หน่วยที่1การวิเคราะห์ตลาดสัตว์น้ำ

หน่วยท่ี1 เร่ืองการวเิ คราะห์ตลาดสตั วน์ ้า

Computer
]

]

ใบความรู้ที่ 1 หน่วยที่ 1
ชื่อวิชา การเพาะเล้ียงสตั วน์ ้าเศรษฐกิจ สอนคร้ังท่ี 1-4
ชื่อหน่วย การวิเคราะห์ตลาดสตั วน์ ้า ชวั่ โมงรวม 8

ชื่อเร่ืองหรือช่ืองาน การวเิ คราะห์ตลาดสตั วน์ ้า จานวนชวั่ โมง 8
สมรรถนะที่พึงประสงค์ รายการสอน
1. ตลาดสตั วน์ ้าที่สาคญั ทางเศรษฐกิจ
ด้านความรู้
1. บอกตลาดสตั วน์ ้าที่สาคญั ทางเศรษฐกิจได้

ด้านคุณธรรม จริยธรรม
1. มีมนุษยสมั พนั ธ์ในการทางานร่วมกบั ผอู้ ่ืน
2. กลา้ แสดงออกในการนาเสนอผลงาน

เนือ้ หาสาระ

การวิเคราะห์ตลาดสัตว์นา้

1. โครงสร้างของตลาด
โครงสร้างการาตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าท้งั สตั วน์ ้าจืดและสตั วน์ ้าทะเลจะมีลกั ษณะคลา้ ยคลึงกนั จะ
แตกต่างกนั กใ็ นส่วนของผปู้ ระกอบการคา้ คือ ตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าเคม็ จะมีผปู้ ระกอบกิจการแพปลาเขา้
มามีบทบาทสาคญั ท้งั การผลิตและการคา้ มากกวา่ ตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าจืด ซ่ึงผปู้ ระกอบกิจการแพปลาจะ
เป็นแหล่งเงินทุนใหแ้ ก่ชาวประมง ชาวประมงผ฿ู กยู้ มื เงินจะตอ้ งส่งสินคา้ สตั วน์ ้าท่ีจบั ไดใ้ หแ้ พปลาเป็น
ตวั แทนในการจาหน่าย ดงั น้นั แพปลาจึงเป็นคนกลางที่สาคญั ในการซ้ือขายสินคา้ สตั วน์ ้า

2. ประเภทของตลาดสัตว์นา้
ตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าแบ่งได้ 3 ประเภท

2.1 ตลาดท้องถน่ิ ไดแ้ ก่ตลาดท่ีต้งั อยกู่ ระจดั กระจายในแหล่งผลิต หรือแหล่งประมง
แถบชายฝ่ังทะเลทว่ั ไป คนกลางท่ีสาคญั ในตลาดน้ี ไดแ้ ก่ พอ่ คา้ ขายปลีก พอ่ คา้ ทอ้ งท่ี ตวั แทน และ
พอ่ คา้ แปรรูป

2.2 ตลาดขายส่ง ไดแ้ ก่ ตลาดที่ต้งั อยตู่ ามท่าเทียบเรือ หรือบริษทั ใกล้ ๆ กบั ตลา
ในทอ้ งถิ่น พอ่ คา้ คนกลางท่ีสาคญั ในตลาดระดบั น้ี ไดแ้ ก่ พอ่ คา้ ขายส่ง แพปลา และหอ้ งเยน็

2.3 ตลาดปลายทาง เป็นตลาดข้นั สุดทา้ ยที่จาหน่ายสินคา้ สตั วน์ ้า เป็นตลาดท่ีส่ง
สินคา้ ออกไปจาหน่ายตลาดต่างประเทศและต่างจงั หวดั ตลอดจนจาหน่ายสินคา้ ใหแ้ ก่ โรงงานแปรรูป
ต่างๆ พอ่ คา้ คนกลางที่สาคญั ในตลาดน้ี ไดแ้ ก่ พอ่ คา้ ขายส่ง พอ่ คา้ ขายปลีก พอ่ คา้ แปรรูป และพอ่ คา้
ส่งออก

3. ประเภทผู้ประกอบการทเ่ี กยี่ วข้องกบั ตลาดสัตว์นา้ เศรษฐกจิ
3.1 ชาวประมง แบ่งได้ 2 กลุ่ม คือ
3.1.1 ชาวประมงแบบธุรกจิ ชาวประมงประเภทน้ีจะมีเรือประมงขนาดใหญ่ มี

อุปกรณ์ประมงท่ีทนั สมยั เป็นชาวประมงที่มีทุนมาก และสามารถนาสินคา้ มาฝากขายท่ีสะพานปลา

กรุงเทพเอง จะไดร้ าคาท่ีดีกวา่ ขายใหพ้ อ่ คา้ คนกลางผรู้ วบรวม หรือพอ่ คา้ ขายส่งท่ีมีร้านคา้ กระจดั
กระจาย อยทู่ วั่ ไปในบริเวณท่าข้ึนปลา

