ก
คํานํา
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู วิชาวิทยาศาสตร เรอื่ ง ระบบนิเวศ จดั ทําข้นึ เพ่อื ใชประกอบกิจกรรม
การเรยี นการสอนวิชาวทิ ยาศาสตร ชั้นมธั ยมศึกษาปท่ี 3 ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรนู ี้ มีทง้ั หมด 8 ชุด
เวลาเรยี น 16 ช่วั โมง ดงั นี้
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู ชุดท่ี 1 เรื่อง โครงสรา งของระบบนิเวศ
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู ชุดที่ 2 เร่ือง องคป ระกอบของระบบนเิ วศ
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู ชดุ ที่ 3 เรอื่ ง ความสมั พนั ธใ นระบบนิเวศ
ชุดกิจกรรมการเรยี นรู ชุดท่ี 4 เร่อื ง การถา ยทอดพลงั งานในระบบนเิ วศ
ชุดกิจกรรมการเรียนรู ชดุ ท่ี 5 เรอ่ื ง การหมุนเวียนสารในระบบนเิ วศ
ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู ชุดที่ 6 เรื่อง ประชากร
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู ชดุ ที่ 7 เร่ือง ระบบนเิ วศปาเต็งรงั อ.เฉลมิ พระเกียรติ
ชุดกิจกรรมการเรียนรู ชุดที่ 8 เรือ่ ง ระบบนเิ วศแมนาํ้ มูล อ.เฉลมิ พระเกยี รติ
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู วิชาวิทยาศาสตร เร่ือง ระบบนเิ วศ ชดุ น้ี เปนชดุ ท่ี 6 เร่ือง ประชากร
มีเนื้อหาเกย่ี วกบั คุณลักษณะของประชากรในระบบนิเวศ การหาความหนาแนน ของประชากร และปจจยั
ทท่ี ําใหเกดิ การเปลี่ยนแปลงประชากรในระบบนเิ วศ ชดุ กิจกรรมการเรียนรูประกอบไปดวยใบความรู
ใบกจิ กรรม ท่ีเนน ใหผ ูเ รยี นไดลงมือปฏิบตั จิ ริง สงเสรมิ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร กระบวนการ
สบื เสาะหาความรู
ผจู ัดทําหวงั เปนอยา งยิง่ วา ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู วิชาวทิ ยาศาสตรช ดุ น้ี จะชว ยใหน ักเรยี นเขาใจ
เน้ือหาไดงายและชัดเจนข้นึ สง ผลใหผ ลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นวทิ ยาศาสตรสงู ขึ้น และสามารถนําความรูไปใช
อยา งมเี หตุผล มีคณุ ธรรมและดําเนนิ ชวี ติ ในสังคมอยางมีความสขุ
มณธิชา แสนพมิ พ
ข
สารบัญ
เรื่อง หนา
คาํ นํา ก
สารบญั ข
แผนภูมิลําดับข้ันตอนการเรียน 1
คําแนะนําในการใชช ุดกจิ กรรมการเรียนรู 2
สาระสําคญั 5
แบบทดสอบกอ นเรียน 6
เกมฝกสมองลากเสนตามคําส่งั 9
เฉลยเกมฝกสมองลากเสนตามคําสงั่ 10
ใบความรูท่ี 1 เร่ือง ประชากรในระบบนเิ วศ 11
ใบกิจกรรมท่ี 1 เร่ือง สาํ รวจความหนาแนน ของประชากร 16
แบบบนั ทึกใบกิจกรรมที่ 1 เร่ือง สาํ รวจความหนาแนนของประชากร 17
ใบความรูที่ 2 เรือ่ ง ปจจัยท่มี ีผลตอการเปลย่ี นแปลงของประชากร 20
ใบกจิ กรรมที่ 2 เรือ่ ง ปจ จัยท่ีมผี ลตอ การเปลย่ี นแปลงของประชากร 23
แบบทดสอบหลังเรียน 25
ภาคผนวก 28
29
เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน 31
เฉลยแบบบันทกึ ใบกจิ กรรมท่ี 1 เร่ือง สํารวจความหนาแนนของประชากร 33
เฉลยใบกิจกรรมที่ 2 เรื่อง ปจ จยั ทีม่ ผี ลตอ การเปลีย่ นแปลงของประชากร 34
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 38
บรรณานกุ รม
1
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แผนภมู ิลําดบั ข้นั ตอนการเรยี น
อา นคาํ แนะนํา
ทดสอบกอ นเรยี น
ไมผ านเกณฑ กิจกรรมการเรยี นรู
แบบฝกปฏิบตั ิ
ทดสอบหลงั เรยี น
ผานเกณฑ
เรียนชุดตอไป
¢¹Ñé µÍ¹¡ÒÃàÃÂÕ ¹µÒÁá¼¹ÀÁÙ àÔ Å¹ФйѡàÃÂÕ ¹
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
2
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
คาํ แนะนําการใชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู
องคประกอบของชดุ กจิ กรรมการเรียนรู เรือ่ ง ระบบนิเวศ วชิ าวทิ ยาศาสตร ช้นั มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 3
ชุดท่ี 6 เรอื่ ง ประชากร มีรายละเอยี ดดังนี้
สว นประกอบชดุ กิจกรรมการเรียนรู
การจดั ชนั้ เรียน
คาํ แนะนําและบทบาทสาํ หรับครู
คาํ แนะนําและบทบาทของนักเรียน
การประเมินผลการเรยี น
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
3
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
สว นประกอบชุดกจิ กรรมการเรยี นรู
1. แบบทดสอบกอนเรยี น จาํ นวน 1 ชดุ
2. เกมฝก สมองลากเสนตามคําสงั่ จาํ นวน 1 ชดุ
3. ใบความรูท ่ี 1 เรอื่ ง ประชากรในระบบนเิ วศ จาํ นวน 1 ชุด
4. ใบกจิ กรรมท่ี 1 เรอื่ ง สาํ รวจความหนาแนน ของประชากร จาํ นวน 1 ชุด
5. แบบบนั ทกึ ใบกจิ กรรมท่ี 1 เรอ่ื ง สํารวจความหนาแนน ของประชากร จาํ นวน 1 ชุด
6. ใบความรูที่ 2 ปจ จัยท่มี ีผลตอการเปลี่ยนแปลงประชากร จํานวน 1 ชดุ
7. ใบกิจกรรมท่ี 2 เรือ่ ง ปจจัยทีม่ ีผลตอการเปลยี่ นแปลงประชากร จํานวน 1 ชดุ
8. แบบทดสอบหลังเรียน จํานวน 1 ชดุ
การจัดชั้นเรียน
3
4
2 โตะครู
5
1
1. ใชห อ งเรียนวิทยาศาสตร นกั เรยี นนงั่ เปนกลุม
2. แบง นักเรยี นเปนกลมุ กลุมละ 6 – 8 คน มอบหมายใหนักเรยี นเลอื ก
หวั หนา กลุม กาํ หนดหนา ทรี่ บั ผิดชอบในกลุม
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
4
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
คาํ แนะนําสําหรับครู
1. ศกึ ษาคูมือการใชชดุ กจิ กรรมการเรียนรูโดยละเอียดกอนนําชุดกจิ กรรมการเรยี นรูไปใช
2. ตรวจสอบสวนประกอบของชุดกจิ กรรมการเรยี นรู จํานวนสอ่ื และแบบทดสอบ
ในชดุ กิจกรรมการเรียนรูใหค รบถวน
3. เตรียมอปุ กรณต า ง ๆ ท่ีกาํ หนดไว ทไี่ มไดจดั ไวใ นชดุ กิจกรรมการเรียนรู
(ตรวจสอบส่งิ ทคี่ รตู องเตรยี ม)
4. ตรวจสอบนกั เรยี นในชั้นเรยี น ถาขาดเรียนใหไปศึกษาคนควาในคาบเรยี นซอมเสรมิ
