Raport Tramwajowy_I wyd._Luty_2021_

RAPORT TRAMWAJOWY 51

Wagon [812]
na przystaku
Plac Grunwaldzki

modernizacji wcześniejszych egzempla- M6S. W latach 1999-2001 Mülheimer Ver- Wagon [876]
rzy. Oprócz wykonania tych samych prac kehrsGesellschaft mbH zdecydowało się na na ul. 1 Maja
musiano wymienić napęd z chopperowego modernizację 6 wagonów M8S, moderniza-
na 3 fazowy, w wagonie [810] zainstalo- cję wykonała firma MGB, która wymieniła Wagon [803] na przystanku
wano napęd łódzkiej firmy Enika, oparty układ napędu na chopperowy (literka C od Plac Słowiański
na dwóch falowaniach i dwóch silnikach. słowa chopper) opary na tranzystorach IGBT.
Wóz do Elbląga dotarł 14 czerwca 2015 Pierwszy wagon [871] dotarł do Elbląga Wagony są eksploatowane głownie
roku, a na linię wyjechał 16 września 2015 w nocy z 3 na 4 marca 2016 roku, kolejne na linii 4, gdzie występują największe po-
roku. W środku różni się od swoich braci dwa przyjechały 30 kwietnia 2016 roku. toki pasażerskie, sporadycznie wyjeżdżają
z Augsburga innym układem i stylistyką szaf Wszystkie wagony zostały przystosowane na linie 1, 3 i 5. Pasażerowie chwalą sobie
oraz oświetlenia, w kabinach zamontowa- do ruchu na miejscu w Elblągu, gdzie oprócz podróżowanie z powodu przestronnego
no panele sterowania. Warto podkreślić, obowiązkowej zmiany biegunowości, założo- i ciepłego wnętrza. Sam zakup wozów tego
że był to pierwszy wóz M/N8C w Polsce no system informacji pasażerskiej firmy R&G, typu umożliwił wprowadzenie komunikacji
z zastosowaną aparaturą prądu przemien- z wagonów [874] i [876] zdjęto niemieckie niskowejściowej na ul. Grunwaldzkiej do
nego, na styl elbląski w Gdańsku od 2017 reklamy i zdemontowano automatyczne pętli Druska, gdzie wcześniej zakupione
roku trwają modernizacje polegające na sprzęgi zakładając sprzęgi alberta. Wagony wagony 121N z Pesy z przyczyn technicz-
wymianach aparatur w wozach N8C na [871] i [876] posiadają malowanie zakłado- nych wjechać nie mogły i nie mogą do tej
identyczne zastosowane w elbląskim [810]. we obowiązujące w Mülheim natomiast wóz pory, a wiąże się to z rozłożeniem masy. Pesa
[874] jest cały zielony. Wozy te znacznie waży 24,55 tony i posiada dwa wózki, nato-
Duewag M8C różnią się od wagonów z Augsburga, ponie- miast M8C posiada cztery wózki i waży 36
[871, 874, 876] waż ich pudła nie zostały tknięte i posiadają ton, a mimo to może wjechać na torowiska
oryginalny wygląd zarówno na zewnątrz, jak o gorszej jakości.
Kolejne 3 wagony zakupiono w 2016 i w środku. Układ hamulcowy firmy Hanning
roku z miasta Mülheim an der Ruhr gdzie & Kahl jest mniej zaawansowany, nie jest on Tekst i zdjęcia
służyły 40 lat, w przypadku tych wozów samosprawdzający i jest podzielony dwa
historia toczyła się zupełnie innymi torami, układy – hamowalne są trzy wózki (patrząc Paweł Aniśkowicz
ale zacznijmy od początku. Tytułowe wagony od kabiny B z pantografem pierwsze dwa
wyprodukowano w 1976 roku oryginalnie wózki posiadają hamulce tarczowe, następ-
jako wagony M8S, literka S z niemieckiego nie trzeci jest toczny i czwarty – ostatni jest
oznacza (Schütz) czyli stycznik, pierwsza wózkiem z hamulcem tarczowym) – a nie
seria wagonów była wyposażona w apa- jak w przypadku wagonów z Augsburga,
raturę firm Siemens i Kiepe o sterowaniu gdzie są cztery wózki, identyczne układy
stycznikowym. Sterowanie rozruchem i ha- hamulcowe są w M8C w Belefeld czy N8C
mowaniem odbywało się pośrednio poprzez w Gdańsku ex Dortmundzie. Pierwszy na
układ elektroniczny SIMATIC, który posiadał linie wyjechał wagon [876] ex [276] w dniu
funkcję kontroli i przeciwdziałania poślizgom 31 sierpnia 2016 r., kolejne [871] ex [276]
wagonu wraz z automatycznym sterowa- i [874] ex [274] 1 września 2016 r. W Elblą-
niem piasecznicami, identyczna aparatura gu otrzymały przydomki żółtek [871] i [876]
znajduje się obecnie jeszcze w krakowskich oraz groszek [874].
wozach N8S oraz znajdowała się w łódzkich