3.1.2 ชาวประมงขนาดเลก็ เป็นชาวประมงท่ีมีทุนนอ้ ย มีเรือประมงขนาดเลก็
ทาการประมงบริเวณชายฝ่ังไม่สามารถออกทะเลลึกได้ ปริมาณการจบั ปลาแต่ละคร้ังไม่มากนกั ส่วน
ใหญ่จะขายสินคา้ ใหแ้ ก่พอ่ คา้ ขายส่งซ่ึงจะซ้ือในราคาถกู

สาหรับประมงน้าจืด การประกอบแบบธุรกิจจะเป็นผทู้ ี่มีเงินทุน ทาการเพาะเล้ียงเพอ่ื การคา้
แหล่งเพาะเล้ียงสตั วน์ ้าจืดที่สาคญั ส่วนใหญ่จะอยใู่ นภาคกลาง ส่วนผปู้ ระกอบการขนาดเลก็ จะจบั สตั ว์
น้าจากแหล่งน้าธรรมชาติ

3.2 พ่อค้าท้องถ่ิน เป็นผรู้ ับซ้ือสินคา้ สัตวน์ ้าจากชาวประมง หรือจากผเู้ พาะเล้ียง
โดยตรง ใชเ้ งินสดในการซ้ือขาย พอ่ คา้ ระดบั น้ีรวมถึงพอ่ คาขายปลีกดว้ ย

3.3 นายหน้าหรือตวั แทน ไดแ้ ก่ แพปลา ซ่ึงทาหนา้ ท่ีเป็นตวั แทนหรือคนกลางขาย
สินคา้ สตั วน์ ้าของชาวประมงหรือผเู้ พาะเล้ียง โดยทาการขายแบบประมลู ราคา แพปลาแบ่งได้ 3
ประเภท คือ แพปลาน้าเคม็ แพปลาน้าจืด และแพปลาแปรรูป

กิจการแพปลาจะจดั ต้งั ได้ ผปู้ ระกอบการตอ้ งขออนุญาตกรมประมง และตอ้ งปฏิบตั ิตาม
ระเบียบเงื่อนไขที่อธิบดีกรมประมงกาหนด โดยอนุมตั ิของรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
แพปลาที่สะพานปลากรุงเทพ ฯ ส่วนมากจะประกอบธุรกิจในรูปแบบของบริษทั จากดั ดาเนินธุรกิจใน
ลกั ษณะเป็นนายหนา้ รับฝากจาหน่ายสินคา้ สาหรับแพปลาต่างจงั หวดั ส่วนมากจะประกอบธุรกิจแบบ
ส่วนตวั ดาเนินธุรกิจท้งั เป็นนายหนา้ และรับซ้ือสินคา้ จากชาวประมง ดงั น้นั แพปลาต่างจงั หวดั จึงมี
ลกั ษณะเป็นพอ่ คา้ คนกลางมากกวา่

3.4 กจิ การห้องเยน็ ไดแ้ ก่ ผรู้ วบรวมสินคา้ สตั วน์ ้าและเกบ็ รักษาคุณภาพไวไ้ ม่มีการ
แปรรูปสินคา้ นอกจากตกแต่งบางส่วนใหเ้ รียบร้อย และง่ายต่อการบรรจุหีบห่อ กิจการหอ้ งเยน็ แบ่งได้
2 ประเภท คือ กิจการหอ้ งเยน็ ของเอกชน และกิจการหอ้ งเยน็ ของรัฐ

3.5 พ่อค้าขายส่ง ไดแ้ ก่ พอ่ คา้ ท่ีรวบรวมสินคา้ สตั วน์ ้าจากชาวประมง, แพปลา,
โรงงานแปรรูป และหอ้ งเยน็ แลว้ จาหน่ายใหแ้ ก่พอ่ คา้ ขายปลีก

3.6 พ่อค้าแปรรูป พอ่ คา้ ประเภทน้ีออกไปซ้ือสินคา้ ท้งั ในตลาดทอ้ งท่ี ตลาดขายส่ง
และประมูลซ้ือจากแพปลา นามาแปรรูปแลว้ จาหน่ายท้งั ในประเทศและต่างประเทศ

3.7 พ่อค้าขายปลกี เป็นผทู้ ่ีซ้ือสินคา้ สตั วน์ ้าและผลิตภณั ฑส์ ตั วน์ ้า จากพอ่ คา้ ขายส่ง
แพปลา หรือชาวประมง แลว้ นาไปจาหน่ายแก่ผบู้ ริโภค

4. วถิ ีการตลาด
4.1 วถิ กี ารตลาดสัตว์นา้ ทะเล สินคา้ สตั วน์ ้าทะเลท่ีชาวประมงจบั ไดจ้ ะถกู นามาท่า

ข้ึนปลาเอกชน ท่าเทียบเรือประมงของทางราชการ หรือสะพานปลา ท่าข้ึนปลาจะมีอยใู่ นจงั หวดั ต่าง ๆ
23 จงั หวดั โดยแบ่งออกเป็น 4 เขต คือ

