CMYK h
H$moS>r gmoS>dm.
Jm
‘m H$
H$m
‘mo
dmMm. gm
{M‘Ur {M‘ʶm
‘moa ‘moa
CMYK
CMYK
emgZ ‘§Owar H«$‘m§H$ … àm{eg§/2014-15/7498/‘§Owar/S>-505/2751 {XZm§H$ : 17/5/2014
मराठी
सुलभभारती
इयत्ता चौथी
A‘amR>r ‘mܶ‘m§À¶m emim§gmR>r
(qhXr, B§J«Or, CXÿ©, H$ÝZS, JwOamVr, VobwJy, qgYr, B.)>
_hmamîQ´> amÁ` nmR>çnwñVH$ {Z{_©Vr d Aä`mgH«$_ g§emoYZ _§S>i, nwUo.
A CMYK
CMYK
àW‘md¥ËVr … 2014 © _hmamîQ´> amÁ` nmR>çnwñVH$ {Z{_©Vr d Aä`mgH«$_ g§emoYZ _§S>i,
{Vgao nwZ_w©ÐU : 2017 nwUo - 411004.
¶m nwñVH$mMo gd© h³H$ ‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>imH$S>o
amhVrb. ¶m nwñVH$mVrb H$moUVmhr ^mJ g§MmbH$, ‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d
Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>i ¶m§À¶m boIr nadmZJr{edm¶ CX²Y¥V H$aVm ¶oUma Zmhr.
‘amR>r ^mfm g{‘Vr … ‘amR>r ^mfm g{‘Vr - H$m¶©JQ> gXñ¶
àm. am. a§. ~moamS>o, Aܶj
BaJm|S>m nmQ>rb, gXñ¶ har J§JmYa Zmabmdma àm. S>m°. {g{g{b¶m H$mìhm©bmo {edm H$m§~io
’$mXa ’«$mpÝgg {X{~«Q>mo, gXñ¶ àm. gO}amd aUIm§~ àm. S>m°. gwZrVm gwioH$a Zrboe {Z‘H$a
dmhê$ gmoZdUo, gXñ¶ lr‘Vr aoUy Xm§S>oH$a àmMm¶© S>m°. JmoqdX Jm¶H$s EH$ZmW AmìhmS
àm. àkm X¶m ndma, gXñ¶ S>m°. g§Ü¶m ndma AVwb Hw$bH$Uu
S>m°. gw^mf gmdaH$a, gXñ¶ àm. O¶d§V nmQ>rb doÀ¶m ê$ܶm Jm{dV
S>m°. amo{hUr Jm¶H$dmS> lrH$m§V Mm¡Jwbo
S>m°. ‘§Xm Zm§XÿaH$a nX²‘mH$a Hw$bH$Uu
{H$emoa XaH$, gXñ¶ àñVmdZm
lr‘Vr CfmXodr àVmn Xoe‘wI
(gXñ¶-g{Md) ‘hmamîQ´> emgZmZo amÁ¶mVrb B§J«Or ‘mܶ‘m§À¶m emim§gh gd© A‘amR>r ‘mܶ‘m§À¶m
emim§‘ܶo B¶ËVm n{hbrnmgyZ ‘amR>r hm {df¶ A{Zdm¶© H$aʶmMm YmoaUmË‘H$ {ZU©¶ gZ
2009 ‘ܶo KoVbm. "àmW{_H$ {ejU Aä`mgH«$_ 2012' ‘ܶohr ¶mM YmoaUmZwgma, B¶ËVm
g§¶moOZ … lr‘Vr CfmXodr àVmn Xoe‘wI n{hbrnmgyZ A‘amR>r ‘mܶ‘m§À¶m emim§gmR>r ‘amR>r hm {df¶ A{Zdm¶© H$aʶmV Ambm
à. {deofm{YH$mar, ‘amR>r Amho. ¶m Aä¶mgH«$‘mda AmYm[aV B¶ËVm Mm¡WrMo "‘amR>r gwb^^maVr' ho nmR>çnwñVH$
{MÌH$ma … Ibrb ImZ, Am’$Vm~ ImZ V¶ma H$aʶmV Ambo Amho. ho nmR>çnwñVH$ Amnë¶m hmVr XoVmZm AmZ§X dmQ>Vmo.
{dXçm϶mªZr B¶ËVm {Vgarn¶ªV ldU, ^mfU-g§^mfU, dmMZ hr ^m{fH$ H$m¡eë¶o
‘wIn¥îR> … amO|Ð {JaYmar AmË‘gmV Ho$br AmhoV. AmVm B¶ËVm Mm¡Wr‘ܶo ¶m H$m¡eë¶m§~amo~a boIZ H$m¡eë¶mda
AjaOwiUr … ^mfm {d^mJ, ^a {Xbm Amho. hr ^m{fH$ H$m¡eë¶o {dH${gV hmoʶmgmR>r {dXçm϶mªÀ¶m AZw^d d
^md{dídmVrb nmR>, JmUr, H${dVm, {MÌH$Wm, {MÌdU©Z, AZw^dH$WZ, AZw^dV³Vo
nmR>çnwñVH$ ‘§S>i, nwUo. nmR>çnwñVH$mV {Xbo AmhoV. nmhþUm AmoiIm, AmH$ma^oX ¶m§gmaIo H¥${V¶w³V ^m{fH$ Ioi,
‘Zmoa§OZmgmR>r {dZmoX d ‘wbm§Zr H$ënH$VoZo H$mT>bobr {MÌo {Xbr AmhoV.
{Z{‘©Vr … g{ƒXmZ§X Am’$io _amR>r ^mfm g{_Vr, H$m`©JQ> gXñ` Am{U {MÌH$ma ¶m§À¶m AmñWmnyd©H$ n[al_m§VyZ
‘w»¶ {Z{‘©Vr A{YH$mar
g§Xrn AmOJm§dH$a ho nwñVH$ V`ma Pmbo Amho. ho nwñVH$ OmñVrV OmñV {ZXm}f d XO}Xma ìhmdo, ¶mgmR>r
amÁ`mÀ`m {d{dY ^mJm§Vrb àmW{_H$ {ejH$ d {ejUVÁk `m§À`mH$Sy>Z `m nwñVH$mMo
g_rjU H$ê$Z KoÊ`mV Ambo Amho. g_rjH$m§À`m gyMZm d A{^àm` `m§Mm {dMma H$ê$Z
{Z{‘©Vr A{YH$mar ‘amR>r ^mfm g{‘VrZo nwñVH$mbm A§{V_ ñdê$n {Xbo Amho.
H$mJX … 70 Or.Eg.E‘. {H«$‘ìhmod
‘wÐUmXoe … N/PB/2017-18/ _amR>r g{_Vr Am{U g§~§{YV g_rjH$, VÁk, {MÌH$ma `m gdmªMo _§S>i _Z…nyd©H$
Am^mar Amho. {dXçmWu, {ejH$ d nmbH$ ¶m nwñVH$mMo ñdmJV H$aVrb Aer Amem Amho.
‘wÐH$ …
àH$meH$ nwUo (M§. am. ~moaH$a)
{ddoH$ CËV‘ Jmogmdr {XZm§H$ … 17 ‘o 2014 g§MmbH$
{Z¶§ÌH$ 27 d¡emI, eHo$ 1936 ‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d
nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr ‘§S>i, Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>i, nwUo.
à^mXodr, ‘w§~B©-25.
B CMYK
E
CMYK
AZwH«$_{UH$m
A.H«$. nmR>mMo Zmd n¥.H«$. A.H«$. nmR>mMo Zmd n¥.H«$.
