หน่วยที่ 3

77 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า

78 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า การวิเคราะห์รายการค้า สาระการเรียนรู้หน่วยที่ 3 1. ประเภทของธุรกิจและรูปแบบการดำเนินธุรกิจ 2. เอกสารประกอบการบันทึกบัญชี 3. ความหมายและข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า 4. การกำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้า 5. ความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้า 6. ระบบการบันทึกบัญชี 7. หลักการบันทึกบัญชี 8. การบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้า สมรรถนะประจำหน่วย หน่วยที่ 3 1. แสดงความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้า 2. ปฏิบัติงานบัญชีเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้าตามหลักการบัญชี 3. ปฏิบัติงานบัญชีเกี่ยวกับการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีที่ 4. ประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้าได้ 5. มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามเกณฑ์ที่กำหนด จุดประสงค์การเรียนรู้หน่วยที่ 3 1. จุดประสงค์ทั่วไป 1.1 เพื่อให้มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้า 1.2 เพื่อให้มีทักษะในการนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้า หน่วยที่ 3

79 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 1.3 เพื่อให้มีกิจนิสัย มีระเบียบ ละเอียดรอบคอบ ซื่อสัตย์มีวินัย ตรงต่อเวลา มีเจตคติที่ดี ต่อวิชาชีพบัญชีและปฏิบัติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2. จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม ด้านพุทธิพิสัย 2.1 บอกประเภทของธุรกิจและรูปแบบการดำเนินธุรกิจได้ 2.2 บอกเอกสารประกอบการบันทึกบัญชีได้ 2.3 บอกความหมายและข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้าได้ 2.4 กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าได้ 2.5 บอกความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้าได้ 2.6 บอกระบบการบันทึกบัญชีได้ 2.7 บอกหลักการบันทึกบัญชีได้ ด้านทักษะพิสัย 2.8 วิเคราะห์รายการค้าและบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีได้ 2.9 นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้าได้ ด้านจิตพิสัย 2.10 เป็นผู้มีระเบียบ ละเอียดรอบคอบ 2.11 เป็นผู้มีความตรงต่อเวลา 2.12 เป็นผู้ที่ปฏิบัติงานตามที่ได้รับมอบหมายสำเร็จตามเวลาที่กำหนด 2.13 เป็นผู้ที่ไม่คัดลอกหรือกระทำการใด ๆ ที่เป็นการนำผลงานของผู้อื่นมาแอบอ้าง มาเป็นของตนเอง 2.14 เป็นผู้รู้จักประหยัด และมีเจตคติที่ดีต่อวิชาชีพบัญชี

80 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า ผังสาระการเรียนรู้ หน่วยที่ 3 3.2 เอกสารประกอบการบันทึกบัญชี 3.3 ความหมายและข้อแตกต่างระหว่าง รายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า 3.4 การกำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้า 3.5 ความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้า 3. การวิเคราะห์รายการค้า 3.6 ระบบการบันทึกบัญชี 3.1 ประเภทของธุรกิจและรูปแบบการดำเนินธุรกิจ 3.7 หลักการบันทึกบัญชี 3.8 การบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้า

แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยที่3 คำสั่ง จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 1. “กิจการซื้อเครื่องตกแต่งสำนักงานเป็นเงินเชื่อ” จากรายการค้าข้างต้นทำให้เกิดชื่อบัญชี ประเภทสินทรัพย์ในข้อใด ก. เครื่องตกแต่ง ข. เงินเชื่อ ค. เจ้าหนี้การค้า ง. สำนักงาน 2. “กิจการจ่ายเงินสดชำระหนี้ให้เจ้าหนี้” วิเคราะห์รายการค้าตามข้อใด ก. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (ชำระหนี้) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ข. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (จ่ายเงิน) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ค. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ง. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (จ่ายชำระหนี้) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง 3. ซื้อคอมพิวเตอร์ 25,000 บาท จ่ายเงินทันที 10,000 บาท ที่เหลือจ่ายสิ้นเดือน บันทึกบัญชี ก. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เงินสด 25,000.- ข. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เงินสด 10,000.- เจ้าหนี้การค้า 15,000.- ค. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เจ้าหนี้กาค้า 25,000.- ง. เดบิต เงินสด 25,000.- เครดิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- 4. ระบบการบันทึกบัญชีในลักษณะที่มีทั้งด้านเดบิตและเครดิตด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน เรียกว่า ก. ระบบสมการบัญชี ข. ระบบบัญชีคู่ ค. ระบบหลักการบัญชี ง. ระบบการบัญชีเดี่ยว 5. ข้อใดถือเป็นรายการค้า ก. กิจการจ่ายเงินเดือนพนักงาน ข. ฝ่ายจัดซื้อสอบถามราคาสินค้าจากผู้ขาย ค. พนักงานขายสาธิตสินค้าให้ลูกค้าชม ง. จัดตกแต่งร้านให้สวยงาม

82 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 6. กิจการในข้อใดคือรูปแบบของกิจการเจ้าของคนเดียว ก. ร้านอดุลย์บริการ ข. เทสโก้โลตัส ค. โรงงานปลาซาดีน ง. ห้างหุ้นส่วน 2 สหาย 7. ด้านเครดิตใช้บันทึกรายการตามข้อใด ก. สินทรัพย์เพิ่ม หนี้สินลด ส่วนของเจ้าของลด ข. สินทรัพย์ลด หนี้สินลด ส่วนของเจ้าของเพิ่ม ค. สินทรัพย์เพิ่ม หนี้สินเพิ่ม ส่วนของเจ้าของลด ง. สินทรัพย์ลด หนี้สินเพิ่ม ส่วนของเจ้าของเพิ่ม 8. “สินทรัพย์ (รถยนต์) เพิ่มขึ้น หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) เพิ่มขึ้น” จากผลการวิเคราะห์ต้องบันทึก บัญชีตามข้อใด ก. เดบิต สินทรัพย์ เครดิต หนี้สิน ข. เดบิต เจ้าหนี้การค้า เครดิต รถยนต์ ค. เดบิต รถยนต์ เครดิต เจ้าหนี้การค้า ง. เดบิต สินทรัพย์ (รถยนต์) เครดิต หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) 9. ข้อใดไม่ใช่เอกสารหลักฐานการบันทึกบัญชี ก. ใบเสร็จรับเงิน ข. ใบกำกับภาษี ค. ใบแจ้งหนี้ ง. สมุดบันทึกสินทรัพย์ 10. การพิจารณาว่ารายการค้าที่เกิดขึ้นมีผลทำให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น หรือลดลง คือความหมายของข้อใด ก. สมการบัญชี ข. การวิเคราะห์ผลการดำเนินงาน ค. การวิเคราะห์ฐานะทางการเงิน ง. การวิเคราะห์รายการค้า แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยที่ 3

83 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า สาระสำคัญ การวิเคราะห์รายการค้าถือเป็นจุดเริ่มต้นของวงจรบัญชี ถ้าวิเคราะห์รายการค้าผิด ก็จะทำให้ ขั้นตอนต่าง ๆ ในลำดับถัดไปผิดไปด้วย ดังนั้นหากมีข้อผิดพลาดเกิดขึ้นแล้ว ก็จะทำให้ผู้ใช้ข้อมูล ทางการบัญชีนั้นตัดสินใจผิดพลาดไปด้วย จึงควรให้ความสนใจและทำความเข้าใจให้ถูกต้อง โดยก่อน จะทำการวิเคราะห์ต้องตรวจสอบรายการค้าทุกรายการค้าที่เกิดขึ้นให้รอบคอบจึงวิเคราะห์ ตามหลักการวิเคราะห์รายการค้า (มนัสชัย กีรติผจญ และคณะ, 2562) 3.1 ประเภทของธุรกิจและรูปแบบการดำเนินธุรกิจ 3.1.1 ประเภทของธุรกิจ สามารถแบ่งออกได้3 ประเภท ดังนี้ 1. ธุรกิจบริการ (Service Business) เป็นธุรกิจที่มีรายได้จากการให้บริการซึ่งบริการนั้น เป็นสิ่งที่ไม่มีตัวตน เช่น ร้านเสริมสวย ร้านซ่อมรถยนต์ ร้านซักรีดเสื้อผ้า ร้านตัดผม เป็นต้น รูปภาพที่ 3.1 ร้านตัดผม 2. ธุรกิจซื้อขายสินค้า (Merchandising Business) หรือ ธุรกิจพาณิชยกรรมเป็นธุรกิจ ที่ดำเนินธุรกิจโดยการซื้อสินค้าเข้ามาแล้วขายสินค้านั้นออกไปในราคาที่สูงกว่าเดิม เช่น ห้างสรรพสินค้า บริษัทขายรถยนต์ ร้านสะดวกซื้อ เป็นต้น รูปภาพที่ 3.2 ร้านสะดวกซื้อ

84 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 3. ธุรกิจอุตสาหกรรม (Manufacturing Business) หรือธุรกิจผลิตสินค้า เป็นธุรกิจที่ ผลิตสินค้ามีการแปรรูปวัตถุดิบที่ซื้อเข้ามาเป็นสินค้าสำเร็จรูปแล้วขายออกไป เช่น โรงงานผลิตรถยนต์ โรงงานผลิตปลากระป๋อง โรงงานผลิตปลาคั่ว โรงงานผลิตน้ำบูดูเป็นต้น รูปภาพที่ 3.3 โรงงานผลิตปลาคั่ว 3.1.2 รูปแบบการดำเนินธุรกิจ ในการประกอบธุรกิจอาจดำเนินงานได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น เงินทุน ลักษณะบัญชีของธุรกิจ วิธีการดำเนินธุรกิจ ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ และความพึงพอใจ ของผู้ประกอบธุรกิจ เป็นต้น ดังนั้นการดำเนินธุรกิจจึงมีทั้งการลงทุนโดยบุคคลคนเดียว หรือลงทุน ร่วมกับผู้อื่น เพื่อให้การประกอบธุรกิจประสบความสำเร็จและนำมาซึ่งผลประโยชน์และกำไรสูงสุด รูปแบบของธุรกิจแบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ดังนี้ 1. กิจการเจ้าของคนเดียว (Single Proprietorship) กิจการเจ้าของคนเดียว เป็นการ ประกอบธุรกิจที่บุคคลคนเดียวเป็นเจ้าของกิจการ และบริหารจัดการธุรกิจทุกเรื่องด้วยตนเอง เช่น ร้านเสริมสวย ร้านขายของชำ ร้านบริการซักรีด อู่ซ่อมรถ เป็นต้น โดยผู้เป็นเจ้าของกิจการต้อง รับผิดชอบในหนี้สินของกิจการโดยไม่จำกัด 2. ห้างหุ้นส่วนสามัญ (Partnership) เป็นกิจการที่มีบุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ซึ่งเรียกว่า หุ้นส่วนร่วมกันลงทุนในกิจการ เพื่อวัตถุประสงค์ในการแบ่งผลกำไรที่จะได้รับจากการดำเนินกิจการ ร่วมกัน ห้างหุ้นส่วนสามัญแบ่งออกเป็น 2 ประเภท (1) ห้างหุ้นส่วนสามัญ เป็นรูปแบบที่ผู้เป็นหุ้นส่วนจะต้องรับผิดชอบ ในการชำระหนี้ ร่วมกันโดยไม่จำกัดจำนวน โดยจะจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลหรือไม่ก็ได้ (2) ห้างหุ้นส่วนจำกัด เป็นรูปแบบห้างหุ้นส่วน ที่จะต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล ห้างหุ้นส่วนจำกัดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ หุ้นส่วนประเภทจำกัดความรับผิดชอบ ซึ่งรับผิดชอบ หนี้สินของห้างหุ้นส่วนไม่เกินจำนวนเงินหรือทรัพย์สินที่ลงทุนในห้างหุ้นส่วนเท่านั้น และห้างหุ้นส่วน ประเภทไม่จำกัดความรับผิดชอบ ซึ่งรับผิดชอบหนี้สินในบรรดาหนี้สินทั้งหมดของห้างหุ้นส่วน ไม่จำกัดจำนวน

