49 2. รอยต่อเกย (Lap Joint) เป็นการต่อชิ้นงานสองชิ้นเข้าด้วยกัน โดยการน าชิ้นงาน ทั้งสองวางซ้อนกันไม่น้อยกว่า 3 เท่าของความหนาชิ้นงาน แล้วเชื่อมขอบงานข้างที่ติดกับผิวหน้า ของงานอีกชิ้น ให้หลอมละลายติดกัน ดังภาพที่ 5.2 ภาพที่ 5.2 แสดงชิ้นงานรอยต่อเกย ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 3. รอยต่อมุม (Corner Joint) เป็นการต่อชิ้นงานสองชิ้นเข้าด้วยกัน โดยการน าขอบ ของชิ้นงานมาต่อขนานกัน ท ามุมซึ่งกันและกัน 90 องศา แล้วเชื่อมขอบงานให้หลอมละลายติดกัน ดังภาพที่ 5.3 ภาพที่ 5.3 ชิ้นงานรอยต่อมุม ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556
50 4. รอยต่อตัวที(T - Joint) เป็นการต่อชิ้นงานสองชิ้นเข้าด้วยกัน โดยน าขอบของชิ้นงาน ชิ้นที่หนึ่งวางตั้งลงบนผิวหน้าของชิ้นงานอีกชิ้นหนึ่งท ามุม 90 องศา ให้เป็นภาพตัวอักษร T ดังภาพที่ 5.4 ภาพที่ 5.4 ชิ้นงานรอยต่อตัวที ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 5. รอยต่อขอบ (Edge Joint) เป็นการต่อชิ้นงานสองชิ้นเข้าด้วยกัน โดยการยกขอบชิ้นงาน ทั้งสองชิ้นเท่ากับความหนา แล้วน ามาวางให้ชิดกัน กรณีชิ้นงานมีความหนามากให้วางห่างกัน เล็กน้อย จากนั้นเดินแนวเชื่อมที่สันของขอบให้หลอมละลายติดกัน ใช้ต่อชิ้นงานที่มีความหนา ไม่มากและงานที่รับแรงไม่มากการปฏิบัติงานจะง่ายกว่าการต่อชนิดอื่น ๆ ดังภาพที่ 5.5 ภาพที่ 5.5 ชิ้นงานรอยต่อขอบ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556
51 จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายเกี่ยวกับท่าเชื่อมไฟฟ้าแบบต่าง ๆ ได้ ท่าเชื่อม หมายถึง แนวระนาบของชิ้นงานที่จะท าการเชื่อม เป็นการบอกว่าชิ้นงานอยู่ใน ต าแหน่งใดของผู้ปฏิบัติการเชื่อม หากท าให้ชิ้นงานอยู่ในท่าเชื่อมที่ผู้ปฏิบัติงานถนัดและสะดวก จะ ท าให้ได้แนวเชื่อมที่มีความแข็งแรงเพิ่มขึ้น ท่าเชื่อมพื้นฐานมี 4 ท่า ดังนี้ 1. ท่าราบ (Flat Position) เป็นท่าเชื่อมที่ชิ้นงานอยู่ในระนาบเดียวกับพื้นราบ ท าให้ไม่มี ปัญหาเรื่องแรงดึงดูดของโลก เชื่อมง่ายและมีประสิทธิภาพมากที่สุด ดังภาพที่ 5.6 ภาพที่ 5.6 การเชื่อมท่าราบ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 ใบความรู้ที่ 1.10 เรื่อง ท่าเชื่อมไฟฟ้า
52 มุมลวดเชื่อมการเดินแนวเชื่อมท่าราบ ดังนี้ 1. มุมน าลวดเชื่อม 15 - 30 องศา ดังภาพที่ 5.7 ภาพที่ 5.7 มุมน าลวดเชื่อมการเดินแนวท่าราบ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 2. มุมด้านข้างลวดเชื่อม 90 องศา ดังภาพที่ 5.8 ภาพที่ 5.8 มุมด้านข้างลวดเชื่อมการเดินแนวท่าราบ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 มุมน ำ แนวตั้งฉำกกับ งำน ทิศทำงกำรเดินแนว เชื่อม มุมด้ำนข้ำงของลวด เชื่อม
53 2. ท่าขนานนอน (Horizontal Position) เป็นท่าเชื่อมที่ชิ้นงานวางอยู่ในแนวระดับ ขนาน กับแนวระนาบ แรงดึงดูดของโลกจะท าให้เกิดรอยแหว่ง (Undercut) ที่ขอบด้านบนของรอยเชื่อม ต้องปรับให้ระยะอาร์กสั้นกว่าการเชื่อมท่าราบ ดังภาพที่ 5.9 ภาพที่ 5.9 การเชื่อมท่าขนานนอน ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 มุมลวดเชื่อมท่าขนานนอน มีดังนี้ 1. มุมน าลวดเชื่อม 20 องศา ดังภาพที่ 5.10 ภาพที่ 5.10 มุมน าลวดเชื่อมท่าขนานนอน ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 แนวตั้งฉำกกับ งำน มุม น ำ
