01-นวัตกรรมเล่ม1 วงดนตรีปี่พาทย์

1

คำแนะนำการใช้บทเรยี นสำเรจ็ รปู สำหรบั ครู

บทเรียนสำเร็จรปู กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ(ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 1 เรื่อง “วงดนตรี
ไทย,วงดนตรีสากลและวงดนตรที ีม่ าจากวฒั นธรรมตา่ งๆ” จัดทำขนึ้ เพ่ือให้นกั เรยี นไดเ้ รยี นรูเ้ ก่ียวกับ

วงดนตรีประเภทต่างๆ ทง้ั ดนตรไี ทยและดนตรีสากล การใช้และการดแู ลรักษาเคร่ืองดนตรีเบื้องต้น
โดยให้นกั เรียนใช้ศึกษาด้วยตนเอง เพื่อพฒั นาความสามารถในการคิดวเิ คราะห์ การคิดอยา่ ง เป็น

ระบบตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษา
โรงเรียนวดั ยายร่ม พุทธศักราช 2563 โดยมขี อ้ ปฏิบัตสิ ำหรบั ครู ดังนี้

1. ครูตอ้ งศึกษาบทเรยี นสำเร็จรปู ทุกเล่มให้เขา้ ใจ กอ่ นทีจ่ ะนำไปใหน้ กั เรียน เรียนรู้

ดว้ ยตนเอง เพือ่ ท่ีจะสามารถแนะนำนกั เรียนไดอ้ ย่างถกู ตอ้ งชัดเจน
2. อธบิ ายวิธีการเรยี นด้วยบทเรียนสำเรจ็ รูปให้นกั เรียนเข้าใจ

3. ในบทเรยี นสำเร็จรูปไม่ได้กำหนดเวลาเรียนไว้ อาจใชเ้ วลาว่างตอนใดกไ็ ด้ใน
การเรียนรู้ การเรียนจะช้าหรือเร็วข้ึนอยูก่ บั ศกั ยภาพของนกั เรยี น และดุลพนิ จิ ของครู

4. ครตู ้องพยายามสร้างวนิ ยั ในตนเองใหเ้ กิดในตัวนกั เรียนเสมอ โดยเฉพาะอยา่ งย่ิง

เรือ่ งความซอ่ื สตั ย์ โดยต้องไมด่ เู ฉลยก่อน
5. ครูต้องคอยให้คำแนะนำและปรกึ ษาแกน่ ักเรยี น ในกรณีท่ีนกั เรยี นมีข้อสงสยั

เกี่ยวกับบทเรียน
6. ชื่อของเครือ่ งดนตรีสากลหลายชนดิ เป็นคำทบั ศพั ท์ ครคู วรแนะนำวธิ กี ารอา่ น

ออกเสียงให้ถูกต้อง ตามหลกั วิชาการ

2

คำแนะนำการใชบ้ ทเรียนสำเรจ็ รูปสำหรับนักเรียน

บทเรียนสำเร็จรปู กลมุ่ สาระการเรียนรูศ้ ิลปะ(ดนตร)ี ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 เรื่อง “วง
ดนตรไี ทย,วงดนตรีสากลและวงดนตรีทมี่ าจากวฒั นธรรมต่างๆ” จดั ทำขึ้นเพอื่ ให้นกั เรียนศกึ ษาดว้ ย
ตนเอง โปรดอ่านคำแนะนำก่อนศกึ ษาบทเรยี นดงั น้ี

1. นกั เรียนศกึ ษาบทเรียนสำเรจ็ รูปเลม่ น้ี สำหรับศกึ ษาเนอื้ หา วงปี่พาทย์ - วงป่ี
พาทย์ชาตรี - วงปี่พาทย์เครื่องห้า - วงปี่พาทย์เครื่องคู่ - วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่ - วงปี่พาทย์ดึกดำ
บรรพ์ - วงปีพ่ าทยม์ อญ - วงป่พี าทยน์ างหงส์ เพือ่ ใหม้ ีความร้คู วามเข้าใจในเนอ้ื หา และเป็นแนวทาง
ในการนำความร้ไู ปใช้ในชีวิตประจำวัน

2. นกั เรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรียนจำนวน 10 ข้อ ใช้เวลาประมาณ 10 นาที

3. นกั เรยี นศึกษาบทเรียนไปเรื่อยๆ ในแต่ละกรอบอยา่ งละเอียดและรอบคอบซงึ่
จะมีคำถามให้ทดสอบความรู้ และทบทวนเน้อื หา

4. อ่านเน้อื หากอ่ นทำแบบฝึกทักษะแต่ละกรอบ ตามลำดับ โดยศึกษาเนอ้ื หาให้
เข้าใจแลว้ จึงตอบคำถามท้ายกรอบ

5. ตอบคำถามทา้ ยกรอบแต่ละกรอบเสรจ็ แล้วตรวจคำตอบจากเฉลย หากข้อใดผดิ
ควรแก้ไขใหถ้ ูกต้อง

6. นักเรยี นควรทำกจิ กรรมอยา่ งสม่ำเสมอ ด้วยความซอ่ื สตั ย์ ไม่ดูเฉลยกอ่ น
7. คำถามท้ายกรอบไม่ใชข่ ้อสอบ แต่เป็นส่วนหนง่ึ ของการเรยี นรู้ หากมขี ้อสงสยั
ในการใช้บทเรยี นสำเร็จรปู ใหถ้ ามครไู ดท้ ันที
8. นกั เรยี นทำกิจกรรมในสมุดแบบฝึกกจิ กรรมการเรยี นรู้ และห้ามขีดเขยี นขอ้ ความ
ใดๆ ลงในบทเรยี นสำเรจ็ รูปนี้
9. เมือ่ ทำกิจกรรมครบทุกกรอบแล้วทำแบบทดสอบหลงั เรียน
10. นักเรียนตรวจสอบความกา้ วหนา้ ในการเรียนของตนเองจากสูตร ดังนี้

ความก้าวหนา้ = คะแนนหลังเรียน – คะแนนกอ่ นเรียน

3

บทเรยี นสำเร็จรปู กลมุ่ สาระการเรียนรู้ศลิ ปะ(ดนตร)ี ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1
เรอ่ื ง “วงดนตรไี ทย,วงดนตรสี ากลและวงดนตรที ่ีมาจากวฒั นธรรมตา่ งๆ”

