อ่านจับใจความสำคัญ

ภาษาไทย ม. ๒

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ร้อยเรียงขบั ขาน

การอ่านเพ่ือจบั ใจความ

617

อ่านจบั ใจความ

บิดากับบุตรท้ังหลาย
ชายผหู้ น่ึงมีบุตรหลายคน บุตรน้นั ววิ าทกนั และกนั มิใคร่ขาด บิดาแกไ้ ข
วิวาทโดยคาตกั เตือนสัง่ สอนสกั เท่าใดบุตรกม็ ิฟัง อยมู่ าวนั หน่ึง บิดาจึงสั่งบุตร
ท้งั หลายใหไ้ ปหาไมเ้ รียวมดั มาใหก้ าหน่ึง คร้ันไดม้ าแลว้ จึงเรียกบุตรท้งั ปวงมา
ทีละคน ใหห้ กั กาไมเ้ รียวน้นั เป็นท่อนเลก็ ๆ บุตรท้งั ปวงตา่ งคนต่างหกั จนหมด
กาลงั กไ็ ม่สามารถที่จะหกั ออกได้ บิดาจึงแกก้ าออกเสีย แลว้ เอาไมเ้ รียวน้นั ทีละอนั
ส่งใหบ้ ุตรท้งั ปวงหกั กห็ กั ไดโ้ ดยง่าย บิดาจ่ึงวา่ กบั บุตรท้งั หลายวา่ ‘ลูกเอ๋ย ถา้ เจา้
เป็นใจเดียวกนั เขา้ กนั อดุ หนุนกนั และกนั เจา้ จะเหมือนไมท้ ้งั กาน้ี ศตั รูท้งั หลายจะ
ปองร้ายกไ็ ม่มีอนั ตรายอนั ใดได้ แต่ถา้ เจา้ จะตา่ งคนตา่ งแยกกนั กจ็ ะพลนั อนั ตราย

เหมือนไมเ้ รียวท้งั ปวงอนั เดียว ๆ น้ีฯ’

618

อ่านจับใจความ

๑บใ.หิดเปบ้า็ มนุตีบเรรสุต่ือารงมหอคัละคไารยีกคนั น บุตรมกั จะทะเลาะกนั จึงคิดอบุ าย

๒บิด. มาีตบัวุตลระครใดบ้าง
๓บใหิ.ดตบ้าใัวุตหลรบ้ะหคุตกั รรไทหมากัเ้ รอไียะมวไท้รค่ีมนทดัลี่ไรหะวอนมนั กอบยนั ่าุตบงรไุตหรรกั หไกัดไ้ ม่ได้ และ
๔เคป.น็นไเดรพ้าขลค้องัวคทรดิี่จสอะาะเมปไคั็นรคจเกีปากรราเอระง่ือปดง้อองงกกนันั อนัเพตรราาะยคไวดา้ มสามคั คี

619

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพื่อจับใจความ

การอ่านเพื่อจบั ใจความ
คือ การจบั ประเดน็ สาคญั ของเรื่องท่ีผูเ้ ขียน
ตอ้ งการนาเสนอมายงั ผอู้ ่าน โดยทว่ั ไปยอ่ หนา้
ทุกยอ่ หนา้ จะมีใจความสาคญั บางยอ่ หนา้ ไม่มี
ประโยคใจความสาคญั ผอู้ า่ นตอ้ งอ่านท้งั ยอ่ หนา้
น้นั แลว้ สรุปใจความสาคญั เอาเอง

