ระบบประสาทและระบบต่อมไร้ท่อ สัปดาห์ที่1

ระบบประสาทและระบบต่อมไร้ท่อ

ระบบประสาท

ความสาคญั ของระบบประสาททม่ี ผี ลต่อสุขภาพการเจริญเติบโตและ
พฒั นาการของวยั รุ่น

ระบบประสาท ประกอบด้วย สมอง ไขสันหลัง ระบบประสาทซ่ึง
ทาหน้าทคี่ วบคุมและประสานการทางานของระบบต่างๆในร่างกาย
ให้ดาเนนิ ไปด้วยดโี ดยมสี มองเป็ นอวยั วะหลกั

จึงมคี วามสาคญั ต่อสุขภาพการเจริญเติบโตของร่างกายพฒั นาการด้าน
ต่างๆตวั ควบคุมการทางานและความรู้สึกของอวยั วะทุกส่วนในร่างกาย
ความรู้สึกนึกคดิ อารมณ์ความทรงจาต่างๆซึ่งได้รับการกระตุ้นจาก

ภายในและภายนอก จะมีการส่งกระแสประสาทกลับไปกลับมาระหว่างสมอง
และอวัยวะส่ วนต่ างๆให้ ทางานตามที่ต้ องการเช่ นการเคล่ือนไหวของอวัยวะ
อริยะบทต่างๆนอกจากน้ันยงั ควบคุมการเต้นของหัวใจอตั ราการหายใจความดัน
โลหิตอุณหภูมใิ นร่างกายการย่อยอาหาร

โครงสร้างของระบบประสาท

ระบบประสาทเป็ นศูนย์กลางที่ควบคุมการทางานของร่างกาย
ระบบท่ีทาหน้าที่รับความรู้สึก ควบคุมความคิด ถ้ามีอันตราย
ใดๆเกิดขึ้นกับสมองก็จะทาให้ ร่ างกายพิการหรื อเสี ยชี วิตได้
ระบบประสาท แบ่งเป็ น 3 ส่วน ระบบประสาทส่วนกลาง
ระบบประสาทส่วนปลาย และระบบประสาทอตั โนมตั ิ

ระบบประสาทส่ วนกลาง

ได้แก่ สมองและไขสันหลงั

สมองเป็ นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่อยู่ในกะโหลกศีรษะสมองแบ่ง
ออกเป็ น 3 ส่วนคือ สมองส่วนหน้า สมองส่วนกลาง และสมอง
ส่ วนท้าย

ส่ วนประกอบของสมอง

สมองส่วนหน้ามหี น้าทดี่ งั นี้ เซรีบรัม

1.เกี่ยวกับด้านความคิด ความจา เชาว์ปัญญา เป็ นศูนย์กลางควบคุมการ
ทางานด้านต่างๆการสัมผสั การพูด การมองเห็น รับรสชาติ การได้ยนิ การ
ดมกลน่ิ เพ่ือการทางานของกล้ามเนื้อ

2.เป็ นศูนย์รวบรวมกระแสประสาททผี่ ่านเข้าออกและแยก
กระแสประสาทไปยงั สมอง

ทาลามัส

ไฮโพทาลามัส

3.เป็ นศูนย์ควบคุมกระบวนการต่างๆด้านร่างกายเช่ นการทางาน
พืน้ ฐานของร่างกายได้แก่ ความหิว ความดนั โลหิต ความต้องการทาง
เพศ การหลง่ั ฮอร์โมนของต่อมไร้ท่อและการแสดงอารมณ์ความรู้สึก

สมองส่ วนกลาง

เป็ นสมองส่วนท่ีอยู่ต่อจากสมองส่วนหน้าทาหน้าที่รับส่งกระแสประสาท
ระหว่างสมองส่ วนหน้ ากับส่ วนท้ายบริเวณส่ วนบนของสมองส่ วนกลางจะ
พองออกเป็ น 4 พู เรียกว่า ออพติกโลบซ่ึงส่วนนีจ้ ะมีขนาดเลก็ ถูกเซรีบรัม
บดบงั ไว้มหี น้าทด่ี งั นี้

ควบคุมการเคลื่อนไหวของนัยน์ตาทาให้ลูกตากระพริบไปมาได้
ควบคุมการปิ ดเปิ ดของรูม่านตาเวลาทม่ี แี สงสว่างเข้ามามากหรือน้อย

สมองส่ วนท้าย

1.ควบคุมการเคยี้ วอาหารการหลง่ั นา้ ลายการเคลื่อนไหว

ของใบหน้าการควบคุมการหายใจ เมดัลลาออบลอง
กาตา
2.ควบคุมการทางานของระบบประสาทอตั โนมตั เิ ช่นการ เซรเี บลลัม
หายใจความดนั โลหิตการกลืนการจามและการอาเจียน พอนส์

