The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by นุชสรา ขุนทอง, 2020-10-20 12:49:07

วิจัย V1.3

วิจัย1.3

ชดุ การเรยี นแบบออนไลน์

ตวั เหนยี่ วนำ
Inductor

วชิ าการวิเคราะห์วงจรไฟฟ้า
สาขาวิชาไฟฟ้า

จัดทาโดย
1. นางสาว นชุ สรา ขนุ ทอง
2. นาย ศรายธุ ประดับจันทร์
3. นาย ธนชัย แกว้ สองเมอื ง

หลักสตู รครุศาสตร์อุตสาหกรรมบณั ฑิต
(หลกั สูตรปรบั ปรุง 2563)(หลกั สูตร 4 ป)ี



คำนำ

ชุดการเรยี นแบบออนไลน์ เรอื่ งตัวเหน่ียวนา จัดทาขึ้น
เพือ่ เปน็ ชุดการเรียน ในรายวชิ าการวิเคราะหว์ งจรไฟฟ้า สาหรบั
นักศึกษาในช้นั ปีท่ี 1 สาขาวชิ าไฟฟา้ (หลักสตู รปรับปรุง 2563)(
หลกั สตู ร 4 ปี) ตลอดจนผู้ทีม่ ีความสนใจในการเรยี นรู้เกย่ี วกับ
ตัวเหนี่ยวนา เพ่อื ใหผ้ ้เู รียนและผูท้ ส่ี นใจไดศ้ กึ ษา ทาความเขา้ ใจ
ด้วยตนเองและสามารถถา่ ยทอดความรใู้ ห้กบั ผู้อ่นื ไดอ้ ย่างมี
ประสทิ ธภิ าพ

ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ ชุดการเรยี นแบบออนไลนน์ ี้ คงเป็น
ประโยชนต์ อ่ ทกุ คนไม่มากก็น้อย อย่างไรก็ตามหากมี
ขอ้ เสนอแนะประการใด สามารถแจง้ ให้ทราบไดจ้ ะไดน้ า
ข้อเสนอแนะไปปรบั ปรงุ แก้ไขในโอกาศตอ่ ไป

คณะผูจ้ ดั ทา

สารบญั ข

เรอื่ ง หน้า

คานา ก
สารบญั ข-ค
วตั ถุประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม 1
คาแนะนาการใชง้ าน ชุดการเรียนแบบออนไลน์ 2
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 3
บทที่ 1 ทฤษฎตี วั เหนีย่ วนา 4-8
9
วดิ โี อ เรื่อง ทฤษฎตี วั เหน่ยี วนา 10
กิจกรรมแลกเปลย่ี นความรู้ 1 11
แบบฝึกหดั ระหวา่ งเรยี น 1 12-21
บทท่ี 2 ชนดิ ของตวั เหนีย่ วนา 22
วิดีโอ เรือ่ ง ชนดิ ของตวั เหน่ียวนา 23
กจิ กรรมแลกเปลีย่ นความรู้ 2 24
แบบฝกึ หดั ระหวา่ งเรยี น 2 25-34
บทท่ี 3 ปจั จัยทม่ี ีผลต่อความเหนีว่ นา 35
วิดโี อ เรือ่ ง ปัจจัยทมี่ ผี ลตอ่ ความเหน่ีวนา 36
กิจกรรมแลกเปล่ียนความรู้ 3 37
แบบฝึกหดั ระหว่างเรียน 3

สารบัญ ค

เรือ่ ง หน้า

บทที่ 4 การต่อวงจรตัวเหน่ียวนา 38-43
วดิ ีโอ เรอื่ ง การตอ่ วงจรตวั เหน่ยี วนา 44
กจิ กรรมแลกเปลี่ยนความรู้ 3 45
แบบฝกึ หัดระหว่างเรียน 4 46
47
ใบงานการทดลอง 48
การนาไปประยกุ ต์ใช้ 49
แบบทดสอบหลงั เรียน 50
แบบสอบถามความพงึ พอใจ 51
ผ้จู ัดทา

1

วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม

1. เพ่ืออธิบายทฤษฎตี วั เหนย่ี วนา
2. เพอื่ อธบิ ายชนดิ ของตวั เหนย่ี วนา
3. เพ่อื อธิบายการอา่ นค่าตวั เหน่ียวนา
4. เพ่ือคานวณวงจรตัวเหนี่ยวนา