เล่มท่ี 1 วงปพี่ าทย์
- วงปี่พาทยช์ าตร,ี - วงป่พี าทย์เคร่ืองห้า, - วงป่ีพาทย์เครอื่ งคู่, - วงปี่พาทยเ์ ครื่องใหญ่,

- วงปพ่ี าทย์ดึกดำบรรพ์, - วงปีพ่ าทยม์ อญ, - วงปพ่ี าทยน์ างหงส์

สาระสำคญั

วงดนตรีไทยแตล่ ะวงประกอบด้วยเครอื่ งดนตรีประเภทดดี สี ตี เป่า เม่อื นำมาบรรเลงรวมกันจะทำให้
เกิดความไพเราะน่าฟัง วงดนตรพี น้ื เมืองแตล่ ะภาคเกดิ จากภมู ปิ ญั ญาของคนในทอ้ งถ่ิน มลี ักษณะแตกต่างกนั
สะทอ้ นใหเ้ หน็ วิถีชวี ิต วฒั นธรรม ประเพณีของคนในท้องถนิ่ วงดนตรสี ากลเป็นวงดนตรที ี่ประกอบดว้ ย เครือ่ ง
ดนตรสี ากลซง่ึ แตล่ ะวงมีลักษณะแตกตา่ งกันใช้บรรเลงในโอกาสท่แี ตกตา่ งกนั ไปตามความเหมาะสมของงาน

มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวชวี้ ดั

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่า

ดนตรี ถา่ ยทอดความรู้สกึ ความคดิ ต่อดนตรอี ย่างอิสระ ชืน่ ชม และประยกุ ตใ์ ช้ ใน

ชีวติ ประจำวนั

มาตรฐาน ศ 2.2 เข้าใจความสัมพนั ธ์ระหวา่ งดนตรี ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เหน็ คณุ ค่าของ

ดนตรีที่ เปน็ มรดกทางวฒั นธรรม ภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น ภูมิปญั ญาไทยและสากล

ตวั ชีว้ ัด

มฐ. ศ 2.1 ม 1/4 จดั ประเภทของวงดนตรไี ทยและ วงดนตรที ่มี าจากวัฒนธรรมตา่ ง ๆ
มฐ. ศ 2.1 ม 1/9 ใช้และบำรงุ รกั ษาเคร่ืองดนตรี อย่างระมัดระวงั และรับผิดชอบ

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

1. นกั เรยี นสามารถบอกชื่อวงดนตรไี ทย,วงดนตรสี ากลและวงดนตรพี ้นื เมอื งได้
2. นักเรยี นเข้าใจความสัมพันธร์ ะหวา่ งดนตรี ประวตั ศิ าสตร์ และวฒั นธรรม
3. นักเรียนเห็นคณุ คา่ ดนตรี ที่เปน็ มรดกทางวฒั นธรรม ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ ภมู ปิ ัญญาไทย และสากล

4

แบบทดสอบก่อนเรยี น
บทเรียนสำเรจ็ รปู เร่ืองวงดนตรีไทย วงดนตรสี ากล และวงดนตรีจากวฒั นธรรมต่างๆ

กล่มุ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ(ดนตรี) ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 1
เลม่ ที่ 1 วงดนตรีป่พี าทย์

คำชีแ้ จง นกั เรียนเลือกคำตอบท่ถี ูกท่ีสุดเพียง 1 ข้อ โดยทำเคร่ืองหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ

1.วงดนตรีไทยแบง่ ออกเป็นกี่ประเภท? 6. วงดนตรีใดใช้บรรเลงประกอบการแสดงละครโนราห์ชาตร?ี

ก. 2 ประเภท ก. วงขับไม้

ข. 3 ประเภท ข. วงปพี่ าทยช์ าตรี

ค. 4 ประเภท ค. วงมโหรีเครอื่ งคู่

ง. 5 ประเภท ง. วงเคร่ืองสายเครื่องเด่ยี ว

2. เครื่องดนตรีไทยแบ่งประเภทตามลกั ษณะในข้อใด? 7.ข้อใดคือวงดนตรไี ทยท่ีประกอบด้วยเครือ่ งตีเปน็ หลกั ?

ก. สขี องเครอื่ งดนตรี ก. วงขบั ไม้

ข. ขนาดของเคร่ืองดนตรี ข. วงมโหรี

ค. รปู ร่างของเคร่ืองดนตรี ค. วงปีพ่ าทย์

ง. กิริยาอาการในการบรรเลง ง. วงเครือ่ งสาย

3. วงดนตรไี ทยทีไ่ ม่มีจะเขบ้ รรเลงในวงคอื ขอ้ ใด? 8. วงป่ีพาทย์ชนดิ ใดใชบ้ รรเลงในที่กว้าง ๆ?

ก. วงมโหรี ก. วงปี่พาทยม์ อญ

ข. วงปี่พาทย์ ข. วงเครือ่ งสายผสมขมิ

ค. วงเครอ่ื งสาย ค. วงป่พี าทย์เครอ่ื งใหญ่

ง. ไม่มีข้อใดถูก ง. วงปี่พาทย์เคร่อื งผสม

4. วงดนตรไี ทยในข้อใดใช้บรรเลงประกอบการแสดงโขน 9. วงปี่พาทย์เคร่อื งหา้ ประกอบดว้ ยเครือ่ งดนตรีกี่เคร่ือง?

ละคร? ก. 4 เครอื่ ง

ก. วงขบั ไม้ ข. 5 เคร่อื ง

ข. วงป่ีพาทย์ผสม ค. 6 เคร่ือง

ค. วงปพ่ี าทยม์ อญ ง. 7 เคร่ือง

ง. วงป่พี าทย์เครอ่ื งห้า 10. ขอ้ ใดคือวงดนตรไี ทยทม่ี ีระนาดเอกเหลก็ บรรเลง?

