ลม ป.2

“โอะ๊ ! ยางแบนนนี่ า
เดี๋ยวไปเติมลมกนั นะ
จะไดข้ บั สบายข้นึ ”

๑

“อ๊ยุ ! ลมหมนุ “เอ... ลมทีพ่ ดั นี้ มาจากไหนนะ” มาตามหาคาตอบพร้อมกนั ว่า
เหมือนพายุลกู จวิ๋ ๆ เลย” ลมคอื อะไรและเกิดข้ึนได้อย่างไร

๒

ลม คือ อากาศท่เี คลอ่ื นทตี่ ามแนวราบ
เกดิ จากการแทนทข่ี องอากาศ เน่อื งจากอากาศในบรเิ วณท่ีรอ้ น
จะลอยตวั สงู ขึน้ ในขณะทอ่ี ากาศบรเิ วณใกลเ้ คยี งท่ีอณุ หภูมติ า่ กวา่
จะเคลอ่ื นเขา้ มาแทนท่ี เม่อื มีการเคลอ่ื นไหวของอากาศจงึ เกดิ ในลม

“ลมเกดิ จากอากาศเยน็
เคลื่อนทีน่ เ่ี อง”

๓

ชว่ ยในการเลน่
กีฬาบางชนิด

ลม ชว่ ยลดอุณหภมู ิ ชว่ ยในการเดนิ เรือมาตง้ั แต่อดตี ท้งั การ ๔
ชว่ ยหมุนเวยี นอากาศ ออกทะเลของชาวประมง และการลอ่ งเรอื
ทาใหเ้ ราเยน็ สบาย
ทาใหเ้ สอื้ ผา้ แหง้ ไปคา้ ขายสินค้า
ในพ้ืนท่ีตา่ ง ๆ ท่วั โลก
ชว่ ยขยายพนั ธพ์ุ ชื

แมเ้ ราจะมองไม่เหน็ ลม วธิ ที ารถแขง่ พลงั ลม
ดว้ ยตาเปลา่ แตล่ ม มพี ลงั 1. ใชก้ ลอ่ งนมหรือขวดพลาสตกิ ท่ีลา้ งสะอาดแลว้ ทาเปน็ ตวั รถ
ทาใหส้ ่ิงต่าง ๆ เคล่อื นทไี่ ด้ 2. นาฝาขวดเจาะรแู ลว้ เสยี บเขา้ กบั ไมล้ กู ชน้ิ ทห่ี ักปลายแหลมออกแลว้
มาทารถแข่งพลงั ลม ไว้เลน่ กนั เถอะ จากนนั้ นา่ หลอดมาสวม ไมล้ กู ชนิ้ แล้วเสยี บอกี ฝา เขา้ ไปเปน็ ลอ้ รถ
“ดูสิ! แลน่ ฉวิ เลย” 3. ตดิ หลอดเขา้ กบั ตวั รถ ด้วยเทปใส
4. นาลกู โปง่ มาตดิ
ที่ปลายหลอดงอ ให้แนน่ แล้วใชเ้ ทปใส ตดิ ไวบ้ นตวั รถ
5. เปา่ ลมใหล้ กู โปง่ พองขนึ้ แล้ววางรถบนพน้ื

ยงั มขี องเล่นท่ีใชแ้ รงลมอีกหลายอยา่ งเลยนะ

“เพ่ือน ๆ นกึ ออกไหมเอย่ วา่ มขี องเลน่ อะไร ที่ตอ้ งอาศยั ๕
แรงลมอีกบา้ ง”

ลมมีช่ือเรยี กต่างกนั ไปตามลกั ษณะการเกดิ บริเวณท่ีเกดิ ล ม ป ร ะ จาถ่ิ น เกิดข้นึ เปน็ ประจา
และชว่ งเวลาการเกิด

