เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

จัดทำโดย

นายณรรศ เกิดมณี เลขที่ 8 ม. 5/9
เลขที่ 11 ม. 5/9

นายธีธัต พิทักษ์ เลขที่ 17 ม. 5/9
เลขที่ 25 ม. 5/9
นายปุญญพัฒน์ บุญญานุกูล เลขที่ 27 ม.5/9
นายสิรวิชญ์ แสงมณี
นายเอกราช ปิยะเดช

รายวิชา ท 32207 วรรณคดีมรดก
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564
โรงเรียนเบญจมราชูทิศ จังหวัดนครศรีธรรมราช

เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




จัดทำโดย

นายณรรศ เกิดมณี เลขที่ 8 ม. 5/9
นายธีธัต พิทักษ์ เลขที่ 11 ม. 5/9
เลขที่ 17 ม. 5/9

นายปุญญพัฒน์ บุญญานุกูล เลขที่ 25 ม. 5/9
เลขที่ 27 ม.5/9
นายสิรวิชญ์ แสงมณี
นายเอกราช ปิยะเดช

รายวิชา ท 32207 วรรณคดีมรดก
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564
โรงเรียนเบญจมราชูทิศ จังหวัดนครศรีธรรมราช

คำนำ

เอกสารเรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณชุดนี้ เป็นส่วนหนึ่งของวิชา
วรรณคดีมรดก รหัสวิชา ท 32207 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 การจัดทำเอกสารชุดนี้
มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาเรียนรู้ ซึ่งเนื้อหาประกอบด้วย เนื้อเรื่องย่อ คำศัพท์ และ
ลักษณะของตัวละคร

การจัดทำเอกสารชุดนี้ สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี คณะผู้จัดทำขอขอบพระคุณ
คุณครูสาวิตรี ทองจำรัส ที่ได้ให้คำแนะนำในการจัดทำรูปแบบเอกสาร การเรียบ
เรียงเนื้อหา ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า เอกสารชุดนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจ
หากมีข้อผิดพลาดประการใดขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย

คณะผู้จัดทำ
27 พฤศจิกายน 2564

สารบัญ หน้า
1
เรื่อง 9
เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ
คำศัพท์ยาก 18
วิเคราะห์ตัวละคร 19
20
1. ทศกัณฐ์ 21
2. พระราม 22
3. กุมภกรรณ 23
4. พระลักษณ์ 24
5. นางสีดา 25
6. พิเภก 26
7. หนุมาน 27
8. สุครีพ
9. องคต

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

ภายหลังที่ทศกัณฐ์ได้รับทราบรายงานเรื่องพญาไมยราพ ถูกหนุมาน
ฆ่าตายแล้ว ทศกัณฐ์จึงมองหาตัวผู้ที่สมควรเป็นแม่ทัพใหญ่ และเห็นว่าผู้ที่
เหมาะสมที่สุดคือ กุมภกรรณน้องชายของตน ฝ่าย กุมภกรรณ น้องชาย
ทศกัณฐ์ ซึ่งเป็นผู้มีทศพิธราชธรรม เมื่อทศกัณฐ์ เรียกมาปรึกษาว่าจะให้กุมภ
กรรณไปรบกับพระราม เพราะมีหอกโมกขศักดิ์ กุมภกรรณทูลว่า
ต้นเหตุแห่งสงครามนั้นเกิดจากนำนางสีดามาหากคืนไป สงครามก็จะสงบ ทศ
กัณฐ์ โกรธกุมภกรรณจึงจำใจต้องยกทัพไปรบกับพระราม พระรามให้พิเภกไป
เจรจาให้กุมภกรรณยกทัพกลับไป กุมภกรรณไม่เชื่อว่าพระรามเป็นพระ
นารายณ์อวตาร พิเภกจึงกลับมาทูลพระราม พระรามให้องคตไปเจรจากับ
กุมภกรรณอีก แต่ไม่ได้ผล