1. PmS> (JmUo) - kmZXm AmgmobH$a 1 17. nmhm, nU... 20
2. ‘¡Ìr ({MÌH$Wm) 2 18. ‘mPm AZw^d - 1 21
3. ‘wbm§Zr H$mT>bobr {MÌo-1 3 19. AmJJmS>r (H${dVm) 23
4. {MÌdU©Z - e§H$a {dQ>UH$a
4
20. ‘wbm§Zr H$mT>bobr {MÌo-2 25
5. Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m (H${dVm) 5
21. ~gñWmZH$ 26
6
6. ’$aH$ AmoiIm
22. ñdÀN> Ka - ñdÀN> n[aga 27
7. AjaOmio 7
23. ‘mPm AZw^d - 2 28
8
8. J§‘VH$moS>o
24. B©X 30
9
9. dmMy¶m, {Jady¶m
10. AmoiIm nmhÿ ! 25. g§JUH$ (H${dVm)- ~~Z qeXo 33
10
26. Am‘Mo MwH$bo 35
11
11. eãXnQ> dmMy¶m
27. YmS>gr PwJr 37
12
12. eãXm§er Ioiy¶m
13. AmoiIy¶m, gm§Jy¶m 28. àíZ (H${dVm) - à^m ‘wio 39
13
29. ‘r gJiçm ^mÁ¶m ImUma ! 41
14. IoimVrb ñd¶§nmH$ (H${dVm) 14
- {H$emoa nmR>H$ 30. IwMu Am{U ñQy>b (H${dVm) 44
- qdXm H$a§XrH$a
15. PmS> Amnbm {‘Ì 16
31. Amnb§ dmMZmb¶ 45
16. MVwa H$mgd (eãX-{MÌH$Wm) 18
F CMYK
CMYK
1. PmS>
EoH$m d åhUm.
qMJrZ§ bmdb§ EH$ PmS>,
PmS>mbm åhUmbr, bdH$a dmT>.
Vwbm amoO KmbrZ nmUr,
Vw¶mgmR>r JmB©Z JmUr.
JmUr EoHy$Z ’w$b§ ’w$bVrb,
’w$bnmIam§Mo Wdo PwbVrb.
’w$bVrb ’w$b§ N>mZ N>mZ,
hgV amhrb nmZZ²nmZ.
- kmZXm AmgmobH$a
{ejH$mg§ mR>r … JmUo Vmbmgaw mV, gm{^Z` åhUZy XmIdmd.o JmÊ`mMr EH$o H$$ Amio åhUmdr. {dXçmÏ`mZª m ‘mJo åhUm¶bm gmJ§ md.o
ZV§ a ñdV…~am~o a, dJm~© am~o a, JQ>mV VgMo d¶¡ p³VH$ar˶m JmUo Vmbmgaw mV, gm{^Z` åhUʶmg gmJ§ md.o [MÌmMo dUZ© H$aʶmg
gmJ§ md.o
1
1 CMYK
CMYK 2. ‘¡Ìr
nmhm d ~mobm.
{MÌo nmhm. gm§Jm.
(A) ‘wbJm H$moR>o C^m Amho?
(Am) ‘wbJm H$moUmbm Km~abm?
(B) ‘wbJm PmS>mda H$m MT>bm?
(B©) ‘wbmZo hËVrÀ¶m gm|S>oV ’$i H$m {Xbo?
(C) hËVrbm AmZ§X H$m Pmbm?
(D$) JmoîQ>rVrb ‘wbmÀ¶m OmJr Vwåhr AgVm Va Vwåhr H$m¶ Ho$bo AgVo?
(E) Vwåhm§bm ‘mhrV Agbobr ‘wbm§À¶m MmVw¶m©Mr EImXr JmoîQ> gm§Jm.
{ejH$mg§ mR>r … àË`Ho $ {MÌmV H$m` H$m` {XgVo Vo {dMmamd.o {dXçmÏ`mZª m à˶Ho $ {MÌmg~§ Y§ r àíZ {dMmaʶmg gmJ§ md.o nTw >o H$m¶
KS>bo Agbo Vo {dMmamd.o {dXçmÏ`mZª r gm{§ JVbbo o eãX, dm³¶o ’$içmda {bhmdr. dmMZy XmIdmdr. ˶m dm³¶mM§ r ‘XV KDo $Z
Jmîo Q> gmJ§ mdr. [aH$må¶m MmH¡ $Q>rV {MÌ H$mT>ʶmg gmJ§ md.o {dXçmÏ`mZª m Jmîo Q> gmJ§ ʶmg àmËo gmhZ Xçmd.o
2
2 CMYK
eodQ>CMYK
3. ‘wbm§Zr H$mT>bobr {MÌo-1
nmhm d ~mobm.
{MÌmdê$Z JmoîQ> gm§Jm.
gwédmV
{MÌmdê$Z Vwåhm§bm H$m¶ g‘Obo Vo gm§Jm.
nmUr dmMdm.
OrdZ dmMdm.
{ejH$mg§ mR>r … 1. hr {MÌo ˶mÀ§ ¶mM d¶mÀ¶m ‘bw mZ§ r H$mT>br AmhVo , ho {dXçmÏ`mZª m gmJ§ md.o ˶mZ§ m n{hë¶m {MÌmMo {ZarjU
H$am¶bm gmJ§ md.o {MÌmda àíZ {dMmamd.o ¶m {MÌmVrb àgJ§ mÀ¶m AmYr H$m¶ H$m¶ KS>bo Agbo Vo {dMmamd.o {MÌmdê$Z nUy ©
Jmîo Q> gmJ§ ʶmg gmJ§ md.o 2. Xgþ è¶m {MÌmV H$m¶ {XgVo Vo {dMmamd.o "V‘w À¶m Kar nmʶmMm dmna OnZy H$o bm OmVmo H$m? nmUr
dm¶m OmD$ Z¶o åhUZy Våw hr H$m¶ H$m¶ H$amb ?' ¶mg§ maIo àíZ {dMmê$Z Xgþ è¶m {MÌmer g~§ {§ YV MMm© H$amdr.
3
3 CMYK
CMYK 4. {MÌdU©Z
nmhm d gm§Jm.
{ejH$m§gmR>r … {dXçmÏ`mªH$Sy>Z {MÌmMo {ZarjU H$ê$Z ¿`mdo. {MÌmV H$m` H$m` {XgVo Vo {dMmamdo. {MÌmMo dU©Z
H$aʶmg gm§Jmdo. nmdgmiçmVrb Ë`m§Mo AZw^d gm§JÊ`mg àmoËgmhZ Xçmdo.
4
4 CMYK
CMYK
5. Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m
EoH$m d åhUm.
Q>n²Q>n² Q>n²Q>n² nS>Vr Jmam,
nQ>nQ> nQ>nQ> doMy gmè¶m.
nH$Sw>{Z YaVm {dViw{Z Joë¶m,
Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m.
JS>²JS²> JS>²JS>² ‘oK JaOVr,
M‘M‘ M‘M‘ {dOm M‘H$Vr.
WwB©WwB© WwB©WwB© ‘moa ZmMVr,
Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m.
WS>WS> WS>WS> W§S>r dmOVo,
hmH$ AmB©Mr EoHy$ ¶oVo.
KamV OmD${Z ñdÀN> hmoD$¶m,
Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m.
eãXmW© … ‘oK - T>J. Jmè¶m Jmè¶m q^Jmoè¶m - nmdgmV {^OV JmobJmob {’$aʶmMm ‘wbm§Mm Ioi.
à. 1. CËVao gm§Jm. (B) M‘M‘ M‘H$Umar.
(A) H${dVm H$em~X²Xb Amho ?
(Am) hr H${dVm H$moU åhUV Agob ?
(B) {dOm M‘H$VmV Voìhm Vwåhm§bm H$m¶ dmQ>Vo ?
à. 2. H$moU Vo gm§Jm.
(A) Q>n²Q>n² nS>Umè¶m. (Am) JS>JS> JaOUmao.
(B©) WwB©WwB© ZmMUmam. (C) WS>WS> dmOUmar.
à. 3. eodQ>Mr Ajao OwiUmao H${dVoVrb eãX gm§Jm.
à. 4. Q>n²Q>n, JS²JS>² ¶m§gmaIo ZmX‘¶ eãX ¶m H${dVoV Ambo AmhoV. Ago AmUIr eãX gm§Jm.
