คำนำ

มือฉบับน้ีจัดทำข้ึนเพื่อเ นแนวทางในการตรวจคุณภาพของเคร่ืองส าง
ภาพระบบดิจทิ ัลของบรษิ ัท CARESTREAM ในเครอื ของ KODAK
อง 307 ประจำตกึ สาขารังสเี ทคนิค มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง โดยมี
การเก็บรวบรวม อมูลตัวอ าง วิธีการทดสอบ เเละผลลัพ ท่ีไ จากการ
ตรวจสอบคุณภาพของเครอ่ื งส างภาพดิจทิ ลั มีการเกบ็ รวบรวม
ณ วันท่ี 14 กนั ยายน พทุ ธศักราช 2563

จัดทำโดย
ก มสีนำ้ เงนิ

ก

ุ่ล

้ร้ด์ธ่ย้ข
้ห
้ร็ปู่ค

สารบัญ

สารบญั หา
อปุ กร เเละวธิ ีการใ งานเครือ่ ง IR Reader 1-3
การทดสอบสญั ญาณรบกวนมืด (Dark Noise) 4-5
การสอบเทยี บ าดัชนีปริมาณรงั สีท่ตี วั รบั ภาพ 6-7
(Calibration of Detecter Dose Indicator : DDI)
การทดสอบคณุ สมบัตกิ าร ง านสญั ญาณ 8-10
(Signal Transfer Properties: STP)
การทดสอบความสมำ่ เสมอของภาพ (Measured Uniformity) 11-12
การทดสอบประสิทธภิ าพการลบสญั ญาณ (Erasure Cycle Ef ciency) 13-14
การทดสอบความสามารถตรวจพบรายละเอยี ดเเละคอนทราส 15-18
(Threshold Contrast Detail Detectability)
การทดสอบกำลังแยกเชิงพ้นื ทขี่ องคอนทราสสงู 19-20
(Limiting High Contrast Spatial Resolution)
การทดสอบความผิดพลาดของสเกล (Scaling errors) 21-22
การทดสอบการทำงานของลำเเสงเลเซอ (Laser beam function) 23
วดิ ีโอสาธิตวธิ ีการทดสอบ 24
างอิง 25
แบบ กหดั 26-30

ข

ึฝ
้อ

์ร





if


่ผ่ส

่ค

้ช์ณ
้น

1

•อปุ กร

เคร่ือง x - ray Control zone

เครอ่ื ง IR Reader และ คอมพิวเตอ Cassette ขนาด 10x12” และ 14x17”
ท่ีเชอื่ ม อระบบ PACs

หวั วัดปริมาณรงั สีชนิดแตกตัว แ นอะลูมิเนยี มหนา 1.8 cm
(Ionizing chamber)


่ต์ร่ผ

์ณ

2

•อปุ กร

แ นอะลูมิเนยี มหนา แ นตะก่วั หนา 2 mm. Line pair plate
0.5 mm. 2แ น

แ น scale ตลับเมตร

าย = แ นฟอย ตดั วงกลมมีขนาดเ น านศนู กลาง 26 mm. 20ชน้ั ,
40ชั้น, 60ช้นั , 80ชั้น, 100ช้ัน

ขวา =ฟอย ตดั วงกลม อนกนั 25ชัน้ ขนาดเ น านศนู กลาง 26 mm.,
20 mm. , 13 mm. , 5 mm. , 2 mm.

์ย่ผ้ส้ซ์ด
์ย่ผ้ส์ด่ผ้ซ่ผ่ผ่ผ
่ผ

์ณ

3

วิธีการใ เครอ่ื ง IR READER

-การใ cassette เ าเครอื่ ง IR Reader
-การ งภาพเ าระบบ PACs
-การบันทึกไฟ Dicom
-เ ดภาพใน Image J เพ่อื วัด PVSD



ิป
์ล
้ข่ส
้ข่ส
้ช

4

ห า4

การทดสอบสญั ญาณรบกวนมดื (Dark Noise)

•วัตถุประสง
- เพอื่ ประเมนิ ระดบั สัญญาณรบกวนภายในและการลดลงของกาํ ลังงานเลเซอ โดย อม

• อุปกร
- Cassette ขนาด 10x12”
- เครือ่ ง IR Reader
- คอมพวิ เตอ ทเ่ี ชื่อม อระบบ PACs

• วิธกี าร
- นำ Cassette ขนาด 10x12” เ าเครื่อง IR Reader (วธิ กี าร ดทู ่หี า3) แ วนำภาพ ง
เ าระบบ PACs (วธิ กี าร ดทู ห่ี า3)
- าน า EI (ไ ทง้ั บนจอ IR Reader และระบบ PACs)
- บนั ทกึ ภาพจากระบบ PACs เ นไฟ DICOM ลงในคอมพวิ เตอ
- เ ดภาพไฟ DICOM วยโปรแกรม ImageJ
- ทำการวดั Pixel value standard deviation

• เกณ การประเมนิ

เกณ ยอมรับเชิงปริมาณ สำหรับการทดสอบ DARK NOISE

KODAK EI < 80 PVSD < 4
(เคร่ืองทส่ี าขา RTRU)

เกณ ยอมรับเชิงคุณภาพ สำหรบั การทดสอบ DARK NOISE

ทำการปรับ window ต่ำๆเพื่อดูความสมำ่ เสมอของภาพ
าไ มีส่งิ แปลกปลอมบนภาพถอื า านเกณ

์ฑ่ผ่ว่ม้ถ
์ฑ
์ฑ

์ฑ

้ด์ลิป
์ร์ล็ป
้ด่ค่อ
้น้ข ่ส้ล้น้ข

่ต์ร


์ณ
้อ์ร
์ค
้น

• ผลการทดสอบ 5
คณุ ภาพ ห า5

านเกณ ปริมาณ
EI = 29
านเกณ

PVSD = 15.780
ไ านเกณ

์ฑ่ผ
์ฑ่ผ่ม
์ฑ่ผ


้น

6

การสอบเทียบ าดชั นปี รมิ าณรงั สที ี่ตัวรบั ภาพ
(Calibration of Detecter Dose Indicator : DDI)

