ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 5 พลังงานทดแทน

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูร้ ายวิชาวิทยาศาสตร์

รหสั วิชา ว22102 หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 9

เช้ ือเพลิงซากดกึ ดาบรรพ์

ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 2

พลงั งานทดแทน

นางสาวทิพากร ลนั ่ นาวา

โรงเรียนมธั ยมวดั สิงห์
แขวงบางขุนเทียน เขตจอมทอง กรุงเทพมหานคร

สานกั งานเขตพ้ ืนทก่ี ารศึกษามธั ยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ก

คำนำ

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ท่ี 5 เรื่อง พลังงานทดแทน หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 9 เรื่อง เช้ือเพลิงซากดึกดำบรรพ์
ใช้เวลาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 2 คาบ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมการเรียนรู้เล่มนี้จะทำให้
นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพลังงานทดแทน โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์ผ่าน
กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ส่งเสริมให้นักเรียนมีทักษะในการทำงานร่วมกับผู้อื่น รับผิดชอบต่อหน้าที่ที่
ได้รับมอบหมาย มกี ารแลกเปลย่ี นเรยี นรู้กล้าแสดงความคิดเห็น และได้เรยี นรูอ้ ย่างมคี วามสขุ สง่ ผลใหน้ กั เรยี น
คิดเป็น ทำเป็น แก้ปัญหาเป็น และสรุปองค์ความรู้ด้วยตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ จนเกิดความเข้าใจใน
เนือ้ หาเป็นอย่างดีส่งผลใหผ้ ลสัมฤทธิ์ทางการเรยี นสงู ขึ้น สามารถนำความรู้ไปใช้ในชีวติ ประจำวนั ได้

ทพิ ากร ลั่นนาวา

สารบญั ข

เรือ่ ง หน้า
คำนำ ก
สารบญั ข
คำแนะนำการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นร้สู ำหรบั ครู 1
คำแนะนำการใช้ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้สำหรับนักเรียน 2
แผนผังลำดับขัน้ ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้ 3
แผนการจดั การเรียนรู้ 4
ข้ันท่ี 1 ขั้นสรา้ งความสนใจ 7
ข้นั ท่ี 2 ข้ันสำรวจและคน้ หา 9
ขั้นที่ 3 ขน้ั อธบิ ายและลงข้อสรุป 16
ข้นั ที่ 4 ขน้ั ขยายความรู้ 18
ขน้ั ท่ี 5 ขนั้ ประเมนิ 19
แบบทดสอบ 20
บรรณานกุ รม 23
ภาคผนวก 24

ชุดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 1

สำหรบั ครูคำแนะนำการใชชุดกจิ กรรมการเรียนรูแบบสืบเสาะหาความรู (5E)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรูหนวยการเรียนรูท่ี 9 เชอ้ื เพลิงซากดกึ ดำบรรพ รายวิชาวิทยาศาสตร 4 รหสั วชิ า
ว22102 ชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ 2 พัฒนาขึ้นเพื่อใหครูผูส อนใชเปน สือ่ การเรียนรูแบบสืบเสาะหาความรู (5E) โดย
ยึดหลกั และรูปแบบของสถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ครูผูสอนควรศึกษาและทำความ
เขา ใจตามขั้นตอนดังตอ ไปนี้

 ข้นั เตรียมกอ นสอน
1. ครูควรศกึ ษาและทำความเขาใจวิธีการใชชดุ กิจกรรมการเรียนรูชุดท่ี 5 เรือ่ ง พลงั งานทดแทน โดย

เริ่มจากขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม การใชส ื่อและอุปกรณและการวัดผลและประเมินผลของชุดกจิ กรรมการ
เรยี นรใู หช ัดเจน

2. ครคู วรศกึ ษาแผนการจัดการเรียนรูที่ 5 เรอ่ื ง พลังงานทดแทน เพอ่ื ใหการดำเนนิ การจัดการเรียนรู
บรรลตุ ามจดุ มงุ หมายของชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู

3. ครูควรศกึ ษาคน ควาและอา นเน้อื หาทีเ่ กยี่ วของเพิ่มเติมลว งหนา และเตรยี มชุดกิจกรรมการเรียนรู
ชดุ ที่ 5 เรื่อง พลังงานทดแทน ประกอบดว ยสอ่ื และอปุ กรณตา ง ๆ ใหพรอ ม

4. การจัดชน้ั เรยี น ครคู วรแบงนักเรียนเปนกลมุ ละ 4-6 คน โดยคละความรูความสามารถของนกั เรียน
และใหนักเรียนกำหนดบทบาทหนาที่ของสมาชิกในกลุมเพื่อใชในการปฏิบัติกิจกรรมเปนการฝกทักษะการ
ทำงานรวมกบั ผูอน่ื

 ขน้ั สอน
1. ครูแจง จดุ ประสงคการเรียนรใู หน ักเรียนทราบ
2. ครดู ำเนนิ กิจกรรม (ตามแผนการจัดการเรยี นรู) ตามลำดับข้นั ในการจัดกจิ กรรม
3. ในชดุ กจิ กรรมการเรียนรูชดุ ที่ 5 เร่ือง พลงั งานทดแทน ประกอบการจัดการเรยี นรคู วรดำเนินการ

เปน 5 ขน้ั ตอน ดงั นี้
ขั้นท่ี 1 กระตุน ความสนใจ (Engagement)
ข้นั ท่ี 2 ขั้นสำรวจและคน หา (Exploration)
ขั้นท่ี 3 ขน้ั อธบิ ายและลงขอ สรุป (Explanation)
ขัน้ ที่ 4 ขน้ั ขยายความรู (Elaboration)
ขั้นที่ 5 ขั้นประเมนิ (Evaluation)

4. ครคู วรดูแลนักเรยี นอยางใกลชดิ เพือ่ คอยใหค ำแนะนำและเปน ท่ปี รึกษา
5. ครปู ระเมนิ ผลการเรียนรูของนกั เรียนเม่อื จบการเรยี นในแตละชุดกจิ กรรมการเรียนรตู ามแบบวดั
และประเมินผล

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 2

คำแนะนำการใชชดุ กจิ กรรมการเรียนรูแบบสืบเสาะหาความรู (5E) สำหรับนกั เรยี น

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูหนว ยการเรยี นรูท่ี 9 เชื้อเพลงิ ซากดกึ ดำบรรพ รายวชิ าวทิ ยาศาสตร 4 รหัสวชิ า
ว22102 ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 2 ชุดที่ 5 เรื่อง พลังงานทดแทน ทีน่ ักเรียนจะศึกษาตอไปนี้เปน ชุดกิจกรรมการ
เรยี นรูทีเ่ นนกระบวนการสืบเสาะหาความรูเพื่อใหนกั เรยี นไดคดิ และลงมอื ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามทก่ี ำหนดไวในชุด
กิจกรรมการเรียนรูไดดว ยตนเอง เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดนักเรียนควรปฏบิ ัติตามคำช้ีแจงที่กำหนดไวในชดุ
กจิ กรรมการเรียนรตู ามลำดับ ดังนี้

