Toets1

 

 
 

Die kuns van student wees

Vaardighede vir akademiese sukses

 
 
 
 

Daleen van Niekerk

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  

“Education is not the learning of facts, but
the training of the mind to think”
ALBERT EINSTEIN

      

 
 
 
 
 
Kopiereg © 2018 
Skrywer: Dr Daleen van Niekerk, BA (Unisa), DTO (Unisa), MEd (Unisa), DEd (Unisa) 
Bladuitleg: MyeBook 
Taalversorging en proeflees: Dr Daleen van Niekerk 
Alle regte voorbehou.  
Adres: Roedolflaan 145, Clubview x4, Centurion, 0046, Suid‐Afrika 
E‐pos: [email protected] 
Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder die skriftelike toestemming van die skrywer 
gereproduseer of in enige vorm of deur enige middel weergegee word nie, hetsy elektronies 
of deur fotokopiëring, plaat‐ of bandopnames, mikrofilm of enige ander stelsel van 
inligtingsbewaring nie. Enige ongemagtigde weergawe van hierdie werk sal as ʼn skending 
van kopiereg beskou word en die dader sal aanspreeklik gehou word onder siviele asook 
strafreg.  
 
Gedrukte boek ISBN: 978‐0‐6399976‐0‐5   
E‐boek: ISBN: 978‐0‐6399976‐1‐2 
  

Opgedra aan:

Magdeli, my inspirasie vir hierdie handleiding 

        

Inhoudsopgawe



Voorwoord ............................................................................................................................... 10 
Outeur ...................................................................................................................................... 11 
Inleiding .................................................................................................................................... 12 
Hoe om hierdie handleiding te gebruik ................................................................................... 13 

Inhoudsopgawe en grafiese oorsig ...................................................................................... 13 
Volgorde van onderwerpe ................................................................................................... 13 
QR‐kodes .............................................................................................................................. 13 
Afrikaanse/Engelse terminologie ......................................................................................... 14 
.................................................................................................................................................. 15 
Berei voor vir die akademiese jaar .......................................................................................... 15 
1.1  Universiteits‐/kollegelewe ........................................................................................ 16 

1.1.1  Balansering van studie‐ en persoonlike verpligtinge ......................................... 17 
1.1.2  Perspektief en aannames................................................................................... 17 
1.1.3  Interaksie met doserende personeel ................................................................. 17 
1.1.4  Leervaardighede en leerstrategie ...................................................................... 18 
1.1.5  Klasgrootte ......................................................................................................... 18 
1.1.6  Betrokkenheid by kampuslewe ......................................................................... 19 
1.1.7  Blootstelling aan die beroepsomgewing ........................................................... 19 
1.1.8  Sukses in die eerste jaar ..................................................................................... 19 
1.2  Dagboek vir algemene notas ..................................................................................... 20 
1.3  Kampuskaart.............................................................................................................. 20 
1.4  Stel vir jouself doelwitte............................................................................................ 20 
1.5  Ondersteuningsdienste ............................................................................................. 21 
1.6  Samevatting ............................................................................................................... 22 
2. .............................................................................................................................................. 23 
Effektiewe tydsbestuur en beplanning .................................................................................... 23 
2.1  Voorbereiding vir jou studie ...................................................................................... 24 

