Εξώφυλλο 188

Εξώφυλλο

Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 ◾ ΤΕΥΧΟΣ #188

Θ. Αγγελόπουλος
10 χρόνια από το θάνατό του

2|Γιάννενα ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

H ΒΔΟΜΆΔΑ Οι πιο διαβασμένες ειδήσεις στον Τύπο
ΠΟΥ ΠΈΡΑΣΕ, Ιωαννίνων, τη βδομάδα που πέρασε
ΣΤΑ ΓΙΆΝΝΕΝΑ

Πόσο κοστίζει το ταξίδι Ο Δήμος Ιωαννιτών, τα Το χαμάμ στο Κάστρο
Ιωάννινα-Αθήνα; τεστ PCR και οι τιμές των Ιωαννίνων
και το μυστικό του
Η ΑΚΡΊΒΕΙΑ που χτυπάει τους οικογενειακούς προϋ- TO ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ Ανάπτυξης, στις αρχές του Ιανουαρί-
πολογισμούς, κυρίως στην ενέργεια και κατ’ επέκτα- ου, όρισε την ανώτατη τιμή των 47 ευρώ για τα PCR ΕΔΏ ΚΑΙ ΛΊΓΟΥΣ μήνες, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιω-
ση σε όλους τους τομείς, έχει ακριβύνει σημαντικά τεστ. Την ίδια ώρα οι δήμαρχοι Νεάπολης-Συκεών αννίνων έχει ξεκινήσει το έργο της αποκατάστασης
τις μετακινήσεις. και Χαλανδρίου ανακοίνωσαν ότι οι ίδιοι εξασφάλισαν του οθωμανικού λουτρού (χαμάμ) στο Κάστρο. Ενός
https://typos-i.gr/article/poso-kostizei-ta3idi- στις τελευταίες δημοπρασίες την προμήθεια PCR τεστ δημόσιου κτιρίου της οθωμανικής περιόδου, που
iwannina-a8hna έναντι 25 και 27 ευρώ. αν και έχει χαρακτηριστεί μνημείο από το 1925, δεν
https://typos-i.gr/article/o-dhmos-iwannitwn-ta- κατάφερε να φτάσει αλώβητο στο σήμερα..
test-pcr-kai-oi-times https://typos-i.gr/article/xamam-sto-kastro-kai-
mystiko-toy

Στην οδό Δαγκλή,
τότε και τώρα

ΣΤΗΝ ΟΔΌ ΔΑΓΚΛΉ, στην πλατεία Νότη Μπότσαρη, έχουν
αλλάξει πολλά από αυτά που αποτύπωσε η φωτογραφία του
Χριστόδουλου Ευτυχιάδη, πριν από μισό αιώνα περίπου. Η
κολόνα της ΔΕΗ όμως, είναι η ίδια, στο ίδιο σημείο….
https://typos-i.gr/article/sthn-odo-dagklh-tote-kai-twra

Η ψηφιακή εφημερίδα του typos-i.gr Γραφεία: Ανεξαρτησίας 109, Ιωάννινα, 45444
ΣΎΝΤΑΞΗ-ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: Tηλέφωνα: 6947139731, 2651111491, 2651111492
Email: [email protected] (σύνταξη), [email protected]
Βαρβάρα Αγγέλη, Γιώργος Τσαντίκος, Γιώργος Πατέλης

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 Γιάννενα|3

Στηρίζοντας τον Τύπο Ιωαννίνων με μια συνδρομή

Με μια συνδρομή, 4 ή 10 ευρώ ή με ποσό της Με τη συνδρομή των 10 ευρώ* στον Τύπο,
επιλογής σας, μπορείτε να στηρίξετε τον Τύπο παίρνετε:
Ιωαννίνων σε δύσκολους καιρούς για την επαγ-
γελματική δημοσιογραφία. ■Όλα τα παραπάνω, συν ένα αντίτυπο του βιβλί-
ου «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρ-
Οι συνδρομητές-τριες του Τύπου Ιωαννίνων, χοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-
έχουν πρόσβαση σε μια σειρά «προνόμια», μέσω 2014» σε φυσική μορφή
του λογαριασμού στο Patreon και της αντίστοι-
χης εφαρμογής για κινητά. Εκεί, μπορείτε να βλέ- ■Ανάγνωση του Εξωφύλλου την προηγούμενη
πετε περιεχόμενο του Τύπου Ιωαννίνων, προσβά- ημέρα κυκλοφορίας του
σιμο μόνο ή νωρίτερα από την κυκλοφορία του,
σε συνδρομητές-τριες: ■Πρόσβαση σε προσφορές για θεάματα (θέα-
τρα, συναυλίες) που γίνονται στην πόλη των Ιω-
αννίνων

Με μια συνδρομή 4 ευρώ* στον Τύπο, παίρνετε: Για να εγγραφείτε, βρείτε το «πορτοκαλί κουμπί»
του Patreon σε κείμενα του site ή αντιγράψτε
■Την πρώτη έκδοση των Ρετρό Ιστοριών σε ψη- αυτό το σύνδεσμο:
φιακό βιβλίο (pdf) https://www.patreon.com/TyposI
Σε αυτό το βίντεο, θα βρείτε αναλυτικές οδηγίες
■Την ψηφιακή έκδοση «Ένα άλμπουμ την εβδο- για την εγγραφή:
μάδα», που περιλαμβάνει 52+1 κείμενα για ισά- https://www.youtube.com/watch?v=75ah4Xuy
ριθμα μουσικά άλμπουμ Cl8&feature=youtu.be

■Όλα τα podcasts της πρώτης περιόδου της εκ- (*οι τιμές είναι προ ΦΠΑ)
πομπής «Τύπος στο Μικρόφωνο», με δυνατότητα
downloading

■Πρόσβαση, πριν τη δημοσίευσή τους, στα video
reports και σε διάφορα άρθρα

4|Γιάννενα ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

Θ. ΑΓΓΕΛΌΠΟΥΛΟΣ, 10 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΌ ΤΟ ΘΆΝΑΤΌ ΤΟΥ

Μια δεκαετία και μια μέρα

[ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΑΝΤΙΚΟΥ ] «Αυτό που θα πάρω μαζί μου…»