5. เครอื่ งดนตรใี ดท่ีใช้บรรเลงในวงป่ีพาทยไ์ ม้นวมได้? ก. วงมโหรเี ครอื่ งคู่

ก. ซอสามสาย ข. วงเคร่อื งสายผสม

ข. ซอดว้ ง ค. วงปพ่ี าทย์เคร่ืองใหญ่

ค. สะลอ้ ง. วงป่ีพาทยด์ กึ ดำบรรพ์

ง. ซออู้

5

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
บทเรยี นสำเรจ็ รปู เรอื่ งวงดนตรีไทย วงดนตรีสากล

และวงดนตรีจากวฒั นธรรมต่างๆ
กล่มุ สาระการเรียนร้ศู ิลปะ(ดนตรี) ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1

เล่มที่ 1 วงดนตรปี พ่ี าทย์

1. ค 6. ข
2. ง 7. ค
3. ข 8. ค
4. ง 9. ข
5. ง 10. ก

6

กรอบที่ 1
1. วงดนตรีไทย

ดนตรีไทย ประกอบดว้ ยเคร่ืองดนตรี ท้งั 4 ประเภท ไดแ้ ก่ เคร่ืองดนตรปี ระเภท เครื่องดีด

ประเภท เครื่องสี ประเภท เครื่องตี และประเภท เครื่องเป่า วงดนตรีไทยในปัจจุบันได้จัดรูปแบบการ
บรรเลง มีความเป็นระเบียบแบบแผน มีมาตรฐานถกู ตอ้ งตามหลกั การประสมวง มกี ารพัฒนารูปแบบการ
บรรเลงเป็นระยะๆ สามารถนำมาบรรเลงรว่ มกันให้เกิดความไพเราะได้ โดยการนำเครอ่ื งดนตรีแต่ละประเภท
มาบรรเลงร่วมกันเป็นวงดนตรี หรือเรียกว่า การประสมวง วงดนตรีไทยมีหลายประเภท ซึ่งแบ่งได้เป็น ๓
ประเภท คือ

1. วงป่ีพาทย์
2. วงเครือ่ งสาย
3. วงมโหรี

ภาพประกอบ 1 พิธีไหวค้ รดู นตรไี ทย
ศูนยเ์ ยาวชนไทยญป่ี นุ่ ดินแดง
ทม่ี า: วรวรรณ เหวยี นระวี

7

กิจกรรมที่ 1

นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี หถ้ กู ตอ้ ง
1. เครอ่ื งดนตรไี ทยมกี ีป่ ระเภทอะไรบา้ ง
ตอบ
2. วงดนตรีไทยมีกป่ี ระเภท อะไรบา้ ง
ตอบ

8

เฉลยกจิ กรรมท่ี 1

นกั เรยี นตอบคำถามตอ่ ไปน้ีใหถ้ กู ตอ้ ง

1. เคร่ืองดนตรีไทยมีก่ปี ระเภทอะไรบา้ ง
ตอบ เคร่อื งดนตรไี ทย มี 4 ประเภท

1. ประเภท ดีด
2. ประเภท สี
3. ประเภท ตี
4. ประเภท เป่า
2. วงดนตรีไทยมกี ีป่ ระเภท อะไรบา้ ง
ตอบ วงดนตรีไทย มี 3 ประเภท
1. วงปีพ่ าทย์
2. วงมโหรี
3. วงเครอ่ื งสาย

9

กรอบท่ี 2
1. วงป่ีพาทย์
1.1 วงปีพ่ าทยช์ าตรี

เปน็ วงดนตรเี กา่ แกท่ ม่ี มี าแต่โบราณ ใชบ้ รรเลงประกอบการแสดงโนราชาตรี หนังใหญ่
และ หนังตะลุงทางภาคใต้ของไทย เรียกว่า “วงปี่พาทย์ชาตรี” และที่เรียกว่า “วงปี่พาทย์เครื่องเบา”
เพราะเรียกชอ่ื ใหต้ รงกนั ข้ามกับ “ปพ่ี าทยเ์ ครอ่ื งหนกั ” (ปพ่ี าทย์ไม้แข็ง) ท้ังน้ีเพราะเครื่องดนตรีในวงป่ีพาทย์
ชาตรมี นี ำ้ หนกั เบากว่าเคร่อื งดนตรใี นวงป่พี าทย์ไมแ้ ข็ง

วงดนตรีปพ่ี าทย์ชาตรี ประกอบดว้ ยเครื่องดนตรี ดังน้ี

1. ปน่ี อก 1 เลา
2. โทนชาตรี 1 คู่
3. กลองชาตรี (กลองตกุ๊ ) 1 คู่
4. ฆอ้ งคู่ 1 ราง
5. ฉ่งิ

ภาพประกอบท่ี 2 วงดนตรีป่ีพาทยช์ าตรี
ทีม่ า : วรวรรณ เหวยี นระวี (2561)

10

วงป่ีพาทย์ชาตรีจะใช้บรรเลงประกอบการแสดงหนังใหญ่ หนังตะลงุ และละครโนราชาตรี

การแสดงหนังใหญ่
https://images.app.goo.gl/DUPL93RFUm6cNXW69

การแสดง หนังตะลงุ
https://images.app.goo.gl/9VynEHUzXfP9eDJm7

การแสดงโนราชาตรี
ทีม่ า: http://www.thaigoodview.com/node/74031

11

กจิ กรรมท่ี 2

นกั เรยี นตอบคำถาม ตอ่ ไปนี้ให้ถูกต้อง
1. นกั เรยี นดรู ปู ภาพ และตอบชอ่ื วงดนตรีวา่ เปน็ วงดนตรอี ะไร

2. วงดนตรปี ่พี าทย์ชาตรี ใช้บรรเลงในโอกาสใด
ตอบ

12

เฉลยกจิ กรรมที่ 2

นกั เรียนตอบคำถาม ต่อไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง
1. นักเรยี นดรู ูปภาพ และตอบชือ่ วงดนตรวี า่ เปน็ วงดนตรีอะไร

ตอบ วงดนตรีปพ่ี าทย์ชาตรี
2. วงดนตรีปี่พาทยช์ าตรี ใช้บรรเลงในโอกาสใด
ตอบ ใช้บรรเลงประกอบการแสดงหนังใหญ่ หนงั ตะลุง และละครโนราชาตรี

13

กรอบท่ี 3

1. วงปพ่ี าทย์
1.2 วงปีพ่ าทย์เครื่องหา้

วงป่ีพาทยเ์ ครือ่ งห้า เป็นวงปพ่ี าทย์ท่เี ป็นวงหลกั มีจำนวนเคร่อื งดนตรีนอ้ ยชนิ้ ท่สี ดุ ดังน้ี