4  Inhoudsopgawe | [Type the company name] 
 

Stap 1: Organiseer jouself................................................................................................. 24 
Stap 2: Berei jou studieomgewing voor ........................................................................... 24 
Stap 3: Beplan vir jou studies ........................................................................................... 25 
2.2  Weeklikse klasrooster ............................................................................................... 26 
2.3  Elektroniese skeduleringsprogram vir akademiese aktiwiteite ................................ 26 
2.3.1  Voordele van MyStudyLife .................................................................................... 26 
2.3.2  Belangrikheid van akademiese skedulering .......................................................... 27 
2.4  Jaarbeplanner ............................................................................................................ 28 
2.5  Samevatting ............................................................................................................... 28 
3. .............................................................................................................................................. 29 
Akademiese opdragte en ander verpligtinge .......................................................................... 29 
3.1  Klasbywoning en die afneem van aantekeninge ....................................................... 31 
3.1.1  Afneem van klasaantekeninge ........................................................................... 31 
3.1.2  Hoe om klasaantekeninge af te neem ............................................................... 33 
3.1.3  Cornell‐metode van klasaantekeninge .............................................................. 34 
3.1.4  Grafiese voorstellings ........................................................................................ 37 
3.1.5  Belangrike voorvereiste vir suksesvolle klasaantekeninge ................................ 37 
3.1.6  Voorgeskrewe leeswerk ..................................................................................... 38 
3.1.7  Bewaring van jou klasaantekeninge .................................................................. 39 
3.2  Werksopdragte .......................................................................................................... 40 
3.2.1  Hoe om ʼn werksopdrag aan te pak en te skryf ................................................. 41 
3.2.2  Tipes werksopdragte vir voorgraadse studie ..................................................... 42 
3.2.3  Kriteria en konvensies vir ʼn goeie werksopdrag ................................................ 53 
3.2.4  Aksiewoorde/werkwoorde ................................................................................ 54 
3.2.5  Algemene foute ................................................................................................. 56 
3.2.6  Taalredigering en proeflees ............................................................................... 57 
3.3  Seminare en aanbiedings .......................................................................................... 58 
3.3.1  Wat is die doel van seminare? ........................................................................... 58 
3.3.2  Wie doen die aanbieding? ................................................................................. 58 
3.3.3  Voorbereiding .................................................................................................... 59 

[Type the company name] | Inhoudsopgawe  5 
 

3.3.4  Hoe kan seminare jou baat? .............................................................................. 60 
3.4  Samevattting ............................................................................................................. 61 
4. .............................................................................................................................................. 62 
Vind en gebruik van bronne ..................................................................................................... 62 
4.1  Gebruik van die biblioteek ........................................................................................ 63 
4.2  Gebruik van die internet ........................................................................................... 65 

4.2.1  Wikipedia as bron .............................................................................................. 65 
4.3  Soekenjins ................................................................................................................. 65 

4.3.1  Citeulike ............................................................................................................. 65 
4.3.2  Google Scholar ................................................................................................... 66 
4.3.3  Omvattende lys van soekenjins ......................................................................... 66 
4.3.4  Foto’s, prente en illustrasies .............................................................................. 66 
4.4  Evaluering van artikels en bronne ............................................................................. 67 
4.5  Bronverwysings ......................................................................................................... 67 
4.5.1  Hoekom verwys ons? ......................................................................................... 69 
4.5.2  Wanneer moet ons bronverwysings gebruik? ................................................... 70 
4.5.3  Wanneer hoef jy nie te verwys nie? .................................................................. 70 
4.5.4  Aanhalings in die teks ........................................................................................ 70 
4.5.5  Plagiaat ............................................................................................................... 72 
4.5.6  Afkortings in bronverwysings ............................................................................ 74 
4.6  Samevatting ............................................................................................................... 75 
5. .............................................................................................................................................. 76 
Studeer sinvol .......................................................................................................................... 76 
5.1  Jou ongelooflike brein ............................................................................................... 77 
5.2  Ken jouself as student ............................................................................................... 80 
5.3  Hoe leer jy die beste? ................................................................................................ 82 
5.3.1  David Kolb ervaringsleermodel .......................................................................... 83 
5.4  Motivering ................................................................................................................. 86 
5.4.1  Selfvertroue en selfdoeltreffendheid ................................................................ 87 
5.4.2  Positiewe denke ................................................................................................. 87 

