หนังสือ ก้าวต่อไป วช จะทำอะไร

กา้ วต่อไป วช. จะทำ� อะไร 49
การใช้ประโยชนง์ านวิจยั และนวัตกรรม

แนวทางการสนบั สนุนการใชป้ ระโยชน์วจิ ยั และนวตั กรรมภายใต้
กลยุทธเ์ พื่อสร้างการเตบิ โตสเี ขียว และสเู่ ศรษฐกจิ คาร์บอนต�่ำ,

ก�ำจดั ขยะแบบ Zero Waste

Green Growth การพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื หลักการ พัฒนาประเทศสู่วิถียั่งยืน yy การผลิตพลังงานความร้อนด้วย
2570 เ น้ น ผ ลิ ต แ ล ะ บ ริ โ ภ ค ท่ี เ ป็ น มิ ต ร กั บ พลังงานแสงอาทิตย์ ก๊าซชีวภาพ
สิ่งแวดล้อม แก้ปัญหาท้าทายส�ำคัญ ชวี มวลและขยะ
เศรษฐกิจสเี ขยี ว ในด้านทรัพยากร ธรรมชาติและ
2558 สิ่งแวดลอ้ ม yy เพ่ิมผลิตไฟฟา้ และการขนส่งด้วย
การใช้พลังงานทดแทน/พลังงาน
สะอาด

yy Waste to Energy

เศรษฐกจิ ฐานความร/ู้ กลยุทธก์ ารใชป้ ระโยชนว์ ิจัย ใช้พลังงาน
สรา้ งสรรค์ และนวตั กรรมเชิงยุทธศาสตร์ หมุนเวียนและ
2540 พลงั งานสะอาด
Program 7
เศรษฐกิจฐานปัจจัย
การผลติ

2500-2539

ฟ้ นื ฟูทรพั ยากร เพิ่มเนอ้ื ท่แี ละ
ธรรมชาติ การใชป้ ระโยชนป์ ่า
บริหารจดั การนำ้�
บรหิ ารจดั การ
แบบไรข้ องเสยี
อุตสาหกรรม
เกษตร/ชุมชนเมอื ง

yy ฟ้ นื ฟูดินอินทรยี เ์ พ่ือการผลิต yy CSR สงิ่ แวดลอ้ ม yy ลดการบุกรุกพ้ืนท่ปี า่
yy ลดคาร์บอนจากการใช้ปุ๋ยและ yy เมืองอุตสาหกรรมนเิ วศ yy ชุ ม ช น พึ่ ง พ า ต น เ อ ง พั ฒ น า
yy ทำ� เกษตรปลอดการเผา ลดปรมิ าณ
การเกิดกา๊ ซมีเทน ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ต่ อ ย อ ด ภู มิ ปั ญ ญ า
yy การเพ่ิมเก็บคาร์บอนในระบบนิเวศ เศษพืชทางการเกษตร
yy การจดั การท่องเท่ียวท่ีเปน็ มิตรกับ เพ่ือสรา้ งมลู คา่ เพิ่ม
การเกษตร yy จา่ ยคา่ ตอบแทนกานใหบ้ รกิ ารระบบ
yy การฟ้ นื ฟูแหลง่ น�ำ้ ในดิน สิ่งแวดลอ้ ม
yy รักษาความหลากหลายของเช้ือ yy เทคโนโลยีสะอาด ลดของเสีย นิเวศน
yy คาร์บอนเครดติ ภาคป่า/ปา่ ชุมชน
พันธกุ รรมพืช เหด็ แมลง จลุ นิ ทรยี ์ การใช้พลงั าน yy ธนาคารต้นไม้
yy การปลูกป่าเพ่ือฟ้ นื ฟู ป่าต้นน้�ำและ yy ธุรกจิ และตลาดสเี ขยี ว yy ขยายพ้ืนท่อี นรุ ักษ์
yy น�ำกลับมาใชใ้ หม่ yy เกษตรกรมพี ้ืนท่ปี ลกู ไมเ้ ศรษฐกจิ
ปรบั ปรงุ ระบบนเิ วศต้นนำ�้ yy บริหารจัดการให้เกิดการผลิต yy พั ฒนาแหล่งน้�ำ เช่น ปัญหา
yy ฟ้ นื ฟู ทรัพยากรประมงในแหล่งน้�ำ
ท่สี ะอาด การขาดแคลนน�้ำภาคอีสาน และ
ธรรมชาติ yy เพ่ิมพ้ืนท่ีสเี ขียว พัฒนาแหลง่ น�ำ้ บาดาล
yy บริหารจัดการน�้ำเสีย/ขยะโดย yy ล ด ผ ล ก ร ะ ท บ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ
จากน�ำ้ ท่วมน�ำ้ แล้ง
ชมุ ชน yy น�ำ้ ถึงไรน่ า ประปาถงึ ทกุ บ้าน

50

ยทุ ธศาสตรก์ ารใชป้ ระโยชน์งานวิจยั และนวัตกรรม
เพื่อพัฒนาเกษตรมูลค่าสูงเป็นมติ รกบั สิ่งแวดลอ้ ม
พ่ึงพาตนเอง เป็นแหลง่ อาหารโลก

หลักการ เกษตรแห่งอนาคต ผสมผสานภูมิปัญญาท้องถ่ิน เกษตรกรต้องหลุดพ้นจากความ
ยากจน ดังน้ันต้องมีการปรับระบบการผลิตการเกษตรให้สอดคล้องกับพันธกรณีในด้านการ
เปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศและศักยภาพของพ้ืนท่ี เน้นการสร้างองค์ความรู้ทางวิชาการ
เกษตร วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแบบมีส่วนร่วมท่ีเช่ือมโยงกับฐานทรัพยากร
ชวี ภาพ (Bio Based) ในการสร้างมูลค่าเพิม่ ให้สินค้าเกษตรมีความปลอดภัย ไม่สง่ ผลกระทบ
ต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนและสิ่งแวดล้อมของประเทศ การพัฒนาระบบเกษตรกรรมท่ี
ยง่ั ยนื และการขยายโอกาสในการเขา้ ถงึ พ้นื ทท่ี �ำกนิ ของเกษตรกร ทำ� ใหจ้ ำ� เปน็ ตอ้ งปรบั เปลย่ี น
สเู่ กษตรอัจฉรยิ ะ ซ่งึ เปน็ การท�ำเกษตรสมยั ใหมด่ ้วยการใชเ้ ทคโนโลยหี รอื หนุ่ ยนต์ เคร่อื งจักร
ฯลฯ ท่ีมีความแม่นย�ำสูงเข้ามาช่วยในการท�ำงาน และให้ความส�ำคัญกับสิ่งแวดล้อม ความ
ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และการใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าและมีประสิทธิภาพในยุคท่ีแรงงานใน
ภาคเกษตรลดลงอย่างต่อเน่ือง ต้ังแต่การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ กระบวนการปลูก (ลดต้นทุน
กระบวนการผลิตและเพม่ิ ผลผลิตต่อพ้นื ท่ี) สรา้ งมาตรฐานการผลิต ควบคมุ คณุ ภาพผลผลิต
ได้ตามท่ีลูกค้าต้องการ ไปจนถึงการบรรจุภัณฑ์ ขนส่ง และระบบตลาด โดยมีกลยุทธ์และ
แนวทางการให้เงินทุนสนับสนุนดังน้ี

zz กลยุทธ์การใช้เทคโนโลยี ICT ปรับโฉม ท่ีเช่ือมโยงกับสภาพของพ้ืนท่ีในแต่ละพ้ืนท่ี ซ่ึงมี
เกษตรด้ังเดิมสู่เกษตรสมัยใหม่ (ดิจิทัล) โดยการ ปัญหาและความต้องการท่ีแตกต่างกัน จะช่วยหา
วางระบบฐานข้อมูลขนาดใหญ่เพ่ือเกษตรอัจฉริยะ แนวทางการท�ำการเกษตรท่ีเหมาะสม แม่นย�ำและ
แ ล ะ ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ส ร้ า ง น วั ต ก ร ร ม ก า ร บ ริ ก า ร บ น มีประสิทธิภาพสูงสุดให้กับเกษตรกร จะช่วย
แพลตฟอรม์ กับภาคเกษตรใหม่ ซ่งึ จะเป็นประโยชน์ ลดต้นทุนกระบวนการผลิต เพ่ิมผลผลิตต่อพ้ืนท่ี
ใ น ก า ร เ ก็ บ แ ล ะ วิ เ ค ร า ะ ห์ ข้ อ มู ล ด้ า น ก า ร เ ก ษ ต ร สร้างมาตรฐานการผลิต ควบคุมคุณภาพผลผลิต
ท้งั สภาพดนิ สภาพน้ำ� อุณหภมู ิ ความช้นื ปรมิ าณแสง ได้ตามท่ีลกู ค้าต้องการ
พ้ืนท่ีเพาะปลูก สถานการณ์เจริญเติบโต เป็นต้น

ก้าวต่อไป วช. จะท�ำอะไร 51
การใชป้ ระโยชน์งานวิจยั และนวตั กรรม

แนวทางการสนับสนุนการใช้ประโยชนจ์ ากงานวจิ ัยและนวตั กรรม
ภายใตย้ ุทธศาสตร์เพ่ือพัฒนาเกษตรกรมูลคา่ สงู เป็นมิตรกับ
สงิ่ แวดล้อม พึ่งพาตนเอง เป็นแหล่งอาหารโลก

หลกั การ สเู่ กษตรกรรมแหง่ อนาคตผสมผสาน นวตั กรรมเกษตร
ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ เกษตรกรตอ้ งหลดุ พ้นจาก อินทรยี ์
ความยากจน

การจัดการหลงั
การเก็บเก่ียวและ

ขนสง่

เกษตรอัจฉริยะ (Smart Farming) / กลยุทธก์ ารใชป้ ระโยชนว์ จิ ยั เทคโนโลยี
และนวัตกรรม ชีวภาพทาง
เกษตร 4.0 Program 7 การเกษตร

yy พัฒนาวิถีท�ำการเกษตร เทคโนโลยแี ละ
yy เกษตรกรยคุ ใหม่ นวัตกรรมเพื่อ
yy ชว่ ยแกป้ ญั หาแรงงานลดลง พ้ืนทเ่ี กษตรลดลง สมาร์ทฟารม์

ผลกระทบจากภยั พิบตั ิ และปัญหาโลกรอ้ น เทคโนโลยี ICT
ปรบั โฉมสูเ่ กษตร
นำ� เทคโนโลยมี าใชใ้ นการเพิ่มผลผลิต พัฒนา
ภาคการเกษตรให้ยั่งยืนในอนาคต โดยเปลย่ี นจาก ดิจิทลั
การเกษตรแบบดง้ั เดิม (Traditional Farming)
สู่การเกษตรสมัยใหม่ ที่เน้นการบรหิ ารจัดการ
ผสมผสานเทคโนโลยกี ับภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น

TFP Foundation
เทคโนโลยีพลกิ โฉม
ส่กู ารเกษตรมูลค่า เกษตรยั่งยนื ตามหลักปรชั ญา
สงู เป็นมติ รกบั ของเศรษฐกิจพอเพียง การผลติ
สิ่งแวดล้อม บนฐานความรู้ สรา้ งภมู ิคุม้ กัน พึ่งพา
ตนเอง เพิ่มบทบาทปราชญช์ าวบา้ น

และเครอื ขา่ ยเกษตรกร

TFP Capital

(ลดตน้ ทนุ การผลติ ) Labor

TFP Capital
Labor
Capital
Labor คาดการณใ์ นปี ค.ศ. 2022 ตลาดการเกษตรอจั ฉรยิ ะจะขยายตวั ถงึ 23.14 พันลา้ น
ดอลลาร์สหรัฐ ถ้ามีการส่งเสริมวิจัยและนวัตกรรมการเกษตรจะเป็นโอกาส
ของเกษตรกรไทยและของประเทศไทย

52

zz กลยุทธส์ มารฟ์ ารม์ ปจั จุบนั ประเทศไทยก�ำลัง zz กลยุทธ์การจัดการหลังการเก็บเกี่ยวและ

เขา้ สสู่ งั คมสงู วัย ทำ� ใหจ้ �ำนวนแรงงานเพ่อื การเกษตร ขนสง่ ผลผลิตทางการเกษตร ผลผลติ ทางการเกษตร

ลดลง ประกอบการประเทศไทยสญู เสยี อำ� นาจในการ ทางการเกษตรค่อนบอบบางเนา่ เสยี ได้งา่ ย กอ่ ใหเ้ กดิ

แข่งขันในด้านการใช้แรงงานเป็นหลักในการผลิต การสูญเสียท้ังตัวผลผลิตเอง คุณค่าทางอาหาร

ดังน้ันเทคโนโลยีและนวัตกรรม อาทิ หุน่ ยนต์ ระบบ คุณค่าทางด้านรสชาติในการรับประทาน ดังน้ัน

อัตโนมัติต่างๆ โดรนเกษตร เป็นต้น จึงมีบทบาท การวิจัยและนวัตกรรมหลังการเก็บเก่ียวเพ่ือลดการ

ส�ำคัญในการเพ่ิมประสิทธิภาพการผลิต ต้นทุน สูญเสยี ในด้านดังน้ี (1) การท�ำความสะอาด ตัดแต่ง

ถูกลง และประหยัดแรงงาน นอกจากน้ียังมีการ และคั ดเลื อก (2) การควบคุมโรคและแมลง

จัดการฟาร์มรูปแบบใหม่เพ่ือลดปัญหาความเส่ียง (3) การบรรจุหีบห่อท่ีเหมาะสม (4) การท�ำให้เย็น

ท่ีเกิดปัจจัยท่ีควบคุมยาก เช่น สภาพดินฟ้าอากาศ (5) การเก็บรักษาเพ่ือชะลอการเจริญเติบโตของ

ท�ำให้ปริมาณและคุณภาพของผลผลิตไม่แน่นอน จุลินทรยี ์ (6) การขนสง่ และ (7) การบม่ ผลไม้

เป็นต้น ตัวอย่างเช่น การจัดท�ำโรงงานปลูกพืช zz กลยุทธ์นวัตกรรมเกษตรอินทรีย์/ผลิตภัณฑ์

ระบบปิด ท่ีสามารถใช้เทคโนโลยี ICT เพ่ือจัดท�ำ ธรรมชาติ/พลังงานทางเลือก ประเทศไทยต้องการ

FarmOnline เพ่อื ตดิ ตามหรอื ควบคมุ ภาพรวมทง้ั หมด นวัตกรรมเพ่ือตอบสนองหลักการเกษตรอินทรีย์

ของสภาพอากาศในระดับโรงงานปลูก หากเกิด 4 ข้อส�ำคัญ คือ สุขภาพ, นิเวศวิทยา, ความเป็น

ปัญหาสามารถแก้ไขปัญหาอยา่ งฉับไว เป็นต้น ธรรม, และการดูแลเอาใจใส่ (health, ecology,

zz กลยุทธ์เทคโนโลยีชีวภาพทางการเกษตร fairness and care) โดย ด้านสุขภาพ เกษตร

เน่ืองจากความต้องการผลผลิตทางการเกษตร อินทรีย์ต้องสร้างความย่ังยืนให้กับสุขภาพอย่าง