เขต 1 ไดแ้ ก่ จงั หวดั ตราด, จนั ทบุรี และระยอง
เขต 2 ไดแ้ ก่ ชลบุรี, ฉะเชิงเทรา, สมุทรปราการ, สมุทรสาคร, สมุทรสงคราม และ
เพชรบุรี
เขต 3 ไดแ้ ก่ ประจวบคีรีขนั ธ,์ ชุมพร, สุราษฎร์ธานี, นครศรีธรรมราช, พทั ลุง, สงขลา,
ปัตตานี, และนราธิวาส
เขต 4 ไดแ้ ก่ ระนอง, พงั งา, ภูเกต็ , กระบ่ี, ตรัง และสตลู
สินคา้ สตั วน์ ้าทะเลท่ีนามาทา่ ข้ึนปลาแต่ละเขต ส่วนหน่ึงจะใชบ้ ริโภคภายในจงั หวดั ในเขตน้นั
ๆ หรือในทอ้ งที่อาเภอ หรือจงั หวดั ใกลเ้ คียง ส่วนที่เหลือจะส่งเขา้ ตลาดกรุงเทพ ฯ ซ่ึงถือเป็นศูนยก์ ลาง
การคา้ สตั วน์ ้าและผลิตภณั ฑส์ ตั วน์ ้าทุกชนิด สาหรับภาคใตส้ ินคา้ สตั วน์ ้าที่เหลือจะส่งออกทางมาเลเซีย
เป็ นส่วนใหญ่
ชนิดของสินคา้ สตั วน์ ้าท่ีมาข้ึนที่สะพานปลากกรุงเทพฯ ไดแ้ ก่ ปลาทู ปลาอินทรี ปลาโอ ปลา
สีกนุ ปลาหางแขง็ ปลาใบขนุน ปลาดาบลาว ปลาดาบเงิน ปลาน้าดอกไม้ ปลาหางเหลือง ปลากเุ ลา ปลา
ฉลาม ปลากะพงขาว ปลากะพงแดง ปลาจะละเมด็ ขาว ปลาจะละเมด็ ดา ปลากระเบน กงุ้ หอย ปู และ
สตั วน์ ้าจืดต่าง ๆ
ปลาท่ีนามาข้ึนท่าสะพานปลาจะมาจากทางเรือ รถยนต์ และรถไฟ การประมลู การขายสินคา้
สตั วน์ ้าจะเร่ิมต้งั แต่เชา้ มืดประมาณ 05.00 น. พร้อมกนั ทุกแพปลาโดยผปู้ ระมูลขายปลาของแพปลาจะ
กาหนดราคาสูงสุดของสตั วน์ ้าไวก้ ่อน แลว้ ลกู คา้ กป็ ระมูลแขง่ ขนั กนั จากราคาข้นั ต่าจนกระทง่ั ข้ึนไป
ใกลเ้ คียงหรือเท่ากบั ราคาที่ผปู้ ระมูลกาหนดไว้ และผขู้ ายจะขายใหผ้ ทู้ ่ีประมูลราคาสูงสุด การประมูลจะ
ดาเนินต่อไปจนกระทง่ั ปลาที่ชาวประมงส่งมาขายหมดไปในแต่ละวนั ผทู้ ี่เขา้ มาประมลู ราคาจะ

ประกอบไปดว้ ย พอ่ คา้ ขายส่งปลาสด พอ่ คา้ แปรรูปสินคา้ สตั วน์ ้า พอ่ คา้ ส่งอก หอ้ งเยน็ ผซู้ ้ือปลาส่ง
ภตั ตาคาร หรือส่งไปจาหน่ายต่างจงั หวดั

4.2 วถิ กี ารตลาดสัตว์นา้ จดื ส่วนใหญ่สินคา้ สตั วน์ ้าจืดจะไดจ้ ากการเพาะเล้ียง ผู้
เล้ียงจะขายสินคา้ ใหแ้ ก่พอ่ คา้ ขายส่ง หรือผรู้ วบรวมซ่ึงเป็นเจา้ ประจา โดยพอ่ คา้ จะใหค้ วามช่วยเหลือใน
ดา้ นต่าง ๆ เช่น การเงิน อุปกรณ์การเพาะเล้ียง พอ่ คา้ จะเขา้ ไปซ้ือสินคา้ ถึงบ่อเล้ียง จากน้นั กน็ าส่ง
จาหน่ายใหพ้ อ่ คา้ ขายปลีกในทอ้ งถิ่นน้นั หรือส่งจาหน่ายในกรุงเทพฯ หรือส่งแพปลา สะพานปลา
กรุงเทพฯ เพอื่ ประมลู ขายต่อไป สาหรับผเู้ ล้ียงบางรายมีทุนมากและอยใู่ กลก้ รุงเทพฯ กอ็ าจจะนาสินคา้
มาขายฝากที่แพปลาเอง