6  Inhoudsopgawe | [Type the company name] 
 

5.4.3  ʼn Fokus op sterk doelwitte ................................................................................ 88 
5.4.4  ʼn Motiverende omgewing ................................................................................. 88 
5.5  Geheue ...................................................................................................................... 89 
5.5.1  Korttermyn‐ en langtermyngeheue ................................................................... 89 
5.5.2  Probleme met konsentrasie? ............................................................................. 90 
5.6  Kritiese denke en probleemoplossing ....................................................................... 92 
5.6.1  Kritiese denke .................................................................................................... 93 
5.6.2  Probleemoplossing ............................................................................................ 95 
5.6.3  Twee kante van dieselfde muntstuk .................................................................. 96 
5.7  Leerstrategieë en tegnieke ........................................................................................ 96 
5.7.1  SQ4R‐Leerstrategie ............................................................................................ 96 
5.7.2  Toepassing van SQ4R‐metode ........................................................................... 97 
5.8  Studiegroepe en groepswerk .................................................................................... 99 
5.8.1  Studiegroepe ...................................................................................................... 99 
5.8.2  Groepswerk ...................................................................................................... 100 
5.8.3  Voordele van groepswerk ................................................................................ 104 
5.9  Samevatting ............................................................................................................. 104 
6. ............................................................................................................................................ 105 
Toetse en eksamens ............................................................................................................... 105 
6.1  Suksesfaktore .......................................................................................................... 106 
6.1.1  Voorbereiding .................................................................................................. 106 
6.1.2  Studieomgewing .............................................................................................. 106 
6.1.3  Hersiening en studie vir die eksamen .............................................................. 107 
6.1.4  Ingesteldheid.................................................................................................... 108 
6.1.5  Konsentrasie .................................................................................................... 108 
6.2  Belangrike aspekte reg voor, tydens en na die eksamen ........................................ 109 
6.2.1  Kort voor die eksamen ..................................................................................... 109 
6.2.2  Skryf die eksamen ............................................................................................ 110 
6.2.3  Na die eksamen ................................................................................................ 111 
6.3  Tipes eksamens ....................................................................................................... 111 

[Type the company name] | Inhoudsopgawe  7 
 

6.3.1  Meerkeusevrae ................................................................................................ 111 
6.3.2  Waar/onwaar ................................................................................................... 112 
6.3.3  Lang vrae (opsteltipe vrae) .............................................................................. 112 
6.3.4  Oopboekeksamens .......................................................................................... 113 
6.4  Samevatting ............................................................................................................. 113 
7. ............................................................................................................................................ 115 
Basiese akademiese navorsing .............................................................................................. 115 
7.1  Stappe in die toepassing van die wetenskaplike navorsing .................................... 117 
7.2  Navorsingskategorieë .............................................................................................. 118 
7.2.1  Navorsing gekategoriseer ooreenskomstig die doel van die navorsing .......... 118 
7.2.2  Navorsing gekategoriseer ooreenkomstig die gebruike van navorsing .......... 119 
7.2.3  Navorsing gekategoriseer ooreenkomstig die hantering van die tydsfaktor .. 119 
7.2.4  Navorsing gekategoriseer ooreenkomstig die tegnieke wat gebruik word .... 119 
7.3  Die navorsingsontwerp ........................................................................................... 122 
7.4  Hoe kies jy ʼn navorsingsontwerp? .......................................................................... 136 
7.5  Enkele belangrike navorsingsterme ........................................................................ 138 
7.6  Navorsingsverslag .................................................................................................... 144 
7.7  Samevatting ............................................................................................................. 145 
Bronnelys ............................................................................................................................... 146 
Aanhangsel A: Doelwitstelling (Voorbeeld en templaat) ...................................................... 156 
Aanhangsel B: Klasrooster in Microsoft Excel (voorbeeld) .................................................... 160 
Aanhangsel C: Evalueringskriteria vir bronne ........................................................................ 161 
Aanhangsel D: Grafiese voorstellings .................................................................................... 163 
Gratis tools ......................................................................................................................... 163 
Breinkaarte (Mind maps) ................................................................................................... 163 
Hoe om ʼn breinkaart te skep .......................................................................................... 163 
Konsepkartering (concept mapping) .................................................................................. 167 
Vloeidiagramme (flowcharts) ............................................................................................. 167 
Organogram ....................................................................................................................... 168 
Aanhangsel E: Simbole (icons) ............................................................................................... 169 

8  Inhoudsopgawe | [Type the company name] 
 

Aanhangsel F: Swot‐analise strategie .................................................................................... 170 
Aanhangsel G: Harvardverwysingsmetode – toepassings en voorbeelde ............................ 172 
Aanhangsel H: APA‐verwysingsmetode – toepassings en voorbeelde.................................. 182 
Aanhangsel I: Vancouver‐verwysingsmetode – toepassings en voorbeelde ........................ 193 
Aanhangsel J: Werksopdrag: Beplanningsraamwerk vir langvrae ......................................... 204 
Aanhangsel K: Werksopdrag kontrolelys ............................................................................... 210 
 