เพ่ิมข้ึน แต่สภาพแวดล้อมท่ีเปล่ียนแปลงไปท�ำให้ เป็นองค์รวมของดิน พืช สัตว์ มนุษย์ และโลก

ผลผลิตทางการเกษตรท่ีผลิตได้ไม่เพียงพอกับ ใ น ข ณ ะ ท่ี มิติ ด้ านนิเวศวิ ทยา เ ก ษ ต ร อิ น ท รี ย์

ความต้องการ ซ่ึงวิทยาการด้านเทคโนโลยีชีวภาพ ต้ อ ง ต้ั ง อ ยู่ บ น ร า ก ฐ า น ข อ ง ร ะ บ บ นิ เ ว ศ วิ ท ย า

เป็นทางเลือกใหม่ในการปรับปรุงพันธุ์ในระยะ และวัฐจักรแห่งธรรมชาติ การผลิตการเกษตร

รวดเร็วกว่าการให้ปรับเปล่ียนโดยธรรมชาติและ จะต้องสอดคล้องกับวิถีแหง่ ธรรมชาติ และชว่ ยท�ำให้

ล ด ค ว า ม เ สี ย ห า ย ท่ี เ กิ ด ข้ึ น กั บ ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ร ะ บ บ แ ล ะ วัฏจักรธรรมชาติเพิ่มพูนและย่ังยืน

จากการใช้สารเคมีในกระบวนการเพิ่มผลผลิตได้ มากข้ึน สว่ นมติ ิด้านความเปน็ ธรรม เกษตรอินทรีย์

ซ่ึงงานด้านเทคโนโลยีชีวภาพทางการเกษตร ต้ังอยู่บนความสัมพันธ์ท่ีมีความเป็นธรรมระหว่าง

แบ่งออกเป็น ๓ ส่วน ท่ีส�ำคัญ ได้แก่ งานด้าน สิ่งแวดล้อมโดยรวมและสิ่งมีชีวิต รวมท้ังมิติด้าน

พันธุ ศาสตร์โมเลกุล งานด้ านการเพาะเล้ี ยง การดูแลเอาใจใส่ การบริหารจัดการเกษตรอินทรีย์

เน้ือเย่อื พืช และงานการสง่ ถ่ายยนี ต้ อ ง ด� ำ เ นิ น ก า ร อ ย่ า ง ร ะ มั ด ร ะ วั ง แ ล ะ รั บ ผิ ด ช อ บ

เพ่ือปกป้องสุขภาพและความเป็นอยู่ของผู้คนท้ัง

ในปัจจุบันและอนาคตรวมท้ังพิทักษ์ปกป้องสภาพ

แวดล้อมโดยรวมด้วย

ก้าวตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 53
การใชป้ ระโยชนง์ านวจิ ยั และนวตั กรรม

ยุทธศาสตร์การใช้ประโยชนผ์ ลงานวิจยั
และนวัตกรรมเพื่อสรา้ งสังคมสูงวยั
แบบพลงั ผเู้ ฒ่า (Active aging)

หลักการ ก้าวเข้าสู่สังคมสู่วัยแบบพลังผู้เฒ่า มีชีวิตอิสระ มีศักดิ์ศรี มีส่วนร่วมในกิจกรรม
ทางสงั คม และท�ำได้สำ� เรจ็ ด้วยตัวเอง ซ่งึ คนในทกุ ชว่ งวัยมคี ณุ ภาพชวี ิตท่ีดี สามารถด�ำรงชวี ิต
ด้วยตนเองได้อย่างมีคุณค่า และมีกลไกท่ีเอ้ือต่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข พร้อมรับ
สังคมสงู วัย โดยมีกลยุทธแ์ ละแนวทางดังน้ี

zz กลยุทธ์การสร้างนวัตกรรมเพ่ือเสริมสร้าง รูปแบบใหม่ และเกิดนวัตกรรมด้านการเงิน เช่น
ศักยภาพทุกช่วงวั ยเพ่ือรองรับสังคมสูงอายุ ระบบการออมและทางเลือกในการลงทุน เป็นต้น
ค้นคว้าวิจัยเพ่ือสร้างนวัตกรรมและองค์ความรู้หรือ รวมท้ังมีนวัตกรรมระบบหลักประกันทางสังคมและ
แนวปฏิบัติให้กับคนทุกช่วงวัย โดย วัยเด็ก (0-14) ค ว า ม ม่ั น ค ง ใ น ชี วิ ต แ ร ง ง า น น อ ก ร ะ บ บ แ บ บ ใ ห ม่
เ น้ น น วั ต ก ร ร ม แ ล ะ แ น ว ป ฏิ บั ติ เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร จั ด ตลอดจนมีแนวปฏิบัติในการสร้างการยอมรับความ
สวัสดิการและสทิ ธปิ ระโยชนท์ ่ีเอ้ือพอ่ แมม่ เี วลาเล้ียง หลากหลายทางวัฒนธรรม เพราะการเพิ่มข้ึนของ
ดูลูก และสถานพัฒนาเด็กเล็กให้เด็กเล็กสามารถ แรงงานต่างชาติ ผู้สูงอายุ (60+) เน้นนวัตกรรม
เข้าถึงบริการท่ีสมวัย ปรับปรุงคุณภาพการศึกษา ระบบดูแลผู้อายุระยะยาวท่ีใช้ชุมชนเป็นฐานอย่าง
เพ่ือรองรับเทคโนโลยีสมัยใหม่ รวมมีทักษะชีวิต บูรณาการ เพ่ือให้สามารถบริการดูและท่ีครอบคลุม
และความฉลาดทางอารมณ์เพ่ือเติบโตเป็นผู้ใหญ่ ท้ังด้านสุขภาพ/สังคม และสามารถพ่ึงพาตนเอง
ท่ีมีคุณภาพ วัยแรงงาน (15-59) เน้นค้นคว้าวิจัย เช่น สร้างอาชีพท่ีเหมาะสม เป็นต้น อีกท้ังมีระบบ
ในการเพมิ่ ผลติ ภาพแรงงานเพ่อื ชดเชยการลดลงของ การประกันดูแลผู้สูงอายุระยะยาว เพ่ือสร้างหลัก
ก�ำลังแรงงานให้สอดคล้องกับตลาดระบบเศรษฐกิจ ประกันในการรบั บรกิ ารดแู ลระยะยาว

54

แนวทางการสนับสนนุ การใช้ประโยชนว์ จิ ยั และนวตั กรรม
ภายใต้กลยุทธ์สังคมสูงวัยแบบพลังผู้เฒา่ (Active aging)
เพื่อคนทุกชว่ งวัยมคี ณุ ภาพขวี ติ ดขี ้ึน

หลักการ ก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยแบบพลังยกระ ัดบ ัศกยภาพ ้ผูสูงอา ุยตลอดช่วงวัยวัยเดก็ (0-14)
ผู้เฒ่า (Active aging) (มีชีวิตอิสระ
มศี ักดศ์ิ รี มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมทางสงั คม • เน้นนวตั กรรมและแนวปฏิบัติเกย่ี วกับสวสั ดิ การและสิทธปิ ระโยชน์ทเ่ี ออ้ื พ่อแม่มีเวลาเล้ยี งดูลูก
และท�ำได้สำ� เร็จด้วยตัวเอง) และสถานพัฒนาเด็กเล็กให้เดก็ เล็กสามารถเข้าถงึ บรกิ ารท่สี มวยั

ผู้สงู อายุ วยั แรงงาน (15-59)
(60+ )
• คน้ ควา้ วิจัยในการเพ่ิมผลติ ภาพแรงงานเพ่ือชดเชยการลดลงของก�ำลงั แรงงานให้สอดคลอ้ ง
กับตลาดระบบเศรษฐกิจรปู แบบใหม่ และเกิดนวัตกรรมด้านการเงิน เช่น ระบบการออมและทาง
เลอื กในการลงทุน เปน็ ต้น

• มนี วตั กรรมระบบหลักประกนั ทางสังคมและความมัน่ คงในชวี ติ แรงงานนอกระบบแบบใหม่
• มแี นวปฏิบตั ิในการสรา้ งการยอมรับความหลากหลายทางวัฒนธรรมเพราะการเพิ่มขนึ้

ของแรงงานตา่ งชาติ

ผูส้ ูงอายุ (60+)

• จัดระบบดแู ลระยะยาวที่ใช้ชุมชนเปน็ ฐาน เช่น มีผู้ดูแลท่มี มี าตรฐาน
• มีระบบการประกันดูแลผสู้ ูงอายุระยะยาว
• พัฒนาระบบการดแู ลผู้สูงอายโุ ดยชุมชนอยา่ งบรู ณาการ

วยั แรงงาน กลยทุ ธก์ ารใช้ประโยชน์ นวตั กรรม
(15-59) วจิ ัยและนวัตกรรม เพื่อเสริมสร้างศกั ยภาพ
เพื่อรองรับผ้สู ูงอายุ
วัยเดก็ (0-14) Program 8 คนทุกช่วงวยั เพื่อรับ
(ปฐมวยั +วัยเรยี น) สังคมสูง

นวัตกรรมเพื่อพัฒนา นวตั กรรม/แนวปฏบิ ตั ิ สรา้ งนวตั กรรม
โครงสรา้ งพื้นฐานและ ใหม่เพ่ือสร้างความเป็น เพื่อโอกาสทางเศรษฐกจิ
ส่งิ แวดล้อมท่เี ป็นมิตร พลเมอื งอาเซยี นรองรับ
สังคมพหุวฒั นธรรม
ตอ่ ผู้สูงอายุ

นวัตกรรมเพ่ื อความปลอดภัยและลด yy สร้างองค์ความรู้และนวัตกรรม yy พัฒนาสินค้าและบริการท่ีเหมาะสม
ก า ร จั ด ก า ร วั ฒ น ธ ร ร ม ท่ี มี ค ว า ม กบั ผสู้ งู อายุ เชน่ การวจิ ยั ตลาดและ
ความเสี่ยงต่อการบาดเจบ็ หลากหลายอย่างสร้างสรรค์ เช่น นวตั กรรมทางสุขภาพ
ปรับปรุงหลักสูตร เพ่ือหลีกเล่ียง
• การคมนาคมขนส่ง ความขัดแย้งทางประวัติศาสตร์ yy ธุรกิจส�ำหรับผู้สูงอายุ เช่น ธุรกิจ
• ท่ีอย่อู าศัย สร้างความรู้และปรับทัศนคิดท่ีดี บริการท่องเท่ียว ธุรกิจบริการ
• พื้นที่สาธารณะ ตอ่ แรงงานขา้ มชาติ สรา้ งกจิ กรรม สุ ข ภ า พ อ า ห า ร เ พ่ื อ สุ ข ภ า พ
ทางสังคมระหว่างประเทศ เป็นต้น เฟอรน์ เิ จอร์ เครอ่ื งสำ� อาง เครอ่ื งมอื
นวตั กรรมเมอื งทหี่ ลกั Universal Design ทางการแพทย์ วสั ดุกอ่ สรา้ ง

องค์ความรู้และแนวปฏิบัติการมีส่วนร่วม

และยอมรับทางสังคม

• มีนวตกรรมดา้ นบรกิ ารและผลติ ภัณฑท์ งั้ เชิง
สงเคราะห์และเชิงพาณชิ ย์

มนี วตั กรรมใหมๆ่ เพื่อสรา้ งสภาพแวดลอ้ ม

ทางสงั คมและสขุ ภาพอนามัย

• มนี วตั กรรมระบบบริการสุขภาพทีบ่ า้ น
• นวัตกรรมทางการแพทย์

กา้ วต่อไป วช. จะท�ำอะไร 55
การใช้ประโยชนง์ านวจิ ยั และนวตั กรรม

zz กลยุทธ์การสร้างนวัตกรรมเพ่ือโอกาสทาง ผสู้ งู อายุ และมนี วตั กรรมทอ่ี ยสู่ ำ� หรบั ผสู้ งู อายุ เปน็ ตน้
เศรษฐกิจ เน้นการวิจัยตลาดเพ่ือสร้างนวัตกรรม นอกจากน้ีพัฒนาองค์ความรู้หรือแนวปฏิบัติของ
และบริการท่ีเหมาะสมกับผู้สูงอายุ โดยเฉพาะสนิ ค้า การมสี ว่ นรว่ มและยอมรบั ทางสงั คมเพ่อื ใหผ้ สู้ งู อายุ
และบรกิ ารเพ่อื สขุ ภาพสำ� หรบั ผสู้ งู อายุ เชน่ หนุ่ ยนต์ มบี ทบาทในสงั คม และมสี ภาวะอารมณ์ และจติ ใจทด่ี ี
เพ่อื การเฝา้ ดแู ลและตดิ ตอ่ ส่อื สารกบั ญาตหิ รอื แพทย์ รวมท้ังมนี วัตกรรมใหม่ๆ เพ่ือสรา้ งสภาพแวดล้อม
อาหารแปรรูป อาหารเพ่ือสุขภาพ เฟอร์นิเจอร์ ทางสังคมและสุขภาพอนามัยส�ำหรับผู้สูงอายุ
เคร่ืองมือทางการแพทย์ วัสดุก่อสร้างส�ำหรับ เช่น นวัตกรรมบริการทางสังคม โดยเฉพาะบริการ
ผู้สูงอายุ เป็นต้น นอกจากน้ีวิจัยและนวัตกรรม ด้านสุขภาพ มีนวัตกรรมระบบดูแลสุขภาพท่ีบ้าน
เพ่ือสร้างธุรกิจส�ำหรับผู้สูงอายุ เช่น ธุรกิจบริการ รวมท้ังนวัตกรรมทางการแพทย์
ท่องเท่ียว ธุรกิจบริการสุขภาพ อาหารเพ่ือสุขภาพ zz กลยุทธ์การพัฒนาแนวปฏิบัติเพ่ือสรา้ งความ
เฟอร์นิเจอร์ เคร่ืองส�ำอาง เคร่ืองมือทางการแพทย์ เป็นพลเมืองอาเซียนรองรับสังคมพหุวัฒนธรรม
วัสดุก่อสรา้ ง เป็นต้น โดยสร้างองค์ความรู้และนวัตกรรมกระบวนการ
zz ก ล ยุ ท ธ์ พั ฒ น า โ ค ร ง ส ร้ า ง พ้ื น ฐ า น แ ล ะ จั ด ก า ร วั ฒ น ธ ร ร ม ท่ี มี ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย อ ย่ า ง
ส่ิงแวดล้อมที่เป็นมิตรต่อผู้สูงอายุ โดยให้ความ สร้างสรรค์ เช่น ปรับปรุงหลักสูตร เพ่ือหลีกเล่ียง
ส� ำ คั ญ กั บ น วั ต ก ร ร ม เ พ่ ื อ ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย แ ล ะ ล ด ความขัดแย้งทางประวัติศาสตร์ สร้างความรู้และ
ความเสย่ี งต่อการบาดเจ็บ เช่น การคมนาคมขนสง่ ปรับทัศนคิดท่ีดีต่อแรงงานข้ามชาติ สร้างกิจกรรม
ท่ีออกแบบโดยค�ำนึงถึงข้อจ�ำกัดด้านร่างกายของ ทางสังคมระหว่างประเทศ เป็นต้น