1. ชุดกจิ กรรมการเรียนรูช ุดท่ี 5 เรอื่ ง พลงั งานทดแทน ใชเวลา 2 คาบ
2. อา นและทำความเขาใจคำแนะนำการใชช ดุ กิจกรรมการเรียนรูนใ้ี หชดั เจน
3. อานและทำความเขาใจผลการเรยี นรู สาระและมาตรฐานการเรียนรู จดุ ประสงคก ารเรียนรู
4. นกั เรียนปฏบิ ัติกิจกรรมตามขั้นตอนในชดุ กิจกรรมการเรยี นรโู ดยศึกษาคำชแ้ี จงที่กำหนดไวในแตละ
ขนั้ ของกจิ กรรมอยา งละเอยี ด
5. ในชุดกิจกรรมการเรียนรูชุดที่ 5 เรื่อง พลังงานทดแทน ประกอบดวยกิจกรรมการจัดการเรียนรูท่ี
เนน กระบวนการสืบเสาะหาความรมู ี 5 ข้นั ตอน ดงั นี้

ข้นั ท่ี 1 ขั้นสรา งความสนใจ (Engagement)
ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและคน หา (Exploration)
ขนั้ ท่ี 3 ขนั้ อธิบายและลงขอ สรุป (Explanation)
ขน้ั ท่ี 4 ขนั้ ขยายความรู (Elaboration)
ข้ันที่ 5 ขนั้ ประเมนิ ผล (Evaluation)
6. เม่อื ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตาง ๆ ในแตล ะขัน้ เสรจ็ นักเรียนสามารถตรวจสอบคำตอบกบั เฉลย ชดุ กจิ กรรม
การเรียนรทู ่อี ยูในสวนของภาคผนวกของแตล ะชุดกิจกรรมการเรยี นรู
7. เมอ่ื นักเรยี นมขี อสงสยั ในการปฏิบตั ิกิจกรรม ใหนกั เรยี นขอคำปรกึ ษาจากครูผสู อน

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูที่ 4 พลงั งานทดแทน หนา 3

แผนผงั ลำดบั ขัน้ ตอนการใชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู
ชดุ ท่ี 5 เร่ือง พลังงานทดแทน

กอนเรียน ศึกษาผลการเรียนร/ู จุดประสงคก ารเรียนรู/สมรรถนะสำคญั ของผูเรยี น

ขน้ั ที่ 1 ขัน้ สรา งความสนใจ

ขั้นที่ 2 ขนั้ สำรวจและคนหา

ขน้ั ท่ี 3 ขน้ั อธบิ ายและลงขอสรุป

ขน้ั ที่ 4 ขั้นขยายความรู

ข้นั ที่ 5 ขัน้ ประเมนิ ไมผ า น

ผลการทดสอบ
ผาน

ศกึ ษาชดุ กิจกรรมการเรียนรู ชดุ ถัดไป

หมายเหตุ เกณฑการผาน นักเรียนมีคะแนนผลการทดสอบข้ันประเมนิ ผลรอยละ 80 ขึ้นไป

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรูที่ 4 พลงั งานทดแทน หนา 4

ชุดกจิ กรรมการเรียนรแู บบสืบเสาะหาความรู (5E)
ชดุ ที่ 5 เรื่อง พลงั งานทดแทน

หนว ยการเรยี นรูท ี่ 9 เชือ้ เพลงิ ซากดกึ ดำบรรพ
รายวชิ าวิทยาศาสตร 4 รหสั วชิ า ว22102 ชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ 2

มาตรฐานการเรยี นรู
ว 3.2 เขาใจองคประกอบและความสัมพันธของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลกและ

บนผวิ โลก ธรณีพิบตั ิภยั กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟา อากาศและภูมิอากาศโลก รวมท้ังผลตอส่ิงมีชวี ิตและ
ส่งิ แวดลอ ม

ตวั ชี้วดั
ว 3.2 ม.2/3 เปรียบเทียบขอ ดีและขอ จำกัดของพลงั งานทดแทนแตล ะประเภทจากการรวบรวมขอมูล

และนำเสนอแนวทางการใชพ ลังงานทดแทนที่เหมาะสมในทองถิน่

จดุ ประสงคก ารเรียนรู
1. อธบิ ายพลังงานทดแทนของแตล ะประเภทได (K)
2. เปรียบเทยี บขอดีและขอจำกดั ของพลังงานทดแทนแตละประเภทได (K)
3. นำเสนอแนวทางการใชพ ลังงานทดแทนท่เี หมาะสมในทอ งถ่นิ ได (P)
4. มคี วามใฝเรียนรแู ละมคี วามมงุ มั่นในการทำงาน (A)

สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด
เชื้อเพลิงซากดกึ ดำบรรพเปนแหลงพลังงานที่สำคัญในกิจกรรมตาง ๆ ของมนุษย เนื่องจากเชื้อเพลิง

ซากดึกดำบรรพ มีปริมาณจำกดั และมักเพิ่มมลภาวะในบรรยากาศมากขึ้น จึงมีการใชพลังงานทดแทนมากขน้ึ
เชน พลังงานแสงอาทิตย พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล พลังงานคลื่น พลงั งานความรอนใตพิภพ
พลังงานไฮโดรเจน ซึ่งพลังงานทดแทนแตละชนิดจะมีขอดีและขอจำกดั ที่แตกตา งกนั

การจดั กิจกรรมการเรียนรู
รูปแบบการสอนแบบวฏั จักรกระบวนการสืบเสาะหาความรู Inquiry Cycle (5Es) โดยมขี ้ันตอนการ

จัดกจิ กรรมดงั น้ี
ข้นั ที่ 1 กระตนุ ความสนใจ (Engagement)
1. ครูพูดคยุ สนทนากับนักเรยี นเกี่ยวกบั เครื่องใชไฟฟาภายในบานท่ีอำนวยความสะดวกความสบาย

จากน้นั ครูใหน กั เรยี นยกตวั อยาง มาคนละ 1 ตัวอยา ง

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 5

2. นกั เรยี นดวู ีดทิ ัศนเ กยี่ วกับพลังงาน เรือ่ ง ถา ไมม ีไฟฟาใช จากน้ันครตู ั้งประเด็นคำถามกระตุนความ
สนใจนักเรียน โดยใหนกั เรยี นแตละคนรวมกันอภปิ รายแสดงความคิดเหน็ อยา งอิสระโดยไมมีการเฉลยวาถูก
หรือผิด ดังนี้

- ถาหากพลังไฟฟาหมดไป นักเรียนจะใชชวี ิตอยา งไร
- ถาหากพลงั ไฟฟาหมดไป นักเรียนจะมวี ิธกี ารแกไ ขปญหาอยา งไร
3. นกั เรียนทำกจิ กรรมท่ี 1 “Understanding Check” หนา ท่ี 7-8