• วตั ถปุ ระสง
- เพอื่ ประเมนิ ความแ นของ า DDI สำหรบั แ น IP

• อุปกร
- Cassette ขนาด 10x12
- เครื่อง IR Reader
- คอมพวิ เตอ ที่เชือ่ ม อระบบ PACs
- เคร่อื ง x- ray อง 305
- หัววัดปริมาณรังสี ชนิด Ionizing
- Filter 1mm Al และ 1.8 cm Al (แทน 0.5 Cu )

• วธิ ีการทดลอง
-ติด Filter ที่ tube x-ray จากนั้นจัดระยะ างระห างหัววดั รังสีแบบ Ionizing และ X-ray
tube ท่ี 127 cm
-ต้ัง าเทคนคิ ท่ี 80 kVp และ ปรบั า mAs ใ ไ าปรมิ าณรังสที อ่ี อกจากหลอดเอกซเร ที่

10μG y

-เมอื่ ไ าท่ี อง องการ จดั วาง cassette แทนทตี่ ำแห งหวั วัดรังสี จดั ตำแห ง center ใ
ลงตรงกลางแ น cassette
-เมอ่ื จดั ทกุ อ างครบ ทำการฉายลำแสงเอกซเร ลงบนแ น cassette แ วจงึ นำแ นไป าน
าที่ อง IR reader
-ดูเกณ ประเมินตามตาราง าน างดังนี้
• เกณ การประเมิน

เกณ ยอมรบั เชงิ ปรมิ าณ สำหรับการทดสอบ าดชั นีปริมาณรงั สีทต่ี ัวรบั ภาพ

KODAK าปริมาณรังสีที่คำนวณจาก า DDI สูตรการคำนวณ DAK
(เครอ่ื งที่สาขา RTRU) และปริมาณรงั สที ว่ี ัดไ จรงิ ไ เกิน DCA=Kn1D0=D6I0=Ef1oI10r−00Gn0CP
C = 760 for HR
±20%

EI ท่ี * 1mR < 2000 ±45

* จากตารางมาตรฐาน ใ 1 mR มี าประมาณ 8.77 μGyซง่ึ ใน วนการปฏิบัตแิ นะนำใ ใ 10 μGy
ไ าตามตารางดังน้ี





่ม้ด่ค่ค
่ค์ฑ
่ค้ด
้ช้ห่ส่ค้ช
์ฑ
่ล้ด์ฑ
้ห่ค่อ่ผ้ล่ผ์ย่ย
่ผ้ห่น่น้ต้ต่ค้ด
์ย่ค้ด้ห่ค่ค
่ว่ห



้ห
่ต์ร


์ณ
่ผ่ค่ม
์ค

่ค

7

• ผลการทดสอบ า EI DA KDDI = 10n า Error ของ ผลการประเมิน
10μG y ไ เกนิ
No. Cassette
±20 %

1 2134 11.858 18.58% านเกณ

2 2154 12.416 24.16% เกนิ เกณ

3 2147 12.217 22.17% เกินเกณ

ตวั อ างการคำนวณ Cassette 1 n = EI − C , n = 2134 − 1060 ,
DAKDDI = 10n ; หา n จาก 1000 1000

n = 1.074
DAKDDI = 101.074 = 11.858

หา า % error ; = 11.858 − 10 × 100 จะไ 18.58% ซงึ่ สรุปไ าแ น cassette แ นน้ี าน
10
เกณ การประเมนิ เน่อื งจากปริมาณรงั สีท่ีวัดไ จริง มี าไ เกิน ±20%

Cassette 1 Cassette 2 Cassette 3

่ม่ค์ฑ์ฑ์ฑ่ผ่ค




่ม่ค้ด์ฑ่ผ่ผ่ผ่ว้ด้ด่ค


่ย

8

การทดสอบคณุ สมบัตกิ าร ง านสัญญาณ

(Signal Transfer Properties: STP)

•วัตถุประสง

- เพ่ือหาความสมั พัน ระห างปริมาณรงั สที ่ีตัวรับภาพกับ าพเิ ซล เเ วหาสมการ STP

• อปุ กร

- Cassette ขนาด 10x12 “
- เคร่ือง IR Reader
- คอมพิวเตอ ที่เช่ือม อระบบ PACs
- เคร่อื ง x-ray อง 305
- หัววัดปรมิ าณรงั สี ชนิด Ionizing chamber
- Filter 1mm Al และ 1.8 cm Al (แทน 0.5 Cu )

• วธิ ีการ - จัดระยะ SID ที่ 180 cm วางหัววดั รังสที ีร่ ะยะ 127 cm

- จดั Cassette ใ ตำแห งรงั สีลงกลางแ น
-
- กำหนด า 80 kVp และตง้ั า mAs ใ ไ ปรมิ าณรงั สี 1, 5, 10, 12 μGy
Shoot แ วนำ Cassette ไป าน าท่ี อง IR Reader

• เกณ การประเมนิ

เกณ เชิงปริมาณ

กราฟ STP มคี วามสัมพัน แบบ าย ไ ซบั อน โดยท่ี า R2 > 0.98

*กราฟ STP ใ Microsoft Excel หาสมการและ R2
สมการ STP : PV = a + bK inverse STP K = (PV - a)/b

80 kVp 1 mAs = 1μG y 80 kVp 1 mAs = 5μG y 80 kVp 1 mAs = 10μG y 80 kVp 1 mAs = 12μG y

่ค้ซ่ม่ง์ธ์ฑ

้ช
์ฑ
้ห่ค่อ้ล
้ด้ห่ค่ค
่ผ่น้ห




้ห
่ต์ร


์ณ
้ล่ค่ว์ธ
์ค

่ผ่ส

9

• ผลการทดสอบ ผลการทดสอบ PVSD
Cassette 28.695
ปรมิ าณรังสี 1 30.007
1 μGy 2 22.714
5 μGy 3 16.410
10 μG y 1 16.178
12 μG y 2 19.043
3 14.998
1 15.242
2 15.436
3 15.203
1 14.265
2 14.153
3