1

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

พระรามจึงให้สุครีพออกไปรบ กุมภกรรณจึงออกอุบายให้สุครีพไป

ถอนต้นรังใหญ่ที่อุดรทวีป จนหมดแรง เมื่อสุครีพถอนต้นรังมา ก็ได้กลับมา

รบกับกุมภกรรณต่อ จึงเสียทีถูกกุมภกรรณจับได้พากลับไปลงกา พระรามรู้

ข่าวจึงให้หนุมานไปช่วย กุมภกรรณแพ้หนีกลับเข้าเมือง การที่สุครีพ

เสียรู้จนเสียทีแก่ กุมภกรรณ ทำให้พระรามโกรธมาก แต่ด้วยมีความดีความ

ชอบมาก่อน จึงยกโทษให้พร้อมทั้งชมเชยหนุมาน

2

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

ฝ่ายทศกัณฐ์ รู้ว่ากุมภกรรณแพ้ จึงปลอบโยนให้หาวิธีใหม่ กุมภกรรณ
ได้ขึ้นไปเอาหอกโมขศักดิ์ที่ชั้นพรหม กลับมาทำพิธีลับหอกที่ริมแม่น้ำสีทัน
ดร เชิงเขาพระสุเมรุ และให้เหล่าเสนายักษ์คอยเฝ้า ไม่ให้สิ่งเน่าเหม็นเข้ามา
ใกล้บริเวณโรงพิธี เพราะกุมภกรรณเกลียดความสกปรก หากเมื่อใด ลับหอก
คมทั้งสี่ด้าน ก็จะเป็นหอกที่มีฤทธิ์มากดังไฟกรด

3

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

พระรามเมื่อรู้ข่าว ก็ให้หนุมานแปลงเป็นหมาเน่าลอยน้ำ องคตแปลง
เป็นกา ไปทำลายพิธี กุมภกรรณลับหอกอยู่เห็นเข้าจึงเลิกลับหอก กลับเข้ากรุง
ลงกาไป ทศกัณฐ์ จึงว่า แม่น้ำสีทันดรนั้นอยู่ไกลจากเหล่ามนุษย์ และเป็นที่
อยู่ของพญานาค แต่มีหมาเน่าลอยน้ำมา น่าจะเป็นแผนของพิเภกที่บอก
พระรามให้มาล้างพิธี อย่างไรก็ตามหอกโมกขศักดิ์นั้นมีฤทธิ์มากอยู่แล้ว

4

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

ทศกัณฐ์จึงให้กุมภกรรณออกไปรบอีกครั้ง ส่วนพระรามให้พระลัก
ษมณ์ออกไปรบกับกุมภกรรณต้องหอกโมกขศักดิ์สลบไป สุครีพจึงให้นิลนนท์
ไปเชิญพระรามมาดู พระรามเสียใจมาก พิเภกทูลว่าพระลักษมณ์ยังไม่ตาย
แต่ที่ดึงหอก โมกขศักดิ์ไม่หลุดก็เพราะเป็นพรของพระพรหม ซึ่งมียาแก้ โดย
ต้องเอาต้นยาสังกรณี ตรีชวา ที่เขาสรรพยา กับน้ำที่ปัญจมหานที มาทาที่แผล
หอกก็จะหลุด และต้องไม่ให้พ้นคืนนี้ หากดวงอาทิตย์ขึ้นก็จะตาย

5

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

พระรามสั่งให้หนุมานไปหยุดรถพระอาทิตย์ไว้ แล้วรีบไปเก็บยา ฝ่าย
พระอาทิตย์เมื่อเห็นหนุมานมาหยุดรถก็โกรธ แต่เมื่อรู้เรื่องราวแล้วจึงบอกว่า
จะห้ามวิถีจักรราศีนั้นไม่ได้ เพียงจะหลบเดินรถเข้ากลีบเมฆให้ ส่วนหนุมานนั้น
จะต้องรีบไปเอายา และน้ำที่ปัญจมหานทีที่กรุงศรีอยุธยา เมื่อนำยาไปทาที่
แผล หอกจึงหลุดออก