ขน้ั ท่ี 2 ข้ันสำรวจและคน หา (Exploration)
นักเรียนศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับพลังงานทดแทน จากชุดกิจกรรมการเรียนรู ชุดที่ 5

กิจกรรมท่ี 2 “สืบคนขอมลู พลังงานทดแทน” หนา ที่ 9-15 หรอื จากเว็บไซตต า ง ๆ ในอนิ เตอรเ นต็

ข้ันท่ี 3 ขั้นอธิบายและลงขอสรปุ (Explanation)
1. นักเรียนแตล ะคนทำกิจกรรมท่ี 3 “เขียนสรุปองคค วามรู” หนา ที่ 16-17
2. นักเรยี นและครรู ว มกันอภปิ รายและสรปุ เกีย่ วกับพลงั งานทดแทน

ข้ันที่ 4 ขัน้ ขยายความรู (Elaboration)
1. นกั เรยี นแตล ะคนทำกจิ กรรมที่ 4 “การใชพลงั งานในอนาคตควรเปน อยา งไร” หนา ท่ี 18
2. ครูเปดโอกาสใหนักเรียนซักถามเนื้อหาเกี่ยวกับ เรื่อง พลังงานทดแทน ใหความรูเพิ่มเติมจาก

คำถามของนักเรียน

ขั้นที่ 5 ข้นั ประเมิน (Evaluation)
1. นกั เรียนแตละคนทำกิจกรรมที่ 5 “ผงั มโนทัศน” หนา ที่ 19
2. นักเรียนทำแบบทดสอบทายกิจกรรม หนาท่ี 20
3. ครูประเมินผล โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบุคคล

พฤติกรรมการทำงานกลุม และจากการนำเสนอผลการปฏบิ ตั ิกจิ กรรมหนา ชน้ั เรียน
4. ครตู รวจสอบการตอบคำถามจากชุดกจิ กรรมการเรียนรูท่ี 5 พลงั งานทดแทน

สื่อ/แหลง การเรยี นรู
1. ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรชู ดุ ที่ 5 เรื่อง พลงั งานทดแทน
2. วีดทิ ศั นเก่ยี วกบั พลงั งานทดแทน
3. ลงิ กเวบ็ ไซตต า ง ๆ ท่ีเกยี่ วกบั พลงั งานทดแทน

ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 6

การวดั และการประเมินผลการเรียนรู

รายการประเมิน วธิ กี ารประเมิน เครอ่ื งมือ เกณฑการประเมนิ
ไดคะแนนรอยละ 80
1. อธบิ ายพลงั งานทดแทน - การตรวจการตอบ - ชุดกจิ กรรมการ
คะแนนอยใู นระดับดี
ของแตละประเภทได (K) คำถาม เรียนรูที่ 5 พลงั งาน ขึ้นไปผานเกณฑ

2. เปรียบเทยี บขอ ดีและ ทดแทน
ขอ จำกัดของพลังงาน

ทดแทนแตละประเภทได

(K)
3. นำเสนอแนวทางการใช

พลงั งานทดแทนทีเ่ หมาะสม

ในทองถ่นิ ได (P)

4. มคี วามใฝเรียนรแู ละมี การประเมินพฤตกิ รรม แบบประเมนิ
ความมงุ มนั่ ในการทำงาน(A) ในชนั้ เรยี น พฤติกรรมในชั้นเรียน

ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลงั งานทดแทน หนา 7

ข้นั ท่ี 1 ข้นั สรางความสนใจ (Engagement)

กจิ กรรมท่ี 1 “Understanding Check”
ตอนที่ 1 : ใหน ักเรยี นพจิ ารณาขอ ความตอ ไปนแี้ ลวตอบวา ขอ ความทอ่ี ธบิ ายนัน้ ถูกหรือผิด โดย
ขอความกลา ววา ถกู ใหใสเ คร่ืองหมาย  หากขอความกลาวผิดใหใสเ ครอื่ งหมาย 

 เคร่ืองกำเนิดไฟฟาสามารถเปลี่ยนพลงั งานกลใหเปนพลังงานไฟฟา เชน จากเข่อื นตาง ๆ ใน
ประเทศ

 พลังงานสามารถเปลย่ี นเปนพลังงานไฟฟาได
 พลงั งานแสงอาทติ ยเ ปลี่ยนเปนพลังงานไฟฟา ได
 เช้อื เพลิงซากดึกดำบรรพเปล่ยี นเปน พลงั งานไฟฟา ได
 เซลลแสงอาทติ ยทำจากโลหะ
 แกสชีวมวลเกิดขน้ึ จากบรเิ วณใตผ ิวโลก
 แหลงพลงั งานสนิ้ เปลืองสามารถนำมาใชเปน แหลงพลังงานทดแทนได
 พลังงานทดแทน เปนพลงั งานทางเลือกใหมที่ใชพ ลงั งานทไ่ี ดจากการเผาไหมเชอื้ เพลิง

ซากดึกดำบรรพ
 พลงั งานลมเปน พลงั งานสะอาดทีก่ อใหเ กิดมลภาวะตอสิ่งแวดลอ ม
 พลงั งานคลน่ื เปน พลงั งานจากคลื่นน้ำในมหาสมทุ รซง่ึ เปนแหลงพลงั งานศกั ยขนาดใหญส ามารถ

นำมาผลิตกระแสไฟฟา ได

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 8

ข้นั ท่ี 1 ขั้นสรางความสนใจ (Engagement

ตอนท่ี 2 : ใหน ักเรียนพิจารณาภาพตอไปนีพ้ รอ มลากเสนเชอื่ มโยงคำท่ีเกย่ี วของ

ทีม่ า : https://shorturl.asia/ye80S แหลง พลงั งานสนิ้ เปลือง
ท่ีมา : https://shorturl.asia/jeSTa แหลงพลงั งานหมนุ เวียน

แหลง พลังงานหลกั
แหลงพลังงานทดแทน

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูท่ี 4 พลงั งานทดแทน หนา 9

ขัน้ ท่ี 2 ข้ันสำรวจและคนหา (Exploration)

กิจกรรมที่ 2 “สบื คนขอ มูล พลงั งานทดแทน”
คำชี้แจง : ใหนักเรียนสืบคนขอมูลเกี่ยวกับพลังงานทดแทน โดยสืบคนขอมูลจากอินเตอรเน็ตตาม
เว็บไซตที่แนะนำไวใบความรูหรือแหลงเรียนรูอื่น ๆ ตามความเหมาะสม และนำขอมูลที่ไดจากการสืบคนเติม
ลงในชองวา งใหถ ูกตอง