2

คำแนะนำการใชง้ ำน

ชุดการเรียนแบบออนไลน์

วิธกี ารเรียนให้ผู้เรยี นปฎิบัตดิ ังนี้

1. ศกึ ษาและทาความเข้าใจในรายละเอยี ดของคมู่ ือการเรียน
ออนไลนใ์ หช้ ัดเจน

2. คู่มอื นี้จะประกอบไปด้วย แบบทดสอบกอ่ นเรียน สอ่ื วดิ โี อ
แบบทดสอบระหว่างเรยี น ใบงานการทดลอง แบบทดสอบหลงั เรียน
และใบประเมนิ คณุ ภาพสอื่ วดิ โี อ

3. ค่มู ือการเรียนแบบออนไลน์นจ้ี ะประกอบไปดว้ ยหน่วยการ
เรียนเรยี นท้ังหมด 4 หน่วย ดังน้ี 1. ทฤษฎีตัวเหนยี่ วนา 2. ชนดิ ของ
ตวั เหน่ยี วนา 3. ปัจจยั ท่ีมผี ลตอ่ ความเหนีย่ วนา 4. การตอ่ วงจรตัว
เหนย่ี วนา

4. ใหผ้ ้เู รียนทาแบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรียน กอ่ น
เรียน จานวน 10 ข้อ

5. ผูเ้ รยี นสามารถศกึ ษาข้อมูลรายละเอียดของตวั เหน่ยี วนาได้
ดว้ ยส่อื วิดีโอในแตล่ ะหน่วย

6. ให้ผูเ้ รียนทาแบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน หลัง
เรยี น จานวน 10 ขอ้

7. ใหผ้ ้เู รียนทาแบบประเมินคณุ ภาพของสอื่ วดิ ีโอ เร่ืองตวั
เหนีย่ วนา

3

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

1. สแกน QR Code เพ่อื ทาแบบทดสอบก่อนเรียน
จานวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. กอ่ นทาแบบทดสอบกรุณากรอก E-mail และ
ช่ือผ้เู รียน
3. เมื่อทาแบบทดสอบครบทกุ ข้อ คลิกสง่ คาตอบ
จากนนั้ สามารถตรวจสอบคะแนนได้

4

01

ทฤษฎตี ัวเหนยี่ วนำ

5

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ทฤษฎีตัวเหนีย่ วนำ

ตวั เหน่ียวนำ (Inductor) คือ เป็นอุปกรณท์ ่ีใชใ้ นกำร
เหน่ียวนำไฟฟ้ำ โดยอำศยั หลกั กำรสนำมแมเ่ หล็กตดั ผำ่ น
ขดลวด จะทำใหเ้ กิดกำรไหลของกระแสไฟฟ้ำในขดลวด ซ่ึง
จะทำใหเ้ กิดกำรเหน่ียวนำข้ึน ตวั เหน่ียวนำแบง่ ออกเป็น 2
ชนิดคือ แบบคำ่ คงท่ีและแบบปรับคำ่ ได้ ตวั เหน่ียวนำเรียกอีก
อยำ่ งหน่ึงวำ่ อินดกั เตอรห์ รือเรียกยอ่ ๆ วำ่ ตวั แอล (L) หน่วย
ของกำรเหน่ียวนำคือ เฮนร่ี (Henry) ตวั เหน่ียวนำ เป็น
อุปกรณท์ ่ีนิยมใชใ้ นกำรปรับควำมถ่ีของเคร่ืองรบั วิทยุและ
โทรทศั นโ์ ดยอำศยั หลกั กำรของลวดทองแดงนำมำขดหลำย ๆ
รอบท่ีเรียกวำ่ คอย (Coil) แลว้ จำ่ ยกระแสไฟฟ้ำเขำ้ ไป เพ่ือให้
แสดงคุณสมบตั ิของตวั เหน่ียวนำ

6

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ทฤษฎีตัวเหนีย่ วนำ

โครงสรำ้ งประกอบดว้ ยขดลวด (Coil) พนั รอบแกน
(Core) ซ่ึงแกนน้ีอำจจะเป็นแกนอำกำศ, แกนเหล็ก, หรือ
แกนเฟอรไ์ รทข์ ้ึนอยูก่ บั คุณสมบตั ิของกำรเหน่ียวนำไฟฟ้ำตวั
เหน่ียวนำชนิดตำ่ ง ๆ แสดงดงั ภำพท่ี 1