6

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

ส่วนเสนายักษ์ที่คอยเฝ้าดูอยู่ เห็นพระลักษมณ์ฟื้ นขึ้น จึงไปทูลทศกัณฐ์
กุมภกรรณจึงว่า หากใครโดนหอก โมกขศักดิ์ยากที่จะรอดชีวิต แต่พิเภกคงแก้
กลให้ พระลักษมณ์ ควรหาวิธีทำลายทัพพระรามให้อดน้ำตาย แล้วได้ไปตั้ง
พิธีทดน้ำไม่ให้ไหลไปที่เขามรกต โดยเนรมิตกายใหญ่นอนทอดขวางแม่น้ำไว้
ฝ่ายเหล่าเสนาลิงเห็นน้ำในแม่น้ำแห้ง ไปทูลพระราม พิเภกบอกว่าเป็นเพราะ
กุมภกรรณไปตั้งพิธีทดน้ำ ครบเจ็ดวันไพร่พลลิงจะได้ อดน้ำตายหมด
พระรามให้หนุมานไปทำลายพิธีตามคำแนะนำของพิเภกได้สำเร็จ

7

เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

ต่อมาทศกัณฐ์ ได้ให้กุมภกรรณยกทัพมารบอีก แล้วให้ฆ่าพิเภก
เสียในคราวเดียวกัน พระรามออกไปรบกับกุมภกรรณ กุมภกรรณต้อง
ศรพรหมมาสตร์ตาย

8

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

ตรีทัพ ชื่อยักษ์ เป็นทหารเอกพระยาไมยราพ
เมฆนาศ ชื่อยักษ์ เป็นทหารเอกพระยาไมยราพ
ชาญ ชำนาญ รู้ ว่องไว คล่องแคล่ว
สมร การรบ การสงคราม
ไมราพณ์ ชื่อยักษ์ตนหนึ่ง ครองกรุงบาดาล
ฤทธิ อำนาจศักดิ์สิทธิ์ ความอัศจรรย์ ความสำเร็จ
รอน บั่น ตัด ทอน
วานร ลิง
บรรลัย ความตาย ความฉิบหาย ความย่อยยับไป
ไวยวิก ชื่อยักษ์ตนหนึ่ง อยู่เมืองบาดาล
บาดาล พื้นใต้ดิน นาคพิภพ
พิชัย ความชนะ
ลงกา ชื่อเมืองของทศกัณฐ์
ธานี เมือง จังหวัด
นิเวศน์ ที่อยู่ บ้าน วัง

9

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

สุริย์ พระอาทิตย์ ดวงตะวัน
ฉัน สว่าง กระจ่างแจ้ง
รังสี แสง แสงสว่าง
อสุรีย์ อมนุษย์เป็นศัตรูต่อเทวดา ยักษ์ มาร
รัตนา แก้ว เพชร พลอย เงิน ทอง
เศียร หัว กะโหลก ส่วนบน
เกล้า หัว
บังคมทูล ไหว้แล้วบอกข้อความ
ท้าว ผู้เป็นใหญ่
ยักษา พวกดุร้ายพวกหนึ่ง ไม่ใช่มนุษย์
สะกด ทำให้หลับ
ทัพ กองพลรบ
ท่วงที ท่าทาง ชั้นเชิง
องอาจ กล้าหาญ ผึ่งผาย สง่า
คำแหง แข็ง กล้า เข้ม
หนุมาน ชื่อพญาลิง สีกายขาว ( เป็นลูกพระพาย คือ ลม
กับนางสวาหะ เป็นทหารเอก พระราม )
ชิงชัย แย่งเอาความชนะกัน รบกัน
กระบี่ ลิง
ศรี มิ่ง ขวัญ ความงาม ความดี