54 2. มุมด้านข้างลวดเชื่อม 10 – 20 องศากับแนวระดับ ดังภาพที่ 5.11 ภาพที่ 5.11 มุมด้านข้างลวดเชื่อมท่าขนานนอน ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 3. ท่าตั้ง (Vertical Position) เป็นท่าเชื่อมที่ชิ้นงานอยู่ในแนวดิ่งหรือแนวตั้ง ตั้งฉาก กับแนวระดับ แรงดึงดูดของโลกจะมีผลต่อการเชื่อม ปฏิบัติได้ 2 วิธี คือ 3.1 ท่าตั้งเชื่อมขึ้น การเชื่อมท่าตั้งเชื่อมขึ้นจะเริ่มเดินแนวเชื่อมจากด้านล่างของชิ้นงาน ขึ้นด้านบน การซึมลึกจะดีกว่าท่าตั้งเชื่อมลง ดังภาพที่ 5.12 ภาพที่ 5.12 ลักษณะต าแหน่งท่าตั้งเชื่อมขึ้น ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 แนวระดับ มุม ด้ำนข้ำง
55 มุมลวดเชื่อมท่าตั้งเชื่อมขึ้น มีดังนี้ 1. มุมน าลวดเชื่อม 10 - 15 องศากับแนวระดับ ดังภาพที่ 5.13 ภาพที่ 5.13 มุมน าลวดเชื่อมท่าขนานนอน ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 2. มุมด้านข้างลวดเชื่อม 90 องศากับชิ้นงาน ดังภาพที่ 5.14 ภาพที่ 5.14 มุมด้านข้างลวดเชื่อมท่าขนานนอน ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 แนว ระดับ มุมน ำ มุม ด้ำนข้ำง
56 3.2 ท่าตั้งเชื่อมลง การเชื่อมท่าตั้งเชื่อมลงจะเริ่มเดินแนวเชื่อมจากด้านบนของชิ้นงาน ลงด้านล่าง ดังภาพที่ 5.15 ภาพที่ 5.15 การเชื่อมท่าตั้งเชื่อมลง ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 มุมลวดเชื่อมท่าตั้งเชื่อมลง มีดังนี้ 1. มุมน าลวดเชื่อม 15–30 องศากับแนวระดับ ดังภาพที่ 5.16 ภาพที่ 5.16 มุมน าลวดเชื่อมท่าตั้งเชื่อมลง ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 แนวระดับ มุม ด้ำนข้ำง
57 2. มุมด้านข้างลวดเชื่อม 90 องศากับชิ้นงาน ดังภาพที่ 5.17 ภาพที่ 5.17 มุมด้านข้างลวดเชื่อมท่าตั้งเชื่อมลง ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 4. ท่าเหนือศีรษะ (Overhead Position) เป็นท่าเชื่อมที่ชิ้นงานอยู่ในแนวราบเหนือศีรษะ ขณะเชื่อมแนวเชื่อมจะอยู่ล่างของผิวชิ้นงานและลวดเชื่อมจะหงายขึ้น ถ้าควบคุมน้ าโลหะเหลว ไม่ดีพอ จะท าให้หยดลงมาตามแรงดึงดูดของโลกได้ เป็นการเชื่อมที่ยากกว่าท่าเชื่อมอื่น ๆ ดังภาพที่ 5.18 ภาพที่ 5.18 การเชื่อมท่าเหนือศีรษะ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 มุมด้ำนข้ำง
58 มุมลวดเชื่อมท่าเหนือศีรษะ มีดังนี้ 1. มุมน าลวดเชื่อม 10–15 องศา กับแนวดิ่ง ดังภาพที่ 5.19 ภาพที่ 5.19 มุมน าลวดเชื่อมท่าเหนือศีรษะ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 2. มุมด้านข้างลวดเชื่อม 90 องศา กับชิ้นงาน ดังภาพที่ 5.20 ภาพที่ 5.20 มุมด้านข้างลวดเชื่อมท่าเหนือศีรษะ ที่มา : นายอรรถ เภรีกุล เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2556 แนวดิ่ง มุมน ำ มุม ด้ำนข้ำง
