C2W Oktober 2020

vrijgestelde gas het brandbare kalksteen (CaCO3). Terwijl aan een kaarsvlam uitblazen. Aldus vernam hij de vlam-
in het metaal. Het ijzer werd Priestley eeuwige roem ver- De explosie was zo hevig dat proef met de vorming van
omgezet tot roest door verlies wierf voor de bereiding van deze man vreesde al zijn tan- water. Daarop deed Lavoi-
van zijn ‘flogiston’ (een Griek- zuivere zuurstof wat hij ‘gede- den te hebben verloren. Heel sier een merkwaardige test,
se benaming voor brandbare flogistikeerde’ lucht noemde. bijzonder was de waarneming wellicht na een ervaring in
stof). Lucht was slechts het Cavendish was een rijk man dat op een pot met koud wa- een smidse bij het koelen
medium om dit flogiston van aristocratische afkomst, ter, gehouden boven een wa- van roodgloeiend ijzer in
rechtstreeks of via een vlam op thuis in allerlei wetenschappen terstofvlam, de waterdruppels water. Hij liet water drup-
te nemen. doch eerder een zondagse hob- eraf liepen. Een resultaat dat pelen op gloeiend ijzer en
byist. Maar zijn beperkt aantal aan andere tijdgenoten was kon hierbij zuiver waterstof
Nieuwe gassen publicaties getuigen van een ontgaan. Cavendish veronder- opvangen. Daarmee be-
zeer degelijke aanpak. Hij was stelde dat dit water een reac- wees hij dat het zogenoem-
De studie van nieuwe soorten de eerste die bij de bereiding tieproduct kon zijn van de ge- de flogiston wel degelijk uit
lucht waren de hete topics in van gassen die door een buis deflogistikeerde lucht met het het water komt. Flogiston
de tweede helft van de 18de liet passeren gevuld met droge zuivere flogiston. Dit idee heeft kreeg van toen de nieuwe
eeuw. Drie belangrijke Engelse kaliumcarbonaatkorrels die later Lavoisier geïnspireerd naam ‘waterstof’ (Frans:
onderzoekers waren Joseph sterk water absorberen, om voor zijn grondige analyse. hydrogène, geboren uit wa-
Black (1728-1799), Joseph dan met vrij nauwkeurige we- Cavendish stond toen even- ter).
Priestley (1733-1804) en Hen- gingen de densiteit van die eens bekend om zijn ‘zwarte Van Priestley had Lavoi-
ry Cavendish (1731-1810), al- ‘droge’ gassen te meten. Water- kunst’. Hij liet in de huiskamer sier ook geleerd om zuiver
len verstokte vrijgezellen en al- stof was toen nog het onbeken- een soort rubberballon vullen gedeflogistikeerde lucht te
leen getrouwd met de chemie. de flogiston. Dit bleek elf keer met dat flogiston, waarna die bereiden en hij kon nadien
Black deed een belangrijke lichter te wegen dan lucht, een ballon miraculeus tot tegen het bewijzen dat dit een aan-
studie over de vorming van resultaat dat gelet op de moge- plafond snel opsteeg. Dit ver- zienlijk gedeelte van de
CO2 door sterk verhitten van lijkheden van die tijd wel heel haal inspireerde een zekere dr. lucht is. Hij gaf dit gas de
goed was. Jacques Charles om in Parijs nieuwe naam ‘zuurstof’,
Cavendish was gefascineerd anno 1783 een ballon met dat omdat het met zwavel,
door explosieve reacties. Zo waterstofgas te vullen, hiermee koolstof of fosfor bij op-
liet hij een arme sukkel het wa- zelf op te stijgen en drie kwar- vangen in water zuren
terstofgas inademen en dan tier later buiten de stad te lan- vormt. Met een groot
den (zie het gedenkbordje volume aan waterstof en
hiervoor op de foto). Wat een zuurstof demonstreerde
spektakel voor de vele honder- hij de explosieve vorming
den toeschouwers. De nieuwe van zuiver water. Beide
praktische bereiding van wa- stoffen waren volgens
terstofgas volgens Lavoisier Lavoisier elementaire stof-
was hier niet vreemd aan. Na fen; stoffen die niet verder
1796 waren ook de militairen te ontbinden zijn tenzij la-
in deze luchtballon geïnteres- ter het tegendeel zou wor-
seerd. den aangetoond. Het ge-
loof in de flogistontheorie
Het element waterstof verloor toen langzaam zijn
aanhangers. Experimen-
Intussen had de beroemde teel bleek uit de synthese
Lavoisier (1743-1794) grote van water en van andere
twijfels over de flogistontheorie. reacties met het nieuwe
Hij kreeg in 1783 bezoek van gas zuurstof dat de totale
een zekere Charles Blagden, massa voor en na de reac-
een assistent van Cavendish. ties dezelfde is. Er ging
blijkbaar niks verloren. Dit
werd de wet van het be-
houd van massa.