 

[Type the company name] | Inhoudsopgawe  9 
 

Voorwoord

Naskoolse studie word gewoonlik met groot verwagtinge aangepak sonder die kennis van ʼn 
hierdie nuwe wêreld van studie. Die idee van skoolonderrig is om goeie, basies‐geskoolde 
staatsburgers te vorm en nie om leerders vir universiteitstudie voor te berei nie. Werkende 
volwassenes wat besluit om hulle vir die eerste keer verder te bekwaam in tersiêre 
onderwys, is gewoonlik ook nie goed ingelig oor hierdie nuwe wêreld van studie nie.  
Die “onderdompelingsbenadering”, dit wil sê om in te spring en te swem of sink, lei meestal 
tot mislukking. Om “toon in die water te steek”, dit wil sê om bloot op beperkte inligting te 
probeer studeer, kan voorgenome studente met die aanvang van tersiêre studies weer laat 
dink dat die water te “koud” is, wat dan lei tot vroeë staking van studies. 
Hierdie ”aan‐die‐hand‐vat” gids, soos geskryf deur ʼn ervare tersiêre studiebegeleier, is ʼn 
uitmuntende hulpmiddel vir alle voornemende studente wat hulleself in die onbekende 
omgewing van verdere onderwys begewe. Dit spreek alle moontlike fasette van tersiêre 
studie aan en gee gebruikersvriendelike hulp, raad en ondersteuning om die nuwe wêreld 
van onderrig en leer toeganklik te maak. Die skrywer help die student om die regte vrae oor 
studie aan ʼn tersiêre inrigting te vra, gee inligting met betrekking tot hulpmiddele tot die 
student se beskikking, voorbereiding vir die akademiese jaar, effektiewe tydsbestuur en 
beplanning, die gebruik van bronne, hulp met vrae oor assessering, hoe om sinvol te studeer 
en navorsing te doen. Hierdie is werklik ʼn juweel van ʼn handleiding! 
 
Prof Paul Steyn  
Provost: Akademia

10  Voorwoord | [Type the company name] 
 

Outeur

 
Dr Daleen van Niekerk is ʼn opvoedkundige konsultant wat reeds meer as 30 jaar betrokke is 
by die ondersteuning van akademici in die ontwikkeling van studiemateriaal om dit so 
toeganklik moontlik vir studente te maak.  
Haar spesialisveld behels leerontwerp, akademiese redigering, asook bladuitleg. In hierdie 
hoedanigheid was sy betrokke by projekte aan Unisa, Milpark Business School, Law Society 
of South Africa, Lyceum College en Centurion Akademie. Vir die afgelope sewe jaar was sy 
betrokke by projekontwikkeling aan Akademia, ʼn private hoër onderwysinstelling in Suid‐
Afrika. 
Haar passie lê daarin om dosente en studente te help om die leeromgewing opwindend en 
bevorderlik vir leer te maak. Die geweldige gaping wat bestaan tussen sekondêre en tersiêre 
onderwys in Suid‐Afrika, is die motivering vir hierdie publikasie. Dit is haar wense dat die 
talle studente wat jaarliks die tersiêre onderwysomgewing betree (en baie onseker is oor 
hoe om hierdie ervaring aan te pak), hierdie handleiding waardevol sal vind en dit soos ʼn 
gereedskapkissie saam met hulle sal dra op die medium van hulle keuse. 
 
 

[Type the company name] | Outeur  11 
 

Inleiding

As jy die naskoolse akademiese omgewing vir die eerste keer betree, kan dit nogal ʼn 
skrikwekkende ervaring wees, maar as jy voorbereid is, hoef dit nie te wees nie! 

Hierdie handleiding poog om die oorgang na die tersiêre akademiese omgewing vir jou 
makliker te maak sodat jy wel jou persoonlike en loopbaandoelwitte kan bereik. Om dit te 
doen, moet jy oor bepaalde vaardighede beskik en dit is presies waaroor hierdie handleiding 
gaan. 