และทาํ แบบทดสอบภายหลัง
5. ดําเนินการสอนตามลาํ ดบั ข้ันตอนในแผนการจดั การเรยี นรู
บทบาทของนกั เรียน
1. อานคาํ แนะนาํ การใชช ุดกจิ กรรมการเรยี นรูใ หเ ขาใจ
2. ศกึ ษาสาระสําคัญและจดุ ประสงคก ารเรียนรู
3. ทาํ แบบทดสอบกอนเรียน
4. ศึกษาใบความรู ในชุดกิจกรรมการเรยี นรู เร่อื ง ประชากร
5. ทาํ ใบกจิ กรรมและตรวจเฉลยใบกิจกรรม
6. ทาํ แบบทดสอบหลังเรยี น โดยใชข อ สอบคขู นานและตรวจเฉลย
การประเมนิ ผลการเรียน
1. ประเมนิ ผลจากผลการทําแบบทดสอบกอนเรยี นและหลังเรยี น
2. ประเมนิ ผลจากการทาํ ใบกิจกรรม
3. ประเมินผลจากการเขารวมกจิ กรรมภายในกลุม
È¡Ö ÉÒ¢é¹Ñ µÍ¹áÅк·ºÒ·ã¹¡ÒÃàÃÕ¹
ࢌÒã¨áÅŒÇä»·íÒ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡Ñ¹àŤЋ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
5
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
สาระที่ 2 : ชีวิตกบั ส่ิงแวดลอ ม
สาระสําคัญ
ส่งิ มชี วี ติ ชนิดเดียวกันทีอ่ าศัยอยูใ นบรเิ วณเดียวกนั ในชว งเวลาใดเวลาหนง่ึ เรยี กวา ประชากร
ประชากรของส่งิ มีชีวติ แตละชนิดมีความหนาแนน แตกตางกันไปตามพ้ืนทท่ี ่ีประชากรอาศัยอยู
การหาความหนาแนน ของประชากรหาไดจากจาํ นวนประชากรตอหนึ่งหนว ยพืน้ ท่ี ปจจัยทที่ ําใหเกิด
การเปลี่ยนแปลงขนาดประชากร ไดแ ก การเกิด การตาย การอพยพเขา และการอพยพออก
นอกจากน้ี ทรพั ยากรและส่ิงแวดลอมในระบบนเิ วศที่เปลีย่ นแปลงไปอาจสงผลตอการเปลีย่ นแปลง
ขนาดของประชากรในระบบนิเวศดว ย
ตวั ช้วี ัด
ว 2.1 ม.3/4 อธิบายปจจยั ท่ีมีผลตอการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเิ วศ
จุดประสงคก ารเรียนรู
ดา นความรู (K)
1. นกั เรยี นอธิบายความหมายของประชากรได
2. นกั เรียนสรปุ ปจจยั ท่มี ีผลตอ การเปลีย่ นแปลงขนาดของประชากรได
ดา นทกั ษะ/กระบวนการ (P)
3. นกั เรยี นสํารวจความหนาแนน ของประชากรของสิ่งมีชวี ิตท่ีพบในโรงเรียนได
ดา นคณุ ลักษณะอันพึงประสงค (A)
4. นกั เรยี นมีวนิ ัย ใฝเ รยี นรู มุงม่ันในการทํางาน
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
6
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แบบทดสอบกอนเรียน
ชอ่ื หนวยการเรียนรู ระบบนเิ วศ
ชอื่ เร่อื ง ประชากร
ช้ันมธั ยมศึกษาปท ี่ 3 จํานวน 10 ขอ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที
ตัวช้ีวดั ว 2.1 ม.3/4 อธบิ ายปจจัยทีม่ ีผลตอการเปล่ยี นแปลงขนาดของประชากรในระบบนเิ วศ
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
คาํ ช้แี จง ใหนกั เรยี นทาํ เครอื่ งหมาย ทบั ตัวอักษรหนาขอความท่ีถูกตองที่สุดเพยี งขอเดยี วลงใน
กระดาษคําตอบ
1. ขอความใดไมไดกลา วถงึ ประชากร 4. ขอ ใดหมายถึงความหนาแนนของประชากร
ก. รงั มดในสนามหนาโรงเรียน ก. จาํ นวนตัวตอ ชนิด
ข. ปลานิล 50 ตวั ในบอ เลี้ยงปลา ข. จาํ นวนชนดิ ตอกลมุ สิ่งมีชีวติ
ค. ตก๊ั แตนและผเี ส้อื ในทุง ดอกไม ค. จาํ นวนกลมุ สิง่ มชี วี ิตตอ ระบบนเิ วศ
ง. กวางเพศเมียและเพศผใู นทุง หญา ง. จํานวนตวั ตอ ชนิดตอพ้นื ท่หี รือตอปริมาตร
2. ขอ ความใดตอ ไปนีเ้ ปนประชากร 5. ประชากรในขอใดที่มคี วามหนาแนนมากท่ีสุด
ก. ในทะเลสาบมีปลาอาศยั อยูหลายชนิด ก. บนพนื้ ท่ี 100 ตารางเมตร มีตน กลวย 25 ตน
ข. ป 2550 อําเภอนครชัยศรี มีประชากรสองแสนคน ข. บนพน้ื ที่ 50 ตารางเมตร มตี น กลวย 15 ตน
ค. ป 2547 เกิดโรคและมีแมลงระบาดอยางรุนแรง ค. บนพ้นื ท่ี 150 ตารางเมตร มีตนกลวย 35 ตน
ง. ในทงุ หญา แหงหนึ่งประกอบดว ยแมลงและ ง. บนพนื้ ที่ 5 ตารางเมตร มีตนกลว ย 2 ตน
นกหลายชนดิ
3. ขอใดกลา วถึงประชากร 6. ปจ จยั ใดท่มี ีผลตอการเพ่ิมจาํ นวนประชากร
ก. บนตน มะมวงมีแมลงชวยใหเกิดการผสมเกสร มนษุ ยอ ยา งรวดเร็ว
ข. ชวงฤดูฝนตนหญา ในสนามขึน้ เขยี วชอุมหนาแนน ก. มอี ัตราการเกิดมากกวา การตาย
ค. ฤดูหนาวปลาทูในอาวไทยโตไดขนาดจาํ นวนมาก ข. ประชากรอพยพจากชนบทสูเมือง
ง. คนื เดอื นหงายแพลงกตอนในทะเลจะลอยข้ึนมา ค. ประชากรอพยพมาจากประเทศอ่ืน
เปนแพบนผิวน้ํา ง. มีเทคโนโลยที างการแพทยท่เี จริญ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
7
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
7. ถาประชากรมีอตั ราการเกิดเพม่ิ สูงขึน้ กวา อัตรา 9. ผลกระทบอันดับแรกจากการเพ่ิมของประชากร
การตายเล็กนอยและมีการอพยพออกตํา่ กวาอตั รา มนุษยอ ยา งรวดเรว็ คืออะไร
การอพยพเขาเล็กนอย จะสามารถสรุปเกี่ยวกับ ก. ปญหาทางสังคม
ประชากรกลมุ นไ้ี ดใ นลักษณะใด ข. ปญ หาดา นการศึกษา
ก. ประชากรจะคงที่ ค. ปญหาดานการวางงาน
ข. ประชากรจะลดลง ง. ปญหาการขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ
ค. ประชากรจะเพ่ิมข้นึ
ง. ยงั สรปุ ไมได 10. ขอใดตอไปนไ้ี มใชป จจยั ในการอพยพยา ยถนิ่
ของประชากร
8. พ้นื ทท่ี ท่ี าํ การสมุ ตวั อยางทั้งหมด 10 ตารางเมตร ก. อาหารขาดแคลน
ใชกรอบนับจํานวนขนาด 1 × 1 เมตร สมุ พ้ืนที่ ข. อากาศหนาว
จาํ นวน 5 แหง นับจาํ นวนตน ตอ ยต่ิงไดด ังน้ี ค. การดาํ รงเผา พนั ธุ
4, 6, 10, 8 และ 7 ตน ดงั นน้ั ประชากรตอยตงิ่ ง. ถูกทกุ ขอ
บนพน้ื ที่น้ี มคี า เทา ใด
ก. 65 ตน
ข. 70 ตน
ค. 75 ตน
ง. 90 ตน
µÑ§é 㨷Òí Ẻ·´Êͺ¹Ð¤Ð¹¡Ñ àÃÕ¹
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
8
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
กระดาษคาํ ตอบแบบทดสอบกอ นเรยี น
ช่ือ................................................................................... ช้นั ..................เลขที่..................