ภำพท่ี 1 ตวั เหน่ียวนำชนิดตำ่ งๆ

7

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ทฤษฎตี ัวเหนีย่ วนำ

- สญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำ

สญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำเขียนไดห้ ลำยลกั ษณะ
ข้ึนอยูก่ บั แกนท่ีใช้ ภำพท่ี 2 ก. แสดงสญั ลกั ษณข์ องตวั
เหน่ียวนำแบบแกนอำกำศ มีลกั ษณะเป็นขดลวดและมีขำตอ่
ใชง้ ำนสองขำ ภำพ ข. แสดงสญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำแบบ
ท่ีใชแ้ กนเหล็ก มีลกั ษณะเป็นขดลวดมีขำตอ่ ใชง้ ำน และมี
เสน้ ตรงอยูด่ ำ้ นบนขดลวด 2 เสน้ ภำพ ค. แสดงสญั ลกั ษณ์
ของตวั เหน่ียวนำแบบท่ีใชแ้ กนเฟอรไ์ รท์ มีลกั ษณะเป็นขดลวด
มีขำตอ่ ใชง้ ำน และมีเสน้ ประอยูด่ ำ้ นบนขดลวด 2 เสน้ ภำพ
ง. แสดงสญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำแบบปรับคำ่ ได้ มี
ลกั ษณะคลำ้ ยกบั แบบท่ีใชแ้ กนเฟอรไ์ รท์ แตต่ ำ่ งกนั ตรงท่ีมี
ลูกศรพำดหมำยถึงสำมำรถปรับคำ่ ได้

8

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ทฤษฎตี ัวเหนีย่ วนำ

- สญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำ

ภำพท่ี 2 แสดงสญั ลกั ษณข์ องตวั เหน่ียวนำชนิดตำ่ งๆ

9

วิดีโอ
เรือ่ ง ทฤษฎตี ัวเหนีย่ วนำ

10

กิจกรรมแลกเปลีย่ นควำมรู้ 1

คู่มอื การใช้งาน แผนผังความคดิ สง่ แผนผงั ความคดิ

1. จบั กลมุ่ 3-5 คนแลว้ ทาความรูท้ ไี่ ด้จากการ
เรยี นดว้ ยสือ่ วิดโี อ
2. สแกน QR Code เพ่ือทาแผนผังความคดิ
3. เม่ือทาแผนผังความคิดเสร็จแล้ว ให้สง่ แผนผัง
ความคดิ โดยการสแกน QR Code

11

แบบฝึ กหัดระหว่ำงเรียน 1
เรือ่ ง ทฤษฎตี ัวเหนยี่ วนำ

1. สแกน QR Code เพอ่ื ทาแบบฝึกหัดระหว่าง
เรียนจานวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. ก่อนทาแบบทดสอบกรุณากรอก E-mail และ
ชื่อผเู้ รียน
3. เมอ่ื ทาแบบฝึกหัดระหว่างเรียนครบทุกขอ้ คลกิ
สง่ คาตอบจากนน้ั สามารถตรวจสอบคะแนนได้

12

02

ชนิดของตัวเหนีย่ วนำ

13

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ชนิดของตัวเหนยี่ วนำ

- ชนิดของตวั เหนี่ยวนำ

ตวั เหน่ียวนำท่ีผลิตออกมำในปจั จุบนั มีหลำยแบบหลำยขนำด
วสั ดุท่ีใชท้ ำแกนท่ีนิยมก็คือ แกนอำกำศ , แกนเหล็ก และแกนเฟอรไ์ รท์
เรำสำมำรถแบง่ ตวั เหน่ียวนำได้ 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ตวั เหน่ียวนำแบบ
คำ่ คงท่ี (Fixed Inductors) และตวั เหน่ียวนำแบบปรบั คำ่ ได้ (Variable
Inductors)

- ตวั เหนี่ยวนำแบบค่ำคงที่ (Fixed Inductors)

ตวั เหน่ียวนำแบบคำ่ คงท่ี (Fixed Inductors) คือตวั เหน่ียวนำท่ีไม่
สำมำรถเปล่ียนแปลงคำ่ ได้ โดยปกติตวั เหน่ียวนำประเภทน้ี ทำมำจำกขด
ลวดทองแดง แกนท่ีใชพ้ นั ขดลวดจะมีปลำยลวดย่ืนออกมำทงั้ สองขำ้ ง
รูปรำ่ งโดยทว่ั ไปจะเป็นแกนยำวแบบทรงกระบอก มีช่ือเรียกแตกตำ่ ง กนั
เชน่ โซลินอยด,์ เซอรเ์ ฟสเมำส,์ โชค๊ , ทอรร์ อยด์ และแบบแถบสี ฯลฯ เป็น
ตน้

14

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ชนิดของตัวเหนยี่ วนำ

- ชนิดของตวั เหนี่ยวนำ

ตวั เหน่ียวนำท่ีผลิตออกมำในปจั จุบนั มีหลำยแบบหลำยขนำด
วสั ดุท่ีใชท้ ำแกนท่ีนิยมก็คือ แกนอำกำศ , แกนเหล็ก และแกนเฟอรไ์ รท์
เรำสำมำรถแบง่ ตวั เหน่ียวนำได้ 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ตวั เหน่ียวนำแบบ
คำ่ คงท่ี (Fixed Inductors) และตวั เหน่ียวนำแบบปรบั คำ่ ได้ (Variable
Inductors)