Vm|S>r H$m‘ - Jmam hmVmV KoVë¶mZ§Va {dViyZ H$m OmVmV, ¶m{df¶r MMm© H$am.
A{^Z¶ H$am - Jmam doMUo, WS>WS W§S>r dmOUo, q^Jmoè¶m IoiUo.
{ejH$m§gmR>r … H${dVm VmbmgwamV, gm{^Z¶ åhUyZ XmIdmdr. H${dVoMr EHo$H$ Amoi åhUmdr. {dXçm϶mªZm ‘mJo åhUʶmg
gm§Jmdo. {dXçm϶mªZm ñdV…~amo~a H${dVm åhUʶmg gm§Jmdo. dJm©~amo~a, JQ>mV d d¡¶p³VH$ar˶m H${dVm VmbmgwamV,
gm{^Z¶ åhUyZ ¿¶mdr.
5
5 CMYK
CMYK
6. ’$aH$ AmoiIm
XmoZ {MÌm§Vrb ’$aH$ AmoiIm.
JQ>mV Z ~gUmar AmH¥$Vr AmoiIm. ˶mda P Aer IyU H$am.
nmhm. AmH$mamV H$gm ’$aH$ nS>V Jobm Vo gm§Jm. AmH$mamZwgma JQ>mV Z ~gUmao Aja
AmoiIm. ˶m AjamImbr aoK AmoT>m.
n f ’$ b
½ J _ ^ H$ a ~ d
Q> S> B B© a e O g
Q> R> T> U
ß n ’$ ‘ ^ Z B©
6
6 CMYK
CMYK
7. AjaOmio
"A' nmgyZ gwédmV H$am. Ajao dmMV dmMV OmiçmVyZ ~mhoa nS>m.
b
D$ F$
H$
Am
{ejH$mg§ mR>r … {dXçm϶mZª m OmiçmVrb Ajao JQ>mJQ>mV§ dmMʶmg gmJ§ md.o H$mUo ˶mhr AjamnmgZy géw dmV H$ê$Z CbQ>-gbw Q>
H$« ‘mZo Ajao dmMZy ¿¶mdr. {dMmabbo o Aja XmIdʶmMm Iio ¿¶mdm.
7
7 CMYK
CMYK
8. J§‘VH$moS>o
A, Am, Amo, Am¡, A§ ¶m Ajam§nmgyZ V¶ma hmoUmè¶m eãXm§Mr {MÌo emoYm. XmIdm d Zmdo gm§Jm.
{ejH$mg§ mR>r … {dXçm϶mªZr gm§{JVbobr Zmdo ’$içmda {bhmdr. dmMyZ XmIdmdr. {dXçm϶mªH$Sy>Z dmMyZ ¿¶mdr. Zm‘nQ²>Q>çm
V¶ma H$amì¶m. ˶m ˶m dñVyeoOmar R>odʶmg gm§Jmì¶m. A, Am, Amo, Am¡, A§ ¶m Ajam§nmgyZ gwédmV hmoUmao AmUIr eãX
{dXçm϶mªZm {dMmamdo.
8
8 CMYK
CMYK
9. dmMy¶m, {Jady¶m
Imbrb {MÌo nmhm. Zmdo dmMm d {Jadm.
noZ dhr ’$im [ajm
H¡$ar én¶m noê$ A§JR>r
nmobrg Mm¡H$ D$g nnB©
EH$ bgyU V~bm PmoH$m
{ejH$mg§ mR>r … Ajao ¶m½o ¶ {XeZo o H$er {Jadm¶Mr ¶mMo àm˶{jH$ XmIdmd.o ˶mà‘mUo {dXçm϶mHª $S>yZ darb eãX {bhZÿ ¿¶md.o
dmMZy ¿¶md.o AmUIr dJo içm eãXmM§ m gamd ¿¶mdm.
9
9 CMYK
CMYK
10. AmoiIm nmhÿ !
{MÌo nmhm. Zmdo gm§Jm. Zmdo nyU© H$am d dmMm.
... ... ... ...
B aV ‘m ‘
... ... ...
Jw ~ n J X
... ... ...
‘mb b S>m
... ... ...
Ìm b ir
{ejH$mg§ mR>r … à˶Ho $ {MÌmMo Zmd {dMmamd.o Zmd ’$içmda {bhmd.o Vo Zmd nmhZÿ ZmdmVrb Jmibbo r Ajao {dXçmÏ`mZª m
{bhm`bm gmJ§ mdr. gd© Zmdo nUy © H$o ë`mZV§ a dmMZy ¿`mdr. ¶mnjo m dJo ir {MÌo O‘m H$amdr. ˶mÀ§ ¶m Zm‘nQ>²Q>çm V¶ma H$amì¶m.
Zm‘nQ>²Q>çm d {MÌo ¶mÀ§ ¶m OmSo >çm JQ>mJQ>mV§ Oiw dʶmg gmJ§ mì¶m. Zm‘nQ>²Q>çmd§ arb eãX dmMZy ¿¶md.o {bhZÿ ¿¶md.o
10
10 CMYK
CMYK
11. eãXnQ> dmMy¶m
dmMm.
hm¡X nmʶmZo ^abm nV§J Amåhr nV§J CS>dVmo.
hm¡X
Amho.
KmoS>m YmdVmo. KmoS>m ~¡b Mmam ImVmo. ~¡b
’y$b ’y$b N>mZ Amho. Ho$ir Ho$ir {ndir AmhoV.
bmb Jwbm~ nmhm. Jwbm~ {M‘Ur PmS>mda {M‘Ur
~gbr.
‘mgm hm ‘mgm nmhm. B‘maV B‘maV ~K.
{ejH$m§gmR>r … eãX d dm³¶o {b{hbobm nQ> à˶oH$ JQ>mV Xçmdm. JQ>mVrb à˶oH$ {dXçm϶m©g H«$‘mZo eãX d dm³¶
dmMʶmg gm§Jmdo. dmMVm Z Amboë¶m {dXçm϶mªMr nwÝhm COiUr ¿¶mdr. Amdí¶H$ {VWo ‘mJ©Xe©Z H$amdo.
11
11 CMYK
CMYK
12. eãXm§er Ioiy¶m
Imbrb eãX dmMm. g‘OyZ ¿¶m d {bhm.
CXm., nya - M§Ðnya.
(A) nya 12(D$) ‘Vr
(Am) qMM > (E) {Mamobr
40(B) Jmd 32(Eo) {eamim
(B©) nya (Amo) Jmd
(C) Jmd (Am¡) Jmd
Imbrb eãXm§Zm "nya' eãX OmoS>m. Jmdm§Mr Zmdo {bhm. dmMm.
ImZm..... gmbo m....... {dOm........ amOm........
Imbrb eãXm§Zm "dmS>r' eãX OmoS>m. Jmdm§Mr Zmdo {bhm d dmMm.
nig..... gmd§V..... Hw$Sy>©..... {H$bm}ñH$a.....
{ejH$mg§ mR>r … {dXçm϶mZª r V¶ma H$o bbo r Zmdo ’$içmda {bhmdr. ˶mÀ§ ¶mH$S>yZ dmMZy ¿¶mdr. ’$içmd§ arb Zmdo nmhZÿ
{b{hʶmg gmJ§ mdr. ZmdmÀ¶m edo Q>r nay , ZJa, dmS>r ho eãX Agbbo r AmUIr JmdmM§ r Zmdo {dXçm϶mZª m {dMmamdr.
12
12 CMYK
CMYK
13. AmoiIy¶m, gm§Jy¶m
{MÌo nmhm. AmoiIm. dm³¶o gm§Jm. dm³¶o {bhm.