10

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

ปิ่น จอม ยอด
มรกต แก้วสีเขียว
สิงขร จอม ยอด ยอดเขา
จร ไป เดินไป
บทมาลย์ เท้า
ทศเศียร ทศกัณฐ์ สิบศีรษะ
ปรีชา ความรอบรู้ ความหยั่งรู้ ความเฉลียวฉลาด
เพลิงกัลป์ ไฟกรด ไฟพิษ ไฟล้างโลก
สลด เศร้า ไม่สดชื่น
ระทด สลด เศร้าใจ สัน่ ไหว
ชลนา ( ชลนัยน์ ) น้ำตา
อาลัย การห่วงใย
อนิจจา ไม่เที่ยง ไม่ยั่งยืน ไม่คงที่
ทรลักษณ์ เป็นลักษณะ หรือ เครื่องหมายชั่ว
มาร
พิเภก ยักษ์
ชื่อพระยายักษ์ตนหนึ่ง เป็นโหรเอกของพระราม
ทรชน และเป็นน้องของทศกัณฐ์
กล คนชั่ว
ชีวา อุบาย การล่อลวง ชั้นเชิง
ชีวิต ความเป็นอยู่ ใจ ดวง วิญญาณ

11

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

ข้าศึก ศัตรู คูแ่ ข่งขัน ปรปักษ์ คนที่ปองร้าย
จอม ผู้เป็นใหญ่ ยอด
โยธา คนรบ ทหาร การสู้รบ สงคราม
ไพรี ผู้มีเวร ข้าศึก
ตรึก นึก นึกรำพันอยู่แต่ในใจ
กุมภกรรณ พญายักษ์ผู้มีหูเหมือนหม้อ เป็นน้องชายทศกัณฐ์
โมกขศักดิ์ ชื่อหอกของกุมภกรรณ ที่ได้รับมาจากพระพรหม
บรม อย่างยิ่ง ที่สุด
พรหมเมศร์ พระพรหมผู้เป็นใหญ่
เดช ความร้อน ไฟ อำนาจ
พล กำลัง แรง กองทัพ
รอนราญ รบ
ปัจจามิตร ข้าศึก ศัตรู
ภพไตร ภพสาม ( กามภพ รูปภพ อรูปภพตามไสยศาสตร์
ว่า สวรรค์ มนุษย์ บาดาล )
ไกร ใหญ่ยิ่ง กล้า มาก เก่ง
สระ ชำระ ฟอก ล้าง
สนาน การอาบน้ำ การชำระล้าง ( พิธีชำระกายของพราหมณ์ )
กายา ตัว ตน ร่างกาย
อลงกต
แต่งพร้อม งาม

12

คำแปลศัพท์

รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

จำรัส แจ่มแจ้ง รุ่งเรือง

เวหา ฟ้า อากาศ สวรรค์

ทวยหาญ หมู่กล้า พลรบ

พัสถาน เป็นสร้อยคำของสมบัติ

ศฤงคาร ความรัก สมบัติ

บริวาร คนผู้แวดล้อม ผู้รับใช้

บทศรี เท้า

ทศ สิบ

ธรรมา คุณความดี ความชอบ

อนุชา ผู้ที่เกิดทีหลัง หรือน้องชาย

องคท ชื่อลิงตนหนึ่ง ( เป็นลูกพญาพาลีกับนางมณโฑ )

อหังการ การถือว่าเรา การถือตัว การเย่อหยิ่ง

เสนา กองทหาร กองทัพ

สุครีพ เป็นพญาลิงตนหนึ่ง ( เป็นน้องพญาพาลีเป็น

ทหารเอกพระราม )