ล ม ป ร ะ จา เ ว ล า

จะเกดิ ที่บรเิ วณเดยี วกนั แต่ต่างช่วงเวลาในรอบวนั เช่น

๖

ลมประจาฤดู เป็นลมท่ีพดั ครอบคลมุ พน้ื ท่กี วา้ ง ลมมรสมุ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื หรือ
ตลอดฤดกู าลในแต่ละปี เช่นประเทศไทย จะมี ลมมรสุมฤดหู นาว
พั ด จ า ก ไ ซ บี เ รี ย แ ล ะ จี น
ลมมรสมุ ตะวนั ตกเฉยี งใต้ ล ง ม า ยั ง อ่ า ว ไ ท ย
หรอื ลมมรสมุ ฤดรู อ้ น ใ น ฤ ดู ห น า ว
ทา ใ ห้ ท้ อ ง ฟ้ า โ ป ร่ ง
พั ด จ า ก ม ห า ส มุ ท ร อิ น เ ดี ย อ า ก า ศ ห น า ว เ ย็ น
ม า ยั ง อ่ า ว ไ ท ย ใ น ช่ ว ง ต้ น แ ล ะ แ ห้ ง แ ล้ ง

ฤ ดู ฝ น จ น เ ข้ า ฤ ดู ห น า ว
ทา ใ ห้ มี เ ม ฆ ม า ก
และฝนตก

๗

ลมประจาปี เกิดข้ึนเพราะพ้ืนท่ตี า่ ง ๆ บนโลกไดร้ บั ความรอ้ น อ า ก า ศ ร้ อ น
จากดวงอาทติ ย์ไมเ่ ทา่ กนั ทาใหอ้ ากาศเคลอ่ื นตัวจาก มคี วามหนาแนน่
หย่อมความกดอากาศสงู ไปยงั หยอ่ มความกดอากาศตา่ นอ้ ยกว่าอากาศเยน็
เพื่อหมนุ เวยี นอากาศ มคี วามกดอากาศน้อยกวา่ เรยี กว่า
บนผวิ โลก เชน่ ความกดอากาศตา่ (Low pressure)
ลมสนิ ค้า ใช้อักษร L สีส้ม เป็นสญั ลกั ษณ์
ลมตะวันตก
และลมขว้ั โลก อ า ก า ศ เ ย็ น ๘

มคี วามหนาแนน่
มากกว่าอากาศรอ้ น
จงึ มคี วามกดอากาศมากกวา่ เรยี กวา่
ความกดอากาศสงู (High pressure)
ใชอ้ กั ษร H สนี า้ เงนิ เปน็ สญั ลกั ษณอ์

เราสามารถหาทิศทางทล่ี มพดั มาไดโ้ ดยใชศ้ รลม
คือ ลูกศรยาว มีแพนหางเปน็ ตัวรบั ลม มแี กนหมุนไดร้ อบทศิ เม่อื
ลมพดั มา สว่ นหางทก่ี วา้ งกวา่ หวั ลกู ศร
จะถกู แรงลมปะทะ ทาใหล้ กู ศรหมุน ชไ้ี ปทิศทางทล่ี มพดั มาได้

ถา้ หากอยากรวู้ า่ ลมพดั แรงและเรว็ เทา่ ใด ตอ้ งใชม้ าตรวดั ความเรว็ ลม ๙
หรอื อะน่ีมอมเิ ตอร์ มลี ักษณะเปน็ ใบพดั
ติดอยูท่ ี่ปลายแกนหมนุ
หรือถว้ ยกลมครงึ่ ซกี 4 ใบ หนั ไปทางเดยี วกนั
จานวนรอบทหี่ มุนจะแสดงผล ที่หนา้ ปดั บอกความเรว็ ลม
หนว่ ยวดั ความเรว็ ลมเรยี กไดห้ ลายแบบ เช่น นอต
เมตรต่อวนิ าที ตอ่ ฟตุ หรือกโิ ลเมตรตอ่ ชว่ั โมง

ล ม มีประโยชนม์ หาศาล แต่ถ้าลมพดั รวดเรว็ และรนุ แรง ก็อาจสรา้ งความเสยี หายตอ่ บา้ นเรือน

ตน้ ไม้ พชื ผล จนถงึ อนั ตรายต่อชวี ติ ได้ เรยี กลมนว้ี า่ พายุ
แบ่งตามระดบั ความรนุ แรงได้ ดงั น้ี

พ า ยุ ฝ น ฟ้ า ค ะ น อ ง ๑๐

เกดิ ขน้ึ เมือ่ มอี ากาศรอ้ นและความชน้ื โดยจะมลี มกระโชกแรง ฝนตกหนกั ติดตอ่ กันเปน็ เวลานาน
ฟ้าร้อง ฟ้าผา่ บางครง้ั อาจมลี กู เหบ็