ขอ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8 สรปุ คะแนนสอบกอนเรียน
9 คะแนนเต็ม 10
10 คะแนนที่ได
เกณฑการใหคะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
เกณฑก ารประเมนิ รอยละ 80 ตอบถูกไดขอ ละ 1 คะแนน
ผาน ไมผ า น
หมายเหตุ : ผา นเกณฑหมายถงึ ไดคะแนนตั้งแต 8 คะแนนข้นึ ไป
·íÒàÊÃç¨áŌǵÃǨ¤Òí µÍºä´àŒ ŹФúÑ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
9
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เกมฝกสมอง
ลากเสนตามคําสั่ง
คําชีแ้ จง ใหนกั เรยี นลากเสนตรง 4 เสน ผานจุดท้งั 9 จดุ โดยไมย กปากกา ภายในเวลานอ ยทส่ี ุด
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
10
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
เฉลยเกมฝกสมอง
ลากเสนตามคําส่ัง
คาํ ชแี้ จง ใหนกั เรียนลากเสน ตรง 4 เสน ผา นจุดท้ัง 9 จดุ โดยไมย กปากกา ภายในเวลานอ ยทีส่ ุด
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
11
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
ใบความรูท่ี 1
เร่อื ง ประชากรในระบบนเิ วศ
¡ÒÃÍÂÙË ÇÁ¡¹Ñ ¢Í§ÊÔè§ÁÕªÇÕ µÔ ã¹Å¡Ñ ɳÐ㴤úÑ
¶§Ö ¨ÐàÃÂÕ ¡Ç‹Ò “»ÃЪҡÔ
แหลงทอ่ี ยูอาศยั ของสง่ิ มีชวี ิตในระบบนเิ วศแตละระบบมขี นาดแตกตา งกนั ส่ิงมีชีวิตท่ีอาศัยอยู
จะมีจํานวนและชนิดแตกตา งกนั ตามไปดวย กลุมส่ิงมชี วี ิตแตล ะชนดิ ที่อาศัยอยูในบริเวณเดยี วกนั
ในแตล ะชว งเวลา เรยี กวา ประชากร (population)
1. คุณลักษณะของประชากร ¤Ø³ÅѡɳТͧ»ÃЪҡÃÁ´Õ ѧ¹éÕ¤‹Ð
ขนาดของประชากร จาํ นวนของประชากรในแตล ะพนื้ ท่ี
โครงสรางของประชากร องคป ระกอบของประชากร ซึ่งแบงตามอายุ
และเพศ
ความหนาแนนของประชากร จํานวนประชากรท่นี บั ตอหน่งึ หนว ยพ้ืนที่
เชน จํานวนตน ไม 150 ตนตอไร
การเพม่ิ จาํ นวนประชากร การเปลย่ี นแปลงขนาดของประชากรทีเ่ ปน
ผลรวมสทุ ธริ ะหวางอตั ราการเกดิ การตาย
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ การยายถน่ิ เขาและการยายถิ่นออก
ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
12
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
à¾×Íè ¹ æ ¤´Ô ÇÒ‹ ¢¹Ò´¢Í§»ÃЪҡÃã¹Ãкº¹ÔàÇÈÁÕ¡ÒÃà»ÅèÂÕ ¹á»Å§
ËÃ×ÍäÁ¤‹ Ð áÅÇŒ ÍÐä÷íÒãË¢Œ ¹Ò´¢Í§»ÃЪҡÃà»ÅÕè¹á»Å§ä´ŒºŒÒ§
ในแหลง ที่อยแู ตล ะแหงจะมจี ํานวนของกลุมสง่ิ มีชีวติ หรอื จาํ นวนประชากรแตกตางกันไป
การศึกษาขนาดหรือลักษณะความหนาแนนของประชากรในแหลง ท่ีอยหู น่ึง ๆ สามารถศึกษาไดจ าก
อัตราการอพยพเขา การอพยพออก การเกดิ และการตายของกลุมสงิ่ มีชีวติ โดยขนาดของประชากร
สามารถแบงไดเ ปน 3 ขนาดดังนี้
2. ขนาดของประชากร หมายถงึ อัตราการเกดิ รวมกับอัตราการอพยพเขา เทา กับ
ประชากรมีขนาดคงท่ี อัตราการตายรวมกบั อัตราการอพยพออก
หมายถงึ อัตราการเกิดรวมกับอัตราการอพยพเขา มีคามากกวา
อัตราการตายรวมกับอตั ราการอพยพออก
ประชากรมีขนาดเพม่ิ ข้นึ
ประชากรมีขนาดลดลง หมายถึง อัตราการเกิดรวมกับอตั ราการอพยพเขามีคา นอยกวา
อัตราการตายรวมกบั อัตราการอพยพออก
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ¢¹Ò´»ÃЪҡù¡Ñ àÃÕ¹ã¹âçàÃÕ¹¢Í§à¾Í×è ¹ æ Á¡Õ ÒÃà»ÅÂèÕ ¹á»Å§äËÁ¤ÃºÑ
ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ 13
3. ความหนาแนนของประชากร ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
¤ÇÒÁ˹Òṋ¹¢Í§»ÃЪҡà ¾¨Ô ÒóÒ
ä´¨Œ Ò¡ÍÐäúҌ § ÁÒÈÖ¡ÉҡѹàŤúÑ
ในระบบนิเวศมีสงิ่ มชี ีวิตตา ง ๆ มากมายซ่ึงอาศัยอยู ในแหลงทอ่ี ยูอาศยั ตา งกัน บางชนดิ อาศยั
อยูบนพนื้ ทอี่ ยางหนาแนน บางชนดิ อยูอ ยางกระจดั กระจาย ทาํ ใหมจี ํานวนประชากรตอ หน่ึงหนว ย
พนื้ ทีไ่ มเ ทากนั มผี ลทําใหค วามหนาแนนของประชากรแตกตางกนั ไปดว ย การหาความหนาแนนของ
ประชากร สามารถทาํ ไดด ังน้ี
ࡧ‹ ÁÒ¡¤ÃѺ
¤´Ô µÒÁʵ٠áѹàÅÂ
3.1 การหาความหนาแนนของประชากรตอ หน่งึ หนว ยพื้นที่
การหาความหนาแนนของประชากรตอหนง่ึ หนวยพ้ืนท่ี เปน การวัดความหนาแนนของ
ประชากรตอพน้ื ท่ีทงั้ หมดของทอี่ ยูอาศัยเพ่ือนํามาหาคาเฉลี่ยจาํ นวนประชากรตอ พนื้ ท่ี โดยใชส ตู ร
การคาํ นวณ ดังนี้
ความหนาแนน ประชากร = จํานวนประชากรทัง้ หมด
พนื้ ทีห่ รอื ปริมาตรท้ังหมดท่ปี ระชากรอาศยั อยู
ตัวอยา งเชน พนื้ ท่ีปลูกดาวเรอื งขนาด 10 ตารางเมตร มีตนดาวเรืองทั้งหมด
50 ตน สามารถคํานวณหาความหนาแนน ของตน ดาวเรืองตอหนวยพ้นื ที่ไดด งั นี้
ความหนาแนน ประชากร = จํานวนประชากรท้ังหมด
พืน้ ที่หรอื ปริมาตรทั้งหมดทีป่ ระชากรอาศัยอยู
ความหนาแนนของตนดาวเรือง = 50 ตน
10 ตารางเมตร
ดงั นั้นความหนาแนน ของตน ดาวเรืองตอ พ้นื ที่ จึงเทา กบั 5 ตน ตอตารางเมตร
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
14
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
3.2 การหาจํานวนประชากรโดยประมาณของส่ิงมีชีวติ ท่ีศึกษา ¤´Ô µÒÁʵ٠Ã
¡¹Ñ àŤÃѺ
การหาจาํ นวนประชากรโดยประมาณของส่งิ มชี วี ิตทีศ่ ึกษา เปน การศกึ ษาจํานวนของประชากรท่ีอยใู น
พ้นื ทโ่ี ดยสมุ นับจํานวนหลาย ๆ จดุ เพือ่ นาํ มาหาจํานวนประชากรโดยประมาณที่มีอยูในพนื้ ท่นี ั้น ๆ โดยใช
สูตรคาํ นวณ ดงั นี้
การจคําํานนววณนปดรงั ะนชี้ ากรโดยประมาณ = พ้ืนท่ีท้ังหมดท่ีกําหนดไว X จํานวนประชากรทง้ั หมดท่ีนบั ได
ของสิ่งมีชีวิตท่ศี กึ ษา พื้นทนี่ บั ประชากร
ตัวอยา งเชน ทงุ หญาแหงหนึ่งมพี ้นื ท่ี 1,000 ตารางเมตร เม่อื ใชก รอบไมข นาด 1 ตารางเมตร
สุม ตวั อยางประชากรหญา แหวหมจู ํานวน 10 ครัง้ ไดด ังน้ี