- ตวั เหนี่ยวนำแบบค่ำคงที่ (Fixed Inductors)

ตวั เหน่ียวนำแบบคำ่ คงท่ี (Fixed Inductors) คือตวั เหน่ียวนำท่ีไม่
สำมำรถเปล่ียนแปลงคำ่ ได้ โดยปกติตวั เหน่ียวนำประเภทน้ี ทำมำจำกขด
ลวดทองแดง แกนท่ีใชพ้ นั ขดลวดจะมีปลำยลวดย่ืนออกมำทงั้ สองขำ้ ง
รูปรำ่ งโดยทว่ั ไปจะเป็นแกนยำวแบบทรงกระบอก มีช่ือเรียกแตกตำ่ ง กนั
เชน่ โซลินอยด,์ เซอรเ์ ฟสเมำส,์ โชค๊ , ทอรร์ อยด์ และแบบแถบสี ฯลฯ เป็น
ตน้

15

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนีย่ วนำ

ภำพท่ี 3 ตวั เหน่ียวนำแบบคำ่ คงท่ี

16

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ชนิดของตัวเหนีย่ วนำ

- ตวั เหนี่ยวนำแบบปรบั ค่ำได้ (Variable Inductors)

ตวั เหน่ียวนำแบบปรบั คำ่ ได้ (Variable Inductors) นิยม
ใชใ้ นเคร่ืองรับวิทยุ คำ่ กำรเหน่ียวนำจะเปล่ียนแปลงไปตำม
กำรเคล่ือนท่ีของแกนหมุน ท่ีสำมำรถปรบั สกรูเล่ือนตำแหน่ง
ของขดลวดใหเ้ ขำ้ หรือออก เพ่ือเปล่ียนคำ่ ของควำมเหน่ียวนำ
ถำ้ แกนเคล่ือนท่ีออกมำนอกสุด คำ่ ควำมเหน่ียวนำจะมีคำ่ ต่ำ
แตถ่ ำ้ หมุนสกรูใหแ้ กนเคล่ือนท่ีเขำ้ ไปในขดลวดมำก จะทำให้
คำ่ ควำมเหน่ียวนำมำกข้ึนตำมไปดว้ ย ในกำรปรับควรใช้
เคร่ืองมือท่ีทำดว้ ยพลำสติก หรืออุปกรณจ์ ำพวกท่ีไมใ่ ชโ่ ลหะ
เน่ืองจำกวสั ดุท่ีทำมำจำกโลหะจะไปรบกวนกำรเกิด
สนำมแมเ่ หล็ก และมีผลตอ่ คำ่ ควำมควำมเหน่ียวนำได้

ภำพท่ี 4 ตวั เหน่ียวนำแบบปรับคำ่ ได้

17

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ชนิดของตัวเหนีย่ วนำ

1. ตวั เหน่ียวนำอำกำศ

ตวั เหน่ียวนำแกนอำกำศ เป็นตวั เหน่ียวนำท่ีแกนหรือ
ฐำนรองทำมำจำกวสั ดุท่ีเป็นฉนวน เชน่ คำรบ์ อน
พลำสติก ไฟเบอร์ และ PVC เป็นตน้ หรืออำจพนั ลอยๆ
ไวโ้ ดยไมม่ ีอะไรรองรับ ตวั เหน่ียวนำประเภทน้ีนิยมนำไปใช้
งำนกบั พวกควำมถ่ีสูงๆ หรือควำมถ่ีวิทยุ (RF) จึงมกั เรียกตวั
เหน่ียวนำประเภทน้ีวำ่ RF โชค้ ตวั เหน่ียวนำแกนอำกำศเป็น
ตวั เหน่ียวนำท่ีมีคำ่ ควำมเหน่ียวนำต่ำ เพรำะแกนไมส่ ำมำรถ
ชว่ ยเสริมคำ่ ควำมเหน่ียวนำได้ กำรจะทำใหค้ ำ่ ควำมเหน่ียวนำ
เพ่ิมข้ึนตอ้ งใชจ้ ำนวนรอบในกำรพนั ขดลวดเพ่ิมข้ึน