56

ยทุ ธศาสตร์การใช้ประโยชน์งานวิจัยและนวตั กรรม
เพ่ือเตบิ โตแบบแบง่ ปันผลประโยชน์รว่ มกนั
(Inclusive growth) และลดความเหล่อื มลำ้�

หลักการ สร้างสังคมแห่งโอกาสอย่างเสมอภาค มีความม่ันคงทางเศรษฐกิจ สังคม
มีการเสริมพลังทางสงั คม

ประเทศไทยยังประสบปัญหาคุณภาพ เ พ ร า ะ ก า ร ส ร้ า ง ค ว า ม ม่ั น ค ง ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ
ในเกือบทุกด้าน ท่ีส�ำคัญได้แก่ คณุ ภาพคน คณุ ภาพ สังคมจะท�ำให้คุณภาพชีวิตดี (ผลลัพธ์) เน่ืองจาก
การศึกษา คุณภาพบริการสาธารณะและบริการ ทุกคนรู้สึกปลอดภัยและสุขสบายที่มีทรัพยากร
สาธารณสุข สังคมไทยยังมีความเหล่ือมล้�ำสูง และสิ่งแวดล้อมท้ังปริมาณและคุณภาพเพียงพอ
ก่อให้เกิดความแตกแยก ซ่ึงทางออกท่ีส�ำคัญทาง กับความต้องการของทุกคน สอง การเสริมสร้าง
หน่ึงคือการศกึ ษาค้นคว้าวิจัยและพฒั นานวัตกรรม ใ ห้ ทุ ก ค น มี ก า ร พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พ ข อ ง ต น เ อ ง
ใหม่ๆ พร้อมมีการน�ำไปใช้ประโยชน์ขยายผล (Empowerment)เพ่อื เขา้ ไปมสี ว่ นรว่ ม(Participation)
เ พ่ ื อ ห า ท า ง อ อ ก ก า ร พั ฒ น า สั ง ค ม คุ ณ ภ า พ แ ล ะ ในการก�ำหนดนโยบาย กฎหมาย หรือกิจกรรมต่างๆ
ความม่ันคงด้วยวิจัยและนวัตกรรม เพ่ือลดความ ในสังคมรว่ มกันได้ จะท�ำให้เกิดทนุ การเมอื ง เพราะ
เ ห ล่ื อ ม ล้� ำ ใ น ทุ ก มิ ติ แ ล ะ ย ก ร ะ ดั บ ก า ร พั ฒ น า คนสามารถควบคุมความรูส้ ึกของการมแี ละไม่มไี ด้
เศรษฐกิ จและสังคมฐานรากแบบมีส่วนร่วม หรอื การได้หรอื ไม่ได้อย่างสมดุล จนท�ำให้สามารถ
เน่อื งจากสงั คมมกี ารเตบิ โตแบบแบง่ ปนั ผลประโยชน์ ปฏิบัติงานให้สามารถบรรลุหน้าท่ีท่ีก�ำหนดไว้ของ
รว่ มกนั (Inclusive Growth) จะสรา้ งสงั คมแหง่ โอกาส แต่ละคนในสังคมได้อย่างสมบูรณ์ สาม คนไทย
อย่างเสมอภาคกันระหว่างคนทุกกลุ่ม ท�ำให้คนทุก ได้รับโอกาสอย่างเสมอภาค (Social Inclusion)
ช่วงวัยมีคุณภาพขีวิตดีข้ึน เอ้ือต่อการอยู่ร่วมกัน จะทำ� ใหเ้ กดิ ทนุ วัฒนธรรม/สทิ ธมิ นษุ ยชน เพราะคน
อย่างมีความสุข ซ่ึงการสร้างสังคมคุณภาพเป็น มอี ัตลักษ์ทางสงั คมและมคี วามสมั พนั ธใ์ นสงั คมทด่ี ี
ก ร ะ บ ว น ก า ร ท่ี จ ะ น� ำ ไ ป สู่ เ ป้ า ห ม า ย ส� ำ คั ญ ข อ ง เน่ืองจากคนสามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีชีวิตท่ีมี
การพัฒนาสังคมภาพรวม คือการสร้างทุนทางสงั คม ความหมาย และสี่ ชุมชนและสังคมเป็นน้�ำหน่ึงใจ
(Societal Capital) และผลลัพธ์ของคุณภาพชีวิต เดียวกัน (Social Inclusion) จะท�ำให้เกิดทนุ สังคม/
ภาพรวมและบุคคล ความมงุ่ ม่นั ทจี่ ะปฏิบตั ิหนา้ ที่ เพราะคนมพี ฤติกรรม
ซ่ึ ง ก ร ะ บ ว น ก า ร ส ร้ า ง สั ง ค ม คุ ณ ภ า พ และกระบวนความคิดท่ีมีความสุขในการด�ำรงชีวิต
ประกอบไปด้วย หน่ึง คนไทยมีความม่ันคงทาง อยู่ในสังคม เน่ืองจากแต่ละคนมีสภาวะทางจิตใจท่ี
เศรษฐกจิ และสงั คม(EconomicandSocialSecurity) สามารถควบคุมอารมณ์หรือแสดงออกทางอารมณ์
จะท�ำให้เกิดทุนเศรษฐกิจเชิงนิเวศให้กับประเทศ ได้ดี

กา้ วตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 57
การใช้ประโยชน์งานวจิ ัยและนวัตกรรม

ถา้ สามารถทำ� ใหส้ งั คมมคี ณุ ภาพได้ จะทำ� ให้ ในกิจกรรมในการพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมมากข้นึ
คนในสังคมมีขีดความสามารถ กระบวนการคิดและ นอกจากน้ีแม้ว่าในแผนฯ 11 และ 12 จะให้ความ
สร้างสรรค์ ความเข้าใจตนเองและผู้อ่ืน มีความคิด ส�ำคัญในการกระบวนการสร้างสังคมคุณภาพท้ัง
เชิงวิพากษ์ (Critical thinking) สามารถเปล่ียน 4 ด้าน แต่แนวทางและมาตรการส่วนใหญ่จะ
จากโลกของฉันมาสู่การเป็นโลกของเรา ไม่ตกเป็น เน้นหนักไปท่ีการพัฒนาคนไทยมีความมั่นคงทาง
เหย่ือของการคิดตามๆ กันไป (Victim of group เศรษฐกิจและสังคม และการเสริมสร้างให้ทุกคน
thinking) มีความสามารถ การรับรู้ และปรับใช้ มีการพัฒนาศักยภาพของตนเอง ซ่ึงผลการพัฒนา
เทคโนโลยที ่ีเกิดใหม่ (Emerging technology) และ ท่ีผ่าน พบว่าปัญหาความยากจนลดลง คนสว่ นใหญ่
เทคโนโลยที ่ีเปน็ จุดเปลย่ี น (Disruptive technology) เข้าถึงบริการของรัฐในเชิงปริมาณ และปัจจุบัน
อย่างเท่าทัน ท�ำให้สังคมไทยสามารถจัดการกับ ไ ด้ พ ย า ย า ม ป รั บ ป รุ ง ก า ร เ ข้ า บ ริ ก า ร ข อ ง รั ฐ ใ น เ ชิ ง
ผลกระทบจากกระแสโลกาภิวัตน์ ภาวะข้ามแดน คุณภาพมากข้ึน นอกจากน้ี ประชาชนทุกภาคส่วน
การจัดระเบียบโลกใหม่ได้อย่างทันท่วงที รวมท้ัง ไ ด้ เ ข้ า ไ ป มี ส่ ว น ร่ ว ม ใ น ก า ร ตั ด สิ น ใ จ ใ น กิ จ ก ร ร ม
ท�ำให้สังคมมีความย่ังยืนและยอมรับความแตกต่าง หลากหลายเร่ืองมากข้ึน แต่สังคมยังไม่มีคุณภาพ
หลากหลาย เพราะปัญหาความเหล่ือมล้�ำยังไม่ได้รับการแก้ไข
อยา่ งไรก็ตามท่ีผ่านมา การพัฒนาคุณภาพ ได้อย่างสมบูรณ์ เรายังขาดมาตรการและแนวทาง
ทางสังคมให้ความส�ำคัญกับการพัฒนาคนไทยให้มี ในการขับเคล่ือน Social Inclusion และ Social
ความม่ันคงทางเศรษฐกิจและสังคม และการเสริม Cohesion
สร้างให้ทุกคนมีการพัฒนาศักยภาพของตนเอง ดังน้ัน กลยุทธ์และแนวทางในการน�ำ
ซ่ึงสะท้อนได้จากการวิเคราะห์แผนพฒั นาเศรษฐกิจ องค์ ความรู้ผลงานวิ จั ยและนวั ตกรรมท่ี น� ำไป
และสังคมแห่งชาติฉบับท่ี 3-10 ให้ความส�ำคัญ มาใช้ประโยชน์เพ่ือท�ำให้สังคมเติบโตแบบแบ่งปัน
กับการท�ำให้คนไทยมีศักยภาพในการสร้างรายได้ ผลประโยชน์ร่วมกัน (Inclusive growth) และลด
เข้าถึงบริการของรัฐ และมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ความเหล่ือมล้�ำมีดังน้ี

58

แนวทางการสนบั สนนุ การใชป้ ระโยชนจ์ ากผลงานวิจัยและนวัตกรรม
ภายใตก้ ลยทุ ธ์เพ่ือสร้างเติบโตแบบแบ่งปันผลประโยชนร์ ว่ มกัน
(Inclusive Growth) เพ่ือลดความเหลือ่ มล้ำ�

ทนุ ทางสังคม (Societal Capital)

ทุนเศรษฐกจิ เชงิ นิเวศ ทุนวัฒนธรรม/สทิ ธมิ นษุ ยชน

Process สังคมคณุ ภาพ (Social Quality)

Outcome Quality of Life

ความมน่ั คง ทรพั ยากรส่ิงแวดลอ้ ม ปลอดภัยสบาย ชีวติ ท่มี คี วามหมาย อตั ลักษณ์ทางสังคม คนไทยไดร้ ับ
ทางเศรษฐกิจ ความสัมพันธ์ในสังคม โอกาสอย่าง
และสังคม ความสามารถปฏิบัติ Quality of Life สว่ นบคุ คล เสมอภาค
งานให้บรรลหุ น้าที่ มีพฤตกิ รรมและ
เสริมสรา้ งให้ ที่กำ� หนด สามารถควบคมุ อารมณ์ กระบวนความคิดที่มี ชมุ ชนและสังคม
ทกุ คนมกี าร ความรสู้ กึ ม/ี ไมม่ ไี ดอ้ ยา่ ง ความรู้สึก ความสุขในการด�ำรง เป็นน้ำ� หนึ่ง
พัฒนาศักยภาพ ชีวติ ในสังคม ใจเดียวกนั
ของตนเอง สมดลุ ย์

ทุนการเมอื ง ทุนสังคม/ความมงุ่ มัน่ ทีจ่ ะปฏิบัติ

กลยุทธ์การใช้ประโยชน์ หลักการ สร้างสงั คมแหง่ โอกาส
วิจัยและนวัตกรรม อย่างเสมอภาค มีความม่ันคง
Program 9a & 9b ทางเศรษฐกิจสังคม มีการเสริม
พลังทางสงั คม

คนไทยได้รับโอกาส
อยา่ งเสมอภาค

เสริมสรา้ งให้ทุก ชมุ ชนและสงั คมเป็น • ความไว้ว่างใจรฐั บาลและองค์กรของรฐั
คนมกี ารพัฒนา น้�ำหนึ่งใจเดียวกนั สถาบนั ของรัฐ
ศักยภาพของ
คนไทยมีความมัน่ คง • ความไว้วางใจคนอื่นในสังคม
ตนเอง ทางเศรษฐกิจ • การชว่ ยเหลอื ผู้อ่ืน หรือหลกั การปฏบิ ตั ิ

• เพิ่มโอกาสใหผ้ มู้ ีรายได้ตำ่� (40% ลา่ ง) • ทุกคนเข้าใจเคารพในสิทธิของทกุ คน ท่ีเห็นแก่ประโยชน์ของผู้อ่นื เปน็ ทต่ี ง้ั
ให้เข้าถงึ บรกิ ารรฐั ท่ีมคี ุณภาพและมีอาชพี • เคารพในหลักนิติธรรม ไมม่ ใี ครอยู่เหนือ • มีสังคมเช่อื มโยงเครอื ข่ายในชุมชน

• พัฒนา SMEs/SMLs กฎหมาย ที่อยอู่ าศัย
• พัฒนาเศรษฐกจิ ชมุ ชนเพื่อขจดั วงจร • เป็นชมุ ชนหรอื พื้นทท่ี ่ที กุ คนพอใจทจ่ี ะ
• พัฒนาศักยภาพคนทกั ษะความรู้และ
ความยากจน และพึ่งตนเองได้ ปฏบิ ตั ิตอ่ กนั ด้วยความเคารพ สามารถดำ� รงชวี ิตอยา่ งมีคุณคา่
• ปรับปรงุ กฎหมายให้เกษตรกรยากจน • ทกุ คนทุกเพศทกุ วยั มีสิทธิเข้าสู่ตลาด
• ยกระดับคณุ ภาพการศึกษาและการเรียน
เขา้ ถงึ และใชป้ ระโยชน์ทด่ี ิน แรงงานอยา่ งเทา่ เทยี ม รวมท้ังส่งเสริม รู้ตลอดชวี ติ
• CSR/SE ใหเ้ กดิ คณุ ภาพในการทำ� งาน เชน่ เงนิ เดอื น
• ยกระดบั คุณภาพระบบค้มุ ครองทางสังคม และสิทธิประโยชนท์ ีเ่ ปน็ ธรรม มีเส้นทาง • ลดปัจจยั เส่ียงด้านสุขภาพ
อาชีพชัดเจน เปน็ ตน้ • เพ่ิมประสิทธภิ าพการบริหารจัดการระบบ
ใหก้ บั ผ้มู ีรายไดต้ ำ่� • ปรบั คา่ นยิ มคนไทยให้มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม
• จดั หาโครงสร้างพื้นฐานท่เี หมาะสม จิตสาธารณะ สุขภาพและปรบั ระบบการเงินการคลงั
ดา้ นสุขภาพ
กับประชากรทกุ กลมุ่ • ชุมชนมีส่วนรว่ มในการออกความเหน็
และพัฒนา เชน่ การจัดสวัสดกี าร บรกิ าร
และจัดการทรพั ยากรชมุ ชน
• กระจายบริการภาครัฐ การศึกษา
สาธารณสุขและสวสั ดกิ าร
• ชุมชนแกไ้ ขปัญหาดว้ ยการวจิ ัย และ
ออกแบบเพ่ือพัฒนาพื้นท่ี