แนะนำ : นักเรยี นสามารถศึกษาขอ มลู เพิ่มเติมเก่ียวกับพลงั งานทดแทน
จาก QR CODE

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 10

เอกสารอา นประกอบบทเรียน ชดุ ที่ 5

 พลงั งานทดแทน
แหลงพลงั งาน

พลังงานแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คือ
1. พลังงานที่ใชแลวหมดไป หรือที่เรียกวา พลังงานสิ้นเปลืองหรือพลังงานฟอสซิล
ไดแก น้ำมัน รวมทั้งหินน้ำมัน ทรายน้ำมัน ถานหิน และกาซธรรมชาติ พลังงานประเภทนี้ใชแ ลว
หมดไป เพราะหามาทดแทนไมทันการใช พลังงานพวกนี้ปกติแลวจะอยูใตดินถา ไมขดุ ขึ้นมาใชก็
เก็บไวใหล กู หลานใชไ ด ในอนาคตบางทจี ึงเรยี กวา พลังงานสำรอง
2. พลังงานใชไมหมด หรือ พลังงานหมุนเวียน หรือ พลังงานทดแทน ไดแก ไม ชีวมวล
น้ำ แสงอาทิตย ลม และคลื่น ที่วาใชไ มหมดกเ็ พราะสามารถหามาทดแทนได เชน ปลูกปาเอาไม
มาทำฟนหรือปลอ ยน้ำจากเขื่อนมาปนไฟแลวไหลลงทะเลกลายเปนไอ และเปนฝนตกลงมาสูโลก
อีกหรือแสงอาทติ ย ทไ่ี ดรบั จากดวงอาทติ ยอยางไมม ีวันหมดส้นิ เปน ตน

1. ความหมายของพลงั งานทดแทน

พลังงานทดแทน เปนพลังงานทางเลือกใหมที่ใชพลังงานที่ไดจากการเผาไหมเชื้อเพลิงซากดึกดำ
บรรพ ในปจ จุบันพลังงานทดแทนไดรับความนิยมเปน อยางมาก เนื่องจากเปนพลังงานที่มีอยูตามธรรมชาติ ซ่งึ
เปน พลังงานสะอาดที่สามารถสรางขึ้นใหมไดในระยะเวลาสั้น ๆ จึงนำพลังงานกลับมาใชใหมไดอยา งไมจำกัด
เรียกวา พลังงานหมุนเวียน (renewable energy) สามารถแกไขปญหาการขาดแคลนพลังงานและชวยลด
ปญ หาทางมลพษิ ได พลังงานทดแทนสามารถแบงตามแหลงที่ไดมาเปน 2 ประเภท คอื พลังงานทดแทนจาก
แหลงที่ใชแลวหมดไป อาจเรียกวา พลังงานสิ้นเปลือง ไดแก ถา นหิน กาซธรรมชาติ นิวเคลียร หินน้ำมัน และ
ทรายน้ำมัน เปน ตน และพลงั งานทดแทนอีกประเภทหนึง่ เปน แหลง พลงั งานที่ใชแ ลวสามารถหมุนเวียนมาใชได
อกี ไดแก แสงอาทติ ย ลม ชวี มวล น้ำ และไฮโดรเจน เปนตน

2. ประเภทของพลังงานทดแทน การเกิดพลงั งานทดแทน

 2.1 พลงั งานแสงอาทิตย

เปนพลังงานทดแทนประเภทหมุนเวียนที่ใชแลวเกิดขึ้นใหมไดตามธรรมชาติ เปนพลังงานที่สะอาด
ปราศจากมลพิษ มนุษยใชประโยชนจากการใชพลังงานแสงอาทิตยเพื่อผลิตกระแสไฟฟาดวยเทคโนโลยี

แสงอาทติ ย เรยี กวา เซลลส รุ ยิ ะหรอื เซลลแ สงอาทิตย (solar cell)

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 11

ขอจำกัด ความเขมของพลังงานแสงไมเพียงพอตอการผลิตกระแสไฟฟา จึงตองใชเซลลแสงอาทิตย
จำนวนมาก และพลังงานแสงอาทิตยขึ้นอยูกับสภาพอากาศ ดังนั้น พลังงานไฟฟาที่ผลิตไดจะแปรผันตาม
สภาพอากาศ

ภาพท่ี 1 พลังงานจากแสงอาทติ ย
(ท่ีมา : https://www.scimath.org/article-chemistry/item/11236-2019-12-19-06-25-10)

พลังงานแสงอาทติ ย

 2.2 พลงั งานลม ภาพที่ 2 กงั หนั ลมผลติ กระแสไฟฟา
เปนพลงั งานธรรมชาตซิ ึ่งเกดิ จากความแตกตา งของ (ทมี่ า : https://shorturl.asia/pHmG0)

อุณหภมู ิ ความกดอากาศ และแรงจากการหมุนของโลก สงผล
ใหเกดิ ความเร็วลมและกำลังลม พลงั งานลมเปนพลังงานสะอาด
ที่ไมก อใหเกิดมลภาวะตอส่ิงแวดลอ ม มนษุ ยจ งึ คิดคน เทคโนโลยี
ทีใ่ ชแ ปลงพลงั งานลมใหเ ปน พลังงานกลหรือกังหันลม เพ่อื ใชใ น
การสบู น้ำ ผลติ กระแสไฟฟา และระบายอากาศ

ขอ จำกดั พลงั งานลมที่เพยี งพอตอการผลติ กระแสไฟฟา
ตอ งใชความเรว็ ลม 21 กโิ ลเมตรตอ ชวั่ โมงขน้ึ ไป ซงึ่ มีเฉพาะใน
บางพ้ืนที่ และเกดิ ขนึ้ ในบางชวงเวลาหรือบางฤดูกาลเทา น้ัน

พลงั งานลม

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 12
 2.3 พลังงานน้ำ

เปนพลงั งานรปู แบบหน่ึง ทีอ่ าศยั การเคลื่อนที่ของน้ำไปขับเคล่ือนเครอื่ งจักรโรงงานสีขาว โรงงานทอ
ผา โรงงานเลือ่ ยไม และโรงงานอตุ สาหกรรมตาง ๆ ในปจจุบันนิยมนำมาใชในการผลติ กระแสไฟฟา ซึ่งเรียกวา
ไฟฟาพลังงานนำ้ โดยน้ำทีใ่ ชจ ะถกู ปลอยกลับคนื สูแหลงนำ้ หรือทะเล ดังนั้น พลงั งานน้ำจึงสามารถหมุนเวยี น
นำมากลบั มาใชใ หมไ ด

ขอจำกัด ตองใชพื้นที่มากในการสรางเขื่อนซึ่งเปนการทำลายสิ่งแวดลอม และตองใชเงินลงทุนสูง
นอกจากนถี้ าเข่ือนพังทลายอาจกอใหเกดิ ภยั พบิ ตั ริ า ยแรง

พลงั งานน้ำ
ภาพที่ 3 พลังงานนำ้ ผลติ กระแสไฟฟา

(ที่มา : https://www.scimath.org/article-chemistry/item/11236-2019-12-19-06-25-10)
 2.4 พลังงานชวี มวล