{ejH$mg§ mR>r … à˶Ho $ {MÌmMo {ZarjU H$am¶bm gmJ§ md.o {MÌme§ r g~§ {§ YV eãX {dMmamd.o Vo eãX ’$içmda {bhmd.o {MÌmer
g~§ {§ YV eãX dmMZy XmIdmd.o dmMZy ¿¶md.o ˶m eãXmM§ m Cn¶mJo H$ê$Z dm³¶o V¶ma H$ê$Z ¿¶mdr. {dXçm϶mZª r gm{§ JVbbo r
dm³¶o ’$içmda {bhmdr. Vr dm³¶o nmhZÿ {dXçm϶mZª m {MÌmI§ mbr {bhm¶bm gmJ§ md.o
13
13 CMYK
CMYK
14. IoimVrb ñd¶§nmH$
EoH$m d åhUm.
{nR>m‘ܶo nmUr KmbVmo,
qV~yZ qV~yZ H$UrH$ ‘iVmo.
^a^a ^a^a nmoir bmQ>Vmo.
nmoirMm ’w$Jm Vì¶mdaVr ’w$JVmo,
Ja‘Ja‘ nmoir dmT>Vmo.
{dirdaVr dm§Jr {MaVmo,
Ja‘ ‘gmbm ˶mV ^aVmo.
H$T>B©V Vob, ‘mohar ’w$Q>Vm,
{VIQ> KmbyZ añgm H$aVmo.
S>mi, Vm§Xÿi ^m§S>çmV ^aVmo,
nmÊ`mMr da Yma YaVmo.
Hw$H$aÀ¶m Vm|S>mV {eQ²>Q>r H$m|~Vmo.
ñd¶§nmH$ Pmbm, Omhra H$aVmo.
ñd¶§nmH$ ‘mPm S>~rV _mdVmo,
Varhr Amåhr nmoQ>^a OodVmo.
nMZmgmR>r XmoZ ’$io,
à˶oH$mbm XoD$Z R>odVmo.
- {H$emoa nmR>H$
Imbrb H$m‘m§gmR>r H${dVoV Amboë¶m H¥$Vr H«$‘mZo gm§Jm.
(A) nmoir H$aUo. (Am) ^mOr H$aUo. (B) ^mV H$aUo.
Imbrb H¥$VtgmR>r H$moUVr gmYZo bmJVmV Vo gm§Jm.
(A) nmoir ^mOUo. (Am) ^mOr {MaUo. (B) ^mV H$aUo.
{ejH$mg§ mR>r … H${dVm Vmbmgaw mV, gm{^Z¶ åhUZy XmIdmdr. H${dVMo r EH$o H$ Amio åhUmdr. {dXçm϶mZª m ‘mJo åhUm¶bm gmJ§ md.o
{dXçm϶mZª m ñdV…~am~o a H${dVm åhUm¶bm gmJ§ md.o dJm~© am~o a, JQ>mV d d¶¡ {³VH$ar˶m H${dVm Vmbmgaw mV, gm{^Z¶ åhUZy ¿¶mdr.
14
14 CMYK
CMYK
Imbrb Ajam§nmgyZ ZdrZ eãX ~Zdm.
CXm., Mm, am, g, X, a, K.
eãX - Mmam, Mma, ag, amg, Xgam, Ka, Xa, MmXa, gaga, gXam.
(A) H$m, nm, ¶, b. (B) H$, ‘m, g, dr, a.
(Am) n, Zm, gm, Q>, H$. (B©) ‘mo, ar, h, a, Ur, nm.
CnH«$‘ …
(1) Kar AmB© ñd¶§nmH$ H$aV AgVmZm {ZarjU H$am. nmoir, ^mOr, ^mV H$aVmZm H$moUH$moU˶m
H¥$Vr Ho$ë¶m OmVmV, H$moU˶m H«$‘mZo Ho$ë¶m OmVmV Vo bjmV ¿¶m. dJm©V gm§Jm.
(2) {dXçm϶mªH$Sy>Z dJm©V ^oi V¶ma H$ê$Z ¿¶mdr. ˶mMr H¥$Vr gm§Jʶmg gm§Jmdo.
{MÌ nmhm. dU©Z H$am.
15
15 CMYK
CMYK 15. PmS> Amnbm {‘Ì
nmhm. ~mobm.
‘r Vwåhm§bm gmdbr XoVmo. Vwåhr ‘mPr H$miOr H$er ¿¶mb ?
’$io XoVmo. ‘bm VmoSy> ZH$m. ‘bm nmUr Kmbm.
’w$bo XoVmo. Iyn PmS>o bmdm.
Am¡fYhr XoVmo. ’$³V dmiboë¶m ’$m§XçmM
{Xdg^a ^anya Am°p³gOZ B§YZmgmR>r dmnam.
{‘idyZ XoVmo. dmXim‘wio ‘r ‘moSy>Z nS>bmo,
Va Xþgao PmS> bJoM bmdm.
{MÌ nmhm. PmS>mMo Cn¶moJ gm§Jm.
H$moU˶mhr EH$m PmS>mMo {MÌ H$mT>m.
PmS>mZo ˶mÀ¶m ImoS>mbm ’$bH$ bmdbo AmhoV. ˶mdarb ‘OHy$a dmMm. Vo ’$bH$ H$m bmdbo
AmhoV Vo gm§Jm.
{ejH$mg§ mR>r … PmS>m§À¶m ImoS>m§Zm bmdboë`m \$bH$m§darb _OHy$a {dXçm϶mªZm dmMyZ XmIdmdm. {dXçmÏ`mªH$Sy>Z dmMyZ
¿`mdm. ’$bH$mda {b{hboë¶m PmS>m§À¶m Cn¶moJm§ì¶{V[a³V AmUIr H$moUH$moUVo Cn¶moJ AmhoV, Vo {dXçm϶mªZm gm§Jmdo.
16
16 CMYK
CMYK
EoH$m. åhUm d dmMm. ë`m ë + ` + m
PmS>o bmdm. PmS>o OJdm. Xçm X + ç + m
PmS>m§‘wio gmdbr {‘iVo. PmS>m§‘wio Jmadm {‘iVmo.
PmS>o O{‘ZrMr Yyn Wm§~dVmV.
PmS>o hdm ewX²Y R>odVmV.
PmS>m§‘wio àXÿfU H$‘r hmoVo.
eãXnQ²>Q>çm dmMm. dm³¶o V¶ma H$am d gm§Jm.
PmS>, PmS>o, ’w$bo, ’$io, Am¡fYr, XoVo, XoVmV.
CXm., PmS> \w$bo XoVo. PmS>o \w$bo XoVmV.
dmMm. g_OyZ ¿`m.
Am°pŠgOZ p³g Š + g + [ dmiboë`m
\$ŠV ŠV Š + V \$m§Xçm
EoH$m. nmhm d åhUm.
CXçm, ZXçm, hmoS>çm, JmoQ>çm, _moR>çm, ’$m§Xçm.
"IoimVrb ñd¶§nmH$' ¶m H${dVoV Ambobo OmoS>mja¶w³V eãX nmhÿZ {bhm.
dmMm.
EH$ AZoH$ EH$ AZoH$ EH$ AZoH$
PmS> PmS>o ‘yb ‘wbo ’y$b ’w$bo
’$m§Xr ’$m§Xçm KaQ>o KaQ>r ’$i ’$io
njr njr OZmda OZmdao nmZ nmZo
Imbrb eãXm§‘ܶo bnbobo eãX emoYm. gm§Jm.
CXm., OZmdao. eãX - OZm, Zmd, Od, Zmao.
1. nmD$g 2. dmXim‘wio
CnH«$‘ … Vw‘À¶m n[agamVrb gdmªV OwZo PmS> emoYm. PmS> d ˶mÀ¶m g^modVmbÀ¶m n[agamMo {ZarjU
H$am. ˶m PmS>m{df¶r ‘m{hVr {‘idm. dJm©V gm§Jm.
{ejH$m§gmR>r … X, Q>, R>, S>, T> `m§gma»`m Ajam§Zm "`' OmoS>VmZm hr Ajao nyU© {bhmdr d Ë`m§Zm " ç ' (nmD$U
AmH$mamV) OmoS>mdm, ho {dXçmÏ`mªÀ`m bjmV AmUyZ Xçmdo. Ajao H$er OmoS>br OmVmV ¶mMo {ZarjU H$aʶmg gm§Jmdo.