10, 12, 10, 20, 22, 16, 17, 30, 25, 28 ตามลําดับ สามารถหาจํานวนประชากรโดยประมาณ
ของหญาแหว หมู ไดด ังน้ี
วิธที ํา พ้ืนที่ที่นับ 10 คร้ัง ครั้งละ 1 ตารางเมตร = 10 ตารางเมตร
จํานวนประชากรจากการสุม 10 ครัง้ = 10+12+10+20+22+16+17+30+25+28
= 190 ตน
จํานวนประชากรโดยประมาณ = พืน้ ทีท่ งั้ หมดท่กี าํ หนดไว X จํานวนประชากรท้ังหมดที่นบั ได
ของสิ่งมชี ีวติ ทีศ่ กึ ษา
พืน้ ท่ีนบั ประชากร
จาํ นวนประชากรโดยประมาณ = 1,000 X 190
ของหญาแหวหมู
10
= 19,000 ตน
ดเทังานก้ันับจ1าํ 9นF,0วfด0นด0ปรตะนชากรโดยประมาณของหญา แหวหมูท่ีศึกษาในพ้นื ที่ 1,000 ตารางเมตร
áÅÇŒ àÃÒ¨ÐÁ¹Ñè ã¨ä´ÍŒ ‹ҧäÃÇÒ‹ ¢ÍŒ ÁÅÙ ·äèÕ ´Œ ã¡ÅàŒ ¤Õ§
¡Ñº¨Òí ¹Ç¹·èÕÁÕÍ‹¨Ù Ã§Ô à¾×è͹ æ ¤´Ô Ç‹ÒÍ‹ҧääÃѺ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
15
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
㹡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ¨íҹǹËÃ×ͤÇÒÁ˹Òṋ¹¢Í§»ÃЪҡà ¹Ñ¡àÃÕ¹¨ÐµÍŒ §·ÃÒº ËÃ×Í·Òí ¡ÒáíÒ˹´¢Íºà¢µ
¾é×¹··Õè µÕè ÍŒ §¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ à¾×Íè ãËÊŒ дǡµÍ‹ ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒËÃ×͹ºÑ ¨Òí ¹Ç¹»ÃЪҡÃÊè§Ô ÁÕªÕÇÔµ·èÕʹ㨤Ћ
การกาํ หนดของเขตพืน้ ทศ่ี ึกษา
ทมี่ าภาพ : มณธิชา แสนพมิ พ
การใชก รอบนบั จาํ นวนประชากร ในการกําหนดขอบเขตของพื้นท่ีท่จี ะศึกษา
ที่มาภาพ : https://busarakorn.wordpress.com นิยมกําหนดเปนสีเ่ หลยี่ มจตั ุรัส โดยอาจใชอ ปุ กรณ
ทาํ เสน กาํ หนดพ้ืนท่ี หรอื ใชกรอบไมน ับจาํ นวน
การนับจํานวนประชากร ประชากรไปวางบนพ้นื ท่ีท่ีตองการศึกษา เพอ่ื ใชเ ปน
ที่มาภาพ : https://busarakorn.wordpress.com ตัวแทนของพ้ืนทีท่ ง้ั หมด แลวนับจํานวนประชากร
ท่ีอยภู ายในกรอบไม เพื่อใหเ ปนตวั แทนของประชากร
ทง้ั หมดท่ตี องการศึกษา โดยอาจทาํ การสุม หลาย ๆ
ครง้ั ทไ่ี มใ ชพ ้นื ทเี่ ดิม จากนนั้ จงึ นาํ ตวั อยางทน่ี ับได
มาหาจํานวนประชากรทั้งหมด
ความถกู ตอ งของขอมลู ท่ไี ดจ ะใกลเคยี งจาํ นวน
ประชากรจริงมากทีส่ ุดถามีการกาํ หนดขนาดกรอบไม
ใหแ นน อน นับจาํ นวนตัวอยางถกู ตองและทําการสมุ
ตวั อยางแบบไมม ีอคติ ไมเ ลือกตัวอยา ง
วธิ ีการน้ีเหมาะสําหรับประชากรที่ไมเ คลื่อนท่ี
หรอื เคลอ่ื นทีช่ า เชน พชื ขนาดเล็ก หอย เปนตน
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
16
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
ใบกจิ กรรมที่ 1
เรื่อง สาํ รวจความหนาแนน ของประชากร
คําชแ้ี จง แตล ะกลมุ ดาํ เนินกจิ กรรมดังนี้ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน)
จุดประสงคก ารเรยี นรู
นักเรียนสํารวจความหนาแนนของประชากรของสิ่งมีชีวิตท่ีพบในโรงเรียนได
ขั้นตอนการดาํ เนนิ กจิ กรรม
1. ศึกษากจิ กรรมในใบกจิ กรรมที่ 1 เรอื่ ง สํารวจความหนาแนน ของประชากร และบันทกึ ผลการสาํ รวจ
อยางละเอียด
2. นกั เรยี นรับอปุ กรณด ังรายการตอไปนี้
- เชือกพลาสติก หรอื เชือกฟางขนาดความยาวประมาณ 25 เมตร 1 มวน
- ตลับเมตร 1 อนั
- ไมเล็ก ๆ สาํ หรบั ทาํ เสา 4 อัน
อุปกรณท่ใี ชในการทํากิจกรรม
3. วธิ กี ารทาํ กจิ กรรมการสํารวจ มีดงั ตอ ไปนี้
3.1 นักเรยี นเลือกบริเวณใดบรเิ วณหน่งึ ของสนามหญาในโรงเรยี น
3.2 วดั พ้ืนทีท่ ่ีจะสํารวจ กวา ง 5 เมตร ยาว 5 เมตร และใชไ มตอกเปนเสา 4 มุม
3.2 ใชเ ชือกฟางขึงรอบพ้ืนท่เี ปน สี่เหลี่ยมเพอ่ื กาํ หนดบรเิ วณการสาํ รวจ
3.3 นกั เรยี นเลอื กชนดิ ของตนหญาท่กี ลมุ ตัวเองสนใจจะศึกษาจํานวนประชากร
3.4 นบั จาํ นวนประชากรของตนหญา ท่ศี ึกษา ในพื้นทีส่ ีเ่ หล่ียมทก่ี าํ หนดไว โดยสมุ พืน้ ท่ีขนาด
50 เซนติเมตร x 50 เซนตเิ มตร และทาํ การนับทั้งหมด 5 บริเวณ ไมซ ้ํากัน
4. บันทกึ ขอ มูลตามแบบบันทกึ ใบกิจกรรมท่ี 1 เร่ือง สาํ รวจความหนาแนน ของประชากร
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
17
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
แบบบนั ทึกใบกิจกรรมท่ี 1
เรอื่ ง สํารวจความหนาแนน ของประชากร
รายชอ่ื สมาชกิ
1………………………………………………………….…… 2…………………………………………………………………..
3………………………………………………………….…… 4…………………………………………………………………..
5………………………………………………………….…… 6…………………………………………………………………..
ตารางบนั ทกึ ผลการสํารวจความหนาแนนของประชากร
วันสํารวจ บรเิ วณท่สี าํ รวจ ประชากร จํานวนพืชทีส่ ุมแตล ะคร้ัง
พชื ทสี่ าํ รวจ 12345
การคํานวณหาจาํ นวนประชากรโดยประมาณของส่ิงมีชีวิตท่ศี กึ ษา
จาํ นวนประชากรโดยประมาณ = พ้นื ทีท่ ง้ั หมดทก่ี ําหนดไว X จํานวนประชากรทั้งหมดที่นับได
ของสง่ิ มชี ีวิตทศ่ี กึ ษา
พ้ืนที่นับประชากร
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
18
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
คําถามทา ยกิจกรรม
1. ผลการคาํ นวณความหนาแนนของจาํ นวนประชากรสง่ิ มีชวี ิตที่นกั เรยี นศึกษาเปนเทา ไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. เหตุใดนกั เรยี นจงึ ใชก ารสมุ ตวั อยา งในการหาจํานวนประชากร
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. เม่อื เวลาผานไปนกั เรียนคาดวาจาํ นวนประชากรทนี่ กั เรียนศกึ ษาจะมีการเปล่ียนแปลงหรอื ไม
เกิดจากปจ จยั ใดบาง
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
สรุปผลการทาํ กจิ กรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..……….