Arsène Lepoivre

u Lees in de volgende editie deel 2
over de rol van waterstof in de we-
tenschappelijke geschiedenis.

oktober 2020 | 51

38e Vlaamse
Chemie Olympiade

www.vonw.be Uiterste
inschrijfdatum

26 okt 2020
Eerste ronde
18 nov 2020

Tweede ronde
24 feb 2021
Finale
24 apr 2021

Osaka here we come

Proclamatie Zondag 23 mei 2021 om 15.00 u Aula Quadrivium KU Leuven Campus Arenberg III Heverlee

NR

Agenda

20 november 2020 KVCV-ACTIVITEITEN
Wetenschapsquiz
Locatie: Mechelen 27 november 2020
Organisatie: Centraal MedChem 2020 - Medicinal
Chemistry in Belgium: Innovation and

Success Stories
Locatie: Luik

Organisatie: Medicinale en
Bio-organische Chemie

Blijf op de hoogte van alle geplande KVCV-activiteiten via www.kvcv.be/kalender.

COLOFON De KVCV-redactie kan gecontacteerd € 363,- Universiteiten en hogescholen Zilveren KVCV-lidmaatschap:
worden op [email protected]. € 1.694,- (goud), € 1.029,- (zilver), € 363,- Janssen Pharmaceutica
KVCV vzw Aankondigingen van activiteiten e.d. kun- (brons) Bedrijven Bronzen KVCV-lidmaatschap:
p/a Universiteit nen eveneens doorgegeven worden voor Al deze bedragen zijn inclusief 21 % Analytik Jena, ARLANXEO Belgium, Bayer
Antwerpen - opname. BTW. Agriculture, Covestro, Evonik Antwerpen,
Campus Groenenborger - Departement KVCV-bestuur Op www.kvcv.be vindt u de modaliteiten Interscience Belgium, Laborama, Optimus
Chemie - Groenenborgerlaan 171 - Algemeen Voorzitter: Christophe De Bie van de verschillende lidmaatschappen en Instruments, Primoris Belgium,
2020 Antwerpen ([email protected]) is er de mogelijkheid tot intekenen op het SerCoLab, Tessenderlo Chemie, Tiense
tel: +32 479 60 12 32, [email protected], Ondervoorzitter: Eric Schouteden gewenste lidmaatschap. Suikerraffinaderij, Umicore
www.kvcv.be Secretaris: Thomas Vranken Binnen het standaard lidmaatschap is er Lidmaatschap universiteiten en
BTW-nummer: BE410-934-461 Penningmeester: Karel Haesevoets de mogelijkheid om het lidgeld over te hogescholen:
IBAN: BE04 4310 6848 8131, BIC: KREDBEBB Raadsleden: Denis Comeyne en Rudolf maken via domiciliëring (www.kvcv.be). Odisee
Redactie KVCV-pagina’s Vanheertum Indien u intekent voor domiciliëring, krijgt
An Mammolito en Christophe De Bie. KVCV-lidgelden u een eenmalige korting van € 10,-, wat
€ 55,- Standaard lidmaatschap het lidgeld eenmalig op € 45,- brengt.
€ 30,- Young professionals KVCV wordt gesteund door
(t. e. m. 29 jaar, kopie identiteitskaart) Gouden KVCV-lidmaatschap:
€ 12,- Studenten (kopie studentenkaart) BASF Antwerpen, ExxonMobil Chemical
€ 165,- Secundaire scholen Europe, Oxford Global Resources,
Sumitomo Chemical Europe

GEEN NUMMER Ik neem volgend lidmaatschap, inclusief abonnement op Mens & Molecule
MISSEN. WORD NU (aankruisen):
LID VAN DE KVCV
Standaard lidmaatschap aan € 55,- (€ 45 met eenmalige korting
#10 mits domiciliëring)
Young professional lidmaatschap aan € 30 (t/m 29 jaar, met kopie
deJcaeamrgbaenrg201317 identiteitskaart)
vaVnoodrelKedVeCnV Studenten lidmaatschap aan € 12,- (met kopie studentenkaart)
Lidmaatschap secundaire scholen aan € 165,-
Cnhieesumtwijiele Lidmaatschap universiteiten en hogescholen aan € 363,-