1. ป่ีใน 1 เลา 2. ระนาดเอก 1 ราง
3. ฆอ้ งวงใหญ่ 1 วง 4. กลองทัด 2 ใบ
5. ตะโพน 1 ลูก 6. ฉิ่ง 1 คู่

ภาพประกอบท่ี 3 วงดนตรีปพี่ าทย์เครอ่ื งหา้

ที่มา : วรวรรณ เหวยี นระวี (2561)

ใชบ้ รรเลงในงานพระราชพธิ แี ละพธิ ีกรรมของประชาชน ตลอดจนใช้บรรเลงประกอบการ
แสดงโขน หนังใหญ่ ละครนอก ละครใน หุ่นกระบอก เปน็ ตน้

14

กิจกรรมที่ 3

นักเรยี นตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถกู ตอ้ ง
1. วงปพี่ าทยเ์ ครือ่ งห้า ใชบ้ รรเลงในโอกาสใดบ้าง
ตอบ

2. วงดนตรีป่ีพาทยเ์ ครอ่ื งหา้ มีเคร่อื งดนตรีอะไรบา้ ง
ตอบ

15

เฉลยกจิ กรรมที่ 3

นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี ห้ถกู ต้อง
1. วงปี่พาทย์เครื่องห้า ใชบ้ รรเลงในโอกาสใดบา้ ง
ตอบ ใชบ้ รรเลงในงานพระราชพธิ แี ละพธิ กี รรมของประชาชน

การแสดงโขน ละคร

2. วงดนตรีป่ีพาทย์เครื่องห้ามีเครือ่ งดนตรีอะไรบ้าง
ตอบ 1. ป่ีใน 1 เลา

2. ระนาดเอก 1 ราง
3. ฆอ้ งวงใหญ่ 1 วง
4. กลองทัด 1 ลูก
5. ตะโพน 1 ลกู
6. ฉิง่ 1 คู่

16

กรอบท่ี 4

1. วงปี่พาทย์
1.3 วงปพ่ี าทย์เครือ่ งคู่

วงป่ีพาทย์เคร่ืองคู่ประกอบด้วย

1. ปใ่ี น 1 เลา 2. ปีน่ อก 1 เลา

3. ระนาดเอก 1 ราง 4. ระนาดทุ้ม 1 ราง

5. ฆอ้ งวงใหญ่ 1 วง 6. ฆอ้ งวงเลก็ 1 วง
8. กลองทดั 1 คู่
7. ตะโพน 1 ใบ 10. ฉาบเลก็ 1 คู่
12. กรบั 1 คู่
9. ฉง่ิ 1 คู่

11. ฉาบใหญ่ 1 คู่

ภาพประกอบ ที่ 4 วงดนตรปี พี่ าทยเ์ คร่ืองคู่
ทมี่ า : วรวรรณ เหวียนระวี (2561)

17

วงปี่พาทย์เครือ่ งคู่ เป็นวงปพ่ี าทยท์ ี่ได้พัฒนามาจากวงปพี่ าทยเ์ คร่ืองหา้ โดยเกดิ ข้นึ ในสมยั
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ทั้งน้ี เนื่องจากได้มีการประดิษฐ์
เครื่องดนตรีไทยขึ้นมา 2 ชิ้น คือ ระนาดทุ้ม และฆ้องวงเล็ก เมื่อเอาเครื่องดนตรี 2 ชิ้นนี้ไปเพิ่มในวงป่ี
พาทยเ์ ครื่องห้า จึงได้เปน็ เครือ่ งดนตรที เี่ ข้าคกู่ ันดงั น้ี ระนาดเอกคู่ ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่คู่ฆอ้ งวงเลก็ ปี่ในคู่ป่ี
นอก และตะโพนคูก่ ลองทัด จงึ เป็นทมี่ าของการเรียกชื่อวา่ “วงปีพ่ าทย์เครอื่ งค”ู่

18

กจิ กรรมที่ 4

นกั เรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกตอ้ ง

1. วงปี่พาทย์เครอ่ื งคู่มีการพัฒนามาจาก วงดนตรชี นดิ ใด
ตอบ

2. วงปี่พาทยเ์ คร่ืองคู่ เกิดขึ้นสมัยใด
ตอบ

19

เฉลยกจิ กรรมที่ 4

นักเรยี นตอบคำถามต่อไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง
1. วงปพี่ าทยเ์ ครื่องคู่มีการพัฒนามาจาก วงดนตรีชนิดใด
ตอบ เป็นวงปี่พาทย์ท่ีไดพ้ ฒั นามาจากวงปพ่ี าทยเ์ ครือ่ งหา้
2. วงปี่พาทยเ์ คร่ืองคู่ เกิดขนึ้ สมยั ใด
ตอบ ในสมยั พระบาทสมเด็จพระนัง่ เกลา้ เจ้าอยู่หัว รชั กาลที่ 3

20

กรอบท่ี 5
1. วงป่ีพาทย์
1.4 วงปพ่ี าทยเ์ ครื่องใหญ่

วงดนตรีป่พี าทย์เครือ่ งใหญ่ ประกอบดว้ ยเคร่อื งดนตรดี ังนี้

1. ระนาดเอก 1 ราง 2. ระนาดทมุ้ 1 ราง
4. ระนาดทุ้มเหล็ก 1 ราง
3. ระนาดเอกเหลก็ 1 ราง
6. ฆอ้ งวงเลก็ 1 วง
5. ฆอ้ งวงใหญ่ 1 วง 8. ป่ใี น 2 เลา
10. กลองทดั 2 ลกู
7. ปน่ี อก 1 เลา
12. ฉ่ิง 1 คู่
9. กรบั 1 คู่ 14. ฉาบใหญ่ 1 คู่

11. ตะโพน 1 ลูก

13. ฉาบเลก็ 1 คู่

ภาพประกอบที่ 5 วงดนตรีป่พี าทย์เครื่องใหญ่
ทีม่ า : วรวรรณ เหวียนระวี(2561)