18

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนีย่ วนำ

2. ตวั เหน่ียวนำแกนผงเหล็ก

ตวั เหน่ียวนำแกนผงเหล็กอดั เป็นตวั เหน่ียวนำท่ีแกน
หรือฐำนรองรบั เสน้ ลวดทำดว้ ยผงเหล็กชนิดอดั แน่น โดยนำผง
เหล็กผสมกบั กำวอดั แน่นเป็นแทง่ ชว่ ยลดกำรสูญเสีย
สญั ญำณจำกกระแสไหลวน (Eddy Current) ลงได้ สญั ญำณ
สง่ ผำ่ นตวั เหน่ียวนำแกนผงเหล็กอดั ไดส้ ูงข้ึน เกิดกำรสูญเสีย
สญั ญำณภำยในตวั เหน่ียวนำลดลง ใชง้ ำนไดด้ ีในยำ่ นควำมถ่ี
สูงๆ มีควำมเหน่ียวนำสูงแตม่ ีขนำดเล็ก

19

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนยี่ วนำ

3. ตวั เหนี่ยวนำแกนเฟอรไ์ รต์

ตวั เหน่ียวนำแกนเฟอรไ์ รต์ เป็นตวั เหน่ียวนำท่ีแกนหรือ
ฐำนรองรบั เสน้ ลวดทำดว้ ยเฟอรไ์ รต์ สว่ นผสมของเฟอรไ์ รตม์ ี
ควำมแตกตำ่ งกนั หลำยอยำ่ ง เชน่ แมกนีเซียมกบั สงั กะสี
แมกนีเซียมกบั แมงกำนีส แมกนีเซียมกบั ทองแดง นิกเกิลกบั
สงั กะสี และแมงกำนีสกบั สงั กะสี เป็นตน้ แตล่ ะชนิดของ
เฟอรไ์ รตใ์ หค้ วำมเขม้ ของคำ่ ควำมเหน่ียวนำแตกตำ่ งกนั ขอ้ ดี
ของตวั เหน่ียวนำแกนเฟอรไ์ รต์ คือ สำมำรถสรำ้ งใหม้ ีรูปร่ำง
ลกั ษณะตำ่ งๆ ได้ ใชง้ ำนไดด้ ีทง้ั ควำมถ่ีต่ำ และควำมถ่ีสูง

20

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ชนิดของตัวเหนีย่ วนำ

4. ตวั เหน่ียวนำแกนทอรอยต์

ตวั เหน่ียวนำแกนทอรอยต์ เป็นตวั เหน่ียวนำท่ีแกนหรือ
ฐำนรองรับเสน้ ลวดทำดว้ ยผลเหล็กชนิดอดั แน่น หรือไฟอรไ์ รต์
โดยสรำ้ งข้ึนเป็นรูปวงแหวน ขดลวดถูกพนั รอบแกนทอรอยต์
โดยรอบ ชอ้ ดีของกำรใชก้ นทอรอยต์ คือ เสน้ แรงแมเ่ หล็กจะ
ไมแ่ พร่กระจำยออกไปภำยนอก และสนำมแมเ่ หล็กจำก
ภำยนอกก็ไมเ่ ขำ้ มำรบกวน สำมำรถทำใหต้ วั เหน่ียวนำแบบน้ีมี
ควำมเหน่ียวนำสูงในขนำดท่ีสรำ้ งไดเ้ ล็กลง นิยมนำไปใชง้ ำน
วงจรอิเล็กทรอนิกสค์ วำมถ่ีสูง ท่ีตอ้ งกำรหำคำ่ ควำมเหน่ียวนำ
สูงและมีสนำมแมเ่ หล็กรบกวนต่ำ

21

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนยี่ วนำ

5. ตวั เหนี่ยวนำแกนเหล็ก

ตวั เหน่ียวนำแกนเหล็กแผน่ เป็นตวั เหน่ียวนำท่ีแกนหรือ
ฐำนรองรับเสน้ ลวดทำดว้ ยเหล็กแผน่ บำงวำงซอ้ นกนั เหล็กแผน่
บำงแตล่ ะแผน่ เคลือบฉนวนไว้ เพ่ือชว่ ยลดกำรสูญเสีย
เน่ืองจำกกระแสไหลวนและชว่ ยทำใหค้ ำ่ ควำมเหน่ียวนำเพ่ิมข้ึน
กำรใชง้ ำนนิยมนำไปใชง้ ำนในยำ่ นควำมถ่ีต่ำในยำ่ นควำมถ่ีเสียง
(AF) มกั เรียกวำ่ AF โชค้ เชน่ ใชเ้ ป็นตวั กรองไฟ (Filter)
แรงดนั ไฟสลบั เป็นแรงดนั ไฟตรง เป็นตน้