 Wat kan ek verwag van universiteits‐/kollegelewe?   
 Hoe kan ek voorberei vir hierdie ervaring? 
 Hoe kan ek effektief beplan en my tyd bestuur? 
 Hoe neem ek klasaantekeninge af? 
 Hoe studeer ʼn mens sinvol?  
 Hoe kan ek tegnologie inspan in my studies?  
 Hoe voltooi ek werksopdragte?  
 Hoe vind ek die regte bronne en doen ek bronverwysings? 
 Hoe berei ek vir eksamens voor en hoe lê ek dit af?  
 Hoe doen ek navorsing? 

Om hierdie handleiding so gebruikersvriendelik moontlik te maak, gaan ek jou nie toegooi 
met die teoretiese begronding vir die tegnieke en wenke wat aanbeveel word nie, maar ek 
sal telkens na die bronne verwys om die geldigheid van die metodes te staaf. Die 
verskillende onderwerpe word dus in “verteerbare brokkies” aangebied.  

Dit sal ook nodig wees dat jy jouself evalueer en besluit watter van die tegnieke en metodes 
wat voorgestel word, by jou persoonlikheid en leerstyl pas. Jy kan egter verseker wees dat 
alle tegnieke en wenke wat hier aangebied word gebaseer is op navorsing gedoen deur 
kundiges in die veld, asook my eie navorsing en ervaring as opvoedkundige in die tersiêre 
akademiese omgewing oor die afgelope 32 jaar.  

 

12  Inleiding | [Type the company name] 
 

        

Hoe om hierdie handleiding te gebruik

1.1 Inhoudsopgawe en grafiese oorsig

Gebruik die volgende om ʼn oorsig te verkry oor watter onderwerpe in hierdie handleiding 
bespreek word: 

1. Die inhoudsopgawe vir ‘n oorsig oor die onderwerpe wat bespreek word. 
2. Die grafiese oorsig met die onderwerpe in ʼn breinkaartformaat vir die studente wat 

daarvan hou om die groter “prentjie” te sien. 
3. <vir die e‐pdf in AnyFlip kan verwys word na die tabs bo‐aan> 

1.2 Volgorde van onderwerpe

Hierdie is nie die tipiese bron waar jy vanaf bladsy een deur die handleiding moet werk nie. 
Buiten die volgende aanbeveling is daar nie ʼn spesifieke volgorde in die handleiding nie: 

1. Kyk eerstens na die grafiese oorsig en vergewis jou van die onderwerpe wat in 
hierdie handleiding aangebied word. 

2. Lees “Berei jou voor vir die akademiese jaar”. 
3. Lees “Effektiewe tydsbestuur en beplanning”. 
4. Vanaf hierdie punt verder kan jy die onderwerpe bestudeer soos en wanneer jy dit 

benodig. Om ʼn vlugtige oorsig te verkry, kan jy dalk net na elkeen van die 
verskillende onderwerpe gaan om jou te vergewis van wat daaronder bespreek 
word. Jy sal dit dalk ook interessant vind om in jou voorbereiding vir die jaar te 
bepaal wat jou sterk‐ en swakpunte as student is en watter leervoorkeur (leerstyl) 
jy het voordat jy die jaar aanpak. 

1.3 QR‐kodes

In die handleiding word ook gebruik gemaak van QR‐kodes wat jou toegang tot eksterne 
skakels sal gee. Dit sal egter vir jou nodig wees om die gratis “QR Reader” vir jou bepaalde 
toestel (Iphone, Android, Windows and Blackberry) af te laai.  
By die volgende skakel sal jy inligting vind oor die gepaste “QR Reader” vir jou selfoon of 
ander draagbare toestel: 
https://uqr.me/blog/best‐qr‐code‐readers/  
ʼn Tipiese QR‐kode lyk soos volg:  
 

 
 

 
 

        
 
Sodra jy die “QR Reader” afgelaai het, sal jy met die kamera van, byvoorbeeld, jou selfoon 
oor die kode kan beweeg (hover) en te kliek op die opspringvenster (popup window) om 
dan toegang tot die bepaalde webtuiste te bekom. 

1.4 Afrikaanse/Engelse terminologie

Omdat baie van die Afrikaanse terme vreemd mag wees, word die Engels in hakies daarnaas 

geplaas om enige onduidelikheid of verwarring te voorkom. 