ฉัตร ร่ม กลด

สาหัส ฉุนเฉียว รุนแรง ดุร้าย

โยธี นักรบ ทหาร

โลกา แผ่นดิน

อัปรีย์ น่าเกลียด เลวทราม

13

คำแปลศัพท์

รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

จัญไร ชั่วร้าย เลวทราม

รณรงค์ สนามรบ

กริ้ว โกรธ เคือง

เพลิงกัลป์ ไฟประลัยกัลป์ ไฟล้างโลก

เหวย เว้ย โว้ย ( เป็นคำเยาะเย้ย )

พยัคฆา เสือโคร่ง

วิมาน ปราสาทหรือที่อยู่ของเทวดา

อสุรินทร์ จอมอสุร ( ใช้เรียกทศกัณฐ์ หรือ พยายักษ์ทั่วไป )

โสมนัสา ความสุขใจ

มโหธร แม่ทัพของทศกัณฐ์

สรรพ ทุกอย่าง ทั้งหมด

ศาสตรา ( ศัสตรา ) อาวุธมีคม หอก มีด

โรงคัล ห้องรับแขกหลวง

มหากาล ชื่อทหารของทศกัณฐ์

สรงชล การอาบน้ำ การรดน้ำ

เสาวคนธ์ เครื่องหอม ของหอม

สนับเพลา เครื่องสวมต้นขา หรือกางเกง

เก็จ แก้วประดับ

ผยอง เผ่นโผน ลำพอง

คช ช้าง ช้างพราย

14

คำแปลศัพท์

รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

รณ สงคราม รบ รบศึก

นาถา ผู้เป็นที่พึ่ง เป็นเจ้าเป็นใหญ่

พานร ลิง

เทวา เทวดา

ปราณี เอ็นดู เผื่อแผ่

สังหาร การทำลาย การล้างผลาญ

โมหันธ์ มืดมนด้วยควาหลง

ธาตรี แผ่นดิน โลก

อาสัญ ตาย สลบ สิ้นสติ

ตรี ( ตรีศูล ) สามง่าม

คทา ตะบอง

จักร อาวุธมีรูปเป็นวงกลม มีเปลวคมรอบตวั

ภุชงค์ งู นาค

อาสน์ ที่นั่ง

พนาดร ป่าสูง ป่าใหญ่

ปริศนา ข้อถาม คำถาม

ชีโฉด ผู้ถือบวชเป็นพระโง่เขลา ( ได้แก่พระราม )

ช้างงารี ช้างมีงายาว ( ได้แก่ทศกัณฐ์ )

ชายทรชน บุรุษที่เป็นคนชั่วเลวทราว ( ได้แก่พิเภกน้องทศกัณฐ์ )

จักรกฤษณ์ พระนารายณ์ทรงจักร

15

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

วิตถาร พิสดาร กว้างขวาง
โสฬส หมายถึง สิบหก ( หมายเอา พรหมโลกทั้งสิบหกชั้น )
สที ันดร ชื่อแม่น้ำแห่งหนึ่ง
กระบวน หมู่ พวก กอง
ธนูกำซาบ ลูกศรอาบยาพิษ
กฤช มีดสองคม รูปคดปลายแหลม
อาสัตย์ กลับกลอก ไม่ซื่อตรง
พรหมาสตร์ ชื่อศรพระรามซึ่งฆ่ากุมภกรรณตาย
ปถพี
อาชาไนย แผ่นดิน
คชสาร กำเนิดดี ตระกูลดี
ศรสิทธิ์ ช้างใหญ่
สุรเสียง ชื่อศรของกุมภกรรณ
ผาดแผด เสียงห้าว
ดุเหว่า เปล่งเสียงดังไม่ชัดเจน
นิทรา ชื่อนกชนิดหนึ่ง ตัวดำ
ทิวา การนอนหลับ
เข่น วัน
โรมรัน ทุบ ตี
เกรียง ต่อรบ รบพุ่งกัน
ใหญ่ ยิ่ง มาก