Betalingsmethode:
Stuur mij een formulier voor domiciliëring van het lidgeld
Ik stort vandaag het verschuldigde bedrag op rekeningnummer
“IBAN: BE04 4310 6848 8131; BIC: KREDBEBB” van KVCV,
Groenenborgerlaan 171, 2020 Antwerpen
Ik betaal via de contactpersoon aan mijn hogeschool of universiteit

Voornaam: Achternaam: m/v
Straat: Nr.:
XNneIaEeePsldneaEuegoburriplunraooldanoppgds2ees?e6sitneteegonsvniodngoeVrrezldaoleadenkkdsrfaeipnrepanne cenineartiion-g Xk3CaD0HPneeajnoaagotapeinprntriraosmaicvd1ahe4Kvlrtiiessehreeorueveeranktnz.diejPehnriaonacdreuspssrtoDriceeessaislgenn XgvvfIa(tePnn-rBaaedfSgnvieaiodanzbleea.)icebp1du8erinltkoinecchileeeeuemwsstieteu,ekdoacenvhespreinnlionotvnpololooa-rngt ie Postcode: Bus:
Memo_Mens & Molecule 10_2 1 Tel/gsm: Gemeente:
E-mail: Geboortedatum:
Studie:
23-11-17 14:38 Instelling:
Datum: Handtekening:
De Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging (KVCV) is de be-
roepsvereniging van alle Vlaamse chemici en biowetenschap-
pers, ongeacht hun diploma. De KVCV wil de brug slaan tussen
onderwijs, industrie en maatschappij. Leden ontvangen, als on-
derdeel van het lidmaatschap, Mens & Molecule, het onafhanke-
lijk vaktijdschrift voor chemisch en biotechnologisch Vlaanderen.

Het lidmaatschap biedt tevens andere KVCV-voordelen, zoals Bon sturen naar KVCV vzw, ✂
aanzienlijke kortingen op lezingen en symposia, korting bij de Groenenborgerlaan 171, 2020 Antwerpen
aankoop van boeken, didactisch materiaal en andere abonne- Aanmelden kan ook online via
menten (onder andere Chemische Feitelijkheden). www.kvcv.be/lidmaatschap

Een gewoon lidmaatschap kost € 55* per jaar. Young professio-
nals of studenten betalen respectievelijk € 30,- en € 12,-. Schrijf
vandaag nog in via www.kvcv.be/lidmaatschap!

* een regulier abonnement op Mens & Molecule, zonder KVCV-lidmaatschap, E [email protected] www.kvcv.be
kost € 60,-

KVCV Groenenborgerlaan 171 2020 Antwerpen T. +32 (0)479 60 12 32

601_KVCV_MeMo_Stopper_A5_012018.indd 1 11-01-18 15:35

oktober 2020 | 53

NBV

Feike Sijbesma opent NBC-20

Op 10 november vindt het Nederlands Biotechnologie Congres (NBC-20) plaats
als online-evenement. Feike Sijbesma, voormalig ceo van DSM, opent het virtuele
congres met een lezing.

Feike Sijbesma. NBC-20-keynote­ naar specialistische chemica-
spreker Feike Sij- liën op het gebied van voe-
besma studeerde dingsingrediënten en materi-
medische biologie aan de alen. In februari dit jaar trad
Universiteit Utrecht en be- hij af.
drijfskunde aan de Erasmus
Universiteit in Rotterdam. Coronagezant
Hij begon zijn carrière bij
Koninklijke Gist-Brocades Naast zijn indrukwekkende
als strategisch planner bij de carrière had Sijbesma ver-
afdeling pharmaceutical schillende nevenfuncties bij
products. Na verschillende onder meer de Wereldbank,
functies te hebben bekleed, het World Economic Forum
werd Sijbesma in 1995 be- en het IMF. Zijn uitgebreide
noemt tot divisiedirecteur netwerk zette hij in toen het
food specialties. In 1998 kabinet hem in maart dit
nam chemie-multinational jaar vroeg zich in te zetten
Koninklijke DSM Gist-Bro- als speciaal coronagezant om
cades over, daar kreeg hij de voldoende testcapaciteit te
businessgroep food special- realiseren in de strijd tegen
ties onder zijn hoede. In COVID-19.
2000 trad Sijbesma toe tot Tijdens NBC-20 vertelt Sij-
de Raad van Bestuur van besma hoe hij de rol van de
DSM, en in 2007 werd hij biotechnologie over de jaren
benoemd tot bestuursvoor- heen heeft zien veranderen,
zitter. Onder zijn leiding en deelt hij zijn visie over de
werd de focus van DSM grootste uitdagingen en mo-
verlegd van bulkchemicaliën gelijkheden in de biotechno-
logiesector in de toekomst.