620

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจบั ใจความ

หลกั การอ่านจับใจความ

อ่านเรื่องอย่างละเอียด จบั เร่ืองราวให้ได้ว่าเป็ นเร่ืองของอะไร

พจิ ารณาว่าแต่ละย่อหน้ามปี ระโยคใจความสาคญั หรือไม่

สรุปใจความสาคญั ของเร่ืองด้วยการเรียบเรียงความคดิ จากประโยคใจความสาคัญ

621

อ่านสรุปใจความ

๑. หนา้ ท่ีท่ีสาคญั ที่สุดของนกั เรียน คือ ต้งั ใจเรียนอยา่ งมีสมาธิ มีจิตใจจดจ่อตอ่ วชิ า
ที่เรียน เมื่ออยนู่ อกหอ้ งเรียนกค็ วรศึกษาคน้ ควา้ สิ่งที่ตอ้ งการรู้เพื่อเพิ่มพนู
สติปัญญาของตนใหก้ วา้ งขวาง ทนั โลก ทนั เหตกุ ารณ์ เพอ่ื เป็นพ้ืนฐานในการ
ประกอบอาชีพท่ีดีในอนาคต เป็นความหวงั ของพอ่ แม่ ครูอาจารย์ เป็นพลเมือง
ท่ีมีคุณภาพของประเทศ

หนา้ ท่ีท่ีสาคญั ที่สุดของนกั เรียน คือ ต้งั ใจเรียนหนงั สือ
รู้จกั คน้ ควา้ หาความรู้เพ่ิมเติม เพือ่ เป็นพ้นื ฐาน
ในการประกอบอาชีพในอนาคต

622

อ่านสรุปใจความ

๒. หนงั สือ คือ ประทีปแห่งความรู้ หนทางเขา้ สู่แหลง่ ความรู้เช่นน้ีคือ การอา่ น
ซ่ึงเป็นทกั ษะสาคญั ทกั ษะหน่ึงในส่ีแห่งทกั ษะการส่ือสาร ประกอบดว้ ย ทกั ษะ
การฟัง การพดู การอ่าน และการเขียน แตท่ กั ษะการอา่ นไม่ใช่สิ่งที่เกิดข้ึนเอง
ตามธรรมชาติ ไม่ใช่พรสวรรคท์ ่ีติดตวั มาต้งั แตเ่ กิด แตเ่ ป็นพรแสวงที่เกิดจากการ
สัง่ สอนและฝึ กฝนจนเกิดเป็นทกั ษะ และกลายเป็นนิสัยไปในข้นั สูงสุด
ขนาดวา่ ...ไม่อา่ นไม่ไดใ้ นวนั หน่ึง ๆ ...
หนงั สือเป็นแหลง่ ความรู้ ซ่ึงจะเขา้ สู่แหล่งความรู้ได้

ตอ้ งอาศยั ทกั ษะการอา่ น

623

อ่านสรุปใจความ

๓. เกิดมาเป็นคน หนงั สือเป็นตน้ วิชาหนาเจา้

ถา้ แมน้ ไม่รู้ อดสูอายเขา เพือ่ นฝงู เยาะเยา้ วา่ เง่าวา่ โง่

ลางคนเกิดมา ไม่รู้วชิ า เคอะอยจู่ นโต

ไปเป็นขา้ เขา เพราะเง่าเพราะโง่ บา้ งเป็นคนโซ เท่ียวขอกม็ ี

ถา้ รู้วชิ า ประเสริฐหนกั หนา ชูหนา้ ราศี

จะไปแห่งใด มีคนปรานี ยากไร้ไม่มี สวสั ดีมงคล

การเรียนหนงั สือจะทาใหช้ ีวิตเจริญรุ่งเรือง ซ่ึงตรงขา้ มกบั
การไม่เรียนหนงั สือ ชีวิตจะตกต่า

624

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพื่อจบั ใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

แผนผังความคิด
คือ รูปจาลองท่ีแสดงใหเ้ ห็นถึงความ
เช่ือมโยงของภาพความคิดท่ีเกิดข้ึนในใจ
และแสดงโครงสร้างของกระบวนการคิด
ต้งั แต่ตน้ จนจบ ช่วยใหม้ องเห็นภาพรวม
ของความคิดไดช้ ดั เจน

625

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ 626

๓.๑ การอ่านเพื่อจบั ใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคิดจากการอ่าน