ΟΘόδωρος Αγγελόπουλος υπήρξε ο σημαντικός έλληνας Στο κανάλι του Τύπου στο
σκηνοθέτης, κινηματογραφιστής, «αφηγητής κοινωνι- Youtube, καθώς και στο
κών ιστοριών». Στις 24 Ιανουαρίου 2022 συμπληρώνο- typos-i.gr, θα βρείτε μια
νται δέκα χρόνια από το θάνατό του, σε δυστύχημα, κατά ηχογραφημένη μαρτυρία
τη διάρκεια των γυρισμάτων της τελευταίας –και ατελούς- ταινίας του ίδιου του Αγγελόπου-
του, «Η άλλη θάλασσα». λου, από το αρχείο του
Από τον «Θίασο», την κορυφαία στιγμή, τη δική του και του ελλη- Κώστα Τζιόβα, από την
νικού σινεμά γενικότερα μέχρι τις πιο πρόσφατες δημιουργίες του, εκδήλωση τιμής στα Κάτω
το τοπίο των Ιωαννίνων κατείχε τη δική του θέση, ισότιμη σχεδόν Πεδινά το 2010, όπου
με άλλα αγαπημένα του κινηματογραφικά τοπία. περιγράφει την εικόνα
Η «Αναπαράσταση» όμως, η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, που «θα έπαιρνε μαζί του,
φέρει μαζί της και την «εικόνα που θα έπαιρνε μαζί του φεύγο- όταν έφευγε». Και αυτή η
ντας», όπως συχνά ο ίδιος έλεγε: τη βρεγμένη γη στην Βίτσα και εικόνα, είναι στη Βίτσα…
μια φωνή από το καφενείο, να τραγουδάει: «Μωρή κοντούλα λε-
μονιά…»
Το αφιέρωμα για τα 10 χρόνια από το θάνατό του, ανατρέχει στην
εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του, για τα 40 χρόνια της «Αναπα-
ράστασης», το 2010, στα Κάτω Πεδινά, αλλά και στα σημεία των Ιω-
αννίνων που σηματοδότησαν τις ταινίες του και την ίδια την πόλη.

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 Γιάννενα|5

Ο Αγγελόπουλος των Ιωαννίνων

Ηομίχλη; Η «κλειστή» ατμόσφαιρα και η λου. Αυτό που αν συνέβαινε σήμερα, θα «ισοπέδωνε» ένας από τους υπεύθυνους για την «ιδεολογική ηγε-
κοινωνία με τις μυστηριακές απολήξεις; όλα τα υπόλοιπα επιχειρήματα στο πεζό και κίβδηλο μονία της Αριστεράς» και άρα, όχι τόσο σημαντικός
Το σκηνικό για έναν αιώνα ελληνικής, πο- συχνά πλαίσιο του «branding» για την περιοχή. δημιουργός. Φυσικά, η νεοδεξιά αισθητική και ιστο-
λιτικής και κοινωνικής ιστορίας; Η «αέναη Οι ταινίες του όμως δεν εξιδανίκευαν. Τα σενάρια ριογραφική αντίληψη ακόμα αναγνωρίζει την ήττα
περιπέτεια του ανθρώπου» που ήθελε ο ίδιος να δι- που έγραφε μαζί με τον Γκουέρα, τον Μάρκαρη και της στη διαβόητη σκηνή του κέντρου διασκέδασης
ηγείται; άλλους, δεν διηγούνταν περίλαμπρες νίκες. Ούτε στον «Θίασο», εκεί που οι «νικητές», για να νικήσουν
Τα Ιωάννινα υπήρξαν, μαζί με τη Φλώρινα, το αγαπη- όμως και ήττες. Ο Αγγελόπουλος στοχοποιήθηκε και πρέπει να τραβήξουν πιστόλι και τελικά, καταλήγουν
μένο φιλμογραφικό μέρος του Θόδωρου Αγγελόπου- όταν ήταν στις δόξες του, αλλά και μετά θάνατο ως να χορεύουν αναμεταξύ τους…

Το 1969 λοιπόν, το Ζαγόρι Το 1977 η Παμβώτιδα
και τα Ιωάννινα γίνονται το είναι βασική εικόνα στους
φυσικό πεδίο όπου εξελίσ- «Κυνηγούς»: Ο Δημήτρης
σεται η «Αναπαράσταση»: Καμπερίδης και ο Στράτος
Μονοδένδρι, Βίτσα, αλλά και Παχής μπροστά στη Σκάλα,
η πόλη, το Κριθαροπάζαρο, οι αντιπαραθετικοί συμβολι-
η παραλίμνια περιοχή, το σμοί στο Κουρμανιό κ.α.
Ρολόι
Ο «Μελισσοκόμος» και ο
Το 1975 κυκλοφορεί ο «Θίασος»: Μαρσέλο Μαστροϊάνι να
η Σκάλα, το Κουρμανιό, το Κά- παρκάρει το βαν του μπρο-
στρο, το χάνι του Θανόπουλου και στά στην πλατεία Μαβίλη,
φυσικά, ο θίασος να τραγουδάει το 1986 και ο Νταλάρας να
μέσα στα χιόνια, ξανά στο Ζαγόρι, τραγουδάει «… μπορεί και να
το «Γιαξεμπόρε» του Λουκιανού ‘ναι απ’ τον καπνό, που θά-
Κηλαηδόνη. μπωσε τη μέρα». Τη μεθεπό-
μενη χρονιά, το «Τοπίο στην
Ομίχλη» συμβαίνει και πάλι
στη Σκάλα, με τον Στράτο
Τζώρτζογλου αυτή τη φορά
και ο Βασίλης Μπουγιου-
κλάκης να σερβίρει στην
«Ήβη», στο Κουρμανιό.

6|Γιάννενα ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

Όταν επέστρεψε στο Ζαγόρι 40
χρόνια μετά την «Αναπαράσταση»

[ ΤΗΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΑΓΓΕΛΗ ] Ο Θ. Αγγελόπουλος στην κεντρική πλατεία των Κάτω Πεδινών, με τον Κώστα Τζιόβα να τον καλωσορίζει
(φωτογραφικό αρχείο Κ. Τζιόβα)
Από το 1998 έως το 2013, κά-
ποιες μέρες του Αυγούστου, γυναίκες με μαύρα έφευγαν μέσα στο το- της «Αναπαράστασης» σε Βίτσα και Μονο- Αυτό και κάτι άλλο, ένα μικρό παράπονο:
συνέβαινε κάτι διαφορετικό στο πίο. Και μέσα από το καφενείο του χωριού δένδρι. Τον Ιανουάριο του 2010, ο Κώστας «Θα ήθελα μόνο λίγο καλύτερο κέρασμα
Ζαγόρι. Ο θεσμός «Σαν παλιό ακουγόταν η φωνή ενός γέρου που τρα- Τζιόβας έκανε μια νέα προσπάθεια. Την στον ήχο» είπε. «Το είπε με έναν απίστευ-
σινεμά» του Μορφωτικού-Εξωραϊστικού γουδούσε ‘Μωρή κοντούλα λεμονιά με τα επόμενη κιόλας μέρα, ήρθε το απαντητι- τα ευγενικό τρόπο» θυμάται ο κ. Τζιόβας.
Συλλόγου Κάτω Πεδινών με «ψυχή» της πολλά λεμόνια’». κό email από την εταιρία παραγωγής του Για τον κ. Τζιόβα, ο Αγγελόπουλος και
ομάδας τον Κώστα Τζιόβα, έδινε μια άλλη Η εκδήλωση τιμής είχε διοργανωθεί με Αγγελόπουλου: «Ο κ. Αγγελόπουλος με οι ταινίες του έχουν μεγάλη σημασία όχι
ζωή στον τόπο και κατάφερνε να προσεγ- την υποστήριξη όχι μόνο του τότε Δήμου χαρά δέχεται την πρόσκλησή σας και θα μόνο για το Ζαγόρι αλλά και για τα Γιάν-
γίσει εκατοντάδες επισκέπτες. Ήταν μια Κεντρικού Ζαγορίου αλλά και της τότε παρευρεθεί στο τιμητικό αφιέρωμα στο νενα. «Τα Γιάννενα είναι αγγελοπουλικά
πολιτιστική πρόταση που δυστυχώς δεν Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων. Ζαγόρι το καλοκαίρι με την οικογένειά γιατί ουσιαστικά κουβαλάνε απόλυτα την
άντεξε. Η ομάδα του Μορφωτικού-Εξωραϊστικού του. Παρακαλεί να προσκληθούν στις ατμόσφαιρα των ταινιών του. Το υγρό
Ο θεσμός αυτός άφησε όμως το στίγμα Συλλόγου Κάτω Πεδινών ήθελε από χρό- εκδηλώσεις ο Δήμαρχος Ιωαννίνων, το στοιχείο, την ομίχλη, τον μουντό καιρό,
του. Ιδίως όταν κατάφερε να φέρει τον νια να καταφέρει αυτό που φανταζόταν Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και οι κάτοικοι την εικόνα μιας άλλης Ελλάδας. Θεωρώ
Θόδωρο Αγγελόπουλο στα Κάτω Πεδινά ακατόρθωτο αρχικά: Να φέρει τον Θ. Αγ- των περιοχών Βίτσας και Μονοδενδρίου». ότι όταν βλέπεις μια ταινία του Αγγελό-
για να τον τιμήσει, με αφορμή τα 40 χρό- γελόπουλο «στον τόπο από όπου ξεκίνη- Και μια ήσυχη μέρα του Αυγούστου, ο πουλου, αισθάνεσαι λίγο Γιαννιώτης» μας
νια από την πρώτη μεγάλη μήκους ταινία σε», όπως μας λέει ο Κώστας Τζιόβας. Αγγελόπουλος πήγε ξανά στο Ζαγόρι για λέει.
του σκηνοθέτη, την «Αναπαράσταση», Η προσπάθεια ξεκίνησε από το 2007 με να τιμηθεί αλλά και για να τιμήσει τον Την παρουσίαση του κινηματογραφικού
ταινία-σταθμός στην ιστορία του ελληνι- τον Φωκίωνα Καψάλη από τους Ασπραγ- τόπο αυτόν. «Αυτό που κάνατε… Δεν μπο- έργου του είχε κάνει η σκηνοθέτης Νικαίτη
κού κινηματογράφου. Μια σημαντική εκ- γέλους να αποτελεί τον συνδετικό κρίκο. ρώ να σας εκφράσω πόσο δυνατό ήταν Κοντούρη
δήλωση που έγινε στις 8 Αυγούστου του Ο Φωκίωνας Καψάλης γνώριζε τον Αγγε- για μένα»: Αυτό είπε ο σκηνοθέτης σε
2010, στην πλατεία του χωριού, με πάρα λόπουλο από την εποχή των γυρισμάτων προσωπικό επίπεδο στον Κώστα Τζιόβα.
πολύ κόσμο.
Η σχέση του Αγγελόπουλου με το Ζαγόρι,
όπως και με τα Γιάννενα, ήταν καθοριστι-
κή τόσο για το κινηματογραφικό του έργο
όσο και για τον ίδιο. «Με υποδέχτηκε ένα
γυμνό τοπίο και ένα τραγούδι. Αυτά γίνα-
νε καταγωγική εικόνα και ήχος…» ανέ-
φερε ο σκηνοθέτης, στο ντοκιμαντέρ της
ΕΡΤ «Τοπία της σιωπής-Ταξίδι στην Ανα-
παράσταση» (2009). Το γυμνό τοπίο ήταν
το ζαγορίσιο τοπίο, και συγκεκριμένα το
τοπίο της Βίτσας, και το τραγούδι ήταν η
«Κοντούλα λεμονιά (Βησσανιώτισσα)».
Το Ζαγόρι τον τίμησε, ανακηρύσσοντας
τον επίτιμο δημότη με απόφαση του
Δημοτικού Συμβουλίου του τότε Δήμου
Κεντρικού Ζαγορίου με δήμαρχο τον Γα-
βριήλ Παπαναστασίου. Η ομιλία του Αγ-
γελόπουλου στην τιμητική εκδήλωση
ήταν λιτή και «γεμάτη». Ο σκηνοθέτης
αποτύπωσε και σε λόγια ό,τι τον καθόρι-
σε: «Έχω ξαναγυρίσει στο Ζαγόρι από τότε
που έκανα την ‘Αναπαράσταση’. Όμως
αυτή τη φορά επιστρέφω με την ‘Αναπα-
ράσταση’ κι αυτό είναι πολύ σημαντικό…
Πριν από λίγα χρόνια, από ένα περιοδικό
μου έκαναν μια ερώτηση: Τι θα θέλατε να
πάρετε μαζί σας ‘φεύγοντας’; Και είπα για
την πρώτη εικόνα που είδα όταν έφτασα
με το λεωφορείο στη Βίτσα. Ένα απόγευ-
μα, με ψιλόβροχο και αραιά ομίχλη. Η πέ-
τρα ήταν μαύρη από τη βροχή και κάποιες