NBC-20 biedt meer COLOFON

Ook tijdens het onlinecongres: iGEM WUR, parallele sessies De
en workshop. Nederlandse
Biotechnologie
Naast keynotespre- de in de wereldwijde iGEM ceo en oprichter van The Vereniging
kers Hanneke competitie en sleepte tevens Protein Brewery, hun ver- (NBV) is dé be-
Schuitemaker en de prijs voor beste Food& haal zullen doen. Een van roepsvereniging van professionals
Feike Sijbesma betreden Nutrition-project in de deze sessies focust op de werkzaam in de toegepaste life sci-
meer sprekers het virtuele wacht. De teamleden ko- jonge leden met de ences. De achthonderd leden zijn
podium, zijn er onlinenet- men vertellen waaraan zij in workshop ‘Engineer your werkzaam op gebieden als farma,
werkmogelijkheden, en 2019 hebben gewerkt. job’, onder begeleiding van landbouw, voedsel, milieu en indus­
wordt de Zilveren Zandlo- Daarnaast zijn er ook vier een loopbaancoach. triële biotechnologie.
per Award uitgereikt. parallelle sessies waarin on- Kennisuitwisseling en netw­ erken
Het iGEM-team van de Wa- der meer Linda Dijkshoorn, u Kijk op de website voor het volle- staan bij ons centraal.
geningen University & Re- ceo en oprichter van EV dige programma en registreer je nu! Het lidmaatschap is 52 euro per jaar.
search werd vorig jaar twee- BioT­ ech, en Wim de Laat, www.nbc.kncv.nl. Leden ontvangen zevenmaal per jaar
C2W. De contributie bedraagt tussen
de 25 euro en 52 euro per jaar (af-
hankelijk van leeftijd). KNCV-leden
betalen slechts 25 euro per jaar.
Studenten betalen de eerste 3 jaar
16 euro per jaar (mits nog student).
Meer informatie vindt u op www.nbv.
kncv.nl.

54 | oktober 2020

Puck Moll Media

Natúúrlijk eten

Wat zijn anno 2020 de technologische
snufjes om maaltijden dier- en planeet­
vriendelijker te maken? En staan we wel
open voor een insect of vleesvervanger
op ons bord? Kweekvlees, fake vlees &
pizza’s uit de printer duikt erin.

Van de redactie kreeg ik het
boekje Kweekvlees, fake vlees &
pizza’s uit de printer voorge-
schoteld. Een ‘boekje’,
omdat de inhoud van dit net

honderd pagina’s tellende ‘Jammer is
schrijfsel prima in twee datVan deWater
uur te verteren is, zo

bleek naderhand. Hierin in zijn over­
vertelt journalist Sebas- enthousiasme
tiaan van de Water over

de toekomst van ons te breed
voedsel; dat moet sowieso uitwaaiert’
klimaatvriendelijker en ook

de roep om diervriendelijkere Maar dan moet het wel net vooralsnog, één groot fiasco en sciencefic-
tion-scenario’s als maaltijdpillen; ach ja,
productiemethodes wint aan zo smaken en geen gekke uit- over een ver-van-mijn-bed-show gespro-
ken. Ik had liever gezien dat de auteur zijn
volume. steeksels hebben. al beperkt aantal beschikbare pagina’s ver-
der had gevuld met relatief realistische
Maar wat zijn eigenlijk de voedzame alter- Wat goed werkt, is dat Van de Water de scenario’s voor in 2050 waarin zomaar een
mix van de eerder, degelijk, behandelde
natieven voor dat malse, smakelijke stuk ontwikkelingen her en der in een histo- technologieën elkaar zouden kunnen gaan
aanvullen. Nu maakt Van de Water hier in
biefstuk? Van de Water duikt daarvoor in risch perspectief plaatst. Zo noemen veel het laatste hoofdstuk slechts een wat al te
gemakkelijk begin mee.
de (on)mogelijkheden van insecten, vlees- mensen het eten van tegenwoordig ‘onna-
u Chemiepodcast EYCN
vervangers, kweekvlees, verticale land- tuurlijk’ en is voor velen genetische modi- Het European Young Chemists’
Network (EYCN) startte eind juni
bouw, microbes en 3D-printers. Weinig ficatie uit de gratie gevallen (zie hoofdstuk zijn eigen podcastdienst Chemistry
to your ears. De eerste aflevering
van de opgediende technologsche feiten 5 over Spelen met genen; voor de meeste draaide om CO2-reductie. In de

