2021 Sains D5 Nota Unit 5 Cahaya

PTBI 2021











Sains Darjah 4














Unit 5:





Sifat Cahaya















17.06, 15 & 29.07.2021

Unit 5: Sifat Cahaya






1) Pergerakan Cahaya


2) Kejelasan bayang-bayang objek



3) Faktor yang mempengaruhi saiz bayang-


bayang



4) Faktor yang mempengaruhi bentuk bayang-


bayang



5) Pantulan cahaya


6) Kegunaan pantulan cahaya



7) Gambar rajah sinar


8) Pembiasan Cahaya



9) Pembentukan Pelangi


10)Kepentingan sifat cahaya dalam kehidupan

1) Pergerakan Cahaya



• Cahaya kelihatan bergerak daripada sumber


cahaya. Pergerakan ini adalah dalam garis



lurus.






• Cahaya bergerak secara lurus.






• Banyak fenomena (kejadian) cahaya bergerak


lurus yang berlaku di sekeliling kita:



1. Cahaya daripada lampu kereta.


2. Alur cahaya matahari pada celahan pokok



di kawasan hutan.


3. Cahaya daripada lampu helikopter. ​

2) Kejelasan Bayang-bayang Objek



• Bayang-bayang terbentuk apabila cahaya



yang bergerak lurus dihalang oleh sesuatu


objek.



• Kejelasan bayang-bayang yang terbentuk


mungkin berbeza mengikut jenis objek yang



menghalangnya.


• Iaitu sama ada lut sinar, lut cahaya atau



legap.


1. Plastik jernih ialah contoh objek lut sinar



kerana membenarkan semua cahaya


melaluinya.

2) Kejelasan Bayang-bayang Objek






2. Plastik berwarna ialah contoh objek lut



cahaya kerana membenarkan sebahagian


cahaya melaluinya.


3. Kad manila pula ialah contoh objek legap



kerana tidak membenarkan cahaya



melaluinya.

3) Faktor Yang Mempengaruhi Saiz Bayang-



bayang






• Saiz bayang-bayang dipengaruhi:


 jarak di antara sumber cahaya dengan



objek






Bayang-bayang


Sumber objek



cahaya






Jarak di antara sumber Jarak di antara objek


cahaya dengan objek dengan skrin / latar



 jarak di antara objek dengan skrin/latar

4) Faktor Yang Mempengaruhi Bentuk Bayang-



bayang


• Orientasi objek dan kedudukan sumber



cahaya mempengaruhi bentuk bayang-


bayang.



A B


Daripada

Daripada tepi


hadapan







• Bayang-bayang A terbentuk daripada sumber



cahaya daripada arah tepi.


• Bayang-bayang B terbentuk daripada sumber



cahaya daripada arah hadapan.

5) Pantulan Cahaya




• Apabila melihat cermin, kita melihat imej kita


terbentuk pada cermin. Fenomena ini


dinamakan pantulan cahaya.







• Cahaya yang menyinari kamu sebenarnya


dipantulkan ke arah cermin, dan cermin itu


pula memantulkan imej ke arah mata kamu.

5) Pantulan Cahaya




Contoh-contoh fenomena pantulan cahaya:


1. Imej terbentuk pada permukaan air.


2. Imej terbentuk pada permukaan lantai



berjubin (mozek).



3. Imej terbentuk pada permukaan logam


(besi).






Info Sains:



Bulan bukan sumber cahaya. Bulan kelihatan


bercahaya pada waktu malam kerana Bulan


memantulkan cahaya Matahari ke arah Bumi.

6) Kegunaan Pantulan Cahaya



• Dalam kehidupan harian kita, banyak situasi yang


melibatkan kegunaan pantulan cahaya.


• Perhatikan contoh di bawah.


1. Cermin muka memantulkan cahaya dari muka


ke mata kita.






2. Cermin sisi membolehkan kita melihat objek di


belakang dan di sisi kereta / kenderaan.





3. Cermin cembung membolehkan pemandu



melihat kenderaan lain yang terlindung


daripada pandangannya untuk mengelakkan


kemalangan.

4. Cermin pergigian membantu doktor gigi untuk



melihat keadaan gigi pesakit pada bahagian


yang terlindung.





5. Pelanggan di kedai kasut boleh melihat imej


kasut yang dipakai melalui cermin yang



diletakkan pada bahagian bawah.





6. Pelanggan di kedai gunting rambut boleh


melihat imej bahagian belakang kepalanya


melalui cermin yang diletakkan di belakang.

7. Tentera laut boleh melihat objek yang berada



di permukaan laut dari dalam kapal selam


dengan menggunakan periskop.