5. การกาหนดราคาซื้อขาย
การซ้ือขายปลาสดท่ีผา่ นแพปลาจะเป็นการซ้ือขายโดยการประมลู ราคา ส่วนหลกั เกณฑท์ ่ีนามา
ใชใ้ นการกาหนดราคาไม่มีหลกั เกณฑต์ ายตวั เพื่อสะดวกในการจดั จาหน่ายกอ็ าจมีการคดั แยกชนิด
ขนาด ความสดของสินคา้ เช่น ปลาจะตอ้ งมีลาตวั แขง็ ตาใส และแช่น้าแขง็ ไม่เกิน 24 ชว่ั โมง เป็นตน้
และอาจจะคิดขนาดน้าหนกั สาหรับสินคา้ ที่มีความตอ้ งการของตลาดมาก โดยเฉพาะสินคา้ ท่ีจะส่งออก
ตลาดต่างประเทศ กจ็ ะพิถีพถิ นั ในการดูความสด และขนาดของสินคา้ ชนิดน้นั ๆ เพราะจะสามารถจะ
กาหนดราคาใหส้ ูง เช่น กงุ้ และปลาบางชนิด
วธิ ีกาหนดราคาสินค้า (Price determination method)
ในทางทฤษฎีราคาสินคา้ ถกู กาหนดข้ึนโดยอุปสงคแ์ ละอุปทานของสินคา้ แต่ในทางปฏิบตั ิแลว้
การวเิ คราะห์อุปสงคแ์ ละอุปทานของสินคา้ แต่ละชนิดในระดบั ตลาดต่าง ๆ น้นั เป็นเรื่องที่ไม่สามารถทา
ไดห้ รือยงุ่ ยากมาก ดงั น้นั จึงไม่สามารถกาหนดราคาตลาดหรือราคาดุลยภาพของสินคา้ ข้ึนในทนั ใดได้
จาเป็นตอ้ งกาหนดราคาสินคา้ ข้ึนมาก่อนเป็ยนลาดบั แแรก จากน้นั ดว้ ยอุปสงคแ์ ละอุปทานของสิรคา้ ที่
เป็นอยจู่ ะทาใหผ้ ซู้ ้ือและผขู้ ายปรับราคาท่ีกาหนดข้ึนในช้นั ตน้ น้นั จนไดร้ าคาซ้ือขายท่ีท้งั ผซู้ ้ือและผขู้ าย
ตกลงยนิ ดีทาการซ้ือขายต่อกนั การปรับราคาใหเ้ กิดราคาซ้ือขายที่แทจ้ ริงข้ึนไดน้ ้นั อาจทาไดด้ ดยวธิ ีการ
ต่อรองราคากนั ระหวา่ งผซู้ ้ือและผขู้ าย การประมลู ราคาในระหวา่ งผซู้ ้ือและผขู้ าย การ กาหนดราคา
สินคา้ มีวิธีการปฏิบตั ิดงั น้ี

5.1 กาหนดราคาสินคา้ จากตน้ ทุน (cost plus method) แบง่ ได้ 2 แบบ คือ
5.1.1 กาหนดราคาจากตน้ ทนุ เฉล่ีย (Average cost) โดยการบวกดว้ ยกาไรต่อ

หน่วยท่ีตอ้ งการ ดงั น้นั ราคาสินคา้ ที่กาหนดข้ึนจึงเท่ากบั ตน้ ทุนคงท่ีเฉลี่ยบวกดว้ ยตน้ ทุนผนั แปรเฉลี่ย

และกาไรท่ีตอ้ งการ ซ่ึงตน้ ทุนเฉล่ียตามที่กล่าวมาน้ีจะรวมท้งั ตน้ ทุนการผลิตและการตลาดตามแตก่ รณี

ไป

ราคาสินคา้ = ตน้ ทุนคงที่เฉล่ีย + ตน้ ทุนผนั แปรเฉล่ีย + กาไร

ตวั อยา่ งในการผลิตและการขายสินคา้ ชนิดหน่ึงมีตน้ ทุนดงั น้ี

จานวนสินคา้ ตน้ ทุนคงที่เฉล่ีย ตน้ ทุนผนั แปรเฉลี่ย ตน้ ทุนเพิม่

ท่ีผลิตและขาย

1 10.00 60 -

2 5.00 50 40

3 3.33 55 65

4 2.50 60 75

5 2.00 65 90

ดงั น้นั หากผขู้ ายรายน้ีตอ้ งการกาไรต่อหน่วยสินคา้ เป็นเงิน 10 บาท และผลิตสินคา้ ออกมา
ท้งั สิ้น 4 หน่วย ราคาขายสินคา้ ต่อหน่วยน้ีจะถกู กาหนดใหเ้ ท่ากบั 2.50 + 60.00 + 10.00 = 72.50 บาท
และหากผผู้ ลิตรายน้ีผลิตสินคา้ ออกมาเป็นจานวน 3 หน่วย ราคาสินคา้ ต่อหน่วยจะเท่ากบั 3.33 + 55.00
+ 10.00 = 68.33 ราคาสินคา้ ท่ีกาหนดข้ึนดว้ ยวธิ ีน้ีจะแตกต่างกนั ไปตามจานวนสินคา้ ที่ผลิตและขายใน
แต่ละระดบั