22

วิดีโอ
เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนยี่ วนำ

21

กจิ กรรมแลกเปลีย่ นควำมรู้ 2

คู่มอื การใชง้ าน แผนผังความคดิ สง่ แผนผงั ความคดิ

1. จบั กลุม่ 3-5 คนแล้วทาความรูท้ ไี่ ด้จากการ
เรยี นด้วยสอ่ื วิดโี อ
2. สแกน QR Code เพือ่ ทาแผนผังความคดิ
3. เมือ่ ทาแผนผงั ความคิดเสรจ็ แล้ว ใหส้ ่งแผนผัง
ความคิดโดยการสแกน QR Code

24

แบบฝึ กหัดระหว่ำงเรียน 2
เรือ่ ง ชนดิ ของตัวเหนยี่ วนำ

1. สแกน QR Code เพ่อื ทาแบบฝึกหัดระหวา่ ง
เรียนจานวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. กอ่ นทาแบบทดสอบกรุณากรอก E-mail และ
ชอื่ ผ้เู รยี น
3. เม่อื ทาแบบฝกึ หดั ระหวา่ งเรียนครบทุกข้อ คลิก
สง่ คาตอบจากน้ันสามารถตรวจสอบคะแนนได้

25

03

ปั จจยั ทีม่ ผี ลต่อ
ควำมเหนยี่ วนำ

26

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ผี ลต่อ

ควำมเหนีย่ วนำ

- กำรทดลองตวั เหน่ียวนำ

จำกกำรทดลองของไมเคิลฟำรำเดย์ และเฮนร่ีเฮริต
สรุปวำ่ สนำมแมเ่ หล็กเคล่ือนท่ีตดั ผำ่ นขดลวด ทำใหเ้ กิดกำร
เหน่ียวนำแรงดนั ภำยในขดลวด ถำ้ ตอ่ มิเตอรแ์ บบมีคำ่ 0 อยู่
ตรงกลำง เข็มของมิเตอรจ์ ะแสดงคำ่ เพ่ิมข้ึนไปทำงบวกหรือ
ลดลงมำทำงดำ้ นลบ ข้ึนอยูก่ บั ทิศทำงของสนำมแมเ่ หล็ก หรือ
ในกรณีท่ีใชต้ วั นำเคล่ือนท่ีตดั ผำ่ นสนำมแมเ่ หล็ก ก็จะเกิดกำร
เหน่ียวนำแรงดนั ถำ้ เคล่ือนท่ีไปทำงขวำ เข็มมิเตอรก์ ็จะ
เบ่ียงเบนไปทำงดำ้ นบวก แตถ่ ำ้ เคล่ือนตวั นำไปทำงดำ้ นซำ้ ย
เข็มมิเตอรก์ ็จะเบ่ียงเบนกลบั ทิศทำงไปยงั ดำ้ นลบแสดง ดงั ภำพ
ท่ี 5

27

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ผี ลต่อ

ควำมเหนีย่ วนำ

- กำรทดลองตวั เหน่ียวนำ

จำกกำรทดลองของไมเคิลฟำรำเดย์ และเฮนร่ีเฮริต
สรุปวำ่ สนำมแมเ่ หล็กเคล่ือนท่ีตดั ผำ่ นขดลวด ทำใหเ้ กิดกำร
เหน่ียวนำแรงดนั ภำยในขดลวด ถำ้ ตอ่ มิเตอรแ์ บบมีคำ่ 0 อยู่
ตรงกลำง เข็มของมิเตอรจ์ ะแสดงคำ่ เพ่ิมข้ึนไปทำงบวกหรือ
ลดลงมำทำงดำ้ นลบ ข้ึนอยูก่ บั ทิศทำงของสนำมแมเ่ หล็ก หรือ
ในกรณีท่ีใชต้ วั นำเคล่ือนท่ีตดั ผำ่ นสนำมแมเ่ หล็ก ก็จะเกิดกำร
เหน่ียวนำแรงดนั ถำ้ เคล่ือนท่ีไปทำงขวำ เข็มมิเตอรก์ ็จะ
เบ่ียงเบนไปทำงดำ้ นบวก แตถ่ ำ้ เคล่ือนตวั นำไปทำงดำ้ นซำ้ ย
เข็มมิเตอรก์ ็จะเบ่ียงเบนกลบั ทิศทำงไปยงั ดำ้ นลบแสดง ดงั ภำพ
ท่ี 5

28

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

ภำพท่ี 5 แสดงหลกั กำรเบ้ืองตน้ ของกำรเหน่ียวนำ

29

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ผี ลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

