วิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต๑
ก คำนำ เอกสารผลการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice ) พัฒนาทักษะการอ่าน ด้วยรูปแบบเพื่อนช่วยเพื่อน โดยมีรายละเอียดประกอบการพิจารณา ผลการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice ) ได้แก่ ความเป็นมา จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน กระบวนการ ผลการดำเนินการ ผลสัมฤทธิ์ ประโยชน์ที่ได้รับ ปัจจัยความสำเร็จ บทเรียนที่ได้รับ การเผยแพร่การได้รับการยอมรับ รางวัลที่ได้รับ โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย ขอขอบพระคุณคณะครู ผู้ปกครองคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องที่ให้ความร่วมมือและให้คำปรึกษาจนกระบวนการจัดการ พัฒนาทักษะการอ่าน ด้วยกิจกรรมกลุ่มของโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย ประสบความสำเร็จ บรรลุวัตถุ ประสงค์ตามที่ตั้งไว้ โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย
ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ สารบัญ 1.แนวคิด/ความเป็นมา 1 2.จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน 1 2.1 จุดประสงค์ 1 2.2 เป้าหมาย 2 3.กระบวนการ และขั้นตอนการดำเนินงาน 2 4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ 3 4.1 ผลที่เกิดตามจุดประสงค์ 3 4.2 ผลสัมฤทธิ์ของงาน 4 4.3 ประโยชน์ที่ได้รับ 4 5.ปัจจัยคามสำเร็จ 5 6.บทเรียนที่ได้รับ 5 7.การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ 5 7.1 การเผยแพร่ 5 7.2 การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ 6 ภาคผนวก
๑ วิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) ชื่อผลงาน พัฒนาทักษะการอ่าน ด้วยกระบวนการกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน ผู้นำเสนอผลงาน โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต ๑ โทรศัพท์มือถือ ๐๘๕-๖๖๗๖๕๖๗ e-mail : [email protected] ๑. แนวคิด/ความเป็นมา ในสังคมปัจจุบันจะเห็นได้ว่าการอ่านมีความสำคัญและจำเป็นในการดำเนินชีวิตของเรา เพราะเรามี ความจำเป็นที่ต้องใช้การอ่านตลอด ทั้งในเรื่องส่วนตัว หรือด้านการทำงานในแต่ละวัน ถ้าหากมีรากฐานการ อ่านที่ดีก็จะทำให้สื่อความหมายและสื่อภาษาจากสิ่งที่อ่านได้เร็วและเข้าใจมากขึ้น ดังนั้นจะเห็นได้จากการจัด การศึกษาภาคบังคับของประเทศไทย ซึ่งได้มุ่งเน้นให้ผู้เรียนทุกคนอ่านออก เขียนได้เป็นสิ่งแรก เพราะ ขั้นตอนต่อไปของการเรียนการสอนต้องใช้การอ่านเป็นพื้นฐาน ถ้านักเรียนอ่านไม่ได้ก็ไม่สามารถที่จะทำ กิจกรรมอย่างอื่นที่เกี่ยวข้องกับการเรียนการสอนได้ โดยเฉพาะการเรียนการสอนในปัจจุบัน เน้นให้นักเรียน ได้ปฏิบัติกิจกรรมหรือค้นคว้าด้วยตนเองมากขึ้น ดังนั้นการส่งเสริมการอ่านจึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญในการ พัฒนาผู้เรียนให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้เป็นอย่างยิ่ง อีกทั้งสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต ๑ มีนโยบายหลัก (Flagship Project) ๒ Flagship และมีจุดเน้นการดำเนินงาน ๓ ต้อง ประกอบด้วย ๑.อ่านเขียนต้องได้ ๒.ภาษาอังกฤษต้องดี ๓.