เทคนิคการจัดการแสดง และ หลักการชม การแสดงนาฏศิลป์ไทย
การจัดการแสดง นอกจากผู้แสดงและผู้เกี่ยวข้องในการแสดงแล้ว ยังต้องคำ นึงถึงฉาก เวที แสงสีเสียง อุปกรณ์ สถานที่ และเครื่องแต่งกายที่ใช้ในการแสดงด้วย เพราะสิ่งเหล่านี้มีส่วนสำ คัญที่จะทำ ให้การแสดงมีความโดดเด่น น่าสนใจ และทำ ให้ผู้ชมการแสดงเข้าใจเรื่องราวในการแสดงได้ง่ายขึ้น สิ่งที่มีอิทธิพลต่อการแสดงประกอบด้วยเวที ฉาก แสงสีเสียง อุปกรณ์ สถานที่และเครื่องแต่งกาย มีรายละเอียดดังนี้ เทคนิคการจัดการแสดง
เวทีและฉาก การแบ่งเวทีควรแบ่งส่วนของเวทีเป็น 4ส่วน คือ พื้นที่ด้านหน้าด้านหลังด้านซ้ายและด้านขวาควรมีม่านปิด-เปิดด้านหน้า และอาจเหลือพื้นที่บริเวณหน้าม่านไว้เล็กน้อย ด้านหลังและด้านข้างใช้ม่านกั้นหรือฉากตั้งกั้น ฉากต้องมีความเหมาะสมกับเวที การออกแบบฉากต้องสอดคล้องกับเรื่องที่แสดง โดยพิจารณาว่าเนื้อเรื่องเป็นลักษณะใดจะใช้ฉากสมจริงหรือฉากจินตนาการ
แสง สี เสียง แสงสีเสียงที่ใช้ในการแสดงต้องมีความเหมาะสมกับเวทีและฉาก คือแสงจะต้องไม่สว่างหรือมืดจนเกินไป ต้องมีความพอดี เช่น ฉากตอนกลางวัน แสงที่ใช้ควรให้แสงสว่างแต่ไม่สว่างจ้า ฉากตอนกลางคืน แสงที่ใช้ควรมีความพอดีให้ผู้ชมสามารถชมการแสดงได้ไม่มืดสนิท
แสง สี เสียง การใช้สีมีส่วนสำ คัญต่อการแสดงคือสีของเครื่องแต่งกายสีของฉาก สีของแสง ต้องมีความเหมาะสมกับเนื้อเรื่องเพราะจะทำ ให้การแสดงมีความสวยงาม การใช้เสียง ไม่ควรใช้เสียงดังหรือเบาจนเกินไป เสียงจากเครื่องขยายเสียงต่าง ๆ ควรมีความดัง-เบาเหมาะสม เพื่อให้ผู้ชมได้ยินชัดเจน
อุปกรณ์ประกอบฉาก ต้องมีความถูกต้อง เหมาะสม สอดคล้องกับการแสดง มีส่วนช่วยสร้างบรรยากาศให้การแสดงดูสมจริงมากยิ่งขึ้น เช่น ฉากที่มีเรื่องราวเกี่ยวกับป่าควรมีต้นไม้ ก้อนหินประกอบฉาก ทำ ให้ผู้ชมเกิดอรรถรสในการรับชมมากขึ้น อุปกรณ์
อุปกรณ์ประกอบการแสดงต้องมีความเหมาะสมกับการแสดง เช่น การแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับชาวนาควรมีเคียว กระจาด รวงข้าว ช่วยสร้างบรรยากาศ สร้างสีสันให้การแสดงมีความสนุกสนาน และสมจริงมากขึ้น อุปกรณ์
สถานที่ในการจัดการแสดงจะต้องมีความเหมาะสมกับเรื่องที่ใช้ในการแสดง สามารถรองรับผู้ชมได้อย่างสะดวกสบาย เช่น การแสดงงานแสงสีเสียงทางประวัติศาสตร์ สถานที่จัดการแสดงควรเป็นที่กลางแจ้ง กว้างขวาง สามารถให้ผู้ชมเห็นความงดงามของการใช้แสงสีเสียง การจัดแสดงละครเวที หรือการแสดงนาฏศิลป์ต่าง ๆ ควรจัดในโรงละคร หอประชุม หรืออาจเป็นลานโล่งกว้างที่มีพื้นที่ เหมาะสำ หรับจัดการแสดง โดยต้องคำ นึงถึงความเหมาะสม สถานที่
เครื่องแต่งกาย เครื่องแต่งกายเป็นสิ่งที่สื่อให้ผู้ชมทราบถึงสมัยของละครว่าอยู่ในสมัยปัจจุบัน อดีตหรืออนาคตและเข้าใจว่ากำ ลังดูละครประเภทใด เช่น เป็นละครรำ ละครร้องละครสมัยรัตนโกสินทร์ ละครเวที เครื่องแต่งกายในการแสดงยังเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงชนชั้น เชื้อชาติของตัวละครในเรื่องได้และควรเลือกใช้สีของเครื่องแต่งกาย ที่มีสีตัดกับสีของฉากในเรื่อง เพราะจะทำ ให้ตัวละครเด่น และมีความน่าสนใจมากขึ้น