21

วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่เป็นวงดนตรีที่พัฒนามาจากวงปี่พาทย์เครื่องคู่อีกต่อหนึ่ง เกิดขึ้นใน
สมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์โดยมีมูลเหตุมาจากการ
ประดษิ ฐ์ระนาดเอกเหล็กและระนาดทุ้มเหล็กขึ้น ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระอนชุ าในรัชกาลที่ 4

และเม่อื นำเคร่อื งดนตรี 2 ชนิ้ น้ีเขา้ ไปประสมเพมิ่ ในวงปี่พาทยเ์ คร่ืองคู่ อย่างทนี่ ักดนตรี
ไทย เรยี กวา่ "เพมิ่ หวั และทา้ ย" (เพราะวางขนาบดา้ นซา้ ยและด้านขวาของวง ตดิ กับระนาดเอกและระนาด
ทุ้มตามลำดับ) จงึ ไดเ้ ป็นวงปพ่ี าทย์เคร่ืองใหญซ่ ่งึ นบั เปน็ วงปพ่ี าทยท์ ่ีมขี นาดใหญ่และสมบรู ณท์ ี่สุด และนยิ ม
บรรเลงมาจนถึงปจั จุบันน้ี

โอกาสในการนำวงปพี่ าทยเ์ คร่ืองใหญไ่ ปใช้
นำไปใชม้ ากในการบรรเลงเพ่อื ความ บันเทงิ ท่วั ไปเป็นสว่ นใหญ่

22

กจิ กรรมที่ 5

นักเรียนตอบคำถามตอ่ ไปนีใ้ ห้ถกู ต้อง
1. เพราะเหตใุ ดถึงเรียกวงดนตรปี ่พี าทยเ์ ครือ่ งใหญ่?
ตอบ

2. วงดนตรี ชนิดนี้เกิดขนึ้ ในสมยั รัชกาลใด?
ตอบ

23

เฉลยกิจกรรมท่ี 5

นักเรียนตอบคำถามตอ่ ไปนใี้ หถ้ ูกตอ้ ง
1. เพราะเหตใุ ดถงึ เรียกวงดนตรีปพ่ี าทยเ์ คร่อื งใหญ่
ตอบ เพราะมีเครอ่ื งดนตรีเพิ่มมากขึ้น

2. วงดนตรี ชนดิ นี้เกิดขึ้นในสมยั รัชกาลใด
ตอบ รชั กลาที่ 4

24

กรอบที่ 6

1. วงป่ีพาทย์
1.5 วงป่ีพาทยด์ ึกดำบรรพ์

วงปีพ่ าทย์ดกึ ดำบรรพ์ ประกอบด้วยเครอื่ งดนตรดี งั นี้

1. ระนาดเอก 1 ราง 2. ระนาดท้มุ 1 ราง
3. ระนาดท้มุ เหลก็ 1 ราง 4. ฆ้องวงใหญ่ 1 ราง
5. ขลยุ่ เพยี งออ 1 เลา 6. ขลุ่ยอู้ 1 เลา
7. ซออู้ 1 คัน 8. ฆอ้ งหุย่ ๗ ลกู
9. กลองตะโพน 1 คู่ 10. ตะโพน 1 ลกู
11. กลองแขก 2 ใบ 12. ฉิง่ 1 คู่ 13. กรับพวง 1 อัน

ภาพประกอบท่ี 6 วงดนตรีปพ่ี าทยด์ ึกดำบรรพ์
ทม่ี า : วรวรรณ เหวยี นระวี (2561)

25

วงปี่พาทยด์ ึกดำบรรพ์ เป็นวงป่พี าทยป์ ระสมชนิดหนงึ่ มีต้นเคา้ สืบเนือ่ งมาจากละครดึกดำ
บรรพ์ ซ่ึงเจ้าพระยาเทเวศรว์ งศว์ วิ ัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) และสมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ เจา้ ฟ้า
กรม พระยานรศิ รานวุ ัตตวิ งศ์ รว่ มกันปรบั ปรุงขน้ึ โดยอาศัยแนวอุปรากร (Opera) ของตะวันตกเข้า
มาประกอบ ละครนี้ได้ชื่อตามโรงละคร ซึ่งเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ตั้งชื่อว่า “โรงละครดึกดำ
บรรพ”์ ละครกเ็ รียกว่า “ละครดกึ ดำบรรพ”์ ดว้ ย วงปี่พาทย์ที่บรรเลงในการเล่นละครครง้ั นจี้ งึ มีชื่อว่า
“ปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์” สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ ได้ทรง
คัดเลอื กเครื่องดนตรที ม่ี ีเสียงทมุ้ นุ่มนวลประสมเขา้ ด้วยกนั ใหเ้ หมาะสมกับการแสดงละครดึกดำบรรพ์
คอื ระนาดเอก (ใชไ้ มน้ วม) ระนาดท้มุ ระนาดทมุ้ เหล็ก ฆอ้ งวงใหญ่ ฆ้องหุย่ ๗ ใบ มเี สียงเรียงลำดับ
กัน ๗ เสียง ขลุ่ยพียงออตะโพน กลองตะโพน ฉิ่ง ซออู้ (เพิ่มขึ้นภายหลัง เมื่อแสดงเรือ่ งสงั ข์ศิลป์ชยั
ได้ทรงบรรจุ เพลงสงั ขารา ซึง่ ตอ้ งใชซ้ ออูส้ ปี ระกอบ) ขลุ่ยอู้ (มผี ู้คดิ เพมิ่ ในภายหลงั )

วงปพี่ าทย์ดกึ ดำบรรพ์น้ีนอกจากจะเปล่ยี นแปลงการประสมเครอื่ งดนตรตี ่างไปจากวงปี่
พาทย์เดิมแล้ว ยังได้เปลี่ยนแปลงวิธกี ารตั้งเครื่องดนตรีอีกด้วย โดยตั้งระนาดเอกไว้กลาง ระนาด
ทุ้มอยขู่ วา ระนาดทุม้ เหล็กอยู่ซ้าย ฆ้องวงใหญอ่ ยหู่ ลงั ระนาดเอก สว่ นระเบยี บวิธกี ารบรรเลงน้ันก็มี
แบบแผนเฉพาะตวั ไมเ่ หมอื นกับการบรรเลงในการแสดงโขนละครโดยทัว่ ไป

26

กจิ กรรมที่ 6

นักเรยี นตอบคำถามต่อไปนใี้ ห้ถกู ต้อง
1. ละครดกึ ดำบรรพ์ ใช้วงดนตรีอะไรบรรเลง?
ตอบ