85 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 3. บริษัทจำกัด (Corporation) เป็นการประกอบกิจการที่จดทะเบียนเป็นนิติบุคคล จัดตั้งขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการแสวงหากำไรจากกิจการ ซึ่งจะแบ่งทุนออกเป็นหุ้นที่มีมูลค่าหุ้นละ เท่า ๆ กัน แล้วนำออกจำหน่ายให้กับบุคคลที่สนใจจะลงทุนในบริษัท ซึ่งเรียกบุคคลดังกล่าวว่า “ผู้ถือหุ้น”ผู้ถือหุ้นจะรับผิดชอบไม่เกินจำนวนมูลค่าหุ้นที่ลงทุนไปเท่านั้น บริษัทจำกัดแบ่งอกเป็น 2 ประเภท (1) บริษัทเอกชนจำกัด (Private Company Limited) เป็นบริษัทที่จัดตั้งตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ปพพ.) ตามมาตรา 1096 มีผู้เริ่มก่อการไม่ต่ำกว่า 3 คน (2) บริษัทมหาชนจำกัด (Public Company Limited) เป็นบริษัทที่จัดตั้งตาม พระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัด พ.ศ. 2535 มีผู้เริ่มก่อการไม่ต่ำกว่า 15 คน บริษัทประเภท ซึ่งตั้งขึ้นด้วยความประสงค์ที่จะเสนอขายหุ้นต่อประชาชน โดยผู้ถือหุ้นมีความรับผิดจำกัดไม่เกิน จำนวนเงินค่าหุ้นที่ต้องชำระและบริษัทดังกล่าวได้ระบุความประสงค์เช่นนั้นไว้ในหนังสือบริคณห์สนธิ กิจการนี้ต้องมีคำนำหน้าว่า “บริษัท” ลงท้ายด้วยคำว่า “จำกัด(มหาชน)” หมายเหตุ ในวิชาการบัญชีเบื้องต้น จะกล่าวเฉพาะการบัญชีกิจการเจ้าของคนเดียว ประเภทธุรกิจบริการเท่านั้น 3.2 เอกสารประกอบการบันทึกบัญชี 3.2.1 ความหมายของเอกสารประกอบการบันทึกบัญชี เอกสารประกอบการบันทึกบัญชี หมายถึง บันทึก หนังสือ หรือเอกสารใด ๆ ที่ใช้เป็นหลักฐาน ในการบันทึกบัญชี เอกสารประกอบการบันทึกบัญชีแบ่งออกเป็น 2 ประเภท 1. เอกสารที่กิจการจัดทำขึ้น จำแนกได้2 ชนิด (1) เอกสารที่กิจการจัดทำขึ้นเพื่อใช้ภายในกิจการ เช่น ใบสำคัญรับเงิน ใบเบิกสินค้า ใบสำคัญจ่ายเงิน เป็นต้น (2) เอกสารที่กิจการจัดทำขึ้นเพื่อมอบให้กับบุคคลหรือกิจการภายนอก เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบกำกับภาษี ใบสั่งซื้อ ใบแจ้งหนี้ เป็นต้น 2. เอกสารจากกิจการภายนอก เป็นเอกสารที่กิจการได้รับจากบุคคลภายนอก เช่น ใบแจ้งหนี้ ใบเสร็จรับเงิน ใบกำกับภาษีใบส่งของ เป็นต้น

86 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รูปภาพที่ 3.4 ตัวอย่างใบส่งของ บิลเงินสด 3.3 ความหมายและข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายกาค้า โดยปกติกิจการที่ก่อตั้งขึ้นมาเพื่อดำเนินธุรกิจย่อมมีรายการหรือเหตุการณ์ต่าง ๆ เกิดขึ้น เป็นจำนวนมากในแต่ละวัน ดังนั้น ผู้ทำบัญชีต้องพิจารณาว่ารายการหรือเหตุการณ์ใดที่เป็นรายการ ทางบัญชีเพื่อจะได้ทำการวิเคราะห์ว่ามีผลกระทบต่อสินทรัพย์หนี้สิน และส่วนของเจ้าของอย่างไร และนำผลที่ได้ไปบันทึกบัญชีในขั้นตอนต่อไป 3.3.1 ความหมายของรายการค้า รายการค้า (Business Transaction) หมายถึง รายการที่เกิดขึ้นในกิจการซึ่งทำให้ เกิดการโอนเงิน หรือ สิ่งที่มีมูลค่าเป็นตัวเงิน ระหว่างกิจการกับบุคคลภายนอก หรือกิจการภายนอก ดังตารางที่ 3.1 ลักษณะของรายการค้า มีดังนี้ 1. ต้องเป็นรายการที่วัดค่าเป็นหน่วยเงินตราได้ 2. ต้องก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของกิจการ ตารางที่ 3.1 ตัวอย่างของรายการที่ถือเป็นรายการค้า รายการค้า คำอธิบาย 1. กิจการซื้ออุปกรณ์สำนักงานเป็นเงินสด จำนวน 10,000 บาท กิจการได้รับสินทรัพย์ คือ อุปกรณ์สำนักงาน 10,000 บาท เข้ามาในกิจการ และในขณะเดียวกันต้องโอน สินทรัพย์คือ เงินสด จำนวน 10,000 บาท ออกไป จากกิจการด้วยเช่นกัน 2. กิจการจ่ายค่าโฆษณา 10,000 บาท กิจการได้จ่ายค่าใช้จ่าย คือ ค่าโฆษณา10,000 บาท ออกไป และในขณะเดียวกัน ต้องโอนสินทรัพย์ คือ เงินสด จำนวน 10,000 บาท ออกไปจากกิจการด้วย เช่นกัน

87 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการค้า คำอธิบาย 3. กิจการซื้อเครื่องตกแต่งเป็นเงินเชื่อ จำนวน 8,000 บาท กิจการได้รับสินทรัพย์ คือ เครื่องตกแต่ง จำนวน 8,000 บาท และในขณะเดียวกันก็มีหนี้สิน คือกิจการ ให้สิทธิเรียกร้องการชำระหนี้ในภายหน้า แก่ร้านขาย เครื่องตกแต่ง จำนวน 8,000 บาท 4. กิจการรับช่อมรถได้รับค่าบริการ ซ่อมรถเป็นเงินสดจำนวน 1,700 บาท กิจการได้รับสินทรัพย์ คือ เงินสด จำนวน 1,700 บาท และในขณะเดียวกันกิจการมีรายได้จากการให้บริการ ซ่อมรถ ซึ่งทำให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น รายการค้าที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางเพิ่มขึ้นหรือลดลงของสินทรัพย์หนี้สินและ ส่วนของเจ้าของ ซึ่งรายการค้าต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในกิจการ สรุปสาเหตุการเปลี่ยนแปลงดังตัวอย่างที่ 3.2 ตารางที่ 3.2 ตัวอย่างรายการค้าที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางเพิ่มขึ้นหรือลดลงของ สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ หมวดสินทรัพย์ เพิ่มขึ้น ลดลง 1. นำเงินสดหรือสินทรัพย์อื่นมาลงทุน 2. ได้รับเงินสดหรือสินทรัพย์อื่นจากการ ให้บริการ 3. ซื้อสินทรัพย์มาใช้ในกิจการ 4. รับชำระหนี้ 5. ได้รับเงินหรือสินทรัพย์อื่นจากสาเหตุอื่น เช่น กู้เงินจากธนาคาร 1. จ่ายชำระหนี้ 2. จ่ายค่าใช้จ่ายต่าง ๆ 3. ลดหนี้ให้แก่ลูกหนี้ หมวดหนี้สิน เพิ่มขึ้น ลดลง 1. ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ 2. กู้เงินจากสถาบันการเงิน 3. ภาระผูกพันที่ต้องจ่าย แต่ยังไม่ได้จ่าย 1. จ่ายชำระหนี้ 2. ชำระเงินกู้

88 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า หมวดส่วนของเจ้าของ เพิ่มขึ้น ลดลง 1. นำเงินสดหรือสินทรัพย์อื่นมาลงทุน 2. รับรายได้ 1. เจ้าของกิจการถอนใช้ส่วนตัว 2. จ่ายค่าใช้จ่ายต่าง ๆ 3.3.2 ความหมายของรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า รายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า (Non-Business Transaction) หมายถึง รายการที่เกิดขี้น ในกิจการแต่ไม่ก่อให้เกิดการโอนเงิน หรือสิ่งที่มีมูลค่าเป็นตัวเงินระหว่างกิจการกับบุคคลภายนอก หรือกิจการภายนอก ดังตารางที่ 3.3 ลักษณะของรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า มีดังนี้ 1. เป็นรายการที่วัดค่าเป็นหน่วยเงินตราไม่ได้ 2. เป็นรายการที่ไม่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ ตารางที่3.3 ตัวอย่างของรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า รายการที่ไม่ใช่รายการค้า คำอธิบาย 1. กิจการรับสมัครพนักงานฝ่ายขาย กิจการรับสมัครพนักงานฝ่ายขาย เป็นลักษณะของการ ปฏิบัติงานตามหน้าที่ของฝ่ายบุคลากรไม่สามารถวัดค่า เป็นหน่วยเงินตราได้และไม่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ในสินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของกิจการ 2. กิจการติดต่อผู้ผลิตเพื่อสอบถาม ราคาสินค้า กิจการติดต่อผู้ผลิตเพื่อสอบถามราคาสินค้าเป็นลักษณะ ของการปฏิบัติงานตามหน้าที่ของฝ่ายขายไม่สามารถวัดค่า เป็นหน่วยเงินตราได้และไม่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ในสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของกิจการ เพราะการ ซื้อขายสินค้ายังไม่เกิดขึ้น 3. กิจการสั่งซื้อสินค้า กิกิจการติดต่อผู้ผลิตเพื่อสั่งซื้อสินค้าเป็นลักษณะของการ ปฏิบัติงานตามหน้าที่ของฝ่ายจัดซื้อ ไม่สามารถวัดค่าเป็น หน่วยเงินตราได้และไม่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงใน สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ เพราะการซื้อขาย สินค้ายังไม่เกิดขึ้น