- กำรทดลองตวั เหนี่ยวนำ

ในกรณีท่ีเรำปิดสวิตชเ์ พ่ือจำ่ ยแรงเคล่ือนใหก้ บั วงจรไฟฟ้ำ
จะเกิดสนำมแมเ่ หล็กในขดลวดขดแรก (Coil 1) มีผลทำใหเ้ กิด
กำรเหน่ียวนำแรงดนั มำยงั ขดลวด 2 (Coil 2) เข็มของมิเตอร์
จะแสดงคำ่ เพ่ิมข้ึน แตใ่ นกรณีท่ีเปิดสวิตชท์ ำใหว้ งจรตอ่ ไมถ่ ึง
กนั จะมีผลทำใหเ้ ข็มของมิเตอรแ์ สดงคำ่ ลดลง ดงั ภำพท่ี 6

ภำพท่ี 6 แสดงกำรเหน่ียวนำจำกขดลวดชุดท่ี 1 ไปยงั ชุดท่ี 2

30

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทมี่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

คำ่ ควำมเหน่ียวนำจะมีคำ่ มำกหรือนอ้ ยข้ึนอยู่กบั ตวั แปร
4 ประกำรคือ

1. จำนวนรอบของขดลวดเขียนแทนดว้ ยอกั ษร N ถำ้
จำนวนรอบของขดลวดมีปริมำณมำก ก็จะทำใหเ้ กิดคำ่ ควำม
เหน่ียวนำมำกข้ึนตำมไปดว้ ย คำ่ ควำมเหน่ียวนำจะแปรผนั ตรง
กบั จำนวนรอบของขดลวด

2. วสั ดุท่ีนำมำทำเป็นแกน เขียนแทนดว้ ยสญั ลกั ษณ์ u
วสั ดุท่ีนำมำทำเป็นแกนมีหลำยชนิดเชน่ อำกำศ, เหล็ก, เฟอร์
ไรท,์ โคบอล ฯลฯ เป็นตน้ แตล่ ะชนิดจะมีคุณสมบตั ิในกำรเพ่ิม
ค ว ำ ม เ ข้ม ส น ำ ม แ ม่เ ห ล็ ก ท่ี เ รี ย ก ว่ำ ค ว ำ ม ซ ำ บ ซึ ม
(Permeability) แตกตำ่ งกนั ในกรณีท่ีมีควำมซึมซำบมำก

31

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

ก็จะทำใหเ้ กิดคำ่ ควำมเหน่ียวนำมำก คำ่ ควำมเหน่ียวนำจะแปร
ผนั ตรงกบั ควำมซำบซึมของแกน

3. พ้ืนท่ีหนำ้ ตดั ของแกน เขียนแทนดว้ ยอกั ษร A ถำ้ พ้ืนท่ีของ
แกนมีปริมำณมำก ก็จะทำใหเ้ กิดคำ่ ควำมเหน่ียวนำมำกข้ึนตำม
ไปดว้ ย คำ่ ควำมเหน่ียวนำจะแปรผนั ตรงกบั พ้ืนท่ีของแกน

4. ควำมยำวของแกน เขียนแทนดว้ ยอกั ษร l ถำ้ ควำมยำวของ
แกนมีปริมำณมำก ก็จะทำใหเ้ กิดคำ่ ควำมเหน่ียวนำนอ้ ย คำ่ ควำม
เหน่ียวนำจะแปรผกผนั กบั ควำมยำวของแกน

32

เนือ้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทมี่ ผี ลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

- ปัจจยั ที่มีผลต่อควำมเหน่ียวนำ

จำกปัจจยั ทง้ั 4 ประกำรจึงสำมำรถหำสมั พนั ธข์ องคำ่
ควำมเหน่ียวนำไดจ้ ำกสมกำร

ภำพท่ี 7 แสดงปัจจยั ท่ีมีผลตอ่ ควำมเหน่ียวนำ

33

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทมี่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

- ตวั อยำ่ งกำรคำนวณ

34

เนอื้ หำ

เรือ่ ง ปั จจยั ทมี่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

- ตวั อยำ่ งกำรคำนวณ

35

วิดีโอ
เรือ่ ง ปั จจยั ทีม่ ีผลต่อ

ควำมเหนยี่ วนำ

36

กจิ กรรมแลกเปลีย่ นควำมรู้ 3

คู่มอื การใชง้ าน แผนผังความคดิ สง่ แผนผงั ความคดิ

1. จบั กลุม่ 3-5 คนแล้วทาความรูท้ ไี่ ด้จากการ
เรยี นด้วยสอ่ื วิดโี อ
2. สแกน QR Code เพือ่ ทาแผนผังความคดิ
3. เมือ่ ทาแผนผงั ความคิดเสรจ็ แล้ว ใหส้ ่งแผนผัง
ความคิดโดยการสแกน QR Code