17
17 CMYK
CMYK
16. MVwa H$mgd
EoH$m. g_OyZ ¿`m. åhUm. dmMm.
EH$ {Xdg O§JbmH$S>o MVwa H$mgd
{ZKmbo. ˶mbm {Xgbm. EH$ {Xdg H$mgd O§JbmH$S>o
˶mÀ¶m {XeoZoM ¶oV hmoVm. {ZKmbo. ˶mbm H$moëhm {Xgbm.
Km~abo. Amnbr H$moëhm ˶mÀ¶m {XeoZoM ¶oV hmoVm.
‘mZ d nm¶ H$dMmV AmoTy>Z KoVbo. H$mgd Km~abo. H$mgdmZo Amnbr
‘mZ d nm¶ H$dMmV AmoTy>Z KoVbo.
H$dM nm{hbo. Amnë¶m nm¶mZo
H$moëhçmZo H$dM nm{hbo. Amnë¶m
H$dMmbm AmoaIS>bo. dmQ>bo,
"hm Va XJS>M Amho.' nm¶mZo H$dMmbm AmoaIS>bo.
nwT>o
H$moëhçmbm dmQ>bo, "hm Va XJS>M
{ZKyZ Jobm. hiyM ‘mZ ~mhoa
Amho.' H$moëhm nwT>o {ZKyZ Jobm.
H$mT>br. Vo nmʶmV {eabo. H$mgdmZo hiyM ‘mZ ~mhoa H$mT>br.
AmdmO {Xbm. ‘mJo Vo nmʶmV {eabo. H$mgdmZo
diyZ nm{hbo. Vmo ñdV…erM H$moëhçmbm AmdmO {Xbm. H$moëhçmZo
åhUmbm, "Aaoao ! {eH$ma hmVMr ‘mJo diyZ nm{hbo. Vmo ñdV…erM
Jobr.' åhUmbm, "Aaoao ! {eH$ma hmVMr
Jobr.'
{ejH$m§gmR>r … EH$M JmoîQ> XmoZ àH$mao {b{hbr Amho, ho {dXçm϶mªÀ¶m bjmV AmUyZ Xçmdo. XmoÝhr JmoîQ>tMo {ZarjU
H$aʶmg gm§Jmdo. n{hë¶m JmoîQ>rVrb {MÌm§EodOr Xþgè¶m JmoîQ>rV H$moUVo eãX Ambo AmhoV, ho {dMmamdo. gd© {MÌm§g§~§YrMo
eãX AmoiIyZ Pmë¶mZ§Va n{hbr JmoîQ> dmMyZ XmIdmdr. EHo$H$ dm³¶ ‘mJo åhUʶmg gm§Jmdo. {MÌm§À¶m OmJr eãX
{b{hbobr JmoîQ> dmMʶmg gm§Jmdo.
18
18 CMYK
CMYK
¶m JmoîQ>rV H$moëhm, H$mgd ho eãX doJdoJiçm àH$mao Ambo AmhoV. Vo dmMm. AmVm Imbrb
eãXm§Mr AerM doJdoJir ê$no gm§Jm.
(A) AmB© (Am) PmS> (B) KmoS>m.
dmMm. g_OyZ ¿`m.
H$moëhm ëhm ë + h + m
H$moëhçmZo ëhçm ë + h + ç + m
ñdV… ñd ñ + d
nmÊ`mV Ê`m Ê + ` + m
{MÌ nmhm. dU©Z H$am.
19
19 CMYK
CMYK
EoH$m. åhUm. 17. nmhm, nU...
AmB©, ‘r Q>rìhr nmhVo.
‘m¶m AmdS>rMm H$m¶©H«$‘
bmJbm Amho.
{‘Zy, BV³¶m Odi
~gyZ Am{U EH$gmaI§ Q>H$ bmdyZ
Q>rìhr nmhÿ ZH$mog. S>moio XþIVrb
VwPo.
AmB©, bdH$a ¶o. ~K Zm.
‘m¶m S>moiçm§Zm Ìmg hmoVmo¶.
S>moiçm§VyZ nmUr ¶oV§¶.
AJ§, Xÿa ~gyZ Q>rìhr ~K, åhUOo
S>moiçm§Zm Ìmg hmoUma Zmhr.
{‘Zy, AmO Zmhr VwPo S>moio
XþIUma, AZ² ~a§ H$m {_Zy,
Q>rìhr Iyn OdiyZ ~Ky Z¶o.
à. 1. Imbrb àíZm§Mr CËVao gm§Jm.
(A) {‘Zy H$m¶ H$aV hmoVr ?
(Am) {‘ZyZo AmB©bm hmH$ H$m ‘mabr ?
(B) Q>rìhr nmhVmZm H$moUVr H$miOr ¿¶mdr ?
à. 2. Vwåhm§bm Q>rìhrdarb H$moUVo H$m¶©H«$‘ AmdS>VmV ? Vo H$m AmdS>VmV Vo gm§Jm d {bhm.
{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªZm {MÌm§Mo {ZarjU H$am¶bm gm§Jmdo. H$m¶ {XgVo Vo {dMmamdo. JmoîQ>rMo àH$Q> dmMZ H$amdo.
JmoîQ>rVrb OmoS>mja¶w³V eãX ’$bH$mda {bhmdo. {b{hVmZm {dXçm϶mªZm boIZ H$go Ho$bo OmVo, ¶mMo {ZarjU H$am¶bm
gm§Jmdo. {dXçm϶mªH$Sy>Z Vo eãX dmMyZ ¿¶mdo. dmMZmMm gamd Xçmdm.
20
20 CMYK
CMYK
18. ‘mPm AZw^d - 1
EoH$m, nmhm d dmMm.
M§XZ, _mPm d gw_mMm {_Ì Amho. Vmo AmOmar Amåhr Ë`mÀ`m Kar nmohMbmo. Amåhr
nS>bm, åhUyZ Amåhr Ë`mbm ^oQ>m`bm {ZKmbmo. ˶mbm ’$io {Xbr. ’w$bo {Xbr.
""H$miOr Ko. doioda Am¡fY Ko.'' gw‘m ""Vy bdH$a ~am hmo. ‘J AmnU Ioiy,
åhUmbr. ‘Om H$ê$.'' ‘r åhUmbo.
M§XZ åhUmbm, ""aohmZm, gw‘m Vwåhm§bm M§XZZo Am‘Mo Am^ma ‘mZbo. {ZKVmZm
^oQy>Z ‘bm AmZ§X Pmbm. AmVm ‘bm ~a§ M§XZMm Moham hgam {XgV hmoVm. ho nmhÿZ
dmQ>V§¶.'' Amåhm§bmhr AmZ§X Pmbm.
{ejH$mg§ mR>r … {dXçm϶mZª m {MÌmM§ o {ZarjU H$am¶bm gmJ§ md.o à˶Ho $ {MÌmV H$m¶ {XgV,o Vo {dMmamd.o AZ^w d-H$WZmMo àH$Q>
dmMZ H$amd.o {dXçm϶mHª $S>yZ dmMZ H$ê$Z ¿`md.o {MÌmV§ rb {df¶mer g~§ {§ YV AZ^w d {dXçm϶mZª m {dMmamd.o {dXçm϶mZª r
{Xbëo ¶m CËVamd§ ê$Z AZ^w d-V³Vo V¶ma H$amd.o dmMZy ¿¶md.o dJmV© ¶m àgJ§ mMo gmXarH$aU H$ê$Z ¿¶md.o
21
21 CMYK
CMYK
à. 1. H$moU åhUmbo, Vo [bhm.
(A) H$miOr Ko. doioda Am¡fY Ko.
(Am) Vy bdH$a ~am hmo.
(B) AmVm ‘bm ~a§ dmQ>V§¶.
à. 2. gm§Jm.
(A) M§XZbm AmZ§X H$m Pmbm ?
(Am) "‘r' hm eãX H$moUmgmR>r Ambm Amho ?
