไ มใ ชก ําหนดราคาต่ําจนกระท่ังรายไดไมพอเพียง ดังน้ัน การลดตนทุนจึง
เปนเร่ืองสําคัญที่เราจะตองศึกษาเรียนรูหาวิธีลดตนทุนท่ีทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไปลด
ตนทนุ กับคาแรงงาน แตเปนการบริหารจัดการใหลดความเสียหายในปจจัยการผลิต และการ
จัดการใหไ ดผ ลผลติ สูง
3. การสง มอบ การสงมอบสนิ คาหรือบรกิ ารใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงทั้งเวลา
นัดหมายและจํานวนผลผลิต เชน อาชีพรานตัดเย็บเสื้อผาชาย สวนใหญมักจะผิดนัดทําให
เสยี หายกับลูกคาที่มีกาํ หนดการจะใชเส้ือผา จงึ หนั ไปใชบ รกิ ารเส้ือผาสําเร็จรูปท่ีมีความสะดวก
มองเห็นสนิ คา และตดั สินใจเลือกซื้อไดทันที ทําใหปจจุบันรานเย็บเส้ือผาชายเกือบหายไปจาก
สงั คมไทย

42

4. ความปลอดภัย ผูผลิตประกอบธุรกิจตองคํานึงถึงความปลอดภัยของผูผลิตและ
ผูบริโภคเปนสําคัญ เชน อาชีพเกษตรอินทรีย คนงานไมมีโอกาสสัมผัสกับสารพิษ ทําใหการ
ทาํ งานปลอดภัย ขณะเดยี วกันผลผลิตจากเกษตรอนิ ทรียเปน อาหารที่ปลอดภยั เปน ตน

การยดึ หลกั คณุ ธรรม
การยึดหลักคณุ ธรรม เปนพฤตกิ รรมภายในของผปู ระกอบอาชีพท่สี งผลตอความม่ันคง
ของอาชีพ ดงั นี้

ความขยนั

ความประหยัด คณุ ธรรมประกอบอาชพี
ความซ่ือสตั ย

ความอดทน

คุณธรรมทงั้ 4 ประการดังกลา วหลายคนบอกวา เปนเรื่องท่ีตองปลูกฝงมาแตเยาววัย
จึงจะเกิดขึ้นได ความเชื่อน้ีเปนจริง แตเราสามารถเรียนรู สรางความเขาใจ มองเห็นคุณคา
ปรบั เปล่ียนและตกแตง พฤติกรรมเพ่ือใชเ ปนเครอ่ื งมือสรางความสําเรจ็ ใหกับตนเองได

1. ความขยนั มีลกั ษณะพฤตกิ รรมของการทาํ อะไรอยา งเอาจรงิ เอาจงั แข็งขนั ไมเ กียจ
ครา น ถา ผปู ระกอบอาชีพเปนอยา งน้ี เขาจะมองเหน็ งานอยา งทะลุไปขางหนามุงมั่นเอาจริงเอา
จงั ยกระดบั ความสําเรจ็ ไปอยา งตอเนือ่ ง ความมนั่ คงกจ็ ะเกดิ ขน้ึ

2. ความประหยัด เปนพฤติกรรมของการยับย้ัง ระมัดระวังการใชจายใหพอ สราง
ความคุมคา ใหมีความเสียหายนอยท่ีสุด พฤติกรรมเชนน้ีเปนเรื่องของความรอบคอบในการ
ทาํ งาน

43

3. ความซ่ือสัตย เปนลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอลูกคา ทีมงานไมคิด
ทรยศ คดโกงหลอกลวง คูคา ผรู วมทุนเปน พฤติกรรมท่ีสรางความภักดี ความไววางใจตอลูกคา
ทีมงานหนุ สวน

4. ความอดทน มีลักษณะพฤติกรรมท่ีสามารถอดกล้ัน งดเวน ทนอยูไดกับความ
ยากลําบาก ไมท ง้ิ งาน ไมย กเลกิ ขอ ตกลงหรอื สญั ญาโดยไมม ีเหตุผล

44

แบบฝก หัด

ใหผ เู รยี นเลอื กคําตอบท่ีถกู ตอ งเพยี งคําตอบเดียว
1. ขอใดเปนแนวความคิดของธุรกจิ เชิงรกุ

ก. เนนดา นราคา
ข. เนนการกระจายสนิ คา
ค. เนน การผลติ สินคาใหมคี ุณภาพ
ง. เนนความพงึ พอใจของผบู รโิ ภค
2. บคุ คลใดมีความสําคญั ตอ ธรุ กจิ เชิงรกุ
ก. ผูซ้อื
ข. ผขู าย
ค. ผผู ลติ
ง. ผูขนสง
3. ผูประกอบธรุ กจิ ควรทําตามขอใด จงึ จะสามารถแทรกความนิยมเขาสูต ลาดผบู ริโภคได
ก. ผลติ สนิ คาท่มี คี ณุ ภาพสงู ราคาแพง
ข. สรางสอ่ื โฆษณาหลากหลายรปู แบบ
ค. วิเคราะหค วามตองการของผูบรโิ ภค
ง. จัดกิจกรรมขายสินคา ทใ่ี กลหมดอายุ
4. ขอ ใดไมใชก ารแทรกความนิยมเรอื่ งการรกั ษาสขุ ภาพในผลิตภัณฑ
ก. วนิ ยั ทาํ แซนวิชผักและแซนวิชเจจําหนายเพ่ิมในชวงเทศกาลกนิ ผัก
ข. วิภา นําธัญพืชชนดิ ตา ง ๆ มาเปน สวนผสมหลกั ของขนมปง ชนดิ ใหม
ค. วิชยั ปรบั ปรุงสนิ คาจากไสกรอกหมูธรรมดามาเปนไสกรอกหมูสมุนไพร
ง. วิไล เพ่มิ บรรจภุ ัณฑของนํา้ เตาหูท่ใี ชถ งุ พลาสตกิ อยางเดียวมาใชแ กว พลาสติก
5. ขอใดสัมพนั ธกบั การกอใหเ กดิ ประโยชนดา นภาพลักษณข องสนิ คา มากที่สดุ
ก. การผลติ
ข. การโฆษณา
ค. ความพึงพอใจ
ง. การจดั เกรดสนิ คา