หนังสืออ่านเพิ่มเติม ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากป

หนังสืออา่ นเพิ่มเตมิ ท้องถิ่น

ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรูปจากปลา

คานิยม

อำเภอดอยเต่ำมีคำขวัญท่ีกล่ำวไว้ว่ำ มะนำวลูกใหญ่ ลำไยเน้ือหนำ ดอยเก้ิงสูงสง่ำ
ชิมรสปลำดอยเต่ำ ซ่ึงในอดีตดอยเต่ำมีควำมอุดมสมบูรณ์ มีปลำท่ีชุกชุมในทะเลสำบดอยเต่ำ ซึ่ง
ทำให้ประชำชนท่ีอำศัยอยู่ทะเลสำบดอยเต่ำ มีอำชีพประมง ได้มีกำรแปรรูปผลิตภัณฑ์จำกปลำท่ี
หลำกหลำย และเปน็ สนิ ค้ำ OTOP ของอำเภอดอยเต่ำ

หนังสืออ่ำนเพ่ิมเติม ผลิตภัณฑ์แปรรูปปลำ ฉบับน้ี เป็นนวัตกรรมหน่ึงท่ีจะให้ผู้เรียนได้
เรียนรู้เรื่องรำวต่ำงๆของ ชนิดของปลำและ กำรแปรรูปปลำต่ำงๆ ขอชื่นพวกเรำทุกคน ท่ีได้
รวบรวมขอ้ มูล จำกปรำชญช์ ำวบ้ำนและภมู ปิ ัญญำทอ้ งถิน่ ในกำรแปรรูปจำกปลำ จึงเป็นหนังสือที่มี
คุณคำ่ ท่ีจะมีไวเ้ พื่อกำรศกึ ษำ คน้ ควำ้ ต่อไป

ว่ำท่รี อ้ ยตรีหญงิ เอือ้ มพร หำญสนำมยทุ ธ
ตำแหน่ง ครู วทิ ยฐำนะ ครชู ำนำญกำรพเิ ศษ

ก

คานา

หนังสืออ่ำนเพิ่มเติมเล่มนี้มีเน้ือหำเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์แปรรูปจำกปลำ ซึ่งมีรำยละเอียด
ประกอบด้วย ควำมหมำยของกำรแปรรูป ผลิตภัณฑ์แปรรูปจำกปลำ ปลำแห้ง วิธีกำรทำปลำแห้ง
และร้ำนคำ้ ที่ขำยผลิตภณั ฑ์แปรรูปจำกปลำ จัดทำขึ้นเพื่อผู้ท่ีสนใจที่จะศึกษำเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์แปร
รูปท่ีมำจำกปลำ ผู้จัดทำได้ทำกำรสัมภำษณ์และรวบรวมข้อมูลจำกคนในท้องถ่ินที่มีควำมรู้ในเรื่อง
กำรแปรรูปปลำ เพอ่ื นำมำทำหนงั สอื อำ่ นเพมิ่ เติมเลม่ น้ี

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่ำงย่ิงว่ำจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจศึกษำหรือค้นคว้ำเก่ียวกับเรื่องน้ีไม่
มำกกน็ ้อย หำกมีขอ้ ผิดพลำดประกำรใดทำงผจู้ ดั ทำต้องขออภัยมำ ณ ท่นี ้ีด้วย

คณะผจู้ ดั ทำ

ข

สารบัญ หนำ้
ก
เรือ่ ง ข
คำนิยม ค
คำนำ ง
สำรบญั 1
สำรบัญภำพประกอบ 2
กำรแปรรปู 4
ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู จำกปลำของอำเภอดอยเต่ำ 5
ปลำแหง้ 8
วธิ ีกำรทำปลำแหง้ 10
ร้ำนทขี่ ำยผลิตภัณฑ์แปรรูปจำกปลำ 11
ผูใ้ ห้ข้อมูล
ประวัติผ้จู ดั ทำ

