นวัตกรรม ชุดที่11การขยายพันธุ์พืชโดยการตอนกิ่ง

ชุดท1ี่ 1 หนงั สอื อเิ ล็กทรอนิกส์ ( E-Book )

ชดุ การปลูกพืชสมนุ ไพร
กลุ่มสาระการเรยี นรูก้ ารงานอาชพี ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6

ชดุ ท่ี 11 การขยายพนั ธ์ุพืชโดยการตอนก่งิ

นายสายธาร สาระกลู
ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนไทรเดี่ยววทิ ยา สังกัดองคก์ ารบรหิ ารส่วนจงั หวัดสระแกว้
กรมสง่ เสริมการปกครองทอ้ งถนิ่ กระทรวงมหาดไทย

คำนำ ก

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ( E–Book ) ชุด การพืชสมุนไพร รายวิชา ง33202 วิชาการปลูกพืชสมุนไพร
ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ผู้สอนได้ศึกษาและวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลาง
การศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551 โดยออกแบบการเรียนรู้ใหส้ อดคลอ้ งมาตรฐานการเรียนรู้ และผลการ
เรียนรู้ตามโครงสร้างของหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนไทรเดี่ยววิทยา โดยมีเนื้อหาและกิจกรรมท่ีเหมาะสม
กับความรู้ความสามารถของนักเรียน กระตุ้นกระบวนการคิดให้นักเรียน ผู้สอนจัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบ
กิจกรรมการเรียนรู้ การปลูกพืชสมุนไพร เพ่ือเป็นการส่งเสริมให้นักเรียนมีศักยภาพการเรียนรู้
และมีความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณตามมาตรฐานหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2551 และมาตรฐานสากลท่ีมุ่งเน้นให้นักเรียนมีทักษะชีวิตและการทำงานทักษะการเรียนรู้
และนวัตกรรม ทักษะด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ สื่อและเทคโนโลยี นักเรียนสามารถเรียนรู้ด้วยตนเอง
และมที ักษะการปลูกพืชสมนุ ไพรมากข้ึน

หนงั สอื อิเล็กทรอนกิ ส์ ( E–Book ) ชุด การปลกู พชื สมนุ ไพร มีทงั้ หมด 13 ชดุ ดงั นี้
ชดุ ที่ 1 ความหมาย ความสำคญั และประเภทของสมนุ ไพร
ชดุ ท่ี 2 ความสำคญั และประโยชน์ของการแปรรปู ผลิตภณั ฑ์สมนุ ไพร
ชดุ ท่ี 3 พืชสมุนไพร1
ชดุ ที่ 4 พืชสมนุ ไพร2
ชุดท่ี 5 พชื สมุนไพร3
ชดุ ท่ี 6 พืชสมนุ ไพร4
ชุดท่ี 7 พชื สมุนไพร5
ชุดที่ 8 ความหมาย ความสำคัญและประโยชน์ของการขยายพนั ธุ์พชื
ชุดที่ 9 การขยายพันธ์ุพชื โดยการเพาะเมล็ด
ชุดท่ี 10 การขยายพันธพ์ุ ืชโดยการปกั ชำ
ชุดที่ 11 การขยายพันธุ์พชื โดยการตอนกิง่
ชุดที่ 12 การเตรียมดินปลูกและการปลกู พชื
ชุดท่ี 13 การดูแลรกั ษาและกำจดั ศตั รูพืช

ข

ผู้จัดทำหวงั เป็นอย่างยิ่งว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ( E–Book ) ชุด การปลูกพืชสมุนไพรนี้ จะสามารถ
พัฒนาทักษะและเพ่ิมศักยภาพการเรียนรู้ ตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรและเป็นประโยชน์สำหรับครูผู้สอน
และผู้สนใจ เพอื่ นำไปพฒั นาคณุ ภาพการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชพี ใหม้ ีคุณภาพยิง่ ขึน้ ไป