waren echt nieuw voor mij; al ben ik geen van jullie gesneden koek overigens). Ter- tweede editie van augustus
interviewt EYCN Coca-Cola-
leek, ik zie mezelf ook niet als heel goed wijl, zo schrijft de auteur: ‘Aubergines onderzoeker Mark Kelada over het
veel bediscusieerde onderwerp
ingevoerd op dit vlak. hadden ooit het formaat van eieren, met microplastics. Houd de site in de
gaten voor nieuwe aanwinsten.
Historisch perspectief stelen vol stekels. Rijpe tomaten waren https://tinyurl.com/eycn-podcast
groen, klein en absoluut niet zoet.’ Of zo-

Voor mij zit de flair van dit boek in het bij als bioloog Richard Dawkins het zei: ‘We

elkaar brengen van al die onderwerpen; eten al millennia niets natuurlijks meer.’

van kakkerlakfabrieken, via alternatieven Jammer is dat Van de Water in zijn over­

voor fetal bovine serum (FBS), de inzet van enthousiasme te breed uitwaaiert. Zo komt

extrusiemachines voor het juiste mondge- het hoofdstuk over 3D-printen over als,

voel, vertical farms die zelf hun zon moeten

betalen tot je vastbijten in de potentie van

algen. Het is duidelijk dat voor bedrijven Kweekvlees, fake vlees

het oordeel van de consument doorslagge- & pizza’s uit de printer

vend is, ongeacht of ze de technologische Pocket Science 10, New

uitdagingen kunnen overwinnen en het Scientist

kostenplaatje op orde krijgen. Eens een Sebastiaan van de Water

keer iets anders dan echt vlees, mij best, zo 104 pagina’s, € 10,99, e-book

lijkt de gemiddelde afnemer te denken. € 9,99

oktober 2020 | 55

Colofon Start-up Pauline van Schayck

C2W is het onafhankelijke nieuwsorgaan van de KNCV, 3D-printen
de Nederlandse beroepsvereniging voor mensen met bio-inkt
met een passie voor moleculen.
Mens & Molecule (MeMo) is het onafhankelijke Uit de 3D-printers van de toekomst rollen behalve
nieuwsorgaan organoïden, ook weefsels en organen. Het Belgische
spin-off-project Xpect-INX levert bio-inkten met
van de KVCV, de beroepsvereniging van alle Vlaamse nieuwe technologieën om cellen in een gewenste
chemici, ongeacht hun diploma. vorm te printen.