52 RAPORT TRAMWAJOWY

Z WIZYTĄ Tatra 2xKT4Dt [154+155]
podąża w dół zjazdem
w Szczecinie ulicy Nowej

Po ponad dwudziestu latach postanowiłem odwiedzić
Szczecin, najbardziej na zachód Polski wysunięte miasto
z normalnotorową (1435mm) siecią tramwajową. Funkcjonuje
w nim 12 linii tramwajowych, a do ich obsługi Tramwaje
Szczecińskie wykorzystują 203 pociągi tramwajowe.

Częstotliwość kursów w powszednie klimatyzowane wagony Pesa Swing 120NaS. Skład Konstal
dni robocze, nie licząc kursów porannych czy Obecny schemat malowania tramwajów i 2x105N2k2000 [781+796]
wieczornych, wynosi średnio co 12’, natomiast autobusów oraz przystanków w kolorach na Pl. Żołnierza Polskiego
w soboty poza rankami i wieczorami także co „Floating Garden” nawiązuje do pływające-
12’, a w niedziele i święta co 20’. Wyjątkiem go zielonego miasta ogrodu. Na stanie TS Nowa hala
jest linia nr 4, która kursuje tylko w dni po- są także sprowadzone z przedsiębiorstwa przeglądowo-techniczna na
wszednie w godz. 7.00-17.00 w takcie 14-24’. komunikacyjnego BVG w Berlinie tramwa- zajezdni Pogodno
je czeskiej produkcji Tatra. Miasto zaku-
Pasażerowie mają do dyspozycji piło dwa typy wagonów: jednoczłonowe ciągów komunikacyjnych w mieście. Część
dość urozmaicony tabor liniowy od zmo- T6A2D oraz przegubowe KT4Dt. Jedne, tras tramwajowych została zbudowana jesz-
dernizowanych Konstali 105, 105N2k/2000 jak i drugie przechodziły w połowie lat 90- cze przed II wojną światową i charakteryzują
(Delfin) poprzez nowe jednoczłonowe tych gruntowną modernizację w zakładach się tym, że są umiejscowione w szero-
Moderusy Alfa i trzyczłonowe Bety ze remontowych w Mittenwalde. Oczywiście kich pasach zieleni pomiędzy szero-
środkowym, niskopodłogowym członem po dostarczeniu do Szczecina sukcesywnie kimi dwujezdniowymi alejami
przystosowanym dla osób niepełnospraw- przechodzą kolejne remonty.

nych i wózków dziecięcych, a także ni- Zerknijmy teraz na trasy komuni-
skopodłogowe, pięcioczłonowe, kacyjne. Układ linii tramwajowych jest roz-
mieszczony, tak aby pasażer miał dostęp
do ważniejszych

Tatry
[138+139]
na Placu
Grunwaldzkim

RAPORT TRAMWAJOWY 53

Pesa swing
120NaS2 [827]
dojeżdża do pętli

Krzekowo

wzdłuż których rośnie drzewostan, a po ich

zewnętrznych stronach możemy podziwiać

piękną architekturę secesyjnych kamienic.

Oczywiście z biegiem lat część toro-

wisk i ulic ulegała modernizacjom, jednak-

że niektóre torowiska przebiegają w jezdni.