กา้ วตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 59
การใช้ประโยชน์งานวิจัยและนวตั กรรม

zz กลยุทธ์การแก้ไขปัญหาท้าทายและยกระดับ เพ่ือสร้างนวัตกรรม องค์ความรู้ และแนวปฏิบัติ
การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฐานรากให้ย่ังยืน ท่ีจะท�ำให้เกิดผลการการพัฒนาคุณภาพในสังคม
และม่นั คงทกุ มติ ิด้วยวิจัยและนวัตกรรมท่ีสนบั สนนุ และมีสว่ นท�ำให้ลดความเหล่ือมล้�ำในสงั คมได้ดังน้ี
ก า ร ขั บ เ ค ล่ ื อ น ก า ร พั ฒ น า ค น ไ ท ย มี ค ว า ม ม่ั น ค ง {{ Social Inclusion ด้วยการท�ำให้ทกุ คนเขา้ ใจ
ทางเศรษฐกิจและสังคม (Economic Security)
และการเสริมสร้างให้ทุกคนมีการพัฒนาศักยภาพ เคารพในสิทธิของทุกคน, เคารพในหลัก
ของตนเอง (Empowerment) ทเ่ี ช่อื มโยงกบั มาตรการ นติ ิธรรม ไมม่ ใี ครอยูเ่ หนอื กฎหมาย, เปน็ ชุมชน
และแนวทางการพฒั นาของยทุ ธศาสตรก์ ารเสรมิ สรา้ ง หรือพ้ืนท่ีท่ีทุกคนพอใจท่ีจะปฏิบัติต่อกันด้วย
และพัฒนาศักยภาพของมนุษย์และยุทธศาสตร์ ความเคารพ, ทุกคนทุกเพศทุกวัยมีสิทธิเข้าสู่
การสร้างความเป็นธรรมและลดความเหล่ือมล้�ำ ตลาดแรงงานอย่างเท่าเทียม รวมท้ังส่งเสริม
ในสงั คม ภายใต้แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี 12 และกรอบ เกิดคุณภาพในการท�ำงาน เช่น เงินเดือนและ
แผนพฒั นาฯ ฉบบั ท่ี 13 ท่ีเช่ือมโยงยุทธศาสตร์ชาติ สิทธิประโยชน์ท่ีเป็นธรรม มีเส้นทางอาชีพ
20 ปี โดยเน้นการแกไขปัญหาความยากจนและการ ชัดเจน เป็นต้น
สร้างศักยภาพให้ทุกคนสามารถเข้ามามีส่วนร่วม {{ Social Cohesion ด้วยการท�ำให้ประชาชน
ในการพัฒนาประเทศ อาทิ การลดปัญหาความ มี ค ว า ม ไ ว้ ว่ า ง ใ จ รั ฐ บ า ล แ ล ะ อ ง ค์ ก ร ข อ ง รั ฐ
เหล่ือมล้�ำในการจ้างงานในภาคการผลิต การสร้าง สถาบันของรัฐ รวมท้ังมีความไว้วางใจคนอ่ืน
นวัตกรรมเพ่อื เพมิ่ โอกาสใหผ้ มู้ รี ายได้ต่�ำ (40% ล่าง) ในสังคม ส่งเสริมให้เกิดการช่วยเหลือผู้อ่ืนๆ
ใหเ้ ขา้ ถึงบรกิ ารรฐั ท่ีมคี ณุ ภาพและมอี าชพี , วิจัยและ หรือหลักการปฏิบัติท่ีเห็นแก่ประโยชน์ของ
พัฒนา SMEs/SMLs, วิจัยและนวัตกรรมเพ่ือขจัด ผอู้ ่นื เปน็ ท่ตี ้งั รวมท้งั มสี งั คมเช่อื มโยงเครอื ขา่ ย
วงจรความยากจน เศรษฐกิจชุมชนและพ่ึงตนเองได้ ในชุมชนท่ีอยูอ่ าศัย
เศรษฐกิจฐานราก, ปรับปรุงกฎหมายให้เกษตรกร zz กลยุทธ์นวัตกรรมทางกฎหมายเพ่ือลดความ
ยากจนเข้าถึงและใช้ประโยชน์ท่ีดิน, ศึกษากลไก เหล่ือมล้�ำในทุกมิติและสร้างความเป็นธรรมและ
เพ่อื ยกระดับคณุ ภาพระบบค้มุ ครองทางสงั คมให้กับ ความสามัคคีในสังคม ต้ังแต่กระบวนการสร้าง
ผู้มีรายได้ต่�ำ, ค้นคว้านวัตกรรมเพ่ือสร้างโครงสร้าง กระบวนการบังคับใช้ นิติวิทยาศาสตร์ท่ียุติธรรม
พ้ืนฐานท่ีเหมาะสมกับประชากรทุกกลุ่ม, ลดปัจจัย และโปร่งใสแบบมีส่วนร่วมของประชาชน และเพ่ิม
เ ส่ี ย ง ด้ า น สุ ข ภ า พ เ พิ่ ม ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ก า ร บ ริ ห า ร โอกาสใหป้ ระชาชนทกุ คนสามารถเขา้ ความยุติธรรม
จัดการระบบสุขภาพและปรับระบบการเงินการคลัง ร ว ม ท้ั ง มี ก า ร วิ จั ย แ ล ะ พั ฒ น า ร ะ บ บ ป ร ะ เ มิ น ผ ล
ด้านสุขภาพ, ชุมชนมีส่วนร่วมในการออกความเห็น กฎหมายใหเ้ ปน็ กลไกการประเมนิ ผลแบบมสี ว่ นรว่ ม
และพฒั นา เชน่ การจัดสวัสดิการ บรกิ าร และจัดการ จากประชาชนและโปร่งใสท่ีใช้กับการประเมินผล
ทรัพยากรชุมชน กระจายบริการภาครัฐ การศึกษา ท้ังท่ีเป็นกฎหมายใหม่ รวมถึงการปรับปรุงและ
สาธารณสุขและสวัสดิการ ชุมชนแก้ไขปัญหาด้วย โละกฎหมาย กฎ ระเบียบเก่าๆ ท่ีเป็นอุปสรรค
การวิจัย และออกแบบเพ่อื พฒั นาพ้นื ท่ี เป็นต้น ต่อการพัฒนาประเทศและสร้างความเหล่ือมล้�ำ
zz กลยุทธก์ ารพฒั นาด้านสงั คมและมนษุ ยอ์ ยา่ ง ในสังคมให้เป็นกลไก
รอบด้านด้วยวิจัยและนวัตกรรมเพ่อื สรา้ งมาตรการ zz กลยุทธ์การคาดการณ์สถานการณ์ทิศทาง
และแนวทางการพัฒนา Social Inclusion and ทางสังคมในอนาคต (Future Social Direction
Cohesion โดย ใหน้ กั สงั คมศาสตรแ์ ละมนษุ ยศ์ าสตร์ Foresight) ของโลก และผลกระทบต่อทิศทาง
รวมท้ังนักวิจัยข้ามศาสตร์ ผนึกก�ำลังกันศึกษาวิจัย การพฒั นาสังคมของไทยในอนาคต

60

ยทุ ธศาสตร์เพิ่มขดี ความสามารถในการแขง่ ขัน
พ่ึงพาตนเอง และขับเคลือ่ นประเด็นเร่งดว่ นของ
ประเทศ

zz กลยุทธ์การแก้ไขปัญหาเรง่ ด่วนของประเทศเพ่ือให้สามารถจัดการและฟ้ ืนตัวอย่างมปี ระสิทธิภาพ
(Resilience) ต่อการเกิดภาวะวิกฤติเรง่ ด่วนของประเทศ ประเทศไทยต้องเผชิญกับปัญหาวิกฤติเร่งด่วน
ของประเทศ ตัวอยา่ งเชน่ ปัญหาการแพรร่ ะบาดของ โควิด-19 เป็นต้น วช. มีนโยบายท่ีจะน�ำผลงานวิจัย
และนวัตกรรมพัฒนาต่อยอดและใช้ประโยชน์เพ่ือบรรเทาปัญหาเรง่ ด่วนของประเทศ โดยองค์ความรู้ วิจัย
และนวัตกรรมมีดังน้ี

{{ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า แ ล ะ ล ด ผ ล ก ร ะ ท บ โควิด-19 รวมท้ังการวิจัยเชิงนโยบาย

จ า ก ก า ร ร ะ บ า ด ข อ ง โ ร ค โ ค วิ ด - 1 9 เพ่ือผลกระทบทางเศรษฐกิจ สังคม

ท้ั ง ด้ า น ก า ร แ พ ท ย์ ส า ธ า ร ณ สุ ข และการศึกษา รวมถึงชีวิตความเป็นอยู่

เศรษฐกิจ และสังคม ให้ความส�ำคัญ ข อ ง ป ร ะ ป ร ะ ช า ช น ท่ี เ กิ ด จ า ก วิ ก ฤ ติ

กับการวิจัยและพัฒนาวัคซีน เวชภัณฑ์ โควิด-19

อุปกรณ์ ชุดตรวจวินิจฉัย เคร่ืองมือ {{ เตรียมความพร้อมรับภัยภิบัติรูปแบบ

ทางการแพทย์ และอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวข้อง ต่างๆ เช่น สถานการณ์น้�ำท่วม และ

กับลด บรรเทา และแก้ไขปัญหาวิกฤติ อ่ืนๆ เป็นต้น

ก้าวต่อไป วช. จะท�ำอะไร 61
การใช้ประโยชน์งานวิจัยและนวัตกรรม

แนวทางการสนบั สนนุ การใชป้ ระโยชน์งานวิจัยและนวตั กรรม
ภายใต้กลยุทธ์เพ่ือเพ่ิมขดี ความสามารถในการแขง่ ขัน
พึ่งพาตนเอง ลดการน�ำเข้า

หลกั การ ระบบเศรษฐกจิ hi-tech
ด้วยวิจยั และนวัตกรรม

ระบบโลจิสติกส์ตั้งแต่ ระบบขนส่ง ผ ลิ ต วั ส ดุ ชั้ น สู ง ด้ า น พ ลั ง ง า น
คลังสินค้า และบรหิ ารจดั การ พลังงานทดแทนและวัสดุตั้งต้น
เพ่ือพัฒนาอตุ สาหกรรม

ยานยนต์สมัยใหม่และอิเล็กทรอนิกส์ อตุ สาหกรรม เทคโนโลยคี วามมนั่ คงทางทหาร
อัจฉริยะ รองรับสังคมผู้สูงอายุและ Non-BCG ต�ำรวจ นิติวิทยาศาสตร์ และ
เปน็ มิตรกบั สงิ่ แวดล้อม ด้ า น อ ว ก า ศ เ พ่ื อ ต อ บ โ จ ท ย์
(P10a) อตุ สาหกรรมอวกาศยุคใหม่

ประเด่นเร่งดว่ น กลยทุ ธก์ ารใชป้ ระโยชน์ วทิ ยาการ
(P17) วิจัยและนวัตกรรม คอมพิวเตอร์ ห่นุ ยนต์
ปัญญาประดิษฐ์ ดจิ ิทัล
เพ่ือความสามารถในการแข่งขนั
Program 10,17 (P10c)

yy การระบาดโรคโควดิ -19 yy ดิจิทัลเพ่ื อระบบแพลตฟอร์ม
yy ปญั หาภยั พิบตั ิ นำ�้ ทว่ มฉับพลนั (สรา้ ง Big data) เพ่ือการสร้าง
yy ฯลฯ ตามนโยบายรฐั บาล ระบบนิเวศทางเศรษฐกิจและ
ธรุ กจิ นวตั กรรม
อตุ สาหกรรม BCG
(P10b) yy ร ะ บ บ อั ต โ น มั ติ แ ล ะ หุ่ น ย น ต์
อเิ ลก็ ทรอนกิ สอ์ จั ฉรยิ ะ เพ่ือสรา้ ง
คลสั เตอร์อตุ สาหกรรม

yy เกษตรและอาหาร yy พลงั งาน วัสดแุ ละเคมชี ีวภาพ
yy สขุ ภาพและการแพทย์ yy ก า ร ท่ อ ง เ ท่ี ย ว แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ

สรา้ งสรรค์

62

zz กลยุทธ์ส่งเสริมการพัฒนา 4 สาขายุทธศาสตร์ให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ซ่ึงเป็นหน่ึงในกลไก
การขับเคล่ือนโมเดลเศรษฐกิจ BCG (เศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว)
ในกลุ่มอุตสาหกรรมเป้าหมาย ได้แก่ อุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร อุตสาหกรรมสุขภาพและการแพทย์
อุตสาหกรรมพลังงานและวัสดุชวี ภาพ จึงมีเป้าหมายการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรมดังน้ี

{{ ผลิตภัณฑ์อาหาร เคร่ืองส�ำอางและ ด้านเทคโนโลยีการผลิตรวมท้ังส่งเสริม

เวชส�ำอางเพ่ือเสริมสร้างสุขภาวะท่ีดี เ ท ค โ น โ ล ยี เ พ่ ื อ ก า ร ส ร้ า ง ป ร ะ โ ย ช น์

ของประชากรทุกช่วงวัย ซ่ึงโจทย์วิจัย จากวั สดุเหลือใช้ (Waste2Profit)

เน้นการใช้วัสดทุ ่ีมาจากทางการเกษตร/ ท่ี ค ร อ บ ค ลุ ม ก า ร แ ป ร รู ป วั ส ดุ เ ห ลื อ ใ ช้

ผ ลิ ต ผ ล พ ล อ ย ไ ด้ แ ล ะ เ ป็ น ไ ป ต า ม เ ป็ น พ ลั ง ง า น ( W a s t e 2 E n e r g y )

ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร จ า ก ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร การแปรรูปวัสดุเหลือ ใช้เป็นวัสดุมูลค่า

ขนาดเล็กและขนาดกลางท้ังในระดับ เพ่ิม (Waste2Material) การจัดการ

พ้ืนท่ีและในระดับประเทศและถูกไปใช้ วัสดุเหลือใช้ข้ันสุดท้ายอย่างเหมาะสม

ประโยชนด์ ้านพาณชิ ยแ์ ละอุตสาหกรรม (Waste2Land) และการกำ� หนดนโยบาย

{{ อุตสาหกรรมเกษตรและเทคโนโลยี เพ่ือการจัดการวัสดุเหลือใช้อย่างย่ังยืน

ชีวภาพ เพ่ือช่วยส่งเสริมและพัฒนา (Waste2Policy) เพ่ือเป็นการยกระดับ

อุ ต ส า ห ก ร ร ม เ ก ษ ต ร แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี อุ ตสาหกรรมเช้ือเพลิงชีวภาพและ

ชวี ภาพ การปรบั ปรุงผลติ ภาพ นวตั กรรม เคมีชีวภาพไทยให้ก้าวสู่อุตสาหกรรม

ผลิตภัณฑ์และรูปแบบธุรกิจสิ่งแวดล้อม ท่ีมีศักยภาพเชิงเศรษฐกิจและน�ำพา

ท่ี ร อ ง รั บ ก า ร เ กิ ด ข้ึ น ข อ ง ส ถ า น ก า ร ณ์ ประเทศให้หลุดพ้นจากกับดักประเทศ