หลักการชม การแสดงนาฏศิลป์ไทย
หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์ไทย เพื่อความสนุกสนานในการรับชม มีดังนี้ 1. ผู้ชมควรศึกษาเกี่ยวกับท่ารำ เพราะการแสดงนาฏศิลป์ไทยนั้น ท่ารำ จัดเป็นภาษาที่ใช้สื่อความหมาย ทำ ให้ผู้ชมเข้าใจถึงกิริยาอาการต่าง ๆ ของผู้แสดง ผู้ชมที่ดีควรมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับความหมายและลีลาท่ารำ ต่าง ๆ
หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์ไทย เพื่อความสนุกสนานในการรับชม มีดังนี้ 2. ผู้ชมควรเข้าใจเกี่ยวกับดนตรีหรือบทร้องของเพลงต่าง ๆ เพราะดนตรีและบทร้องประกอบล้วนมีความสำ คัญต่อการแสดงนาฏศิลป์ ซึ่งจะมีเพลงขับร้องและเพลงบรรเลงในเพลงขับร้องนั้นก็จะมีคำ ร้อง ที่ส่วนมากจะเป็นคำ ประพันธ์หลาย ๆ ประเภท ฉะนั้นผู้ชมจะต้องฟังภาษาที่ใช้ร้องให้เข้าใจ ควบคู่กันกับการชมการแสดง จึงจะเข้าใจการแสดงนั้น ๆ
หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์ไทย เพื่อความสนุกสนานในการรับชม มีดังนี้ 3. ผู้ชมควรมีความรู้ความเข้าใจถึงการออกแบบฉากและการใช้แสงและเสียง ควรดูให้เข้าใจว่าเหมาะสมกับการแสดงหรือไม่ บรรยากาศของฉากเหมาะสมกับการแสดงเพียงใด
4. ผู้ชมควรเข้าใจถึงลักษณะการแต่งกายและการแต่งหน้าของผู้แสดง โดยเฉพาะการแสดงโขน สีและลักษณะเครื่องแต่งกายรวมทั้งศีรษะโขน จะบ่งบอกชื่อเผ่าพงศ์ฐานะและควรมีความเข้าใจว่าเครื่องแต่งกายของผู้แสดง มีความเหมาะสมกับบรรยากาศและประเภทของการแสดงหรือไม่ เสื้อผ้า เครื่องประดับ และอุปกรณ์ต่าง ๆ เหมาะสมและสอดคล้องกันมากน้อยเพียงใด
5. ผู้ชมควรมีความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทและฐานะของตัวแสดง ในการแสดงที่เป็นเรื่องราวนั้นจะมีตัวละครหลายตัว ซึ่งมีบทบาทแตกต่างกันออกไป ซึ่งแบ่งตามฐานะของเรื่องนั้น ๆ
มารยาท ในการชมการแสดง
2.แต่งกายสุภาพเรียบร้อยเมื่อไปชมการแสดง เพื่อเป็นการให้เกียรติทั้งผู้แสดง ผู้ชมท่านอื่นและสถานที่จัดแสดง 1. ไปถึงสถานที่ชมการแสดงก่อนการแสดงเริ่ม 15–30 นาที เพื่อเป็นการเตรียมพร้อมในการชมการแสดง มารยาทในการชมการแสดง
3. ปฏิบัติตนตามกฎระเบียบของสถานที่แสดงอย่างเคร่งครัด เช่น ปิดเครื่องมือสื่อสาร ไม่รับประทานอาหาร ไม่พูดคุยไม่ส่งเสียงดังขณะมีการแสดง มารยาทในการชมการแสดง
4.แสดงกิริยามารยาทที่สุภาพขณะชมการแสดง เช่น ปรบมือเมื่อการแสดงเริ่มและจบการแสดง หรือเมื่อชื่นชมผู้แสดงไม่ตะโกนโห่ร้องชอบใจเสียงดัง เพราะเป็นการรบกวนสมาธิผู้แสดงและผู้ชมท่านอื่น มารยาทในการชมการแสดง
5. ชมการแสดงด้วยความตั้งใจและมีสมาธิ เช่น ไม่ลุกเดินไป-มา เข้าออกจากที่นั่งขณะมีการแสดง แต่หากจำ เป็นต้องลุกขึ้นยืนควรแสดงความเคารพผู้ชมท่านอื่น และผู้แสดงเพื่อเป็นการขอโทษ มารยาทในการชมการแสดง