¨Ò¡¡Ò÷íÒ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·íÒã˹Œ Ñ¡àÃÕ¹䴷Œ ÃÒº¤ÇÒÁ˹Òṋ¹
¢Í§»ÃЪҡ÷Õè¹Ñ¡àÃÂÕ ¹Ê¹ã¨ã¹¸ÃÃÁªÒµÔ¤ÇÒÁ˹Òá¹¹‹
¢Í§»ÃЪҡÃÊÒÁÒöà»ÅèÕ¹á»Å§ä´µŒ ÅÍ´ â´Â¢éֹ͋١ºÑ
»˜¨¨ÑÂËÅÒ´Ҍ ¹ ´Ñ§µÍ‹ 仹éդЋ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
19
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
เกณฑก ารใหค ะแนนผลงาน
ประเดน็ ท่ปี ระเมิน คะแนน
432 1
ผลงานไมส อดคลอ ง
1.ผลงานตรงตาม ผลงานสอดคลอ ง ผลงานสอดคลอ ง ผลงานสอดคลอ ง กับจุดประสงค
จดุ ประสงค กับจดุ ประสงค กับจุดประสงค กบั จดุ ประสงค เน้อื หาสาระของ
ผลงานไมถูกตอ ง
ทีก่ าํ หนด ทกุ ประเด็น เปนสวนใหญ บางประเด็น เปน สวนใหญ
2.มเี นอ้ื หาครบถวน เนอื้ หาสาระของ เนอ้ื หาสาระของ เนือ้ หาสาระของ สรุปเน้อื หาเปน
ความคิดรวบยอด
ครอบคลุมเนอ้ื หา ผลงานถูกตอง ผลงานถกู ตอง ผลงานถูกตอง แตไ มถกู ตอง
เปน สวนใหญ
ทเ่ี รียน ครบถว นครอบคลุม ครบถวน ครบถวน ผลงานสวนใหญ
ไมเ ปนระเบียบ
เนอ้ื หา เปน สวนใหญ เปนบางประเดน็ และมขี อบกพรอง
3.มีการสรุปเนือ้ หา สรปุ เนื้อหาเปน สรปุ เน้อื หาเปน สรุปเนื้อหาเปน สงผลงานชากวา
เวลาทก่ี ําหนด
ออกมาเปน ความคดิ รวบยอด ความคิดรวบยอด ความคิดรวบยอด 5 วัน
ความคดิ รวบยอด ที่ถกู ตองอานแลว ที่ถูกตอง แตไมครบถวน
เขา ใจไดงา ย
4.ผลงานมคี วาม ผลงานมีความเปน ผลงานสวนใหญ ผลงานมคี วาม
เปนระเบยี บ ระเบยี บแสดงออก มีความเปนระเบียบ เปน ระเบยี บ
ถงึ ความประณตี แตมีขอบกพรอง แตม ีขอบกพรอ ง
บางสวน บางสว น
5.ผลงานเสรจ็ สง ผลงานตามเวลา สง ผลงานชากวา สงผลงานชากวา
เรยี บรอยตามเวลา ท่กี าํ หนด เวลาที่กาํ หนด เวลาที่กําหนด
ที่กําหนด 1-2 วนั 3-5 วัน
เกณฑก ารใหค ะแนน เกณฑการตดั สินคณุ ภาพ
ผลงานมคี ณุ ภาพดมี าก
ผลงานมคี ุณภาพดี ให 4 คะแนน ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ
ผลงานมคี ณุ ภาพพอใช ให 3 คะแนน
ให 2 คะแนน 16-20 ดีมาก
ผลงานควรปรับปรงุ ให 1 คะแนน
11-15 ดี
6-10 พอใช
1-5 ตอ งปรบั ปรงุ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
20
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
ใบความรูท่ี 2
เร่ือง ปจ จัยทม่ี ีผลตอ การเปลยี่ นแปลงของประชากร
à¾è×͹ æ ·ÃÒºäËÁ¤ÃºÑ ÇÒ‹ »¨˜ ¨ÂÑ ã´ºÒŒ §·Òí ãËŒ»ÃЪҡÃÁÕ¡ÒÃà»ÅèÂÕ ¹á»Å§
ในการศึกษาขนาดของประชากรในแตละแหลง ที่อยู อาจดูไดจ ากการเปลย่ี นแปลงอตั ราการเกิด
อัตราการตาย อตั ราการอพยพเขาและอัตราการอพยพออก ดังทน่ี ักเรียนไดศกึ ษามาแลว แตย งั มปี จ จยั
อีกหลายดา นทสี่ งผลตอ การเปล่ียนแปลงขนาดของประชากรโดยเฉพาะสง่ิ แวดลอมที่อยูรอบ ๆ
ประชากรนั้น โดยปจจัยของแหลงที่อยทู ี่ทําใหเกิดการเปล่ยี นแปลงของประชากรเชน ตวั อยา ง ดงั นี้
1. การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอม
สภาพแวดลอ มท่ีไมมีการเปลี่ยนแปลงเลย ไฟปา ทาํ ใหส ตั วปา บางสว นตายหรอื ยายทีอ่ ยู
หรอื เกิดการเปล่ียนแปลงเร็วและรนุ แรง ภาพโดย : มณธิชา แสนพมิ พ
สามารถทาํ ใหจํานวนประชากรลดลงได
2. กิจกรรมตา ง ๆ ของมนุษย
การทําไรเลอ่ื นลอย การถางปา เพื่อทํา การบุกรกุ พืน้ ทีเ่ ขาทาํ ใหส ตั วไมมีทอี่ ยู
ฟารม เลี้ยงสตั วห รือการเกษตร เปนการ ทม่ี าภาพ : http://phukaohualon.blogspot.com
ทาํ ลายที่อยูอาศัยของสงิ่ มีชีวิตบางชนิด
ในธรรมชาติ
à¾è×͹ æ ¤Ô´Ç‹ÒÁ¹ÉØ ÂÁ¼Õ ŵ‹Í¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§
»ÃЪҡÃÊè§Ô ÁÕªÕÇµÔ µÒ‹ § æ ÍÂÒ‹ §äúŒÒ§¤ÃѺ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
21
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
3. การเปลย่ี นแปลงจํานวนของผูลา การทจ่ี าํ นวนหมผี ลู าเพม่ิ มากขึ้น
การทผี่ ูล ามจี ํานวนเพิ่มมากข้ึน ในขณะท่ี ทีม่ าภาพ : https://www.bbc.com/thai/international
เหยือ่ ยังคงมีจํานวนเทาเดิมหรือเพ่ิม
จาํ นวนเพยี งเล็กนอย ทาํ ใหเหยื่อมโี อกาส การแกงแยงอาหารของสงิ โตในพนื้ ท่ปี า
ถูกลา และลดจํานวนลงอยางรวดเรว็ ที่มาภาพ : https://www.bbc.com/thai/international
4. ทรพั ยากรมอี ยอู ยางจาํ กดั การขยายพนั ธุอ ยา งรวดเร็วของผกั ตบชวา
ภาพโดย : มณธิชา แสนพิมพ
สง่ิ มีชวี ิตทอี่ าศยั อยูใ นบริเวณทม่ี ีทรัพยากร
ในการดํารงชวี ิตอยางจาํ กัดอาจจาํ เปน การแพรร ะบาดของเพลยี้ แปง ในไรม นั สาํ ปะหลัง
ทตี่ องแกงแยง ตอสูแ ยงชิงอาหารทาํ ให ภาพโดย : มณธิชา แสนพมิ พ
เกดิ การลม ตายลง ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
5. การเจริญเติบโตอยา งรวดเรว็
พืชหรอื ส่ิงมชี วี ิตท่มี ีการเจริญเติบโตอยา ง
รวดเรว็ ทาํ ใหเ กดิ ความหนาแนน ในแหลง
ท่อี ยแู ละเกดิ การแยงชงิ อาหาร
6. การแพรร ะบาดของศตั รูธรรมชาติ
ศัตรูธรรมชาตทิ ีเ่ พิ่มจํานวนอยางรวดเร็ว
มผี ลกระทบตอจาํ นวนประชากรของ
ส่ิงมีชีวติ บางชนดิ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾
22
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
¡ÒÃÊÒí ÃǨÃкº¹àÔ ÇÈ ÁÕÇ¸Ô ¡Õ ÒÃÍÂÒ‹ §äúҌ § à¾Íè× ¹ æ ·ÃÒºäËÁ¤Ð
การเปลีย่ นแปลงขนาดของประชากร สามารถศกึ ษาไดจากการเปลย่ี นแปลงของสง่ิ แวดลอม
ท่อี ยูรอบ ๆ แตบางครง้ั เปนการยากทีจ่ ะทราบถึงการเปล่ียนแปลงที่เกดิ ขึ้น เพราะสิ่งแวดลอมอาจมี
การเปลี่ยนแปลงอยางชา ๆ จนดเู หมอื นไมม ีการเปลย่ี นแปลง ดังนน้ั การศึกษาที่ตัวของสิ่งมชี ีวติ โดยตรง
จะทาํ ใหทราบขอมลู ที่แทจ รงิ การสํารวจระบบนเิ วศเปน อกี วิธีการหนง่ึ ทจี่ ะชวยใหท ราบขนาดของ
ประชากร และเขาใจความสมั พนั ธข ององคประกอบตาง ๆ การสาํ รวจองคประกอบภายในระบบนเิ วศ
แบง ไดเ ปน
1. การสํารวจลักษณะทางกายภาพ
เปนการสาํ รวจเพ่ือเกบ็ รวบรวมขอ มูลของสิ่งไมม ชี ีวติ การตรวจวเิ คราะหค ณุ ภาพน้ํา
ทางดา นสภาพแวดลอม เชน แสงสวาง อณุ หภูมิ
ความชื้น คา ความเปน กรด-เบส ปรมิ าณแรธาตุ เปนตน
2. การสํารวจลกั ษณะทางชีวภาพ การสังเกตเพื่อศึกษาจํานวนของนก
เปนการสาํ รวจเพอ่ื เกบ็ รวบรวมขอมูลของสง่ิ มชี วี ติ โดย
พิจารณาจากชนดิ จํานวน และความหนาแนนของสิ่งมชี วี ติ
ตอ พนื้ ทีท่ ี่ทาํ การสํารวจโดยอาศัยการสงั เกตและเก็บตวั อยาง
แลว นาํ มาวเิ คราะหเ พอ่ื ประเมินผล
ä»·Òí ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡Ñ¹àŤÃѺ
การศึกษาความหนาแนน ของประชากร การเกบ็ ตัวอยางศกึ ษาสิง่ มีชีวติ ใตน าํ้
ที่มาภาพ : https://sites.google.com
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾
ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
23
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
ใบกจิ กรรมท่ี 2
เร่ือง ปจ จยั ทม่ี ีผลตอการเปล่ยี นแปลงของประชากร
คําชแ้ี จง ใหน ักเรียนเขียนเคร่อื งหมาย √ หนา ขอความท่ถี ูกตอง และเขยี นเครื่องหมาย × หนาขอความที่ผดิ
และแกไขขอความน้นั ใหถ ูกตอง (คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
………… 1. ประชากร คือ กลุมของสิ่งมีชีวิตท่ีอาศยั อยูในบรเิ วณเดยี วกัน
.......................................................................................................................................................