“ปรกติใหม่” เพ่อื เพิ่มประสิทธภิ าพการ รายได้ปานกลางในอนาคต

ให้บริการ การปรับปรุงมาตรฐานและ {{ การแพทย์ สุขภาพ และสาธารณสุข

ระบบคณุ ภาพ เพ่อื มุ่งสคู่ วาม ย่ังยืนของ เพ่ือสนับสนุนการแก้ไขปัญหาท้าทาย

อุตสาหกรรม ด้านสังคม พร้อมท้ังยกระดับการพฒั นา

{{ เ ช้ื อ เ พ ลิ ง ชีว ภ า พ แ ล ะ เ ค มีชีว ภ า พ สั ง ค ม อ ย่ า ง ย่ั ง ยื น ใ น ป ร ะ เ ด็ น ด้ า น

เพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากร การแพทย์ สุขภาพและสาธารณสุข

ตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular และความม่ันคงทุกมิติ

economy) เสริมสร้างความเข้มแข็ง

ก้าวต่อไป วช. จะท�ำอะไร 63
การใชป้ ระโยชนง์ านวจิ ัยและนวตั กรรม

zz กลยทุ ธก์ ารใชป้ ระโยชนง์ านวจิ ยั และนวตั กรรมเพ่อื ขบั เคล่อื นเศรษฐกจิ ทั้งรูปแบบเศรษฐกจิ non-BCG
ในกลมุ่ อตุ สาหกรรมเปา้ หมาย ไดแ้ ก่ อตุ สาหกรรมยานยนตแ์ ละชน้ิ สว่ น อตุ สาหกรรมไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
อุตสาหกรรมช้ินส่วนอวกาศยาน อุตสาหกรรมหุ่นยนต์อัตโนมัติ และระบบโลจิสติกส์ภาคอุตสาหกรรม
ภาคเกษตร และภาคบริการ จึงมีเป้าหมายท่ีจะน�ำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใชป้ ระโยชน์ดังน้ี

{{ ด้านดิจิทัลเป็นการพัฒนาศักยภาพ {{ ด้านไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ สท์ ส่ี ามารถ

พ้ืนฐานท่ีเป็นโครงสร้างดิจิทัล (Digital พั ฒ น า ไ ป สู่ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ อั จ ฉ ริ ย ะ

Infrastructure) โดยการใช้เทคโนโลยี โ ด ย เ น้ น ด้ า น ก า ร ผ ลิ ต วั ส ดุ ท่ี ส า ม า ร ถ

ดจิ ทิ ลั ในการสรา้ งระบบแพลตฟอรม์ เพ่อื น�ำไปประยุกต์ใช้ในเชิงอุตสาหกรรม

ให้เกิดขอ้ มูล (Big Data) เพ่อื น�ำไปสูก่ าร เชน่ วัสดดุ ้านพลังงาน พลังงานทดแทน

วิเคราะห์ข้อมูลและสร้าง ระบบนิเวศ เพ่อื นำ� ไปใชภ้ าคอตุ สาหกรรม นอกจากน้ี

ทางเศรษฐกจิ (Ecosystem) ภายใตธ้ รุ กจิ ยงั ใหค้ วามสำ� คญั กบั วสั ดตุ ้งั ตน้ ทม่ี สี มบตั ิ

นวัตกรรม (Innovation Business) เหมาะสมต่อการน�ำไปประยุกต์ใช้ใน

{{ ด้ า น หุ่ น ย น ต์ แ ล ะ ร ะ บ บ อั ต โ น มั ติ ภาคอุตสาหกรรมเพ่อื ทดแทนการนำ� เขา้

ในความส�ำคัญกับการวิจัยและพัฒนา จากต่างประเทศ

แพลตฟอร์มเทคโนโลยีและโมเดล {{ อวกาศท่ีสามารถผลิตและคิดค้นใหม่

หนุ่ ยนตอ์ ตุ สาหกรรม (industrial Robot) เพ่อื ใช้งานข้นึ เอง และความม่นั คงเพ่อื

หุ่นยนต์เคล่ือนท่ี (Mobile Robot) ป้องกันประเทศ ท่ีสามารถผลิตและ

รวมท้ังหุ่นยนต์ให้บริการและหุ่นยนต์ คิดค้นเทคโนโลยีใหม่เพ่ือใช้งานข้ึนเอง

ท�ำงานเฉพาะทาง รวมท้ังหุ่นยนต์และ เ น้ น ใ น ส่ ว น ข อ ง ง า น วิ จั ย ท่ี ม า จ า ก

ระบบอัตโนมัติท่ีส่งเสริมการถ่ายทอด ผู้ใช้งานจริงและสามารถต่อยอดในเชิง

เทคโนโลยี พาณิชยไ์ ด้

{{ ด้านยานยนต์และช้ินส่วนที่พัฒนาไปสู่ {{ พั ฒ น า ร ะ บ บ โ ล จิ ส ติ ก ส์ ภ า ค

ยานยนต์สมยั ใหม่ อาทิ ยานยนต์ไฟฟา้ อุ ต ส า ห ก ร ร ม ภ า ค เ ก ษ ต ร แ ล ะ

โดยเน้นการออกแบบ กระบวนการผลิต ภาคบริการ ท่ีน�ำไปสู่การลดต้นทุน

ประกอบ การใช้เทคโนโลยีทันสมัย โลจิสติกส์ เพ่ิมประสิทธิภาพโครงข่าย

การกกั เกบ็ พลงั งาน การพฒั นามาตรฐาน โลจิสติกส์ รวมท้ังการบริหารจัดการ

ท่ี เ ก่ี ย ว ข้ อ ง ท้ั ง ใ น ร ะ ดั บ ช้ิ น ส่ ว น แ ล ะ โลจิสติกส์ได้อย่างย่ังยืน นอกจากน้ี

ผลิตภัณฑ์ และการพัฒนานวัตกรรม ยังได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีวัสดุขั้นสูง

เพ่ือเพ่ิมมูลค่าและ เพ่ิมโอกาสทาง เ พ่ ื อ ผ ลิ ต วั ส ดุ ท่ี ส า ม า ร ถ ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้

การแข่งขันตามบริบทของโลก ได้แก่ ในเชิงอุตสาหกรรม เช่น ด้านพลังงาน

สงั คมผสู้ งู อายุ และการค�ำนงึ ถึงพลังงาน การแพทย์ ยานยนต์ และเกษตร เป็นต้น

และส่ิงแวดล้อม ในภาคอุตสาหกรรม

ยานยนต์และอิเล็กทรอนิกส์

พลกิ โฉม วช.

การขบั เคลอ่ื นการใช้ประโยชน์งานวจิ ัยและนวตั กรรม
เชงิ เป้าหมายยุทธศาสตร์สู่ความสำ� เรจ็

กา้ วต่อไป วช. จะท�ำอะไร 65
พลิกโฉม วช.

การขับเคลอ่ื นการใช้ประโยชน์ วทน.
ตลอดเส้นทางการบรหิ ารจัดการทนุ วจิ ัย
และนวตั กรรมเชงิ เป้าหมายยทุ ธศาสตร์
ในรปู แบบใหม่ บนบทบาทของ วช.
(R&D Impact Pathway)

หลักการของการขับเคล่ือนกรอบวิจัย ประชาชน พนักงานของรัฐ/ข้าราชการ สามารถ
แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม เ ชิ ง เ ป้ า ห ม า ย ยุ ท ธ ศ า ส ต ร์ ใ ห้ มี น�ำผลงานวิจัย เทคโนโลยี นวัตกรรม และแนวคิด
การใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรมจนเกิด แนวปฏิบัติใหม่ๆ ไปใช้ในการพัฒนาประเทศ
ผลกระทบคือ การน�ำเป้าหมายยุทธศาสตร์ส�ำคัญ ยิ่งไปกว่าน้ันยังท�ำให้เกิดเครือข่ายคลัสเตอร์ ซ่ึงท�ำ
ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ม า เ ป็ น ก ร อ บ วิ จั ย แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม ใ ห้ เ กิ ด ก า ร พั ฒ น า อ ง ค์ ค ว า ม รู้ แ บ บ ต่ อ ย อ ด แ ล ะ
จะท�ำให้การขับเคล่ือนการใช้ประโยชน์งานวิจัย มีการใชป้ ระโยชน์อยา่ งย่ังยืน สดุ ท้ายเกิดผลกระทบ
และนวัตกรรมสามารถหนุนเสริมการขับเคล่ือน ต่ อ ก า ร เ ติ บ โ ต เ ศ ร ษ ฐ กิ จ สี เ ขี ย ว แ ล ะ ค า ร์ บ อ น ต่� ำ
ยุทธศาสตร์ส�ำคัญของประเทศให้ตามเป้าหมาย สร้างเกษตรมูลค่ าสูงเป็นมิตรกั บส่ิงแวดล้ อม
ท่ีก�ำหนด ปัจจุบัน วช. ได้ปรับปรุงและพัฒนา เพ่ิมขีดความสามารถในการแข่งขัน ลดความ
เคร่ืองมือและกลไกท่ีมีอยู่เดิม พร้อมท้ังพัฒนา เหล่ือมล้�ำเข้าสู่สังคมคุณภาพแบ่งปัน มีสังคม
ข้ึนมาใหม่และรับมอบโอนงานจากหน่วยงานอ่ืนๆ สงู วัยแบบพลังผเู้ ฒา่ รวมท้ังรองรบั SDGs ท่ีเช่อื มโยง
เ พ่ื อ เ ช่ื อ ม โ ย ง ร ะ ห ว่ า ง ผู้ ผ ลิ ต ผ ล ง า น วิ จั ย แ ล ะ กับ OKR ภายใต้ยุทธศาสตร์และนโยบาย อววน.
นวัตกรรมกับผู้ใช้ประโยชน์ในมิติวิชาการ นโยบาย พ.ศ. 2563-2570 และสามารถตอบสนองเป้าหมาย
พาณชิ ย/์ เศรษฐกิจ และชุมชน/สงั คม จนเกิดผลลัพธ์ ยุทธศาสตร์ 20 ปี และแผนส�ำคัญของประเทศ
คือ ความส�ำเร็จของการถ่ายทอดวิจัยและนวัตกรรม ได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ล
สู่ผู้ใช้ประโยชน์จริง ท�ำให้ทุกภาคส่วนต่างๆ ได้แก่
นักวิชาการ เกษตรกร ผู้ประกอบการ ผู้น�ำชุมชน

66

เส้นทางการบริหารจัดการทุนการใชป้ ระโยชน์วิจยั
และนวัตกรรมเชิงยทุ ธศาสตร์ จากการสรา้ ง
สู่ผลกระทบ (Impact Pathway)

ลงทุนวิจัย ผลงานวิจยั ใช้ประโยชน์ผลงานวิจัย

ร้อยละ 1.5 ของ GDP (เทคโนโลยี นวัตกรรม (เชงิ วิชาการ นโยบาย
องคค์ วามรู้ ) พาณชิ ย์ และชุมชน/สงั คม)

การใช้ประโยชน์วจิ ัยและ 1. องค์ความรู้ ผลงานวิจัย เทคโนโลยี กลไกถ่ายทอดต่อยอด
และนวัตกรรม ท่ีมีความพร้อมใช้
นวัตกรรมเชิงยุทธศาสตร์ ทางเทคโนโลยี และ/หรอื ทางสังคม ขยายผลสใู่ ชป้ ระโยชน์
(TRL/SRL) และถกู นำ� ไปใชป้ ระโยชน์
• เติบโตสีเขียวสู่เศรษฐกจิ คาร์บอนต�ำ่ , ตลาดวิจัย
Zero Waste (P7) 2. คมู่ อื เครอ่ื งมอื /เทคโนโลยี ผลติ ภณั ฑ์ • วันนักประดิษฐ์
ต้นแบบ • Thailand Research Expo
• เกษตรมูลค่าสูง เป็นมิตรกบั • ผลงานสู่เวทโี ลก
• สง่ิ แวดลอ้ ม แหลง่ อาหารโลก (P7) 3. มีระบบ ICT และฐานข้อมูลเพ่ือหนุน • ศูนย์จดั การความรู้การวิจยั
• สงั คมสงู วัยแบบพลังผเู้ ฒา่ เสริมให้เกดิ การใชป้ ระโยชน์ พื้นท่ี (area-based)
(Active aging) (P8) • KM RC, LIMEC, CBR เครอื ขา่ ยวจิ ยั
• เตบิ โตแบบแบง่ ปนั ผลประโยชนร์ ว่ มกนั 4. นกั วิจยั ชมุ ชน/วศิ วกรทางสงั คม/
นวัตกร ภูมภิ าค ศูนยว์ จิ ยั ชุมชน
(Inclusive growth) ลดความเหลอ่ื มลำ�้ 5. ร ะ บ บ ติ ด ต า ม แ ล ะ ป ร ะ เ มิ น ผ ล ก า ร • การวิจัยส่ิงประดิษฐ์และนวัตกรรม
(P9)
• เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน ใช้ประโยชน์งานวิจัยและนวัตกรรม สายอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา
พึ่งพาตนเอง และประเด็นเร่งด่วน ก่อนการด�ำเนินโครงการ ระหว่าง • วศิ วกรทางสังคม
(P17, P10a, P10b, 10c) ด�ำเนินโครงการ และหลังด�ำเนิน ประเดน็ (issue-based) ตวั อยา่ งเชน่
โครงการเสร็จส้นิ • สงู วัยแบบพลงั ผ้เู ฒา่
• BCG/Non-BCG
• SDGs

Ecosystem

• บญั ชีส่ิงประดิษฐ์
• NRIIS
• ดชั นีการวิจยั ประเทศ
• มาตรฐานการวิจัย

ก้าวตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 67
พลิกโฉม วช.