๑. การจดั กลุ่มหรือแผนภาพกิ่ง
๒. ความคิดรวบยอด
๓. การจดั ลาดบั
๔. วงกลม
รูปแบบของแผนผังความคดิ

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพื่อจับใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

รูปแบบการเขียนแผนภาพความคิด

๑. การจัดกลุ่ม เป็นการนาเสนอขอ้ มูลจากการเขียนความคิดหลกั ไปสู่ความคิดรอง

หรือแผนภาพก่ิง ตามลาดบั แผนภาพน้ีเหมาะสาหรับแสดงคุณสมบตั ิ คุณลกั ษณะ
เปรียบเทียบ และช้ีความแตกตา่ ง

627

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจับใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

รูปแบบการเขียนแผนภาพความคิด
เป็นการนาเสนอขอ้ มูลจากความคิดหลกั ซ่ึงเขียนอยตู่ รงกลาง

๒. ความคดิ รวบยอด แลว้ ลากเสน้ แตกออกไปเป็นความคิดรอง แผนภาพน้ีเหมาะ
สาหรับการระดมความคิด การอธิบายคาจากดั ความ

628

๓. การอา่ นอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจบั ใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

รูปแบบการเขียนแผนภาพความคิด

๓. การจัดลาดับ เป็นการนาเสนอขอ้ มูลจากการเขียนความคิดหลกั แลว้ เสนอเหตุและ
ผลต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวขอ้ งตามลาดบั ก่อนหลงั แผนภาพน้ีเหมาะสาหรับ

กระบวนการ การลาดบั บนั ทึกเหตุการณ์ ที่มาท่ีไป เหตุและผล

629

๓. การอา่ นอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจับใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคิดจากการอ่าน

รูปแบบการเขียนแผนภาพความคิด
๔. วงกลม เป็นการนาเสนอขอ้ มูลท่ีแสดงลาดบั ข้นั ตอนต่อเน่ืองเป็นวงกลมหรือ
วฏั จกั รไม่แสดงจุดสิ้นสุดหรือจุดเร่ิมตน้ ที่แน่นอน

630

เร่ืองน่ารู้ รูปแบบการเขยี นแผนภาพความคดิ

แผนภาพความคิดมีหลายรูปแบบ มีรูปแบบอื่น ๆ ท่ีนกั เรียนควรรู้จกั เช่น
• แบบก้างปลา เหมาะสาหรับขอ้ มูลที่มีการวิเคราะหส์ าเหตหุ รือที่มาท่ีไป

ของส่ิงตา่ ง ๆ ที่เกิดข้ึน
• แบบเปรียบเทียบ เหมาะสาหรับขอ้ มูลที่มีการเปรียบเทียบท้งั สิ่งที่เหมือนกนั

และที่ต่างกนั หรือจดั กลุม่

631

เร่ืองน่ารู้ โทน่ี บูซาน

โทน่ี บูซาน (Tony Buzan) ชาวองั กฤษ เป็นผรู้ ิเริ่มการใชแ้ ผนภาพ
ความคิด และนายธญั ญา ผลอนนั ต์ เป็นผนู้ าแนวคิดวธิ ีการน้ีเขา้ มาเผยแพร่
ในประเทศไทย

โทน่ี บูซาน เป็นผนู้ าความรู้เร่ืองสมองมาปรับใชใ้ นการเรียนรู้โดย
ปรับจากการจดบนั ทึกที่จดดว้ ยดินสอเป็นบรรทดั มาใชค้ า ภาพ และสญั ลกั ษณ์
เชื่อมโยงกนั และแผเ่ ป็นรัศมีออกไปจากศูนยก์ ลางเหมือนการแตกแขนงของ
กิ่งไม้ ต่อมาจึงพบวา่ วิธีน้ีสามารถใชไ้ ดห้ ลากหลาย เช่น การสรุปบทเรียน
การนาเสนอ การจบั ประเดน็