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 Κόσμος|7

ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΟΙΚΟ 'Η

Οι χαμένες ψευδαισθήσεις
του Τζο Μπάιντεν

Επικαλέστηκε τους «φύλακες αγ- από ποτέ η βία: η βία των πολιτικών επι- Η υιοθέτηση ενός νομοσχεδίου επενδύ- Σε ό,τι αφορά το εξωτερικό ο Μπάιντεν
γέλους» της ενότητας, τον πρό- θέσεων, των κοινωνικών και φυλετικών σεων ιστορικών διαστάσεων για τις υπο- κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να δια-
λαβαν οι δαίμονες της Αμερικής: ανισοτήτων, των νεκρών από υπερβολική δομές, που επικυρώθηκε με τις ψήφους τηρήσει ανοικτό έναν δίαυλο επικοινωνίας
μέσα σε έναν χρόνο ο αισιόδοξος, δόση ναρκωτικών ή από πυροβόλα όπλα. μερικών Ρεπουμπλικάνων, του έδωσε μια με τον Κινέζο και τον Ρώσο ομόλογό του
καλόκαρδος Τζο Μπάιντεν μετατράπηκε Ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύθηκε να γυρίσει τη ώθηση το φθινόπωρο. -τον Σι Τζινπίνγκ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
σε έναν πιο κατηφή πρόεδρο, που δίνει σελίδα της φονικής πανδημίας covid-19, να Όμως οι Αμερικάνοι έχουν κουραστεί από Όμως μερικές φορές η ομάδα του φαί-
μάχη για να σώσει τουλάχιστον κάποιες εγγυηθεί την ευημερία της μεσαίας τάξης, να την πανδημία, το ένα κύμα της οποίας δι- νεται να αντιμετωπίζει με ψυχρότητα τις
από τις μεγάλες υποσχέσεις του. αποκαταστήσει το διεθνές κύρος των ΗΠΑ. αδέχεται το άλλο, και είναι αντιμέτωποι προκλήσεις της Κίνας ή της Ρωσίας ή τις
Στις 20 Ιανουαρίου 2021 στα σκαλιά του   με την αύξηση του πληθωρισμού, την διαμαρτυρίες των συμμάχων των ΗΠΑ
Καπιτωλίου ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ «ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ» οποία ο Λευκός Οίκος προσπαθεί εδώ και που αισθάνονται παραμελημένοι.
που είχε μόλις ορκιστεί διαβεβαίωνε, καιρό να περιορίσει.
επικαλούμενος τον Αβραάμ Λίνκολν, Ο Μπάιντεν «έκανε λάθος πολιτικό υπο- Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP
τους Αμερικανούς ότι η χώρα τους ξέρει λογισμό» λέγοντας ότι «έχει πραγματική
«να αγκαλιάζει τους φύλακες αγγέλους πλειοψηφία για να κυβερνήσει», αντί να
της» και τόνισε ότι θα βάλει «όλη του την «εμφανιστεί ως ‘ένας πρόεδρος της συ-
ψυχή» για να την «ενώσει». νεργασίας’, όπως είναι στην πραγματι-
Στις 6 Ιανουαρίου 2022 ένας εντελώς δια- κότητα», εκτιμά ο Κορεντάν Σελίν καθη-
φορετικός Τζο Μπάιντεν παίρνει τον λόγο γητής Ιστορίας και χρονικογράφος στον
και πάλι στο Καπιτώλιο, ένα χρόνο μετά ιστότοπο Les Jours.
την εισβολή στο κτίριο υποστηρικτών του Η θητεία του ξεκίνησε καλά: το σχέδιο
πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. ανάκαμψης των ΗΠΑ υιοθετήθηκε γρή-
«Δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να βάλει το γορα, μειώθηκε η ανεργία, αυξήθηκε το
μαχαίρι στον λαιμό της δημοκρατίας», τό- ποσοστό εμβολιασμού κατά της covid-19,
νισε. «Δεν επιδίωξα αυτή τη μάχη» κατά οι σύμμαχοι των ΗΠΑ φάνηκαν να ενθου-
της πολιτικής βίας και των αυταρχικών σιάζονται με τον νέο πρόεδρο.
τάσεων, αλλά «δεν θα την εγκαταλείψω». Ο Τζο Μπάιντεν βασίζεται στην προσωπι-
  κότητά του, η οποία είναι εντελώς αντί-
«ΤΊΠΟΤΑ ΠΙΑ» θετη από αυτή του προκατόχου του.
Του είναι εύκολο να κάνει πλάκα και να
Πλέον δεν τίθεται θέμα διαλόγου με τους χαριτολογεί, τα δράματα της οικογένειάς
Ρεπουμπλικάνους, στην αντιπολίτευ- του προκαλούν συμπάθεια. Στο πλευρό
ση, ούτε αντιμετώπισης του προκατόχου της συζύγου του Τζιλ καλλιεργεί την εικό-
του με περιφρόνηση. «Στόχος του πρώην να ενός καλοκάγαθου παππού: μια κούνια
προέδρου και των συμμάχων του είναι για τα εγγόνια του κάτω από τα παράθυ-
να αποκλείουν όποιον ψηφίζει εναντίον ρα του Λευκού Οίκου, ένας σκύλος, η
τους. Είναι τόσο απλό. Τα γεγονότα δεν λειτουργία της Κυριακής, παγωτά στον
έχουν πια καμία αξία. Η ψήφος σας δεν καταψύκτη.
έχει πια καμία αξία», κατήγγειλε λίγες Όμως η προεδρία του εκτροχιάστηκε
ημέρες αργότερα ο Αμερικανός πρόεδρος. το καλοκαίρι του 2021. Τον Ιούλιο
Η αλλαγή στη ρητορική είναι εμφανής ο Μπάιντεν κήρυξε πρόωρα την
για το 79χρονο Δημοκρατικό, ο οποίος «ανεξαρτησία» των ΗΠΑ από την
συνήθως προτιμούσε τα ευφυολογήματα covid-19, την ώρα που το στέλεχος
από τις βρισιές, τους υπαινιγμούς από την Δέλτα εξακολουθούσε να εξαπλώ-
καυστική κριτική. νεται στη χώρα.
Όσο καλόκαρδος και να είναι, ο Μπάιντεν Στη συνέχεια καθυστέρησε να
δεν είναι δημοφιλής: σύμφωνα με τις δη- αντιδράσει όταν η αποχώρηση
μοσκοπήσεις το 42% των Αμερικανών των Αμερικανών στρατιωτών
έχει θετική γνώμη για εκείνον. από το Αφγανιστάν αποδείχθη-
Εξάλλου σύμφωνα με έρευνα του πανε- κε χαώδης. Οι Αμερικανοί πα-
πιστημίου Κουινίπιακ, το 58% των Αμε- ρακολούθησαν σοκαρισμένοι
ρικανών πιστεύει ότι η δημοκρατία δεν την πτώση της Καμπούλ, με τον
θα αντέξει τον διχασμό της χώρας, πάνω Μπάιντεν στην οικία του στο
από την οποία στοιχειώνει περισσότερο Καμπ Ντέιβιντ.

8|Πρόσωπα ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

ΒΑΣΊΛΗΣ ΤΣΙΒΙΛΊΚΑΣ Έφυγε ξαφνικά όπως μπού-
καρε στο χώρο του θεά-
Ο πληθωρικός κωμικός ματος, ενθουσιάζοντας με
το πληθωρικό του ταλέντο.
Στην ταινία «Η Θεία μου η Χίπισσα»/Finos Film Ο Βασίλης Τσιβιλίκας, ήταν
ένας κωμικός που έπιασε το
νήμα των μεγάλων της προ-
ηγούμενης γενιάς κωμικών,
καταφέρνοντας με τη σειρά
του να το μεταφέρει στην
επόμενη γενιά. Ήταν ένας
μάστορας της υποκριτικής,
που μπορούσε να παίξει τα
πάντα, αλλά προτιμούσε να
δοκιμάζεται στην απαιτητι-
κή κωμωδία, στοχεύοντας
πάντα στο γέλιο, που ο ίδιος
θεωρούσε υγεία.
Ο Βασίλης Τσιβιλίκας, που
γεννήθηκε πριν 80 χρόνια
(17 Ιανουαρίου του 1942) και
πέθανε πριν δέκα χρόνια
(29 Φεβρουαρίου 2012),
υπήρξε κατά κύριο λόγο
ένας θεατράνθρωπος,
καθώς λάτρεψε το σανίδι και
όπως είχε πει ο ίδιος ήθελε
να πεθάνει πάνω σε αυτό.
Κάτι που... πέτυχε, αλλά δυ-
στυχώς πρόωρα, αφού μέχρι
να αφήσει την τελευταία
του πνοή έπαιζε στο θέατρο
Ακάδημος, στην παράσταση
«Η ζωή ποδήλατο».