89 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 3.3.3 ข้อแตกต่างระหว่างรายการค้า กับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า เนื่องจากรายการที่เกิดขึ้นในแต่ละวันของกิจการจะมีทั้งรายการที่เป็นรายการค้า และรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า ซึ่งรายการดังกล่าวมีข้อแตกต่างกัน ดังตารางที่ 3.4 ตารางที่ 3.4 ข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า รายการค้า รายการที่ไม่ถือรายการค้า 1. เป็นรายการที่เกี่ยวกับข้อมูลทางการเงิน ที่วัดค่าเป็นหน่วยเงินตราได้ ซึ่งมีผลทำให้เกิด การโอนสิ่งที่มีมูลค่าเข้ามาในกิจการ หรือโอน สิ่งที่มีมูลค่าออกไปจากกิจการ 2. ต้องบันทึกบัญชีเพราะทำให้ฐานะการเงิน คือ สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ กิจการเกิดการเปลี่ยนแปลง 1.เป็นรายการซึ่งไม่เกี่ยวกับข้อมูลทางการเงิน ดังนั้น จึงวัดค่าเป็นหน่วยเงินตราไม่ได้ และ ไม่มีผลทำให้เกิดการโอนสิ่งที่มีค่าเข้ามาใน กิจการ หรือโอนสิ่งที่มีมูลค่าออกไปจากกิจการ 2 2.ไม่ต้องบันทึกบัญชีเพราะไม่ทำให้ฐานะการเงิน คือ สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของกิจการเกิดการเปลี่ยนแปลง 3.4 การกำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้า ก่อนที่จะนำรายการค้ามาบันทึกในสมุดบัญชี ผู้ทำบัญชีต้องพิจารณาว่ารายการค้า ที่จะนำมา บันทึกบัญชีนั้นควรจะใช้ชื่อบัญชีใด ซึ่งมีหลักการกำหนดชื่อบัญชี ดังนี้ 3.4.1 ใช้ชื่อบัญชีที่นิยมโดยทั่วไป เช่น บัญชีเงินสด บัญชีเงินฝากธนาคาร บัญชีลูกหนี้การค้า บัญชีเจ้าหนี้การค้า บัญชีเงินกู้บัญชีทุน เป็นต้น 3.4.2 ไม่ควรกำหนดชื่อบัญชียาวเกินไป 3.4.3 ชื่อบัญชีที่กำหนดนั้นควรลงรายการค้าได้หลายรายการ เช่น ไม่ควรกำหนดชื่อเป็น บัญชีเครื่องพิมพ์ดีด บัญชีเครื่องคอมพิวเตอร์ บัญชีเครื่องถ่ายเอกสาร ฯลฯ แต่ควรรวมไว้ในบัญชี เดียวกัน "บัญชีเครื่องใช้สำนักงาน" หรือ "บัญชีอุปกรณ์สำนักงาน" หรือไม่ควรกำหนดชื่อเป็น บัญชียางลบ บัญชีกระดาษ บัญชีน้ำยาลบคำผิด บัญชีดินสอ บัญชีไม้บรรทัด บัญชีปากกา ฯลฯ แต่ ควรรวมไว้ในบัญชีเดียวกันว่า "บัญชีวัสดุสำนักงาน" หรือ"บัญชีวัสดุสิ้นเปลือง" เป็นต้น

90 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า กำหนดชื่อบัญชีให้มีความหมายตามประเภทบัญชี โดยบัญชีแบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ 1. บัญชีประเภทสินทรัพย์(Asset Account) หมายถึง บัญชีที่แสดงมูลค่าของสินทรัพย์ ซึ่งกิจการเป็นเจ้าของ การกำหนดให้นำชื่อของสินทรัพย์ซึ่งกิจการเป็นเจ้าของมาตั้งเป็น ชื่อบัญชีเช่น บัญชีเงินสด บัญชีลูกหนี้การค้า บัญชีวัสดุสำนักงาน บัญชีเครื่องใช้สำนักงาน บัญชีอาคาร บัญชีที่ดิน เป็นต้น 2. บัญชีประเภทหนี้สิน (Liabilities Account) หมายถึง บัญชีที่แสดงมูลค่าของหนี้สิน ซึ่งกิจการมีภาระจะต้องชำระบุคคลภายนอกในวันข้างหน้า ให้กำหนดชื่อบัญชีตามสาเหตุ ที่ก่อให้เกิด หนี้สินขึ้นในกิจการ (1) กิจการกู้เงินจากธนาคารโดยใช้บุคคลเป็นผู้ค้ำประกันให้ใช้ชื่อว่า "บัญชีเงินกู้" (2) กิจการกู้เงินจากธนาคารโดยใช้หลักทรัพย์จำนองให้ใช้ชื่อว่า "บัญชีเงินกู้จำนอง" (3) กิจการซื้อสินทรัพย์ เป็นเงินเชื่อให้ใช้ชื่อว่า "บัญชีเจ้าหนี้การค้า" (4) กิจการค้างค่าใช้จ่ายให้ใช้ชื่อว่า "บัญชีค่าใช้จ่ายค้างจ่าย" เช่น ค่าแรงงานค้างจ่าย ค่าโทรศัพท์ค้างจ่าย เงินเดือนค้างจ่าย เป็นต้น (5) กิจการรับเงินจากลูกค้ามาแล้วแต่ยังค้างการให้บริการใช้ชื่อว่า "บัญชีรายได้รับล่วงหน้า" เช่น รายได้ค่าเช่ารับล่วงหน้า รายได้ค่าบริการรับล่วงหน้า เป็นต้น 3. บัญชีประเภทส่วนของเจ้าของ (Ownes equity Account) หมายถึง บัญชีที่แสดง การเพิ่มขึ้นหรือลดลง ของส่วนของเจ้าของกิจการ ได้แก่ บัญชีทุน บัญชีถอนใช้ส่วนตัว และบัญชี กำไรขาดทุน กำหนดให้นำชื่อบัญชีประเภท ส่วนของเจ้าของมาตั้งเป็นชื่อบัญชี เช่น ทุน-นายมนัส เป็นต้น 4. บัญชีประเภทรายได้(Income or Revenue Account) หมายถึง บัญชีที่แสดง การเพิ่มขึ้นของประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในรอบระยะเวลาบัญชีในรูปกระแสเข้าหรือการเพิ่มค่าของ สินทรัพย์หรือการลดลงของหนี้สิน อันส่งผลให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น ทั้งนี้ไม่รวมถึงเงินทุนที่ได้รับ จากผู้มีส่วนร่วมในส่วนของเจ้าของ ชื่อบัญชีประเภทรายได้ให้กำหนดตามรายการหรือเหตุการณ์ที่เกิดจากการดำเนินงาน ซึ่งทำ ให้กิจการมีรายได้เกิดขึ้น เช่น กิจการทำธุรกิจเกี่ยวกับการบริการซักรีดเสื้อผ้าจะกำหนดเป็นชื่อ บัญชีรายได้ค่าบริการซักรีด หรือถ้ากิจการทำธุรกิจเกี่ยวกับการบริการซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้าจะกำหนด เป็นชื่อ บัญชีรายได้ค่าบริการซ่อม เป็นต้น จากความหมายของบัญชีประเภทรายได้แสดงให้เห็นว่าการเพิ่มขึ้นของประโยชน์ เชิงเศรษฐกิจ หรือการลดลงของหนี้สิน ถ้าหากไม่ส่งผลกระทบทำให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น จะไม่ถือว่ามีบัญชีประเภทรายได้เกิดขึ้นในงวดบัญชีนั้น

91 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 5. บัญชีประเภทค่าใช้จ่าย (Expense Account ) หมายถึง บัญชีที่แสดงการลดลงของ ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในรอบระยะเวลาบัญชีในรูปกระแสออก หรือการลดค่าของสินทรัพย์หรือ การเพิ่มขึ้นของหนี้สิน อันส่งผลให้ส่วนของเจ้าของลดลง ทั้งนี้ไม่รวมถึงการแบ่งปันส่วนทุนให้กับ ผู้มีส่วนร่วมในส่วนของเจ้าของ ชื่อบัญชีประเภทค่าใช้จ่ายให้กำหนดตามรายการหรือเหตุการณ์ที่เกิดจากการดำเนินงาน ซึ่งทำให้กิจการมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้น เช่น กิจการจ่ายค่าโทรศัพท์ จะกำหนดเป็นชื่อ บัญชีค่าโทรศัพท์ หรือถ้ากิจการจ่ายค่าซ่อมแซมอาคาร จะกำหนดเป็นชื่อ บัญชีค่าซ่อมแซมอาคาร เป็นต้น จากความหมายของบัญชีประเภทค่าใช้จ่าย แสดงให้เห็นว่าการลดลงของประโยชน์ เชิงเศรษฐกิจ หรือการเพิ่มขึ้นของหนี้สิน ถ้าหากไม่ส่งผลกระทบทำให้ส่วนของเจ้าของลดลง จะไม่ ถือว่ามีบัญชีประเภทค่าใช้จ่ายเกิดขึ้นในงวดบัญชีนั้น เมื่อมีรายการค้าเกิดขึ้นในกิจการ ผู้ทำบัญชีต้องนำรายการดังกล่าวมาบันทึกในสมุดบัญชี แต่การที่จะบันทึกบัญชีลงในสมุดบัญชีได้จะต้องพิจารณากำหนดชื่อบัญชีขึ้นมาก่อนเป็นลำดับแรก โดยอาศัยหลักการกำหนดชื่อบัญชีให้สอดคล้องกับรายการค้า ดังตัวอย่างในตารางที่ 3.5 ตารางที่ 3.5 ตัวอย่างการกำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้า รายการค้า ชื่อบัญชี 1. นายมนัสนำเงินสดมาลงทุน 150,000 บาท เพื่อเปิดร้านรับซ่อม เครื่องใช้ไฟฟ้า 1. เงินสด 2. ทุน-นายมนัส 2. ซื้ออุปกรณ์การซ่อมเป็นเงินเชื่อ 50,000 บาท จากร้านบัดดี้ 1. อุปกรณ์การซ่อม 2. เจ้าหนี้-ร้านบัดดี้ 3. จ่ายค่าเช่า 3,000 บาท 1. ค่าเช่า 2. เงินสด 4. ส่งบิลเก็บเงินค่าซ่อมโทรทัศน์ให้นายอดุลย์1,500 บาท แต่ยังไม่ได้ รับชำระ 1. ลูกหนี้-นายอดุลย์ 2. รายได้ค่าบริการ 5. กิจการนำเงินสดไปฝากธนาคาร 20,000 บาท 1. เงินฝากธนาคาร 2. เงินสด 6 6. ซื้อเครื่องตกแต่ง ราคา 10,000 บาท จ่ายเงินสดทันที 6,000 บาท ที่ เหลือขอค้างไว้ก่อน 1. เครื่องตกแต่ง 2. เงินสด 3. เจ้าหนี้การค้า