C2W en MeMo zijn inhoudelijk meestal identiek. ‘Na een hartinfarct kunnen gel een netwerk vormt. Dat voorkomt dat
we straks met 3D-prin- de gel oplost boven de 30 °C. De voorlo-
Redactie ten het beschadigde deel per van de Gentse onderzoeksgroep poly-
+31 88 6440640, [email protected] van het orgaan vervan- meerchemie en biomaterialen, waartoe Van
gen’, schetst chemicus Jasper Van Hoorick Hoorick behoort, octrooieerde de techniek
hoofdredacteur: dr. Erwin Boutsma een beeld van de toekomst. Hij is project- hiervoor twintig jaar geleden al. ‘Gemodi-
vak-/eindredacteur: ir. Puck Moll manager bij Xpect-INX. Die spin-off van ficeerd gelatine, gel-MA, is door de jaren
eindredacteur: drs. Franny Scholte de Universiteit Gent gaat de markt op met heen uitgegroeid tot een van de standaard-
bio-inkten met een aantal nieuwe eigen- materialen, hoewel alginaat of hyaluron-
vak-/webredacteur: Daniël Linzel MSc schappen. Van Hoorick startte het project zuur ook populair zijn. Gelatine heeft wel
eind 2019 nadat hij zijn promotieonder- als nadeel dat het van de dierlijke oor-
 Advertentie-exploitatie zoek aan de UGent naar het ontwikkelen sprong is. Hierdoor zijn er soms vragen
Bas van den Engel van hoornvlies afrondde. ‘Volgend jaar wil- naar de duurzaamheid en de veiligheid,
len we al een volwaardig bedrijf zijn’, ver- zeker als het gaat om ziektes die kunnen
+31 6 42306937, [email protected] telt de onderzoeker. voorkomen bij dieren, zoals de gekkekoei-
enziekte. Die angst is ongegrond, omdat
Media-order/traffic Gelatine er strenge controle is op de omzetting
+31 88 2266690, [email protected], van dierlijk afval naar gelatine. En bij een
Twee bio-inkten uit het huidige aanbod lokale uitbraak kun je preventieve maat­
[email protected] van Xpect-INX zijn bedoeld om samen regelen nemen.’
met het gewenste celtype te printen met Bio-inkten op basis van gelatine zijn het
Marketing behulp van deposition based 3D-printing (zie meest geschikt voor zachtere weefsels, vet-
Lisa Plenge kader). ‘Die inkten zijn gemaakt van gelati- weefsel, bindweefsel en de bloed-hersen-
+31 88 2266670, [email protected] ne. Dat is heel geschikt als materiaal om barrière. Van Hoorick: ‘Voor hardere weef-
cellen heen, omdat het wordt gevormd uit sels heb je robuustere materialen nodig
Abonnementen collageen, het hoofdbestanddeel van de met de juiste mechanische eigenschappen.’
KNCV-leden ontvangen C2W gratis; de contributie natuurlijke extracellulaire matrix. Daar- Xpect-INX maakt daarom ook scaffold
bedraagt tussen de € 32 en € 122. C2W-abonnement door beschikt gelatine over een aantal gun- INX, synthetische inkten waarmee je ras-
stige eigenschappen voor weefselcultuur.’
voor niet-KNCV-leden: Het is celcompatibel en bioafbreekbaar. ‘Onze gelatine
€ 288,50 (NL en BE; daarbuiten € 313. Bovendien is het eenvoudiger te verwerken gebaseerde inkt
 KVCV-leden ontvangen MeMo gratis; de contributie dan collageen zelf. Ook kun je het modifi- heeft de hoogste
bedraagt tussen de € 12 en € 55. MeMo- ceren om ervoor te zorgen dat het niet op- resolutie ooit’
abonnementen voor niet-KVCV-leden en bedrijven: lost bij lichaamstemperatuur.
€ 112,50 (BE en NL; daarbuiten € 137. De Gelatine modiferen gebeurt chemisch door
opzegtermijn voor abonnees bedraagt 2 maanden ‘vernetbare’ groepen zoals methacrylamide
voor afloop van de abonnementsperiode. in te bouwen. Na het printen stel je het
dan bloot aan uv-straling, zodat zich in de
 
Ledenadministratie
KNCV-ledenadministratie: Postbus 249,
2260 AE, Leidschendam, +31 70 3378797,
[email protected]. Het lidmaatschap van de
KNCV en/of de secties kan schriftelijk worden
opgezegd vóór 15 november van het lopende jaar.
Hiervan krijgt u een bevestiging.

Abonnementenadministratie
+31 88 2266680, [email protected]

 
Verschijningsfrequentie
C2W verschijnt 12 keer per jaar en is online te lezen
op www.c2w.nl. De niet-KNCV-leden van de NBV
ontvangen 7 edities. De niet-KNCV-leden van de

NVBMB ontvangen
4 edities. MeMo verschijnt 12 keer per jaar en is online

te lezen op www.mensenmolecule.be.

Vormgeving
Content Innovators, Yvonne Kramer

 Druk
Veldhuis Media

Reproductie
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar
gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën,
opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming.

Uitgever
Rik Stuivenberg
Vakbladen.com
Postbus 19949
2500 CX Den Haag
Enthovenplein 1 (5e verdieping)
2521 DA Den Haag

Duurzaamheid
Dit tijdschrift is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.
De plastic wikkel is gemaakt uit suikerriet en 100 %

biologisch afbreekbaar.