(B) "Amåhr' hm eãX H$moUmgmR>r Ambm Amho ?
à. 3. Vw‘Mm {‘Ì/‘¡ÌrU AmOmar nS>bm/nS>br Va Vwåhr H$m¶ H$amb ?
à. 4. KQ>ZmH«$‘mZwgma Imbrb dm³¶m§Mm H«$‘ bmdm. dm³¶mg‘moa H«$‘m§H$ {bhm.
(A) ""H$miOr Ko. doioda Am¡fY Ko.'' gw‘m åhUmbr. ()
(Am) M§XZZo XmoKtMo Am^ma ‘mZbo. ()
(B) Amåhr ˶mbm ’$io {Xbr. ’w$bo {Xbr. ()
(B©) Amåhr ˶mÀ¶m Kar Jobmo. ()
(C) M§XZ, ‘mPm Am{U gw‘mMm {‘Ì Amho. ()
(B©) Vmo AmOmar nS>bm. ()
nmhm. dmMm. [aH$må¶m Mohè¶mda ^md XmIdm d {bhm.
hgam Moham AmZ§Xr
{^Ìm aS>H$m
amJrQ> $ CMYK
22
22
CMYK
19. AmJJmS>r
EoH$m d åhUm.
PwH$PwH$ JmS>r
Kam§Mr ‘mi,
MmbVr {’$aVr
AO~ Mmi !
YmdV OmVo
JmdmoJmd,
hþ§XS>V {’$aVo
JmdZ²Jmd.
nmD$g, dmè¶mMr
Zgo ^rVr,
dmQ>oV dmXi
Agmo {H$Vr !
{Vbm Z AS>dr
ZXr, nhmS>,
Q>mQ>m åhUVo
PmS>Z²PmS>.
N>§X åhUm H$s
CXçmoJ Iam,
gdmªZm nmoMdr
Kam Kam !
- e§H$a {dQ>UH$a
{ejH$m§gmR>r … H${dVm VmbmgwamV, gm{^Z¶ åhUyZ XmIdmdr. H${dVoMr EHo$H$ Amoi åhUmdr. {dXçm϶mªZm H${dVm
åhUʶmg gm§Jmdo. ñdV…~amo~a {dXçm϶mªZm H${dVm åhUm¶bm gm§Jmdo. dJm©~amo~a, JQ>mV d d¡¶{³VH$ar˶m H${dVm
VmbmgwamV, gm{^Z¶ åhUyZ ¿¶mdr.
23
23 CMYK
CMYK
à. 1. CËVao gm§Jm.
(A) AmJJmS>rbm Kam§Mr ‘mi H$m åhQ>bo Amho?
(Am) AmJJmS>r H$moR>o OmVo?
(B) AmJJmS>r H$embm ^rV Zmhr?
(B©) AmJJmS>rbm H$moU AS>dy eH$V Zmhr?
(C) AmJJmS>rbm Q>mQ>m H$aUmao H$moU?
(D$) gdmªZm Kar H$moU nmoMdVo?
à. 2. Vwåhr nm{hboë¶m AmJJmS>rMo {MÌ H$mT>m. a§Jdm.
à. 3. AmJJmS>r àdmgmMm Vw‘Mm AZw^d gm§Jm.
à. 4. doJdoJiçm dmhZm§g§~§Yr H${dVm Jmoim H$am. g§J«h H$am.
24
24 CMYK
CMYK
20. ‘wbm§Zr H$mT>bobr {MÌo - 2
nmhm d ~mobm.
AmBñH«$s‘Mo XþH$mZ Am§~o ¿¶m,
Am§~o@@
H$moUVo
AmBñH«$s‘
nm{hOo ?
‘±Jmo
AmBñH«$s‘
{ejH$mg§ mR>r … {dXçm϶mªZm {MÌm§Mo {ZarjU H$am¶bm d {MÌm§g§~§Yr àíZ {dMmam¶bm gm§Jmdo. à˶oH$ {MÌmg§~§Yr àíZ
{dMmamdo. {dXçm϶mªZr {Xbobr CËVao ’$içmda {bhmdr. AmdS>rMr {MÌo H$mT>ʶmg gm§Jmdo. ˶m {MÌm§Mo àXe©Z ^admdo.
25
25 CMYK
CMYK
21. ~gñWmZH$
nmhm, gm§Jm d dmMm.
Imbrb {MÌ nmhm. eãXm§Mo AW© ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m. ¶m eãXm§À¶m gmhmæ¶mZo Vw‘À¶m eãXm§V
Vw‘Mo AZw^d gm§Jm.
MmbH$ AmajU H$j
dmhH$ Mm¡H$er H$j
Üd{ZjonH$
’o$ardmbo
gyMZm ’$bH$
nwñVH$m§Mo XþH$mZ
’$im§Mo XþH$mZ Amnbo eha
ñdÀN> R>odm.
CnmhmaJ¥h
CnH«$‘ … {ejH$ qH$dm nmbH$m§gmo~V ~gñWmZH$ nmhm. {MÌmV XmIdë¶mà‘mUo {VWo H$m¶ H$m¶ {XgVo,
doJio H$m¶ {XgVo, Vo bjmV R>odm. dJm©V gm§Jm.
{ejH$mg§ mR>r … {MÌmVrb eãXmM§ o àH$Q> dmMZ H$amd.o {dXçm϶mHª $S>yZ eãX dmMZy ¿¶md.o ~gñWmZH$mà‘mUo ~mOma, aëo dño WmZH$,
XdmImZm, emim, {d‘mZVi, gJ§ UH$ H$j Ago {df¶ XDo $Z ˶mÀ§ ¶mer g~§ {§ YV eãX {dXçm϶mZª m {dMmamd.o Vo eãX ’$içmda
{bhmd.o {dXçm϶mHª $S>yZ dmMZy ¿¶md.o darb ñWimZ§ m ^Qo >r Xçm¶bm gmJ§ md.o {dXçm϶mZª m ^Qo >rXaå¶mZMo ˶mM§ o AZ^w d {dMmamd.o
˶m AZ^w dmM§ o AZ^w d-V³Vo V¶ma H$ê$Z dmMZy ¿¶md.o
26
26 CMYK
CMYK
22. ñdÀN> Ka - ñdÀN> n[aga
nmhm d ~mobm.
Amobm
H$Mam
Amobm gwH$m gwH$m
H$Mam H$Mam H$Mam
dmMm.
H$Mam `m g_ñ`oZo AmVm J§^ra ñdê$n YmaU Ho$bo Amho. ßb°pñQ>H$À¶m H$Mè¶m‘wio g‘wÐmV
amhUmè¶m Ordm§Zm YmoH$m {Z‘m©U Pmbm Amho. Amnë¶m gdmªÀ¶m Amamo½¶mgmR>r ßb°pñQ>H$Mm
dmna Q>miUo JaOoMo Amho. ~mOmamV OmVmZm H$mJXr qH$dm H$mnS>r {neì¶m gmo~V ݶmì¶m.
¶m‘wio ßb°pñQ>H$À¶m {neì¶m§Mm dmna AmnU Q>miy eH$Vmo.
CnH«$‘ …
1. ßb°pñQ>H$Mm dmna AmnU H$gm Q>miy eH$Vmo ¶mda JQ>mV MMm© H$am. JQ>mMo ‘V dJm©V gm§Jm.
2. H$Mè¶mÀ¶m g‘ñ¶o{df¶r dV©‘mZnÌmV Amboë¶m ~mVå¶m, {MÌo ¶m§Mm g§J«h H$am. dJm©V XmIdm.
˶mda MMm© H$am.
27
27 CMYK
CMYK 23. ‘mPm AZw^d - 2
EoH$m d dmMm.
emim gwQ>br. ‘r Kar Ambmo. BH$S>o {VH$S>o nm{hbo Va AmB© Pmonbobr {Xgbr. ¶m doir Vr
Aer H$YrM PmonV Zmhr. ‘r AmB©Odi Jobmo. ""AmB©, Vwbm ~a§ dmQ>V Zmhr H$m?'' Ago {dMmaV
‘r {VÀ¶m eoOmar ~gbmo. AmB©À¶m A§Jmbm hmV bmdyZ nm{hbm. AmB©bm Iyn Vmn Ambm hmoVm.