5.1.2 กาหนดราคาจากตน้ ทนุ เพ่ิม (Marginal cost) บวกดว้ ยกาไรต่อหน่วยท่ีตอ้ งการ
ราคาสินคา้ ท่ีกาหนดข้ึนดว้ ยวิธึน้ีอาศยั หลกั ของกาไรสูงสุดเป็นบรรทดั ฐาน โดยถือวา่ หากกาหนดให้
ราคาสินคา้ ซ่ึงกค็ ือรายไดเ้ พมิ่ เท่ากบั ตน้ ทนุ เพ่มิ แลว้ จะทาใหไ้ ดร้ ับสูงสุด ดงั น้นั การกาหนดราคาสินคา้
โดยวิธีน้ีจึงพิจารณาวา่ จานวนสินคา้ ท่ีผลิตข้ึนมีตน้ ทุนเพมิ่ เป็นเงินเท่าใด และเม่ือรวมเขา้ กบั กาไรที่
ตอ้ งการต่อหน่วยแลว้ จะไดเ้ ป็นราคาที่กาหนดข้ึนสาหรับสินคา้

ราคาสินคา้ = ตน้ ทุนเพ่มิ + กาไรท่ีตอ้ งการต่อหน่วย
จากตวั อยา่ งขา้ งตน้ หากผผู้ ลิตรายน้ีผลิตและขายสินคา้ เป็นจานวน 4 หน่วย ราคาสินคา้ ต่อ
หน่วยท่ีกาหนดข้ึนดว้ ยวิธีน้ีจะเท่ากบั 75.00 + 10.00 = 85.00 บาท
สาหรับการกาหนดราคาดว้ ยวิธีท้งั สองน้ีเห็นไดว้ า่ ราคาสินคา้ จะเป็นเท่าใดน้นั ข้นึ อยกู่ บั
ปริมาณสินคา้ ที่ผลิตและขายเป็นสาคญั โดยไม่ไดพ้ จิ ารณาถึงความตอ้ งการสินคา้ เลย จากตวั เลขท่ีสมมติ
ข้ึนจะเห็นไดว้ า่ ยงิ่ ผลิตและขายมาก ราคายงิ่ สูง ซ่ึงเป็นลกั ษณะท่ีตรงกนั ขา้ มกบั ความตอ้ งการโดยสิ้นเชิง
เพราะผบู้ ริโภคจะซ้ือสินคา้ มากข้ึนกต็ ่อเม่ือมีราคาถกู ลงเท่าน้นั

5.2 กาหนดราคาสินคา้ จากจุดคุม้ ทุน

6. ต้นทุนและส่วนเหลอื่ มการตลาด
สาหรับตน้ ทุนสินคา้ สตั วน์ ้าทะเล และสตั วน์ ้าจืดที่มีส่วนประกอบท่ีสาคญั เหมือนกนั คือ คา่
แรงงาน ค่าขนส่ง และค่าน้าแขง็ ซ่ึงเป็นสดั ส่วนรวมประมาณ 50 % ของตน้ ทุนการตลาดท้งั หมด แต่
ตน้ ทุนค่าน้าแขง็ จะไม่ใช่ส่วนประกอบของตน้ ทุนการตลาดของสตั วน์ ้าจืดบางชนิด หากพิจารณาตน้ ทุน
การตลาดในตลาดแต่ละระดบั เช่น ในตลาดระดบั ขายปลีก ส่วนประกอบของตน้ ทนุ การตลาดท่ีสาคญั
ไดแ้ ก่ คา่ เช่าแผง คา่ น้า และคา่ ไฟ
ส่วนประกอบท่ีสาคญั ของส่วนเหลือมการตลาดคือ ผลตอบแทนต่อการบริการของพอ่ คา้ ใน
ตลาดแต่ละระดบั หากไม่มีผลตอบแทนแลว้ พอ่ คา้ คนกลาง หรือตวั แทน กจ็ ะไม่สามารถดาเนินกิจการ
ในตลาดได้
ผลตอบแทนต่อการบริการของพอ่ คา้ คนกลางในตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าทะเล แบ่งได้ 3 ระดบั
1. ผลตอบแทนต่อแพปลา ซ่ึงไดผ้ ลตอบแทนต่าท่ีสุด
2. ผลตอบแทนพอ่ คา้ ขายส่ง ผลตอบแทนท่ีไดส้ ูงกวา่ แพปลาแต่ต่าพอ่ คา้ ขายปลีก
3. ผลตอบแทนพอ่ คา้ ขายปลีก ผลตอบแทนท่ีไดจ้ ะสูงสุด
สาหรับผลตอบแทนหรือส่วนเหลือมการตลาดของสตั วน์ ้าจืด เนื่องจากสตั วน์ ้าจืดบางชนิดไม่
ผา่ นแพปลา ดงั น้นั ผลตอบแทนต่อการบริการจึงมีเฉพาะพอ่ คา้ ขายส่ง และพอ่ คา้ ขายปลีก จะพบวา่ พอ่
คา้ ขายส่งสตั วน์ ้าจืดจะไดผ้ ลตอบแทนสูงกวา่ พอ่ คา้ ขายส่งสินคา้ สตั วน์ ้าทะเล เนื่องจากสินคา้ สตั วน์ ้า
ทะเลตอ้ งผา่ นแพปลา ผลตอบแทนส่วนหน่ึงจึงถูกแบ่งไปเป็นผลตอบแทนต่อการบริการของแพปลา