W ostatnich latach miasto zaczęło inwe-

stować w infrastrukturę torowo-sieciową Tramwaje na pętli Pomorzany, która w niedalekiej
poprzez modernizację tras tramwajowych przyszłości zostanie gruntownie zmodernizowana
czy węzłów rozjazdowych. W tym roku już

rozpoczęto gruntowną przebudowę torowi-

ska do Dworca Niebuszewo od Ronda Gie- i sieci na skrzyżowaniu przy Moście Dłu- roku została zmodernizowana za kwotę 140

droycia, a po zakończeniu tego etapu prace gim. Najważniejszą inwestycją ostatnich lat mln zł. Przebudowano układ torowy, sieć

przeniosą się na Aleję Wyzwolenia i obejmą w Szczecinie było oddanie trasy szybkiego trakcyjną, odrestaurowano stare budynki

także całościową przebudowę Placu Rodła. tramwaju od pętli Basen Górniczy do pętli wraz z halą postojową, a także dobudowano

Ostatnie inwestycje związane z przebudową Turkusowa, obsługiwaną liniami 2, 7 i 8. Ko- nową przeglądowo-techniczną. Na przykła-

węzłów rozjazdowych to skrzyżowanie przy lejną nową trasą jest łącznik między pętlą Las dzie tejże zajezdni widać jak można połączyć

Bramie Portowej, a także Arkoński a Rondem Olszewskiego. Tu wybu- historię z nowoczesnością. Myślę, że każdy

modernizacja torowisk dowano nowy węzeł rozjazdowy w kształcie będąc w tym pięknym mieście znajdzie choć

tzw. gwiazdy wraz z wyprowadzeniem toro- chwilę, aby przejechać się np. linią nr 6, która

wiska na nowo budowaną trasę tramwajową biegnie wzdłuż nabrzeża Odry koło dworca

w ciągu ulicy W. Szafera oraz gruntownie Głównego PKP, Wałami Chrobrego czy wzdłuż

Skład przebudowano pętlę Głębokie, którą Stoczni Szczecińskiej, gdzie z okien tramwaju
Moderusów Alfa obsługuje linia 1 i 9. W dalszej odległej można podziwiać dźwigi czy suwnice portowe,
105N S HF10AC perspektywie planowane jest torowisko a także sporych rozmiarów statki. Co prawda,
w ul. 26 kwietnia i Taczaka. Warto także ze względu na Covid-19 w 2020 roku nie kur-
[507+508]

zwrócić uwagę na zaplecze. Oprócz warsz- sowała linia turystyczna „0”, jednak polecam

tatów remontowych znajdujących się przy ul zajrzeć jeszcze do trzeciej zajezdni, która od

S. Klonowica, Tramwaje Szczecińskie posia- kilku lat pełni funkcję Muzeum Komunikacji.

dają dwie zajezdnie tramwajowe: Golęcin Zapraszam do obejrzenia fotorelacji.

i Pogodno. Pierwsza z nich czeka na lepsze

czasy i przebudowę, natomiast druga przy Tekst i zdjęcia

Al. Wojska Polskiego wybudowana w 1934 Michał Grossmann

54 RAPORT TRAMWAJOWY

Nowa linia tramwajowa
spięła i ozdobiła
Bydgoszcz

Na Mikołajki bydgoszczanie otrzymali długo oczekiwany
prezent – uruchomiono tramwaj na ulicy Kujawskiej.
Prezentujemy przebieg tej inwestycji od pierwszych
koncepcji, poprzez realizację, aż do inauguracyjnego
przejazdu z pasażerami po nowej trasie.

Historia budowy linii tramwajo- Jagiellońskie skierować tunelem. Tram- „chować się” pod rondem Bernardyńskim,
wej na południowej skarpie i wzdłuż ul. waj na linii Bernardyńska – Kujawska miał którego poziom od dolnego odcinka ul. Ku-
Kujawskiej sięga lat 70. ub. wieku i jest biec góra. jawskiej, aż do mostu na Brdzie, miał być
nierozerwalnie związana z budową osie- podniesiony niemal o 2 metry. Samo rondo
dli mieszkaniowych Wyżyny i Wzgórze Inna z koncepcji przewidywała zjazd Bernardyńskie miało stracić funkcję ronda
Wolności. tramwaju od ul. Wojska Polskiego, łagodnie i stać się skrzyżowaniem.
w wąwozie przez Wzgórze Wolności do ul.
Koncepcji poprowadzenia tramwa- Toruńskiej w okolice ul. Ustronie. Tu jednak W 1995 r. na zlecenie ratusza Za-
ju ul. Kujawską w dół, było wiele. Każdy stał na przeszkodzie Browar Bydgoski i 3 rząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicz-
z zespołów projektantów miał inną wizję. kamienice. nej opracował dwa warianty budowy linii
Wszystkich jednak przerażała stromizna
pobocza, z która należało się zmierzyć. Kolejny projekt na przebudowę wzdłuż Kujawskiej, od ronda Kujawskie-
układu komunikacyjnego w rejonie Zbożo- go do Zbożowego Rynku, bez
Jeden z ciekawszych pomysłów wego Rynku i przyległych ulic ujrzał światło konieczności
jaki narodził się w połowie lat 70. zakła- dzienne w 1991 roku. Zakładał on (podobnie
dał podniesienie ronda Bernardyńskiego jak w połowie 70.) budowę dwupoziomowe-
o ponad 2 metry a ruch pojazdów na linii go skrzyżowania. To znaczy, jezdnia z Wałów
Toruńska – Wały Jagiellońskich, w stronę ul. Toruńskiej miała

