Metamorphosis of insect

การเจริญเตบิ โตและการเปลยี่ นแปลงรูปร่างของแมลง
(The development and metamorphosis of insect)

รศ.ดร.ศิวลิ ยั สิริมงั ครารัตน์
สาขาวชิ ากฏี วทิ ยา คณะเกษตรศาสตร์

มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น

แมลงส่วนมากขยายพนั ธ์ุโดยการวางไข่

การเจริญเตบิ โตและพฒั นาการมี 2 ระยะ
1. Embryonic development :
2. Postembryonic development :
“metamorphosis”

1. Embryonic development

1. ไข่ + 1 sperm Vagina วางไข่

ไข่ (The egg)
- โดยทว่ั ไปมรี ูปร่างยาวรี ผวิ เรียบ
- ไข่ทแ่ี ก่เตม็ ที่
- “chorion”
- micropyle

- “vitelline membrane”
- nucleus, cytoplasm

- Cytoplasm
- yolk
- periplasm





การเกดิ อวัยวะต่าง ๆ ใน embryo

1. การเกดิ ทางเดนิ อาหาร (alimentary canal)
- endoderm เจริญเข้าหากนั
- ectoderm เชื่อมต่อกบั endoderm
- ทางเดินอาหารส่วนหน้า
- ทางเดนิ อาหารส่วนท้าย
- endoderm เจริญเป็ นทางเดินอาหารส่วนกลาง

การพฒั นาของเนือ้ เยอ่ื ไปเป็ นอวยั วะต่าง ๆ
1. ectoderm

- ผนังหุ้มลาตวั
- ระบบหายใจ
- ระบบประสาท
- ผนังลาไส้ส่วนหน้าและส่วนท้าย
- ส่วนประกอบของอวยั วะสืบพนั ธ์ุ

เช่น median oviduct

2. mesoderm

- ระบบกล้ามเนือ้
- แผ่นไขมัน
- ระบบไหลเวยี นโลหิต
- ส่วนประกอบของอวยั วะสืบพนั ธ์ุ
เช่น lateral oviduct

3. endoderm

- ระบบทางเดนิ อาหารส่วนกลาง (ผนัง)

การวางไข่ของแมลง
- “ootheca”

การออกจากไข่ (Hatching mechanism)
- vitelline membrane & chorion แตกออก โดย :-
- การดนั
- อวยั วะช่วยเจาะไข่ (egg burster)
- พบบริเวณหัว
- พบบริเวณผนังลาตวั (cuticle)
- spine

แมลงพร้อมจะออกจาก embryo
- tracheal liquid ถูกแทนที่
- ระบบหายใจเร่ิมทางาน
- open tracheal system
- closed tracheal system

การลอกคราบ (Molting)

Mechanism of molting (ecdysis)
- กล้ามเนือ้ ทส่ี ่วนท้องหดตวั
- body fluid เข้าไปในส่วนหัวและอก

- aquatic insect
- ecdysial line
- medial dorsal line

- แมลงหลายชนิดมักห้อยหวั ลง
- อวยั วะทเ่ี กดิ จาก ectoderm เลก็ ลงและหลดุ ออก

- dorsal, ventral, intersegmental muscle
ทสี่ ่วนท้อง
- แมลงบางชนดิ มอี วยั วะพเิ ศษ

Expanding of new cuticle

- สลดั คราบเก่า(exuviae) ออก
- กนิ นา้ และกลนื อากาศ
- กล้ามเนือ้ บบี หดตวั
- แมลงขยายตัวใหญ่ขนึ้
- ผนังลาตัวแขง็ ขนึ้
- อากาศ, tanned protein



1st Instar 2nd Instar nth Instar

L1 L2 Ln

ไข่ M1 M2 P A
2 วนั 2 วนั 4 วนั

1st stadium 2nd stadium nth stadium

L = Larva, M = Molting, P = Pupa, A = Adult

exuviae

- จานวนคร้ังของการลอกคราบส่วนใหญ่ 4-8 คร้ัง
- Odonata 10-12 คร้ัง
- Ephemeroptera ≥ 20 คร้ัง