นายสายธาร สาระกลู

สารบัญ ค

คำนำ ก
สารบญั ค
คำแนะนำในการใชง้ าน 1
ขน้ั ตอนการเปิดหนังสืออิเล็กทรอนกิ ส์ ( E–Book ) 2
คำช้แี จงสำหรบั นักเรียน 12
มาตรฐานการเรยี นรู้ 13
แผนผังลำดบั ข้นั ตอนการเรียนรู้ 14
แบบทดสอบก่อนเรยี น 15
ใบความรู้การขยายพันธพ์ุ ชื โดยการตอนกงิ่ 17
ใบกิจกรรมท่ี 1.1 การขยายพนั ธ์ุพชื โดยการตอนกงิ่ 22
ใบกิจกรรมท่ี 1.2 การขยายพนั ธ์พุ ชื โดยการตอนก่ิง 23
แบบทดสอบหลงั เรียน 24
บรรณานุกรม 26

1

คำแนะนำในการใชง้ าน

ระบบเคร่ืองโทรศัพท์ในการใช้งาน

1. เปน็ โทรศัพท์แบบ Smart Phone
2. ระบบปฏบิ ัตกิ ารทีน่ ยิ ม Android , iOS
3. มีหน่วยประมวลผลกลาง ( CPU ) ความเรว็ อยา่ งน้อย 1 GHz ข้นึ ไป
4. มีหนว่ ยความจำแรมไม่ตำ่ กวา่ 1 GB

2

ขนั้ ตอนการเปดิ ใช้หนังสอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ( E–Book )

1. เปิดเครื่องโทรศพั ทใ์ หพ้ รอ้ มใชง้ าน

2. เข้าไปที่ Application Line

3. เข้าไปท่ี Line ของครูผู้สอน

3

ขั้นตอนการเปดิ ใช้หนงั สอื อเิ ล็กทรอนิกส์ ( E–Book ) (ต่อ)

4. บนั ทึกคิวอารโ์ ค้ดหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ( E–Book ) ชุดที่ 11 การขยายพันธ์พุ ืชโดยการตอนก่งิ

5. เขา้ ไปที่หน้าหลกั และไปท่เี พมิ่ เพอื่ น

6. เข้าไปท่ี ควิ อาร์โคด้

4

ข้นั ตอนการเปิดใชห้ นงั สืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ( E–Book ) (ตอ่ )

7. เขา้ ไปเลือกควิ อารโ์ ค้ด

8. เลือกควิ อารโ์ คด้ ทเี่ ราตอ้ งการ

9. ลิงกจ์ ะขึ้นอยดู่ า้ นบน ใหแ้ ตะไปทลี่ ิงคเ์ พอื่ เปิดลิงก์

5

ขั้นตอนการเปดิ ใช้หนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ ( E–Book ) (ตอ่ )

10. จะเขา้ สู่หนา้ หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ( E–Book )

6

ข้นั ตอนการทำแบบทดสอบก่อนและหลงั เรียน

1. เมื่อเปดิ ถึงหน้า แบบทดสอบกอ่ นเรยี น และแบบทดสอบหลงั เรยี น จะมีลง้ิ ค์และควิ อารโ์ ค้ดอยู่
ดา้ นลา่ ง ให้นกั เรยี นแคป็ หน้าจอน้นั ไว้

2. แลว้ กลับเขา้ ไปที่ Application Line

3. เขา้ ไปทห่ี นา้ หลกั และไปท่ีเพ่ิมเพอ่ื น

7

ขน้ั ตอนการทำแบบทดสอบกอ่ นและหลงั เรยี น (ตอ่ )

4. เขา้ ไปที่ คิวอารโ์ ค้ด

5. เขา้ ไปเลือกคิวอารโ์ ค้ด

6. เลือกคิวอารโ์ คด้ ที่เราแค็ปหนา้ จอไว้

8

ขนั้ ตอนการทำแบบทดสอบกอ่ นและหลงั เรียน (ตอ่ )

9. ลิงกจ์ ะขนึ้ อยดู่ ้านบน ใหแ้ ตะไปทล่ี งิ คเ์ พอื่ เปดิ ลิงก์

10. นกั เรียนทำแบบทดสอบใน Google Forms ได้เลย

9

ข้นั ตอนการทำกิจกรรม

1. เมือ่ เปดิ ถึงหนา้ กิจกรรมที่ 1.1 และกิจกรรมที่ 1.2 จะมลี ง้ิ ค์และควิ อารโ์ ค้ดอย่ดู ้านลา่ ง ใหน้ ักเรยี น
แคป็ หน้าจอนนั้ ไว้

