คู่มือฐานการเรียนรู้ เรือนเพาะชำนาโน

คู่มอื ประจำฐานการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ชือ่ ฐานการเรียนรู้ “เรอื นเพาะชำนาโน”

ชื่อครทู ร่ี ับผิดชอบ
๑. นางนาถฤดี เวชกามา
2. นายอรรถพล บญุ ตะนัย
๓. นายชาตรี ชมเหิม
๔. นางสาวอริสรา แจ่มฉาย

ชอื่ ครวู ิทยากรประจำฐาน
๑. นางนาถฤดี เวชกามา
2. นายอรรถพล บญุ ตะนยั
๓. นายชาตรี ชมเหมิ
๔. นางสาวอรสิ รา แจม่ ฉาย

ชือ่ นักเรียนวทิ ยากรประจำฐาน
๑. เด็กหญงิ อัญชลี อ่มิ แสน
๒. เดก็ หญงิ วาสนา ทิปใจ
๓. เดก็ หญงิ ฐิตวิ รดา สกลุ วงษ์
๔. เดก็ หญงิ ชชั รยี ์ อบุ ลแย้ม
๕. เด็กหญิงศริ ภัสสร อ่อนสี

ทมี่ า/ความสำคญั
หลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง เปน็ ปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัวทรงมีพระราชดำรัสช้ีแนะ

แนวทางการดำเนินชีวติ แกพ่ สกนกิ รชาวไทยมาโดยตลอดรวมถงึ การพัฒนาและบริหารประเทศ ที่ตง้ั อยู่บน
พน้ื ฐานของ ทางสายกลาง คำนงึ ถึง ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล การสรา้ งภมู ิคุ้มกนั ทดี่ ใี นตัว ตลอดจนใช้
ความรู้ ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจ และการกระทำตา่ งๆ ใน
ชวี ิตประจำวัน ซ่ึงถอื เปน็ หลกั ในการใชช้ วี ติ ทด่ี ี และยงั ส่งผลทีด่ ตี ่อคุณภาพชวี ิตสำหรับผ้ทู ี่ปฏิบัติ ทางโรงเรยี น
ได้เห็นความสำคัญของการนำหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งมาใช้ จงึ สรา้ งฐานการเรียนรู้ “เรือนเพาะชำนาโน”
เพอื่ ใหบ้ ุคลากรทั้งภายในและภายนอก ได้ตระหนกั ถงึ ความพอดี พอประมาณ จากการปลูกพืชผกั สวนครัว นำ
ผลผลติ มาใชใ้ นการประกอบอาหาร สรา้ งรายได้ และสร้างอาชีพ
วตั ถุประสงค์

๑. เพอ่ื ใชเ้ ป็นแหลง่ เรียนรู้ตามแนวโครงการพระราชดำริตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
๒. เพอ่ื ให้ผู้ทม่ี าศึกษามคี วามรู้ ความเข้าใจเกย่ี วกับการเพาะชำกล้าไม้ ในรปู แบบอยา่ งง่าย
๓. เพอ่ื ให้ผทู้ ่ีมาศึกษาไดใ้ ชท้ รัพยากรได้อย่างคมุ้ ค่า และเกิดประโยชน์อยา่ งสงู สุด
๔. เพ่ือให้ผู้ที่มาศึกษานำความรู้ไปตอ่ ยอดเกดิ แนวคิดสรา้ งสรรคห์ รือเปน็ อาชีพได้
ประโยชนท์ ไ่ี ดร้ บั
๑. เปน็ แหลง่ เรยี นรูต้ ามแนวโครงการพระราชดำริตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
๒. ผูท้ ม่ี าศกึ ษามีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการเพาะชำกล้าไม้ ในรปู แบบอย่างง่าย
๓. ผู้ทีม่ าศึกษาได้ใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่า และเกิดประโยชนอ์ ย่างสูงสดุ
๔. ผทู้ ่ีมาศกึ ษานำความร้ไู ปต่อยอดเกดิ แนวคดิ สร้างสรรค์หรือเปน็ อาชีพ

เป็นแหลง่ เรยี นรทู้ ผ่ี ู้ศึกษาไดเ้ ขา้ ศกึ ษาแบบครบวงจร ศกึ ษาทฤษฎี ฝึกคดิ ฝกึ ปฏิบตั ิ และนำความรู้ไป
ใช้ในชวี ติ ประจำวัน
วิธีใชฐ้ านการเรียนรู้