92 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการค้า ชื่อบัญชี 7 7. กิจการถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในร้าน 8,000 บาท 1. เงินสด 2. เงินฝากธนาคาร 8. นายมนัสซึ่งเป็นเจ้าของกิจการถอนเงินสดไปใช้ส่วนตัว 2,000 บาท 1. ถอนใช้ส่วนตัว 2. เงินสด 9 9. รับชำระหนี้จากลูกหนี้นายอดุลย์ทั้งจำนวน 1. เงินสด 2. ลูกหนี้-นายอดุลย์ 1 10. กิจการกู้เงินจากธนาคาร 80,000 บาท 1. เงินสด 2. เงินกู้ธนาคาร 11. จ่ายชำระหนี้ให้ร้านบัดดี้เป็นเงินสด จำนวน 30,000 บาท 1. เจ้าหนี้-ร้านบัดดี้ 2. เงินสด 1 12. ได้รับค่าซ่อมเครื่องใช้ ไฟฟ้า 15,000 บาท เป็นเงินสด นำฝากธนาคารทันที 1. รายได้ค่าบริการ 2. เงินฝากธนาคาร 1 13. จ่ายชำระหนี้เงินกู้ให้ธนาคาร 60,000 บาท 1. เงินสด 2. เงินกู้ธนาคาร 1 14. กิจการได้รับบิลค่าโทรศัพท์ 2,000 บาท จากองค์การโทรศัพท์ แต่ยังไม่ได้ชำระ 1. ค่าโทรศัพท์ 2. เจ้าหนี้-องค์การโทรศัพท์ 15. 15. จ่ายเงินเดือนให้ลูกจ้าง 2,500 บาท 1. เงินเดือน 2. เงินสด

93 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 3.5 ความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้า 3.5.1 ความหมายของการวิเคราะห์รายการค้า การวิเคราะห์รายการค้า (Business Transaction Analysis) หมายถึง การพิจารณาว่า รายการค้าที่เกิดขึ้นมีผลทำให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เพิ่มขึ้น หรือลดลง 3.5.2 หลักการวิเคราะห์รายการค้า การวิเคราะห์รายการค้าให้ยึดสมการบัญชีที่ว่า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เป็นหลัก ซึ่งเมื่อพิจารณาสมการบัญชีแล้วทำให้ทราบถึงที่มาของสินทรัพย์ในกิจการ ดังนี้ 1. สินทรัพย์ที่ได้มาจากเจ้าหนี้ (หนี้สิน) เช่น กิจการซื้อรถยนต์บรรทุกสินค้าเป็นเงินเชื่อ ราคา 800,000 บาท แสดงว่ากิจการมีสินทรัพย์ (รถยนต์ เพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นสินทรัพย์ที่ได้มาจากการก่อ หนี้สิน เจ้าหนี้การค้า เพิ่มขึ้น) เป็นต้น 2. สินทรัพย์ที่ได้มาจากเจ้าของ (ส่วนของเจ้าของ) เช่น นายสมานเปิดสำนักงานตรวจสอบ บัญชีได้นำเงินสดจำนวน 120,000 บาท มาลงทุน แสดงว่ากิจการมีสินทรัพย์(เงินสด) เพิ่มขึ้น ซึ่งเป็น สินทรัพย์ที่ได้มาจากนายสมานซึ่งเป็นเจ้าของกิจการ เป็นต้น การวิเคราะห์รายการค้าให้ยึดสมการบัญชีเป็นหลัก หมายความว่าจำนวนเงิน ด้านสินทรัพย์ จะต้องเท่ากับด้านหนี้สินบวกส่วนของเจ้าของ ดังนั้น เมื่อวิเคราะห์รายการค้าเรียบร้อยแล้ว จึงพบว่า รายการค้าแต่ละรายการเมื่อเกิดขึ้นแล้วจะมีผลกระทบต่อสมการบัญชีทั้งสองด้านเสมอ เช่น ถ้าสินทรัพย์ซึ่งอยู่ด้านซ้ายมือของสมการบัญชีเพิ่มขึ้น ย่อมทำให้หนี้สิน หรือส่วนของเจ้าของซึ่งอยู่ ด้านขวามือของสมการบัญชีก็จะต้องเพิ่มขึ้นด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน ในทางตรงกันข้ามถ้าสินทรัพย์อยู่ ด้านซ้ายมือของสมการบัญชีลดลง ย่อมทำให้หนี้สิน หรือ ส่วนของเจ้าของซึ่งอยู่ด้านขวามือของ สมการบัญชีก็จะต้องลดลงด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน เป็นต้น หลักการวิเคราะห์รายการค้า ซึ่งเกี่ยวกับการรายค้าที่เกิดขึ้นในกิจการ แบ่งออกเป็น 4 กรณี ดังนี้ กรณีที่ 1 รายการค้าเกี่ยวกับการได้รับสินทรัพย์เข้ามาในกิจการ เป็นรายการที่ทำให้สินทรัพย์เพิ่มขึ้น อันอาจเนื่องมาจากการก่อหนี้สิน หรือเจ้าของกิจการ นำสินทรัพย์มาลงทุน

94 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 1. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น 2. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น หนี้สินเพิ่มขึ้น 3. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น สินทรัพย์ลดลง หนี้สินเพิ่มขึ้น กรณีที่ 2 รายการค้าเกี่ยวกับการใช้ไปของสินทรัพย์ในกิจการ เป็นรายการที่ทำให้สินทรัพย์ลดลง อันอาจเนื่องมาจากการลดลงของหนี้สิน หรือ ส่วนของเจ้าของกิจการ 1. สินทรัพย์ลดลง ส่วนของเจ้าของลดลง 2. สินทรัพย์ลดลง หนี้สินลดลง กรณีที่3 รายการค้าเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ เป็นรายการที่ทำให้สินทรัพย์ของกิจการอย่างหนึ่งเพิ่มขึ้น และสินทรัพย์ของกิจการอีกอย่าง หนึ่งลดลง 1. สินทรัพย์อย่างหนึ่งเพิ่มขึ้น สินทรัพย์อีกอย่างหนึ่งลดลง กรณีที่ 4 รายการที่ไม่ส่งผลกระทบต่อสินทรัพย์ เป็นรายการที่ทำให้หนี้สินหรือส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้นหรือลดลง 1. หนี้สินเพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของลดลง 3.5.3 วิธีการวิเคราะห์รายการค้า การที่จะทราบว่ารายการค้าที่เกิดขึ้นมีผลกระทบต่อสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ อย่างไรนั้น ผู้วิเคราะห์จะต้องพิจารณาตามหลักการวิเคราะห์ ดังนี้ กรณีที่ 1 รายการรับสินทรัพย์เข้ามาในกิจการ แบ่งออกเป็น 3 กรณี ดังนี้ 1.1 สินทรัพย์เพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การได้รับสินทรัพย์เข้ามาในกิจการ โดยส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือทำให้บัญชีสินทรัพย์ ซึ่งอยู่ด้านซ้ายของสมการบัญชีเพิ่มขึ้น และบัญชีส่วนของเจ้าของซึ่งอยู่ด้านขวาของสมการบัญชี ก็จะต้องเพิ่มขึ้นด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน โดยหนี้สินไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง

95 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการที่ 1 วันที่ 1 มกราคม 25X5 นายมนัสนำเงินสดมาลงทุนเปิดร้านรับซ่อม เครื่องใช้ไฟฟ้า จำนวน 150,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและทุน-นายมนัส ผลวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (เพิ่ม) 150,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (เพิ่ม) 150,000 รายการที่2 วันที่ 3 มกราคม 25X5 ได้รับรายได้ค่าซ่อมเป็นเงินสด จำนวน 10,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและรายได้ค่าบริการซ่อม ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (เพิ่ม) 10,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (เพิ่ม) 10,000 รายการที่ 3 วันที่ 9 มกราคม 25X5 กิจการได้รับค่าซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า จำนวน 20,000บาท เป็นเงินสดและนำฝากธนาคารในวันนี้ ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินฝากธนาคารและรายได้ค่าบริการซ่อม ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินฝากธนาคาร (เพิ่ม) 20,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (เพิ่ม) 20,000 รายการที่ 4 วันที่ 12 มกราคม 25X5 กิจการส่งบิลเก็บเงินค่าซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า ให้นายสมาน จำนวน 6,000 บาท ยังไม่ได้รับชำระเงิน ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ลูกหนี้-นายสมานและรายได้ค่าบริการซ่อม ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ ลูกหนี้-นายสมาน (เพิ่ม) 6,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (เพิ่ม) 6,000

96 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 1.2 สินทรัพย์เพิ่มขึ้น หนี้สินเพิ่มขึ้น รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การได้รับสินทรัพย์เข้ามาในกิจการ โดยส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือทำให้บัญชีสินทรัพย์ ซึ่งอยู่ด้านซ้ายของสมการบัญชีเพิ่มขึ้น และบัญชีหนี้สินซึ่งอยู่ทางด้านขวาของสมการบัญชีก็จะต้อง เพิ่มขึ้นด้วยจำนวนที่เท่ากัน โดยส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง รายการที่5 วันที่ 14 มกราคม 25X5 กิจการซื้ออุปกรณ์สำนักงานเป็นเงินเชื่อจำนวน 15,000 บาท จากร้านทักษิณอินโฟเทค ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ อุปกรณ์สำนักงานและเจ้าหนี้– ร้านทักษิณอินโฟเทค ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ อุปกรณ์สำนักงาน (เพิ่ม) 15,000 = เจ้าหนี้– ร้านทักษิณอินโฟเทค (เพิ่ม) 15,000 + 0 รายการที่ 6วันที่ 16 มกราคม 25X5กิจการกู้เงินจากธนาคารจำนวน 20,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและเงินกู้ธนาคาร ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (เพิ่ม) 20,000 = เงินกู้ธนาคาร (เพิ่ม) 20,000 + 0 1.3 สินทรัพย์เพิ่มขึ้น สินทรัพย์ลดลง หนี้สินเพิ่มขึ้น รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การได้รับสินทรัพย์อย่างหนึ่งเข้ามา ในขณะเดียวกันก็ต้องเสียสินทรัพย์อีกอย่างหนึ่งออกไปจากกิจการ ส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือทำให้บัญชีสินทรัพย์ซึ่งอยู่ด้านซ้ายของสมการบัญชีเพิ่มขึ้นและลดลง พร้อมกับบัญชีหนี้สินซึ่งอยู่ด้านขวาของสมการบัญชีเพิ่มขึ้นด้วยผลต่างของสินทรัพย์ทั้งสองชนิดนั้น โดยที่ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง รายการที่7 วันที่ 17 มกราคม 25X5 กิจการซื้อเครื่องตกแต่งจากร้านบัดดี้ราคา 50,000บาท จ่ายเงินสดทันที 40,000 บาท ส่วนที่เหลือขอจ่ายสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เครื่องตกแต่ง เงินสด และเจ้าหนี้ – ร้านบัดดี้