พ า ยุ ห มุ น เ ข ต ร้ อ น มักเกิดในประเทศเขตรอ้ น ใกลเ้ สน้ ศนู ยส์ ูตร กอ่ ตัว ในมหาสมทุ รเป็นพายหุ มุน

ขนาดใหญ่ วงกวา้ งตงั้ แต่ รอ้ ยจนถงึ เปน็ พนั กโิ ลเมตร หากเกิดเหนือเสน้ ศนู ยส์ ตู รจะมี ทิศทางการหมนุ ทวนเข็ม
นาฬกิ า และหากเกิดใตเ้ สน้ ศนู ยส์ ูตรจะหมนุ ตามเขม็ นาฬกิ า แบ่งออกไดเ้ ป็น

พายุดีเปรสช่ัน จะมคี วามเรว็ ลมตา่ กโิ เมตรตอ่ ชวั่ โมง ลมหมนุ เปน็ วงกลม

อย่ทู ่ี 61 กิโลเมตรตอ่ ชว่ั โมง ลมหมนุ เปน็ วงกลม แตไ่ ม่เปน็ เกลยี ว ไมม่ ีศนู ยก์ ลางพายชุ ดั เจน
ไมร่ ุนแรง จนสรา้ งความเสยี หาย แตท่ าใหเ้ กดิ ฝนตกหนกั ตดิ ตอ่ กนั จนนา้ ทว่ มได้

พายโุ ซนรอ้ น มคี วามเรว็ ลมประมาณ 62-117 กโิ ลเมตรตอ่ ชว่ั โมง เกดิ ในทะเล เม่ือ

เคลอื่ นเขา้ หาชายฝง่ั ความเรว็ ลมจะเพมิ่ ขนึ้ ทาใหเ้ กดิ ฝนตกหนกั มีลมรนุ แรง หมนุ เปน็
เกลยี วเหน็ ไดช้ ดั เจน จนทาลายบา้ นเรอื นทโ่ี ครงสร้างไมแ่ ขง็ แรงได้

พายุไต้ฝนุ่ หรอื เฮอริเคน คอื พายโุ ซนรอ้ นทมี่ คี วามเรว็ ลม มากกวา่ 118 กิโลเมตรตอ่

ชั่วโมง มีศูนยก์ ลางพายชุ ดั เจน ทาใหเ้ กดิ นา้ ทว่ มฉบั พลนั บ้านเรอื นพงั ถลม่ ถนนเสยี หาย
หรอื เกดิ คลน่ื สงู ซง่ึ เปน็ อนั ตรายตอ่ การเดนิ เรอื

๑๑

พายุหมุนเขตรอ้ น มีช่ือเรยี กตา่ งออกไปตาม
บรเิ วณทเี่ กดิ
พายุท่รี นุ แรงมาก อกี ประเภทหนง่ึ ก็คือ พายุ
ท อ ร์ น า โ ด ห รื อ พ า ยุ ง ว ง ช้ า ง
มกั เกิดท่ปี ระเทศสหรฐั อเมรกิ า โดยก่อตัวจาก
กอ้ นเมฆ หมุนเปน็ เกลยี วทรงกรวย เป็นพายุ
หมนุ ท่รี ุนแรง อันตราย สร้างความเสยี หาย
ต่อชวี ติ และทรพั ยส์ ิน ได้มากทสี่ ดุ เพราะมีความ
เร็วลม 64 กโิ ลเมตรต่อชั่วโมง ไปจนรนุ แรง
ถึง 512 กิโลเมตรต่อชว่ั โมง

๑๒

หากบรเิ วณทพี่ กั อาศยั ของพวกเรา เตรยี มนา้ ดมื่ อาหารแหง้ ยาและชดุ ปฐมพยาบาล
อย่ใู นพนื้ ทเ่ี สี่ยงภัยจากพายุ เบือ้ งตน้ วทิ ยุ ไฟฉาย แบตเตอรส่ี ารอง
พวกเราจะระวงั ภยั อย่างไรนะ และควรติดตามฟังข่าว สภาพอากาศและคาเตอื น
เราควรเตรยี มพรอ้ ม จากกรมอตุ ุนยิ มวทิ ยา เพ่ือระวงั ภยั ทจี่ ะเกดิ ข้ึน
โดยเริม่ จากวางแผนรบั มอื หากมเี หตุรนุ แรง จะได้อพยพไดท้ นั ทว่ งที
เม่ือเกดิ ภยั พบิ ตั ใิ หต้ นเอง
๑๓
ครอบครวั สตั วเ์ ลยี้ ง และพชื ผลการเกษตร
ซ่อมแซมอาคารบา้ นเรือนใหแ้ ขง็ แรง