Credit cover
Hendri Vermeer, online calisthenicscoach

56 | oktober 2020

XPECT-INX

Jasper Van Hoorick met een deel van zijn team.

ters kunt printen, waar cellen op en in baar polyester, 150 nm. Bovendien laat vetweefsel kunnen we zowel mechanisch
kunnen groeien. Die scaffolds zijn geschikt het vernetten in vaste fase een extreem als biologisch al zeer sterk op het natuur-
voor bijvoorbeeld kraakbeen of bot. hoge architecturale vrijheid toe bij deze lijke weefsel laten lijken. Bij grotere weef-
technologie. Dit komt doordat het materi- sels en organen moet je de bloedvaten
Nieuwe verwerking aal tijdens de verwerking ondersteuning opnemen in het ontwerp, zodat je die in
krijgt van het omliggende materiaal in de het lichaam kunt aansluiten op de be-
De komende maanden lanceert Xpect- vaste fase.’ staande vaten. Zover zijn we misschien
INX bio-inkten voor digital light processing Sinds kort werkt Van Hoorick samen met pas over tien of vijftien jaar, maar die kant
en multiphoton lithography (zie kader). De het Spaanse Regemat 3D, een bedrijf ge- gaat het wel op.’
samenstelling hiervan verschilt van de eer- specialiseerd in de ontwikkeling en pro- De mogelijkheden in de toekomst blijven
der genoemde inkten. Van Hoorick: ‘Die ductie van bioprinters. Zijn bio-inkten ko- afhankelijk van het wettelijke kader. Dit jaar
inkten kunnen wel eenzelfde hoofdpoly- men zo terecht bij onderzoekscentra van zijn bio-inkten opgenomen in de Europese
meer als basisingrediënt hebben, maar de bedrijven, universiteiten en ziekenhuizen wet als medical device klasse 3.Voorheen
eigenschappen dienen verschillend te zijn in meer dan twintig landen. Het Oosten- gold dat alleen voor de geprinte structuren.
om verwerkbaar te zijn. Daarom voeg je rijkse UpNano gaat de producten voor Van Hoorick: ‘Het traject voor goedkeuring
hieraan andere solventen en andere addi- multiphoton lithography aan zijn klanten van bio-inkten blijft complex, maar er is nu
tieven toe, zoals fotoinitiatoren, rheological aanbieden. tenminste een wettelijk kader uitgewerkt,
modifiers, vullers en fotoblokkers.’ zodat dit geen vage zone blijft.’
Van Hoorick maakt daarbij tevens gebruik Tussenfase
van nieuwe verwerkingsmogelijkheden. ‘Zo u Printtechnieken
hebben wij een technologie geoctrooieerd Een volledig orgaan printen is de komen- Voorwerpen of weefsels kunnen op
die de printsnelheid drastisch kan verho- de jaren nog niet aan de orde, maar Van drie manieren uit de 3D-printer rol-
gen.’ Xpect-INX zet de methode al in bij Hoorick ziet de weg ernaartoe wel voor len. Deposition based 3D-printing is
de bio-inkten voor deposition based zich. Hij gaat nu eerst de markt op met printen met vloeistof uit een spuit.
3D-printing, en straks past het die dus ook producten om organoïden te maken. Zijn Nieuwere technieken werken niet
toe bij de twee op licht gebaseerde print- doel is om het makkelijker te maken om met vloeistof, maar met een laser.
technieken. proefdieren voor medicijnenontwikkeling Die kun je gebruiken om laag voor
‘Met een andere technologie is het moge- te vervangen en om cosmetica te testen laag te bestralen, een methode die
lijk om materialen in de vaste fase te ‘ver- op menselijke weefsels. ‘Ik verwacht dat
netten’, waardoor je hydrogels kunt ver- we hiervoor binnen een à twee jaar de digital light processing heet. Een
werken als een thermoplast. Dit was producten op de markt hebben.’ Van derde techniek, multiphoton litho-
voorheen nooit mogelijk’, stelt Van Hoor- Hoorick voorziet vervolgens een tussen­ graphy, print met een intense infra-
ick. ‘Op die manier hebben wij de hoogste fase naar geprinte organen. ‘Denk bij- roodlaser. Hiermee kun je heel lo-
resolutie ooit kunnen bereiken voor een voorbeeld aan grote wonden opvullen of kaal op zeer hoge resolutie printen.
gelatine gebaseerde inkt, 1 µm, en de vetweefsel maken voor borstreconstructie
hoogst mogelijke voor een biodegradeer- bij vrouwen met borstkanker. Geprint

oktober 2020 | 57

In Beeld

IVAR PEL ‘Schilderen verbindt’