97 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เครื่องตกแต่ง (เพิ่ม) 50,000 = เจ้าหนี้ -ร้านบัดดี้(เพิ่ม) 10,000 + 0 เงินสด (ลด) 40,000 = + 0 10,000 = 10,000 + 0 กรณีที่2 รายการใช้ไปของสินทรัพย์ แบ่งออกเป็น 2 กรณีดังนี้ 2.1 สินทรัพย์ลดลง ส่วนของเจ้าของลดลง รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การใช้ไปของสินทรัพย์ที่มีอยู่ในกิจการ โดยส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือ ทำให้บัญชีสินทรัพย์ซึ่ง อยู่ด้านซ้ายของสมการบัญชีลดลง และบัญชีส่วนของเจ้าของซึ่งอยู่ด้านขวาของสมการบัญชีก็จะต้อง ลดลงด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน โดยหนี้สินไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง รายการที่ 8 วันที่ 19 มกราคม 25X5 กิจการจ่ายค่าเช่าร้าน จำนวน 2,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและค่าเช่าร้าน ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (ลด) 2,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (ลด) 2,000 รายการที่ 9 วันที่ 20 มกราคม 25X5 เจ้าของกิจการถอนเงินสดไปใช้ส่วนตัวจำนวน 3,000บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและถอนใช้ส่วนตัว/เงินถอน/เบิกใช้ส่วนตัว ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (ลด) 3,000 = 0 + ทุน-นายมนัส (ลด) 3,000 2.2 สินทรัพย์ลดลง หนี้สินลดลง รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การใช้ไปของสินทรัพย์ที่มีอยู่ในกิจการ โดยส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือทำให้บัญชีสินทรัพย์ ซึ่งอยู่ด้านซ้ายของสมการบัญชีลดลง และบัญชีหนี้สินซึ่งอยู่ด้านขวาของสมการบัญชีก็จะต้องลดลง ด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน โดยส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง

98 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการที่10 วันที่ 22 มกราคม 25X5 กิจการจ่ายเงินสดชำระหนี้ให้เจ้าหนี้-ร้านทักษิณอินโฟเทค ทั้งจำนวน ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและเจ้าหนี้-ร้านทักษิณอินโฟเทค ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (ลด) 15,000 = เจ้าหนี้-ร้านทักษิณอินโฟเทค (ลด) 15,000 + 0 รายการที่ 11 วันที่ 24 มกราคม 25X5 กิจการจ่ายเช็คชำระหนี้เงินกู้ให้ธนาคาร20,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินฝากธนาคารและเงินกู้ธนาคาร ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินฝากธนาคาร (ลด) 20,000 = เงินกู้ธนาคาร (ลด) 20,000 + 0 กรณีที่ 3 รายการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ สินทรัพย์อย่างหนึ่งเพิ่มขึ้น สินทรัพย์อีกอย่างหนึ่งลดลง รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้ จะต้องเป็นรายการค้าที่เกี่ยวกับ การนำสินทรัพย์ชนิดหนึ่ง ซึ่งกิจการมีอยู่ไปแลกเปลี่ยนกับสินทรัพย์อีกชนิดหนึ่งที่กิจการต้องการเพิ่ม โดยรายการดังกล่าวจะส่งผลกระทบต่อสมการบัญชีคือ ทำให้สินทรัพย์ซึ่งอยู่ด้านซ้ายของ สมการบัญชีเพิ่มขึ้นและลดลงด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน โดยหนี้สินและส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง รายการที่ 12 วันที่ 26 มกราคม 25X5กิจการจ่ายเงินซื้ออุปกรณ์สำนักงาน จำนวน 7,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ อุปกรณ์สำนักงานและเงินสด ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ อุปกรณ์สำนักงาน (เพิ่ม) 7,000 = 0 + 0 เงินสด (ลด) 7,000 = 0 + 0

99 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการที่ 13วันที่27 มกราคม 25X5กิจการนำเงินสดไปฝากธนาคาร จำนวน 10,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและเงินฝากธนาคาร ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินฝากธนาคาร (เพิ่ม) 10,000 = 0 + 0 เงินสด (ลด) 10,000 = 0 + 0 รายการที่14วันที่ 29 มกราคม 25X5ถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในกิจการ 5,500 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและเงินฝากธนาคาร ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (เพิ่ม) 5,500 = 0 + 0 เงินฝากธนาคาร (ลด) 5,500 = 0 + 0 รายการที่15 วันที่ 30 มกราคม 25X5 กิจการรับชำระหนี้จากลูกหนี้-นายสมาน 6,000บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ เงินสดและลูกหนี้-นายสมาน ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด (เพิ่ม) 6,000 = 0 + 0 ลูกหนี้-นายสมาน (ลด) 6,000 = 0 + 0 กรณีที่4 รายการที่ไม่ส่งผลกระทบต่อสินทรัพย์ หนี้สินเพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของลดลง รายการค้าที่ต้องใช้หลักการวิเคราะห์ตามกรณีนี้จะต้องเป็นรายการค้าที่ทำให้หนี้สิน เพิ่มขึ้นและส่วนของเจ้าของลดลง โดยส่งผลกระทบต่อสมการบัญชี คือทำให้บัญชีหนี้สินซึ่งอยู่ ด้านขวาของสมการบัญชีเพิ่มขึ้น และบัญชีส่วนของเจ้าของ ซึ่งอยู่ด้านขวาของสมการบัญชีลดลงด้วย จำนวนเงินที่เท่ากัน โดยสินทรัพย์ไม่เปลี่ยนแปลง ดังตัวอย่าง

100 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการที่ 16 วันที่ 31 มกราคม 25X5 กิจการได้รับบิลค่าโทรศัพท์จำนวน 1,800 บาท แต่ยังไม่ได้ชำระเงิน ให้องค์การโทรศัพท์ ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ค่าโทรศัพท์และเจ้าหนี้-องค์การโทรศัพท์ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ 0 = เจ้าหนี้-องค์การโทรศัพท์ (เพิ่ม) 1,800 + ทุน-นายมนัส (ลด) 1,800 3.6 ระบบการบันทึกบัญชี การบันทึกรายการทางการบัญชีมี 2 ระบบ คือ และระบบบัญชีเดี่ยว (Single - Entry System) ระบบบัญชีคู่ (Double-Entry System) ซึ่งทั้ง 2 ระบบมีลักษณะแตกต่างกัน ดังนี้ 3.6.1 ระบบบัญชีเดี่ยว (Single- Entry System) เป็นวิธีการบันทึกบัญชีซึ่งมิได้มีการบันทึกรายการค้าทางด้านเดบิต และเครดิตของบัญชี ด้วยจำนวนเงินที่เท่ากันทุกรายการ คือบางรายการบันทึกบัญชีทั้งด้านเดบิตและเครดิต แต่บาง รายการบันทึกบัญชีด้านเดบิตหรือเครดิตเพียงด้านเดียว หรือบางรายการอาจจะไม่ได้บันทึกบัญชีเลย ส่วนมากจะพบในกิจการขนาดเล็กซึ่งมีรายการค้าไม่มากนัก เจ้าของกิจการเป็นผู้ทำบัญชีเท่าที่จำเป็น โดยไม่จ้างผู้ทำบัญชี เมื่อต้องการทราบผลการดำเนินงานหรือฐานะการเงิน ก็จะจ้างผู้ทำบัญชีเข้ามา จัดทำบัญชีตามหลักฐานและเอกสารต่าง ๆ เท่าที่มีอยู่ ระบบบัญชีเดี่ยว จึงไม่เป็นที่นิยมใช้เพราะ เป็นหลักการบัญชีที่ไม่สมบูรณ์ 3.6.2 ระบบบัญชีคู่ (Double-Entry System) เป็นหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป คือ รายการค้าทุกรายการที่เกิดขึ้นจะต้องนำมา บันทึกบัญชี 2 ด้าน คือด้านเดบิต และเครดิต โดยแต่ละด้านอาจจะบันทึกเพียงบัญชีเดียวหรือ หลายบัญชีก็ได้ แต่จำนวนเงินทางด้านเดบิตของทุกบัญชีรวมกันจะต้องเท่ากับจำนวนเงินของทาง ด้านเครดิตทุกบัญชีรวมกันเสมอ จึงเป็นระบบบัญชีที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย คำว่า Debit มาจากคำเดิมว่า Debtor ซึ่งหมายถึง ลูกหนี้การค้า ส่วนคำว่า Credit มาจาก คำเดิมว่า Creditor ซึ่งหมายถึง เจ้าหนี้การค้าหรือผู้ให้สินเชื่อ โดยทั่วไปคำว่า Debit เมื่อนำมาใช้ใน การเรียกชื่อทางบัญชีจะใช้อักษรย่อว่า Dr. ส่วนคำว่า Credit จะใช้อักษรย่อว่า Cr

101 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 3.7 หลักการบันทึกบัญชี หลังการวิเคราะห์รายการค้าแล้ว นำไปบันทึกบัญชีตามระบบบัญชีคู่ (Double-Entry System) เป็นหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไปและเป็นที่ยอมรับในการจัดทำบัญชี โดยแบ่งออกเป็น 2 ด้าน คือ ด้านซ้ายมือของบัญชี เรียกว่า ด้านเดบิต และด้านขวามือของบัญชี เรียกว่า ด้านเครดิต ทั้ง 2 ด้าน จำนวนเงินต้องเท่ากันเสมอ การบันทึกบัญชีต้องบันทึกด้านเดบิตขึ้นก่อนเสมอแล้วตาม ด้วยด้านเครดิต ซึ่งมีหลักการในการบันทึกบัญชีดังตารางที่ 3.6 ตารางที่ 3.6 หลักการบันทึกบัญชี ด้านเดบิต (Debit) ใช้ตัวย่อ Dr. ด้านเครดิต (Credit) ใช้ตัวย่อ Cr. ด้านเดบิตใช้ลงรายการที่วิเคราะห์แล้ว คือ - สินทรัพย์เพิ่ม - หนี้สินลด - ส่วนของเจ้าของลด - จ่ายค่าใช้จ่าย - ถอนใช้ส่วนตัว ด้านเครดิตใช้ลงรายการที่วิเคราะห์แล้ว คือ - สินทรัพย์ลด - หนี้สินเพิ่ม - ส่วนของเจ้าของเพิ่ม - การลงทุน - รับรายได้ 3.8 การบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้า หลังจากผู้ทำบัญชีได้วิเคราะห์รายการค้าที่เกิดขึ้น จนกระทั่งทราบผลกระทบต่อจำนวนเงิน ของสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของว่าเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เพิ่มขึ้น หรือลดลง จึงนำผล การวิเคราะห์นั้นมาบันทึกบัญชีตามหลักการของระบบบัญชีคู่ ดังนั้น หากผู้ทำบัญชีวิเคราะห์ รายการค้าได้ถูกต้องก็จะนำไปสู่การบันทึกบัญชีได้อย่างถูกต้อง ดังตารางที่ 3.7