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 Πρόσωπα |7

Οψηλόλιγνος πληθωρικός ηθο- Σκηνή από την ταινία «Ο Κατεργάρης» με τους Χρόνη Έξαρχο και τον Γιάννη Μιχαλόπουλο/Finos Film
ποιός, με τα αστεία χαρακτη-
ριστικά, μεγάλο στόμα, μεγάλη Πέντε κωμωδίες όλες κι όλες
μύτη, μεγάλα εκφραστικά μάτια,
αλλά και μεγάλα χέρια και πόδια, δίνο- ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΆ, μετά την κωμωδία του Αλέκου Σακελ- γλωσσου, «Ζητείται Επειγόντως Γαμπρός», του Σακελλά-
ντας την αίσθηση ότι δεν μπορούσε να τα λάριου «Η Θεία μου η Χίπισσα», στην οποία κέρδισε το ριου, πάλι με την Ρένα Βλαχοπούλου, «Η Ρένα Είναι Οφ-
κουμαντάρει αλλά του έδωσαν την ευχέ- στοίχημα και κυρίως τις εντυπώσεις ακόμη και από τους σάιντ», ερμηνεύοντας ένα μάνατζερ του ποδοσφαίρου και
ρεια να παίζει με όλο του το σώμα, είχε γνωστούς πρωταγωνιστές Ρένα Βλαχοπούλου και Αντρέα «Ο Μάγκας με το Τρίκυκλο» κάνοντας έναν φωτογράφο
όλα τα απαραίτητα για να κάνει κωμωδία Μπάρκουλη, θα ακολουθήσουν οι ταινίες «Ο Κατεργά- μόδας, δίπλα στον Σταύρο Παράβα, που κι αυτός έφυγε
υψηλών προδιαγραφών. Γιατί πέρα απ' ρης» του Γιάννη Δαλιανίδη, με τον Χρόνη Εξαρχάκο και πρόωρα από κοντά μας. Οι εμφανίσεις του σε ακόμη με-
τα παραπάνω είχε και το ταλέντο και την τον Γιάννη Μιχαλόπουλο, σε ένα περίτεχνο ρόλο βραδύ- ρικές ταινίες ήταν άνευ σημασίας.
παιδεία και το μεράκι να πάει τους χαρα-
κτήρες που ερμήνευσε ένα βήμα παραπέ- με την ηθοποιία, συμμετέχοντας στη θε- παίζοντας καθημερινά, σκηνοθετώντας, θυμηθούμε μεγάλες μορφές της τέχνης,
ρα από τα συνηθισμένα και τη σιγουριά ατρική ομάδα του σχολείου. Μπήκε στην μεταφράζοντας, διασκευάζοντας και κά- όπως οι Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης
της μανιέρας, την ευκολία να προκαλεί Αγγλική Φιλολογία, την οποία εγκατέ- νοντας τεράστιες επιτυχίες. Ορισμένες απ' Σπανός, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Μί-
το γέλιο και να κερδίζει το χειροκρότημα λειψε για να κατέβει στην Αθήνα, για να αυτές ήταν «Ξυπόλυτοι στο πάρκο», «Ό,τι μης Φωτόπουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη,
άμα τη εμφανίσει. ασχοληθεί επαγγελματικά με την υποκρι- πείτε υπουργέ μου», «Ο Φιλάργυρος» και Σταμάτης Κόκοτας, Νίκος Κούρκουλος,
Αυτό που δεν είχε ο Βασίλης Τσιβιλίκας τική, σπουδάζοντας στη Δραματική Σχο- προς το τέλος της καριέρας του οι αριστο- Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Αντιγόνη Βαλά-
ήταν η τύχη, τουλάχιστον στον κινημα- λή του Πέλου Κατσέλη. Το 1965 θα κάνει φανικές κωμωδίες «Θεσμοφοριάζουσες» κου, Λευτέρης Πανταζής, Νίκος Τζόγιας,
τογράφο, καθώς έκανε το μπαμ -όπως το ντεμπούτο του στο θέατρο, ενώ δυο και «Λυσιστράτη». Βίκυ Μοσχολιού, Άννα Καλουτά, Ανδρέας
ο φίλος του Γιώργος Κωνσταντίνου στο χρόνια μετά θα τον καλέσει ο Κάρολος     Βουτσινάς, Δημήτρης Μυράτ και πολλοί
«Χτυποκάρδια στο Θρανίο" με το λιγου- Κουν στο Θέατρο Τέχνης, όπου θα πέσει ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΌ ΚΑΦΕΝΕΊΟ άλλοι.
ρευτό προφιτερόλ-, όταν πρωτοεμφανί- στα βαθιά κολυμπώντας ερμηνευτικά. Ο Βασίλης Τσιβιλίκας θα αφήσει την τε-
στηκε, επτά χρόνια αργότερα, στην κω-     Πάντως, αξιοσημείωτη θα μείνει η εξαί- λευταία του πνοή, σε ηλικία 70 ετών, στο
μωδία του 1970 «Η Θεία μου η Χίπισσα», ΠΑΡΗΓΟΡΙΆ ΣΤΟ ΘΈΑΤΡΟ ρετη πολιτιστική εκπομπή «Καλλιτεχνικό δίσεκτο 2012, στις 29 Φεβρουαρίου, σε ένα
σαν πλουσιόπαιδο και όψιμος χίπις με μια Καφενείο» στην ΕΡΤ, πρωτοπόρα τηλε- ασθενοφόρο, στον δρόμο για το Σισμανό-
κουδούνα στο λαιμό, σε μια εποχή που Έτσι, ο Βασίλης Τσιβιλίκας μπήκε στο οπτικά λόγω της χαλαρής διάθεσής της, γλειο, μετά από έντονη καρδιακή ενόχλη-
το «παλιό εμπορικό σινεμά» είχε αρχίσει χώρο της τηλεόρασης, μεταφέροντας στη που έκανε το 1986-1987 μαζί με τον Κώ- ση, αφήνοντας πίσω του την αγαπημένη
να καταρρέει. Από τη μια η χούντα, που μικρή οθόνη το θέατρο -ελληνικό και ξένο στα Φέρρη και τον Μίμη Πλέσσα και απ' του γυναίκα Αλίκη και δυο παιδιά, αλλά
επέτρεπε μόνο εύπεπτες ανοησιούλες ρεπερτόριο- αλλά και σίριαλ που ορισμέ- την οποία παρέλασαν τεράστια ονόματα και τη μορφή ενός ευγενέστατου καλο-
και προπαγανδιστικά φιλμ και από την νες φορές δεν συμβάδιζαν με το ταλέντο της ελληνικής τέχνης και των γραμμά- συνάτου ανθρώπου, που ήθελε να κάνει
άλλη το μοιραίο τέλος όλων αυτών των του. Γι' αυτό βρίσκει παρηγοριά σε αυτό των. Μία εκπομπή, στην οποία ανατρέ- τους άλλους να γελάνε...
ταλαντούχων ηθοποιών, σκηνοθετών και που αγαπούσε περισσότερο, το θέατρο, χουμε τα τελευταία χρόνια θέλοντας να
άλλων συντελεστών, που έκαναν το μετα- ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΧΆΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΆΚΗΣ
πολεμικό σινεμά αξιαγάπητο, έφεραν το
τέλος μιας θρυλικής -πια- εποχής.
Αν ο Τσιβιλίκας είχε βγει δέκα χρόνια
πριν στο ελληνικό σινεμά, το όνομά του
θα ήταν σίγουρα δίπλα στους Αυλωνίτη,
Σταυρίδη, Βουτσά, Γκιωνάκη, Ρίζο, Μη-
λιάδη και όλων αυτών που ακόμη μας κά-
νουν να γελάμε και να νοσταλγούμε επο-
χές που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Και
όμως, με τις λίγες εμφανίσεις του στις ται-
νίες κατάφερε να δείξει το πηγαίο ταλέ-
ντο του, να προσφέρει το γέλιο. Ωστόσο, ο
Τσιβιλίκας δεν περιορίστηκε στο θέατρο.
Καταλαβαίνοντας ότι τη θέση τού σινεμά
θα πάρει η τηλεόραση, δούλεψε πολύ στα
τηλεοπτικά στούντιο, φέρνοντας το θέα-
τρο στο γυαλί, αλλά και σε αρκετά σίριαλ
και εκπομπές. Και πάντα, όμως, παραμέ-
νοντας πιστός στο θέατρο, για το οποίο
έδινε την αίσθηση ότι γι' αυτό ανέπνεε.
   