2. การแสดงละครปีพ่ าทย์ดกึ ดำบรรพ์ ได้ปรบั ปรงุ มาจากการแสดงอะไรของ
ชาวตะวันตก
ตอบ

27

เฉลยกจิ กรรมท่ี 6

นกั เรยี นตอบคำถามตอ่ ไปน้ีใหถ้ กู ต้อง
1. ละครดึกดำบรรพ์ ใช้วงดนตรอี ะไรบรรเลง?
ตอบ ใช้วงปพ่ี าทย์ดีกดำบรรพ์ บรรเลง
2. การแสดงละครปพ่ี าทย์ดกึ ดำบรรพ์ ได้ปรับปรงุ มาจากการแสดงอะไรของ

ชาวตะวนั ตก
ตอบ การแสดงอปุ รากร

28

กรอบที่ 7

1. วงป่ีพาทย์
1.6 วงปพ่ี าทย์มอญ

ปจั จุบันวงปพ่ี าทย์มอญมี 3 ขนาด ได้แก่

1. วงปี่พาทย์มอญเคร่ืองหา้ ประกอบดว้ ย

1. ฆ้องมอญวงใหญ่ 1 โค้ง 2. ระนาดเอก 1 ราง

3. ปมี่ อญ 1 เลา 3. ตะโพนมอญ 1 ใบ

4. เปงิ มางคอก 1 คอก 5. ฆ้องโหมง่ 1 ชุด

6. ฉงิ่ 1 คู่

ภาพประกอบท่ี 7 วงดนตรีป่ีพาทยม์ อญเครือ่ งหา้
ท่ีมา : วรวรรณ เหวียนระวี (2561)

29

2. วงปพ่ี าทยม์ อญเครอื่ งคู่ มลี ักษณะเดยี วกบั วงปพี่ าทย์มอญเครื่องห้า

แตเ่ พ่มิ ระนาดทุม้ และฆ้องมอญวงเลก็

1. ฆอ้ งมอญวงใหญ่ 1 โค้ง 2. ระนาดเอก 1 ราง

3. ปม่ี อญ 1 เลา 3. ตะโพนมอญ 1 ใบ

4. เปิงมางคอก 1 คอก 5. ฆ้องโหม่ง 1 ชดุ

6. ฉง่ิ 1 คู่ 7. ระนาดทุ้ม 1 ราง

8. ฆ้องมอญวงเล็ก 1 โคง้ 9. ฉาบใหญ่ 1 คู่

10. กรบั 1 คู่ 11. ฉาบเลก็ 1 คู่

ภาพประกอบที่ 8 วงดนตรปี ี่พาทย์มอญเคร่อื งคู่
ท่มี า : วรวรรณ เหวยี นระวี (2561)

30

3. วงป่ีพาทย์มอญเครอ่ื งใหญ่ มีลักษณะเดยี วกับวงปพ่ี าทยม์ อญเครอื่ งคู่

แตเ่ พ่มิ ระนาดเอกเหลก็ และระนาดทมุ้ เหล็ก

1. ฆอ้ งมอญวงใหญ่ 1 โคง้ 2. ระนาดเอก 1 ราง

3. ปี่มอญ 1 เลา 3. ตะโพนมอญ 1 ใบ

4. เปงิ มางคอก 1 คอก 5. ฆอ้ งโหมง่ 1 ชดุ

6. ฉ่งิ 1 คู่ 7. ระนาดทมุ้ 1 ราง

8. ฆอ้ งมอญวงเล็ก 1 โคง้ 9. ฉาบใหญ่ 1 คู่

10. กรับ 1 คู่ 11. ฉาบเล็ก 1 คู่

12. ระนาดเอกเหลก็ 1 ราง 13. ระนาดทุ้มเหลก็ 1 ราง

ภาพประกอบท่ี 9 วงดนตรีปี่พาทยม์ อญเครอื่ งใหญ่

ทม่ี า : วรวรรณ เหวยี นระวี (2561)

วงปี่พาทย์มอญนั้นที่จริงแล้วใช้บรรเลงในโอกาสต่าง ๆ ได้ทั้งงานมงคล เช่น งานฉลองพระ
แก้วมรกตในสมัยธนบุรี และงานอวมงคล เช่น งานศพ แต่ต่อมานิยมบรรเลงในงานศพ เนื่องจาก
ท่วงทำนองเพลงมอญมสี ำเนียง โศกเศรา้ โหยหวน ซ่ึงเหมาะกับบรรยากาศของงาน จนบางท่านนึกว่า
ปพ่ี าทยม์ อญใช้บรรเลงเฉพาะในงานศพเท่าน้นั

31

กจิ กรรมที่ 7

นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปนใ้ี หถ้ ูกต้อง
1. เพราะอะไรถงึ นยิ มใช้วงดนตรีปพี าทย์มอญในงาน อวมงคล ?
ตอบ

2. วงดนตรีปพี่ าทย์ จะใช้เครอ่ื งดนตรอี ะไรเป็นเครื่องดนตรีหลกั ในการบรรเลง
ตอบ

32

เฉลยกจิ กรรมที่ 7

นักเรียนตอบคำถามต่อไปน้ใี หถ้ ูกต้อง

1. เพราะอะไรถงึ นยิ มใช้วงดนตรปี พี าทย์มอญในงาน อวมงคล ?
ตอบ เนอื่ งจากทว่ งทำนองเพลงมอญมีลลี าโศกเศร้า โหยหวน ซึง่ เหมาะกบั

บรรยากาศของงาน

2. วงดนตรปี พ่ี าทย์ จะใช้เคร่อื งดนตรีอะไรเป็นเครอื่ งดนตรีหลัก ในการบรรเลง ?
ตอบ ปีม่ อญ ระนาดเอก ฆ้องมอญ ตะโพนมอญ เปงิ มางคอก

33

กรอบท่ี 8

1. วงปี่พาทย์
1.7 วงป่ีพาทยน์ างหงส์

วงป่ีพาทยน์ างหงส์ ประกอบดว้ ยเครอ่ื งดนตรีดงั น้ี

1. ปี่ชวา 2. ระนาดเอก

3. ระนาดทมุ้ 4. ฆอ้ งวงใหญ่

5. ฆ้องวงเลก็ 6. กลองมลายู

7. ฉิง่ 8. ฉาบ 9. โหม่ง

ภาพประกอบท่ี 9 วงดนตรีปี่พาทย์นางหงส์

ท่มี า : วรวรรณ เหวียนระวี (2561)