พลงั จากลมเกดิ ขน้ึ ตามธรรมชาติ
มนุษย์นาพลงั ลมมาชว่ ยทนุ่ แรง
ตงั้ แตอ่ ดีต โดยใช้กงั หนั ลม
ลกั ษณะเดยี วกบั กังหนั พลงั งานน้า
เพ่อื ช่วยโมแ่ ปง้ บดสีเมลด็ พชื และสบู นา้

๑๔

ประเทศไทยใชก้ งั หนั ลมหรอื ระหดั ลมใน
การเกษตรมาตง้ั แตอ่ ดตี โดยใชว้ สั ดทุ ห่ี างา่ ยใน
ท้องถน่ิ มาประดษิ ฐใ์ บกงั หนั
เชน่ ผ้าใบ เส่อื ลาแพน ส่วนโครงเสาและรางน้า
ใช้ไมเ้ นื้อแขง็ ทท่ี นตอ่ นา้ เคม็ และความชน้ื เพอื่ ใหใ้ ช้
งานไดย้ าวนาน
ชว่ ยสบู นา้ เข้านาขา้ ว
นาเกลือ หรือนากงุ้
ช่วยสบู นา้ บาดาล มาไวใ้ ชใ้ นครวั เรอื น
ช่วยหมนุ ตีนา้ เพ่มิ ออกซเิ จนในบอ่ ปลา

๑๕

ในปัจจบุ ัน มีการพฒั นาเทคโนโลยกี งั หนั ลมเพอื่ ใช้
ผลิตไฟฟา้ ทดแทนทรพั ยากรสนิ้ เปลอื งจาพวกถ่าน
หนิ และน้ามนั
เมอื่ ลมพดั ทาใหก้ งั หันหมนุ แกนหมนุ จะสง่
แรงปั่นไปยงั เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ งานเครอ่ื งแปลง
ไฟฟ้ากระแสตรง ใหเ้ ป็นกระแสสลบั และสง่ ไปรวม
ท่หี ม้อแปลง กอ่ นจา่ ยกระแสไฟเขา้ ส่รู ะบบต่อไป
การผลติ ไฟฟา้ พลงั งานลมตอ้ งตดิ ตงั้ กงั หันลมในพน้ื ท่โี ลง่
ไมม่ ีอาคารหรอื ตน้ ไม้ขวางทางลม
พื้นที่ใกลท้ ะเล หรือในทะเล ทม่ี ีกระแสลมพดั
อยา่ งต่อเนอื่ ง อง เพราะตอ้ งอาศยั ความเรว็
และความสม่าเสมอของลมเปน็ หลกั

๑๖

พลงั งานลมนามาใชร้ ่วมกบั พลังงาน
ทดแทนอ่ืน ๆ เพ่อื ใหเ้ กดิ
ประสิทธภิ าพสงู สุดได้
เชน่ บา้ นประหยัดพลงั งาน
ท่ีใช้พลงั งานลมและพลังงาน
แสงอาทติ ยผ์ ลิตไฟฟา้
ให้เพยี งพอตอ่ การใชใ้ นครวั เรือน

๑๗

ยงั มผี ้คู ิดประดษิ ฐ์ สร้างสรรคน์ วตั กรรมใหมๆ่ เพ่อื นา พลังงานสะอาดทเ่ี กิดข้นึ ตามธรรมชาตมิ าใช้ประโยชน์
ให้มากท่สี ดุ ทดแทนทรพั ยากรสนิ้ เปลอื ง ท่ีรอ่ ยหรอลงไปทุกที

กังหันลม จากการเคลอ่ื นท่ี ของยานพาหนะรมิ ถนน ท่อี สิ ตันบูล ประเทศตรุ กี
เคร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ กงั หนั ลม
พลังงานแสงอาทติ ย์
SOLAR-WIND TURBINE
หรอื แม้พน้ื ทจ่ี ากดั แต่หาก ออกแบบอยา่ งเหมาะสม
กน็ ามาใชป้ ระโยชน์ได้
ตึก Bahrain World Trade Center
เมอื งอลั มานามา ประเทศบาหเ์ รน