59 บรรณานุกรม การจัดกระบวนการเรียนรู้: เน้นผู้เรียนเป็นส าคัญ. (2556). [Online]. Available: http:// www.aksorn.com, [2556, มีนาคม 24]. ความปลอดภัยในการท างาน. (2556). [Online]. Available: http://forums.thaisafetywork.com, [2556, มีนาคม 15]. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน. (2556). [Online]. Available: http://utt.ac.th, [2556, มีนาคม 15]. เครื่องมือและอุปกรณ์ความปลอดภัย. (2556). [Online]. Available: https://sites.google.com, [2556, มีนาคม 18]. เครื่องมืออุปกรณ์งานเชื่อมไฟฟ้า. (2556). [Online]. Available: http://www.patrchoteindustry.co.th, [2556, มีนาคม 18]. จ าเนียร ศิลปะวานิชและเสน่ห์ กลิ่นบุญนาค. (2540). คู่มือฝึกฝีมือพื้นฐานเบื้องต้น: ทฤษฎีช่าง กล ทั่วไป,งานฝึกฝีมือ 1 ตามหลักสูตรของสถาบันเทคโนโลยีราชมงคลและกรมอาชีวศึกษา.. พุทธศักราช 2538. . นนทบุรี: เจริญรุ่งเรืองการพิมพ์ , ศูนย์ส่งเสริมอาชีวะ. ทิศนา แขมมณี. (2551). ศาสตร์การสอน. กรุงเทพฯ: ส านักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. . (2550). รูปแบบการเรียนการสอน: ทางเลือกที่หลากหลาย. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: ส านักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ธีระพัฒน์ ฤทธิ์ทอง. (2545). 30 รูปแบบการจัดกิจกรรมโดยยึดนักเรียนเป็นส าคัญ. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: เฟื่องฟ้าพริ้นดิ้ง. พิเนต วิชัยดิษฐ สุนทร ศรีเหล็กดีและบุญยืน สุโขธนัง. (ม.ป.ป.). ทฤษฎีและหลักปฏิบัติเกี่ยวกับ งานฝึกฝีมือเบื้องต้นตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช) พุทธศักราช 2524. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เจริญธรรม. วัฒนาพร ระงับทุกข์. (2542). แผนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง. กรุงเทพฯ : เอกสาร อัดส าเนา.
60 วันชัย ลีลากวีวงศ์. (2556) งานเชื่อมโลหะ : ภาควิชาวิศวกรรมอุตสาหการและการจัดการ คณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยีอุตสาหกรรมมหาวิทยาลัยศิลปากร. [Online]. Available: http://www.eng.su.ac.th, [2556, มีนาคม 24]. วิชัย โรมไธสง. (2549). อาชีวอนามัยและความปลอดภัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ NTP เพรส. . (ม.ป.ป.). งานเชื่อมไฟฟ้า. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ เอช.เอ็น กรุ๊ป จ ากัด. วิเชียร คชานุกูลย์. (ม.ป.ป.). การเชื่อมขั้นพื้นฐาน วิทยาลัยเทคนิคสมุทรปราการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์พิทักษ์อักษร. ศึกษาธิการ,กระทรวง,ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). ตัวชี้วัดและ สาระการเรียนรู้แกนกลาง หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี.กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์ การเกษตรแห่งประเทศไทย จ ากัด. สมบัติ ฟักฉิมและชลอ บุญก่อ. (2535). ทักษะและความปลอดภัยในงานฝึกฝีมือ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ คุรุสภาลาดพร้าว. สุประดิษฐ์ วังพฤกษ์. (2556) ความปลอดภัยในการเชื่อมโลหะด้วยไฟฟ้า. [Online]. Available: http://www.supradit.com, [2556, มกราคม 19].