เปนพลังงานที่มาจากการเผาไหมสารอินทรียซึ่งเปนแหลงกักเก็บพลังงานธรรมชาติ เพื่อเปนแหลง
พลงั งานความรอ นใหกบั กระบวนการผลิตกระแสไฟฟาทดแทนพลังงานเช้ือเพลิง นอกจากนยี้ ังสามารถแปรรูป
พลังงานชีวมวลใหอยูในรูปของแกสชีวภาพ (biogas) และเชื้อเพลิงชีวภาพ (biofuel) เพื่อนำมาใช
ขบั เคลือ่ นรถยนต

ขอจำกัด ชีวมวลเปนวัสดุที่เหลือใชจากการแปรรูปทางการเกษตรจึงมีปริมาณที่ไมแ นน อน ขึ้นอยูก ับ
สภาพดินฟาอากาศ และการเก็บรักษาชีวมวลคอนขางทำไดยาก หากจัดเก็บชวี มวลไมดีจะสงผลใหเกิดกลิ่น
เหมน็ รบกวนได และมีความเสย่ี งสงู ในการรกั ษา เน่ืองจากราคาชีวมวลมแี นวโนมสูงขนึ้

ภาพท่ี 4 พลงั งานชีวมวล
(ทม่ี า : https://shorturl.asia/mLex0)

ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลงั งานทดแทน หนา 13

แก๊สชีวภาพ (Biogas หรือ Digester gas) หรือ ไบโอแก๊ส คือ แก๊สทีเกิดขึนตาม
ธรรมชาติทีไดจ้ ากการย่อยสลายสารอินทรีย์ภายใตส้ ภาวะทีปราศจากออกซิเจน แก๊สชีวภาพ
ประกอบด้วยแก๊สหลายชนิด ส่วนใหญ่เป็ นแก๊สมีเทน (CH ) ประมาณ - % และแก๊ส
คาร์บอนไดออกไซด์ (CO ) ประมาณ - % ส่วนทีเหลือเป็ นแก๊สชนิดอืน ๆ เช่น ไฮโดเจน
(H2), ไฮโดรเจนซลั ไฟด์ (H2S), ไนโตรเจน (N ) และไอนํา

เชือเพลิงชีวภาพ คือ เชือเพลิงที
ได้จากชีวมวลหรือสสารทีไดจ้ ากพืชและ
สตั วด์ ว้ ยกระบวนการสงั เคราะหด์ ว้ ยแสง

พลงั งานแกส ชีวภาพ ภาพท่ี 5 พลังงานคลืน่ ทะเล
(ท่ีมา : https://shorturl.asia/nlkvL)
 2.5 พลงั งานคล่ืน
เปนพลังงานจากคลนื่ นำ้ ในมหาสมทุ รซงึ่ เปน

แหลงพลงั งานศักยข นาดใหญส ามารถนำมาผลติ กระแสไฟฟา ได
ขอ จำกัด อปุ กรณทใี่ ชใ นการผลติ กระแสไฟฟาจาก

พลังงานคล่นื อาจไดรับความเสียหายจากนำ้ ทะเล ซ่งึ มสี มบัติ
กดั กรอนโลหะ ส่ิงมีชีวติ ในน้ำทะเลมาเกาะบนอปุ กรณ ซง่ึ เปน
ปญหาแกร ะบบการผลิตได นอกจากน้ี ปญหาลมพายแุ ละคลื่น
ที่แรงมากเกนิ ไปจะทำใหเ กิดความเสียหายกับอุปกรณ และ
พนื้ ท่ที ี่ใชติดตัง้ อุปกรณต องมีคลน่ื เกดิ ขน้ึ อยางสม่ำเสมอและ
มีความแรงระดบั หนึง่ จึงจะสามารถผลิตพลังงานไฟฟาได

 2.6 พลังงานความรอ นใตพ ิภพ ผลติ ไฟฟาจากกระแสนำ้ ทะเล

เกิดจากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกทำใหเกิดแนวรอยเลื่อน น้ำที่อยูบนดินจะไหลผานตามแนวรอย
แยกลงไปสูช ้ันใตพ ภิ พภายใตความรอนและความดนั สูง สงผลใหน ้ำมอี ุณหภูมสิ ูงขน้ึ กลายเปนน้ำรอนหรือไอน้ำ

แทรกขนึ้ มาบนผวิ ดินตามรอยเลอ่ื นที่แตกสามารถนำมาผลติ กระแสไฟฟา ได

ชดุ กิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลงั งานทดแทน หนา 14
ขอจำกัด พลงั งานความรอนใตพิภพเกิดขึ้นเฉพาะทองถิ่นทีม่ ีแหลงความรอนใตพภิ พอยูเทานั้น เชน
ภาคเหนือของประเทศไทย ซึ่งบริเวณที่มีพลังงานนี้อาจมีกลิ่นเหม็นเนื่องมาจากแกสเหลานี้มีสวนประกอบท่ี
เปนพิษและแกส กดั กรอน เชน แกสไขเ นา แกสแอมโมเนีย แกสเรดอน

ภาพที่ 6 ไอน้ำรอ นที่พุงขึน้ มาบนผิวดนิ ตามรอยเล่ือนของเปลือกโลก
(ที่มา : หนังสอื เรยี นวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ม.2 เลม 2 สำนักพมิ พ อจท.หนา 123)
รอยเลอื น คือ รอยแตกในหินทีแสดงการเลือน สามารถพบไดท้ ุกภูมิภาค
ในประเทศไทย ขนาดของรอยเลือนมีตังแต่ระดับเซนติเมตรไปจนถึงหลายรอ้ ย
กิโลเมตร รอยเลือนขนาดใหญ่สามารถสังเกตง่ายจากลักษณะภูมิประเทศ
อยา่ งไรกต็ าม ในบางพืนทีรอยเลือนอาจถูกฝังอยใู่ ตด้ ิน ทาํ ใหไ้ มส่ ามารถสงั เกตได้
จากบนพืนผิวดิน ตอ้ งอาศยั การสาํ รวจทางธรณ๊ฟิ สิกส์ รอยเลือนแบ่งออกไดเ้ ป็ น
ประเภท ไดแ้ ก่ รอยเลือนปกติ รอยเลือนยอ้ นและรอยเลือนตามแนวระดบั )

ภาพท่ี 7 โรงไฟฟา พลังงานความรอ นใตพ ิภพ
(ที่มา : หนงั สือเรียนวิทยาศาสตร ม.2 สำนกั พิมพ แมค็ .หนา 416)