Metamorphosis

- molting
- exoskeleton
- Stadium : ระยะเวลาทอี่ ยู่ระหว่างการลอก

คราบแต่ละคร้ัง
- instar : ระยะของแมลงทอี่ ยู่ระหว่างการลอก

คราบแต่ละคร้ัง

ชนิดของ metamorphosis

- Simple metamorphosis
- ส่วนของปี กเจริญอยู่ภายนอก
- ตวั อ่อนมตี ุ่มปี ก (wing bud, wing pad)
- ตัวอ่อนมี compound eye

- Complete metamorphosis
- ส่วนปี กเจริญอยู่ภายใน
- ตวั อ่อนไม่มตี ารวม แต่มีตาเดยี่ วด้านข้าง
- มดี กั แด้

I. Simple metamorphosis
1. Ametamorphosis หรือ
Ametabolous (ไม่มกี ารเปลย่ี นแปลงรูปร่าง)

-Apterygota

- O. Protura (เทลส้ันเทล), O. Diplura (แมลงสองง่าม),

O. Thysanura (แมลงสามง่าม),

O. Collembola (แมลงหางดีด)



2. Gradual metamorphosis หรือ
Paurometabolous (การเปลยี่ นแปลง

รูปร่างแบบง่าย)

- นิม้ (nymph)

- O. Orthoptera (เช่น ตก๊ั แตน),
O. Isoptera(ปลวก),
O. Homoptera (เช่น เพลยี้ อ่อน),
O. Hemiptera (เช่น มวนลาไย)

Paurometabolous



3. Incomplete metamorphosis หรือ
Hemimetabolous (การเปลย่ี นแปลงรูปร่าง

แบบไม่สมบูรณ์)

- ไนแอด (naiad)

- เหงอื ก (gill)

- O. Plecoptera (สโตนฟลาย),

O. Ephemeroptera (แมลงชีปะขาว),

O. Odonata (แมลงปอ) Imago (Adult)
Egg Naiad Subimago

(Preimago)

Naiad

II. Complete Metamorphosis

หรือ Holometabolous (การเปลยี่ นแปลง

รูปร่างแบบสมบูรณ์)

Egg Larva Pupa Adult

(ไข่) (หนอน) (ดกั แด้) (ตัวเตม็ วยั )

Holometabolous



Complete Memaniorphosis

Complete Metamorphosis

III. Hypermetamorphosis

(การเปลยี่ นแปลงรูปร่างแบบพเิ ศษ)

การเปลย่ี นแปลงรูปร่างแบบซับซ้อน เช่น

1st L = campodeiform,
2nd L = scarabaeiform

ด้วงนา้ มัน

การเปลยี่ นแปลงรูปร่างแบบพเิ ศษ

IV. Intermediate type

- ระหว่าง simplemetamorphosis &
complete metamorphosis, เพลยี้ ไฟ,
แมลงหวขี่ าว



แบบต่าง ๆ ของตวั หนอน

1. แคมโปดีฟอร์ม (Campodeiform)
2. อรี ูซิฟอร์ม (Eruciform “caterpillar”)
3. สคาราบีฟอร์ม (Scarabaeiform “grub”)
4. เวอร์มฟี อร์ม (Vermiform “maggot”)

2 3
14 5

67

1=Campodeiform 3-5.=Eruciform “caterpillar like”
2=Scarabaeiform “grub like” 6-7= Vermiform “maggot like”

แบบต่าง ๆ ของดกั แด้
1. เอ๊กซาเรท (Exarate)
2. อ๊อบเทค (Obtect)
3. โคอาร์คเตท (Coarctate)

Exarate Obtect Coarctate

คราบเก่าของหนอน

Exarate Obtect Coarctate