วงปี่พาทยน์ างหงส์ คือ วงปี่พาทยช์ นดิ หน่ึงท่นี ำเอาวงปีพ่ าทยไ์ มแ้ ขง็ มาประสมกับ
วงบัวลอย ซึ่งไม่สามารถหาหลักฐานที่แน่นอนของการประสมวงนางหงส์ ว่าเกิดขึ้นในสมัยใด แต่ใน
ปัจจุบันปรากฏลักษณะรปู วงนางหงส์เป็น ๒ แบบ คือ แบบหนึ่งใช้ตีด้วยกลองมาลายู และอีกแบบ
หนึ่งใช้ตีด้วยกลองทัด ทั้งสองแบบใช้หน้าทับที่คล้ายคลึงกัน แต่ต่างกันด้วยวิธีการตีเท่านั้นและ
ปัจจุบัน ใช้เป็นวงปพ่ี าทยท์ ่ีใช้บรรเลง ใน งานศพเท่านั้น

34

กจิ กรรมที่ 8

นักเรียนตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี หถ้ ูกต้อง
1. วงปพี่ าทยน์ างหงส์ ใชว้ งดนตรีอะไรประสมกนั
ตอบ

2. วงป่ีพาทยน์ างหงส์ ใช้บรรเลง ในงานอะไร
ตอบ

35

เฉลยกิจกรรมท่ี 8

นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปนีใ้ ห้ถูกตอ้ ง
1. วงป่พี าทย์นางหงส์ ใช้วงดนตรีอะไรประสมกัน
ตอบ วงวงปพี่ าทยไ์ ม้แข็ง มาประสมกับ วงบัวลอย
2. วงป่พี าทยน์ างหงส์ ใชบ้ รรเลง ในงานอะไร
ตอบ ใช้บรรเลงในงานอวมงคลหรืองานศพเท่านน้ั

36

ทบทวน ชวนใหร้ ู้

ดนตรีไทย ประกอบด้วยเครือ่ งดนตรี ท้งั 4 ประเภท ไดแ้ ก่ เครื่องดนตรปี ระเภท เครอื่ งดดี
ประเภท เคร่อื งสี ประเภท เครื่องตี และประเภท เคร่อื งเป่า วงดนตรีไทยมหี ลายประเภท ซึ่งแบง่ ได้
เป็น ๓ ประเภท คือ 1. วงปี่พาทย์ 2. วงเครือ่ งสาย 3. วงมโหรี

1. วงปี่พาทย์

1.1 วงปี่พาทย์ชาตรี เปน็ วงดนตรีเกา่ แก่ท่ีมมี าแตโ่ บราณ ใชบ้ รรเลงประกอบการแสดง
โนราชาตรี หนงั ใหญแ่ ละ หนงั ตะลุงทางภาคใต้ของไทย เรยี กวา่ “วงป่พี าทยช์ าตร”ี

1.2 วงป่ีพาทยเ์ คร่ืองหา้ เป็นวงป่ีพาทยท์ เี่ ปน็ วงหลัก มีจำนวนเคร่อื งดนตรนี อ้ ยช้ินทส่ี ดุ ใช้
บรรเลงในงานพระราชพิธีและพธิ ีกรรมของประชาชน ตลอดจนใชบ้ รรเลงประกอบการแสดง โขน
หนังใหญ่ ละครนอก ละครใน หุ่นกระบอก เปน็ ตน้

1.3 วงปี่พาทย์เคร่อื งคู่ เปน็ วงปี่พาทย์ทีไ่ ดพ้ ฒั นามาจากวงป่ีพาทยเ์ คร่ืองห้า โดยเกิดขนึ้ ใน
สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลา้ เจา้ อยู่หวั รชั กาลท่ี 3

1.4 วงป่พี าทย์เครอ่ื งใหญ่ วงป่พี าทยเ์ ครอ่ื งใหญ่เปน็ วงดนตรีทีพ่ ฒั นามาจากวงปพี่ าทย์
เคร่อื งคู่

1.5 วงปีพ่ าทย์ดกึ ดำบรรพ์ ปรับปรงุ ขน้ึ โดยอาศัยแนวอปุ รากร (Opera) ใชบ้ รรเลงประกอบ
ละครดึกดำบรรพ์ ทแี่ สดงทโ่ี รงละครดกึ ดำบรรพ์

1.6 วงปี่พาทย์มอญ ใช้บรรเลงในโอกาสต่าง ๆ ได้ทั้งงานมงคลและงานอวมงคล เนื่องจาก
ท่วงทำนองเพลงมอญมีลีลาโศกเศร้า โหยหวน ซึ่งเหมาะกับบรรยากาศของงาน จนบางท่านนึกวา่ ป่ี
พาทยม์ อญใช้บรรเลงเฉพาะในงานศพเทา่ น้นั

1.7 วงป่พี าทยน์ างหงส์ ใชเ้ ป็นวงปีพ่ าทยท์ ่ใี ช้บรรเลง ใน งานศพเทา่ น้ัน

37

เรามภี ารกจิ ต้องทำแบบทดสอบกนั ตอ่ นะคะ

38

แบบทดสอบหลังเรียน

บทเรียนสำเรจ็ รูปกลุ่มสาระการเรียนร้ศู ลิ ปะ(ดนตร)ี ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 1

เลม่ ท่ี 1 วงปพ่ี าทย์
คำชี้แจง ใหน้ ักเรียนเลือกคำตอบที่ถกู ท่ีสดุ เพียง 1 ขอ้ โดยทำเครอื่ งหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ

1.วงดนตรีใดใชบ้ รรเลงประกอบการแสดงละครโนราหช์ าตรี 6. วงดนตรีไทยแบง่ ออกเปน็ กี่ประเภท?
ก. วงขบั ไม้ ก. 2 ประเภท
ข. วงปพ่ี าทย์ชาตรี ข. 3 ประเภท