RAPORT TRAMWAJOWY 55

przebudowy tego ostatniego. 7 lutego 1996 górze i na dole. Każda z tych propozycji dalszy plan budowy tej trasy tłumaczono
r. przedstawiono dwa rozwiązania. Pierwsze miała kosztować – wraz z niezbędnymi wy- kłopotami natury technicznej i finansowej.
zakładało odgałęzienie torów w ul. Wojska burzeniami – około 4–5 mln złotych i nie
Polskiego, na wysokości dawnych Zakładów wymagała kosztownej i skomplikowanej Temat połączenia tramwajowego
Graficznych i doprowadzenie niewielkim przebudowy Zbożowego Rynku. Zakładano, ronda Kujawskiego ze Zbożowym Rynkiem
jarem do ul. Toruńskiej. Drugi projekt zakła- że na realizację zadania wystarczą dwa lata. kolejny raz powrócił „na wokandę” – 11
dał odgałęzienie linii z końca pętli, wzdłuż Jednak żadna z tych koncepcji nie przypa- lutego 2004 r. Radni tego dnia uchwalili
pobocza ul. Kujawskiej, ze skrętem w ul. dła do gustu radnym. Dlatego zażądali, aby budowę linii tramwajowej wzdłuż ul. Ku-
Ustronie i połączenie z torowiskiem na ul. drogowcy przedstawili im jeszcze raz analizę jawskiej, którą wpisano do planów inwe-
Toruńskiej. Trasę o długości 760 m miała techniczną i ekonomiczną inwestycji. W tym stycyjnych miasta. Zakładano, że budowa
przecinać jezdnie w dwóch miejscach, na momencie zapadła cisza – odsunięcie na pochłonie 25 mln zł, a pieniądze będą po-
chodzić z kredytu. Według założeń projekt
miał zostać opracowany w 2005 r., a tramwaj
ze Wzgórza Wolności miał zjeżdżać w dół
już w roku 2007. Drogowcy od zaraz zaczęli
myśleć nad kilkoma wariantami położenia
torów. Jeden z nich wskazywał, aby tory
znalazły się na środkowym pasie rozdzie-
lającym dwie jezdnie. I tym razem z braku
środków finansowych temat szybko upadł
i tramwaj na ul. Kujawskiej po raz kolejny
„odjechał” w siną dal.

Pod koniec 2012 r. do ratusza wpły-
nął dokument „Studium Transportowe mia-
sta Bydgoszczy”, w którym ujęto rozbudowę
sieci tramwajowej na najbliższe lata. Wśród
nich znalazła się linia tramwajowa wzdłuż
Kujawskiej. Jeszcze tego samego roku roz-
poczęto prace nad koncepcją, a w lipcu 2013
r. opinia publiczna mogła poznać plany. In-
westycja, którą zaplanowano rozpocząć
w 2015 r. miała zmienić nie do poznania