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 15

 2.7 พลงั งานไฮโดรเจน
ไฮโดรเจนเปน ธาตทุ ่เี บาท่สี ุด และเปน องคประกอบของน้ำ

ทม่ี มี ากทส่ี ดุ บนโลก นอกจากน้ียังเปนธาตุท่รี วมอยูในโมเลกลุ ของ
สารประกอบจำพวกไฮโดรคารบอนไมมีสี ไมม กี ลนิ่ ตดิ ไฟงาย
มีความสะอาดสูง ไมเปน พษิ และไมทำลายส่ิงแวดลอ ม สามารถนำ
แกส ไฮโดรเจนมาใชเ ปนเชอ้ื เพลิงในการเผาไหมและใหความรอ น
เพ่ือใชใ นการผลติ กระแสไฟฟาและขับเคล่ือนรถยนตได

ขอจำกัด ใตนทนุ ในการผลิตสงู

ภาพท่ี 8 รถยนตพลังงานไฮโดรเจน
(ท่ีมา : https://www.trueplookpanya.com/blog/content/65693/-blo-)

พลังงานไฮโดรเจนและเซลลเ ช้อื เพลิง

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 16

ข้ันท่ี 3 ข้ันอธิบายและลงขอ สรุป (Explanation)

กิจกรรมท่ี 3 “เขียนสรุปองคค วามรู”
ตอนท่ี 1 : เปรยี บเทยี บขอดแี ละขอจำกัดของพลังงานทดแทนท่กี ำหนดให แลวยกตัวอยางพลังงาน
ทดแทนท่ีพบไดใ นชีวติ ประจำวนั

พลงั งานทดแทน ขอ ดี ขอ จำกัด
1. พลงั งานแสงอาทิตย

2. พลงั งานลม

3. พลงั งานน้ำ

4. พลังงานชวี มวล

5. พลังงานคล่ืน

6. พลงั งานความรอน
ใตพ ภิ พ

7. พลังงานไฮโดรเจน

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูท่ี 4 พลงั งานทดแทน หนา 17

ข้ันท่ี 3 ขัน้ อธิบายและลงขอ สรปุ (Explanation)

กิจกรรมท่ี 3 “เขยี นสรุปองคความรู”
ตอนที่ 2 : ใหนักเรียนตอบคำถามตอ ไปน้ี

ยกตัวอยางพลังงานทดแทนที่พบในชวี ติ ประจำวัน

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลงั งานทดแทน หนา 18

ขัน้ ที่ 4 ขัน้ ขยายความรู (Elaboration)

กิจกรรมที่ 4 “การใชพ ลังงานในอนาคตควรเปน อยา งไร”

กจิ กรรมทา ยบท การใชพลังงานในอนาคตควรเปนอยา งไร?
จุดประสงค
วเิ คราะหแ ละออกแบบการใชพลังงานในอนาคตในชีวิตประจำวันซ่งึ ใชพ ลงั งานจาก
วสั ดอุ ุปกรณ แหลงตา ง ๆ
วธิ ดี ำเนินกิจกรรม
-

1. ออกแบบการใชพ ลงั งานในอนาคตในชีวติ ประจำวนั ของตนองหรือในชุมชนของ
นกั เรียน ทีใ่ ชพลังงานจากแหลง ตาง ๆ ใหเ หมาะสมกับทอ งถิ่นของตนเอง
เพอื่ ใหมีใชอ ยางย่งั ยนื
2. นำเสนอแนวคดิ ในรูปแบบตา ง ๆ ที่นำสนใจ

คำถามทายกิจกรรม

1. การออกแบบการใชพลังงานดังกลา วใชพ ลังงานจากแหลง ใดบา ง จึงจะสามารถใชไ ดอ ยางยัง่ ยนื
2. การออกแบบการใชพลังงานดังกลาวมขี อดีกวาปจ จุบนั อยา งไร
3. การออกแบบการใชพลงั งานดงั กลาวมีขอจำกดั อยา งไร
4. จากกจิ กรรม สรุปเก่ียวกับการใชพลงั งานในอนาคตไดวาอยา งไร

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 19

ขนั้ ที่ 5 ขั้นประเมิน (Evaluation)

กิจกรรมที่ 5 “ผังมโนทศั น”
คำชแ้ี จง : ใหนักเรียนเขียนแผนทค่ี วามคดิ (Mind mapping) เกี่ยวกับ “พลังงานทดแทน”

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 20

แบบทดสอบหลังเรยี น
เรื่อง พลงั งานทดแทน

คำชแ้ี จง : เลือกคำตอบทถี่ กู ท่ีสุดเพียงคำตอบเดยี ว แลว ทำเครือ่ งหมายกากบาท (X) ลงใน
กระดาษคำตอบ

1. พลงั งานทดแทน หมายถึงอะไร ข. พลงั งานที่นำมาใชแทนน้ำมันเช้อื เพลงิ
ก. พลังงานที่นำเขามาจากตางประเทศ ง. นำ้ มนั เชอ้ื เพลิงที่ไดจ ากหิน
ค. พลังงานท่ีมนุษยส รา งขนึ้ มา

2. สาเหตขุ อใดทท่ี ำใหเกิดมลพิษทางน้ำที่สำคญั ในประเทศไทย

ก. แสงอาทติ ย, ลม, ชวี มวล ข. นำ้ , แกส ธรรมชาติ, นิวเคลยี ร
ค. ถานหิน, แกส ธรรมชาติ, นวิ เคลียร ง. ไฮโดรเจน, แกสธรรมชาติ, หินน้ำมัน

3. ขอ ใดคือพลงั งานหมุนเวียน ข. ไฮโดรเจน, แกส ธรรมชาติ, หินนำ้ มัน
ก. น้ำ, แกสธรรมชาติ, นวิ เคลยี ร ง. แสงอาทิตย, ลม, ชวี มวล
ค. ถา นหนิ , แกสธรรมชาติ, นวิ เคลยี ร

4. ขอ ใดเปน พลังงานทดแทนท่ีใชเช้อื เพลงิ นอยท่สี ุด แตใหพลงั งานความรอนออกมามากที่สุด
ก. ชีวมวล ข. นวิ เคลยี ร

ค. แสงอาทติ ย ง. ไฮโดรเจน

5. ขอใดเปนแหลงพลงั งานทดแทนที่ใหญท่สี ดุ และมีปรมิ าณมากทีส่ ุด

ก. ไฮโดรเจน ข. น้ำ
ค. แสงอาทติ ย ง. นวิ เคลยี ร

6. พลงั งานทใี่ ชก ันอยใู นปจ จุบนั สวนใหญจ ะเปน พลงั งานชนิดใด

ก. ขยะ ข. ฟอสซลิ

ค. สงิ่ ที่เหลือใช ง. หิน

7. ขอ ใดไมใชเ ชื้อเพลงิ ของโรงไฟฟาพลงั งานชวี มวล
ก. กาบมะพรา ว ข. มูลสตั ว

ค. ชานออ ย ง. นวิ เคลียร

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 21

8. ประโยชนข องพลังงานทดแทนคอื อะไร ข. เพ่อื เพ่มิ คา ใชจ าย
ก. เพอื่ ใหมนุษยมีความสะดวกสบายมากยงิ่ ข้ึน ง. เพือ่ เพม่ิ มลพษิ
ค. เพ่ือชวยประหยัดคา ใชจา ย