ผลการทดสอบเกณ เชิงปรมิ าณ

กราฟ STP มีความสมั พัน แบบ าย ไ ซับ อน
า R2 ไ านเกณ 0.7329 ( R2 > 0.98 )

์ฑ่ผ่ม่ค
้ซ่ม่ง์ธ์ฑ

10

กราฟ STP จากการใ Microsoft excel


้ช

11

การทดสอบความสมำ่ เสมอของภาพ (Measured Uniformity)

•วัตถุประสง
- เพ่ือหาความสมำ่ เสมอของสญั ญาณที่บนั ทึกจากแ นภาพ

• อุปกร
- Cassette ขนาด 14x17”
- เครอื่ ง IR Reader
- คอมพวิ เตอ ทเี่ ชื่อม อระบบ PACs
- เครอื่ ง x-ray ที่ อง 305

• วิธกี าร
- จัดระยะ SID 180 cm. ตง้ั า kVp 80 , ปรับ mAs จนไ DAK 4 μGy
- ฉายลำแสงเอกเร ลง Cassette ขนาด 14x17” พลิกอีก านแ วฉายลำแสงเอกเร

อกี ครงั้
- นำ Cassette ขนาด 14x17” ไปเ าเคร่ือง IR Reader แ ว านผล

• เกณ การประเมนิ

เกณ ยอมรบั เชิงปริมาณ สำหรับการทดสอบ MEASURED UNIFORMITY

KODAK าเฉลี่ย ROI < 10% PVSD < 20
(เครือ่ งที่สาขา RTRU)

เกณ ยอมรบั เชิงคณุ ภาพ สำหรบั การทดสอบ MEASURED UNIFORMITY

ภาพมคี วามสมำ่ เสมอท้งั ภาพ ไ มภี าพแปลกปลอม (ปรบั Window ตาํ่ ๆ)

่ม์ฑ่ค
์ฑ

์ฑ
่อ้ล้ข

์ย้ล้ด์ย
้ด่ค

้ห
่ต์ร


์ณ
่ผ
์ค

12

• ผลการทดสอบ

- A : 65.625 คดิ %errorเ น 1.681%
- B : 65.145 คิด %errorเ น 0.934%
- C : 62.087 คดิ %errorเ น - 0.380%
- D : 60.735 คดิ %errorเ น - 5.895%
- E : 69.106 คดิ %errorเ น 7.07%
าเฉล่ยี : 64.54

เกณ ยอมรับเชิงปรมิ าณ สำหรบั การทดสอบ MEASURED UNIFORMITY

KODAK าเฉลีย่ ROI < 10% ทัง้ 5จุด PVSD < 20
(เคร่ืองท่สี าขา RTRU) านเกณ ไ านเกณ

เกณ ยอมรบั เชงิ คณุ ภาพ สำหรับการทดสอบ MEASURED UNIFORMITY

ภาพจากการทดสอบมีความสมำ่ เสมอทั้งภาพ
ไ มีสิ่งแปลกปลอม(Artifact)บนภาพ านเกณ

์ฑ่ผ่ม
์ฑ์ฑ่ผ่ม
์ฑ่ผ
่ค
์ฑ
่ค
็ป
็ป
็ป
็ป
็ป

13

การทดสอบประสิทธิภาพการลบสญั ญาณ (Erasure Cycle Ef ciency)

• วตั ถุประสง
- เพอ่ื ทดสอบ าสญั ญาณตก างยงั คงอ บนแ น IP หรือไ หลงั จากที่มกี าร านเเละ

ลบสญั ญาณแ ว
• อปุ กร

- Cassette ขนาด 10x12”
- คอมพิวเตอ ทเี่ ชือ่ ม อระบบ PACs
- เคร่อื ง IR Reader
- เคร่อื งเอกซเร ท่ี อง 305
- แ นตะกวั่ หนา 2 mm

• วธิ ีการทดสอบ Ghosting

- จดั ระยะ SID 100 cm
- จัดแ นตะก่ัวหนา 2 mm วางไ กลาง cassette เ ดเเสง 10x10 cm
- กำหนด า 80 kVp 25 mAs ( no lter ) ฉายลำเเสงเอกซเร แ วนำ cassette

ไปที่ อง IR Reader

- นำแ น Cassette อันเดิมฉายรังสอี กี คร้งั โดยเ ดลำแสง 9x9 cm กำหนด า 80

kVp 0.5 mAs (no lter)

- ง อง IR Reader เพ่อื ประเมนิ ภาพตก าง (Ghosting)

• เกณ การประเมนิ

เกณ ยอมรับเชงิ คุณภาพ สำหรบั การทดสอบ Ghosting

ทำการปรบั window ตำ่ ๆเพ่อื ดคู วามสมำ่ เสมอของภาพ
ไ มีภาพตะกัว่ ตก าง (Ghosting) จากครงั้ อนถือ า านเกณ

• ผลการทดสอบ

คณุ ภาพ

ไ มีภาพตก าง Ghosting จากครง้ั อน
านเกณ

์ฑ่ผ
่ก้ค่ม์ฑ่ผ่ว่ก้ค่ม
์ฑ

์ฑ
้ค้ห่ส
if่คิป่ผ
้ห้ล์ยif่ค
ิป้ว่ผ


่ผ
้ห์ย

่ต์ร

์ณ
้ล่อ่ม่ผู่ย้ค่ว
์ค
if

14

การทดสอบประสทิ ธภิ าพการลบสญั ญาณ

(Erasure Cycle Ef ciency) ( อ)