………… 2. ประชากรมีขนาดคงท่ี หมายถึง อัตราการเกิดรวมกับอตั ราการอพยพเขา มจี ํานวนเทากับ
อัตราการตายและอัตราการอพยพออก
........................................................................................................................................................
………… 3. ประชากรมีขนาดลดลง หมายถงึ อตั ราการเกดิ รวมกับอัตราการอพยพเขา มีจาํ นวนมากกวา
อัตราการตายและอตั ราการอพยพออก
........................................................................................................................................................
………… 4. การศกึ ษาประชากร ศกึ ษาไดจ าก อัตราการเกิด อัตราการตาย อตั ราการอพยพเขา
และอตั ราการอพยพออก
........................................................................................................................................................
………… 5. การเปลยี่ นแปลงของประชากร ศึกษาไดจ ากการเปลย่ี นแปลงของสิ่งแวดลอมท่ีอยรู อบ ๆ
........................................................................................................................................................
………… 6. สภาพแวดลอ มท่ีไมเ ปลี่ยนแปลงเลยจะไมท าํ ใหประชากรเปล่ียนไป
........................................................................................................................................................
………… 7. การทําไรเล่อื นลอยสามารถทําใหเ กดิ การเปลย่ี นแปลงของประชากรได
........................................................................................................................................................
………… 8. การเก็บขอมลู ดานแสงสวาง และอุณหภมู ิ เปนการสาํ รวจลักษณะทางกายภาพ
........................................................................................................................................................
………… 9. การสาํ รวจลักษณะชวี ภาพเปนการสํารวจเพ่ือเก็บรวบรวมขอมลู สง่ิ ไมมชี วี ติ
........................................................................................................................................................
………… 10. การสํารวจองคประกอบภายในระบบนิเวศ แบงได 2 ลกั ษณะ คอื การสาํ รวจลักษณะ
ทางกายภาพ และการสํารวจลกั ษณะทางชวี ภาพ
........................................................................................................................................................
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
24
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เกณฑก ารใหค ะแนน
เกณฑก ารใหคะแนน : คะแนนเต็ม 10 คะแนน
ตอบถูกไดขอ ละ 1 คะแนน
เกณฑการตัดสินคณุ ภาพ
ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ
8 - 10 ดีมาก
6 – 7 ดี
4 – 5 พอใช
0 – 3 ปรับปรุง
สรุป : เกณฑก ารประเมนิ ระดบั ดี ผาน ไมผาน
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
25
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แบบทดสอบหลังเรยี น
ช่ือหนวยการเรียนรู ระบบนเิ วศ
ชื่อเรอื่ ง ประชากร
ชน้ั มธั ยมศึกษาปท ่ี 3 จํานวน 10 ขอ คะแนนเตม็ 10 คะแนน เวลา 10 นาที
ตวั ช้ีวดั ว 2.1 ม.3/4 อธิบายปจ จัยที่มผี ลตอการเปล่ยี นแปลงขนาดของประชากรในระบบนเิ วศ
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
คําช้แี จง ใหน ักเรียนทําเครอ่ื งหมาย ทบั ตวั อกั ษรหนา ขอความที่ถกู ตองทีส่ ดุ เพยี งขอเดยี วลงใน
กระดาษคาํ ตอบ
1. ขอความใดตอ ไปนเ้ี ปนประชากร 4. ขอใดหมายถงึ ความหนาแนน ของประชากร
ก. ในทะเลสาบมีปลาอาศัยอยูห ลายชนดิ ก. จํานวนตวั ตอชนิด
ข. ป 2550 อาํ เภอนครชัยศรี มปี ระชากร 2 แสนคน ข. จาํ นวนชนดิ ตอ กลมุ สง่ิ มชี วี ิต
ค. ป 2547 เกิดโรคและมีแมลงระบาดอยา งรุนแรง ค. จํานวนกลมุ สง่ิ มีชวี ติ ตอ ระบบนเิ วศ
ง. ในทุงหญา แหงหนึง่ ประกอบดวยแมลงและ ง. จาํ นวนตัวตอ ชนดิ ตอ พ้ืนทห่ี รือตอปรมิ าตร
นกหลายชนิด
5. ปจจัยใดทมี่ ผี ลตอการเพ่ิมจาํ นวนประชากร
2. ขอความใดไมไดกลา วถงึ ประชากร มนุษยอ ยางรวดเรว็
ก. รงั มดในสนามหนาโรงเรียน ก. มีอตั ราการเกดิ มากกวาการตาย
ข. ปลานลิ 50 ตวั ในบอเลย้ี งปลา ข. ประชากรอพยพจากชนบทสูเมือง
ค. ตกั๊ แตนและผีเส้ือในทุงดอกไม ค. ประชากรอพยพมาจากประเทศอนื่
ง. กวางเพศเมยี และเพศผูในทุงหญา ง. มเี ทคโนโลยที างการแพทยที่เจริญ
3. ขอ ใดกลาวถงึ ประชากร 6. ประชากรในขอใดที่มคี วามหนาแนน มากทีส่ ุด
ก. บนตน มะมว งมแี มลงชวยใหเ กดิ การผสมเกสร ก. บนพน้ื ที่ 100 ตารางเมตร มีตนกลวย 25 ตน
ข. ชว งฤดฝู นตนหญาในสนามขน้ึ เขยี วชอุมหนาแนน ข. บนพ้นื ท่ี 50 ตารางเมตร มีตนกลว ย 15 ตน
ค. ฤดหู นาวปลาทูในอาวไทยโตไดขนาดจํานวนมาก ค. บนพนื้ ที่ 150 ตารางเมตร มตี น กลว ย 35 ตน
ง. คนื เดือนหงายแพลงกต อนในทะเลจะลอยข้นึ มา ง. บนพ้นื ที่ 5 ตารางเมตร มีตนกลวย 2 ตน
เปนแพบนผวิ น้ํา
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
26
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
7. พืน้ ท่ที ีท่ าํ การสมุ ตัวอยางท้ังหมด 10 ตารางเมตร 9. ผลกระทบอนั ดับแรกจากการเพ่ิมของประชากร
ใชกรอบนับจํานวนขนาด 1 × 1 เมตร สมุ พน้ื ที มนุษยอ ยา งรวดเรว็ คืออะไร
จาํ นวน 5 แหง นับจํานวนตน ตอยติง่ ไดด งั นี้ ก. ปญ หาทางสงั คม
4, 6, 10, 8 และ 7 ตน ดังนัน้ ประชากรตอยต่ิง ข. ปญ หาดา นการศกึ ษา
บนพื้นท่ีนมี้ คี าเทาใด ค. ปญหาดานการวา งงาน
ก. 65 ตน ง. ปญ หาการขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ
ข. 70 ตน
ค. 75 ตน 10. ขอ ใดตอไปนีไ้ มใ ชป จ จัยในการอพยพยา ยถิน่
ง. 90 ตน ของประชากร
ก. อาหารขาดแคลน
8. ถาประชากรมีอัตราการเกิดเพิม่ สูงขน้ึ กวา อัตรา ข. อากาศหนาว
การตายเล็กนอ ย และมีการอพยพออกตา่ํ กวา อัตรา ค. การดํารงเผา พันธุ
การอพยพเขา เล็กนอ ย จะสามารถสรุปเกี่ยวกบั ง. ถกู ทุกขอ
ประชากรกลุม นี้ไดใ นลักษณะใด
ก. ประชากรจะคงที่
ข. ประชากรจะลดลง
ค. ประชากรจะเพิ่มข้ึน
ง. ยังสรปุ ไมได
µ§Ñé 㨷íÒẺ·´Êͺ¹Ð¤Ð ÍÂҡèŒÙ ѧàŤÐá¹¹¨Ðà¾ÁèÔ ¢¹Öé
ËÃ×Íà»Å‹Ò·Òí àÊÃç¨áŌǵÃǨ¤Òí µÍº¡¹Ñ àŤ‹Ð
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
27
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
กระดาษคาํ ตอบแบบทดสอบหลงั เรียน
ชื่อ................................................................................... ช้นั ..................เลขที.่ .................