9. โรงไฟฟา จากแหลงพลังงานความรอนใตพภิ พฝาง ต้ังอยูในจังหวัดใด
ก. เชยี งใหม ข. ลำปาง

ค. แมฮองสอน ง. อยุธยา

10. ขอ ใดคอื การนำประโยชนจ ากพลงั งานน้ำท่ีไดจ ากเขอื่ นมาใช

ก. ผลิตไฟฟา ข. ขบั เคลอ่ื นเรือใบ
ค. ทำระเบดิ ปรมาณู ง. ถูกทกุ ขอ

การทำแบบทดสอบหลงั เรียนเปน การวัด
ความรูความสามารถในเรือ่ งท่เี ราศกึ ษามา
ดังนนั้ นักเรียนตง้ั ใจทำแบบทดสอบนะคะ

สู ๆ คะ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 22

กระดาษคำตอบ
เรื่อง พลงั งานทดแทน

คำช้แี จง : ใหนกั เรียนทำเครอ่ื งหมายกากบาท (X) ลงในขอที่ถกู ท่สี ุดเพยี งคำตอบเดียว

ชอื่ ............................................................. ช้นั ม.2/………… เลขท่.ี .........

ขอ ก ข ค ง คะแนนเตม็ 10 คะแนน
คะแนนทไ่ี ด ...............คะแนน
1
2 ลงช่อื ...................................ผูประเมิน
3 (............................................................)
4 วนั ที่ ........เดือน..................................พ.ศ..............
5
6
7
8
9
10

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 23

บรรณานุกรม

.2560 ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง กลมุ สาระการเรยี นรูว ิทยาศาสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ.
2560) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551.
สืบคนเมื่อ 25 พฤศจกิ ายน 2564 จาก https://www.ipst.ac.th/curriculum

ศรลี ักษณ ผลวฒั นะ และเจียมจิต กุลมาลา. 2562. แนวทางในการใชเ ชือ้ เพลิงฟอสซิลและการใชพลงั งาน
ทดแทน. กรุงเทพมหานคร: แมค็ เอ็ดดูเคชนั่ จำกดั .

สธุ ารี คำจนี ศรี , ภคพร จิตตรขี ันธ และดร.วิชุดา บญุ ยรัตกลิน. พลังงานทดแทน. พิมพครงั้ ที่ 3.
กรุงเทพมหานคร : บริษทั อกั ษรเจริญทศั น อจท จำกัด.

ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 24

ภาคผนวก

แนวการตอบแตละกจิ กรรมในชุดกิจกรรมการเรยี นรู
หนวยการเรียนรูที่ 9 เชอ้ื เพลงิ ซากดกึ ดำบรรพ
ชุดท่ี 5 เรือ่ ง พลังงานทดแทน

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 25

เฉลยกจิ กรรมที่ 1

กจิ กรรมท่ี 1 “Understanding Check”
ตอนที่ 1 : ใหนกั เรียนพิจารณาขอ ความตอ ไปน้ีแลวตอบวาขอ ความที่อธบิ ายน้นั ถกู หรอื ผิด โดย

ขอ ความกลาววาถกู ใหใสเ ครื่องหมาย  หากขอความกลา วผดิ ใหใสเ คร่อื งหมาย 

 เคร่อื งกำเนดิ ไฟฟาสามารถเปล่ียนพลังงานกลใหเปนพลังงานไฟฟา เชน จากเขอ่ื นตา ง ๆ ใน
ประเทศ

 พลงั งานสามารถเปล่ียนเปน พลังงานไฟฟาได
 พลงั งานแสงอาทิตยเ ปล่ยี นเปนพลงั งานไฟฟาได
 เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพเปลี่ยนเปน พลังงานไฟฟาได
 เซลลแ สงอาทติ ยท ำจากโลหะ
 แกสชวี มวลเกิดขึน้ จากบริเวณใตผวิ โลก
 แหลงพลงั งานส้นิ เปลอื งสามารถนำมาใชเ ปนแหลง พลังงานทดแทนได
 พลังงานทดแทน เปน พลังงานทางเลือกใหมท่ใี ชพลังงานทไ่ี ดจากการเผาไหมเ ช้อื เพลิง

ซากดึกดำบรรพ
 พลังงานลมเปนพลังงานสะอาดท่กี อใหเกดิ มลภาวะตอส่งิ แวดลอ ม
 พลังงานคลืน่ เปน พลงั งานจากคลนื่ น้ำในมหาสมุทรซ่งึ เปนแหลงพลงั งานศักยข นาดใหญสามารถ

นำมาผลิตกระแสไฟฟา ได

ชุดกจิ กรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 26

เฉลยกจิ กรรมที่ 1

ตอนที่ 2 : ใหน กั เรียนพิจารณาภาพตอ ไปน้ีพรอมลากเสนเชอื่ มโยงคำที่เกีย่ วของ

ทม่ี า : https://shorturl.asia/ye80S แหลง พลังงานส้ินเปลือง
ท่มี า : https://shorturl.asia/jeSTa แหลงพลงั งานหมนุ เวยี น

แหลงพลงั งานหลัก
แหลง พลังงานทดแทน

ชดุ กิจกรรมการเรียนรูที่ 4 พลังงานทดแทน หนา 27

เฉลยกจิ กรรมท่ี 3

กิจกรรมท่ี 3 “เขียนสรุปองคค วามรู”

ตอนที่ 1 : เปรยี บเทียบขอดีและขอ จำกัดของพลังงานทดแทนทก่ี ำหนดให

แลวยกตวั อยา งพลังงานทดแทนที่พบไดใ นชีวิตประจำวนั ตวั อยา งคำตอบ

พลงั งานทดแทน ขอ ดี ขอจำกัด

1. พลงั งานแสงอาทติ ย พลังงานสะอาด ปราศจากมลพษิ ใช ความเขมแสงไมเพยี งพอตอ การผลติ

พลังงานแสงอาทิตยเ พ่ือผลติ กระแสไฟฟา กระแสไฟฟา และพลังงานแสงอาทติ ย
ขน้ึ อยกู ับสภาพอากาศ

2. พลังงานลม ไมก อใหเกิดมลภาวะตอส่งิ แวดลอม ใชส ูบ กระแสลมตองมีความเร็วลม 21
น้ำเพ่อื ผลผลิตกระแสไฟฟา และระบาย กโิ ลเมตรตอชวั่ โมงขึน้ ไป ซึง่ จะพบใน
อากาศ ไมต องใชเทคโนโลยีระดับสูง บางพืน้ ที่และบางฤดูกาล

3. พลังงานน้ำ สามารถหมนุ เวียนกลับมาใชใหมได ใช ตอ งใชพ ื้นทมี่ ากในการสรางเข่ือน ซึ่ง
ผลิตกระแสไฟฟา เรียกวา ไฟฟาพลงั นำ้ เปน การทำลายสิ่งแวดลอมและใชเงิน