 
 

  1


Berei voor vir die akademiese jaar

 

 

1.1  Universiteits‐/kollegelewe 
1.2  Dagboek vir algemene notas 
1.3  Kampuskaart 
1.4  Stel vir jouself doelwitte 
1.5  Ondersteuningsdienste 
1.6  Samevatting 

 
 

      

 
 

Wees positief – dit is ʼn heerlike uitdaging! 

As jy op ʼn staptoer gaan, is dit uiters belangrik dat jy behoorlik beplan. Sonder beplanning 
kan jy dalk iewers vind jou kosvoorraad is nie genoeg nie, of jy kan selfs van die roete 
afdwaal. Naskoolse studie kan vergelyk word met so ʼn staptoer. Die vooruitsigte is 
opwindend en ʼn mens is haastig om te begin, maar beplanning is noodsaaklik. In hierdie 
afdeling is ʼn paar wenke om jou met hierdie beplanning te help.  

Een van die eerste vrae wat jy aan jouself moet beantwoord is: Wat wil ek hierdie jaar 
bereik? Sodra jy dit bepaal het, stel vir jouself mikpunte/doelwitte en berei jouself voor vir 
hierdie wonderlike ervaring! 

Hou deurgaans die groter prentjie voor oë en maak vir jou aantekeninge oor aspekte soos 
die volgende: 
 

Bepaal  Evalueer 

watter  deurlopend jou 

aktiwiteite  vordering en die  Pas jou 

nodig is om  doeltreffendheid  Maak  nuutverworwe 
jou  van jou studie   aanpassings 
Bepaal jou      (Jou resultate in    indien nodig     kennis waar 
behoeftes  doelwitte  toetse en  moontlik toe. 
te bereik 
Beplan vir jou 

en raak  eksamens sal ʼn  toekoms  

aktief  goeie aanduiding 

betrokke  wees) 

Dit is dan goed om gereeld na hierdie terug te keer en te hersien soos nodig.  
(Aangepas uit: Beekman et al., 2011:2‐3) 

1.1 Universiteits‐/kollegelewe

Omdat hoër onderwys heeltemal verskil van skool, gaan die meeste eerstejaarstudente 
universiteits‐ of kollegelewe met angstige afwagting tegemoet. Jy mag jouself dalk afvra: 

 Sal ek ooit kan slaag? 
 Is ek “slim” genoeg? 
 Hoe hard sal ek moet werk? 
 Gaan ek inpas? 
 Gaan ek darem vriende maak? 
 Hoekom wil ek nou eintlik verder studeer?  
Jy kan waarskynlik nog baie vrae hierby voeg. Hierdie vrae is beslis geldige vrae en dit is 
belangrik dat jy verstaan watter faktore tot sukses in jou studies sal bydra. 

 
 

ʼn Baie insiggewende en omvattende navorsingstudie   
onderneem deur AUSSE (Australasian Survey of Student 
Engagement), het gevind dat die volgende faktore tot 
eerstejaarstudente se sukses of mislukking kan bydra. 
Bestudeer hierdie met aandag – daar word telkens wenke 
gegee hoe om hierdie uitdagings te oorbrug. 

1.1.1 Balansering van studie‐ en persoonlike verpligtinge

Een van die grootste uitdagings wat eerstejaarstudente ervaar, is om hul studieverpligtinge 
en hul persoonlike verpligtinge met mekaar te versoen.   

Wat staan jou te doen? 

 Goeie beplanning en benutting van elke moontlike ondersteuningsdiens wat die 
universiteit/kollege bied, is noodsaaklik.  

Dit is dus belangrik om so gou as moontlik uit te vind watter tipe 
ondersteuningsdienste beskikbaar is. Besoek die webtuiste van die universiteit of 
kollege waar jy beplan om te studeer en vergewis jou van alle beskikbare dienste 
en hulp. ʼn Mens kry ʼn baie goeie gevoel van die omgewing waarin jy jou gaan 
begewe deur net hulle webtuiste te bestudeer.  

 Dit is ook belangrik om die studiepakket wat jy by registrasie ontvang, deeglik te 
bestudeer en aantekeninge te maak van alle belangrike inligting en datums wat 
van toepassing is op jou bepaalde studieprogram en wat in jou beplanning in ag 
geneem moet word.   