ไอซีทีต้องเหนือชั้น โรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อยจึงได้ตระหนักถึงความสำคัญการอ่านออก เขียนได้และได้หา แนวทางการพัฒนาและแก้ไขปัญหาการอ่านออก เขียนได้เพื่อให้สอดคล้องและเป็นไปตามนโยบายสำคัญของ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต ๑ ดังนั้นโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย จึงได้ดำเนินจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการกลุ่มแบบ เพื่อนช่วยเพื่อน ได้แก่ กิจกรรมอ่านหนังสือให้เพื่อนฟัง กิจกรรมชวนเพื่อนอ่านหนังสือ เพื่อเป็นการปลูกฝัง นิสัยรักการอ่านให้กับนักเรียน อีกทั้งยังช่วยยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้สูงขึ้นอีกด้วย ๒. จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน ๒.๑ จุดประสงค์ ๒.๑.๑ เพื่อพัฒนานักเรียนให้อ่านออกตามมาตรฐานชั้นเรียน ๒.๑.๒ เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในกลุ่มสาระภาษาไทยของนักเรียนให้สูงขึ้น ๒.๑.๓ เพื่อยกระดับผลการประเมิน RT,NT ให้สูงกว่าระดับประเทศ ๒.๑.๔ เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่าน 1
๒ ๒.๒ เป้าหมาย ๒.๒.๑ เป้าหมายเชิงปริมาณ ๒.๒.๑.๑ นักเรียนโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อย ร้อยละ ๑๐๐ ได้รับการพัฒนาทักษะการ อ่านออกตามมาตรฐานชั้นเรียน ๒.๒.๒ เป้าหมายเชิงคุณภาพ ๒.๑.๑ นักเรียนอ่านออกตามมาตรฐานชั้นเรียน ๒.๑.๒ ยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในกลุ่มสาระภาษาไทยของนักเรียนเพิ่มสูงขึ้น ๒.๑.๓ ผลการประเมิน RT,NT สูงกว่าระดับประเทศ ๒.๑.๔ นักเรียนมีนิสัยรักการอ่าน ๓. กระบวนการ และขั้นตอนการดำเนินงาน ทิศนา แขมมณี (๒๕๕๐:๑๔๔) กล่าวว่า การจัดการเรียนการสอนโดยเน้นกระบวนการกลุ่ม คือ การ ดําเนินการเรียนการสอนที่ให้นักเรียนทํางานหรือกิจกรรมร่วมกันเป็นกลุ่ม พร้อมทั้งสอน ฝึก หรือแนะนําให้ นักเรียนเกิดการเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการทํางานกลุ่มที่ดีควบคู่ไปกับการช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ เนื้อหาสาระตามวัตถุประสงค์ ฤกษ์ชัย คุณูปการ (๒๕๓๙:๑๘๓) กล่าวว่า กระบวนการกลุ่มเป็นรูปแบบการเรียนการสอน ที่ครูทํา หน้าที่เป็นผู้จัดกิจกรรมต่างๆ ให้นักเรียนได้ทํากิจกรรมร่วมกันเป็นกลุ่มย่อย โดยมีวัตถุประสงค์ให้ทุกคนได้ เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง หรือเรียนรู้จากการทํากิจกรรมด้วยตนเอง และนําความรู้ไปเสริมสร้างความสัมพันธ์ และปรับปรุงการทํางานกลุ่มให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ดังนั้นโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อยจึงได้ออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนแบบกระบวนการกลุ่มแบบ เพื่อนช่วยเพื่อน ตามแผนผัง (Flowchart) ดังนี้ คัดกรอง/แบ่งกลุ่ม นักเรียน วางแผน/กำหนด กิจกรรมรายกลุ่ม ที่คัดกรอง ดำเนินการแก้ปัญหา และพัฒนาการอ่าน ภาษาไทย ประเมินผลการ อ่านของนักเรียน พัฒนาแก้ไข/ปรับปรุง รวบรวมสรุปผล 2