7. ความเคลอื่ นไหวของราคาสัตว์นา้ แบ่งได้ 2 ประเภท
7.1 ความเคลอื่ นไหวของราคาสัตว์นา้ เคม็
ความเคล่ือนไหวราคาของสตั วน์ ้าเคม็ ในแต่ละปี จะข้ึนอยกู่ บั ความตอ้ งการของตลาด

ในสินคา้ ชนิดน้นั ๆ ถา้ ความตอ้ งการของตลาดมีมากราคากจ็ ะสูงข้ึนดว้ ย ส่วนความเคลื่อนไหวของ
ราคาสตั วน์ ้าเคม็ ในแต่ละเดือนจะข้ึนหรือลง ข้ึนอยกู่ บั ปัจจยั ต่าง ๆ เช่น ชนิด ขนาด ความสด ของสตั ว์
น้าและความตอ้ งการของตลาด สาหรับปัจจยั อื่น ๆ ท่ีมีผลต่อการเคลื่อนไหวของราคาสตั วน์ ้า เช่น
เทศกาลปี ใหม่ และตรุษจีน ราคาสินคา้ จะสูงกวา่ ช่วงอื่น ๆ

7.2 ความเคลอ่ื นไหวราคาของสินค้าสัตว์นา้ จืด จะเคลื่อนไหวข้ึนลงข้ึนอยกู่ บั สตั วน์ ้า

แต่ละชนิด เช่น สตั วน์ ้าบาวงชนิดเป็นท่ีนิยมบริโภคของผบู้ ริโภคกจ็ ะมีราคาสูง และปริมาณท่ีจบั ไดใ้ น
แต่ละปี สาหรับความเคลื่อนไหวของราคาจะเป็นรายเดือน ช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงมกราคม เป็นช่วง
ปลายฤดูฝน และตน้ ฤดูหนาว ชาวประมงสามารถจบั ปลาไดม้ ากราคาในช่วงดงั กล่าวจะลดลง

8. ปัญหาทเี กดิ ขึน้ ในตลาดสินค้าสัตว์นา้
8.1 ปัญหาด้านการผลติ
8.1.1 สภาพความเส่ือมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ มีผลกระทบต่อ

ปริมาณสตั วน์ ้า โดยทาใหป้ ริมาณสตั วน์ ้าลดลง เนื่องจากสาเหตุ ดงั น้ี
- การทาการประมงมากเกินไปท่ีปราศจากความรับผดิ ชอบ โดยมีการทาการ

ประมงในฤดูวางไขข่ องสตั วน์ ้า และทาการประมงสตั วน์ ้าวยั อ่อน
- สภาพแวดลอ้ มเป็นพิษ เน่ืองจากพษิ ตกคา้ งจากการใชย้ าฆ่าแมลงกาจดั

ศตั รูพชื การปล่อยน้าทิ้งของโรงงานอุตสาหกรรมลงสู่แหล่งน้า
- การใชเ้ คร่ืองมือทาการประมงที่ทาลายทรัพยากรสตั วน์ ้าอยา่ งรุนแรง ไดแ้ ก่

การใชร้ ะเบิด ยาเบื่อเมา และการใชก้ ระแสไฟฟ้ า เป็นตน้
8.2 ปัญหาด้านการตลาด
8.2.1 การเกบ็ รักษาคุณภาพของสตั วน์ ้า หรือความสดของสตั วน์ ้า

โดยมีผลกระทบต่อราคาท่ีซ้ือขาย
8.2.2 การขาดแคลนสินคา้ สตั วน์ ้าในบางช่วง และบางช่วงกม็ ีมากเกินความ

ตอ้ งการของตลาด ซ่ึงมีผลทาใหร้ าคาเคลื่อนไหวเปล่ียนแปลงมาก
8.2.3 ความไม่ยตุ ิธรรมเร่ืองราคา ชาวประมงมกั เสียเปรียบในการขายสินคา้

สตั วน์ ้า เน่ืองจากชาวประมงส่วนใหญ่ขาดแคลนเงินทุน ตอ้ งกเู้ งินจากแพปลา หรือพอ่ คา้ คนกลาง ทาให้
ไม่มีอิสระในการขาย และไม่มีอานาจในการต่อรองราคา