16

คำแปลศัพท์
รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ

คำศัพท์ คำแปล

บูรพทิศ ทิศข้างหน้า คือทิศตะวันออก
กระแสชล สายน้ำ
ทวาเรศ ประตู
กลศึก อุบายการรบ
นที แม่น้ำ
ขาน รับคำ เปล่งเสียงรับ
ลาญ แตกหัก ทำลาย
สิลา หิน ก้อนหิน
สามคาบ สามครั้ง สามหน
สรรพยาบรรพต ภูเขาที่มียาทั้งปวง
สังกรนี , ตรีชวา ชื่อยาสำหรับแก้หอกโมกขศักดิ์

17

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




พระราม



พระราม คือ พระนารายณ์อวตาร (แบ่งภาค) ลงมา ถือกำเนิดเป็นพระราชโอรส
ของท้าวทศรถ กับ นางเกาสุริยา เพื่อจะปราบทศกัณฐ์ พระรามมีพระอนุชาต่าง
พระมารดา ๓ พระองค์ คือ พระพรต พระลักษมณ์ และพระสัตรุต ซึ่งต่างก็มีความรัก
ใคร่กันอย่างมาก พระมเหสีของพระราม คือ นางสีดา พระรามมีกายสีเขียว สามารถ
ปรากฏร่างเป็นพระนารายณ์มีสี่กรได้ อาวุธประจำพระองค์ คือ ศรซึ่งเป็นอาวุธวิเศษ ที่
ได้ประทานมาจากพระอิศวร คือศรพรหมมาสตร์ มีความเก่งกล้า

18

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




กุมภกรรณ

กุมภกรรณ เป็นยักษ์มีกายสีเขียว มีหอกโมกขศักดิ์เป็นอาวุธ ได้ชื่อว่า

กุมภกรรณ (หูหม้อ) เพราะมีร่างกายใหญ่โตจนเอาหม้อใส่ไว้ในหูได้กุมภกรรณ เป็นน้อง

ร่วมมารดาของทศกัณฐ์ โดยเป็นพี่ของพิเภก เป็นผู้ที่ยึดถือจารีต ขนบ ธรรมเนียม

ประเพณีของราชสำนักอย่างเคร่งครัดและดำรงตนตามหลักทศพิธราชธรรม เป็นผู้ที่

รอบรู้หลักยุทธพิชัยการทำศึกสงคราม รอบรู้กลศึก และมีความเก่งกล้าสามารถในการ

ต่อสู้ เป็นพี่ที่รักน้องและห่วงใยน้อง เป็นน้องที่เคารพและเชื่อฟังพี่ชายคือ ทศกัณฐ์ หวัง

ดีกับพี่ชาย คอยตักเตือนพี่ชายเมื่อทำผิดศีลธรรม และรู้จักทดแทนพระคุณของพี่ชายถึง

แม้ตัวจะต้องตายก็ยอมสละได้

19

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




ทศกัณฐ์



ทศกัณฐ์ เป็นกษัตริย์แห่งกรุงลงกา นับว่าเป็นตัวเอกของเรื่องรามเกียรติ์ มีกายสีเขียว
มี ๑๐ พักตร์ ๒๐ กร ทรงมงกุฏชัย ลักษณะปากแสยะ ตาโพลง ทศกัณฐ์ เดิมเป็นยักษ์นนทก
กลับชาติมาเกิด เพื่อรบกับพระนารายณ์ ซึ่งอวตารมาเกิดเป็นมนุษย์ ไม่มีใครฆ่าให้ตายได้
เพราะทศกัณฐ์ถอดดวงใจ ใส่กล่องฝากไว้กับพระฤาษี ทศกัณฐ์มีนิสัยเจ้าชู้ มีชายาและนาง
สนมมากมาย แต่ถึงกระนั้นเมื่อรู้ว่านางสีดาเป็นหญิงที่มีความงดงามมาก แม้นางจะมีพระ
สวามีอยู่แล้ว ก็ยังลักพาตัวไป จึงเป็นสาเหตุให้ต้องทำศึกกับพระราม จนญาติมิตรล้มตายไป
เป็นจำนวนมาก และในที่สุดตนเองก็ถูกพระรามฆ่าตาย