๓ ขั้นการวางแผน (P:Plan) เป็นขั้นตอนการวางแผนดำเนินกิจกรรมพัฒนาการอ่านด้วยกิจกรรมกลุ่ม โดยจัดประชุมคณะครูบุคลากร วิเคราะห์สภาพปัญหา กำหนดผู้รับผิดชอบกิจกรรม เครื่องมือ เกณฑ์การวัดผล ประเมินผล ขั้นดำเนินงาน (D:Do) ดำเนินการพัฒนาการอ่าน ตามกิจกรรมตามที่กำหนดตลอดปีการศึกษา ๑. คัดกรองนักเรียนและแบ่งกลุ่มนักเรียน ๑.๑ ประเมินทักษะการอ่านการเขียนของนักเรียนเป็นรายบุคคล ได้แก่ อ่านคำ พื้นฐานที่ครูกำหนด อ่านข้อความ/นิทานสั้น ๆ ๑.๒ แบ่งกลุ่มนักเรียนตามผลการคัดกรอง ๒. กำหนดกิจกรรมพัฒนารายกลุ่ม เป็นการกำหนดวิธีการและนวัตกรรมที่เหมาะสมกับ นักเรียนแต่ละกลุ่ม เพื่อฝึกทักษะการอ่านของนักเรียนให้เหมาะสมมากขึ้น ขั้นติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผล (C:Check) ประเมินผลการอ่านของนักเรียน เพื่อดูพัฒนาการการ อ่านของนักเรียน รวบรวมสรุปผลข้อมูลเพื่อสรุปผลการดำเนินกิจกรรมประสบผลสำเร็จบรรลุเป้าหมายมากน้อย เพียงใด ขั้นพัฒนา แก้ไข / ปรับปรุง (A:Action) นำผลการประเมินมาปรับปรุงแก้ไข โดยตรวจสอบ กิจกรรมที่ควรปรับปรุง และพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น ได้แก่ ปรับวิธีการที่ให้พ่อแม่ช่วยเหลือการเรียนของลูก / จัดให้มี กิจกรรมพี่ช่วยน้องในปีต่อไป ฯลฯ ๔. ผลการดำเนินงาน/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ ๔.๑ ผลที่เกิดตามจุดประสงค์ ๔.๑.๑ นักเรียนอ่านออกตามาตรฐานชั้นเรียน ๔.๑.๒ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในกลุ่มสาระภาษาไทยของนักเรียนสูงขึ้น ๔.๑.๓ ผลการประเมิน RT,NT สูงกว่าระดับประเทศ ๔.๑.๔ นักเรียนมีนิสัยรักการอ่าน ข้อมูลลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระดับสถานศึกษา แสดงร้อยละนักเรียนที่ได้ผลการเรียนระดับ ๓ ขึ้นไปใน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ปีการศึกษา ๒๕๖๔-๒๕๖๕ ปีการศึกษา ร้อยละนักเรียนที่ได้ผลการเรียน ระดับ ๓ ขึ้นไป เฉลี่ยคิดเป็น ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ร้อยละ ๒๕๖๔ ๘๓.๓๓ ๗๗.๗๘ ๗๖.๔๗ ๗๑.๔๓ ๖๑.๕๔ ๗๐ ๗๓.๕๓ ๒๕๖๕ ๘๑.๘๒ ๘๑.๘๒ ๑๐๐ ๘๔.๒๑ ๗๑.๔๓ ๖๖.๖๗ ๘๑.๔๓ 3
๔ ผลการประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียน (RT) ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ เปรียบเทียบกับระดับต่างๆ ระดับ ร้อยละของผลการประเมินความสามารถด้านการอ่าน การอ่านออกเสียง การอ่านรู้เรื่อง รวม ๒ สมรรถนะ ระดับโรงเรียน ๘๒.๐๐ ๘๑.๔๕ ๘๑.๗๒ ระดับเขตพื้นที่ ๗๗.๘๘ ๗๗.๔๒ ๗๗.๖๕ ระดับประเทศ ๗๗.๓๘ ๗๗.๑๙ ๗๗.๒๘ ผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน (NT) ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ เปรียบเทียบกับระดับต่างๆ ระดับ ร้อยละของผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน ภาษาไทย คณิตศาสตร์ รวมเฉลี่ย ๒ ด้าน ระดับโรงเรียน ๖๒.๔๐ ๕๗ ๕๙.๗๐ ระดับเขตพื้นที่ ๔๗.๕๐ ๓๙.๑๐ ๔๓.๓๐ ระดับประเทศ ๕๕.๘๖ ๔๙.๑๒ ๕๒.๕๐ ๔.๒ ผลสัมฤทธิ์ของงาน ๔.๒.๑ นักเรียนโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อยได้รับการพัฒนาการอ่านออก เขียนได้ ร้อยละ ๑๐๐ ๔.๒.๒ ผลสัมฤทธิ์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑-๖ ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ที่มี ผลการเรียนเฉลี่ยระดับ ๓ ขึ้นไป ปีการศึกษา ๒๕๖๕ สูงกว่าปีการศึกษา ๒๕๖๔ คิดเป็นร้อยละ ๗.๙๐ ๔.๒.๓ ผลการประเมิน RT รวม ๒ สมรรถนะสูงกว่าระดับประเทศ คิดเป็นร้อยละ ๔.๔๔ ๔.๒.