1.1.2 Perspektief en aannames

Om met ʼn oop gemoed studente vanuit verskillende agtergronde en met uiteenlopende 
idees te benader, dra positief by tot ʼn student se sosiale bewussyn en persoonlike 
verhoudinge – faktore wat ʼn beduidende invloed kan uitoefen op jou opvoedkundige 
uitkoms (sukses of mislukking). 

Wat staan jou te doen? 
Raak betrokke by aktiwiteite waar jy ander studente/groepe mense sal leer ken. 

1.1.3 Interaksie met doserende personeel

Die navorsing het die belangrikheid van kontak met doserende personeel beklemtoon. 
Eerstejaarstudente het ʼn beter kans op sukses indien hulle gereeld kontak maak met die 
doserende personeel, en/of mentors en voel dat die universiteit hulle ondersteun. 

[Type the company name] | Berei voor vir die akademiese jaar  17 

 

Wat staan jou te doen? 

Waar moontlik maak reeds vroeg in jou studies kontak met jou dosente en/of mentors 
sodat jy te alle tye sal weet waar jy antwoorde sal vind as jy vasbrand.  

Sommige universiteite het ʼn mentorskapsprogram waar van die meer senior studente 
leiding gee aan eerstejaarstudente. Vind uit of daar ʼn mentorskaps‐ of soortgelyke 
program is en hoe jy daarby kan inskakel.  

1.4.1 Leervaardighede en leerstrategie

Die studie het ook getoon dat dit belangrik is dat studente reeds in hulle eerste jaar op 
universiteit of kollege die nodige leervaardighede bekom en die korrekte leerstrategie volg, 
omdat die meeste groei in kritiese denke, asook kennis en akademiese vaardighede in die 
eerste twee jaar van universiteitstudie plaasvind. 

Wat staan jou te doen? 
 Ken jouself as student. 
 Bepaal jou eie leerstyl en leervoorkeure. 
 Bepaal wat jou verpligtinge in elk van jou vakke vir die jaar is. Dit sluit aspekte in 
soos klasbywoning, werksopdragte, projekte, toetse, eksamens, ensovoorts. Doen 
jou beplanning vir die jaar. 
 Vergewis jou van die beste manier om klasaantekeninge af te neem. 
 Raak vertroud met leerstrategieë en bepaal wat die beste vir jou sal werk. 
 Vergewis jouself van die dienste wat deur die biblioteek aangebied word. 
Sommige van hierdie dienste word aanlyn, via die biblioteek se webblad (wat 
gewoonlik deel van die universiteit se webtuiste is), aangebied. 
 Maak seker dat jy weet hoe om bronne te vind en ook reg te gebruik sodat jy 
jouself nie skuldig maak aan plagiaat nie. 
 Maak seker dat jy sal weet hoe om werksopdragte aan te pak. 
 Maak seker dat jy weet hoe om vir toetse en eksamens voor te berei. 
 Een van die belangrikste vaardighede wat jy as eerstejaarstudent moet bekom, is 
om navorsing te kan doen. Bepaal wat van jou verwag gaan word en maak seker 
dat jy sal weet hoe om dit aan te pak en hoe om ʼn navorsingsverslag te skryf. 

1.1.4 Klasgrootte

Eerstejaarstudente word dikwels oorweldig deur die groot klasse en onpersoonlike aard van 
die interaksie met medestudente en doserende personeel. Die vermoë om onafhanklik en 
selfstandig in hierdie omgewing te kan funksioneer, kan bydra tot sukses of mislukking. 

 
 

Wat staan jou te doen? 
Hierdie gaan moontlik een van die grootste aanpassings vir jou wees. Maak so gou as 
moontlik vriende met van jou medestudente.  
Raak betrokke by studiegroepe, maar wees versigtig om nie te afhanklik te raak van 
hierdie groepe nie. Behou jou onafhanklikheid en selfstandigheid in die manier waarop jy 
studeer. Dit is belangrik dat jy studiemetodes moet vind wat vir jou die beste resultate 
lewer.  

1.1.5 Betrokkenheid by kampuslewe

Betrokkenheid by kampuslewe skep ʼn gevoel van tuishoort en dra positief by tot ʼn student 
se motivering om vas te byt. 