2. แลว้ กลบั เขา้ ไปท่ี Application Line

3. เข้าไปทห่ี น้าหลกั และไปทเ่ี พิม่ เพอื่ น

10

ขัน้ ตอนการทำกิจกรรม (ตอ่ )

4. เข้าไปที่ คิวอารโ์ ค้ด

5. เขา้ ไปเลอื กควิ อาร์โค้ด

6. เลอื กคิวอาร์โค้ดท่เี ราแคป็ หน้าจอไว้

ขัน้ ตอนการทำกิจกรรม (ตอ่ ) 11

9. ลิงกจ์ ะขึ้นอยดู่ ้านบน ใหแ้ ตะไปทล่ี ิงคเ์ พอื่ เปดิ ลิงก์

10. นักเรยี นทำแบบทดสอบใน Google Forms ได้เลย

12

คำช้ีแจงสำหรบั นักเรียน

1. นกั เรยี นศกึ ษาและปฏบิ ัตติ ามแผนผงั ลำดับขนั้ การเรยี นรใู้ ห้เข้าใจ
2. นกั เรียนทำแบบทดสอบก่อนเรยี น โดยคลิ๊กลิง้ คเ์ ข้าไปทำใน Google Forms แล้วกดส่ง
3. นักเรียนศึกษาใบความรู้ให้เข้าใจด้วยตนเอง หากมีข้อสงสัยการใช้ชุดหนังสืออิเล็กทรอนิกส์
( E–Book ) ใหป้ รึกษาครผู ู้สอนเพอ่ื ใหค้ ำแนะนำ
4. นกั เรยี นทำกิจกรรมท่ี 1.1 และกจิ กรรมท่ี 1.2 โดยคลิ๊กล้ิงคเ์ ข้าไปทำใน Google Forms แลว้ กดส่ง
5. นักเรียนทำแบบทดสอบหลงั เรียน โดยคลิ๊กล้งิ คเ์ ขา้ ไปทำใน Google Forms แล้วกดสง่
6. ครูจะแจ้งคะแนน ของแบบทดสอบกอ่ นเรียน แบบทดสอบหลังเรยี น กิจกรรมที่ 1.1 และกิจกรรม
ท่ี 1.2
7. หากนักเรียนคนใดทำแบบทดสอบหลังเรียนไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 ให้นักเรียนทำการศึกษา
ชุดหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ( E–Book ) ตามลำดับขั้นการเรียนรู้อีกครั้ง เพ่ือให้เกิดความเข้าใจท่ีถูกต้อง และมี
ประสทิ ธิภาพมากข้ึน โดยนักเรียนสามารถศกึ ษาชุดหนงั สืออิเล็กทรอนิกส์ ( E–Book ) ด้วยตนเองในเวลาว่าง
ตามความเหมาะสม

13

มาตรฐานการเรยี นรู้
ชดุ ท่ี 11 การขยายพันธพ์ุ ืชโดยการตอนกิง่

มาตรฐานการเรยี นรู้

สาระท่ี 1 การดำรงชีวติ และครอบครัว
มาตรฐาน ง1.1 เข้าใจการทำงาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการทำงาน ทักษะการ
จดั การ ทกั ษะกระบวนการแกป้ ัญหา ทกั ษะการทำงานร่วมกัน และทกั ษะการแสวงหาความรู้ มคี ุณธรรม และ
ลักษณะนิสัยในการทำงาน มีจิตสำนึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อมเพ่ือการดำรงชีวิตและ
ครอบครัว

ผลการเรียนรู้

1. มีความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกบั การขยายพนั ธุด์ ้วยการตอนกงิ่
2. นำความรเู้ กยี่ วกบั ประโยชน์ของการขยายพนั ธุด์ ้วยการตอนก่งิ ไปใช้ในชีวติ ประจำวนั ได้