8.2.4 ตลาดสินคา้ สตั วน์ ้าในปัจจุบนั ยงั แคบอยู่ ส่วนใหญ่ใชบ้ ริโภค
ภายในประเทศมากกวา่ การส่งออก (โดยเฉพาะสตั วน์ ้าจืด)

2. ประเภทของสัตว์นา้ เศรษฐกจิ ทนี่ ิยมเพาะเลยี้ ง
2.1 ปลา
ปลาเป็นสัตวเ์ ลือดเยน็ หายใจดว้ ยเหงือก มีกระดูกสนั หลงั มีขากรรไกร ยกเวน้ ปลาปากกลม

ลาตวั มีสิ่งปกคุมซ่ึงอาจเป็น เกลด็ แผน่ กระดูก หรือเมือกห่อหุม้ ร่างกาย เคล่ือนไหวไปมาโดยอาศยั ครีบ

และกลา้ มเน้ือลาตวั มีหวั ใจสองหอ้ ง ลาตวั ซีกซา้ ยและซีกขวาเหมือนกนั ส่วนใหญ่จะผสมพนั ธุ์นอก
ร่างกาย แลว้ ออกลูกเป็นไข่ บางชนิดผสมพนั ธุ์ภายในแลว้ ออกลูกเป็นตวั ลาตวั แบ่งได้ 3 ส่วน คือ

2.1.1 ส่วนหวั เร่ิมจากปลายสุดของจงอยปากไปจนถึงสุดขอบของฝาปิ ดเหงือก เป็น
ที่ต้งั ของ ปาก ตา จมกู รวมท้งั เหงือกซ่ึงเป็นระบบหายใจ และสมอง

2.1.2 ส่วนลาตวั เร่ิมจากส่วนที่ถดั จากปลายสุดของฝาปิ ดเหงือกถึงบริเวณรูกน้ เป็น
ท่ีต้งั ของครีบหลงั ครีบอก และครีบทอ้ ง

2.1.3 ส่วนหาง เริ่มจากส่วนบริเวณรูกน้ ไปจนสุดของปลายหาง เป็นท่ีต้งั ของครีบกน้
และครีบหาง ในปลาบางชนิดครีบหลงั อาจต้งั อยใู่ นส่วนของหาง

ปลาท่ีมีความสาคญั ททเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ ปลาตะเพียนขาว ปลาดุกอุย ปลาดุกรัสเซีย ปลาดุกบ๊ิก
อุย ปลาช่อน ปลานิล ปลาไน ปลาสลิด ปลาบู่ ปลาแรด ปลาชะโด ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลากะพงขาว
ปลาเก๋า ปลากระบอก ปลากระพงแดง เป็นตน้

2.2 ก้งุ
กงุ้ เป็นสตั วไ์ ม่มีกระดูกสนั หลงั ลาตวั แบนขา้ งแนวสนั หลงั โคง้ งอ เปลือกบางกรอบและโปร่ง
แสง ขนดความยาว 2-30 เซนติเมตร มี 10 ขา ลาตวั เป็นขอ้ ปลอ้ ง รวม 19 ปลอ้ ง โดยแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ
ส่วนหวั และอก ส่วนทอ้ ง และระยางค์ มีตา 1 คู่ และหางรวมอยกู่ บั แพนหาง
ชนิดกงุ้ ท่ีมีความสาคญั ทางเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ กงุ้ กลุ าดา, กงุ้ แชบว๊ ย, กงุ้ ตะกาด, กงุ้ ไวทนาไมท,์
กงุ้ กลุ าลาย, กงุ้ กา้ มกราม, กงุ้ ฝอย และเคย เป็นตน้

2.3 หอย
หอยเป็นสตั วไ์ ม่มีกระดูกสนั หลงั ลาตวั น่ิม ไม่แบ่งเป็นปลอ้ ง อาจมีเปลือกท่ีเป็นหินปนู หรือไม่
มี ร่างกายของหอยมี อวยั วะต่างๆ ประกอบดว้ ย หวั , เทา้ , แผน่ เน้ือท่ีห่อหุม้ ตวั และอวยั วะภายใน
อวยั วะภายใน และเปลือก
ชนิดของหอยท่ีสาคญั ทางเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ หอยแครง, หอยนางรม, หอยแมลงภ่,ู หอยเป๋ าฮ้ือ,
หอยหวาน, หอยขม เป็นตน้

2.4 ปู

ปูเป็นสตั วท์ ี่ไม่มีกระดูกสนั หลงั มีลาตวั แบน มีกระดองปกคลุมส่วนหวั และอก กรีเลก็ หรือไม่มี
รกรี มีขาเดิน 10 ขา ขาเดินคู่แรกเป็นกา้ มหนีบใชเ้ ป็นอาวธุ ป้ องกนั ตวั เป็นสตั วท์ ่ีคลานไปตามพ้ืน ลาตวั
แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนหวั และอก ส่วนทอ้ ง และส่วนระยางค์