ขอ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8 สรปุ คะแนนสอบหลังเรียน
คะแนนเต็ม 10
9
10 คะแนนท่ีได
เกณฑก ารใหค ะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
เกณฑการประเมินรอยละ 80 ตอบถูกไดขอ ละ 1 คะแนน
ผา น ไมผาน
หมายเหตุ : ผานเกณฑหมายถงึ ไดค ะแนนตั้งแต 8 คะแนนข้นึ ไป
·íÒàÊÃç¨áŌǵÃǨ¤íҵͺ䴌àŹФÐ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
28
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เฉลย ·Òí ¡¨Ô ¡ÃÃÁàÊÃç¨ÁÒ´àÙ ©Å¡ѹ´¡Õ ÇÒ‹
เฉลยแบบทดสอบ
เฉลยใบกิจกรรม
ภาคผนวก
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
29
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น
คําชี้แจง นกั เรียนตรวจคําตอบทีถ่ กู ตอง (ขอละ 1 คะแนน)
ขอ 1 ตอบ ค.
ขอ 2 ตอบ ข.
ขอ 3 ตอบ ค.
ขอ 4 ตอบ ง.
ขอ 5 ตอบ ค.
ขอ 6 ตอบ ค.
ขอ 7 ตอบ ค.
ขอ 8 ตอบ ข.
ขอ 9 ตอบ ง.
ขอ 10 ตอบ ง.
ä´¡Œ ¤Õè Ðá¹¹¡¹Ñ ¤Ð¹¡Ñ àÃÕ¹ ÁÒ·Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ㹪ش¡¨Ô ¡ÃÃÁ
¡Ñ¹¡‹Í¹áÅŒÇÅͧ·íÒẺ·´ÊͺÍÕ¡¤Ãéѧ¹Ð¤Ð
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
30
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เฉลยใบกิจกรรมที่ 1
เรือ่ ง สํารวจความหนาแนน ของประชากร
คําชี้แจง แตล ะกลุมดาํ เนนิ กิจกรรมดงั น้ี (คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
จุดประสงคการเรยี นรู
นักเรียนสํารวจความหนาแนนของประชากรของส่ิงมีชีวิตทพี่ บในโรงเรยี นได
ขั้นตอนการดาํ เนินกจิ กรรม
1. ศกึ ษากจิ กรรมในใบกิจกรรมที่ 1 เร่ือง ประชากรในระบบนเิ วศ และบนั ทกึ ผลการสาํ รวจอยา งละเอยี ด
2. นักเรียนรบั อุปกรณด ังรายการตอไปนี้
- เชือกพลาสติก หรอื เชอื กฟางขนาดความยาวประมาณ 25 เมตร 1 มวน
- ตลบั เมตร 1 อัน
- ไมเลก็ ๆ สําหรบั ทําเสา 4 อนั
3. วิธีการทาํ กจิ กรรมการสํารวจ มีดังตอ ไปนี้
3.1 นักเรียนเลอื กบรเิ วณใดบริเวณหนึ่งของสนามหญา ในโรงเรยี น
3.2 วดั พนื้ ทที่ จี่ ะสํารวจ กวาง 5 เมตร ยาว 5 เมตร และใชไ มต อกเปนเสา 4 มุม
3.2 ใชเ ชือกฟางขงึ รอบพื้นที่เปน ส่เี หลยี่ มเพอื่ กาํ หนดบรเิ วณการสํารวจ
3.3 นักเรยี นเลือกชนดิ ของตน หญาท่กี ลมุ ตวั เองสนใจจะศกึ ษาจํานวนประชากร
3.4 นับจาํ นวนประชากรของตน หญาท่ีศึกษา ในพ้ืนที่ส่ีเหล่ียมทกี่ าํ หนดไว โดยสุม พนื้ ท่ีขนาด
50 เซนติเมตร x 50 เซนตเิ มตร และทําการนับทัง้ หมด 5 บริเวณ ไมซ้าํ กัน
4. บันทกึ ขอมูลตามแบบบนั ทกึ ใบกจิ กรรมท่ี 1 เรอื่ ง สาํ รวจความหนาแนนของประชากร
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
31
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เฉลยแบบบันทึกใบกิจกรรมท่ี 1
เรอ่ื ง สาํ รวจความหนาแนน ของประชากร
รายชอื่ สมาชกิ
1………………………………………………………….…… 2…………………………………………………………………..
3………………………………………………………….…… 4…………………………………………………………………..
5………………………………………………………….…… 6…………………………………………………………………..
ตารางบันทกึ ผลการสาํ รวจความหนาแนนของประชากร
วันสาํ รวจ บรเิ วณทีส่ ํารวจ ประชากร 1 จํานวนพชื ทส่ี ุมแตละครั้ง 5
พชื ทีส่ าํ รวจ 5 20
234
สนามหญา เชน ตอ ยติง่ 8 13 6
โรงเรยี น หญาเจาชู
*หมายเหตุ นักเรียนบันทึกตามขอมลู ท่ีกลุมตัวเองสาํ รวจได
การคาํ นวณหาจํานวนประชากรโดยประมาณของส่ิงมชี ีวิตทศ่ี ึกษา
จํานวนประชากรโดยประมาณ = พน้ื ทีท่ ัง้ หมดทกี่ ําหนดไว X จาํ นวนประชากรท้งั หมดทน่ี บั ได
ของส่ิงมชี ีวติ ทีศ่ กึ ษา
พืน้ ทน่ี บั ประชากร
วธิ ที าํ พนื้ ทีท่ ี่นบั 5 ครงั้ ครั้งละ 0.5 ตารางเมตร = 2.5 ตารางเมตร
จาํ นวนประชากรจากการสมุ 5 ครั้ง = 5 + 8 + 13 + 6 + 20
จํานวนประชากรโดยประมาณ = 25 x 52
2.5
= 520
ดงั นนั้ จํานวนประชากรโดยประมาณในพนื้ ที่ 25 ตารางเมตร เทากับ 520 ตน
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
32
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
คาํ ถามทายกจิ กรรม
1. ผลการคาํ นวณความหนาแนน ของจํานวนประชากรสิง่ มีชวี ติ ทน่ี กั เรยี นศึกษาเปนเทา ไร
จํานวนประชากรสง่ิ มชี ีวิตที่คํานวณไดใหต อบตามทส่ี ํารวจได
2. เหตุใดนกั เรยี นจึงใชก ารสุม ตวั อยางในการหาจํานวนประชากร
เพราะจาํ นวนประชากรมมี ากเกนิ ไป ทาํ ใหตองใชเ วลามากในการนับ การสุม ตวั อยางจึงเปนตวั แทน
การนับประชากรทงั้ หมดโดยประมาณ ซ่ึงถาลองนบั ประชากรทัง้ หมด จะไดใ กลเ คียงกับทคี่ าํ นวณได
3. เม่อื เวลาผานไปนักเรียนคาดวาจาํ นวนประชากรทน่ี กั เรยี นศึกษาจะมีการเปล่ยี นแปลงหรอื ไม
เกดิ จากปจ จยั ใดบาง
เมอ่ื เวลาผานไปจาํ นวนประชากรอาจมีการเปลี่ยนแปลง เชน อาจเกดิ นา้ํ ทวม ฝนแลง อาจทําให
ประชากรพืชมีจาํ นวนลดลง แตถา พชื ไดรบั ความชื้นและธาตอุ าหารที่เหมาะสมพืชจะเจรญิ เติบโต
ไดเ ร็วจาํ นวนประชากรจะเพ่มิ ขน้ึ
สรปุ ผลการทาํ กิจกรรม
จากการทํากจิ กรรมการสาํ รวจความหนาแนนของประชาการพืชทพ่ี บในสนามหญา ของโรงเรยี น
โดยทาํ การสุมตัวอยางในพน้ื ท่ีบางสว น แลว นาํ มาคํานวณประชากรทมี่ ีอยูใ นพ้ืนที่ทงั้ หมดเราสามารถ
หาจาํ นวนประชากรโดยประมาณของสิง่ มีชีวิตท่ศี ึกษาได แตเ ม่อื เวลาผา นไปประชากรอาจมีการ
เปลี่ยนแปลงเน่ืองจากปจ จยั ดานสภาพแวดลอ ม
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
33
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
เฉลยใบกจิ กรรมท่ี 2
เร่ือง ปจ จยั ทม่ี ีผลตอ การเปล่ยี นแปลงของประชากร
คาํ ชีแ้ จง ใหนกั เรียนเขยี นเครื่องหมาย √ หนาขอ ความทถี่ ูกตอ ง และเขยี นเครอื่ งหมาย × หนา ขอความท่ีผดิ
และแกไขขอความน้ันใหถูกตอง
× 1. ประชากร คือ กลุมของสิ่งมีชีวติ ท่อี าศัยอยูในบริเวณเดียวกนั
ประชากร คอื กลมุ ของสิง่ มชี วี ติ ทีอ่ าศัยอยใู นบรเิ วณเดียวกัน ณ ชว งเวลาหน่งึ
√ 2. ประชากรมขี นาดคงที่ หมายถงึ อตั ราการเกิดรวมกบั อตั ราการอพยพเขา มีจาํ นวนเทากับ
อตั ราการตายและอตั ราการอพยพออก
× 3. ประชากรมขี นาดลดลง หมายถงึ อัตราการเกิดรวมกบั อตั ราการอพยพเขามจี ํานวนมากกวา
อตั ราการตายและอตั ราการอพยพออก
ประชากรมขี นาดลดลง หมายถงึ อตั ราการเกิดรวมกบั อัตราการอพยพเขา มจี าํ นวนนอยกวา
อัตราการตายและอัตราการอพยพออก
√ 4. การศึกษาประชากร ศกึ ษาไดจาก อัตราการเกิด อัตราการตาย อัตราการอพยพเขา
และอัตราการอพยพออก
√ 5. การเปลี่ยนแปลงของประชากร ศกึ ษาไดจากการเปลย่ี นแปลงของสง่ิ แวดลอมทอ่ี ยูรอบ
× 6. สภาพแวดลอ มที่ไมเปลยี่ นแปลงเลยจะไมท าํ ใหป ระชากรเปลี่ยนไป
สภาพแวดลอ มที่ไมเ ปลย่ี นแปลงเลยจะมผี ลทําใหป ระชากรลดลงได
√ 7. การทาํ ไรเ ลื่อนลอยสามารถทําใหเ กดิ การเปลยี่ นแปลงของประชากรได
√ 8. การเกบ็ ขอมลู ดา นแสงสวาง และอุณหภูมิ เปน การสํารวจลกั ษณะทางกายภาพ
× 9. การสํารวจลักษณะชวี ภาพเปนการสาํ รวจเพอื่ เก็บรวบรวมขอ มลู สิง่ ไมมีชีวิต
การสํารวจลักษณะชวี ภาพเปนการสํารวจเพ่ือเกบ็ รวบรวมขอมลู สง่ิ มีชวี ิต
√ 10. การสํารวจองคป ระกอบภายในระบบนเิ วศ แบงได 2 ลักษณะ คือ การสํารวจลักษณะ
ทางกายภาพ และการสาํ รวจลกั ษณะทางชวี ภาพ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
34
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹Ñé Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
คาํ ช้แี จง นกั เรียนตรวจคาํ ตอบที่ถกู ตอง (ขอ ละ 1 คะแนน)
ขอ 1 ตอบ ข.