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

1. อธบิ ายการขยายพันธดุ์ ้วยการตอนก่งิ ได้ ( K )
2. สามารถประยกุ ตใ์ ชป้ ระโยชน์ของการขยายพนั ธด์ุ ว้ ยการตอนกงิ่ ในชีวิตประจำวนั ได้ ( P )
3. เหน็ ความสำคัญของการขยายพนั ธุ์ด้วยการตอนกง่ิ ( A )

สาระการเรียนรู้

1. ความหมายของการตอนก่ิง
2. ปัจจัยทีม่ ีอทิ ธิพลต่อการตอนกิง่
3. อุปกรณท์ ี่ใชใ้ นการตอนก่งิ
4. ชนิดของการตอนกง่ิ
5. วธิ ีการตอนก่งิ

14

แผนผังลำดบั ขั้นตอนการเรยี นรู้

นักเรียน

ทำแบบทดสอบก่อนเรียน

ศกึ ษามาตรฐานการเรยี นรู้/ผลการเรียนร้/ู
จดุ ประสงคก์ ารเรยี นร/ู้ สาระการเรยี นรู้

ศึกษาใบความรู้
ทำกจิ กรรมที่ 1.1 และ 1.2

ทำแบบทดสอบหลงั เรียน

ไม่ผา่ นเกณฑ์ ผลการประเมิน ผา่ นเกณฑ์
ผ่านร้อยละ 80

ศึกษาชุดหนังสืออิเลก็ ทรอนิกส์ ( E–Book ) ชุดตอ่ ไป

15

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

รายวิชา การปลกู พชื สมุนไพร รหสั วิชา ง33202 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

ชุดท่ี 11 การขยายพันธุ์พชื โดยการตอนกงิ่

คำชีแ้ จง ใหน้ ักเรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นโดยเขา้ ไปทำใน Google Forms ( ใช้เวลา 10 นาที )
1. การตอนกิ่งหมายถงึ ข้อใด.

ก. การปลูกดว้ ยเมล็ดจนออกราก

ข. การทำใหต้ ้นก่งิ ออกรากขณะท่ตี ิดอย่กู บั ตน้ แม่

ค. การทำให้ต้นหรอื สว่ นอืน่ ๆออกราก

ง. การนำเอาส่วนตาของพชื ต้นหนง่ึ ซึ่งเปน็ พนั ธ์ุดไี ปตดิ เขา้ กบั พืชอกี ต้นหน่งึ

2. ในการทำแผลบนกิง่ ตอนควั่นกิง่ ทงั้ บนและลา่ งออกเปลอื กออกแลว้ ขูดเนอ้ื เยอ่ื เจริญทีเ่ ปน็ เมอื กลน่ื ออก

เพื่อจดุ ประสงค์ในข้อใด.

ก. เพอ่ื ใหน้ ำ้ และอาหารไดส้ ะดวก

ข. เพ่อื รากจะได้ออกเรว็ กว่าปกติ

ค. เพอ่ื ตดั ทางลำเลยี งอาหารของพชื
ง. เพื่อความสะดวกในการฉดี น้ำเข้าตุ้มตอน
3. ถ้ามมี ดเจาะผ้าพลาสติกทำใหต้ ุ้มตอนแห้งนกั เรยี นมีวธิ กี ารแกป้ ัญหาอยา่ งไร.

ก. ทำการขยายพันธ์ุด้วยการตอนใหม่

ข. ผกู ปากถุงท้ังด้านบนและล่างให้แน่น

ค. ใชย้ าฆา่ แมลงฉีดเขา้ ไปในต้มุ ตอน
ง. ใช้เข็มฉดี ยาฉีดนำ้ เข้าไปในตุม้ ตอน
4. นักเรยี นจะตัดกิ่งตอนปกั ชำในถุง กระถาง ภาชนะเมอื่ ใด.

ก. รากเปลี่ยนเป็นสเี หลอื ง ข. รากเปล่ียนเปน็ สีนำ้ ตาล

ค. รากเปลี่ยนเป็นสนี ำ้ ตาลปลายรากสีขาว ง. ถูกทุกข้อ
5. ฮอรโ์ มนเร่งรากนยิ มใชใ้ นการขยายพนั ธพ์ุ ชื วธิ ีใด.