102 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า ตารางที่ 3.7 การบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้า รายการเพิ่ม ใช้เครื่องหมาย + รายการลด ใช้เครื่องหมาย – พ.ศ. 25X5 รายการค้า ผลการวิเคราะห์รายการค้า การบันทึกบัญชี เดือน วันที่ ม.ค 1 นายมนัสนำเงินสด มาลงทุน 150,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) +150,000 บาท ส่ ส่วนของเจ้าของ (ทุน-นายมนัส) +150,000 บาท เด เดบิต เงินสด 150,000 เครดิต ทุน-นายมนัส 150,000 3 ได้รับรายได้ค่าซ่อม เป็นเงินสด 10,000 บาท สิ สินทรัพย์ (เงินสด) +10,000 บาท ส่วนของเจ้าของ (รายได้ค่าซ่อม) +10,000 บาท เดบิต เงินสด 10,000.- เครดิต รายได้ค่าซ่อม 10,000.- 9 รับเงินค่าซ่อม เครื่องใช้ไฟฟ้า 20,000 บาท นำฝากธนาคารทันที สิ สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) + +20,000 บาท ส่ ส่วนของเจ้าของ (รายได้ค่าซ่อม) + 20,000 บาท เดบิต เงินฝากธนาคาร 20,000.- เครดิต รายได้ค่าซ่อม 20,000.- 12 ส่งบิลเก็บเงินค่าซ่อม เครื่องใช้ไฟฟ้า 6,000 บาท ให้นายสมาน ยังไม่ได้ชำระเงิน ส สินทรัพย์ (ลูกหนี้-นายสมาน) +6,000 บาท ส่วนของเจ้าของ (รายได้ค่าซ่อม) + + 6,000 บาท เดบิต ลูกหนี้-นายสมาน 6,000.- เครดิต รายได้ค่าซ่อม 6,000.- 15 จ่ายค่าเช่าร้านเป็นเงินสด 2,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) - 2,000 บาท ส่วนของเจ้าของ (ค่าเช่าร้าน) - 2,000 บาท เดบิต ค่าเช่าร้าน 2,000.- เครดิต เงินสด 2,000.- 18 นายมนัสถอนเงินสดไป ใช้ส่วนตัว 3,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) -3,000 บาท ส่วนของเจ้าของ (ถอนใช้ส่วนตัว) - 3,000 บาท เดบิต ถอนใช้ส่วนตัว 3,000.- เครดิต เงินสด 3,000.- 19 ซื้ออุปกรณ์สำนักงาน เป็นเงินสด 7,000 บาท สินทรัพย์(เงินสด) - 7,000 บาท สินทรัพย์ (อุปกรณ์สำนักงาน) + 7,000 บาท เดบิต อุปกรณ์สำนักงาน7,000.- เครดิต เงินสด 7,000.- 21 นำเงินสดฝากธนาคาร 10,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) - 10,000 บาท สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) + 10,000 บาท เดบิต เงินฝากธนาคาร10,000.- เครดิต เงินสด 10,000.-

103 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า ตารางที่ 3.7 การบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้า(ต่อ) พ.ศ. 25X5 รายการค้า ผลการวิเคราะห์รายการค้า การบันทึกบัญชี เ เดือน วันที่ ม.ค. 24 ชื้ออุปกรณ์สำนักงาน เป็นเงินเชื่อจากร้านทักษิณ 15,000 บาท สินทรัพย์ (อุปกรณ์สำนักงาน) + 15,000 บาท หนี้สิน (เจ้าหนี้ -ร้านทักษิณ) + 15,000 บาท เดบิต อุปกรณ์สำนักงาน 15,000.- เครดิต เจ้าหนี้-ร้านทักษิณ 15,000.- 25 กิจการกู้เงินจากธนาคาร 20,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) + 20,000 บาท หนี้สิน (เงินกู้ธนาคาร) + 20,000 บาท เดบิต เงินสด 20,000.- เครดิต เงินกู้ธนาคาร 20,000.- 26 จ่ายชำระค่าอุปกรณ์ สำนักงานในร้านทักษิณ ทั้งจำนวน สินทรัพย์ (เงินสด) - 15,000 บาท หนี้สิน (เจ้าหนี้-ร้านทักษิณ) -15,000 บาท เดบิต เจ้าหนี้-ร้านทักษิณ 15,000.- เครดิต เงินสด 15,000.- 27 จ่ายชำระหนี้เงินกู้ ธนาคารด้วยเช็ค สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) - -20,000 บาท หนี้สิน (เงินกู้ธนาคาร) – - 20,000 บาท เดบิต เงินกู้ธนาคาร 20,000.- เครดิต เงินฝากธนาคาร 20,000.- 29 ได้รับบิลค่าโทรศัพท์ 1,800 บาท (ยังไม่ได้จ่ายเงิน) หนี้สิน (เจ้าหนี้- องค์การโทรศัพท์) +1,800 บาท ส่วนของเจ้าของ (ค่าโทรศัพท์) -1,800 บาท เดบิต ค่าโทรศัพท์ 1,800.- เครดิต เจ้าหนี้-องค์การโทรศัพท์ 1,800.- 31 ซื้อเครื่องตกแต่งจาก ร้าน-บัดดี้50,000 บาท จ่ายเงินสด 40,000 บาท ที่เหลือขอค้างไว้ ก่อน สินทรัพย์ (เครื่องตกแต่ง) + 50,000 บาท สินทรัพย์ (เงินสด) - 40,000 บาท หนี้สิน (เจ้าหนี้ ร้านบัดดี้) + 10,000 บาท เดบิต เครื่องตกแต่ง 50,000.- เครดิต เงินสด 40,000.- เจ้าหนี้-ร้านบัดดี้ 10,000.-

104 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า สรุปสาระสำคัญ เมื่อกิจการดำเนินธุรกิจย่อมมีรายการหรือเหตุการณ์ต่าง ๆ เกิดขึ้นมาเป็นจำนวนมาก ทั้งรายการหรือเหตุการณ์ที่ถือเป็นรายการค้าที่ต้องนำมาบันทึกในสมุดบัญชี และที่ไม่ถือเป็น รายการค้า ซึ่งไม่ต้องนำมาบันทึกในสมุดบัญชี ขั้นตอนแรกของการบันทึกบัญชีคือ การนำรายการหรือเหตุการณ์ที่ถือเป็น รายการค้า มาทำการวิเคราะห์โดยใช้หลักการของสมการบัญชี เพื่อให้ทราบผลกระทบต่อจำนวนเงินของ สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของว่าเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เพิ่มขึ้น หรือลดลง (รายได้ทำให้ หมวดส่วนของเจ้าของเพิ่ม ค่าใช้จ่ายทำให้หมวดส่วนของเจ้าของลดลง) ซึ่งการวิเคราะห์รายการค้า ที่ถูกต้องจะนำไปสู่การบันทึกบัญชีที่ถูกต้องด้วยเช่นกัน สรุปหลักการวิเคราะห์รายการค้า 1. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น 2. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น หนี้สินเพิ่มขึ้น 3. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น สินทรัพย์ลดลง หนี้สินเพิ่มขึ้น 4. สินทรัพย์ลดลง ส่วนของเจ้าของลดลง 5. สินทรัพย์ลดลง หนี้สินลดลง 6. สินทรัพย์อย่างหนึ่งเพิ่มขึ้น สินทรัพย์อีกอย่างหนึ่งลดลง 7. หนี้สินเพิ่มขึ้น ส่วนของเจ้าของลดลง การบันทึกบัญชีจะใช้หลักการของระบบบัญชีคู่ คือ รายการค้าแต่ละรายการจะต้อง บันทึกบัญชี 2 ด้าน คือ ด้านเดบิต และด้านเครดิตด้วยจำนวนเงินที่เท่ากันเสมอ หลักการบันทึกบัญชี ด้านเดบิต (Debit) ใช้ตัวย่อ Dr. ด้านเครบิต (Credit) ใช้ตัวย่อ Cr. ด้านเดบิตใช้ลงรายการที่วิเคราะห์แล้ว คือ - สินทรัพย์เพิ่ม - หนี้สินลด - ส่วนของเจ้าของลด - จ่ายค่าใช้จ่าย - ถอนใช้ส่วนตัว ด้านเครดิตใช้ลงรายการที่วิเคราะห์แล้ว คือ - สินทรัพย์ลด - หนี้สินเพิ่ม - ส่วนของเจ้าของเพิ่ม - การลงทุน - รับรายได้

105 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำศัพท์หน่วยการเรียนรู้ ที่ 3 ธุรกิจบริการ ธุรกิจซื้อขายสินค้า ธุรกิจอุตสาหกรรม การวิเคราะห์รายการค้า กิจการเจ้าของคนเดียว ห้างหุ้นส่วน ห้างหุ้นส่วนสามัญ ห้างหุ้นส่วนจำกัด บริษัท จำกัด บริษัทเอกชน จำกัด บริษัทมหาชน จำกัด รายการค้า รายการที่ไม่ใช่รายการค้า ด้านเดบิต ด้านเครดิต หลักการบัญชี หลักการบัญชีคู่ การรวมรายการ ผู้ทำบัญชี ระบบบัญชีเดี่ยว ระบบบัญชีคู่ Service Business Merchandising Business Manufacturing Business Business transaction analysis Single Proprietorship Partnership Ordinary Partnership Limited Partnership Limited Company Private Company Limited Public Company Limited Business Transaction Non-Business Transaction Debit Credit Accounting Principles Double-entry Compound Journal Entry Bookkeeper Single- Entry System Double-Entry System คำศัพท์ท้ายหน่วยการเรียนรู้ที่ 3

106 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า กิจกรรมฝึกทักษะ หน่วยที่ 3 รหัสวิชา 20200-1002 วิชาการบัญชีเบื้องต้น สอนครั้งที่ 13-24 หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า สัปดาห์ที่ 4-6 ……………………………………………………………………………………………………………………………………… จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. บอกประเภทและรูปแบบของการดำเนินธุรกิจได้ 2. บอกเอกสารประกอบการบันทึกบัญชีได้ 3. บอกความหมายและข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้าได้ 4. กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าได้ 5. บอกความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้าได้ 6. บอกระบบการบันทึกบัญชีได้ 7. บอกหลักการบันทึกบัญชีได้ 8. วิเคราะห์รายการค้าและบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีได้ 9. บันทึกบัญชีตามหลักการวิเคราะห์รายการค้าได้ 10. นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้าได้ 11. เป็นผู้มีระเบียบ ละเอียดรอบคอบ 12. เป็นผู้มีความตรงต่อเวลา 13. เป็นผู้ที่ปฏิบัติงานตามที่ได้รับมอบหมายสำเร็จตามเวลาที่กำหนด 14. เป็นผู้ที่ไม่คัดลอกหรือกระทำการใด ๆ ที่เป็นการนำผลงานของผู้อื่นมาแอบอ้าง เป็นของตนเอง 15. เป็นผู้รู้จักประหยัด และมีเจตคติที่ดีต่อวิชาชีพบัญชี คำสั่ง 1. ให้แบ่งผู้เรียนออกเป็น 3 กลุ่ม โดยแต่ละกลุ่มเลือกหัวหน้ากลุ่ม เลขานุการและสมาชิก ทุกคนร่วมกันปรึกษาหารือตอบคำถามที่ได้รับมอบหมายข้างล่างนี้โดยศึกษาค้นคว้าความรู้ จากเอกสารประกอบการเรียน หน่วยที่ 3 และสื่อต่าง ๆ มาประกอบแล้วนำเสนอหน้าชั้นเรียน เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ให้กลุ่มอื่น ๆ ได้รับทราบ 2. ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มร่วมกัน ศึกษาหาความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการวิเคราะห์รายการค้าดังนี้ 2.1 สมมติกิจการธุรกิจบริการมา 1 ธุรกิจ พร้อมยกตัวอย่างรายการค้า และกำหนด ชื่อบัญชีจากรายการค้า อย่างน้อยกลุ่มละ 6 รายการค้า