632

๓. การอา่ นอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพื่อจบั ใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคิดจากการอ่าน

องคป์ ระกอบแผนภาพความคิด

ความคิดหลกั

ความคิดรอง ความคิดรอง

ความคิดยอ่ ย ความคิดยอ่ ย ความคิดยอ่ ย

633

๓. การอา่ นอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจับใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

วิธีการเขียนแผนภาพความคิด

๑. กาหนดความคิดหลกั
๒. นึกถึงส่ิงตา่ ง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ความคิดหลกั

๓. นาสิ่งต่าง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ความคิดหลกั มาจดั หมวดหมู่ เมื่อจดั ลาดบั ความคิด
แลว้ จึงนามาเขียนเป็นแผนภาพความคิด

634

๓. การอ่านอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพ่ือจบั ใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคิดจากการอ่าน

ตวั อยา่ งแผนภาพความคิดเรื่อง น้า

อุทกภยั โทษ น้า สถานะ นา้ แขง็ (ของแข็ง)
แหล่งเพาะเชื้อโรค ของเหลว
ประโยชน์
ซักล้าง ไอนา้ (ก๊าซ)
ด่ืมกนิ ทาประมง เพาะปลกู

635

๓. การอา่ นอยา่ งมีวจิ ารณญาณ

๓.๑ การอ่านเพื่อจับใจความ

การเขยี นแผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

ประโยชนจ์ ากการเขียนแผนภาพความคิด

๑. ช่วยทาใหส้ มองท้งั สองขา้ ง ท้งั ขา้ งซา้ ยและขา้ งขวาไดใ้ ชง้ านอยา่ งมีประสิทธิภาพ

๒. ช่วยใหก้ ารเขียนขอ้ มูลที่ซบั ซอ้ นเกิดความรวดเร็วข้ึน อีกท้งั ยงั มองภาพรวมและ
รายละเอียดของเร่ืองน้นั ๆ ไดช้ ดั เจน

๓. ช่วยใหน้ ึกถึงขอ้ มูลต่าง ๆ ไดร้ วดเร็วข้ึน เพราะการคิดเป็นระบบเช่นน้ี จะทาใหจ้ า

ภาพขอ้ มูลไดท้ ้งั โค.ร.ง.ส.ร.้า.ง.......................
636

บูรณาการอาเซียน

นกั เรียนเลือกอา่ นประวตั ิการก่อต้งั ประชาคมอาเซียน
แลว้ เขียนเป็นแผนผงั ความคิด

637

ฝึ กเขยี นแผนผงั ความคดิ

ครูแจกบทความให้นักเรียนทุกกลุ่ม ให้เขยี นแผนผงั
ความคิดสรุปความจากเร่ืองที่อ่าน

638

สรุปความรู้

การอ่านเพื่อจบั ใจความและการเขยี น
แผนผงั ความคดิ จากการอ่าน

การอ่านเพื่อ การเขียนแผนผงั
จบั ใจความ ความคดิ จากการอ่าน

อา่ นเรื่องใหล้ ะเอยี ด รูปแบบการเขียน องคป์ ระกอบ วธิ ีการเขียน
จบั ประเดน็ ใหไ้ ด้ แผนภาพความคิด แผนภาพความคิด แผนภาพความคิด

พิจารณาใจความสาคญั • การจดั กลุ่มหรือ • ความคิดหลกั • กาหนดความคิดหลกั
แตล่ ะยอ่ หนา้ แผนภาพกิ่ง • ความคิดรอง • คิดถึงสิ่งท่ีเก่ียวขอ้ ง
• ความคิดรวบยอด • ความคิดยอ่ ย • จดั หมวดหมู่
เรียบเรียงใจความสาคญั • การจดั ลาดบั
แตล่ ะยอ่ หนา้ เป็นภาษา • วงกลม 639

ของตนเอง