20

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




นางสีดา



นางสีดา คือ พระลักษมี มเหสีอของพระนารายณ์ อวตารลงมาเกิด เพื่อเป็นคู่

ครองของพระราม ตามบัญชาของพระอิศวร นางสีดา เป็นพระธิดาของทศกัณฐ์ กับนา

งมณโฑ แต่เมื่อประสูติแล้ว พิเภกได้ทำนายว่า นางเป็นกาลกิณีแก่พระบิดาและบ้าน

เมือง ทศกัณฐ์จึงสั่งให้นำนางใส่ผอบลอยน้ำไป พระฤาษีชนกพบเข้า จึงเก็บไปเลี้ยงเป็น

ลูก โดยฝังดินฝากแม่พระธรณีไว้ เวลาผ่านไปถึง ๑๖ ปี พระฤาษีชนกเบื่อหน่ายการ

บำเพ็ญพรต คิดกลับไปครองกรุงมิถิลาเช่นเดิม จึงลาเพศพรหมจรรย์ไปขุดนางขึ้นมา

แล้วตั้งชื่อให้ว่า สีดา (แปลว่ารอยไถ) จากนั้นพานางพานางเข้าเมืองมิถิลา จัดพิธียกศร

คู่บ้าน คู่เมืองเพื่อเสี่ยงทายหาคู่ครองให้นางสีดา พระรามยกศรได้ จึงได้ อภิเษกสมรส

กับนางสีดา

21

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




พระลักษณ์



พระลักษมณ์ คือ พญาอนันตนาคราชที่ประทับของพระนารายณ์มาเกิด มีกายสี
ทอง เป็นพระโอรสของท้าวทศรถ กับนางสมุทรเทวี มีพระอนุชาร่วมพระมารดา คือ
พระสัตรุต พระลักษมณ์มีความจงรักภักดีต่อพระรามมาก เมื่อพระรามต้องออกเดินป่า
ถึง ๑๔ ปี พระลักษมณ์ก็ได้ติดตามไปด้วย และยังช่วยออกรบกับกองทัพของ
กรุงลงกา อย่างกล้าหาญ

22

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




พิเภก



พิเภก คือ เทพบุตรเวสสุญาณ จุติลงมาเกิดเพื่อช่วยพระรามปราบ

ทศกัณฐ์ มีกายสีเขียว เป็นน้องของทศกัณฐ์ มีความรู้ทางโหราศาสตร์อย่างยอดเยี่ยม

สามารถทำนายเหตุการณ์ล่วงหน้าได้อย่างแม่นยำ เมื่อทศกัณฐ์ลักพานางสีดามา พิเภก

ได้ทูลตักเตือน และแนะนำให้ส่งนางสีดาคืนไปทำให้ทศกัณฐ์โกรธมาก จนขับไล่พิเภก

ออกไปจากเมืองพิเภกจึงไปสวามิภักดิ์กับพระราม ให้คำแนะนำที่เป็นประโยชน์ จน

กระทั่งพระรามชนะสงคราม หลังจากเสร็จศึกแล้ว พระรามได้สถาปนาให้พิเภกเป็น

กษัตริย์ครองกรุงลงกา มีพระนามว่า ท้าวทศคีรีวงศ์

23

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




สุครีพ



สุครีพ เป็นลิงมีกายสีแดง เป็นลูกของพระอาทิตย์กับนางกาลอัจนา สุครีพมี
ศักดิ์เป็นน้าของหนุมาน เมื่อพระฤาษีโคดมรู้ความจริงจากนางสวาหะว่าสุครีพไม่ใช่
ลูกของตน แต่เป็นลูกชู้ จึงสาปให้กลาย เป็นลิงพร้อมกับพาลีผู้เป็นพี่ชาย ซึ่งเป็นลูก
ของพระอินทร์แล้วไล่ให้เข้าป่าไป ต่อมาสุครีพได้เป็นทหารเอกของพระราม ได้รับความ
ไว้วางพระทัยจากพระราม ให้เป็นผู้คุมกองทัพ ออกสู้รบกับกองทัพของ
กรุงลงกาอยู่เสมอ