• อุปกร

- Cassettes ขนาด 10x12”
- คอมพวิ เตอ ทเี่ ช่ือม อระบบ PACs
- เครอ่ื ง IR Reader

• วธิ กี าร ทดสอบ Dark noise

- นำแ น Cassette อนั เดิมจากการประเมินภาพตก าง (Ghosting) เ าเครอ่ื ง าน

อีกคร้ังเพ่อื ประเมินภาพ Dark noise

• เกณ การประเมนิ เกณ เชงิ ปริมาณสำหรบั การทดสอบ Dark noise

ผลิตภณั

KODAK EI < 80 PVSD < 4
เครือ่ งท่ีสาขา RTRU

เกณ ยอมรับเชงิ คุณภาพ สำหรบั การทดสอบ DARK NOISE

ทำการปรบั า window ต่ำๆเพื่อดูความสม่ำเสมอของภาพ
าไ มสี ิ่งแปลกปลอมบนภาพ อ า านเกณ

• ผลการทดสอบ ปริมาณ
EI= 26 านเกณ
คุณภาพ PVSD= 15.780 ไ านเกณ

ไ พบสงิ่ แปลกปลอมบนภาพถอื า านเกณ

์ฑ่ผ่ม์ฑ่ผ์ฑ่ผ่ว่ม์ฑ่ผ่ว่ถ่ม้ถ
่ค์ฑ
์ฑ์ฑ

์ฑ
่อ้ข้ค่ผ


่ต์ร

์ณ
่ตif

15

การทดสอบความสามารถตรวจพบรายละเอยี ดและคอนทราส
(Thresholds Contrast Detail Detectability)

• วตั ถุประสง
- เพื่อเ าตดิ ตามคุณภาพของภาพรังสี โดยการประเมินขีดความสามารถในการมองเห็นรายละเอยี ด

ท่เี ลก็ ท่สี ุดและคอนทราสระดับต่ำทส่ี ุด
• อุปกร

- Cassette ขนาด 10 x 12”
- เครือ่ ง IR Reader
- คอมพวิ เตอ ทีเ่ ชือ่ ม อระบบ PACs
- เคร่ือง X-ray อง 305
- แ นฟอย ตัดวงกลมมีขนาดเ น านศูน กลาง 26 mm. 20ช้ัน , 40ชน้ั , 60ช้ัน, 80ชน้ั ,
100ชั้น(ใ ทดสอบ low contrast)
- ฟอย ตัดวงกลม อนกนั 25ชน้ั ขนาดเ น านศนู กลาง 26 mm., 20 mm. , 13 mm. , 5 mm.
, 2 mm.(ใ ทดสอบ small detail)
• วิธีการทดลอง
- จัดระยะ าง Tube X-ray และ Cassette ทีร่ ะยะ 100 cm.
- วางแ นฟอย 20ชั้น , 40ช้นั , 60ช้ัน, 80ช้ัน, 100ชน้ั ตามลำดบั พ อมท้ังวางวสั ดุทบึ รงั สกี ำกบั
- วางแ นฟอย ขนาดเ น านศูน กลาง 26 mm. , 20 mm. , 13 mm. , 5 mm. , 2 mm.
- เ ดแสง X-ray ใ คลอบคลมุ แนวแ นฟอย
- ตงั้ าเทคนคิ 70 kVp , 2 mAs ทำการฉายรงั สี
- งภาพไปท่ี อง IR Reader ตรวจสอบภาพ ามแี นฟอย ปรากฎทงั้ 5 วงหรอื ไ

1) าไ มใี ปรับการตั้ง าจนก าแ นฟอย ท้งั 5วงจะปรากฏ
2) าครบทงั้ 5วง ใ ใ าเทคนคิ เดมิ วดั รังสี วยหวั วัดชนิด ionizing
- ทำซำ้ อกี 2ครง้ั วย า mAs างกนั
- นำ าจากหวั วัดรงั สแี ละ PVSD เ าสูตร เพอื่ ตรวจสอบตามเกณ



์ฑ้ข่ค
่ต่ค้ด
้ด่ค้ช้ห้ถ
์ด่ผ่ว่ค้ห่ม้ถ
่ม์ด่ผ่ว้ห่ส
่ค
์ล่ผ้หิป
์ย่ผ้ส์ล่ผ
้ร์ด่ผ
่ห

้ช์ย่ผ้ส้ซ์ด
้ช์ย่ผ้ส์ด่ผ
้ห
่ต์ร


์ณ
้ฝ
์ค

16

• เกณ การประเมนิ

เกณ ยอมรับเชงิ ปรมิ าณ สำหรบั การทดสอบความสามารถตรวจพบ
รายละเอียดและคอนทราส

าสัมประสิทธิ์สหสมั พนั (Correlation Coef cient) ของกราฟระห าง log(PVSD) กับ log(E) องมี ามากก า
0.95 โดยที่ PVSD คอื ความเบ่ยี งเบนมาตรฐานของ าพกิ เซล (Standard Deviation of Pixel Value)
และ E คือ ปรมิ าณรงั สี ( Exposure)

เกณ ยอมรบั เชิงคณุ ภาพ สำหรับการทดสอบความสามารถตรวจพบ
รายละเอียดและคอนทราส

บนั ทกึ ตำแห งวตั ถทุ ีม่ ขี นาดเล็กท่สี ุดและคอนทราส ต่ำสุดที่ยังมองเหน็ ไ
ซึ่งเ นสดั วนผกผันกบั ระดับปรมิ าณรงั สี เพอ่ื นำไปเปรยี บเทยี บกบั การทดลองครง้ั อไป

• ผลการทดสอบ Small detai

วัตถุขนาด 2 mm.(เล็กทสี่ ดุ )

่ต่ส็ป
้ด์ท่น
์ฑ
่ค่ว่ค้ต่วif์ธ่ค
์ฑ


์ฑ

17

• ผลการทดสอบ Low-contrast sensitivity

ปริมาณรังสี ความเบย่ี งเบนมาตรฐาน Log ( E) Log ( PVSD )
(E) ของ าพกิ เซล
( PVSD ) 1.127 0.88
1.38 0.891
13.4 7.594 1.67 0.908