ผลลัพธ์ ผลกระทบ

• องค์ความรู้/ผลงานวิจัยย่ืนจด เศรษฐกจิ ตัวอย่างเชน่ ยุทธศาสตร์ 20 ปี
ทรัพยส์ ินฯ และผลงาน วทน. และ • ร า ย ไ ด้ เ ก ษ ต ร ท่ี ร่ ว ม โ ค ร ง ก า ร
ส่ิงประดิษฐ์ขึ้นบัญชีนวัตกรรมและ • มสี ังคมสูงวัยแบบพลงั ผู้เฒ่า
บญั ชสี ่งิ ประดษิ ฐ์ 150,000 บาทต่อครวั เรอื นต่อปี • ล ด ค ว า ม เ ห ล่ื อ ม ล�้ ำ เ ข้ า สู่ สั ง ค ม
• ชุ ม ช น น วั ต ก ร ร ม พ่ึ ง ต น เ อ ง ไ ด้
• เครอื ขา่ ยพันธมติ รและความรว่ มมอื คุณภาพแบง่ ปัน
• ค ว า ม ส� ำ เ ร็ จ ถ่ า ย ท อ ด วิ จั ย แ ล ะ 1,000 ชุมชน/ปี • เศรษฐกจิ เติบโตสีเขยี วคารบ์ อนต�ำ่
• ยกระดับรายไดช้ ุมชน • การเกษตรมูลค่าสูงเป็นมิตรกับ
นวตั กรรมจากผผู้ ลติ (Supply Side) • มูลค่าเศรษฐกิจสร้างสรรค์ฐาน
สู่ผู้ใช้ประโยชน์ (Demand Side) สง่ิ แวดล้อม
เกิดการใช้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ ทุน ทรัพยากร วัฒนธรรมเพิ่มขึ้น • SDGs
ชมุ ชน/สังคม นโยบาย 10% ต่อปี • เพิ่มขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
• ตน้ แบบ ชมุ ชนเขม้ แขง็ ดว้ ยวจิ ยั และ
นวตั กรรม สงั คม ตวั อย่างเชน่ ผู้สงู อายุ GOAL
(ท่มี อี ายุเกิน 60 ปี)
ค�ำนวณจาก • 80% มีสุขภาพดพี ่ึงพาตวั เองได้
• มสี วสั ดกิ ารสงั คม เงนิ ออม สขุ ภาพ
ผลตอบแทนทางเศรษฐกจิ • ใช้ประโยชน์นวัตกรรมการด�ำรง
และสังคมจากการลงทุนวจิ ัย
ชีวิตได้ 80%
(ศึกษาค่าเฉล่ียอัตราส่วนผลประโยชน์ • คนทุกวัยใช้ชีวิตร่วมกันในสังคม
ต่อตน้ ทุน)
อย่างมีคุณภาพ มีแรงยึดเหน่ียว
ทางสังคม และผู้สูงอายุใช้ชีวิต
ไดอ้ ย่างเตม็ ภาคภูมิ
• มีเมืองท่ีใช้หลักการ Universal
Design

ส่งิ แวดลอ้ ม ตวั อยา่ งเช่น
• น�ำขยะกลับมาใชเ้ พิ่มข้นึ 10% ต่อปี
• ลดปรมิ าณขยะครวั เรอื น 10% ตอ่ ปี
• ลดจ�ำนวนวันท่ีมีปริมาณ PM2.5

เกินค่ามาตรฐานในพ้ืนท่เี ส่ยี งสูง
• เ พ่ิ ม สั ด ส่ ว น ก า ร ใ ช้ พ ลั ง ง า น

หมุนเวยี น 40% และ
• ลดความเข้มการใช้พลังงาน 40%

กลไกขับเคลือ่ น

เพ่ือสรา้ งผลประโยชน์ร่วมในทกุ ระดบั

ของประเทศ วช. จึงต้องมกี ลไก

ขบั เคลอ่ื นการใช้ประโยชน์ผลงานวจิ ัย

และนวัตกรรมดังนี้ คอื

กา้ วตอ่ ไป วช. จะทำ� อะไร 69
พลิกโฉม วช.

พัฒนายกระดับระบบเครอื ข่ายนวัตกรรมให้เอ้ือต่อ
การใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม

(วช. พัฒนาต่อยอดจากกลไกเดิมของ วช. เช่น เครือข่ายสัมมาชีพ เครือข่ายภูมิภาค วช. เครือข่าย
กับหน่วยงานในพื้นท่ี ซ่ึงเน้นการท�ำงานร่วมกันภายใต้วัฒนธรรมการท�ำงานที่แตกต่างระหว่างผู้มีส่วนได้
สว่ นเสยี ในเครอื ขา่ ย เป็นต้น)

ความก้าวหน้าในการพัฒนาผลงานวิจัย พร้อมท้ังสนับสนุนกิจกรรมวิจัยให้น�ำองค์ความรู้
และนวัตกรรมสู่การใช้ประโยชน์จะเป็นผลมาจาก เทคโนโลยีและสิ่งประดิษฐ์ ไปใช้ประโยชน์แล้ว
ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ที่ เ ห นี ย ว แ น่ น ร ะ ห ว่ า ง ผู้ มี ส่ ว น ไ ด้ ยังต้องท�ำหน้าท่ีสนับสนุนกระบวนการมีส่วนร่วม
ส่วนเสียท่ีเกี่ยวข้องที่ต้องท�ำหน้าท่ีของตนเองใน ทุ ก ภ า ค ส่ ว น เ พ่ ื อ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม สั ม พั น ธ์ เ ค รื อ ข่ า ย
ระบบนวัตกรรม แม้ว่า วช. จะให้ความสำ� คัญกับการ ทางนวัตกรรมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียท่ีเกี่ยวข้อง
เช่ือมโยง ด้านอุปทานหรือผู้ผลิตผลงานวิจัยและ (Innovation Cluster) ท�ำให้เกิดการแลกเปลี่ยน
นวัตกรรม (Supply side) โดยสถาบันการศึกษาและ เรยี นรูจ้ นเกิดการต่อยอดองค์ความรูใ้ นเชงิ วิชาการ
สถาบันวิจัย ท�ำหน้าท่ีสร้างและพัฒนาองค์ความรู้ และเกิดการใช้ประโยชน์ในมิติเศรษฐกิจ สังคม
เทคโนโลยี และนวัตกรรม และด้านอุปสงค์หรือ ส่ิงแวดล้อม นโยบายอย่างต่อเน่ืองและย่ังยืน
ผู้ใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม (Demand ปัจจุบัน วช. ให้ความส�ำคัญกับการสรา้ งเครอื ข่าย
Side) โดย บุคคล ครวั เรอื น หมบู่ า้ น/ชุมชน ภาคธรุ กจิ ชุมชน และมีแนวทางจะขยายผลไปสู่ จังหวัด
เอกชน ภาครัฐ/ราชการแล้ว กลุ่มจังหวัด ประเทศ รวมท้ังในอนาคตอันใกล้
แตใ่ นระบบนวตั กรรมการเช่อื มโยงระหวา่ ง หากเครอื ข่ายนวัตกรรมประเทศเข้มแขง็ อาจขยาย
ผู้ ผ ลิ ต แ ล ะ ผู้ ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์ ไ ม่ เ พีย ง พ อ ใ น ก า ร ไปสู่ CLMVT อาเชียน และโลกอย่างเต็มรูปแบบ
ขบั เคล่อื นการใชป้ ระโยชนผ์ ลงานวจิ ยั และนวตั กรรม เพ่ือขับเคล่ือนการพัฒนาประเทศในสู่เป้าหมาย
ต้องอาศยั ผมู้ สี ่วนได้ส่วนเสยี อ่ืนในระบบนวัตกรรม ข อ ง ก า ร เ ป็ น เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ส ร้ า ง คุ ณ ค่ า แ ล ะ สั ง ค ม
เชน่ หนว่ ยงานในพ้นื ที่ ภาคเอกชน และประชาสงั คม เดินหน้าอยา่ งย่งั ยนื ต่อไป
โดย วช. นอกจากจะมีหน้าท่ีในการให้ทุนวิจัย
เพ่อื การพฒั นาองค์ความรู้ เทคโนโลยี สง่ิ ประดิษฐ์

70

พัฒนายกระดับระบบเครือข่าย Innovation ให้เป็นกลไก
สรา้ งความเข้มแขง็ ต่อยอด เกดิ มลู คา่ จากภายใน
กระจาย ทั่วถึง ย่ังยนื และเช่อื มโยงสู่โลก

นโยบายรัฐบาลและหน่วยงานกลาง
และหนว่ ยงานในภูมภิ าคและจงั หวัด

Innovation Cluster

Supply Side ชมุ ชน 77 จังหวัด 18 กลมุ่ จงั หวดั

เป็นกลไกในการขับเคล่ือนการพัฒนา
วจิ ยั และนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์

เป็นกลไกในการขับเคล่ือนการพัฒนา
วจิ ัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์

ระบบของหน่วยงาน/องวคชก์ . รร่วมกับหน่วยงานรัฐเครือข่ายสัมมาชีพ/เครือข่าย วช.
ทั้งภาครฐั และเอกชนทด่ี แู ลพื้นท่ี

เศรษฐกิจสรา้ งคณุ ค่าและ
สงั คมเดินหนา้ อย่างยง่ั ยนื

เศรษฐกิจสร้างสรรค์/ หลุดพ้น
ท่องเทยี่ ว Middle Income Trap

เศรษฐกิจฐาน ประเทศ
องค์ความรู้/ส่งออก
พัฒนาอยา่ ง พัฒนาแล้ว
เศรษฐกิจอตุ สาหกรรม ย่ังยืน
ฐานแรงงาน/สง่ ออก
สังคมคณุ ภาพ
เศรษฐกิจอตุ สาหกรรม (ลดความเหลื่อมลำ้� )
ฐานแรงงาน/ทดแทนน�ำเข้า

เศรษฐกจิ เกษตรกรรม/ ยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี (2561-2580)
เน้นลงทุนโครงสรา้ งพื้นฐาน นโยบายส�ำคญั ของรัฐบาล เชน่ BCG หลงั โควดิ -19
นโยบาย ยทุ ธศาสตร์ อว. แผนด้าน วทน. ของประเทศ
แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาตฉิ บบั ท่ี 1-11 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาต1ิ 2-15

2502 2515 2528 2541 2554 2559/2560 2564 2580

ก้าวตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 71
พลกิ โฉม วช.

วัฒนธรรม/ค่านิยม/ทุนทางสังคม เครอื ขา่ ยการผลติ สินคา้ และ
วช. รว่ มกบั หนว่ ยงานรฐั เครอื ขา่ ยสมั มาชขพี อ/งเคชรุมอื ชขนา่ ยในวพชื้น. ท่ี
บรกิ ารของประเทศ

• เหลอื บรโิ ภคในชมุ ชนสง่ ออกสตู่ ลาด
ในประเทศและตลาดตา่ งประเทศ

• จะมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจในการ
เลือกใช้องค์ความรู้เทคโนโลยีและ
สิง่ ประดษิ ฐ์

• ศักยภาพและความสามารถในการ
ผลติ ของชมุ ชนประเทศอน่ื ๆ รวมถงึ
ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร
ของประเทศ

ประเทศไทย CLMVT อาเซยี น Demand Side

บคุ คล ครวั เรอื น หมบู่ า้ น เอกชน ผใู้ ช้

โลก ประโยชน์ เพ่ือพัฒนาชมุ ชน จงั หวัด

กลุ่มจังหวัด ประเทศไทยเข้มแข็ง

พ่ึงตนเอง ก้าวหน้า

Innovation Cluster

นอกจากนี้ วช. ยังให้ความส�ำคัญกับปัจจัย สอง เครือข่ายวิจัยและนวัตกรรมระดับประเทศ
ที่มอี ิทธิพลต่อการท�ำหน้าท่ีของผู้มสี ่วนได้ส่วนเสยี การแพร่กระจายขององค์ ความรู้ เทคโนโลยี
กลุ่มนี้ ประกอบด้วย ส่ิงประดิษฐ์ต้นแบบพร้อมใช้ไปในชุมชนอ่ื นๆ
ในระบบนวัตกรรมประเทศด้วย
หน่ึง นโยบายรัฐบาลและหน่วยงานกลาง และ สาม เ ค รื อ ข่ า ย ก า ร ผ ลิ ต สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร
หน่วยงานในภูมิภาคและจังหวัด ได้แก่ ยุทธศาสตร์ ของประเทศจะส่งผลต่อสินค้าและบริการท่ีเหลือ
ชาติ 20 ปี แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ บ ริ โ ภ ค ส่ ง อ อ ก สู่ ต ล า ด ใ น ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ต ล า ด
ภาคร่วมและระดั บภาค จั งหวั ด กลุ่มจั งหวั ด ต่างประเทศ
การขับเคล่ือนโมเดลเศรษฐกิจ BCG และแผน ส ่ี ศักยภาพและความสามารถในการผลิต
ปฏิบัติการ วช. ภายใต้นโยบายและยุทธศาสตร์การ ของท่ีอ่ืนๆ รวมถึงความต้องการสินค้าและบริการ
อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมเพ่ือการ ของท่ีอ่ืนในประเทศและต่างประเทศ
พฒั นา พ.ศ. 2563-2570 โดยท้ังหมดต้องสอดคล้อง
กับ SDGs และ SEP

72

โครงสรา้ งการปฏบิ ัติงาน
(Implementation Structure) วช.

Supply side 01แต่งต้ังคณะท�ำงานประสานความร่วมการใช้ประโยชน์
ผลงานวจิ ยั และนวัตกรรมเชงิ เปา้ หมายยทุ ธศาสตร์
ใชป้ ระโยชน์(วิชาการ)

กจิ กรรม/กระบวนการ วช. ร่วมมือ Stakeholders/Tech Seeker
(ภาครัฐ/ผู้กำ� หนดนโยบาย (จังหวัด กอ.รมน. กปร.) ภาคเอกชน/
Demand Driven / เพ่ิมความ ผปู้ ระกอบการ SMEs/ชมุ ชน/ผูป้ ระกอบการSML/ประชาชนทั่วไป /
ต้ อ ง ก า ร ผ ล ง า น วิ จั ย จ า ก ปั ญ ห า
บรบิ ทชมุ ชน เกษตรกร

02ป ร ะ ชุ ม ร ะ ห ว่ า ง ว ช . ประเดน็ พัฒนา (Issue based)
ห น่ ว ย ง า น ใ น พ้ื น ท่ี แ ล ะ
สถาบันการศึกษา เพ่ือถ่ายระดับ • การเติบโตสเี ขยี วส่เู ศรษฐกจิ คาร์บอนตำ�่ , Zero Waste (P7)
กรอบวิจัยทง้ั ในระดับประเด็นพัฒนา • ประเด็นเร่งด่วน/สร้างผลิตก�ำลังคน วทน. วิจัยขั้นแนวหน้า
และพ้ืนท่ี หลักการ/แนวคิดการใช้
ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม และพ้ืนฐาน (P1, P5)
เครือขา่ ย • สังคมสูงวยั แบบพลงั ผูเ้ ฒ่า (P8)
• เติบโตแบบแบ่งปันผลประโยชน์ร่วมกันลดความเหล่ือมล้�ำ
03พฒั นาโจทยว์ จิ ยั /painpoint
(กอ่ นจดั ทำ� ขอ้ เสนอโครงการ (P9a,b)
วช. ต้องลงพ้ืนท่ีเพ่ือศึกษาข้อมูล • เพ่ิมขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั พ่ึงพาตนเอง ลดการนำ� เขา้
เ บ้ื อ ง ต้ น / ก� ำ ห น ด ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ,
Checking Knowledge Stock, (P7, P10a,b,c)
กระบวนการน�ำส่งองค์ความรู้ และ
คา่ หวงั พร้อมตวั ช้วี ัดความส�ำเรจ็ ชุ ม ช น / พ้ื น ท่ี เ น้ น ผา่ น ชุ ม ช น / พ้ื น ท่ี เ น้ น
เครือขา่ ยสัมมาชีพ เครือข่ายสัมมาชีพ

06หลังได้รับทุนจาก วช. กลไกเชือ่ มสพู่ ้ืนที (Area-based)
(พัฒนาชดุ ความรพู้ รอ้ มใช้ KM, RC, LIMEC, CBR, เครอื ข่ายวจิ ัยภมู ภิ าค, RIN,
และกระบวนการน�ำส่งองค์ความรู้
ให้เหมาะสมกับบริบทของพ้ื นท่ี/ วศิ วกรทางสังคม
กล่มุ เปา้ หมาย
04วช. จัดท�ำแผนจ�ำนวนองค์ความรู้พร้อมใช้พร้อมพ้ืนท่ี/ชุมชน/กลุ่มเป้าหมาย
07ประเมนิ ผลความสำ� เรจ็ ตาม ท่ีต้องการและน�ำเสนอ สกสว. เพ่ือรับการจัดสรรงบประมาณ (ในลักษณะ
ค่าคาดหวังท่ีตั้งไว้ จัดทำ� กลุ่มโครงการแบบประเด็นพัฒนา (Issue based) หรอื การพัฒนาพ้ืนท่ี (Area-based)
Research/Policy brief นำ� สง่ วช.
05จดั ท�ำ MOU ระหวา่ ง วช. หนว่ ยงานในพ้ืนท่ี ผู้ผลติ
ผใู้ ช้ประโยชน์

วช. ร่วมมอื Stakeholders/Tech Provider (สถาบนั การศึกษา,
เครือขา่ ยวิจยั ภูมภิ าค, สถาบนั วิจยั และนวัตกรรม)
ตอบโจทย์การพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอ้ มสมดลุ ท่วั ถงึ ยัง่ ยนื มน่ั คง

08วช. ตดิ ตามและประเมนิ ประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ลทง้ั ดา้ น supply side และ
demand side ทัง้ ในระดบั โครงการ แผนงาน และภาพรวมท่ตี อบเป้าหมาย
เชิงยุทธศาสตร/์ SROI

กา้ วต่อไป วช. จะทำ� อะไร 73
พลกิ โฉม วช.