แบบฝึ กหัดระหว่ำงเรียน 37

3

เรือ่ ง ปั จจยั ทมี่ ีผลต่อ

ควำมเหนีย่ วนำ

1. สแกน QR Code เพือ่ ทาแบบฝกึ หดั ระหว่าง
เรียนจานวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. ก่อนทาแบบทดสอบกรณุ ากรอก E-mail และ
ชอื่ ผู้เรียน
3. เมอ่ื ทาแบบฝกึ หดั ระหว่างเรยี นครบทกุ ขอ้ คลิก
สง่ คาตอบจากน้ันสามารถตรวจสอบคะแนนได้

38

04

การต่อวงจรตัวเหนีย่ วนำ

39

เนอื้ หำ

เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนีย่ วนำ

กำรตอ่ วงจรตวั เหน่ียวนำมีอยู่ 3 แบบคือ วงจรอนุกรม
, วงจรขนำน และวงจรผสม มีลกั ษณะและรำยละเอียด
คลำ้ ยกบั กำรตอ่ ตวั ตำ้ นทำน เพรำะฉะนั้นผูเ้ รียนจะตอ้ ง
ศึกษำและทำควำมเขำ้ ใจกำรตอ่ ทงั้ 3 แบบ ดงั น้ี

1. วงจรอนุกรม

กำรตอ่ วงจรอนุกรม คือกำรนำเอำตวั เหน่ียวนำตงั้ แต่
2 ตวั ข้ึนไปมำตอ่ อนุกรมหรืออนั ดบั กำรตอ่ ลกั ษณะน้ีเป็น
กำรเพ่ิมควำมยำว ใหก้ บั ขดลวด มีผลทำใหค้ ำ่ ควำม
เหน่ียวนำรวมเพ่ิมข้ึน คำ่ ควำมเหน่ียวนำรวมหำไดจ้ ำกสูตร

40

เนือ้ หำ

เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนีย่ วนำ

41

เนือ้ หำ

เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนีย่ วนำ

2. วงจรขนำน
กำรตอ่ วงจรขนำน คือกำรนำเอำตวั เหน่ียวนำตง้ั แต่ 2

ตวั ข้ึนไปมำตอ่ ขนำนกนั คำ่ ควำมเหน่ียวนำรวมทง้ั หมด จะมี
คำ่ น้อยกวำ่ คำ่ ควำมเหน่ียวนำของตวั เหน่ียวนำท่ีมีคำ่ นอ้ ย
ท่ีสุดท่ีตอ่ อยูใ่ นวงจร คำ่ ควำมเหน่ียวนำรวมหำไดจ้ ำกสูตร

42

เนือ้ หำ

เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนีย่ วนำ

43

เนือ้ หำ

เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนยี่ วนำ

3. วงจรผสม

กำรตอ่ วงจรผสม คือกำรนำเอำตวั เหน่ียวนำมำตอ่
อนุกรมและขนำนกนั คำ่ ควำมเหน่ียวนำรวมทง้ั หมด จะตอ้ งมี
กำรวิเครำะหว์ ำ่ ตอ่ กนั ในลกั ษณะใด กำรคำนวณคำ่ จะใชว้ ิธี
เดียวกบั กำรตอ่ วงจรผสมของตวั ตำ้ นทำน

44

วิดีโอ
เรือ่ ง การต่อวงจรตัวเหนยี่ วนำ

45

กิจกรรมแลกเปลีย่ นควำมรู้ 4

คู่มอื การใชง้ าน แผนผังความคดิ สง่ แผนผงั ความคดิ

1. จบั กลมุ่ 3-5 คนแลว้ ทาความรู้ท่ไี ด้จากการ
เรยี นดว้ ยส่อื วิดีโอ
2. สแกน QR Code เพ่ือทาแผนผังความคดิ
3. เม่ือทาแผนผังความคิดเสร็จแลว้ ให้สง่ แผนผัง
ความคดิ โดยการสแกน QR Code

46

แบบฝึ กหัดระหว่ำงเรียน 4
เรือ่ ง การต่อวงจรตัว
เหนยี่ วนำ

1. สแกน QR Code เพือ่ ทาแบบฝึกหัดระหว่าง
เรยี นจานวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. กอ่ นทาแบบทดสอบกรณุ ากรอก E-mail และ
ชอื่ ผู้เรยี น
3. เมอ่ื ทาแบบฝึกหัดระหว่างเรยี นครบทกุ ข้อ คลกิ
สง่ คาตอบจากนัน้ สามารถตรวจสอบคะแนนได้


Click to View FlipBook Version