ก. การทาบก่งิ ข. การเสยี บยอด
ค. การตอนกงิ่ ง. การติดตา

16

6. กง่ิ ลักษณะใดท่ี ไมเ่ หมาะ จะนำมาตอน ข. กงิ่ ท่อี ยสู่ ูงพอควร
ก. กิ่งออ่ นสีเขยี ว

ค. ก่งิ กง่ึ แก่ก่ึงอ่อน มีใบตดิ อยูด่ ว้ ย ง. กงิ่ ทมี่ ีเส้นผา่ นศนู ย์กลาง 1 เซนตเิ มตร

7. เม่ือควนั่ และลอกเปลอื กกิ่งตอนออกแล้วควรทำอยา่ งไรตอ่ ไป

ก. ทานำ้ ยาเรง่ ราก ข. หมุ้ ดว้ ยขยุ มะพรา้ ว

ค. พันดว้ ยพลาสติกใส ง. ขูดเย่ือเจรญิ ทีเ่ ปน็ เมอื กล่นื

8. การเลือกกงิ่ สำหรบั ตอนควรเลอื ก กง่ิ แบบใด

ก. กิ่งออ่ น ข. ก่งิ แก่

ค. ก่งิ กงึ่ แก่กึ่งออ่ น ง. กิ่งท่ีมอี ายุมากกวา่ 1ปี

9. ในการคว่นั กง่ิ ตอนรอยควัน่ ดา้ นบน กบั ดา้ นลา่ งควรหา่ งกนั เท่าใด

ก. 1น้ิว ข. 1 เซนตเิ มตร

ค. ความยาวของเส้นรอบวงของกง่ิ ง. ประมาณ 2 น้ิว

10. การตอนก่งิ นิยมใช้ส่งิ ใดพอกหุ้มรอยควน่ั ของก่งิ ตอนเพอื่ ใหเ้ กิดความชุ่มช่ืน

ก. กระดาษหนงั สอื พมิ พ์ ข. ใบพชื แห้งแช่น้ำ

ค. กระดาษชำระแชน่ ้ำ ง. กาบมะพรา้ วชุ่มน้ำ

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc5yI44XOTC3DOq09TsPHoLAOQ2vXiI5cNasG5cC

ygPggucig/viewform?usp=sf_link

ใบความรู้ 17

ความหมายและความสำคญั ของการตอนก่ิง

การตอนกิ่ง หมายถึง วธิ กี ารทำให้กง่ิ พืชออกรากในขณะอยตู่ ิดกบั ต้นแม่ เม่ือกิ่งตอนนน้ั ออกรากดแี ล้ว
จึงตัดไปปลูกต่อไป การตอนกิ่งเป็นการตัดท่อลำเลียงอาหารของพืชส่วนท่อน้ำยังมีอยู่ตามปกติ จึงทำให้กิ่งท่ี
ทำการตอนไดร้ ับน้ำอยู่ตลอดเวลา ด้วยเหตุน้ีจงึ ทำใหก้ ่ิงตอนสดอยู่เสมอจนกวา่ จะออกราก การออกรากของ
กิง่ ตอน จะขน้ึ อยู่กบั ความช้ืน การถ่ายเทอากาศ และระดับอุณหภูมิท่ีเหมาะสม แต่ถา้ ปล่อยใหด้ ินหรือวัสดหุ ุ้ม
กิ่งแห้งโดยมิได้ดูแล ย่อมจะเป็นอุปสรรคต่อการเกิดรากได้เช่นกัน ดังนั้น ฤดูกาลที่เหมาะสมที่สุดในการตอน
กง่ิ ควรเป็นฤดูฝนการตอนกิ่ง ใช้แก้ปัญหา โดยเฉพาะพืชบางชนดิ ทไี่ ม่สามารถออกรากได้โดยใช้วธิ ีตัดชำ แต่
ออกรากได้โดยวิธีตอนก่ิง สามารถทำได้งา่ ยท้ังกลางแจ้งและในเรือนเพาะชำ นอกจากนี้ กิ่งตอนยังมีจำนวน
รากมากกว่ากิ่งตัดชำ เม่ือนำไปปลูก จึงมีโอกาสต้ังตัวได้เร็วและมีเปอร์เซ็นต์การตายน้อยกว่าก่ิงตัด
ชำ ประการสำคัญอีกอย่างหน่ึง คือ พืชต้นใหม่ท่ีได้จากการตอน จะมีลักษณะเป็นไม้พุ่มเตี้ย จึงสะดวกต่อ
การดูแลปฏิบัติบำรุงรักษาและเก็บเกี่ยว โดยเฉพาะไม้ประดับ จะได้ทรงพุ่มท่ีสวยงาม เป็นต้น แต่กิ่งตอนมี
ข้อเสยี คือ พชื ท่ีนำไปปลูกเมอ่ื โตเต็มทจ่ี ะล้มง่าย เพราะไมม่ รี ากแกว้