3.ประสานการเคล่ือนไหวของร่างกาย

และควบคุมการทรงตวั ของร่างกาย

ไขสันหลงั

เป็ นส่วนทตี่ ่อออกมาจากก้านสมองอยู่ภายในกระดูกสันหลงั มหี น้าทถี่ ่ายทอด
กระแสประสาทระหว่ างสมองและส่ วนต่ างๆของร่ างกายรวมท้ังควบคุมการ
เกิดปฏิกิริยาตอบสนองต่ อส่ิ งกระตุ้นอย่ างฉับพลันทันทีเช่ นกันหลับตาเมื่อ
ฝ่ ุนละอองเข้าตา สมองและไขสันหลังจะเป็ นศูนย์กลางการรับรู้และกระตุ้น
ความรู้สึ กจากส่ิ งเร้ าท้ังภายในและภายนอกแล้ วส่ งผ่ านไปยังเส้ นประสาทท่ี
กระจายตามส่ วนต่ างๆของร่ างกาย

ระบบประสาทส่วนปลาย ทาหน้าทแ่ี นะนาความรู้สึกเข้าสู่
ระบบประสาทส่ วนกลางได้แก่

1.เส้นประสาทสมอง หรือเส้นประสาทที่แยกออกจากสมองทา
หน้าท่ีรับความรู้สึกเกย่ี วกบั การได้ยินการมองเห็นการเคลื่อนไหว
ของตา

2.เส้นประสาทไขสันหลังเป็ นเส้นประสาทท่ีออกจากไขสันหลัง
ทาหน้าที่ถ่ายทอดกระแสประสาทไปสู่อวัยวะต่างๆของร่างกาย
เช่น แขน ขา

ระบบประสาทอตั โนมตั ิ

ควบคุมการทางานของประสาททอ่ี ยู่นอกเหนือการควบคุมของ
จติ ใจให้เป็ นไปตามปกตแิ บ่งออกเป็ น 2 ส่วน
1.ระบบประสาทซิมพาเทติกเป็ นระบบประสาทที่มักกระตุ้นการทางาน
มากกว่ายบั ย้งั การทางาน เช่น หัวใจเต้นเร็ว ชีพจรเต้นแรง เม่ือตกใจกลวั

2.ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก เป็ นระบบประสาทท่ีมักจะยับย้ังการ
ทางานมากกว่ าที่จะกระตุ้นการทางานเพ่ือปรับไม่ ให้ ร่ างกายทางานมาก
เกนิ ไปเพ่ือนลดอตั ราการเต้นของหัวใจลงเม่ือ คลายความตกใจ

ระบบป ระสาท ซิ มพ าเ ทติก แล ะพา รา ซิ มพ าเ ทติก จะทาหน้ า ท่ี
ตรงกนั ข้ามเสมอเพ่ือให้ร่างกายอยู่ในสภาวะปกติ

การทางานของระบบประสาท

การทางานของระบบประสาทประกอบด้วย

1.อวยั วะรับความรู้สึก รับรู้ความรู้สึกต่างๆทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการ
สัมผสั ได้แก่ ตา หู จมูก ลนิ้ ผวิ หนัง และกล้ามเนื้อ

2.เส้นประสาท ทาหน้าท่ีรับส่งกระแสประสาทหรือกระแสความรู้สึก
ต่างๆของร่างกาย ผ่านเข้าสู่ไขสันหลังไปยังสมองและจากสมองไปยัง
ส่ วนต่ างๆของร่ างกาย

3.สมองและไขสันหลัง สมองควบคุมความคิด ความจาและความรู้สึก
เช่นการเห็น การได้ยิน กล่ิน รสสัมผัส ส่วนไขสันหลังจะเป็ นทางผ่าน
ของกระแสประสาทไปสู่อวยั วะท่อนล่าง

4.ประสาทอตั โนมัติ กระบวนการย่อยอาหารการเต้นของหัวใจและ
กจิ กรรมอ่ืนๆทไ่ี ม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมของประสาทส่วนกลางถ้า
ระบบประสาทอัตโนมัติทางาน ผิดปกติ อาจทาให้ เกิดอาการหั ว
ใจเต้นเร็วหรือช้าเกินไป ความดันโลหิตต่าหรือสูง ระบบการย่อย
อาหารผดิ ปกตทิ าให้เกดิ อาการ เช่น ท้องเสีย ท้องอืด อาหารไม่ย่อย