Wat staan jou te doen? 
Vind eerstens uit watter kampusaktiwiteite verpligtend is, met ander woorde, waar 
daar betrokkenheid en deelname van jou verwag word. 
Bepaal ook of daar aktiwiteite is waarby jy graag betrokke sal wil wees. Maak kontak 
met die betrokke persone en maak seker om hiervoor te beplan. 

1.1.6 Blootstelling aan die beroepsomgewing

Die studie het ook getoon dat hoe gouer studente blootgestel word aan die 
beroepsomgewing waar hulle gaan werk, hoe meer betrokke en gemotiveerd is hulle om 
sukses te behaal.  

Wat staan jou te doen? 
Indien enigsins moontlik, doen vakansiewerk (of selfs oor naweke) in die rigting 
waarin jy studeer. Die sogenaamde “job shadowing” in die beroepsomgewing waarin 
jy jouself gaan bevind sodra jou studie afgehandel is, is ʼn groot motiveerder. 

1.1.7 Sukses in die eerste jaar

Sukses in hul studies gedurende die eerste jaar dra by tot studente se verbintenis tot 
universiteitstudie. 

Wat staan jou te doen? 
Met goeie beplanning, voorbereiding en toegewyde studie is daar geen rede hoekom 
jy nie sal slaag nie. Jou toelating tot die universiteit of kollege is reeds ʼn aanduiding 
dat jy oor die akademiese vermoë beskik om suksesvol te kan wees.   

[Type the company name] | Berei voor vir die akademiese jaar  19 
 

xxx 

1.1 Dagboek vir algemene notas

Die eerste paar weke kan baie oorweldigend wees. Skaf ʼn joernaal (journal) aan of selfs ʼn 
dagboek, of skep ʼn elektroniese dagboek waarin belangrike inligting aangeteken kan word. 
Gebruik hierdie joernaal/dagboek om gedagtes, opmerkings en belangrike inligting aan te 
teken. Selfs dit waaroor jy onseker is, kan jy hierin aanteken. Mettertyd kan jy hierdie 
onsekerhede opklaar. 

Belangrike akademiese reëls en regulasies moet aangeteken word. Dit behoort op die 
instelling se webtuiste te wees. Ander kan moontlik van toepassing wees op die onderskeie 
dissiplines, dus fakulteite/departemente. Hier gaan dit nie oor jou akademiese studie nie, 
maar om jouself te oriënteer ten opsigte van die leeromgewing waarin jy jouself bevind.  

1.2 Kampuskaart

Indien moontlik bekom ʼn kampuskaart (as dit nie by die studiepakket ingesluit is nie) en 
bestudeer hierdie deeglik – daar is niks erger as om op die kampus te verdwaal en nie jou 
pad te kan vind nie! 

Maak seker waar al jou klasse gaan plaasvind. Teken dit aan, moenie aanvaar jy sal onthou 
nie! ʼn Weeklikse klasrooster kan hiervoor ingespan word. ʼn Mens is eers regtig tuis met die 
omgewing na ʼn paar weke – dit kan selfs etlike maande neem. 

1.3 Stel vir jouself doelwitte

Many people fail in life, not for lack of ability or brains or even courage, but simply because
they have never organised their energies around a goal.

(Elbert Hubbard) 

Dit is baie belangrik om te weet wat jy wil bereik in ʼn bepaalde akademiese jaar, maar so 
ook ten opsigte van ander belangrike aktiwiteite en uiteindelik ten opsigte van jou 
akademiese loopbaan. As jy nie weet wat jy wil bereik nie, sal dit vir jou onmoontlik wees 
om te bepaal hoe jy daarby gaan uitkom.  

Om doelwitte te stel, behoort dus nie net ʼn teoretiese oefening te wees nie, maar dit wat 
jou gaan rig ten opsigte van jou tydsbeplanning en prioritisering. 

ʼn Bekende en effektiewe manier om doelwitte te stel, is om gebruik te maak van die 
SMART‐metode.  

S  = “Specific/significant” (Spesifiek/belangrik) 

M = “Measureable/meaningful” (Meetbaar/betekenisvol) 

A  = “Achievable/acceptable” (Bereikbaar/aanvaarbaar) 

R  = “Realistic/relevant” (Realisties/relevant)