107 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 2.2 นำโจทย์ข้อที่ 2.1 นำมาวิเคราะห์รายการค้าและบันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์ รายการค้า วิธีการนำเสนอ 1. จัดนำเสนอหน้าชั้นเรียน 2. จัดทำในกระดาษชาร์ทส่งหลังนำเสนอ แบบประเมินผลกิจกรรมฝึกทักษะ หน่วยที่ 3 กลุ่มที่..............ชื่อสมาชิก 1.................................... 2.................................... 3..................................... 4..................................... 5...................................... รายการประเมิน ดี (5) พอใช้ (3) ปรับปรุง (1) 1. ความถูกต้องของผลงาน 1.1 ข้อมูลถูกต้องตามหัวข้อที่กำหนด 1.2 เนื้อหาทันสมัย ปฏิบัติได้ ครบถ้วนทุกข้อ ปฏิบัติได้ 2 ข้อ ปฏิบัติได้ 1 ข้อ 2. วิธีการนำเสนอ 2.1 การนำเสนอน่าสนใจ 2.2 บุคลิกภาพเหมาะสม 2.3 น้ำเสียงดัง ฟังชัด ปฏิบัติได้ ครบถ้วนทุกข้อ ปฏิบัติได้ 2 ข้อ ปฏิบัติได้ 1 ข้อ 3. ความร่วมมือในการทำงาน 3.1 มีการแบ่งงานกันทำ 3.2 มีความรับผิดชอบ 3.3 ทำงานเสร็จตามเวลาที่กำหนด ปฏิบัติได้ ครบถ้วนทุกข้อ ปฏิบัติได้ 2 ข้อ ปฏิบัติได้ 1 ข้อ คะแนน คะแนนรวม ลงชื่อ........................................................ผู้ประเมิน (.....................................................)

108 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า สรุปผลการประเมิน ดี พอใช้ ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ คะแนน 1 – 5 มีทักษะอยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุง คะแนน 6 – 10 มีทักษะอยู่ในระดับที่พอใช้ คะแนน 11 – 15 มีทักษะอยู่ในระดับที่ดี กิจกรรมเสริมทักษะ หน่วยที่ 3 รหัสวิชา 20200-1002 วิชาการบัญชีเบื้องต้น สอนครั้งที่ 13-24 หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า สัปดาห์ที่ 4-6 ……………………………………………………………………………………………………………………………………… จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. บอกประเภทและรูปแบบของการดำเนินธุรกิจได้ 2. บอกเอกสารประกอบการบันทึกบัญชีได้ 3. บอกความหมายและข้อแตกต่างระหว่างรายการค้ากับรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้าได้ 4. กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าได้ 5. บอกความหมาย หลักการ และวิธีการวิเคราะห์รายการค้าได้ 6. บอกระบบการบันทึกบัญชีได้ 7. บอกหลักการบันทึกบัญชีได้ 8. วิเคราะห์รายการค้าและบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีได้ 9. บันทึกบัญชีตามหลักการวิเคราะห์รายการค้าได้ 10. เป็นผู้มีระเบียบ ละเอียดรอบคอบ 11. เป็นผู้มีความตรงต่อเวลา 12. เป็นผู้ที่ปฏิบัติงานตามที่ได้รับมอบหมายสำเร็จตามเวลาที่กำหนด 13. เป็นผู้ที่ไม่คัดลอกหรือกระทำการใด ๆ ที่เป็นการนำผลงานของผู้อื่นมาแอบอ้าง เป็นของตนเอง 14. เป็นผู้รู้จักประหยัด และมีเจตคติที่ดีต่อวิชาชีพบัญชี

109 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำสั่ง จากข้อความข้างล่างนี้ ข้อใดถูกให้ใส่เครื่องหมาย ü ข้อใดผิดให้ใส่เครื่องหมาย × ............... 1. ร้านซักรีด ถือเป็นธุรกิจบริการ ............... 2. โรงงานตัดเย็บเสื้อผ้า ถือเป็นธุรกิจขายสินค้า ............... 3. ร้านนานาคาเฟ่ ถือเป็นธุรกิจผลิตสินค้า ............... 4. กิจการเจ้าของคนเดียว เป็นกิจการที่มีขนาดเล็ก และมีจำนวนมากที่สุด ............... 5. เอกสารหลักฐานประกอบการบันทึกบัญชี ได้แก่ ใบเสร็จรับเงิน ใบกำกับภาษี เป็นต้น ............... 6. บัญชีกระดาษ บัญชียางลบ ใช้ชื่อบัญชี เครื่องใช้สำนักงาน ............... 7. บัญชีรายได้ จะทำให้ หมวดส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น ............... 8. การบันทึกมี 2 ด้าน คือ ด้านเดบิต ด้านเครดิต ............... 9. สินหนี้เพิ่ม บันทึก ด้านเดบิต ส่วนของเจ้าของเพิ่ม บันทึก ด้านเครดิต ............... 10. นำเงินสดมาลงทุน วิเคราะห์รายการค้าได้ว่า สินทรัพย์ลด ส่วนของเจ้าของเพิ่ม คำสั่ง ให้กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าที่เกิดขึ้นลงในแบบฟอร์มที่กำหนด ลำดับ รายการค้า ชื่อบัญชีที่กำหนด 1 เจ้าของกิจการนำเงินมาลงทุน 1. เงินสด 2. ทุน 2 นายมนัสนำเงินสด เงินฝากธนาคาร และ เครื่องใช้ สำนักงานมาลงทุน 3 นายฟารีสนำเงินสด เครื่องตกแต่งและเงินกู้มาลงทุน 4 รับรายได้ค่าบริการเป็นเงินสด 5 รับรายได้ค่าบริการเป็นเงินสดและนำฝากธนาคารทันที กิจกรรมเสริมทักษะ 3.1 กิจกรรมเสริมทักษะ 3.2

110 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า ลำดับ รายการค้า ชื่อบัญชีที่กำหนด 6 กิจการยังไม่ได้รับเงินค่าบริการจากนางอานีส 7 จ่ายค่าเช่าร้าน 8 จ่ายค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า และค่าโทรศัพท์ 9 เจ้าของกิจการถอนเงินสดไปใช้ส่วนตัว 10 จ่ายเงินซื้อวัสดุสำนักงาน 11 จ่ายเช็คซื้ออุปกรณ์รถยนต์ชำระบางส่วน 12 นำเงินสดไปฝากธนาคาร 13 จ่ายเงินซื้อวัสดุสำนักงาน 14 ถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในร้าน 15 รับชำระหนี้จากลูกหนี้นางอานีส คำสั่ง ให้กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าต่อไปนี้พร้อมทั้งแสดงผลของการวิเคราะห์รายการค้า 1. น.ส.อานีสเจ้าของร้านอานีสพาณิชย์นำเงินสดมาลงทุน 450,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + กิจกรรมเสริมทักษะ 3.3

111 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 2. น.ส.อานีสเจ้าของร้านอานีสพาณิชย์นำที่ดินมาลงทุนเพิ่ม 980,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 3. ซื้อเครื่องตกแต่งร้านเป็นเงินเชื่อ 8,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 4. ส่งบิลเก็บเงินค่าบริการ แต่ยังไม่ได้รับชำระเงินจำนวน 6,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 5. ได้รับเงินสดค่าให้บริการจากลูกค้า 6,300 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 6. จ่ายค่าเช่าร้าน 4,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = +

112 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำสั่ง ให้กำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าต่อไปนี้พร้อมทั้งแสดงผลของการวิเคราะห์รายการค้า 1. นายอนัสนำเงินสด 500,000 บาท และรถยนต์ 650,000 บาท มาลงทุน ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 2. กู้เงินจากธนาคารมาใช้หมุนเวียนในกิจการ 100,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 0 3. กิจการนำเงินสดไปฝากธนาคาร 70,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + 4. กิจการถอนเงินจากธนาคารมาใช้ในร้าน 26,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + กิจกรรมเสริมทักษะ 3.4

113 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 5. เจ้าของกิจการถอนเงินฝากนาคารไปใช้ส่วนตัว 3,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = 0 + 6. จ่ายเช็คชำระหนี้ให้เจ้าหนี้ 15,000 บาท ชื่อบัญชีที่กำหนด คือ ................................................ ผลการวิเคราะห์รายการค้า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ = + คำสั่ง ให้วิเคราะห์รายการค้าพร้อมชื่อบัญชีลงในแบบฟอร์มที่กำหนด นายอาดิลเปิดกิจการอู่ซ่อมรถมีรายการค้าเกิดขึ้น ดังนี้ รายการค้า สินทรัพย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของ เพิ่มขึ้น ลดลง เพิ่มขึ้น ลดลง เพิ่มขึ้น ลดลง 1. นายอาดิลนำเงินสด 10,000 บาท และอุปกรณ์ ซ่อมรถ 50,00 บาท มา ลงทุน เงินสด 10,000 อุปกรณ์ 50,000 ทุน-นายอาดิล 60,000 2. ซื้อวัสดุซ่อมรถเป็นเงินสด 3,000 บาท 3. บริการซ่อมรถให้ลูกค้า ได้รับเงินสด 1,000 บาท 4. นำเงินสดไปฝากธนาคาร 2,000 บาท 5. จ่ายค่าเช่าอู่ 3,000 บาท 6. บริการซ่อมรถให้นาย อดุลย์ ยังไม่ได้รับเงิน 5,000 บาท กิจกรรมเสริมทักษะ 3.5