Demand side ข้ันตอนที่ 1 แต่งต้ังคณะท�ำงานประสานความรว่ มมือการใชป้ ระโยชน์
ผลงานวิจัยและนวัตกรรมเชิงเป้าหมายยุทธศาสตร์เป็น ผู้ก�ำกับดูแล
ใช้ประโยชน์ (นโยบาย เศรษฐกิจ, แ ล ะ บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ก า ร ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์ ผ ล ง า น วิ จั ย แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม
สังคม/ชุมชน) เพ่ือก�ำหนดแผน ขับเคล่ือน และติดตามประเมินผลแผนปฏิบัติการ
การใช้ประโยชน์งานวิจัยและนวัตกรรมเชิงเป้าหมายยุทธศาสตร์
กจิ กรรม/กระบวนการ เพ่อื หนนุ เสรมิ การขบั เคล่อื นการพฒั นาประเทศใหเ้ ปน็ ไปตามเปา้ หมาย
เนน้ Demand Driven ท่ีก�ำหนด

02ประชมุ ระหวา่ ง วช. หนว่ ยงาน ข้ันตอนที่ 2 ขับเคล่ือนแผนปฏิบัติการฯ โดยจัดประชุมระหว่าง วช.
ในพ้ืนท่ีและชุมชนหรือกลุ่ม ท้ังผู้ใช้ประโยชน์ (Demand side/Tech Seekers) และผู้ผลิตหรือ
เป้าหมาย เพ่ือช้ีแจ้งวัตถุประสงค์ ผู้มีผลงานวิจัยและนวัตกรรม (Supply side/Tech Providers)
และหลักการแนวคิดการใช้ประโยชน์ เพ่ือช้ีเเจงวัตถุประสงค์และหลักการ พร้อมถ่ายระดับแผนปฏิบัติการ
ผลงานวิจัยและนวัตกรรม เครอื ข่าย การใชป้ ระโยชน์งานวิจัยและนวัตกรรมฯ

03พฒั นาโจทยว์ จิ ยั /pain point ข้นั ตอนที่ 3 ลงพ้นื ท่ีเพ่อื เป็นพ่เี ล้ียงให้ผู้ผลิตผลงานวิจัยและนวัตกรรม
ร่วมกับสถาบัน การศึกษา พั ฒ น า ข้ อ เ ส น อ โ ค ร ง ก า ร ท่ี เ น้ น ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ก า ร ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์
(ก่อนด�ำเนินโครงการ ต้องให้ข้อมูล ผลงานวิจัยและนวัตกรรมจากพ้ืนท่ี/กลุ่มเป้าหมาย (Demand Driven)
เบอ้ื งตน้ เกย่ี วกบั พ้ืนทแ่ี ละชมุ ชน รวมทงั้ โดยศกึ ษาขอ้ มลู เบ้อื งต้น ก�ำหนดกล่มุ เปา้ หมาย ตรวจสอบผลงานวิจัยฯ
ความตอ้ งการ) อาจมี In kind หรือ ก� ำ ห น ด ก ร ะ บ ว น ก า ร น� ำ ส่ ง / ถ่ า ย ท อ ด อ ง ค์ ค ว า ม รู้ สู่ ผู้ ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์
in cash พร้อมท้ังก�ำหนดค่าคาดหวังพร้อมตัวช้ีวัดปัจจัยน�ำเข้า กระบวนการ
ผลผลิต ผลลัพธ์ และผลกระทบโครงกร (ถ้ามี) ความร่วมมือจาก
06ขณะด�ำเนินการโครงการ ผู้ใช้ประโยชน์ (In kind และ In cash)
อ�ำนวยความสะดวก
ข้ันตอนที่ 4 จัดท�ำแผนจ�ำนวนโครงการพร้อมองค์ความรู้พร้อมใช้
พ้นื ท่ี/ชุมชน/กล่มุ เปา้ หมายท่ีต้องการใชผ้ ลงานวิจัย กรอบงบประมาณ
(ท้ังในลักษณะประเด็นพฒั นา (Issue based) และพ้ืนท่ี (Area-based)
เพ่อื น�ำเสนอ สกสว.

ข้นั ตอนที่ 5 จัดท�ำ MOU ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ พ้นื ท่ี ผู้ใชป้ ระโยชน์
ผู้รบั ประโยชน์

ข้ันตอนที่ 6 ผู้ผลิตและผู้รับประโยชน์ พรอ้ มหน่วยงานในพ้นื ท่ีด�ำเนิน
โครงการ

ข้ันตอนท่ี 7 ผู้ผลิตผลงานวิจัยและนวัตกรรมประเมินผลโครงการ
ตามค่าคาดหวังท่ีต้ังไว้ และจัดท�ำ Policy brief and Research brief

ข้ันตอนท่ี 8 ติดตามประเมินประสิทธิภาพ ประสิทธิผล พร้อมความ
คุ้มค่า (SROI) ท้ังด้าน Supply side และ Demand side ท้ังในระดับ
โครงการ กล่มุ โครงการ (ประเด็นพฒั นา) และภาพรวมท่ีตอบเป้าหมาย
เชิงยุทธศาสตร์

74 ัพฒนา วทน. แบบย้อนก ัลบPlan
(S&T&I Reverse Engineering Development)
ระบบการตดิ ตาม ระบบนวัตกรรม (Innovation System) ท่ีขับเคล่ือน
และประเมนิ การบริหารจัดการวิจัยและนวัตกรรมบนหลักปรัชญา
ประสิทธภิ าพ ของเศรษฐกจิ พอเพียง
และประสิทธิผล
ความคุ้มคา่ ปัจจยั นำ� เขา้ กระบวนการ ผลผลติ
พร้อมวิเคราะห์
Macro-Micro การประเมินประสทิ ธภิ าพ
Impact Link
การเช่ือมโยงการบริหารจดั การวจิ ยั
ระบบการตดิ ตามประเมิน และนวตั กรรมดา้ นอปุ สงค์และอปุ ทาน
ประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ล
โครงการ/กลมุ่ โครงการ พัฒนา วทน. แบบเส้นตรง
การใช้ประโยชนผ์ ลงาน (R&T&I Development Linear)
วจิ ยั และนวัตกรรมในระดับ
โครงการและกลมุ่ โครงการ • วเิ คราะหร์ ะดับผลงานวจิ ยั และ
นวัตกรรมสกู่ ารใช้ประโยชน์ โดย
TRL จัดทำ� แผนท่กี ระจายโครงการ
และองค์ความรทู้ ว่ั ประเทศ

• การวิเคราะห์ผลการวิจยั และ
นวตั กรรมบน Matric ระหวา่ ง

หว่ งโซอ่ ปุ ทาน และ outcome
mapping or R&D pathway
• สำ� รวจความเหน็ ผใู้ ห้ประโยชน์

(ผผู้ ลติ ) และผใู้ ชป้ ระโยชน์ (ผบู้ รโิ ภค)
เพ่ือตติ ตามและประเมนิ ผลเตม็ รปู แบบ
• พัฒนาระบบประเมนิ ผลความคมุ้ คา่
ออนไลน์ (Online) โดยผู้ผลิตและ
ผู้ใช้ประโยชน์

กระบวนการมสี ่วนรว่ มผ่านเครอื ขา่ ยนวัตกรรม

Act

กา้ วตอ่ ไป วช. จะท�ำอะไร 75
พลิกโฉม วช.

ระบบการติดตามประเมนิ ผลงานวิจยั และนวตั กรรมสู่
การใช้ประโยชนจ์ นสรา้ งผลลพั ธ์และผลกระทบในระดับโครงการ

และกลมุ่ โครงการ (ประเด็นพัฒนา/พื้นที)่

Do

กระบวนการมสี ว่ นรว่ มผ่านเครือขา่ ยนวตั กรรม

Demand and Supply side

ใชป้ ระโยชน์ ผลลัพธ์ ผลกระทบ

Demand Driven การประเมนิ ประสทิ ธิผล

• วิชาการ เครือข่ายคลสั เตอร์สู่ บทบาทของผมู้ สี ่วนไดส้ ว่ นเสยี
• นโยบาย การเช่ือมโยง D&S ในระบบนวตั กรรมตอ่ การ
• เศรษฐกจิ ในระบบนวัตกรรม พัฒนาประเทศ ต่อยอด
• สังคม องค์ความรู้ ขยายผลการใช้
• ส่งิ แวดล้อม • องค์ความร/ู้ ผลงาน วทน. ประโยชน์ตอ่ เน่อื ง
ย่นื จดทรัพย์สนิ ฯ และ
ผลย้อนกลับเพ่ือการ สง่ิ ประดษิ ฐข์ น้ึ บญั ชนี วตั กรรม การพัฒนาใหเ้ ตบิ โต
พัฒนาตอ่ ยอด และบัญชีสิ่งประดิษฐ์ อยา่ งสมดลุ ทว่ั ถงึ ยงั่ ยนื มน่ั คง
กระบวนการมีสว่ นรว่ ม • เศรษฐกจิ สีเขยี วแข่งขนั ได้
ผ่านเครอื ขา่ ยนวตั กรรม • ผลงานวจิ ัยตพี ิมพ์ • สังคมคุณภาพ (คณุ ภาพ
• ผปู้ ระกอบการ/ชมุ ชน/
ชวี ติ ความเป็นอยู่ดีข้ึน และ
เกษตรกรไดเ้ ทคโนโลยีและ ลดความเหล่อื มล�ำ้ )
แนวคิดใหม่ๆ • สงิ่ แวดลอ้ ม (คุณภาพ
• ข้อมลู ประกอบการกำ� หนด อนุรกั ษ์ทรัพยากร
นโยบายและความเห็น ครม. ใชป้ ระโยชน)์

ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจจากการสนบั สนุนใหเ้ กิดการใชป้ ระโยชน์
(ศึกษาค่าเฉล่ยี อตั ราส่วนผลประโยชนต์ ่อตน้ ทุน โดยใชก้ ารประเมินผลมูลคา่
ทางสงั คม (SROI)

Check

76

หลกั การตดิ ตามประเมนิ ผลการใชป้ ระโยชน์ การประเมนิ ผลหลงั จากดำ� เนนิ การเสรจ็ สนิ้
งานวิจัยและนวัตกรรม วช. จะใชใ้ นการติดตาม และ ไปแล้วประมาณ 3-5 ปี และ 5-10 ปี (Act or Follow
ประเมนิ ผลเชงิ พฒั นา (Developmental Evaluation) up Evaluation) เป็นกระบวนการของการวิเคราะห์
ซง่ึ เนน้ การวดั ผลเชงิ ประจกั ษต์ ามความจรงิ เพ่อื แกไ้ ข ปัญหาและอุปสรรค หรือ R = Report/Reflection/
ข้อผิดพลาดหรือข้อบกพร่อง และใช้ประโยชน์จาก Resolution และ L= Learning เปน็ กระบวนการถอด
การติดตามและประเมินผล โดยผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย บทเรียนจากการน�ำแผนสู่การปฏิบัติเพ่ือท�ำให้เกิด
รว่ มมือกันด�ำเนินการติดตามและประเมินผล ประสิทธิผลและความย่ังยืนได้ดีข้ึนเร่ือยๆ ซ่ึงการ
การวางแผน (Planning) ต้องมีการวาง เรียนรู้สามารถได้มาจากเอกสาร การศึกษาต้นแบบ
ระบบการติดตามประเมินผลก่อนน�ำแผนสู่การ เพ่ือแบบปฏิบัติท่ีดี (Best Practice) และบทเรียน
ปฏิบตั ิ (Ex-ante Evaluation) อยา่ งมีคุณภาพ ซ่ึงจะเกิดจากการแลกเปล่ียนเรียนรู้ในกลุ่มของ
การน�ำแผนสู่การปฏิบตั ิ (Do/Implemen- ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เพ่ือส�ำรวจตรวจสอบว่าอะไร
tation) ซ่ึงเป็นการประเมินผลท่ีในขณะท่ีปฏิบัติ ท่ีส�ำเร็จและอะไรท่ีล้มเหลว น�ำไปเป็นข้อมูลสร้าง
งาน (On-going Evaluation) ย่ิงไปกว่าน้ัน วช. นวัตกรรมเพ่ือเสนอแนวทางพัฒนาและยกระดับ
จะใชห้ ลักการ MERL M = Monitoring เป็นข้นั ของ (Enhance) แผนงาน/โครงการ/ยุทธศาสตร์ ไปสกู่ าร
การติดตามใหแ้ ผนงาน/โครงการใหด้ �ำเนนิ การอยา่ ง คิดใหม่ ท�ำใหม่ และมีผลลัพธใ์ หม่ ต่อยอดไปเร่อื ยๆ
มปี ระสทิ ธภิ าพตามตวั ชว้ี ดั ปจั จัยนำ� เขา้ กระบวนการ (Over time/Spiral Effect) ท่ีเรยี กว่าย้อนกลับสกู่ าร
ผลผลิต และอยา่ งมีประสิทธผิ ลตามตัวช้ีวัดผลลัพธ์ ปรบั ปรุงแผน (Act)
และผลกระทบหรือวัตถุประสงค์ท่ีต้ังไว้ท้ังในเชิง นอกจากน้ี วช. จะประเมินผลในลักษณะ
ปริมาณ Macro-Micro Impact Link ท้ังในลักษณะประเด็น
การประเมินผลหลังจากท่ีน�ำแผนสู่การ พัฒนา (Issue based Evaluation) ต้ังแต่ระดับ
ปฏิบัติ (Post Implementation) เป็นการประเมิน โครงการ กลุ่มโครงการ และยุทธศาสตร์ และพ้ืนท่ี
ผลวัตถุประสงค์ของแผนงาน/โครงการท่ีออกแบบ (Area based Evaluation) ต้ังแต่ระดับชุมชน จังหวัด
ปฏิบตั ิ หรอื การประเมนิ ผลเม่อื โครงการเสรจ็ สน้ิ แล้ว ภาค และประเทศ
(Check/ Ex-post Evaluation/E = Evaluation)

ก้าวต่อไป วช. จะท�ำอะไร 77
พลิกโฉม วช.