Langs een drukke weg staat de grote, witte muur van Rob
Heerdinks woning in Utrecht, waar hij universitair hoofd-
docent en lector aan de hogeschool is. ‘Zo’n groot wit op-
pervlak is een enorme aantrekkingskracht voor graffiti,
vooral van die lelijke tags’, zegt Heerdink. ‘Ik schilderde
het zelf steeds wit over en op een gegeven moment dacht
ik, nu schilder ik er zelf maar eens wat op.’ Dat bleek ef-
fectief, want de graffitispuiters blijven sindsdien weg. Een
ander voordeel is dat Heerdink – vooral na een portret-
schildering van Johan Cruijf na diens overlijden – veel ge-
sprekken heeft met buurtbewoners. ‘Johan mag niet
meer weg, dan zou de buurt hevig protesteren.’ Zou hij er
ook eens een molecuul op willen schilderen? ‘Wij vragen
sollicitanten altijd wat voor molecuul ze zouden willen
zijn.’ Heerdink denkt even na over een mooie optie. ‘Ik
denk dat ik zou gaan voor het allerkleinste geneesmiddel:
lithium’, zegt hij peinzend. ‘Ik heb er nooit echt aan ge-
dacht zoiets te schilderen, maar nu ga ik het serieus over-
wegen.’ (DL)

58 | oktober 2020

NEW

INTRODUCING
THE MICROLAB® 700

Microlab® 700 is a highly precise syringe pump with a new generation
touchscreen controller that brings a superior technological solution,
interface designed to quickly and easily dilute and dispense fluids.
This positive displacement system provides better than 99% accuracy,
independent of a liquid’s viscosity, vapor pressure, and temperature.
The inert fluid path minimizes sample carryover and is compatible
with harsh chemicals.

Advantages of the new Microlab 700 Controller

Innovative possibilities for Easier troubleshooting and
communication options failure statistics
A full range of peripherals and Designed for easy integration
documentation solutions into LIMS systems

Smart data storage

Standalone Syringe Pumps Premium Configuration

Simple to Integrate LyncStore 700 features

Take full command of your diluting and dispensing • Best-Practice API documentation with swagger
applications with the Microlab 700 standalone • Compliant with 21 CFR Part 11
syringe pump. The standalone syringe pump • API comes with a web interface
allows you to custom program methods and • Realtime access to Microlab 700
deploy commands to any instrument on your • Automatic data backup
network from anywhere in the world, giving • Remote control
you unparalleled control of your process.

Dual Syringe Diluters Bubble Free Prime Syringes

Concorde Hand Probe For any syringe pump, the key to achieving the most accurate
dispenses is eliminating all air from the fluid path. Traditional
The Dual Syringe Diluter configuration uses two syringes to create up to syringes trap approximately 50 µL of air between the tip of
a 1:50,000 dilution in a single step, drastically reducing preparation time the syringe and the valve. For small syringes, this trapped
and wasted buffer. The diluent washes the tubing between each sample, air is the last to leave the syringe and the first to be drawn
minimizing carryover for even the most sensitive techniques including: back in, making them difficult if not impossible to prime.
The Bubble Free Prime syringe has a conical plunger tip that
• Atomic absorption (AA) extends through the threaded termination and into the valve.
• Inductively coupled plasma spectroscopy (ICP) This unique design expels the air from the syringe and valve
• High performance liquid chromatography (HPLC) decreasing the number of priming cycles required.
• Gas chromatography (GC)
• Liquid scintillation

Apolloweg 2B • GC & LC columns • IQ, OQ, PQ kits
8239 DA Lelystad • Syringes • Noiseboxes
The Netherlands • Gas clean filters • Diluters & dispensers
T +31 (0)164 652 772 • Vials & caps • Maintenance &
[email protected] • Gasgenerators
repairs
YOUR PARTNER IN CHROMATOGRAPHY!
WWW.CHROM8.NL

Spectroscopic Solutions
for the Milk & Dairy Industry

Contact us for more details NEW: MIRA – Infrared Milk Analyzer
www.bruker.com/dairy High precision, pre-calibrated IR analyzer for raw milk,
standardized milk, cream and whey.
Innovation with Integrity
MPA II – Multi Purpose Analyzer
A true, single instrument solution for all of your dairy
applications for liquid, semi-solid and solid products.

MATRIX-F – Online FT-NIR Spectrometer
Direct measurements in continuous or batch processes,
enabling a close production control.

More than 25 years of experience in designing solutions for the dairy industry
were combined with the high quality standards of Bruker. Our systems run
hassle-free in companies producing milk and milk products worldwide. This
way, our customers can benefit from large cost savings.

Bruker Nederland B.V.
Elisabethhof 15
2353 EW Leiderdorp
Nederland
Tel: +31 88 1122-770
Fax: +31 88 1122-779
Email: [email protected]

I R / F T- N I R