ขอ 2 ตอบ ค.
ขอ 3 ตอบ ค.
ขอ 4 ตอบ ง.
ขอ 5 ตอบ ค.
ขอ 6 ตอบ ค.
ขอ 7 ตอบ ข.
ขอ 8 ตอบ ค.
ขอ 9 ตอบ ง.
ขอ 10 ตอบ ง.
à¡‹§ÁÒ¡¤‹ÐÊíÒËÃºÑ ¤¹·µÕè ͺ¶¡Ù ·¡Ø ¢ÍŒ ã¤ÃµÍº¼Ô´ºÒ§¢ÍŒ
ã˹Œ ¡Ñ àÃÕ¹ÈÖ¡ÉÒà¹Í×é ËÒÍÕ¡¤Ã§Ñé ¹Ð¤Ð
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
35
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการทํางานกลมุ
สรปุ การประเมนิ ตามสภาพจริงพฤติกรรมการทาํ งานกลมุ
เลขที่ การวางแผน แบง หนาท่ี ปฏิบตั ิงาน การรบั ฟง เก็บวสั ดุ รวม
การทํางาน เหมาะสมและ สืบคน ขอ มูล ความคิดเห็น อปุ กรณ คะแนน
ทาํ ตามหนา ที่ ตามข้นั ตอน เรยี บรอ ย
ทุกคน
4 4 4 4 4 20
รวม
เฉลย่ี
รอ ยละ
เกณฑการใหค ะแนน ให 4 คะแนน เกณฑการตัดสินคุณภาพ
พฤติกรรมท่ปี ฏิบัตชิ ดั เจนและสมํ่าเสมอ ให 3 คะแนน ชวงคะแนน ระดบั คณุ ภาพ
พฤติกรรมทปี่ ฏิบตั ชิ ดั เจนและบอยคร้ัง ให 2 คะแนน 16-20 ดมี าก
พฤติกรรมชดั เจนบางครั้ง ให 1 คะแนน 11-15 ดี
พฤติกรรมท่ีปฏบิ ตั บิ างครัง้ 6-10 พอใช
1-5 ตอ งปรบั ปรงุ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
36
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แบบประเมินผลงานนกั เรยี น
สรปุ การประเมนิ ตามสภาพจริงของผลงานนักเรยี น
เลขที่ ตรงตาม มเี นือ้ หาสาระ มกี ารสรุป มคี วามเปน เสรจ็ รวม
จุดประสงค ครบถวน เนือ้ หาออกมา ระเบียบ เรยี บรอย คะแนน
ทีก่ าํ หนด ครอบคลุม เปนความคดิ ตามเวลา
ที่กําหนด
เนื้อหาทเี่ รยี น รวบยอด
4 4 4 4 4 20
รวม
เฉล่ีย
รอ ยละ
เกณฑก ารใหค ะแนน ให 4 คะแนน เกณฑก ารตดั สินคุณภาพ
ผลงานมคี ณุ ภาพดีมาก ให 3 คะแนน ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ
ผลงานมคี ณุ ภาพดี ให 2 คะแนน 16-20 ดมี าก
ผลงานมคี ุณภาพพอใช ให 1 คะแนน 11-15 ดี
6-10 พอใช
ผลงานควรปรับปรงุ 1-5 ตอ งปรับปรงุ
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ
37
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍè× § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
แบบสรปุ ผลการประเมินวชิ าวิทยาศาสตร
โดยใชช ดุ กิจกรรมการเรยี นรู เรื่อง ประชากร
ชื่อ - สกลุ ........................................................ชัน้ ....................เลขท่ี..........................
คําช้แี จง นกั เรยี นกรอกคะแนนจากการทํากิจกรรม
คะแนนการทดสอบ
คะแนนสอบกอ นเรยี น คะแนนสอบหลังเรยี น
คะแนนเต็ม คะแนนทไ่ี ด คะแนนเต็ม คะแนนทไ่ี ด
10 10
คะแนนปฏิบัตกิ ิจกรรม คะแนนเต็ม คะแนนทไ่ี ด
ใบกจิ กรรมที่ 1 10 คะแนนทีไ่ ด
ใบกิจกรรมท่ี 2 คะแนนเต็ม
10
รวมคะแนนทงั้ หมด คะแนนเต็ม คะแนนทไี่ ด
40
(ลงชื่อ)........................................................................ผูป ระเมิน
(..............................................................)
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ 38
ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 3
บรรณานกุ รม
กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (2551). หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551.
กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช ุมนมุ สหกรณการเกษตรแหง ประเทศไทย จาํ กดั .
กรมวชิ าการ. (2551). ตัวชี้วดั หลักสตู รกลุมสาระการเรยี นรูว ิทยาศาสตร. กรงุ เทพฯ : คุรุสภา
ลาดพราว.
ค. ครูใจด.ี (2558). การนับจํานวนประชากร. [ออนไลน]. แหลงท่มี า :
https://busarakorn.wordpress.com [12 มนี าคม 2561]
บางเบา ธีม. (2557). ภูเขาหัวโลน . [ออนไลน]. แหลงท่ีมา :
http://phukaohualon.blogspot.com [23 มีนาคม 2560].
บีบซี ี นาวเิ กชัน. (2560). เผยสตั วผ ูลา เสยี อาณาเขตใหมนุษยจ นเกอื บหมดแลว.
[ออนไลน] . แหลงทม่ี า : https://www.bbc.com/thai/international
[23 มีนาคม 2560].
พชั รินทร แสนพลเมือง. (2554). แบบวดั และบนั ทกึ ผลการเรยี นร.ู กรงุ เทพฯ : ไทยรมเกลา .
พี่โอต Bio by Oat. (2561). ระบบนิเวศ. กรงุ เทพฯ : คารเปเดยี มเมอร.
ภรู ิ บวั ชูกา น. (2560). การสาํ รวจลักษณะทางกายภาพของระบบนเิ วศ. [ออนไลน].
แหลงทมี่ า : https://sites.google.com/a/samakkhi.ac.th [23 มีนาคม 2560].
สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. (2556). คูมือครู วิทยาศาสตร 6.
กรุงเทพฯ : สกสค ลาดพรา ว.
สุพรรณทิพย อตโิ พธิ์. (2557). สรุปชีววิทยา มัธยมปลาย. กรงุ เทพฯ : กรีนไลฟ พริน้ ติง้ เฮา ส.
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·Õè 6 »ÃЪҡÃ
39
ª´Ø ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ àÃÍ×è § Ãкº¹àÔ ÇÈ ÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
Á³¸ªÔ Ò áʹ¾ÁÔ ¾ ª´Ø ·èÕ 6 »ÃЪҡÃ