ค

สารบัญภาพประกอบ หนำ้
1
ภำพท่ี 1 ปลำกรอบแกะกำ้ ง 1
ภำพท่ี 2 ปลำนิลยำ่ ง 2
ภำพท่ี 3 ปลำวงดอยเตำ่ 2
ภำพที่ 4 ปลำสวำยยำ่ ง 3
ภำพที่ 5 ปลำป่น 3
ภำพท่ี 6 ปลำกรอบ 4
ภำพที่ 7 ปลำนิลยำ่ งท่ีวำงขำยบนถำด 4
ภำพที่ 8 ปลำวงอบแห้งพลงั งำนแสงอำทิตย์ 5
ภำพที่ 9 กำรขอดเกล็ดปลำ 5
ภำพท่ี 10 กำรผำ่ ทอ้ งปลำ 6
ภำพที่ 11 กำรนำเคร่ืองในปลำออก 6
ภำพท่ี 12 กำรทำควำมสะอำด 7
ภำพที่ 13 กำรนำปลำไปตำกแดด 7
ภำพที่ 14 กำรย่ำงปลำในเตำย่ำง 8
ภำพที่ 15 รำ้ น ปำ้ นำกะยำยเปง็ ตลำดบำ้ นแปลง 5 8
ภำพที่ 16 ร้ำนน้องเอ ตลำดบ้ำนแปลง 5 9
ภำพที่ 17 ร้ำนพีน่ ้อย ตลำดบ้ำนแปลง 5 9
ภำพที่ 18 ร้ำนป้ำสุพิม ตลำดบำ้ นแปลง 5 10
ภำพที่ 19 กำรสมั ภำษณค์ นในทอ้ งถิน่

ง

การแปรรูป

หมำยถงึ กำรเกบ็ รักษำอำหำรทำให้อำหำรอยู่ได้นำนโดยไม่บูดเสีย และผลของกำรถนอม
อำหำรจะชว่ ยยืดอำยอุ ำหำร กำรเปล่ียนแปลงทัง้ ในดำ้ นสี กล่ิน รส เนื้อ สัมผัส และยังคงคุณค่ำทำง
โภชนำกำรของอำหำรไว้ กำรถนอมอำหำรเป็นกระบวนกำรของกำรแปรรูป ด้วยวิธีหลำยอย่ำง เช่น
กำรดอง กำรแชอ่ มิ่ กำรตำกแหง้ และกำรเชอื่ ม เปน็ ต้น

ซ่ึงน้ีจะเป็นกำรแปรรูปจำกปลำของอำเภอดอยเต่ำ ปลำท่ีจะนำมำแปรรูปนั้นได้มำจำก
ทะเลสำบดอยเตำ่ เปน็ ส่วนใหญ่ ในอำเภอดอยเต่ำมีผลติ ภณั ฑห์ ลำกหลำยทีไ่ ด้มำจำกกำรแปรรูปปลำ
เชน่ ปลำกรอบแกะกำ้ ง ปลำนลิ ย่ำง ปลำสวำยยำ่ ง เปน็ ต้น

ภำพท่ี 1 ปลำกรอบแกะก้ำง
ที่มำ : ยุพำพร มอนเต๋. 2565

ภำพที่ 2 ปลำนลิ ยำ่ ง
ท่ีมำ : ยุพำพร มอนเต.๋ 2565

1

ผลติ ภัณฑแ์ ปรรูปจากปลาของอาเภอดอยเตา่

ภำพที่ 3 ปลำวงดอยเต่ำ
ทมี่ ำ : เกวลิน อัญรนิ ทร์. 2565

ภำพที่ 4 ปลำสวำยยำ่ ง
ทีม่ ำ : เกวลนิ อัญรินทร์. 2565

2

ผลติ ภัณฑแ์ ปรรูปจากปลาของอาเภอดอยเตา่

ภำพท่ี 5 ปลำปน่
ท่มี ำ : เกวลิน อัญรนิ ทร.์ 2565

ภำพที่ 6 ปลำกรอบ
ทม่ี ำ : เกวลิน อัญรินทร์. 2565

3

ปลาแหง้

ปลำแหง้ เป็นกำรถนอมอำหำรอย่ำงหน่ึง กำรถนอมอำหำรเปน็ ภูมปิ ัญญำชำวบ้ำนทม่ี ีมำ
นำนเพ่อื ทจี่ ะสำมำรถเก็บอำหำรไดน้ ำนข้ึน โดยท่ีไมจ่ ำเปน็ ทจี่ ะต้องนำไปใส่ตูเ้ ยน็ เนื่องจำกสมยั ก่อน
ชำวบำ้ นไม่ได้มตี เู้ ย็นประจำบ้ำนกันทุกบำ้ น ปลำแห้งสำมำรถนำไปประกอบอำหำรได้หลำกหลำย
เชน่ ยำปลำแห้ง แกงเลยี ง ต้มโคลงปลำแหง้ ฯลฯ