23.88 7.787

46.82 8.099

คำนวณจาก Excel

เกณ ยอมรับเชิงปริมาณ สำหรับการทดสอบความสามารถตรวจพบ
รายละเอียดและคอนทราส

าสมั ประสิทธส์ิ หสัมพนั (Correlation Coef cient) ของกราฟระห าง log(PVSD) กบั log(E) มี า R = 0.9964
ซง่ึ มี ามากก า 0.95 ตามเกณ ถอื า านเกณ

เกณ ยอมรับเชิงคณุ ภาพ สำหรบั การทดสอบความสามารถตรวจพบ
รายละเอยี ดและคอนทราส

เมอื่ ลดประมาณรงั สลี ง ความสามารถในการมองเหน็ คอนทราสที่ต่ำที่สุด
และรายละเอยี ดท่ีเล็กท่สี ุดดขี ้นึ ผกผักกันตามเกณ ถอื า านเกณ

70 kVp 2 mAs 70 kVp 1 mAs 70 kVp 0.5 mAs

์ฑ่ผ่ว์ฑ

์ฑ
์ฑ่ผ่ว์ฑ่ว่ค่ค่วif์ธ่ค
์ฑ
่ค

18

•วตั ถุประสง
- เนอ่ื งจากสาขาไ มอี ุปกร สำหรับการทดสอบ Low Contrast ก มของ จัดทำการ

ทดสอบจงึ ไ จดั ทำอปุ กร ทดสอบจากอะลมู เิ นยี ม ออาหารทม่ี ีคุณสมบัติคอื ทึบรังสี เเละหาซ้ือไ
ทั่วไปเพ่ือท่ีจะทำการประเมินขีดความสามารถในการมองเห็นรายละเอียดที่เล็กท่ีสุดและคอนทราส
ระดบั ต่ำท่ีสุด ซง่ึ จะ องเ นสัด วนผกผันกับปริมาณรังสีเพอื่ ใ านเกณ การประเมิน
• ข้ันตอนการประดษิ



์ฐ
์ฑ่ผ้ห่ส็ป้ต้ด่ห์ณ้ดู้ผุ่ล์ณ่ม
์ค

19

การทดสอบกำลังแยกเชิงพ้ืนที่ของคอนทราสสงู

(Limiting High Contrast Spatial Resolution)

• วัตถุประสง
- เพือ่ หา าจำกัดของกำลงั แยกเชงิ พ้นื ท่ีของคอนทราสระดับสูงของระบบ ทย่ี ังคงสามารถ

แยกแยะรายละเอียดไ
• อปุ กร

- Cassette ขนาด10” x 12”
- แ น Line pairs
- เครอ่ื ง x-ray อง 305
- คอมพวิ เตอ ท่ีเชอ่ื ม อระบบ PACS
- เครอื่ ง IR Reader
• วิธีการ
- วัดระยะ างระห าง x-ray tube และ cassette ที่ 100 cm.
- ตั้ง าเทคนิค 50 kVp , 2 mAs
- วางแ น Linepairs ตรงกลาง จดั ลำแสงใ พอดี
- เม่ือจดั ทุกอ างครบ ทำการฉาย x-ray ลงบน cassette แ วจงึ นำแ นไป าน าที่ อง
IR reader
- ดูเกณ ประเมนิ ตามตาราง าน างนี้

• เกณ การประเมิน

เกณ เชิงปรมิ าณ

ขยายภาพประมาณ 10x-20x และปรบั ความเปรียบ างความดำบนภาพใ มีความแตก างมากทีส่ ุด
สังเกตุก มเ น ที่เรมิ่ แยกไ ออก มหี วยเ นจำนวนเ น อมิลลิเมตร(Ip/mm)
และนำมาคำนวณหาขนาดพิกเซลจากสตู รขนาดพิกเซล(ไมครอน)=500/จำนวนเ น อมิลลเิ มตร

่ตู่ค้ส
่ตู่ค้ส็ป่น่มู่ค้สุ่ล่ต้ห่ต์ฑ
์ฑ
่ล้ด์ฑ

้ห่ค่อ่ผ้ล่ย
้ห่ผ
่ค
่ว่ห


่ต์ร
้ห
่ผ

์ณ
้ด่ค
์ค

20

• ผลการทดสอบ

- จากการทดลอง พบ า จำนวนเ น อมิลลิเมตรคิดเ น 23:10 หรอื คิดเ น 2.3:1
นำมาคำนวณขนาดพิกเซลจากสูตร

ขนาดพิกเซล(ไมครอน) = 500/จำนวนเ น อมลิ ลิเมตร
ขนาดพิกเซล(ไมครอน) = 500/จำนวนเ น อมลิ ลเิ มตร

= 500/2.3
= 217.391ไมครอน

%error = ( 217-150 /150 ) x100
= 44.667%

ผลการทดสอบ พบ าขนาดพกิ เซลท่คี ำนวณไ เกนิ 10% ของขนาดพิกเซลทีบ่ รษิ ทั กำหนด ซึ่งโดยทั่วไป
ขนาด 8”x10” , 10”x12” และ 14”x17” จะมีขนาดพิกเซลเ ากับ 100,150 และ200 ไมครอน
ตามลำดบั



่ท้ด่ว




่ตู่ค้ส
่ตู่ค้ส

็ป็ป่ตู่ค้ส่ว

21

การทดสอบความผดิ พลาดของสเกล (Scaling errors)

• วตั ถุประสง
- เพื่อประเมินความแ นยำของซอฟแว ในการวดั ระยะทาง และตรวจสอบการบดิ เบือน

ของภาพ
• อปุ กร

- Cassette ขนาด 10” x 12”
- แ น scale
- เคร่อื ง IR reader
- เครือ่ ง x-ray อง 305
- คอมพวิ เตอ ที่เชือ่ ม อระบบ PACs