18

ปจั จัยทม่ี ีอิทธิพลตอ่ การตอนกงิ่

ปจั จยั ทมี่ อี ทิ ธพิ ลตอ่ การตอนกง่ิ
1) การทำให้เกดิ การสะสมอาหารและสารบางชนดิ ท่ีจำเปน็ ตอ่ การงอกราก ในบรเิ วณทท่ี ำการตอน โดยวธิ กี าร
ทำใหก้ ิง่ เกิดแผล เพอ่ื ตัดทอ่ ลำเลียงอาหารของพชื ในส่วนอน่ื ๆ จึงเกิดการสะสมอาหารและสารบางอย่างข้นึ
เหนอื แผลท่ที ำการตอน
2) การสรา้ งสภาพแวดลอ้ มใหเ้ หมาะสมกบั การงอกรากของพชื เช่น ความชื้น อณุ หภมู ิ และแสงสว่าง
3) การดแู ลรกั ษา ควบคุมความชื้นหรอื การปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กิดความเสยี หาย อันเกดิ จากศตั รูอื่นๆ เชน่ มด แมลง
สัตวเ์ ล้ยี ง เป็นต้น

อปุ กรณ์ท่ใี ช้ในการตอนก่ิง 19

อปุ กรณ์ทีใ่ ชใ้ นการตอนกงิ่
1) มดี ขยายพันธ์ุหรอื คัตเตอร์ (Cutter) หรอื มีดตดิ ตาตอ่ กิง่
2) ถุงพลาสตกิ ขนาด 2x4 นวิ้ หรอื 3x5 นว้ิ
3) วัสดุหมุ้ กิ่งตอน เชน่ กาบมะพรา้ ว ถา่ นแกลบหรอื ขยุ มะพรา้ ว
4) เชือกมัดวสั ดหุ ุ้มกิง่ ตอน เชน่ เชือกฟาง
5) ฮอร์โมนเรง่ ราก

ชนิดของการตอนก่ิง 20

รปู แบบการตอนก่ิง มีหลายวิธี ทนี่ ยิ มกนั ไดแ้ ก่
1) การตอนกิ่งในอากาศ (Air Layering)
2) การตอนก่งิ แบบฝังยอด (Tip Layering)
3) การตอนก่งิ แบบฝังกิง่ ใหย้ อดโผลพ่ น้ ดนิ (Simple Layering)
4) การตอนกง่ิ แบบงเู ลอ้ื ย (Compound Layering)
5) การตอนก่ิงแบบขุดร่อง (Trench Layering)
6) การตอนกิ่งแบบสมุ โคน (Mound or Stool Layering)