{VMo A§J VmnmZo ’$U’$UV hmoVo.
‘r bJoM W§S> nmUr KoVbo. ñdÀN> é‘mb KoVbm. Vmo W§S> nmʶmV ~wS>dbm. ‘r AmB©À¶m
H$nmimda é‘mbmÀ¶m KS>çm R>ody bmJbmo. H$mhr doimZo AmB©Mm Vmn WmoS>mgm H$‘r Pmbm. ‘r
S>m°³Q>am§H$S>o Jobmo. ˶m§Zm Kar KoD$Z Ambmo. S>m°³Q>am§Zr AmB©bm Vnmgbo. Am¡fYo {bhÿZ {Xbr. ‘r
AmB©bm Mhm H$ê$Z {Xbm. WmoS>çm doimZo AmB©bm Pmon bmJbr. ‘r Ka Amdabo. Ka ñdÀN> PmSy>Z
KoVbo.
VodT>çmV ~m~m Ambo. ˶m§Zr S>m°³Q>am§Zr {Xbobr Am¡fYo AmUbr. AmB©bm {Xbr. AmVm AmB©bm
WmoS>o ~ao dmQy> bmJbo. AmB© CRy>Z ~gbr. ~m~m åhUmbo, ""Vy CRy> ZH$mog. Amam‘ H$a. OodUmM§ ‘r
~KVmo.'' AmB©À¶m Mohè¶mda g‘mYmZ {Xgbo. AmB©Mm AmZ§Xr Moham nmhÿZ Amåhm§bmhr AmZ§X
Pmbm.
{ejH$mg§ mR>r … {ejH$m§Zr AZw^d-H$WZmMo àH$Q> dmMZ H$amdo. dmMVmZm {dXçm϶mªZm à˶oH$ Amoirda cj R>odʶmg
gm§Jmdo. OmoS>mja¶w³V eãX ’$içmda {bhmdo. ˶m eãXm§Mo àH$Q> dmMZ H$amdo. {dXçm϶mªH$Sy>Z ˶m eãXm§Mo dmMZ H$ê$Z
¿¶mdo. AZw^d-H$WZmMo dmMZ ¿¶mdo. dmMZmMm gamd Xçmdm. {dXçm϶mªZm ñdV…Mo AZw^d H$WZ H$aʶmg gm§Jmdo. ˶m§Zr
gm§{JVboë¶m AZw^dm§Mo V³Vo V¶ma H$amdo. Vo JQ>mJQ>m§V dmMyZ ¿¶mdo. darb àg§JmMo dJm©V gmXarH$aU ¿¶mdo.
28
28 CMYK
CMYK
à. 1. H$moU Vo {bhm.
(A) VmnmZo ’$U’$UUmar -
(Am) AmB©À¶m H$nmimda é‘mbmÀ¶m KS>çm R>odUmam -
(B) Am¡fYo AmUUmao -
(B©) AmB©bm VnmgUmao -
à. 2. Vwåhr Kar H$moUH$moU˶m H$m‘m§V ‘XV H$aVm, ¶mda JQ>mV MMm© H$am.
à. 3. Imbrb eãX dmMm.
EH$ AZoH$ EH$ AZoH$ EH$ AZoH$
KS>r> KS>çm é‘mb é‘mb Ka Kao
Am¡fY Am¡fYo Mhm Mhm eoOmar eoOmar
Moham Mohao emim emim ‘r Amåhr
nmhm. EoH$m. g‘OyZ ¿¶m. åhUm d dmMm.
WmoS>m - WmoS>mgm, ¶mgmaIo Imbrb eãX {bhm.
(A) bhmZ (Am) N>mZ (B) H$mhr
(B©) Zmhr (C) ~marH$ (D$) Aën
29
29 CMYK
CMYK
24. B©X
EoH$m d dmMm.
Om°Z, gwa^r, AO` gJio IoiV hmoVo. BVŠ`mV eoOmaMm Cñ_mZ Ambm. Ë`mZo AmO ZdrZ
H$nS>o KmVbo hmoVo. Vmo Odi `oVmM AO`Zo {dMmabo, ""Aao Cñ_mZ, AmO ZdrZ H$nS>o, AmO H$m`
dmT>{Xdg Amho H$m VwPm?''
Cñ_mZ … Zmhr. AmO a‘OmZ B©X Amho. Aå_rZo Vwåhm§ gdmªZm bJoM Kar ~mobmdb§¶.
AO` … H$embm?
Cñ_mZ … Aao eraIw_m© Im`bm. Mbm gJioM OmD$`m.
(gJio {_iyZ Cñ_mZÀ`m Kar OmVmV.)
Aå_r … `m, `m _wbm§Zmo! ~gm. AmO B©XMm {Xdg. Am_À`mH$S>o AmO eraIw_m© AgVmo. gJiçm§Zr
nmoQ>^a Im.
gwa^r … Aå_r, eraIw_m© åhUOo H$m`?
Aå_r … eraIw_m© åhUOo eod`m§Mr Ira. Ë`m_Ü`o XÿY, gmIa, _ZwHo$, H$mOy, ImarH$, ~Xm_
B˶mXr nXmW© AgVmV.
(ho gm§JVm gm§JVm Aå_rZo gdmªZm eraIw_m© {Xbm. ‘wbo AmZ§XmZo ImD$ bmJbr.)
Om°Z … Ia§M Aå_r, eraIw_m© IynM N>mZ Pmbm`.
gd©OU … AÀN>m. ¶oVmo Amåhr.
Aå‘r … naV ¶m ~a§ H$m ! nwT>À¶m B©XbmnU ¶m, eraIw‘m© Im¶bm.
30
30 CMYK
CMYK
à. 1. Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.
(A) Cñ_mZÀ`m Kar H$moU H$moU Jobo ?
(Am) Cñ_mZÀ`m Kar H$moUVm gU hmoVm ?
(B©) Cñ_mZÀ`m AmB©Zo gJiçm§Zm Kar H$m ~mobmdbo hmoVo?
à. 2. H$moU åhUmbo, Vo {bhm.
(A) Zmhr. AmO a‘OmZ B©X Amho.
(Am) Ia§M Aå_r, eraIw_m© IynM N>mZ Pmbm`.
à. 3. Vw_À`m Kar H$moUH$moUVo gU gmOao H$aVmV, H$go gmOao Ho$bo OmVmV, ¶m gUm§Zm H$moUVo
{d{eîQ> nXmW© V¶ma H$aVmV, `m~X²Xb JQ>mJQ>m§V _m{hVr gm§Jm.
dmMm.
qnH$s … {haì¶m ^mÁ¶m Imëë¶m Va Mí‘m bmJV Zmhr.
[a¨H$s … H$emdê$Z ?
qnH$s … AJ§, ~K Zm ! JdV ImUmè¶m Hw$R>ë¶mM àmʶmbm
Mí‘m bmJV Zmhr.
31
31 CMYK
CMYK
{MÌm§dê$Z gUm§Mr Zmdo gm§Jm.
Amnbo amîQ´>r¶ gU H$moUVo ? ˶m§Mr Zmdo gm§Jm. CMYK
32
32
CMYK
25. g§JUH$
EoH$m d åhUm.
KarM ‘m¶m
g§JUH$ AmUUma,
AMyH$ J{UV
˶mda H$aUma.
gw~H$ gw§Xa
H$mT>Uma {MÌ,
Xoe-{dXoem§V
OmoS>Uma {_Ì.
g§JUH$mX²dmao AmVm
g§dmX gmYUma,
XÿaÀ¶m ì¶³VrMm
Moham ~KUma.
KarM ~gyZ
OJ ~KUma.
ì¶dhma gmao
PQ>nQ> H$aUma.