ชนั้ นำ วิทยากรกลา่ วทักทายผู้เขา้ ศึกษาฐานการเรยี นรู้ “เร่ือนเพาะชำนาโน” คำวา่ นาโน หมายถึง
ลกั ษณะของจำนวนท่เี ลก็ มาก ๆ เม่อื นำมารวมกบั เร่ืองเพาะชำ จงึ เกดิ คำใหม่วา่ เรือนเพาะชำนาโน กลา่ วคอื
เรือนเพาะชำท่ีมีขนาดเล็กแตเ่ ตม็ ไปดว้ ยระบบการจัดการส่ิงแวดลอ้ มอย่างคุ้มคา่ และเกิดประโยชน์อย่างสงู สดุ
ตอ่ จากนน้ั เกร่ินนำเรือนเพาะชำของเรามีอะไรบา้ งดังน้ี

1. การบริหารจดั การน้ำที่ใชใ้ นการรดน้ำด้วย จกั รยานปนั่ น้ำ
2. การหมกั ดนิ งา่ ย ๆ
3. การขยายพนั ธ์ุพชื ไม้ดอกไม้ประดับงา่ ย ๆ
4. การปลกู ผักสวนครัวงา่ ย ๆ
5. การปลกู และประโยชนข์ องสมนุ ไพรงา่ ย ๆ

ข้ันเรียนรู้
การบริหารจัดการน้ำที่ใช้ในการรดนำ้ ด้วย จักรยานป่ันน้ำ คือ เม่ือนกั เรยี นทำการลา้ งถงุ นม นำ้ ท่ีเกิด
จากการลา้ งถงุ นมกจ็ ะไหลผ่ า่ นท่อน้ำมาเก็บไว้ท่ีถงั ใต้ดนิ หลงั จากน้นั หากต้องการจะลดน้ำผักสมุนไพร
ต่าง ๆ กส็ ามารถปัน่ จกั ยานไดเ้ ลย โดยจกั ยานจะไปขบั เคลื่อนระบบปั้มนำ้ ใหส้ ูบนำ้ จากถังใตด้ ินส่งไปยังสปริง
เกอร์ที่อยู่บรเิ วรรอบเรือนเพาะชำ ทำให้สามารถรดน้ำผกั สมนุ ไพรดว้ ยการแค่เราป่ันจกั ยานหรือสามารถกกั
เก็บนำ้ ขน้ึ ไวใ้ นถังด้านบนได้เม่อื ถึงคราวจำเป็น โดยจะมวี าล์วท่เี ราสามารถเลอื กได้วา่ จะส่งนำ้ ไปยงั สปริงเกอร์
หรอื สง่ น้ำขึ้นไปยังถังกักเกบ็ น้ำ
การหมักดินงา่ ย ๆ การนำเอาเศษใบไมท้ ี่อยูภ่ ายในโรงเรยี น เศษหญา้ ในเรือเพาะชำมาทำหมกั โดย
การนำเอาปุ๋ยคอกใส่ผสมในใบไมแ้ ละเศษหญา้ จากนนั้ ใช้ EM เทให้ทั่วและสดุ ท้ายนำดนิ มากลบเพ่ือทำให้
จุลนิ ทรยี ไ์ ด้ย่อยสลายใบไม้และเศษหญ้าโดยระยะเวลาในการหมกั จะประมาณ 45-60 วนั ขึ้นอยกู่ ับปริมาณ
ของการยอ่ ยสลายในแตล่ ะคร้ัง
การขยายพันธพ์ุ ืชไมด้ อกไม้ประดบั ง่าย ๆ การขยายพนั ธแ์ บ่งออกได้ 2 ประเภทใหญ่ ๆคือ
1 การขยายพนั ธ์ุพชื แบบอาศัยเพศ คือการใชเ้ มลด็
2 การขยายพนั ธุ์พืชแบบไมอ่ าศัยเพศ คอื การใชส้ ว่ นต่าง ๆ ของพืชมาใช้ในการขยาย มีหลายวิธีเช่น
การตัดชำ การตอนก่งิ การตดิ ตา ฯลฯ แต่ในทนี่ ้ีเราจะยกตัวอยา่ งเร่ืองการขยายดว้ ยเมล็ด(การอนุบาลพชื ) การ
ตัดชำ และการแยกหน่อ
ในเรอื นเพาะชำนาโน จะมีเป็นการขยายพนั ธุแ์ บบไม่อาศยั เพศ เป็นสว่ นใหญ่ การปลูกผักสวนครวั งา่ ย
ๆ ในท่นี ้ผี ักสวนครัวท่ีเราได้ทำการเพาะปลกู จะเนน้ ผักที่อายสุ น้ั เก็บผลผลิตไดไ้ ว ดูแลง่าย ไม่ซับซ้อนยุ่งยาก
มากเกนิ ไป เชน่ ผักบงุ้ คะน้า ผกั กวางต้งุ สะระแน่ โหระพาแมงลกั พริก มะเขือ ฯลฯ พืชผักชนิดนี้ลว้ นแลว้
เปน็ ผักที่ปลกู ง่าย โตเร็วและไดเ้ ก็บผลผลิตไดไ้ ว การปลูกและประโยชน์ของสมนุ ไพร่ สำหรับในเรอื นเพาะชำ
นาโนของเราก็จะมีสมุนไพรท่ีปลูกง่าย ดแู ลรกั ษางา่ ยหลายชนิดดว้ ยกนั ผกั สวนครัวของเรากเ็ ป็นสมุนไพร หรอื
แมแ้ ต่ผกั ทเี่ รากินในชีวิตประจำวันกล็ ว้ นแลว้ มีสรรพคณุ และโทษ หากกินไมถ่ ูกวธิ หี รอื กินในปริมาณที่เยอะ
มากจนเกนิ ไป โดยสรรพคุณและโทษ ทางเราติดไว้ดา้ นหน้าของผกั และสมนุ ไพรน้ัน ๆ