21

วธิ กี ารตอนกิง่

วธิ ีการตอนกง่ิ
1.เลือกกิง่ พนั ธุ์ทีส่ มบรู ณแ์ ขง็ แรง แลว้ จงึ ทำการคว่ันก่งิ บรเิ วณใตข้ ้อของกง่ิ เลก็ น้อย ส่วนรอย
ควั่นด้านล่างควรห่าง
จากดา้ นบนเทา่ กบั ความยาวของเสน้ รอบกง่ิ
2.การกรดี เปลอื กระหวา่ งรอยควน่ั ทงั้ สอง ควรลอกเปลอื กตรงรอยคว่ันออกกอ่ น โดยใชส้ ัน
มีดขดู เยือ่ เจรญิ ซง่ึ มี
ลกั ษณะเป็นเยือ่ ลน่ื ๆออกใหห้ มด
3.นำถงุ ทีบ่ รรจขุ ยุ มะพร้าว ทำการผา่ กลางของถงุ จากบริเวณด้านท่ีมัดเชอื ก จนถึงก้นถงุ
4.ใหใ้ ช้มอื ทำการแหวกขยุ มะพร้าวและแยกออกเปน็ รอ่ ง
5.นำไปห้มุ บริเวณรอยควน่ั พร้อมกับมัดเชอื กฟางให้แนน่ พอไมใ่ หถ้ ุงหมุนได้
6.รอประมาณ 1 เดอื น มรี ากฝอย ตัดนำไปชำได้

กจิ กรรมที่ 1.1 22
8

การขยายพันธพ์ุ ืชโดยการตอนก่งิ
คำช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. การตอนกิ่งมคี วามสำคัญอย่างไร
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. ปัจจยั ทีม่ อี ทิ ธพิ ลตอ่ การตอนก่ิง มอี ะไรบ้าง
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. รูปแบบการตอนก่งิ มีหลายวธิ ี อะไรบ้าง
...........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSccVpDofj4GBDLBouGZ2M-
QBxd4h1R_ZQiPo4OzlfUVklRMHg/viewform?usp=sf_link

23

กจิ กรรมที่ 1.2

การขยายพันธพ์ุ ืชโดยการตอนก่ิง
คำชีแ้ จง ให้นกั เรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. อุปกรณท์ ีใ่ ชใ้ นการตอนก่ิง มอี ะไรบ้าง
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. นกั เรียนมีวิธีการตอนกิ่งอยา่ งไร
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSevWWRpWQGD_Szj3Fa4Zc1A4YNM9QZRAJu6sO
c1TEF672IYRg/viewform?usp=sf_link

24

แบบทดสอบหลังเรียน

รายวิชา การปลกู พชื สมุนไพร รหสั วิชา ง33202 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 6

ชุดท่ี 11 การขยายพันธุ์พชื โดยการตอนกงิ่

คำชีแ้ จง ให้นักเรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นโดยเขา้ ไปทำใน Google Forms ( ใช้เวลา 10 นาที )
1. การตอนกิง่ หมายถงึ ข้อใด.

ก. การปลูกดว้ ยเมล็ดจนออกราก

ข. การทำใหต้ ้นก่งิ ออกรากขณะท่ตี ิดอย่กู บั ตน้ แม่

ค. การทำให้ต้นหรอื สว่ นอื่น ๆออกราก

ง. การนำเอาส่วนตาของพชื ต้นหนง่ึ ซึ่งเปน็ พนั ธ์ุดไี ปตดิ เขา้ กบั พชื อกี ต้นหน่งึ

2. ในการทำแผลบนกิง่ ตอนคว่ันกิง่ ทงั้ บนและลา่ งออกเปลอื กออกแลว้ ขูดเนอ้ื เยอ่ื เจริญทีเ่ ปน็ เมอื กล่ืนออก

เพื่อจุดประสงคใ์ นข้อใด.

ก. เพ่อื ใหน้ ำ้ และอาหารไดส้ ะดวก

ข. เพอื่ รากจะได้ออกเรว็ กว่าปกติ

ค. เพอ่ื ตดั ทางลำเลยี งอาหารของพชื
ง. เพ่อื ความสะดวกในการฉดี น้ำเข้าตมุ้ ตอน
3. ถ้ามีมดเจาะผ้าพลาสติกทำให้ตุ้มตอนแห้งนักเรยี นมีวธิ กี ารแกป้ ัญหาอยา่ งไร.

ก. ทำการขยายพันธ์ุด้วยการตอนใหม่

ข. ผูกปากถุงท้ังด้านบนและล่างให้แน่น

ค. ใชย้ าฆา่ แมลงฉีดเขา้ ไปในต้มุ ตอน
ง. ใช้เข็มฉีดยาฉีดนำ้ เข้าไปในตุม้ ตอน
4. นักเรียนจะตดั ก่ิงตอนปักชำในถุง กระถาง ภาชนะเมอื่ ใด.