๑๘

ยังมีพลงั งานทางเลอื กอน่ื ๆ ทชี่ ่วยทดแทนทรพั ยากรสิน้ เปลอื งได้
เพ่อื น ๆ ร้จู ักกันไหมเอ่ย พลงั งานความร้อนใตพ้ ภิ พ สามารถนามาผลติ ไฟฟา้ ได้ โดยตอ้ งใช้เทคโนโลยี
คอื ความร้อนทก่ี กั เก็บอยใู่ ตผ้ วิ โลก ในรปู แบบไอนา้ น้ารอ้ น และหินรอ้ นแหง้ และการศกึ ษาทางธรณวี ิทยาทเ่ี หมาะสม

พลงั งานความร้อนใตพ้ ภิ พ สามารถนามาผลติ ไฟฟา้ ได้ โดยตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยี
คอื ความรอ้ นทกี่ กั เกบ็ อยใู่ ตผ้ วิ โลก ในรูปแบบไอนา้ น้ารอ้ น และหนิ รอ้ นแหง้
และการศกึ ษาทางธรณีวทิ ยาทเ่ี หมาะสม
พลังงานจากขยะ หลงั จากคดั แยกขยะทนี่ าไปรไี ซเคิล แยกขยะอนั ตรายไปกาจดั ทง้ิ อยา่ ง
เหมาะสมแลว้
ขยะอนิ ทรยี ส์ ามารถแปรเปน็ พลงั งานไฟฟา้ โดยใชห้ ลมุ ฝงั กลบ ย่อยสลายใหเ้ กดิ
กา๊ ซชวี ภาพ ใชเ้ ปน็ เชอื้ เพลงิ หงุ ตม้ ได้
ส่วนขยะมลู ฝอยนาเขา้ กระบวนการเผา เปน็ เชอื้ เพลงิ เพอื่ ผลติ ไฟฟา้ โดยมี
ระบบกาจดั นา้ เสยี ฝุ่นและกา๊ ซพษิ ทีเ่ กดิ ขน้ึ อยา่ งเหมาะสม ควบคูก่ นั ดว้ ย

๑๙

ล ม เ กิ ด จ า ก ธ ร ร ม ช า ติ

ชว่ ยหมนุ เวยี นอากาศใหส้ ดชนื่ เย็นสบาย พลงั จากลมสามารถนามาผลติ กระแสไฟฟา้ ทดแทน
เชือ้ เพลงิ จากถา่ นหนิ และนา้ มนั จึงชว่ ยลดการปลอ่ ยกา๊ ซพษิ ได้

ทรพั ยากรธรรมชาตบิ นโลกของเรา
มีอย่อู ยา่ งจากดั และเหลอื นอ้ ยลงไปทกุ ที

เราควรคดิ สกั นดิ ก่อนใชพ้ ลงั งาน
เพื่อให้เกิดผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มนอ้ ยท่สี ดุ

โลกของเราจะไดส้ มบูรณ์
และสวยงามเชน่ นต้ี ลอดไป

“ ม า ร ว ม พ ลั ง ช่ ว ย โ ล ก ข อ ง เ ร า ด้ ว ย กั น น ะ ”

๒๐

ขอขอบคณุ ที่มา
เรือ่ งลม

ผแู้ ตง่ ครเู ชียร์
สานักพิมพ์แฮปปี้คดิ ส์ บริษัท แปลนฟอร์คิดส์ ปีทพ่ี มิ พ์ ๒๕๖๒ จานวน ๒๐ หน้า

สื่อฉบบั นีจ้ ดั ทาข้นึ เพือ่ การศึกษาเท่านั้น
เพอ่ื ใช้ในกจิ กรรมสง่ เสริมการอา่ นหนังสือ ๓ ภาษา
ในรายวชิ าภาษาไทย ระดับช้ันประถมศกึ ษาตอนต้น (ป.๒)

จัดทาโดย
สาระการเรียนรู้ภาษาไทย และงานห้องสมดุ ฝา่ ยการศกึ ษาประถมศึกษา

โรงเรยี นภูเกต็ ไทยหัวอาเซยี นวทิ ยา

Thank you !