56 RAPORT TRAMWAJOWY

cały układ drogowy w tym rejonie miasta. tej inwestycja byłyby niewspółmiernie Bernardyńskiego wraz z rozbudową ukła-
Swoim zasięgiem miała objąć nie tylko ul. wyższe od zakładanych korzyści. Takie du drogowego, przebudową infrastruktury
Kujawską, ale również rondo Kujawskie, rozwiązanie wymagałaby przebudowy transportu szynowego oraz zakupem taboru
rondo Bernardyńskie oraz krótkie odcinki całego uzbrojenia podziemnego w obrębie w Bydgoszczy” wyniosła 86 579 938 EUR,
wszystkich ulic do nich dochodzących. Naj- węzła w znacznie większym zakresie niż przy czym wkład Funduszu Spójności UE
większy problemem tego przedsięwzięcia w obecnym projekcie. Ponadto wymagało o wartości 38 665 655 EUR został wnie-
było nachylenie ulicy, którego kąt – w przy- to konieczność budowy trzech wiaduk- siony w ramach Programu Operacyjne-
padku komunikacji szynowej – nie powinien tów oraz zapewnienia komunikacji piono- go Infrastruktura i Środowisko na okres
być większy niż pięć procent. Tymczasem wej pomiędzy dwoma poziomami ronda. programowania 2014-2020. Inwestycja
nachylenie Kujawskiej miejscami osiąga- Z wstępnych wyliczeń wynikało, że koszt objęta została priorytetem „Rozwój nisko-
ło nawet sześć i więcej procent. Dlatego inwestycji zwiększyłby się o ponad 100 emisyjnego transportu zbiorowego w mia-
postanowiono obniżyć o 2,5 metry całe milionów złotych. stach”. W tym miejscu warto wspomnieć, że
rondo Kujawskie. Przebudowy wymagało Bydgoszcz zapewniło sobie wsparcie tego
też rondo Bernardyńskie, które należało TRAMWAJE NA NOWEJ przedsięwzięcia w trybie pozakonkurso-
podnieść o 1 metr i poprzecznie pochy- TRASIE UL. KUJAWSKIEJ wym, przyjmując strategię Zintegrowanych
lić z drobnym spadkiem w kierunku Brdy. POJAWIŁY SIĘ TAK JAK Inwestycji Terytorialnych.
ZAPOWIEDZIAŁ RATUSZ
W środę 12 marca 2014 r. poznańscy – 6 GRUDNIA 2020 R. W podzielonym na dwa etapy prze-
projektanci z firmy AQUA S.A. zaprezen- targu wystartowało łącznie 10 firm, w tym
towali mieszkańcom Bydgoszczy szcze- 19 kwietnia 2017 roku Miasto 3 konsorcja. Ostatecznie oferty zdecydo-
gółową koncepcję dotyczącą budowy linii otrzymało z rąk wojewody zezwolenie na wało się przedstawić tylko trzy podmioty.
tramwajowej na ul. Kujawskiej wraz z jej realizację inwestycji drogowej. Następ- Wyceniły one wartość zadania na kwoty
przebudową. Ta ważna inwestycja drogo- nie ogłoszono przetarg (9.VIII.17), a ter- od 167 do prawie 230 mln złotych. Decy-
wa miała zmienić całkowity układ połączeń min składania ofert został określony na zja, kogo wybrać uzależniona była od kilku
komunikacją miejską osiedli położonych na 14 września 2017 r. warunków i kryteriów. W pierwszej ko-
górnym tarasie z pozostałymi częściami Byd- lejności została zweryfikowana sytuacja
goszczy. A oto niektóre szczegóły założeń 3 sierpnia 2017 roku podpisa- ekonomiczna oraz potencjał techniczny
projektu. W ramach inwestycji oprócz linii no w Warszawie, w Centrum Unijnych podmiotów zainteresowanych zamówie-
tramwajowej o długości 600 metrów zapla- Projektów Transportowych umowę na niem. W drugi etapie przetargu wpływ na
nowano przebudowane około 300 metrów dofinansowanie inwestycji. Łączna war- wybór najkorzystniejszej oferty miały cena
torowiska wzdłuż ul. Wojska Polskiego, od tość inwestycji w projekt „Budowa trasy (w 60 proc.), okres udzielonej gwarancji
Trasy Uniwersyteckiej do ronda Kujawskie- tramwajowej wzdłuż ul. Kujawskiej na (w 30 proc.) oraz termin wykonania robót
go. Całkowicie zmienić miał się też układ odcinku od ronda Kujawskiego do ronda budowlanych (w 10 proc.).
ulicy Kujawskiej, na której miały powstać
dwie wydzielone jezdnie. W kierunku ronda Jesienią 2017 r. rozpoczęła się
Bernardyńskiego zaprojektowano trzy pasy wycinka ostatnich krzaków i drzew, tym
jezdni, w kierunku ronda Kujawskiego – samym przystąpiono do oczyszczenia terenu
dwa. Tramwaj ulicą Kujawską miał jechać
w specjalnej niecce. Była to konieczność,
aby została zachowana bezpieczna pochy-
łość, z uwagi na spadek, który do tej pory
był zbyt duży. Koszt całej inwestycji został
oszacowany na około 100 mln złotych, bez
zakupu nowego taboru.