ก. รากเปลี่ยนเป็นสเี หลอื ง ข. รากเปล่ียนเปน็ สีนำ้ ตาล

ค. รากเปลีย่ นเป็นสนี ำ้ ตาลปลายรากสีขาว ง. ถูกทุกขอ้
5. ฮอรโ์ มนเรง่ รากนยิ มใชใ้ นการขยายพนั ธพ์ุ ชื วธิ ีใด.

ก. การทาบก่งิ ข. การเสียบยอด
ค. การตอนกงิ่ ง. การตดิ ตา

25

6. กง่ิ ลักษณะใดท่ี ไมเ่ หมาะ จะนำมาตอน ข. กงิ่ ท่ีอยสู่ ูงพอควร
ก. กิ่งออ่ นสีเขยี ว

ค. ก่งิ กง่ึ แก่ก่ึงอ่อน มีใบตดิ อยู่ดว้ ย ง. กงิ่ ทีม่ เี ส้นผา่ นศนู ย์กลาง 1 เซนตเิ มตร

7. เม่ือควนั่ และลอกเปลอื กกิ่งตอนออกแลว้ ควรทำอย่างไรต่อไป

ก. ทานำ้ ยาเรง่ ราก ข. หมุ้ ด้วยขยุ มะพร้าว

ค. พันดว้ ยพลาสติกใส ง. ขูดเยอื่ เจรญิ ทีเ่ ปน็ เมอื กล่นื

8. การเลือกกงิ่ สำหรบั ตอนควรเลอื ก กง่ิ แบบใด

ก. กิ่งออ่ น ข. ก่งิ แก่

ค. ก่งิ กงึ่ แก่กึ่งออ่ น ง. กิ่งท่ีมอี ายุมากกว่า 1ปี

9. ในการคว่นั กง่ิ ตอนรอยควัน่ ดา้ นบน กบั ดา้ นลา่ งควรห่างกนั เท่าใด

ก. 1น้ิว ข. 1 เซนตเิ มตร

ค. ความยาวของเส้นรอบวงของก่ิง ง. ประมาณ 2 นวิ้

10. การตอนก่งิ นิยมใช้ส่งิ ใดพอกหุ้มรอยควนั่ ของก่งิ ตอนเพ่ือใหเ้ กิดความชุ่มช่ืน

ก. กระดาษหนงั สอื พมิ พ์ ข. ใบพืชแห้งแช่นำ้

ค. กระดาษชำระแชน่ ้ำ ง. กาบมะพรา้ วช่มุ น้ำ

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc5yI44XOTC3DOq09TsPHoLAOQ2vXiI5cNasG5cC

ygPggucig/viewform?usp=sf_link

26

บรรณานกุ รม

กรมอาชวี ศึกษา 2524. หลกั การขยายพันธพุ์ ืช คมู่ อื การเรียนการสอน กษ. 216 น.
นนั ทยิ า วรรธนะภูติ. 2542. การขยายพันธพุ์ ืช. โอเอสพรนิ้ ติ้งเฮ้าส์, กรุงเทพฯ. 449 น.
นงพร สิทธเิ จรญิ ชยั . 2535. เทคนิคการขยายพนั ธุ์พชื ภาควชิ าพชื ศาสตร์ คณะทรพั ยากรธรรมชาติ

มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ สงขลา. 145 หนา้ .
ประเวศ ไชยวงศ์ . 2519 .บทปฏบิ ตั ิการขยายพันธ์พุ ชื ระดับประกาศนียบตั รวชิ าชพี ขนั้ สงู ปที ี่ 4

วทิ ยาลยั เกษตรกรรมนครราชสีมา นครราชสมี า.
สนั่น ขำเลศิ . 2523. หลักและวธิ ีการขยายพันธพุ์ ืช. นำอกั ษรการพิมพ์ กรุงเทพฯ.374 หนา้ .
อรษา แสงอุทัย. 2527. การขยายพันธ์พุ ืช. มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง, กรงุ เทพฯ. 195 น.