ภำพที่ 7 ปลำนลิ ย่ำงทวี่ ำงขำยบนถำด
ที่มำ : ศศิประภำ สขุ ตั๋น. 2565

ภำพที่ 8 ปลำวงอบแห้งพลงั งำนแสงอำทิตย์
ทมี่ ำ : เบญจวรรณ เขียวเหมย. 2565
4

วธิ ีการทาปลาแหง้

1. ขอดเกลด็ ปลำ

ภำพที่ 9 กำรขอดเกล็ดปลำ
ท่ีมำ : ยุพำพร มอนเต.๋ 2565

2. ผ่ำทอ้ งปลำ ควำ้ นนำเครื่องในออกมำ

ภำพที่ 10 กำรผำ่ ท้องปลำ
ท่มี ำ : ยุพำพร มอนเต๋. 2565

5

วิธีการทาปลาแหง้

ภำพที่ 11 กำรนำเคร่อื งในปลำออก
ที่มำ : ยุพำพร มอนเต.๋ 2565

3. ลำ้ งทำควำมสะอำดปลำ

ภำพท่ี 12 กำรทำควำมสะอำด
ท่ีมำ : เบจวรรณ เขยี วเหมย. 2565

6

วิธีการทาปลาแหง้

4. นำปลำไปตำกแดด (ถำ้ แดดแรงใช้เวลำประมำณ 1 วัน แต่ถ้ำแดดไมแ่ รงใชเ้ วลำ 2 วนั )

ภำพที่ 13 กำรนำปลำไปตำกแดด
ที่มำ : ศศปิ ระภำ สุขตน๋ั . 2565
5. เมื่อตำกแดดเสร็จแล้ว ใหน้ ำปลำเข้ำเตำย่ำง

ภำพที่ 14 กำรยำ่ งปลำในเตำย่ำง
ท่มี ำ : ศศปิ ระภำ สุขตนั๋ . 2565

7

ร้านท่ีขายผลติ ภณั ฑแ์ ปรรูปจากปลา

ภำพท่ี 15 รำ้ น ป้ำนำกะยำยเป็ง ตลำดบ้ำนแปลง 5
ท่มี ำ : ศศิประภำ สุขตนั๋ . 2565

ภำพที่ 16 ร้ำนน้องเอ ตลำดบ้ำนแปลง 5
ที่มำ : ศศปิ ระภำ สุขตั๋น. 2565
8

ร้านทข่ี ายผลติ ภณั ฑแ์ ปรรูปจากปลา

ภำพท่ี 17 ร้ำนพ่ีน้อย ตลำดบ้ำนแปลง 5
ทมี่ ำ : เบจวรรณ เขยี วเหมย. 2565

ภำพท่ี 18 ร้ำนป้ำสพุ ิม ตลำดบ้ำนแปลง 5
ทมี่ ำ : เบจวรรณ เขียวเหมย. 2565
9

ผู้ใหข้ ้อมูล

นำยทวีศักดิ์ สิทธเิ กษร อำยุ 75 ปี บำ้ นเลขท่ี 6 หมู่ 3 ตำบลทำ่ เด่อื อำเภอดอยเตำ่ จังหวดั เชียงใหม่

ภำพท่ี 19 กำรสัมภำษณค์ นในท้องถ่นิ
ทม่ี ำ : เบจวรรณ เขยี วเหมย. 2565

10

ประวัตผิ ูจ้ ัดทา

ชอื่ -สกลุ นำงสำวเกวลนิ อัญรนิ ทร์
วฒุ กิ ำรศึกษำ ประถมศกึ ษำ โรงเรียนบ้ำนแปลง 5

มัธยมศกึ ษำตอนตน้ โรงเรียนดอยเต่ำวิทยำคม
มธั ยมศกึ ษำตอนปลำย(กำลงั ศกึ ษำอย)ู่ โรงเรยี นดอยเตำ่ วิทยำคม

ชอ่ื -สกลุ นำงสำวยพุ ำพร มอนเต๋
วฒุ กิ ำรศึกษำ ประถมศึกษำ โรงเรยี นชมุ ชนศนู ย์อพยพแปลง 4

มธั ยมศกึ ษำตอนต้น โรงเรยี นดอยเต่ำวทิ ยำคม
มัธยมศึกษำตอนปลำย(กำลงั ศกึ ษำอย)ู่ โรงเรียนดอยเตำ่ วิทยำคม

ชอื่ -สกลุ นำงสำวศศิประภำ สุขตัน๋
วฒุ กิ ำรศึกษำ ประถมศกึ ษำ โรงเรียนชุมชนศนู ย์อพยพแปลง 4

มัธยมศึกษำตอนต้น โรงเรียนดอยเต่ำวิทยำคม
มธั ยมศึกษำตอนปลำย(กำลังศกึ ษำอย)ู่ โรงเรยี นดอยเตำ่ วิทยำคม

ชอ่ื -สกลุ นำงสำวเบญจวรรณ เขียวเหมย
วฒุ กิ ำรศึกษำ ประถมศกึ ษำ โรงเรียนบำ้ นโปงทุ่ง

มัธยมศกึ ษำตอนตน้ โรงเรียนบำ้ นโปง
มัธยมศกึ ษำตอนปลำย(กำลงั ศกึ ษำอยู)่ โรงเรียนดอยเต่ำวิทยำคม

11