• วธิ ีการ

- วดั ระยะ างระห าง x-ray tube และ cassette ท่ี 100 cm.
- วางแ น scale ท่ใี วัดระยะใ ลงตรงกลางแ น cassette
- ต้ัง าเทคนคิ 60 kVp , 5 mAs
- เมอ่ื จัดทุกอ างครบ ทำการฉาย x-ray ลงบนแ น cassette แ วจึงนำแ นไป าน

าท่ี อง IR reader เพอื่ าน า
- ดเู กณ ประเมินตามตาราง าน างน้ี

• เกณ การประเมิน

เกณ ยอมรับเชงิ ปรมิ าณ สำหรบั การทดสอบความผิดพลาดของสเกล

KODAK าระยะทางทีว่ ัดไ จรงิ อัตรา วนภาพไ เกิน
(เครอื่ งที่สาขา RTRU) ผดิ พลาดไ เกิน 4% 1± 0.04


่ม่ส่ม
้ด่ค
์ฑ
์ฑ
่ล้ด์ฑ
่ค่อ้ห่ค่อ่ผ้ล่ผ่ย
่ค
่ผ้ห้ช่ผ
่ว่ห

่ต์ร
้ห

่ผ

์ณ
์ร่ม
์ค

22

เกณ ยอมรบั เชิงคุณภาพ สำหรับการทดสอบความผิดพลาดของสเกล
ภาพตารางเ นกรดิ เ นสดั วนสม่ำเสมอและไ บิดเบย้ี วตลอดท้ังภาพ
• ผลการทดสอบ

ระยะจ ง ระยะในจอแสดงผล

เชิงปรมิ าณ อตั รา วนภาพ 1:1

ระยะทวี่ ัดไ จรงิ = 9 cm.
ระยะทีว่ ดั ไ ในจอแสดงผล = 9 cm.

ผิดพลาด 0 %

เชงิ คณุ ภาพ
ภาพตารางเ นกรดิ เ นสดั วนสม่ำเสมอ ไ บิดเบีย้ ว

ิร่ม่ส็ป้ส่ส
้ด
้ด่ม่ส็ป้ส์ฑ

23

การทดสอบการทำงานของลำเเสงเลเซอ (Laser beam function)

• วัตถปุ ระสง
เพ่อื ประเมนิ ความถกู องในระบบสแกนลำเเสงเลเซอ และความไ อเนื่องของภาพเนือ่ งจากการ
เกดิ Jitter (การเรียงลำดบั สขี องpixelอ างสม่ำเสมอไ เเตก างจากpixelมากเกนิ ไป)
• อปุ กร

- ภาพจากการทดสอบความผิดพลาดของสเกล (Scaling errors)
- คอมพวิ เตอ ทเ่ี ชอ่ื ม อระบบ PACs

• วิธกี ารทดสอบ

- เ ดภาพจากการทดสอบความผดิ พลาดของสเกล (Scaling errors) บนโปรเเกรม

Image J

- Zoom ดทู ่ีขอบของแ นสเกลจนเหน็ เ น อง Pixel
- ไ ดูความสม่ำเสมอของระดบั สี

• เกณ การประเมนิ

เกณ เชงิ คุณภาพ

ขอบภาพวตั ถเุ นเ นตรง อเนือ่ งซง่ึ ระดับขาวดำทีบ่ ริเวณขอบมคี วามเ นปกติ

เกณ เชิงปรมิ าณ
เกิดความผดิ พลาดจากการสแกน ไ เกนิ 1 Pixel Jitter ตลอดขอบภาพของวตั ถุ

•ผลการทดสอบ

ผลการทดสอบเกณ เชิงคณุ ภาพ
ขอบของแ นสเกลเ นเ นตรง อเน่อื ง

่ต้ส็ป่ผ์ฑ่ม์ฑ็ป่ต้ส็ป์ฑ


์ฑ
่ล
่ช็ป่ผ
ิป

่ต์ร

์ณ
่ต่ม่ย่ต่ม์ร้ต
์ค
์ร

24

วดิ ีโอสาธิตการทดสอบ




25

างองิ

กระทรวงสาธารณสุข,กรมวิทยาศาสต การแพท . (2558). มาตรฐานคุณภาพเครือ่ งเอกซเร วนิ ิจฉยั (Quality
Standard of Diagnostic X-ray Systems). กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ ชุมนมุ สหกร การเกษตร
แ งประเทศไทยจาํ กัด

ววิ ัฒ โอวศริ ิกลุ . (ม.ป.ป.). มอื การควบคุมคุณภาพของระบบ CR ส หรับนกั รังสเี ทคนคิ (Quality control of
computed radiography system for RTs). ม.ป.ท

Sheldon Liu. (2015). THRESHOLD CONTRAST DETAIL DETECTABILITY CR/DR. นเมอ่ื 30 สิงหาคม
2563, จาก http://qcinradiography.weebly.com/threshold-contrast-detail-DETECTABILITY-CR--DR



้ค

ำู่ค์น
่ห์ณ์พ
์ย์ย์ร

้อ

26

แบบ กหัด

1.เกณ การประเมินถูกแ งเ นก่รี ูปแบบ
ก. 2 รปู แบบ
ข. 3 รูปแบบ
ค. 4 รูปแบบ
ง. ไ มี อใดถูก
2.เกณ การประเมนิ ถูกแ งเ นอะไร าง
1.เกณ เชงิ ปริมาตร
2.เกณ เชงิ ปรมิ าณ
3.เกณ เชงิ คุณภาพ
4.เกณ เชิงเปรียบเทยี บ
ก. อ 1 และ 2
ข. อ 1 และ 3
ค. อ 2 และ 3
ง. อ 3 และ 4
3.ไฟ ภาพจาก CR reader ถูก งเ าระบบใด
ก. ระบบDR reader
ข. ระบบFilm
ค. ระบบPACs
ง. ระบบData base
4.ไฟ ภาพถูกจดั เกบ็ ในนามสกุลใด
ก.JPEJ
ข.PNG
ค.DICOM
ง.TIFF
5.ส่ิงทค่ี วรท เมื่อประเมินส่งิ แปลกปลอมในภาพ วยสายตา
ก.ปรบั Window สงู ๆ
ข.ปรบั Window ๆ
ค.ไ องปรบั อะไรในภาพ
ง.ไ มี อถกู