24

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




หนุมาน



หนุมาน เป็นลิงเผือก (กายสีขาว) มีลักษณะพิเศษ คือมีเขี้ยวแก้วอยู่กลาง
เพดานปาก มีกุณฑลขนเพชร สามารถแผลงฤทธิ์ให้มีสี่หน้าแปดมือ แลหาวเป็นดาวเป็น
เดือนได้ ใช้ตรีเพชร (สามง่าม) เป็นอาวุธประจำตัว (จะใช้เมื่อรบกับยักษ์
ตัวสำคัญๆ) มีความเก่งกล้ามากสามารถแปลงกาย หายตัวได้ ทั้งยังอยู่ยงคงกระพัน แม้
ถูกอาวุธของศัตรูจนตาย เมื่อมีลมพัดมาก็จะฟื้ นขึ้นได้อีก เมื่อนางสวาหะถูกมารดาสาป
ให้ไปยืนตีนเดียว เหนี่ยวกินลม พระอิศวรจึงบัญชา ให้พระพายนำเทพอาวุธของ
พระองค์ไปซัดเข้าปากของนาง นางจึงตั้งครรภ์และคลอดบุตรเป็นลิงเผือก เหาะออกมา
จากปาก ได้ชื่อว่าหนุมาน หนุมาน จึงถือว่าพระพายเป็นพ่อของตน หนุมานได้ถวายตัว
เป็นทหารเอกของพระราม ช่วยทำการรบจนสิ้นสงคราม

25

วิเคราะห์ตัวละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนศึกกุมภกรรณ




องคต



องคต เป็นลิงมีกายสีเขียว เป็นบุตรของพาลี กับนางมณโฑ เมื่อพาลีแย่ง
นางมณโฑมาจากทศกัณฐ์แล้ว นางต้องเป็นภรรยาของพาลีจนกระทั่งตั้งครรภ์ ทศกัณฐ์ไป
ฟ้องฤาษีอังคัตอาจารย์ของพาลี จนพาลียอมคืนนางมณโฑให้แต่ขอลูกไว้ ฤาษี
อังคัต จึงทำพิธีเอาลูกออกจากท้องนางมณโฑไปใส่ในท้องแพะ เมื่อครบกำหนดคลอด พระ
ฤาษีก็ทำพิธีให้ออกจากท้องแพะ ให้ชื่อว่า องคต ส่วนทศกัณฐ์ยังผูกใจเจ็บจึงแปลงกายเป็นปู
ยักษ์คอยอยู่ก้นแม่น้ำ เพื่อจะฆ่าองคตขณะทำพิธีลงสรง แต่ถูกพาลี จับได้ แล้วเอามาผูกไว้ให้
ลูกลากเล่นอยู่เจ็ดวันจึงปล่อยไป เมื่อสุครีพขอให้พระรามมาช่วยปราบพาลี ก่อนที่พาลีจะ
สิ้นใจตาย ได้สำนึกตนว่าทำผิดต่อสุครีพ ทั้งไม่รักษาคำสัตย์สาบาน จึงได้ทูลฝากฝังสุครีพ
และองคตไว้กับพระราม องคตได้ช่วยทำศึกกับ กองทัพของทศกัณฐ์อย่างเต็มความสามารถ
พระรามเคยส่งองคตเป็นทูตไปเจรจากับทศกัณฐ์ เพื่อทวงนางสีดาคืนแม้จะไม่สำเร็จ แต่ก็ได้
แสดงความเฉลียวฉลาด และความกล้าหาญ ให้ประจักษ์แก่ตาของทศกัณฐ์

26