๔ ผลการประเมิน NT รวม ๒ ด้านสูงกว่าระดับประเทศ คิดเป็นร้อยละ ๗.๒๐ ๔.๒.๕ นักเรียนโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อยมีนิสัยรักการอ่านมากขึ้น และมีความรักความ สามัคคีที่จะช่วยเพื่อนให้อ่านออกได้ ๔.๓ ประโยชน์ที่ได้รับ ๔.๓.๑ นักเรียนมีทักษะความสามารถด้านภาษาไทยสูงขึ้น สามารถฟัง พูด อ่าน เขียน คิด วิเคราะห์ และสรุปใจความสำคัญของภาษาไทยได้ดีขึ้น ๔.๓.๒ คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาด้านผู้เรียนมีคุณภาพสูงขึ้น ๔.๓.๓ เสริมสร้างความสามัคคี ความร่วมมือในหมู่คณะครูผู้บริหาร และผู้ปกครองนักเรียน ๔.๓.๔ โรงเรียนเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ที่ดีขึ้น ๔.๓.๕ โรงเรียนเป็นที่ยอมรับของชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการพัฒนาคุณภาพ นักเรียนมากยิ่งขึ้น 4
๕ ๕. ปัจจัยความสำเร็จ ๕.๑ บุคคลที่มีส่วนในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้ประสบผลสำเร็จ คือ ผู้บริหารโรงเรียนที่ ให้การสนับสนุนและส่งเสริม ครูผู้สอนทุกคนที่มีส่วนร่วมตลอดจนชุมชน ผู้ปกครองที่ให้ความร่วมมือในการจัด กิจกรรม ๕.๒ นักเรียนโรงเรียนบ้านเนินสวนอ้อยทุกคนที่เข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาทักษะการอ่าน ด้วย กระบวนการกลุ่มแบบเพื่อนช่วยเพื่อน ๖. บทเรียนที่ได้รับ ๖.๑ การดำเนินงานที่เป็นระบบจะส่งผลดีต่อการพัฒนาคุณภาพนักเรียนที่ยั่งยืน ๖.๒ การดำเนินกิจกรรมต้องอาศัยปัจจัยหลายประการที่สำคัญคือ ปัจจัยด้านบุคลากรในโรงเรียน ๖.๓ การดำเนินกิจกรรมที่บรรลุผลสำเร็จต้องอาศัยความร่วมมือของบุคลากรทุกฝ่าย ๖.๔ ผู้ปกครองนับเป็นเครือข่ายการพัฒนาที่สำคัญต่อการพัฒนาคุณภาพนักเรียน ๗. การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ ๗.๑ เผยแพร่ เผยแพร่ผ่านสื่อโซเซียลมีเดีย เช่น Facebook , Line , E-book 5
๖ ๗.๒ การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ ได้รับเกียรติบัตร มีผลการประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียน (RT ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ คะแนนเฉลี่ยรวม ๒ ด้านสูงกว่าระดับประเทศ และอยู่ในระดับ “ดีมาก” ได้รับเกียรติบัตร เด็กหญิงสุฐิตา เรืองสุขสุด สอบได้คะแนนเต็ม ๑๐๐ คะแนน ความสามารถด้าน การอ่านออกเสียงและการอ่านรู้เรื่อง ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑การประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียน (RT) ปีการศึกษา ๒๕๖๕ 6
๗ ได้รับเกียรติบัตร เด็กหญิงกนกพร สมบูรณ์สอบได้คะแนนเต็ม ๑๐๐ คะแนน ความสามารถด้านการ อ่านออกเสียงและการอ่านรู้เรื่อง ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ การประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียน (RT) ปีการศึกษา ๒๕๖๕ ได้รับเกียรติบัตร เป็นโรงเรียนที่มีผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน (NT) ปีการศึกษา๒๕๖๕ ชั้น ประถมศึกษาปีที่ ๓ คะแนนเฉลี่ยด้านภาษาไทย สูงกว่าระดับประเทศ 7
ภาคผนวก
คัดกรองนักเรียน
กิจกรรม อ่านหนังสือให้เพื่อนฟัง
กิจกรรม อ่านหนังสือให้เพื่อนฟัง
กิจกรรม ชวนเพื่อนอ่านหนังสือ
กิจกรรม ชวนเพื่อนอ่านหนังสือ
ฑฑ Reading Test : RT
คุณภาพผู้เรียน (NT)