ช้ันสรปุ ผล

1. วิทยากรและผูเ้ ข้าศึกษาฐานการเรยี นรูร้ ว่ มกนั สรปุ กิจกรรมด้วยการใช้คำถามสะทอ้ นความคดิ การ
เรยี นรู้ ด้วยคำถาม RCA

R-Reflect
๑) รสู้ ึกยงั ไงบ้างทีไ่ ดเ้ ขา้ มาเย่ียมชมเรอื นเพาะชำนาโนของเรา
๒) มพี ืชผกั หรอื กิจกรรมใดทีร่ ้สู กึ ชอบเป็นพิเศษหรอื ไม่

C-Connect
๑) เคยมคี วามรู้เก่ยี วกับ แนวคิดตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง (2-3-4) หรอื ไม่
อยา่ งไร
๒) การปลูกพชื ผักสมนุ ไพรมคี วามจำเปน็ ตอ่ ตวั เราหรือไม่ เพราะเหตใุ ด
๓) ถา้ หากว่าจำเป็น ควรศึกษาวิธกี ารปลกู และการดแู ลรกั ษาหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด
๔) แล้วคิดว่าหากเราปลูกพชื ผักสมุนไพรท่ีบ้าน ใครบ้างที่ไดร้ ับประโยชน์ อย่างไร

A-Apply
๑) สามารถนำไปประยุกตแ์ ละปรับใช้ในชีวิตประจำวันไดห้ รือไม่อย่างไร
2. ให้ผ้เู ข้าศกึ ษา “เรือนเพาะชำนาโน” สรุปความรใู้ น การเข้าฐานการเรยี นรลู้ งในกระดาษ

เอ ๔ (ผงั ความคิด/ ภาพวาด) ตามประเดน็ ดงั น้ี
- เราได้แนวคิดจาการเรียนรู้ในฐาน “เรือนเพาะชำนาโน”
- ประโยชนท์ ่ีไดร้ บั ในวนั นี้

สือ่ /อุปกรณ์
๑. ใบความรู้ เร่อื ง แนวคิดตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง (2-3-4)
2. กระดาษ A ๔

ผลผลติ /ชน้ิ งาน
๑. ผงั ความคิดประโยชน์ทไ่ี ดร้ ับจากฐาน เรือนเพาะชำนาโน (ผัง ความคดิ ภาพวาด)

การวัดและประเมินผล
๑. สงั เกตพฤติกรรมรายบคุ คล
๒. ประเมนิ ชิน้ งาน (เกณฑ์การประเมนิ ผังความคดิ )