ΑΠ' ΤΗ ΣΑΛΟΝΊΚΗ
ΣΤΟ ΘΈΑΤΡΟ ΤΈΧΝΗΣ

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μέσα στην
Κατοχή, έχοντας καταγωγή από τη Δομνί-
στα και το Μεγάλο Χωριό της Ευρυτανίας.
Ήταν το πρώτο παιδί μιας ευκατάστατης
οικογένειας, ενώ είχε και δυο αδελφές.
Φοίτησε στο Αμερικανικό Κολέγιο της
Θεσσαλονίκης «Ανατόλια», όπου οι καθη-
γητές του τον παρότρυναν να ασχοληθεί

10|Βιβλίο ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

ENA ΒΙΒΛΙΟ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ

Εκατό χρόνια από τη γέννηση

του Τάσου Λειβαδίτη

…Περπάτησαν ώρα, χαμογε- Λένε πως τα πρώτα χρόνια μετά τον ασπάστηκε με ιερή προσήλωση τα αγωνιστικά
λώντας ο ένας στον άλλον, κι θάνατο ενός ποιητή είναι καθοριστικά ιδανικά, δεν έκρυψε ούτε κατ’ ελάχιστον τον
‘όταν πέρασε τυφλό το τρένο, για τη μάχη του με τον χρόνο: τότε θα άγριο σπαραγμό του για την ήττα της επανάστα-
βουίζοντας, τα δυο παιδιά κριθεί για το αν και πώς θα περάσει σης; Να εξαρτάται από το ότι η ανάγκη για μιαν
χειροπιασμένα συνέχιζαν να στις νεώτερες γενιές, τότε θα διαπιστωθεί αν έχει επαναστατική διέξοδο, για ένα απελευθερωτικό
προχωράνε πάνω στις ράγες. ακόμη τη δύναμη να συγκινήσει και να εμπνεύ- φρόνημα πέρα από τα εσκαμμένα, δεν σβήνει
σει, τότε θα αποφασιστεί αν μπορεί να επιβιώσει ποτέ από την καρδιά; Ή μήπως, πάλι, θα πρέ-
σε μιαν εποχή που κινείται κάτω από έναν εντε- πει να βάλουμε στην άκρη τους επαναστατικούς
λώς διαφορετικό αστερισμό. Από τον θάνατο του αγώνες (και μαζί τις νίκες και τις απώλειές τους)
Τάσου Λειβαδίτη μάς χωρίζει ένα αρκετά μεγάλο και να διαβάσουμε την ποίηση του Λειβαδίτη ως
διάστημα ενώ φέτος συμπληρώνεται εκατοντα- ένα ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο, που μαγεύει
ετία από τη γέννησή του. Να θυμίσουμε μερικά ακριβώς επειδή κατορθώνει να αποφύγει την
από τα πιο συζητημένα ποιητικά του βιβλία; οποιαδήποτε μηχανική αντίθεση;
«Μάχη στην άκρη της νύχτας» (1952), «Αυτό το Η πραγματικότητα βρίσκεται κατά πάσα πιθανό-
αστέρι είναι για όλους μας» (1952), «Φυσάει στα τητα κάπου στη μέση. Ουδείς θα ήταν πρόθυμος
σταυροδρόμια του κόσμου» (1953), «Οι γυναίκες να ενστερνιστεί το επαναστατικό πνεύμα, στα
με τ’ αλογίσια μάτια» (1958), «Νυχτερινός επι- χρόνια μας ή σε άλλες εποχές, αν ο λόγος του
σκέπτης» (1972), «Ο διάβολος με το κηροπήγιο» Λειβαδίτη δεν συγκλονιζόταν από ένα έντονο
(1975), «Βιολί για μονόχειρα» (1976), «Εγχειρίδιο υπαρξιακό ρίγος: το ρίγος που διακρίνουμε ήδη
ευθανασίας» (1979), «Ο τυφλός με τον λύχνο» από τους πρώτους, νεανικούς του στίχους, αλλά
(1983), «Βιολέτες για μια εποχή»(1985), «Μικρό το οποίο θα αποκτήσει πλήρη ισχύ μόνο μετά
βιβλίο για μεγάλα όνειρα» (1987), «Τα χειρόγρα- τον «Νυχτερινό επισκέπτη»:
φα του Φθινοπώρου» (1990). Ζούσε την τελευταία του ώρα. Στο σταθμό, νύ-
Μνημονεύοντας τον Λειβαδίτη με την αφορμή χτα, περίμενε το τρένο, που θα 'πεφτε μπροστά
την εκατονταετία από τη γέννησή του, εκείνο του να τελειώνει. ‘Άξαφνα, από μια παλιά ξε-
που διαπιστώνουμε σχεδόν αμέσως πως ο αγα- χασμένη παρόρμηση ανέβηκε στη γραμμή να
πημένος ποιητής της μεταπολεμικής Αριστεράς περπατήσει, όπως άλλοτε, που ήταν ένα αιώνιο
διανύει στην εποχή μας μια καινούργια περίοδο παιδί. Τότε, μ' έκπληξη, είδε τη μικρή πεθαμέ-
ανθοφορίας. Οι νέοι (απλοί αναγνώστες, αλλά νη εξαδέλφη να περπατάει στην άλλη γραμμή,
και ποιητές) ψάχνουν τον Λειβαδίτη ξανά και απλώνοντάς του το χέρι, για να κρατηθούν πιο
από την αρχή, επιλογές ποιημάτων του κάνουν στέρεα, πάνω απ’ τ’ όνειρο.
την εμφάνισή τους σε ποικίλες ηλεκτρονικές ……Περπάτησαν ώρα, χαμογελώντας ο ένας στον
διευθύνσεις, άρθρα στον ημερήσιο Τύπο και στα άλλον, κι ‘όταν πέρασε τυφλό το τρένο, βουίζο-
λογοτεχνικά περιοδικά έρχονται να υπενθυμί- ντας, τα δυο παιδιά χειροπιασμένα συνέχιζαν να
σουν τους βασικούς σταθμούς της πορείας του προχωράνε πάνω στις ράγες.
ενώ φιλολογικές μελέτες επιχειρούν να ερμη- ……ενώ το πτώμα ενός άντρα κείτονταν πιο εκεί.
νεύσουν με ένα σαφώς ανανεωμένο βλέμμα το Αν η ποίηση του Λειβαδίτη λειτουργεί όντως
έργο του. ως σύνολο είναι γιατί επηρεάζεται από αυτή την
Πώς κατάφερε ο Λειβαδίτης, που πρώτα ύμνη- αναδρομική κίνηση: τα υστερότερα ποιήματα
σε σε διθυραμβικούς τόνους τα πολιτικά και φωτίζουν τα πρωτύτερα, δικαιώνοντας εντέλει
κοινωνικά ιδεώδη της Αριστεράς κι ύστερα ολόκληρη τη διαδρομή – από το όραμα για την
πένθησε πικρά για την καταρράκωσή τους, να ανατροπή του κόσμου μέχρι τους μικρούς ή τους
αρθεί πάνω από τις περιστάσεις και τους περι- μεγάλους βασανισμούς της ραγισμένης ατομι-
ορισμούς του καιρού του; Να έχει άραγε σχέση κής ύπαρξης.
αυτή η υπέρβαση με το γεγονός πως μολονότι
Β. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΊΟΥ

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022 Μουσική|11

ENA ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ

Όταν γεννήθηκε [ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΑΝΤΙΚΟΥ ]
ο «λεπτός,
λευκός δούκας» Ηπερίοδος 1975-’77 δεν ήταν και η πιο νορμάλ
του Ντέιβιντ Μπόουι, αλλά και ποιος μπορεί
να βάλει τις λέξεις «νορμάλ» και «Μπόουι»
στην ίδια πρόταση, για γεγονότα των ‘70s;
Κάπου στη μέση της δεκαετίας όμως και ενώ ήδη είχε
ταυτιστεί με κανα δυο περσόνες (όπως ο Ziggy Stardust),
ο Μπόουι δοκίμασε τις αντοχές του μυαλού του με τρόπο
που αποτυπώθηκε τόσο στο Young Americans του ’75,
όσο και στην ταινία «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη» του
Νίκολας Ρεγκ, όπου ο Μπόουι πρωταγωνιστούσε.
Η επιτομή της νέας περσόνας όμως, υπήρχε στο Station
to Station, ένα από τα πιο παράξενα, καινοτόμα και αμ-
φιλεγόμενα άλμπουμ του, που κυκλοφόρησε στις 23 Ια-
νουαρίου του 1976, πριν από 46 χρόνια δηλαδή.
Τω καιρώ εκείνω ο Μπόουι βάσιζε τη διατροφή του στην
κόκα και τις πιπεριές (πράσινες και κόκκινες) και είχε
ζούσε σαν μια μετεμψύχωση του Άλιστερ Κρόουλι, ενώ
πίστευε ότι μάγισσες θέλουν να κλέψουν το σπέρμα του
και ότι ο Τζίμι Πέιτζ του ‘στελνε κρυφά, μακάβρια μηνύ-
ματα.
Τον δε Απρίλιο του ’75 είχε σπεύσει να ανακοινώσει την
αποχώρησή του από τη μουσική
Ο Μπόουι στο Station to Station έδωσε το βασικό ρόλο…
γενικά, σε όλες τις δραστηριότητές του, στον «Thin
White Duke», την κεντρική περσόνα του δίσκου και γε-
νικώς, της ύπαρξής του. Κάμποσα χρόνια αργότερα, ο
Μπόουι αποκήρυττε διάφορα πράγματα που έκανε και
κυρίως, έλεγε εκείνη την εποχή, όπως για παράδειγμα
κάτι χαροκαμένες ναζιστολογίες, κάτι απίθανα σκηνικά
κατά τα οποία ο Μπόουι/Duke συλλαμβανόταν να χαιρε-
τάει ναζιστικά κ.λπ. Καμιά 20αριά χρόνια αργότερα αυτο-
χαρακτηριζόταν ως «fucked up», για εκείνη την περίοδο.
Το Station to Station ωστόσο, ήταν μια κάπως διαφο-
ρετική φάση. Ήταν φανερά επηρεασμένο από το kraut
rock και αλληλεπιδρούσε με μπάντες όπως οι Neu!, ενώ
έμελλε να γίνει σημείο επιρροής για αρκετές electro
μπάντες του κοντινού και μακρινότερου μέλλοντος.
Ο δίσκος είχε μόλις έξι κομμάτια, από τρία σε κάθε πλευ-
ρά. Το δεκάλεπτο Station to Station είναι η μικρή βι-
ογραφία του Thin White Duke, τον οποίο ο Μπόουι θα
υποδυόταν στις συναυλίες, αλλά και πριν-μετά από αυ-
τές, όπως αποδείχθηκε στην πράξη.
Εν τέλει, το Station to Station μουσικά ήταν μια ενδια-
φέρουσα μουσική, όχι ακριβώς παρένθεση, αλλά σίγου-
ρα, παραίσθηση του Μπόουι που πέρασε από το φανκ
του Young Americans στο art prog, λίγο πριν επιστρέψει
σε αυτό που ήταν καλύτερος από όλους, με το Low, ίσως
ένα από τα καλύτερα άλμπουμ του ροκενρόλ.
Στο μεταξύ όμως, πρόλαβε να διασκευάσει, στο Station
to Station, ένα συγκλονιστικό κομμάτι: το Wild is the
Wind, του ρώσου συνθέτη Ντμίτρι Τιόμκιν, το οποίο είχε
διασκευάσει πιο πριν, με ακόμα συγκλονιστικότερο τρό-
πο, η Νίνα Σιμόν…

