บทท_20_พนธศาสตรวศวกรรมและเทคโนโลยทางดเอนเอ_WanPdf_2

1

บทที่ 20
พันธุศาสตรแ์ ละเทคโนโลยที างดีเอน็ เอ

1. พนั ธุศาสตร์วศิ วกรรม
 เปน็ เทคนิคการสร้างดีเอน็ เอสายผสม (recombinant DNA)
 เราสามารถทาได้โดยการตดั ต่อยีน โดยใชเ้ อนไซม์

2. การเช่อื มตอ่ สาย DNA ด้วยเอนไซม์ DNA ligase

 การเช่อื มสายดีเอนเอปลายเหนียว ง่ายกวา่ ปลายทู่เพราะ
.............................................................................................................

 ดีเอนเอพาหะ (vector) ไดแ้ ก่.......................................................
 แลว้ ยนี ต้านยาปฏชิ วี นะเข้าไปอยู่ในดีเอนเอพาหะทาไม?

3. การโคลนยีนโดยใช้พลาสมิดของแบคทเี รยี

การโคลนยีน คอื

 เปน็ การ copy ดเี อนเอใหม้ ี
จานวนมากขึน้

 มี 2 เทคนคิ คอื PCR และ
โคลนโดยใช้แบคทีเรีย

2

4. การโคลนยีนโดยใช้เทคนิคพีซอี าร์

3

5. การวิเคราะห์ดีเอ็นเอ
 ใช้เทคนคิ เจลอเิ ล็กโทรโฟเรซสิ (Gel electrophoresis)
- โดยให้ดีเอ็นเอเคลอ่ื นท่อี อกจากกันภายใตส้ นามไฟฟ้าโดยดเี อ็นเอจะเคล่อื นท่ี
จากข้ัว.........................................
- โมเลกลุ ใหญ่จะวิ่งชา้ โมเลกลุ เลก็ จะวงิ่ เรว็
- แยกดีเอน็ เอผา่ นตัวกลางทเี่ ปน็ แผน่ วนุ้ เช่น ...........................

6. การศึกษาจโี นม
 จโี นมคือ..........................................................................
 ในสง่ิ มีชีวติ ชนดิ เดยี วกัน (เชน่ คนกับคน) จะมีจโี นมส่วนใหญเ่ หมอื นกนั
 แต่มียีนบางส่วนแตกต่างกัน เราจงึ ใช้ยีนส่วนนีต้ รวจ สอบบุคคลได้ รวมถึงใช้ตรวจสอบ
สิ่งมชี ีวิตอื่นดว้ ย เชน่ ยสี ต์ แมลงหว่ี หนู ข้าว (Oryza sativa) Arabidopsis thaliana

4

7. การประยกุ ตใ์ ช้เทคโนโลยีของดีเอน็ เอ
 ใชใ้ นการวินจิ ฉัยโรค เช่นการตรวจไวรัส HIV
 การบาบดั ด้วยยีน (gene therapy) เชน่ โรค SCID (Severe Combined
Immunodeficiency Disorder)

 การสรา้ งผลิตภัณฑท์ างเภสชั กรรมเชน่ การผลติ อินซลู ิน การผลิตโกรทฮอรโ์ มน
 การประยกุ ตใ์ ช้ในนิตวิ ทิ ยาศาสตร์
 การประยกุ ต์ใชท้ างการเกษตร
 การคน้ หายีน และหนา้ ทขื่ องยีน
 การประยุกตใ์ ช้ในส่ิงแวดล้อม

5

8. สิง่ มชี วี ติ GMO

9. การทา transgenic animal
 ฉีดยนี เขา้ ไปในนิวเคลยี สของเซลล์ไข่
 นาไปผสมในหลอดทดลอง
 ถา่ ยฝากเข้าในตวั แมผ่ ู้รับ

10. การโคลนนิง่ สิ่งมีชีวติ
 เปน็ การ copy ส่ิงมีชวี ติ ใหม้ ีจานวนเพ่ิมขน้ึ
 แตม่ ลี ักษณะเหมอื นเดมิ ทกุ ประการ
 โคลนนิ่งพชื ได้แก่ การตอนกิ่ง ปกั ชา โน้มกิ่ง และเพาะเล้ยี งเน้อื เย่อื
 โคลนน่ิงสัตว์ ใชว้ ธิ กี ารถ่ายยา้ ยนวิ เคลียส

6

11. สรุป

ตัวอย่างขอ้ สอบ:

 สิ่งมีชีวิตในข้อใดจัดเปน็ จีเอม็ โอ (GMO) (O-NET 49)
1) เซลลแ์ บคทเี รยี ท่ีมยี ีนอินซลู ินของคน

2) ตน้ เปลา้ น้อยทไี่ ดจ้ ากการเพาะเล้ียงเนื้อเยือ่

3) พทุ ธรกั ษาพนั ธ์กุ ลายทเี่ กดิ จากการฉายรังสแี กมมา

4) แตงดมทเี่ มล็ดลีบ

 สาเหตุในขอ้ ใดสามารถทาใหเ้ กิดวิวฒั นาการของสิง่ มชี ีวติ ได้ (Ent 42/2)

1) โคลนนิง่ และพนั ธวุ ศิ วกรรม

2) พันธวุ ศิ วกรรม และการเพาะเลยี้ งเน้อื เยื่อ

3) การเพาะเล้ยี งเน้อื เย่อื และมิวเทชัน่ (Mutation)

4) พันธวุ ศิ วกรรม และมิวเทชน่ั (Mutation)

 การขยายพันธุพ์ ชื ในขอ้ ใดที่จดั เป็นโคลนนิ่ง (Cloning) (Ent 42/2)

ก. การตอน ข. การเพาะเมลด็

ค. การเพาะเล้ยี งเอม็ บรโิ อ ง. การเพาะเลี้ยงตายอด

1) ก และ ข 2) ข และ ค

3) ค และ ง 4) ก และ ง

7

 เอนไซม์ใดทาหน้าทเี่ ช่ือมต่อยนี ของคนเขา้ กบั พลาสมดิ ในการสร้าง DNA สายผสม
(A-NET 49)
1) DNA polymerase
2) DNA ligase
3) เอนไซม์ตัดจาเพาะ
4) เอนไซม์ Eco RI