Wstępny harmonogram przebudo-
wy ulicy Kujawskiej zakładał rozpoczęcia
inwestycji w połowie 2015 r., a zakończe-
nie w czerwcu 2017 roku. Projekt został
poddany w marcu 2014 roku konsultacjom
społecznym. Po ich zakończeniu i uwzględ-
nieniu części uwag mieszkańców przygo-
towany został projekt techniczny.

Eksperci na wniosek mieszkańców
analizowali też możliwość rozbudowy
ronda Kujawskiego jako węzła dwupo-
ziomowego. Ostatecznie uznali, że koszty

RAPORT TRAMWAJOWY 57

przeznaczonego do rozbudowy ulicy Kujaw- (230 mln zł). Z tym podmiotami również – 20 marca 2019 r. Na początku rozebrano
skiej. Równocześnie Administracja Domów zostały zawarte umowy ramowe. Umowę stare torowisko w ciągu ul. Wojska Polskie-
Miejskich wyburzyła kilka starych kamienic ramową na rozbudowę ul. Kujawskiej, po go, od Trasy Uniwersyteckiej do ronda Ku-
przy ul. Kujawskiej. szczegółowej kontroli Urzędu Zamówień jawskiego i dawnej pętli oraz zabrano się
Publicznych podpisano w dniu 29 listopa- za rozbiórkę przejścia podziemnego pod
Przetarg na jedną z najważniejszych da 2018 roku. rondem Kujawskim. Następnie rozebrano
inwestycji drogowych w mieście został roz- torowisko tramwajowe na ul. Bernardyń-
strzygnięty w dniu 18 lipca 2018 roku. Naj- W środę 6 lutego 2019 r. plac budo- skiej, od Zbożowego Rynku do mostu Ber-
korzystniejszą ofertę złożyło konsorcjum wy został przekazany wykonawcom. Tym nardyńskiego i tory, od Zbożowego Rynku
utworzone przez bydgoską firmę „Gotowski” samym rozpoczęła się budowa najwięk- w kierunku Babiej Wsi.
– Budownictwo Komunikacyjne i Przemy- szej inwestycji komunikacyjnej, w centrum
słowe (Bydgoszcz), Przedsiębiorstwo Bu- Bydgoszczy, wartej ponad 350 mln złotych. Jednak największy zakres robót bu-
downictwa Drogowo-Inżynieryjne (Toruń) Część robot przeprowadzono z wyprzedze- dowlanych wykonawca rozpoczął w po-
oraz Przedsiębiorstwem Inżynieryjnych niem. Chodzi o wycinkę drzew i krzewów łowie tego roku. Linia tramwajowa, która
Robót Kolejowych TOR-KRAK (Kraków). kolidujących z nowymi jezdniami oraz to- na znacznym odcinku znalazła się poniżej
które wartość prac wyceniło na 167 mln, rowiskiem. Rozebrano też kamienicę przy poziomu jezdni wymagała budowy murów
440 tysięcy, 441 złotych i 18 groszy, a termin Zbożowym Rynku 3. oporowych.
realizacji, od podpisania umowy, określo-
no na 2 lata. Ważne oferty z takim samym Jeszcze w lutym dokonano rozbiór- W grudniu 2019 roku z wielkich roz-
czasem realizacji i gwarancji, ale z wyższą ki pozostałych budowli, które kolidowały kopów wyłaniać się zaczęły już trasa linii
ceną złożyły również firmy: Kobylarnia z budową trasy i ruszyły prace przy prze- tramwajowych i nowe
budowie uzbrojenia oraz pierwsze roboty
S.A. (171 mln zł) oraz Trakcja PRKiI ziemne. Zasadnicze prace ziemne ruszyły