4. พลังงานชีวมวล มีที่มาจากวสั ดุเหลือใชทางการเกษตร ลงทนุ สูง
วัสดชุ วี มวลมีความคลายเช้อื เพลิง

ตน ทุนต่ำ เปน พลังงานความรอ นในการ ปโ ตรเลียม จึงตองใชอุณหภูมิสงู มากใน

ผลติ กระแสไฟฟา การเผาไหม เพ่อื ใหเ กดิ มลพิษนอ ยที่สดุ

5. พลังงานคล่ืน เปนแหลงพลังงานศกั ยข นาดใหญ อุปกรณอาจไดร บั ความเสียหายจากนำ้
สามารถนำมาผลิตกระแสไฟฟาได ทะเล ส่ิงมชี ีวติ ในทะเลขดั ขวางการ
ทำงานของอุปกรณ ปญ หาลมพายุ
ตนทนุ สูง

6. พลังงานความรอน ไมต อ งใชเ ชื้อเพลงิ ในการผลิตไอน้ำเพื่อ พลงั งานประเภทนจ้ี ะเกดิ ข้นึ เฉพาะ
ใตพ ิภพ หมุนกงั หันผลติ พลังงานไฟฟา ทำใหไมเ กิด ทอ งถิ่นทีม่ ีแหลงความรอนใตพภิ พ
มลพิษ เทา นั้น อาจมีปญหากล่นิ จากแกส พิษ

7. พลงั งานไฮโดรเจน ใชเ ปนเชอ้ื เพลงิ ในการเผาไหมและให มีตน ทนุ ในการผลิตสงู เนื่องจากแกส
ความรอน เพอ่ื ผลิตกระแสไฟฟา และ ไฮโดรเจนท่ีผลิตไดมรี าคาสูง
ขับเคลื่อนรถยนต

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 28

เฉลยกจิ กรรมท่ี 3

ตอนที่ 2 : ใหน ักเรียนตอบคำถามตอไปน้ี ตัวอยางคำตอบ

ยกตวั อยา งพลงั งานทดแทนที่พบในชีวิตประจำวนั

โครงการชั่งหัวมนั ตามพระราชดำริที่มีการสรา งกงั หนั ลมเพ่ือใหป ระโยชนในโครงการ โดยนำพลงั งานจากกงั หนั
ลมไปใชในการสูบนำ้ และยงั สามารถผลติ ไฟฟา โดยกังหนั ลมเปนกังหันทีเ่ ปลีย่ นพลงั งานจลนจากการเคล่ือนที่
ของลมใหเปน พลังงานกล จากนน้ั นำพลงั งานกลมาหมุนเครอื่ งกำเนิดไฟฟา เพื่อผลิตเปนพลังงานไฟฟาตอไป

ชดุ กิจกรรมการเรียนรูท่ี 4 พลงั งานทดแทน หนา 29

เฉลยกจิ กรรมท่ี 4

กิจกรรมที่ 4 “การใชพ ลังงานในอนาคตควรเปน อยา งไร”
ตวั อยา งผลการทำกิจกรรม

การใชพลังงานในอนาคต ในเมืองจะมีโรงไฟฟาจากชีวมวลและจากขยะ สำหรับบานเรือนจะมีการ
สรางพลังงานไฟฟาจากพลังงานหมุนเวียนใชในครัวเรือน เชน พลังงานจากลม และพลังงานแสงอาทิตย
สำหรับการเดินทางจะใชจักรยานสำหรับการเดินทางระยะใกล สวนระยะไกลใชเ ชื้อเพลิงไฮโดรเจน
คำถามทายกิจกรรม
1. การออกแบบการใชพ ลังงานดงั กลาวใชพลงั งานจากแหลง ใดบาง จึงจะสามารถใชไดอยางย่ังยนื
แนวคำตอบ พลังงานจากลม แสงอาทติ ย ขยะ ชวี มวล เซลลเ ช้อื เพลงิ (ไฮโดรเจน)
2. การออกแบบการใชพ ลงั งานดังกลาวมีขอดกี วา ปจ จุบันอยา งไร
แนวคำตอบ มีการออกแบบใหครัวเรือนสามารถสรางพลังงานใชเองจากพลังงานหมุนเวียน ทำใหสามารถ
พึ่งพาตวั เองได รวมทั้งออกแบบใหมีการใชพ ลงั งานจากชวี มวลซึ่งเหมาะสมกับประเทศทม่ี ีการทำเกษตรกรรม
รวมทัง้ การสรางพลงั งานจากขยะซึ่งเปน การกำจดั ขยะและไดพลังงานออกมา นอกจากนีม้ ีการใชพลังงานจาก
เซลลเช้ือเพลิงและพลังงานไฮโดรเจนซึ่งชวยลดมลพิษและแกสเรือนกระจก รวมทั้งลดการใชพลังงานจาก
เชื้อเพลงิ ซากดึกดำบรรพ
3. การออกแบบการใชพ ลังงานดังกลาวมขี อจำกัดอยา งไร
แนวคำตอบ มีขอจำกัดทางดานเทคโนโลยีและตนทุนการผลิต เชน กังหันลมผลิตพลังงานไฟฟาและเซลล
แสงอาทิตยในครวั เรือนมีตนทุนในการผลิตสูง รวมทั้งโรงไฟฟาจากชีวมวลและขยะตองใชเทคโนโลยีท่ีสราง
พลังงานแลวไมม ีการปลดปลอยมลพษิ ออกมาหรือมีระบบการจัดการมลพิษท่ีเกดิ ข้นึ อยา งเปนระบบ
4. จากกิจกรรม สรปุ เก่ียวกับการใชพลงั งานในอนาคตไดว า อยา งไร
แนวคำตอบ การใชพลังงานในอนาคตนาจะมีแนวโนมเปนการใชพลังงานจากพลังงานทดแทนเพิ่มมากขึ้นซึ่ง
ตองพึ่งพาเทคโนโลยีทางดานพลังงานที่สามารถสรางพลังงานดวยตนทุนที่ไมสูงมาก และไมปลอยมลพิษสู
ส่ิงแวดลอ ม

ชุดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 30

เฉลยกจิ กรรมที่ 5

กจิ กรรมท่ี 5 “ผังมโนทัศน”
คำชแี้ จง : ใหน กั เรียนเขยี นแผนทค่ี วามคดิ (Mind mapping) เกยี่ วกับ “พลงั งานทดแทน”

คำตอบขน้ึ อยูกบั นกั เรยี น

ชุดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 4 พลังงานทดแทน หนา 31

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน
เรื่อง พลังงานทดแทน

ขอท่ี คำตอบ
1ข
2ค
3ง
4ข
5ค
6ข
7ง
8ค
9ก
10 ก

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ รายวิชาวิทยาศาสตร์

หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 9

เช้ ือเพลิงซากดึกดาบรรพ์

ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2