กรอบประเมนิ ผลเป้าหมาย/ตวั ชีว้ ัดของโครงการทีเ่ ช่อื มโยง
เป้าหมาย/ตวั ชว้ี ดั ของแผนประเทศในระดบั ตา่ งๆ

แผนระดับท่ี 1 แผนระดบั ท่ี 2 แผนระดบั ที่ 3 การปฏบิ ตั จิ รงิ

ยทุ ธศาสตร์ชาติ แผนฯ สศช. แผนแมบ่ ท แผนระดับ แผนระดับ แผนระดบั กอง/ โครงการ
20 ปี แผนปฏิรูป, นโยบาย กระทรวง กรม กลมุ่ โครงการ (ทป่ี ฏบิ ตั ใิ นพ้ืนทจ่ี รงิ )

Macro-Micro Link Impact Evaluation

การออกแบบ ่คาJKPI ผลกระทบ การออกแบบค่า การออกแบบค่า การออกแบบค่า การออกแบบค่า
คาดหวังผลกระทบ การวิเคราะห์ Log Frame คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ

ประเด็นพัฒนา/พื้นที่ การออกแบบ ่คา การ ิวเคราะ ์ห Log Frame การออกแบบค่า การ ิวเคราะ ์ห Log Frame การออกแบบค่า การ ิวเคราะห์ Log Frame การออกแบบ ่คา ผลลพั ธ์
JKPI คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ

JKPI ผลผลิต การออกแบบ ่คา การออกแบบค่า การออกแบบ ่คา การออกแบบ ่คา การวิเคราะห์ Log Frame
คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ คาดหวังผลกระทบ

การออกแบบ กิจกรรม
ของนักวางแผน ปัจจยั นำ� เข้า

การประมาณ การประมาณ การประมาณ
การใชง้ บประมาณ
การใชง้ บประมาณ การใชง้ บประมาณ

เสนอส�ำนัก
งบประมาณ

การเชอ่ื งโยงผลกระทบระหวา่ ง กลมุ่ โครงการ (ประเดน็ พัฒนา/พื้นท่)ี
และยทุ ธศาสตร์ส�ำคัญของประเทศ

78

Issue based Evaluation ผลผลิต ผลลัพธ์

ประเดน็ พัฒนา เศรษฐกจิ • องค์ความรู้/ผลงานวิจัย/ • ผลงานวจิ ยั ยน่ื จดทรพั ยส์ นิ ฯ
เทคโนโลยแี ละนวตั กรรม แ ล ะ ส่ิ ง ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ ขึ้ น บั ญ ชี
• เตบิ โตสีเขียว สูเ่ ศรษฐกจิ คารบ์ อนตำ�่ , นวตั กรรมและบญั ชี
Zero Waste • คมู่ อื /เครอ่ื งมอื /เทคโนโลย/ี
ผลติ ภัณฑ์ตน้ แบบ สงิ่ ประดษิ ฐ์
• เกษตรมลู คา่ สงู เปน็ มติ รกบั สงิ่ แวดลอ้ ม • เครอื ขา่ ยพันธมติ ร
แหล่งอาหารโลก • ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร / ชุ ม ช น / และความรว่ มมือ
เกษตรกรได้เทคโนโลยีและ • ความส�ำเร็จถ่ายทอดวิจัย
• สงั คมสูงวยั แบบพลังผู้เฒา่ แนวคดิ ใหมๆ่
(Active aging) และนวตั กรรมจากผผู้ ลิต
สผู่ ้ใู ชป้ ระโยชน์

• องค์ความร/ู้ แนวทาง • ข้อมูลประกอบการก�ำหนด
ปฏบิ ัติ/ทางเลอื ก นโยบาย (กฎหมายและมใิ ช่
กฎหมายและความเหน็ ครม.)
นโยบาย

ประเทศ Macro-Micro Link Impact E โครงการ
ชมุ ชน
กลมุ่ วชิ าการ • องค์ความรู้/ผลงานวิจัย/ • ผลงานวิจัยตีพิมพ์
บุคคล โครงการ เทคโนโลยแี ละนวัตกรรม

องค์กร
ประเทศ
valuation ยุทธศาสตร์
• องค์ความรู้/ผลงานวิจัย/ • องคค์ วามร/ู้ ผลงานวิจัย
สังคม/ เทคโนโลยแี ละนวตั กรรม จดทรัพย์สินฯ
ชุมชน • เครือข่ายพันธมิตร
• คมู่ ือ เคร่ืองมือ/เทคโนโลยี/ และความรว่ มมือ
แนวปฏบิ ัติ • ความสำ� เร็จถ่ายทอด
องคค์ วามรู้ (D&S)
• ต้นแบบชุมชนเข้มแข็งด้วย

วทน.
• นักวจิ ยั ชมุ ชน/วิศวกร
ทางสงั คม/นวัตกร

• องค์ความรู้/ผลงานวิจัย/ • องคค์ วามรู้/ผลงานวิจยั

ประเด็นพัฒนา เทคโนโลยีและนวัตกรรม จดทรัพย์สนิ ฯ

• เตบิ โต Inclusive growth ลดความ • คมู่ อื เคร่ืองมือ/เทคโนโลยี/ • เครือข่ายพันธมิตร
เหล่ือมลำ�้
ผลติ ภัณฑ์ตน้ แบบ และความร่วมมอื
• เพิ่มขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
พ่ึงพาตนเอง และขบั เคล่อื น สง่ิ แวดลอ้ ม • ความส�ำเรจ็ ถา่ ยทอด

ประเดน็ เรง่ ดว่ น องคค์ วามรู้ (D&S)

Issue based Evaluation • ต้นแบบชุมชนเข้มแข็งด้วย

วทน.

• นักวิจัยชุมชน/วิศวกรทาง

สงั คม/นวตั กร

กา้ วต่อไป วช. จะทำ� อะไร 79
พลกิ โฉม วช.

ผลกระทบ ประเดน็ พัฒนา

ตวั อยา่ งเช่น • เตบิ โตสเี ขียว ส่เู ศรษฐกจิ คารบ์ อนต�ำ่ , • เตบิ โต Inclusive growth ลดความ
• รายได้เกษตรกร/รายได้ Zero Waste เหล่อื มล�ำ้

ชุมชน • เกษตรมูลค่าสูง เป็นมิตรสิ่งแวดล้อม • เพ่ิมขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
• มลู คา่ เศรษฐกิจ แหล่งอาหารโลก พึ่งพาตนเอง
• สง่ ออก
• สังคมสูงวัยแบบพลังผู้เฒ่า (Active • และขบั เคล่ือนประเด็นเรง่ ดว่ น
ตัวอยา่ งเช่น aging)
• ผู้สูงอายุ (ประชากรท่ีมีอายุ
เศรษฐกิจ ประเทศ สงิ่ แวดล้อม
เกิน 60 ปี) ชุมชน
• 80% มีสุขภาพดีพ่ึงพา สงั คม/
ตัวเองได้ บุคคล ชุมชน
• ใชป้ ระโยชน์นวัตกรรม
การด�ำรงชวี ิตได้ 80% องค์กร
• สังคมคุณภาพ ประเทศ
• ยกระดับคุณภาพระบบ
คุม้ ครองทางสังคม นโยบาย
ให้ผู้มรี ายได้ตำ�่
วชิ าการ
ตวั อยา่ งเชน่
• น�ำขยะกลับมาใช้เพิ่มขึ้น 10% ชมุ ชน
จงั หวัด
ตอ่ ปี
• ล ด จ� ำ น ว น วั น ท่ี มี ป ริ ม า ณ ภาค
ประเทศ
P M 2 . 5 เ กิ น ค่ า ม า ต ร ฐ า น
ในพ้ืนท่เี ส่ยี งสูง Macro-Micro Link Impact Evaluation
• เพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงาน
หมุนเวยี น 30% และลดความ Area-based Evaluation
เขม้ การใชพ้ ลงั งาน 30%)

80

โครงสรา้ งองคก์ ร

พ.ศ. 2562 รัฐบาลได้ปฏิรูประบบวิจัยและ หน่วยงานด้านมาตรวิทยา มาตรฐาน การทดสอบ
นวัตกรรมฯ เพ่ือกลไกขับเคล่ือนระบบเศรษฐกิจ และบรกิ ารคณุ ภาพวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
และสังคมของประเทศ โดยให้มียุทธศาสตร์การ รวมท้ังหน่วยงานด้านจัดการความรู้จากงานวิจัย
วิ จั ย แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม ท่ี ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ยุ ท ธ ศ า ส ต ร์ และนวัตกรรมและหน่วยงานซ่ึงเป็นผู้ใช้ประโยชน์
ชาติ 20 ปี และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม มีหนว่ ยงานรับผิดชอบ 4 หน่วยงานคือ สถาบันการ
แห่งชาติ พร้อมท้ังได้แบ่งประเภทของหน่วยงาน อุดมศึกษา สถาบันวิทยาศาสตร์บริการ ส�ำนักงาน
ในระบบวิจัยและนวัตกรรมไว้ดังน้ี คือ หน่วยงาน ปรมาณูเพ่ือสันติ และสถาบันวิจัยในกระทรวงการ
ด้ านนโยบาย ยุ ทธศาสตร์ แผน และกรอบ อุดมศึกษาฯ
งบประมาณ วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม ผลจากการปฏิรูประบบวิจัยและนวัตกรรม
มีหนว่ ยงานท่ีรบั ผิดชอบ 3 หน่วยงาน คือ สำ� นักปลัด ท�ำให้ วช. ต้องปรับโครงการสร้างองค์กรเพ่ือ
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ ปฏิบัติหน้าท่ี ดังน้ี (1) บริหารและจัดการทุนวิจัย
นวัตกรรม ส�ำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา และนวัตกรรมท่ีได้รับจัดสรรจากกองทุนส่งเสริม
วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และแหล่งทุนอ่ืน
และส�ำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ รวมท้ังประเมนิ ผลสมั ฤทธก์ิ ารบรหิ ารและจัดการทนุ
วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และหน่วยงานด้าน วิจัยและนวัตกรรม (2) จัดท�ำฐานขอ้ มลู และดัชนดี ้าน
บรหิ ารจดั การทนุ วจิ ยั และนวตั กรรม ไดแ้ ก่ สำ� นกั งาน วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ รวมท้ัง
การวิจัยแหง่ ชาติ (วช.) สำ� นกั งานนวัตกรรมแหง่ ชาติ พฒั นาระบบเทคโนโลยดี ิจิทัลและโครงสรา้ งพ้นื ฐาน
(สนช.) ส�ำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก) ทางเทคโนโลยีดิจิทัล (3) จัดท�ำมาตรฐานการวิจัย
หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับ แ ล ะ ข้ อ ก� ำ ห น ด จ ริ ย ธ ร ร ม ก า ร วิ จั ย ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ
พ้ืนท่ี (บพท.) หน่วยงานบริหารและจัดการทุนด้าน (4) ส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาบุคลากร
การพัฒนาก�ำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบัน ด้านการวิจัยและนวัตกรรม รวมท้ังสร้างแรงจูงใจ
อุดมศึกษา การวิจัยและการสรา้ งนวัตกรรม (บพค.) เ พ่ ื อ ก า ร ผ ลิ ต ง า น วิ จั ย แ ล ะ ก า ร ส ร้ า ง น วั ต ก ร ร ม
และหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความ (5) ด�ำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยสัตว์เพ่ืองาน
สามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) รวมท้ัง ทางวิทยาศาสตร์และกฎหมายอ่ืนท่ีเก่ียวขอ้ ง
หน่ วยงา นที่ ท� ำวิ จั ย และสร้างนวั ตกรรม แ ล ะ

กา้ วตอ่ ไป วช. จะทำ� อะไร 81
พลิกโฉม วช.

โครงสรา้ งองค์กร วช.

ผู้อาํ นวยการ
สาํ นกั งานการวิจยั แหง่ ชาติ

รองผู้อํานวยการ รองผ้อู ํานวยการ
สาํ นกั งานการวิจยั แห่งชาติ สาํ นักงานการวจิ ยั แห่งชาติ

ที่ปรึกษาด้านการวจิ ยั ท่ปี รกึ ษาดา้ นการวิจัย

ผเู้ ชยี่ วชาญด้านระบบวจิ ัย ผู้เชีย่ วชาญดา้ นระบบวจิ ยั

กล่มุ กลมุ่ สาํ นกั งาน
ตรวจสอบภายใน พฒั นาระบบบริหาร เลขานุการกรม

กองบริหารทุนวิจัย กองบริหารทุนวิจัย กองบรหิ ารทนุ วจิ ยั
และนวตั กรรม 1 และนวัตกรรม 2 และนวตั กรรม 3

กองสง่ เสริมและ กองมาตรฐานการวจิ ัย กองระบบและบริหาร
สนบั สนนุ การวิจยั และสถาบันพฒั นา ข้อมลู เชงิ ยุทธศาสตร์

และนวัตกรรม การดาํ เนนิ การตอ่ สตั ว์ ด้านวทิ ยาศาสตร์
เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม

ทีป่ รึกษาและผู้กำ� หนดกรอบการดำ� เนินงาน

ดร.วิภารัตน์ ดอี อ่ ง ผู้อำ� นวยการส�ำนักงานการวิจยั แหง่ ชาติ

ผู้จัดท�ำเอกสาร ผูท้ รงคณุ วฒุ ิ และผ้เู ช่ยี วชาญดา้ นยุทธศาสตร์

ดร.มารยาท สมทุ รสาคร

ทมี ปฏบิ ตั งิ าน ผอู้ �ำนวยการกองสง่ เสรมิ และสนับสนนุ การวจิ ยั และนวัตกรรม
หัวหนา้ ฝา่ ยส่งเสรมิ พัฒนาศักยภาพบุคลากรการวจิ ยั
นายธีรวัฒน์ บญุ สม นกั วิเคราะหน์ โยบายและแผน ชำ� นาญการ
นางสาวภาวณี คำ� ชาลี ผชู้ ว่ ยนักวจิ ยั
นางสาวอรอนงค์ สงิ หบ์ ุบผา
นางสาวภณดิ า อสุโกวิท



กองสง่ เสรมิ และสนับสนุนการวิจยั และนวัตกรรม สำ� นักงานการวิจยั แห่งชาติ (วช.)
196 ถนนพหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตจุ ักร กรงุ เทพฯ 10900
โทรศัพท์ 0-2579-1370-9 ต่อ 516, 517, 530
โทรสาร 0-2579-0109
www.nrct.go.th