58 RAPORT TRAMWAJOWY

jezdnie. Szereg prac miały już za sobą bry- sypkowego torowisko wewnątrz wykopu. dość ciekawie, wbrew negatywnym opiniom,
gady torowe. Po rondzie Bernardyńskim Dodatkowo, przestrzeń pomiędzy które pojawiały się wcześniej. Mural jest
rozjazdy i pierwsze odcinki szyn były ukła- artystycznym dopełnieniem nowego roz-
dane na rondzie Kujawskim. Rozjazdy w tym szynami a betonem została wypełniana wiązania urbanistycznego w postaci murów
miejscu umożliwiły wyprowadzenie w linii specjalnymi otulinami. W podobnym celu, oporowych linii tramwajowej, których łącz-
w kierunku ul. Solskiego. Fragment torowi- w rejonie przystanków oraz węzłów (w miej- na długość wynosi 440 metrów. Jest to naj-
ska na tej ulicy początkowo pełnić będzie scach hamowania), w nawierzchnię pod dłuższy mural w Bydgoszczy. Widziany jest
funkcję torów odstawczych, a w przyszłości torami wbudowywano maty antywibracyj- jedynie z okien jadących tamtędy tramwajów.
planowana jest budowa trasy przez Szwe- ne. Wszystkie wody opadowe i roztopowe
derowo w kierunku ronda Grunwaldzkiego. miały trafiać do urządzeń oczyszczających. Tramwaje na nowej trasie ul. Ku-
jawskiej pojawiły się tak jak zapowiedział
W czerwcu 2020 r. zawansowanie Pierwszy przejazd – techniczny ratusz – 6 grudnia 2020 r. W związku z tym
wszystkich prac przy tak ważnej inwesty- nowym torowiskiem dokonano – 14 paź- wprowadzono zmiany w funkcjonowa-
cji komunikacyjnej jaką była budowa linii dziernika 2020 roku. Tego dnia mimo nie niu komunikacji miejskiej w Bydgoszczy.
tramwajowej na Kujawskiej osiągnęła 60 najlepszej pogody dwa tramwaje ruszyły ul. Nowym torowiskiem skierowano trzy linie
%, a w lipcu już 65%. Ulica zaczęła nabierać Wojska Polskiego przez ronda Kujawskie- tramwajowe:
kształt nowoczesnej arterii przyjaznej dla go w dół, ulicą Kujawską i Bernardyńską
środowiska. Wzdłuż ulicy stanęły już słupy w stronę ronda Jagiellonów. Po dokonaniu • Linia nr „2” KAPUŚCISKA –
trakcyjne, na których montowano sieć trak- nawrotu na jednej z pętli wróciły z powrotem Wojska Polskiego – Kujawska
cyjna i panele fotowoltaiczne. tą samą trasą na Wzgórze Wolności. Próba – Bernardyńska – Jagiellońska
miała dać odpowiedź czy wybudowana in- – Gdańska – LAS GDAŃSKI
Ważnym elementem jaki wpro- frastruktura tramwajowa (tory, sieć i przy-
wadzono do projektu były rozwiązania stanki) jest wykonana prawidłowo i gotowa • Linia nr „9’ GLINKI – Szpitalna
ograniczające hałas. Stąd między innymi do eksploatacji. Próby z udziałem tramwa- – Wojska Polskiego – Kujawska
ułożono tak zwane ciche, porowate na- jów były powtarzane jeszcze kilkakrotnie. – Bernardyńska – Jagiellońska
wierzchnie drogowe ograniczające poziom – Focha – Garbary – Dworcowa
Pod koniec października ruszyły – Dworzec Główny – Zygmunta
hałasu o kilka decybeli. Podobne prace nad nowym muralem na Kujawskiej. Augusta – RYCERSKA
właściwości dotyczyło W tworzeniu abstrakcji brali udział autorzy
nowego bezpod- projektu i zaproszeni artyści. Na całość pracy • Linia nr „11” WYŻYNY – Wojska
zużyto ok. 500 litrów najwyższej jakości Polskiego – Kujawska – Bernar-
profesjonalnej farby. Mural został zabez- dyńska – Jagiellońska – Gdań-
pieczony powłoką antygraffiti. Wyszło to ska – Chodkiewicza – BIELAWY

Na nowej trasie uruchomione
zostały przystanki w obrębie ronda Ku-
jawskiego i Zbożowego Rynku (przy ul.
Bernardyńskiej).

Tekst i zdjęcia: Stanisław Sitarek
Zdjęcia za pomocą drona: Marek Chełminiak