114 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า รายการค้า สินทรัพย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของ เพิ่มขึ้น ลดลง เพิ่มขึ้น ลดลง เพิ่มขึ้น ลดลง 7. ซื้ออุปกรณ์ซ่อมรถเป็น เงินเชื่อ 6,000 บาท 8. นายอาดิลถอนเงินสด ไปใช้ส่วนตัว 1,500 บาท 9. รับชำระหนี้จากลูกหนี้ นายอดุลย์ทั้งหมด 10. จ่ายชำระหนี้ค่าอุปกรณ์ ซ่อมรถ 6,000 บาท 11. จ่ายค่าไฟฟ้า 1,000 บาท 12. จ่ายค่าแรงคนงาน 2,000 บาท 13. กู้เงินจากธนาคาร 80,000 บาท 14. รับรายได้ค่าบริการซ่อม 50,000 นำฝากธนาคาร ทันที 15. จ่ายค่าเบี้ยประกันเป็น เงินสด 5,000 บาท

115 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำสั่ง ให้วิเคราะห์รายการค้าลงในแบบฟอร์มที่กำหนด วิเคราะห์เพิ่มขึ้น ให้ใช้เครื่องหมาย + วิเคราะห์ลดลง ให้ใช้เครื่องหมาย – ลำดับ รายการค้า ผลการวิเคราะห์รายการค้า 1 นายเด่นนำเงินสด 10,000 บาท มาลงทุน เงินสด +10,000 บาท ทุน-นายเด่น +10,000 บาท 2 นายนพนำเงินสด 10,000 บาท เงินฝากธนาคาร 50,000 บาท มาลงทุน 3 นางรตานำเงินสด 20,000 บาท วัสดุ สำนักงาน 5,000 บาท และเจ้าหนี้การค้า 8,000 บาท มาลงทุน 4 รับรายได้ค่าซักรีด 3,000 บาท เป็น เงินสด 5 รับรายได้ค่าซักรีด 4,000 บาท เป็น เงินสด และนำฝากธนาคารทันที 6 ซักรีดเสื้อผ้าให้นางอุบล แต่ยังไม่ได้ รับเงิน 2,500 บาท 7 จ่ายค่าเช่าร้าน 3,000 บาท 8 รับบิลค่าไฟฟ้า 1,800 บาท แต่ยังไม่ได้ไป ชำระเงิน 9 ซื้อรถยนต์ 1 คัน ราคา 470,000 บาท โดยในวันที่ซื้อได้จ่ายเงินดาวน์ไป จำนวน 200,000 บาท 10 ซื้อเครื่องตกแต่งเป็นเงินเชื่อ 3,800 บาท กิจกรรมเสริมทักษะ 3.6

116 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำสั่ง ให้บันทึกบัญชีจากผลการวิเคราะห์รายการค้าต่อไปนี้ลงในแบบฟอร์มที่กำหนด ลำดับ ผลการวิเคราะห์รายการค้า บันทึกบัญชีตามผลการวิเคราะห์ 1 สินทรัพย์ (เงินสด) –8,000 หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) –8,000 2 สินทรัพย์ (เงินสด) + 380,000 หนี้สิน (เงินกู้) + 380,000 3 สินทรัพย์ (เงินสด) –15,000 หนี้สิน (เงินกู้) –15,000 4 สินทรัพย์ (เงินสด) + 5,000 สินทรัพย์ (ลูกหนี้–นางอนงค์) –5,000 5 สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) –3,600 ส่วนของเจ้าของ (ถอนใช้ส่วนตัว) –3,600 6 สินทรัพย์ (เงินสด) –1,000 ส่วนของเจ้าของ (ถอนใช้ส่วนตัว) –1,000 7 สินทรัพย์(เงินสด) –2,300 ส่วนของเจ้าของ (ค่าโฆษณา) –2,300 8 สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) –13,000 สินทรัพย์ (อุปกรณ์สำนักงาน) + 13,000 9 สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) –10,000 สินทรัพย์ (เงินสด) + 10,000 10 สินทรัพย์ (เงินฝากธนาคาร) + 25,000 สินทรัพย์(เงินสด)–25,000 กิจกรรมเสริมทักษะ 3.7

117 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า คำสั่ง ให้บันทึกบัญชีจากรายการค้าต่อไปนี้ลงในแบบฟอร์มที่กำหนด ลำดับ รายการค้า บันทึกบัญชี 1 น.ส.อายูนีนำเงินสด 20,000 มาลงทุน 2 ซื้อวัสดุในการเสริมสวย 5,000 บาท เป็นเงินสด 3 รับรายได้ค่าบริการเสริมสวยจาก น.ส.ฟารินดา 500 บาท 4 นำเงินสดฝากธนาคาร 1,000 บาท 5 ซื้อเครื่องตกแต่งจากร้านสุพัตรา จำนวน 5,000 บาท ชำระครึ่งหนึ่งที่เหลือขอค้างไว้ ก่อน 6 ให้บริการเสริมสวยให้แก่ น.ส.ญ่าญ่า 10,000 บาท ยังไม่ได้รับเงิน 7 จ่ายชำระหนี้ให้ร้านสุพัตราทั้งหมด 8 จ่ายค่าโทรศัพท์500 บาท เป็นเงินสด 9 รับชำระหนี้จาก น.ส.ญ่าญ่า 5,000 บาท 10 น.ส.อายูนี นำเงินของกิจการไปใช้ส่วนตัว 2,000 บาท 11 กู้เงินจากธนาคารออมสิน 10,000 บาท 12 จ่ายค่าแรงงาน 1,000 บาท กิจกรรมเสริมทักษะ 3.8

118 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า แบบประเมินผลกิจกรรมเสริมทักษะ หน่วยที่ 3 รหัสประจำตัว...............................ชื่อ – สกุล...............................แผนก/ชั้น/กลุ่ม..................... คำสั่ง จงเขียนเครื่องหมายถูก (ü) ลงในช่องตามเกณฑ์ที่กำหนด ระดับ คะแนน ระดับคุณภาพของการปฏิบัติงาน 1 1 - 5 พบคำตอบที่ผิดตั้งแต่ 10 จุดขึ้นไป 2 6 - 8 พบคำตอบที่ผิด 1-9 จุด 3 9 - 10 คำตอบถูกต้องทุกข้อ ลงชื่อ........................................................ผู้ประเมิน (.........................................................) สรุปผลการประเมิน ดี พอใช้ ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ คะแนน 1 – 5 ปรับปรุง คะแนน 6 – 8 พอใช้ คะแนน 9 – 10 ดี

119 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า แบบฝึกหัด หน่วยที่ 3 คำสั่ง จงตอบคำถามต่อไปนี้ให้ได้ใจความสมบูรณ์ 1. จงอธิบายความหมายรายการค้า (Business Transaction) ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 2. จงยกตัวอย่างรายการค้ามาอย่างน้อย 5 รายการค้า ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 3. จงบอกลักษณะของรายการที่ไม่ถือเป็นรายการค้า .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 4. การกำหนดชื่อบัญชีจากรายการค้าต้องพิจารณาจากสิ่งใดบ้าง ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 5. จงบอกหลักการวิเคราะห์รายการค้า ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................

120 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยที่ 3 คำสั่ง จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 1. กิจการในข้อใดคือรูปแบบของกิจการเจ้าของคนเดียว ก. ร้านอดุลย์บริการ ข. เทสโก้โลตัส ค. โรงงานปลาซาดีน ง. ห้างหุ้นส่วน 2 สหาย 2. ข้อใดไม่ใช่เอกสารหลักฐานการบันทึกบัญชี ก. ใบเสร็จรับเงิน ข. ใบกำกับภาษี ค. ใบแจ้งหนี้ ง. สมุดบันทึกสินทรัพย์ 3. ข้อใดถือเป็นรายการค้า ก. จัดตกแต่งร้านให้สวยงาม ข. กิจการจ่ายเงินเดือนพนักงาน ค. พนักงานขายสาธิตสินค้าให้ลูกค้าชม ง. ฝ่ายจัดซื้อสอบถามราคาสินค้าจากผู้ขาย 4. “กิจการซื้อเครื่องตกแต่งสำนักงานเป็นเงินเชื่อ” จากรายการค้าข้างต้นทำให้เกิดชื่อบัญชี ประเภทสินทรัพย์ในข้อใด ก. เจ้าหนี้การค้า ข. เงินเชื่อ ค. สำนักงาน ง. เครื่องตกแต่ง 5. การพิจารณาว่ารายการค้าที่เกิดขึ้นมีผลทำให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น หรือลดลง คือ ความหมายของข้อใด ก. สมการบัญชี ข. การวิเคราะห์รายการค้า ค. การวิเคราะห์ฐานะทางการเงิน ง. การวิเคราะห์ผลการดำเนินงาน

121 ผู้เรียบเรียง : นางสาวฮัสนะห์ เจะโวะ รายวิชา การบัญชีเบื้องต้น (20200-1002) หน่วยที่ 3 การวิเคราะห์รายการค้า 6. “กิจการจ่ายเงินสดชำระหนี้ให้เจ้าหนี้” วิเคราะห์รายการค้าตามข้อใด ก. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ข. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (ชำระหนี้) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ค. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (จ่ายเงิน) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง ง. สินทรัพย์ (เงินสด) ลดลง หนี้สิน (จ่ายชำระหนี้) ลดลง ส่วนของเจ้าของไม่เปลี่ยนแปลง 7. ระบบการบันทึกบัญชีในลักษณะที่มีทั้งด้านเดบิตและเครดิตด้วยจำนวนเงินที่เท่ากัน เรียกว่า ก. ระบบบัญชีคู่ ข. ระบบสมการบัญชี ค. ระบบการบัญชีเดี่ยว ง. ระบบหลักการบัญชี 8. ด้านเครดิตใช้บันทึกรายการตามข้อใด ก. สินทรัพย์ลด หนี้สินลด ส่วนของเจ้าของเพิ่ม ข. สินทรัพย์เพิ่ม หนี้สินลด ส่วนของเจ้าของลด ค. สินทรัพย์ลด หนี้สินเพิ่ม ส่วนของเจ้าของเพิ่ม ง. สินทรัพย์เพิ่ม หนี้สินเพิ่ม ส่วนของเจ้าของลด 9. “สินทรัพย์ (รถยนต์) เพิ่มขึ้น หนี้สิน (เจ้าหนี้) เพิ่มขึ้น”จากผลการวิเคราะห์ต้องบันทึกบัญชีตามข้อใด ก. เดบิต รถยนต์ เครดิต เจ้าหนี้การค้า ข. เดบิต เจ้าหนี้กาค้า เครดิต รถยนต์ ค. เดบิต สินทรัพย์ เครดิต หนี้สิน ง. เดบิต สินทรัพย์ (รถยนต์) เครดิต หนี้สิน (เจ้าหนี้การค้า) 10. ซื้อคอมพิวเตอร์25,000 บาท จ่ายเงินทันที 10,000 บาท ที่เหลือจ่ายสิ้นเดือน บันทึกบัญชี ก. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เงินสด 25,000.- ข. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เงินสด 10,000.- เจ้าหนี้การค้า 15,000.- ค. เดบิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- เครดิต เจ้าหนี้กาค้า 25,000.- ง. เดบิต เงินสด 25,000.- เครดิต เครื่องใช้สำนักงาน 25,000.- แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยที่3