้ข่ม
้ต่ม
ำ่ต

้ดำ




​์ล




้ข่ส์ล
้ข
้ข
้ข
้ข
์ฑ
์ฑ
์ฑ
์ฑ
้บ็ป่บ์ฑ
้ข่ม



็ป่บ์ฑ
ึฝ

27

6.วัตปุ ระสง ในการทดสอบDark noise คืออะไร
1.เพ่อื ประเมนิ ระดบั สัญญา รบกวนภายในและประสทิ ธิภา ของเลเซอ
2.เพื่อประเมนิ ระดับสญั ญา รบกวนภายนอกและประสิทธิภา ของเลเซอ
3.เพอ่ื ทดสอบระดบั สัญญา และประสิทธิภา ของเลเซอ
ก. อ 1 และ 3
ข. อ 2 และ 3
ค. อ 1 และ 3
ง ไ มี อถูก
7.เกณ เชงิ ปรมิ าณในการทดสอบ Dark noise ของเครือ่ งทีส่ าขา (Kodak) คอื อะไร
ก.PVSD>4
ข.PVSD<4
ค.PVSD<5
ง.PVSD<6
8.วัตถุประสง ในการสอบเทยี บ าดัชนปี ริมาณรังสที ตี่ วั รบั ภาพคอื

ก.เพ่ือประเมินความแ นของ าDDI(หรอื Exposure Index:EI)จากการ าน cassette ท่ีโดนรงั สเี ทยี บ

กับ ามาตรฐาน
ข.เพ่ือหาความสัมพนั ระห างปริมาณรงั สที ีต่ ัวรับภาพ
ค.เพื่อหาความส เสมอของสัญญาณภาพที่ไ รับจากการฉายรงั สีบนแ นรบั ภาพ
ง.เพือ่ ทดสอบการท งานของเครอ่ื ง
9.เกณ เชิงปรมิ าณในการทดลองสอบเทียบ าดัชนีปริมาณรงั สที ่ีตัวรบั ภาพDAKจากการค นวณ

และวัดไ จรงิ างกนั ไ เกิน าเ าใด
ก.+\-10%
ข.+\-15%
ค.+\-20%
ง.+\-25%
10. วัตถุประสง ของการทดสอบคุณสมบัตกิ าร ง านสัญญาณ คือ
ก. หาความสมั พนั ระห างปรมิ าณรังสแี ละ าพกิ เซล
ข. ประเมนิ ความ แ นของซอฟแว ในการวดั ระยะทาง
ค. การประเมนิ ความไ อเนอื่ งของภาพเนอ่ื งจากการเกิด Jitter
ง. เพอื่ ประเมนิ ความแ นของ า DDI


่ค่ม
่ต่ม
์ร่ม
่ค่ว์ธ
่ผ่ส์ค




่ท่ค่ม่ต้ด
ำ่ค์ฑ
ำ
่ผ้ดำ่ม
่ว์ธ
่ค
่อ่ค่ม
่ค์ค




์ฑ
้ข่ม​.
้ข
้ข
้ข
์ร​พ​ณ
์ร​พ​ณ
์ร​พ​ณ
​์ค

28

11. เกณ เชิงปรมิ าณในการทดสอบคุณสมบัตกิ าร ง านสญั ญาณมี า เ าใด
ก. R2 > 0.99
ข. R2 > 0.98
ค. R2 > 0.89
ง. R2 > 0.90
12. วถั ตุประสง ของการทดสอบ ความส เสมอของภาพคอื
ก. เพอ่ื ประเมินระดับ สญั ญาณรบกวนภายในและประสิทธภิ าพของเลเซอ
ข. หาความสัมพนั ระห างปรมิ าณรงั สแี ละ าพิกเซล
ค. เพอื่ หา าความส เสมอสัญญาณภาพจากรังสีทฉ่ี ายบนcassette
ง. ประมาณความส เสมอสัญญาณภาพจากรงั สที ี่ฉายบนcassette
13. การวัดความส เสมอ อง าย2ครงั้ แบบหมุนcassette 180องศา เพอ่ื อะไร
ก. ลบสัญญาณภาพเพื่อตรวจ ghosting
ข. างcassetteเป าเพ่อื ตรวจDark noise
ค. องกนั Pixelท่เี กดิ ความแปรปรวน สเี พีย้ นไป จากpixel าน าง
ง. องกนั ความไ ส เสมอเนื่องจาก Heel effect
14. ในการทดสอบความส เสมอของภาพวัด าPVSD ก่ี แห ง
ก.3จุด
ข.4จดุ
ค.5จุด
ง.6จดุ
15. ในการทดสอบความส เสมอของภาพ แ ละต แห งที่วัด าPVSD องไ างจาก าเฉลย่ี เ าใด
ก.+\-10%
ข.+\-15%
ค.+\-20%
ง.ไ มี อถูก
16. วตั ถุประสง ในการทดสอบประสทิ ธิภาพการลบสัญญาณคือ อใด
ก. เพอ่ื ประเมินความแ นของ า DDI ส หรบั แ น IP ในแ ละขนาด
ข. เพื่อหาความสัมพนั ระห างปรมิ าณรังสที ีต่ วั รับภาพกับ าพกิ เซล
ค. เพอ่ื ประเมิน ายงั คงเหลือสญั ญาณตก างบน cassette หลงั านภาพแ วหรอื ไ
ง. เพอ่ื ประเมนิ คุณภาพของล รังสีจากเคร่อื งเอกซเร และประเมิน ามกี ารกรองรงั สีเพยี งพอหรอื ไ