12|Yγεία ΕΞΩΦΥΛΛΟ ◾ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022

Η ιστορία της ανύπαρκτης
«σούπερ» παραλλαγής Deltacron

Όλα ξεκίνησαν στις Ηείδηση πριν δύο εβδομά- γανισμού Υγείας για την Covid-19, Δεκέμβριο στο πλαίσιο της γονιδιω-
7 Ιανουαρίου, όταν δες ότι εντοπίστηκε στην με έδρα στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο ματικής επιτήρησης των παραλλα-
ο ιολόγος Λεόντιος Κύπρο μια νέα «σούπερ» της Ν.Καρολίνα των ΗΠΑ. γών του κορονοϊού στην Κύπρο. Οι
Κωστρίκης ανακοί- παραλλαγή του κορονο- Σύμφωνα με το κορυφαίο επιστη- ερευνητές τότε πρόσεξαν σε μερικές
νωσε ότι εντόπισε αρ- ϊού, η οποία βαφτίστηκε Deltacron, μονικό περιοδικό «Nature», που αλληλουχίες του γονιδιώματος του
κετά γονιδιώματα του επειδή συνδύαζε τις παραλλαγές αφιέρωσε σχετικό άρθρο στην υπό- ιού μια «υπογραφή» που θύμιζε την
ιού που συνδύαζαν Delta (Δέλτα) και Omicron (Όμι- θεση και στην επιστημονική διαμά- Όμικρον στο γονίδιο της πρωτεΐνης
στοιχεία τόσο από τη κρον), πυροδότησε παγκόσμια χη που πυροδοτήθηκε, ορισμένοι ακίδας με την οποία ο ιός εισδύει
Δέλτα όσο και τη νέα ανησυχία. Τελικά οι επιστήμονες ερευνητές εμφανίζονται ικανοποιη- στα ανθρώπινα κύτταρα.
παραλλαγή Όμικρον. τείνουν να καταλήξουν στο συμπέ- μένοι που το επιστημονικό σύστημα Όπως δήλωσε στο «Nature» ο Κύ-
ρασμα ότι ποτέ δεν υπήρξε τέτοια γρήγορα βρήκε ένα πιθανό σφάλμα πριος επιστήμονας, η αρχική υπό-
υπερ-παραλλαγή και ότι ο υποτιθέ- γενετικής αλληλούχισης, ενώ άλλοι θεση του ήταν ότι μερικά σωματίδια
μενος εντοπισμός της μέσω γενε- προειδοποιούν ότι το γεγονός απο- ιού της παραλλαγής Δέλτα είχαν
τικής ανάλυσης είτε ήταν ένα επι- τελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εμφανίσει ανεξάρτητα μεταλλάξεις
στημονικό λάθος είτε το όλο θέμα του πώς μπορεί να εξαπλωθεί η παρόμοιες με εκείνες που είναι
παρερμηνεύθηκε και «φούσκωσε» παραπληροφόρηση εν μέσω παν- κοινές στην Όμικρον. Στη συνέχεια
υπερβολικά χωρίς λόγο. δημίας. όμως και αφού ξέσπασε ο διεθνής
Όλα ξεκίνησαν στις 7 Ιανουαρίου, ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ θόρυβος, άλλοι επιστήμονες, όπως
όταν ένας διακεκριμένος επιστήμο- Ο Κωστρίκης δηλώνει ότι ορισμέ- ο ιολόγος Τζέρεμι Κάμιλ του Πολι-
νας, ο ιολόγος Λεόντιος Κωστρίκης, νες πλευρές της αρχικής υπόθεσης τειακού Πανεπιστημίου της Λουι-
καθηγητής Βιολογικών Επιστημών του έχουν παρερμηνευθεί και ότι - ζιάνα των ΗΠΑ, πρότειναν ως εναλ-
στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ιδρυ- παρά τη σύγχυση που προκάλεσε το λακτική πιθανότητα κάτι άλλο: ένα
τικό μέλος της Κυπριακής Ακαδη- όνομα Deltacron καθώς ορισμένα εργαστηριακό σφάλμα.
μίας Επιστημών Γραμμάτων και μέσα ενημέρωσης θεώρησαν ότι Ο Κωστρίκης αντιτείνει ότι αν η
Τεχνών και επικεφαλής του Εργα- επρόκειτο για έναν νέο ανασυνδυ- Deltacron ήταν προϊόν μόλυνσης
στηρίου Βιοτεχνολογίας και Μορι- ασμένο ιό Δέλτα-Όμικρον - ο ίδιος των δειγμάτων, η γενετική αλλη-
ακής Ιολογίας, ανακοίνωσε ότι η ποτέ δεν ανέφερε πως επρόκειτο λούχιση θα είχε εμφανίσει αλλη-
ερευνητική ομάδα του εντόπισε, σε για ένα υβρίδιο των δύο παραλλα- λουχίες της παραλλαγής Όμικρον
δείγματα ατόμων με κορονοϊό, αρ- γών. Σε κάθε περίπτωση πάντως, 72 με μεταλλάξεις τύπου Δέλτα και
κετά γονιδιώματα του ιού που συν- ώρες μετά την αρχική δημοσιοποί- επιμένει ότι το επιχείρημα περί
δύαζαν στοιχεία τόσο από τη Δέλτα ηση, αφαίρεσε τις επίμαχες αλλη- εργαστηριακού σφάλματος «προ-
όσο και τη νέα παραλλαγή Όμικρον. λουχίες από την κοινή θέα τους στη βλήθηκε από τα μέσα κοινωνικής
Ο ίδιος και οι συνεργάτες του ονό- βάση γενετικών δεδομένων. δικτύωσης χωρίς εξέταση των πλή-
μασαν το εύρημα τους Deltacron Η Τσέριλ Μπένετ του Ιδρύματος ρων δεδομένων μας και χωρίς την
και «ανέβασαν» τις αναλύσεις δε- GISAID στην Ουάσιγκτον δήλωσε παρουσίαση κανενός βάσιμου στοι-
κάδων τέτοιων γονιδιωμάτων στη ότι, καθώς περισσότερα από επτά χείου ότι πρόκειται για κάτι πραγμα-
βάση δεδομένων GISAID. εκατομμύρια γονιδιώματα του κο- τικό».
Μια μέρα μετά, στις 8 Ιανουαρίου, ρονοϊού SARS-CoV-2 έχουν «φορ- Από την άλλη, άλλοι ερευνητές
τα διεθνή μέσα ενημέρωσης πρό- τωθεί» στη βάση δεδομένων από υποστηρίζουν ότι ακόμη κι αν δεν
βαλαν το νέο και η Deltacron έγινε τον Ιανουάριο του 2020 έως τον συνέβη μόλυνση των δειγμάτων
πλέον παγκόσμια είδηση. Η επακό- Ιανουάριο του 2022, ορισμένα λάθη στο εργαστήριο, οι μεταλλάξεις που
λουθη αντίδραση της διεθνούς επι- δεν πρέπει να αποτελούν έκπλη- εντοπίστηκαν από τον Κωστρίκη,
στημονικής κοινότητας ήταν όμως ξη. Όπως ανέφερε, «η βιασύνη να δεν αφορούν αποκλειστικά την
άκρως επιφυλακτική έως αρνητι- εξαχθούν συμπεράσματα, με βάση Όμικρον, αλλά συναντώνται και σε
κή. Η γενική εντύπωση ήταν ότι δεδομένα που μόλις έχουν καταστεί άλλες παραλλαγές. Σύμφωνα με
δεν επρόκειτο για επίφοβο γενετικό διαθέσιμα από εργαστήρια, τα οποία τον ιολόγο Τόμας Πίκοκ του Κολλε-
ανασυνδυασμό δύο παραλλαγών βρίσκονται υπό σημαντική πίεση γίου Imperial του Λονδίνου, η βάση
του ιού, αλλά μάλλον για μόλυνση χρόνου να παράγουν στοιχεία εγκαί- GISAID είναι διάσπαρτη από αλλη-
των δειγμάτων στο εργαστήριο. ρως, δεν βοηθά σε μια επιδημία». λουχίες γονιδιωμάτων που περιέ-
«Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως Οι γενετικές αλληλουχίες της χουν στοιχεία που έχουν βρεθεί και
η #Deltacron. Η #Omicron και η Deltacron αναλύθηκαν από δείγ- σε άλλες παραλλαγές του ιού. Αλλά,
#Delta ΔΕΝ δημιούργησαν μια ματα που το εργαστήριο του Λ. όπως λέει, «οι άνθρωποι δεν χρει-
σούπερ παραλλαγή», έγραψε στο Κωστρίκη πήρε στα χέρια του τον άζεται να τις καταρρίπτουν, επειδή
Twitter η δρ Κρουτίκα Κουπάλι, μέ- δεν δημιουργείται τόσος ντόρος του
λος της ομάδας του Παγκόσμιου Ορ- διεθνούς Τύπου γύρω από αυτές».