ค. วงมโหรเี คร่ืองคู่ ค. 4 ประเภท
ง. วงเคร่ืองสายเคร่อื งเด่ียว ง. 5 ประเภท

2. วงปพ่ี าทย์ชนดิ ใดใช้บรรเลงในท่ีกวา้ งๆ 7.ขอ้ ใดคอื วงดนตรีไทยทป่ี ระกอบดว้ ยเคร่ืองตีเปน็ หลัก
ก. วงป่ีพาทย์มอญ ก. วงขบั ไม้
ข. วงเคร่อื งสายผสมขิม ข. วงมโหรี

ค. วงปพ่ี าทยเ์ คร่ืองใหญ่ ค. วงปีพ่ าทย์
ง. วงปพ่ี าทยเ์ ครื่องผสม ง. วงเครื่องสาย

3. วงดนตรีในข้อใดใชบ้ รรเลงประกอบการแสดงโขนละคร 8. วงดนตรีไทยท่ีใชบ้ รรเลงในงานศพ
ก. วงขบั ไม้ ก. วงมโหรี
ข. วงปี่พาทย์ผสม ข. วงป่ีพาทย์

ค. วงปี่พาทย์มอญ ค. วงเครอ่ื งสาย
ง. วงปีพ่ าทยเ์ ครือ่ งห้า ง. วงป่พี าทย์นางหงส์

4. เครอื่ งดนตรใี ดทใี่ ช้บรรเลงในวงป่พี าทย์ไมน้ วมได้ 9. ข้อใดคอื วงดนตรไี ทยทม่ี ีระนาดเอกเหล็กบรรเลง
ก. ซออู้ ก. วงมโหรเี คร่อื งคู่
ข. สะล้อ ข. วงเครือ่ งสายผสม

ค. ซอดว้ ง ค. วงป่พี าทย์เครื่องใหญ่
ง. ซอสามสาย ง. วงป่พี าทยด์ ึกดำบรรพ์

5. วงป่ีพาทย์เครื่องหา้ ประกอบด้วยเครอื่ งดนตรีกี่เครื่อง 10. เคร่ืองดนตรไี ทยแบง่ ประเภทตามลกั ษณะในข้อใด
ก. 4 เคร่อื ง ก. สขี องเครือ่ งดนตรี
ข. 5 เครอ่ื ง ข. ขนาดของเครอ่ื งดนตรี

ค. 6 เครอ่ื ง ค. รูปรา่ งของเคร่อื งดนตรี
ง. 7 เครอ่ื ง ง. กริ ิยาอาการในการบรรเลง

39

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น

บทเรยี นสำเรจ็ รูปบทเรียนสำเรจ็ รปู กลมุ่ สาระการเรียนรศู้ ลิ ปะ(ดนตร)ี ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1
เล่มท่ี 1 วงป่พี าทย์

- วงป่ีพาทยช์ าตรี, - วงปพี่ าทย์เครอ่ื งห้า, - วงปพี่ าทยเ์ ครอื่ งคู่, - วงปพ่ี าทย์เคร่อื งใหญ,่
- วงปี่พาทย์ดกึ ดำบรรพ,์ - วงปี่พาทย์มอญ, - วงปีพ่ าทยน์ างหงส์

1. ข 6. ข
2. ค 7. ค
3. ง 8. ข
4. ก 9. ข
5. ข 10. ค

40

บรรณานุกรม

โกวิท ประวาลพฤกษ์. (2547). ดนตรี - นาฏศลิ ป์ ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 1. พิมพค์ รง้ั ท่ี 2. กรุงเทพฯ :
พัฒนาคุณภาพวิชาการ(พว.),

คมสันต์ วงศว์ รรณ์.(2553). ดนตรีตะวันตก.พมิ พ์ครงั้ ที่ 2. กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชนติ ร ภู่กาญจน์.(2544). แกน่ แท้ดนตรีไทย. กรุงเทพฯ : บรรณกจิ .
ชไมพร พรเพ็ญพพิ ัฒน.์ (2549).ทพิ ย์ดนตรไี ทย. กรงุ เทพฯ : วัฒนาพานิช.
ถวลั ย์ มาศจรสั .(2551). นวตั กรรมการศึกษาชุด บทเรียนสำเร็จรูป เพ่อื พฒั นาการเรยี นรู้

ผูเ้ รียน และการจดั ทำผลงานทางวิชาการของข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา
ตามหลกั เกณฑ์ใหม่ของ ก.ค.ศ. พิมพค์ ร้งั ท่ี 2 กรุงเทพฯ : ธารอกั ษร.
พิชยั ปรชี ญานสุ รณ์.(2545). ดนตรปี ริทรรศน.์ กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.
มนตรี ตราโมท.(2538). สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนไทยโดยพระราชประสงค์ใน
พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั เล่ม 1 : ดนตรีไทย. พิมพค์ รงั้ ท่ี 11. กรงุ เทพฯ : หอรัษฎากร
พิพัฒน.์
สถาบนั พัฒนาคณุ ภาพวิชาการ(พว.). ดนตรี-นาฏศลิ ป.์ กรุงเทพฯ : บรษิ ทั พฒั นาคุณภาพวชิ าการ
(พว.) จำกดั
อษั ฎาวุธ สาคริก.(2550). เครอ่ื งดนตรีไทย. กรงุ เทพฯ : สำนกั อทุ ยานการเรียนรู.้
นฎั ฐกิ า สนุ ทรธนผล.ดนตรีอาเซยี น.[ออนไลน]์ แหลง่ ท่มี http://fofa.swu.ac.th/th/images/FOFA/
Journal/Book/ebook_Asian_Music.pdf
ไมป่ รากฏผูแ้ ต่ง. เครอ่ื งดนตรีไทย. [ออนไลน์] แหล่งที่มา https://sites.google.com/a/
samakkhi.ac.th/kheruxng-dntri-thiy-3-2/wng-kheruxng-say/2-wng-kheruxng-say-pi-
chwa
ไมป่ รากฏผแู้ ต่ง. ดนตรีศึกษา 1. [ออนไลน]์ https://hs2kvo.blogspot.com/2014/08/blog-
post_9.html
ไมป่ รากฏผู้แต่ง.วงดนตรสี ากล. [ออนไลน์] https://sites.google.com/site/mymusicinsite/
prapheth-wng-dntri-sakl