่ม่ว์ยำ
่ม้ล่อ้ค่ว
่ค่ว์ธ
่ต่ผำ่ค่ม
้ข์ค
้ข่ม



่ท่ค่ห่ม้ต่ค่นำ่ตำ่ม




่นำ่ต่คำ่ม
ำ่ม่ม้ป
้ข้ด้ป
่ล้ล

่ถ้ตำ่ม
ำ่ม
ำ่ม่ค
่ค่ว์ธ
์ร
ำ่ม์ค




่ท่ค่ผ่ส์ฑ

29

17. ในการทดสอบประสิทธภิ าพการลบสัญญาณหากมสี ญั ญาณตก างเ นรปู ตะกั่วแ าจะลบ
สญั ญาณไปแ วถอื าเ นความผิดปกติใด

ก. Ghosting
ข. Dark noise
ค. Accuracy
ง. Coef cient of variation
18. การตรวจ าการลบสัญญาณมปี ระสทิ ธภิ าพหรือไ มกี าร างกขี่ น้ั ตอน เพื่อทดสอบอะไร าง
ก. 1 ข้ันตอน คือ ลบสญั ญาณภาพเพื่อตรวจ ghosting
ข. 1 ข้ันตอน คอื าง cassette เป าเพอื่ ตรวจ ghosting
ค. 2 ขัน้ ตอน คอื 1.ลบสัญญาณภาพเพอ่ื ตรวจ dark noise 2. าง cassette เป าเพ่ือตรวจ ghosting
ง. 2 ขน้ั ตอน คอื 1.ลบสัญญาณภาพเพ่ือตรวจ ghosting 2. าง cassette เป าเพ่อื ตรวจ dark noise
19. ในการทดลอง ความสามารถตรวจพบรายละเอียดและคอนทราส ภาพท่มี องเหน็ ไ มีความสัมพนั แบบใด
กับ ารังสี
ก. ภาพที่เหน็ มสี ดั วนแปรผันตรงกบั ารงั สี
ข. ภาพท่ีเห็นมีสดั วนแปรผกผนั กับ ารงั สี
ค. เมือ่ ปรบั า mAs สงู ข้ึนความสามารถในการมองเหน็ วตั ถุคอนทราส จะดี ข้นึ
ง. ถกู ทกุ อ
20. การทดสอบก ลงั แยกเชงิ พ้ืนทขี่ องคอนทราส ทดสอบไ วยอปุ กร ใด
ก. แ นวัดระยะ
ข. แ นตะกว่ั หนา 2 mm
ค. line pairs
ง. แ นอะลมู ิเนียมหนา 1.8 cm
21. วตั ถุประสง ในการทดสอบก ลงั เชงิ พืน้ ท่ขี องคอนทราสสงู คือ
ก. หา าจ กดั ก ลงั แยกเชงิ พืน้ ท่ขี องคอนทราสทร่ี ะบบยงั คงแยกไ
ข. เพ่ือประเมินคณุ ภาพของล ลงั สจี ากเครอื่ งเอก็ ซเร และประเมนิ ามีการกรองรงั สีเพยี งพอหรอื ไ
ค. เพ่ือทดสอบการท งานของเคร่อื งจ กดั ล รงั สี า มีความเหลือ่ ม ของพนื้ ทล่ี รงั สกี บั พนื้ ทีแ่ สงไฟ

จากทกี่ หนดหรอื ไ และทดสอบความตรงแนวของล รังสี าตัง้ ฉากกับฉากรับภาพหรือไ
ง. ถกู ทกุ อ
22.วตั ถปุ ระสง ในการทดสอบความผดิ พลาดสเกลคอื อใด
ก. ประเมนิ สญั ญาณตก างใน IP หลังจากทีม่ กี าร านและลบสญั ญาณแ ว
ข. ประเมนิ ความถกู องในระบบการสแกนล แสงเลเซอ และความไ อเน่ืองของภาพ
ค. ประเมนิ ความแ นของซอฟแว ในการวดั ระยะทาง และตรวจสอบความบิดเบอื นของภาพ
ง. ประเมนิ ระดบั สญั ญาณรบกวนภายในและการลดลงของล เลเซอ โดย อม


้อ์รำ
์ร่ม
่ต่ม์รำ้ต
้ล่อ้ค
้ข์ค
้ข
่ม่วำ่มำ
ำำ้ล่วำำำ
่ม่ว์ยำ
้ดำำ่ค
ำ์ค
่ผ

่ผ
่ผ
์ณ้ด้ดำ
้ข
ำ่ต่ค
่ค่ส
่ค่ส
่ค
์ธ้ด
่ล้ล
่ล้ล
่ล้ล

้บ้ล่ม่ว
if



็ป่ว้ล
่ว้ม็ป้ค

30

23. ความผิดพลาดที่ยอมรบั ไ ในการทดสอบความผิดพลาดของสเกล องไ เกนิ เ าใด
ก. ไ เกนิ 3%
ข. ไ เกิน 4%
ค. ไ เกิน 5%
ง. ไ เกนิ 6%
24. อใดคอื วัตถปุ ระสง ในการทดสอบการท งานของเลเซอ
ก.หาความสมั พัน ระห างปรมิ าณรงั สีและ าพกิ เซล
ข.เพอื่ เ าตดิ ตามคุณภาพของภาพรังสี
ค.การประเมนิ ความไ อเนอื่ งของภาพเน่อื งจากการเกิด Jitter
ง.ประเมินความ แ นของซอฟแว ในการวดั ระยะทาง
25. Pixel jitter คอื อะไร
ก. คอื Pixelทเี่ กดิ ความแปรปรวน สเี พ้ยี นไปจากpixel าน าง
ข. คือ า Pixel
ค. คือ Pixel ทมี่ ีสสี เสมอ สีไ เพ้ยี น
ง. คือ Pixel ที่ไ สามารถใ งานไ อไป


่ต้ด้ช่ม
่มำ่ม
่ค
้ข้ด

์ร่ม
่ต่ม
้ฝ
่ค่ว์ธ
์รำ์ค้ข
่ม
่ม
่ม
่ม
่ท่ม้ต้ด