ชนิดของปทู ่ีสาคญั ทางเศรษฐกิจ คือ ปูดา ปมู า้ ปแู สม เป็นตน้

2.5 ตะพาบนา้
ตะพาบน้าเป็นสตั วท์ ี่อยใู่ นอนั ดบั เดียวกนั กบั เต่า ลาตวั ประกอบดว้ ยกระดองบนและกระดอง
ล่าง ไม่มีเกลด็ หุม้ เหมือนกบั เต่า แต่มีหนงั หุม้ แทน ตีนหนา้ มีแผน่ พงั ผดื กวา้ ง นิ้วตีนยาวมีเลบ็ เพียง 2-3
เลบ็ คอและขาหดไดม้ ิดในกระดอง สามารถยดื คอไดย้ าวเม่ือพบเหยอื่ และศตั รู และในเวลาเคล่ือนไหว
ตะพาบน้าทุกชนิดอยใู่ นน้าจืดเท่าน้นั อาศยั อยตู่ ามหว้ ย บึง หนอง และแม่น้า ลาคลอง จะฝังตวั หรืออยู่
ในโคลนเลน หรือขดุ เป็นโพรง โดยยดื คอข้ึนมาหายใจบนผวิ น้า และจะคอยน่ิงเพ่อื ฮุบกงุ้ ปลาท่ีวา่ ยผา่ น
กินเป็นอาหาร ในฤดูแลง้ จะฝังตวั อยใู่ นโพรงใตด้ ินเป็นเวลานาน รอจนกวา่ ฝนจะตกจึงออกมาจากที่
ซ่อนตวั และเริ่มหากินสตั วน์ ้าต่าง ๆ กินต่อไปใหม่ อาหารตะพาบน้าไดแ้ ก่ กงุ้ ปลาสด และเน้ือสตั วท์ ี่
เน่าเป่ื อย
ชนิดตะพาบน้าท่ีสาคญั ทางเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ ตะพาบหรือปลาฝา ตะพาบขา้ วตอก ตะพาบม่าน
ลาย ตะพาบแกม้ แดง และตะพาบหวั กบ และตะพาบไตห้ วนั

2.6 กบ
เป็นสตั วค์ ร่ึงบกคร่ึงน้า กบที่มีอยใู่ นประเทศไทยประมาณ 38 ชนิด รูปร่างของกบแบ่งเป็นหวั
และลาตวั ไม่มีคอ ไม่มีหาง การที่ลาตวั ของกบไม่มีลาคอน้นั เหมาะแก่การวา่ ยน้า มีขา 2 คู่ ขาหนา้ เลก็ มี
นิ้วท่ีมองเห็นชดั เพยี งสี่นิ้ว นิ้วท่ีหน่ึงหรือหวั แม่มือเป็นตุ่มซ่ึงมีขนาดเลก็ มาก ขาหลงั แต่ละท่อนมีมดั
กลา้ มเน้ือที่แขง็ แรงค้าจุน ช่วยใหก้ บกระโดดพงุ่ ไปขา้ งหนา้ ไดร้ วดเร็ว ขอ้ เทา้ ยาวเหมาะแก่การกระโดด
ระหวา่ งนิ้วท้งั หา้ มีหนงั บางยดึ ติกนั สาหรับวา่ ยน้า หนงั กบเรียบไม่มีป่ ุมปมไม่มีขน ไม่มีเกลด็ มีต่อม
เมือก และน้าใส ๆ ทาใหห้ นงั ของกบมีความเปี ยกช้ืนอยเู่ สมอกบที่มีอายเุ ท่ากนั กบเพศเมียจะมีขนาด
ใหญ่กวา่ กบเพศผู้ ฤดูผสมพนั ธุ์อยรู่ ะหวา่ งช่วงฤดูฝน เริ่มต้งั แต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนสิงหาคมกบตวั
เมียจะวางไขใ่ นแหล่งน้าต้ืน ๆ หรือในแอ่งน้าเลก็ ๆ หลงั ฝนตก โดยตวั เมียปล่อยไขอ่ อกมาทางรูกน้ ตวั
ผกู้ จ็ ะปล่อยน้าเช้ือออกมาผสมทนั ที รังไขข่ องกบมีลกั ษณะเป็นสาย เมื่อถูกน้าจะกลายเป็นเมือกเหนียว
คลา้ ยวนุ้ จบั ติดกนั เป็นแพลอยอยตู่ ามผวิ น้า และจะฟักตวั ภายใน 2 สปั ดาห์ ระหวา่ งที่ยงั เป็นลกู ออ๊ ดวยั

อ่อน ลกู กบจะหายใจดว้ ยเหงือกและมีรูปร่างคลา้ ยปลา เมื่อลกู กบมีอายมุ ากข้ึนหางของลกู กบจะหดส้นั
และหายไปในที่สุด ระยะน้ีรูปร่างและอวยั วะอ่ืน ๆ มีลกั ษณะเหมือนกบตวั เตม็ วยั