(Dua cermin dalam periskop memantulkan


cahaya dari objek yang terhalang ke arah



mata pemerhati.)

7) Gambar Rajah Sinar




• Apabila cahaya terkena pada permukaan yang rata


dan licin seperti cermin muka, cahaya tersebut akan

dipantulkan.





• Fenomena ini juga boleh dilukis dalam bentuk gambar

rajah sinar seperti di bawah.






satah
bayangan
mata

Sumber

cahaya

8) Pembiasan Cahaya



• Cahaya dari sudu di dalam air dibiaskan apabila cahaya bergerak dari


air ke udara. Keadaan ini menyebabkan imej sudu berubah ke atas
dan kelihatan bengkok.



• Apabila cahaya bergerak melalui dua medium yang berbeza, arah


pergerakan cahaya akan berubah. Fenomena ini dinamakan
pembiasan cahaya.








mata
























permukaan rata

• Cahaya boleh melalui objek lutsinar.







• Cahaya boleh melalui gas seperti udara.







• Cahaya boleh melalui cecair seperti air.






• Cahaya boleh melalui pepejal seperti kaca.







• Apabila cahaya bergerak satu medium ke



medium yang lain, ia membengkok. Apabila


cahaya bergerak dari udara ke medium lain



seperti air, ia akan dibiaskan.

• Contoh pembiasan cahaya:



1. Pembengkokan cahaya air oleh air di



dalam straw minuman.



2. Kolam yang kelihatan lebih cetek



daripada kedalaman sebenarnya.


3. Objek di dalam kolam (air) kelihatan



lebih besar dan dekat apabila dilihat



daripada luar kolam.

• Fenomena Pembiasan Cahaya:

9) Pembentukan Pelangi



• Apabila Matahari memancarkan cahaya



semasa atau selepas hujan, pelangi akan



terbentuk.






• Apabila cahaya Mahatari terkena pada



titisan air hujan, cahaya akan dibiaskan



dan akan membentuk pelangi.

• Bagaimana pelangi terjadi:




titisan air hujan






cahaya matahari




pembiasan













pantulan



Apa yang kita lihat

10) Kepentingan Sifat Cahaya dalam



Kehidupan






























• Jika cahaya tidak bergerak lurus, cahaya


dari lampu suluh tidak akan dapat



menyuluh objek dengan tepat.

• Jika cahaya tidak bergerak lurus, kita tidak



dapat melihat wajah pada cermin dengan



jelas.

• Jika cahaya tidak bergerak lurus, kanta



tangan tidak akan dapat membesarkan



objek yang kecil dan halus.

• Cahaya sangat penting di dalam kehidupan



manusia untuk melihat persekitaran



dengan lebih jelas dan tepat.







• Aplikasi pembiasan cahaya:


• Kaleidoskop



 Alat permainan yang berbentuk tiub,



dgn lubang kecil pada satu



penghujung dan membolehkan



seseorang melihat corak tertentu


yang berwarna-warni melalui lubang



apabila tiub itu diputarkan

• Gambar Kaleidoskop


















• Corak daripada kaleidoskop.


























(Tugasan: Cari kaleidoskop di internet)

Kuiz Unit 5: Cahaya





a b c


a) lurus

b) dipantulkan


c) dibiaskan



























Cahaya bergerak lurus.

Kuiz Unit 5: Cahaya



































Fenomena cahaya yang bergerak lurus adalah ‘a’.

Kuiz Unit 5: Cahaya

































Objek legap menghasilkan bayang-bayang lebih jelas berbanding


dengan objek lut cahaya.

Kuiz Unit 5: Cahaya











i. Kedudukan objek


ii. Kedudukan sumber cahaya.











i. Jarak antara objek dengan sumber cahaya


ii Jarak objek dengan skrin.

Kuiz Unit 5: Cahaya




























Mengurangkan jarak di antara sumber cahaya dengan


objek.








Semakin bertambah jarak di antara sumber cahaya


dengan objek, semakin berkurang saiz bayang-bayang.

Kuiz Unit 5: Cahaya

















Jarak di antara sumber cahaya dengan objek








Saiz objek/ Jarak antara objek dengan skrin





Saiz bayang-bayang

Kuiz Unit 5: Cahaya































Cahaya boleh dipantulkan. Fungsinya adalah untuk


membolehkan kita melihat objek yang terlindung di sisi

dan di belakang kereta dengan mudah.

Kuiz Unit 5: Cahaya

Kuiz Unit 5: Cahaya









Apabila cahaya Matahari mengenai titisan air hujan,


cahaya akan dibiaskan dan membentuk pelangi.

















Menggunakan cermin akuarium yang lebih tebal



kerana pembiasan cahaya membolehkan imej ikan


menjadi lebih besar.