- ~~Z qeXo
{ejH$mg§ mR>r … H${dVm VmbmgwamV, gm{^Z¶ åhUyZ XmIdmdr. JmʶmMr EHo$H$ Amoi åhUmdr. {dXçm϶mªZm ‘mJo åhUʶmg
gm§Jmdo. {dXçm϶mªZm ñdV…~amo~a H${dVm åhUm¶bm gm§Jmdr. dJm©~amo~a, JQ>m§V d d¡¶p³VH$ar˶m H${dVm VmbmgwamV,
gm{^Z¶ åhUyZ ¿¶mdr. g§JUH$mda H$moUH$moUVr H$m‘o H$aVm ¶oVmV ¶mMr ‘m{hVr àm˶{jH$mX²dmao Xçmdr.
33
33 CMYK
CMYK
à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm.
(A) H$drÀ¶m Kar H$m¶ AmUUma AmhoV ?
(Am) H$dr Hw$R>bo {‘Ì OmoS>Uma Amho ?
(B) Vwåhr g§JUH$mda H$m¶ H$m¶ H$aVm ?
à. 2. eodQ>Mo Aja g‘mZ AgUmao H${dVoVrb eãX {bhm.
CXm., AmUUma-H$aUma.
à. 3. Imbrb eãX {bhm. Ago AmUIr eãX emoYm d {bhm.
{MÌ, {‘Ì, amÌ, nÌ, gÌ.
PQ>nQ>, nQ>nQ>, IQ>nQ>, H$Q>H$Q>.
Moham, ‘moham, nhmam, ghmam.
à. 4. ZdrZ eãX ~Zdm d {bhm. CXm., A~mob.
~mob MyH$
J{UV A gË`
_mn {dMma
dmMm.
EH$ àdmgr … Vw‘À¶m JmdmV H$moUr ‘moR>m ‘mUyg OÝ‘bm
Amho H$m¶ ?
‘wbJm … Zmhr. Am‘À¶m JmdmV gmar bhmZ ‘wboM
OÝ‘VmV. ‘J Vr ‘moR>r hmoVmV.
34
34 CMYK
CMYK 26. Am‘Mo MwH$bo
EoH$m d dmMm.
EH$Xm gmZoJwéOr aoëdoZo àdmg H$aV hmoVo. ˶m§À¶m eoOmaMo àdmgr e|Jm, g§Ìr ImV hmoVo.
Q>a’$bo, gmbr Imbr Q>mH$V hmoVo. ˶m§Mo ImD$Z Pmë¶mda JwéOr CR>bo. Q>a’$bo, gmbr Jmoim
Ho$ë¶m. H$mJXmV ~m§YyZ R>odë`m. JwéOr Amnë¶m OmJoda ~gbo. e|Jm ImUmè¶m àdmem§Zm I§V
dmQ>br Zmhr. Z§Va nwT>À¶m ñQ>oeZda EH$ àdmgr ˶m S>ã¶mV MT>bm. gmZoJwéOtZm nmhVmM ˶mZo
dmHy$Z Z‘ñH$ma Ho$bm, Voìhm eoOmaMr àdmgr ‘§S>ir M‘H$br. ˶m§Zr Mm¡H$er Ho$br. Mm¡H$er
H$aVmM Vo gmZoJwéOr AmhoV, ho ˶m§Zm H$ibo. Vo gd©M IOrb Pmbo d åhUmbo, ""JwéOr,
Am‘Mo MwH$bo. j‘m H$am.''
JwéOr Z‘«nUo åhUmbo, ""‘r H$moU Vwåhm§bm j‘m H$aUma ? JmS>r‘ܶo AmnU gd©OU ~gVmo,
àdmg H$aVmo. JmS>r ñdÀN> R>odU§ hr gdmªMrM O~m~Xmar Amho. JmS>r KmU hmoD$ Z¶o, åhUyZ ‘r
Vr ñdÀN> Ho$br.''
Aer hr JwéOtMr d¥ËVr ! Amnë¶m OrdZmV H$moUVohr H$m‘ ˶m§Zr H$YrM hbHo$ ‘mZbo
Zmhr.
à. 1. EH$m dmŠ`mV CËVao {bhm.
(A) àdmgr H$m` ImV hmoVo?
(Am) àdmem§Mo ImUo Pmë¶mZ§Va JwéOtZr H$m` Ho$bo?
(B) gmd©O{ZH$ {R>H$mUr ñdÀN>Vm R>odʶm~m~V Amnbr H$moUVr O~m~Xmar Amho?
35
35 CMYK
CMYK
à. 2. Va H$m¶ Pmbo AgVo ?
(A) gmZoJwéOr aoëdoÀ`m S>ã`mV ZgVo.
(Am) Q>a\$bo Q>mH$Umè`m àdmem§Zr gmZoJwéOtZm AmoiIbo ZgVo.
à. 3. gmd©O{ZH$ {R>H$mUr H$Mam H$aUmao bmoH$ nm{hë¶mg Vwåhr ˶m§Zm H$m¶ gm§Jmb ?
à. 4. Amnbm dJ© d emioMm n[aga ñdÀN> R>odʶmgmR>r Vwåhr H$m¶ H$m¶ H$amb ?
CnH«$‘ …
1. eha ñdÀN> R>odʶmgmR>r ehamV H$mhr Kmofdm³¶o {b{hVmV. Aem Kmofdm³¶m§Mm g§J«h H$am.
2. "g§V JmS>Jo~m~m' ¶m§Zr J«m‘ñdÀN>Vo{df¶r Ho$boë¶m H$m‘m§Mr ‘m{hVr {‘idm.
dmMm.
AmB© … Aao ~§Sy>, S>moio {‘Qy>Z AmaemnwT>o H$m C^m Amhog ?
‘wbJm … AJ§ AmB©, ‘r Pmonbmo åhUOo H$gm {XgVmo, Vo nmhV
hmoVmo.
36
36 CMYK
CMYK 27. YmS>gr PwJr
EoH$m d dmMm.
PwJr ZD$-Xhm dfmªMr ‘wbJr. Vr Am{U {VMo AmB©~m~m eoVmVrb PmonS>rV amhV. {VMo AmB©~m~m
eoVmV H$m‘ H$aV.
gm¶§H$mi Pmbr. PwJr Aä¶mg H$aV ~gbr hmoVr. PmonS>r~mhoa H$moH$ê$ ~m§Ybo hmoVo. PmonS>rV
¶oD$Z AmB©Zo Mwbrda ^mV {eOm`bm R>odbm. PwJrbm ^mVmH$S>o bj R>odm¶bm gm§{JVbo Am{U
{d{harda nmUr AmUm¶bm Jobr. VodT>çmV H$moH$amMm ~±@@ ~±@@ AmoaS>ʶmMm AmdmO Ambm. Ver
PwJr YmdVM PmonS>r~mhoa Ambr. {Vbm EH$ bm§S>Jm {Xgbm. Vmo H$moH$amH$S>o ¶oV hmoVm. PwJr
Km~abr. jU^a {dMma Ho$bm. Vr PQ>H$Z PmonS>rV Jobr. MwbrVrb OiVo bmHy$S> KoD$Z ~mhoa
Ambr. bm§S>Jm H$moH$amda PS>n KmbUma BV³¶mV PwJrZo OiVo bmHy$S> bm§S>½¶mÀ¶m {XeoZo ’o$H$bo.
AmJrbm nmhÿZ bm§S>Jm Km~abm. Vmo nimbm. H$moH$amMm Ord dmMbm. "nim@ nim, bm§S>Jm@
nim@', PwJr OmoaOmoamV AmoaSy> bmJbr.
{VÀ¶m AmdmOmZo eoVmV H$m‘ H$aUmao ~m~m YmdV Ambo. AmB©hr Ambr. PwJrZo ˶m§Zm KS>bobm
àg§J gm§{JVbm. AmB©Zo {Vbm Odi KoVbo. ~m~m§Zr {VÀ¶m S>mo³¶mdê$Z hmV {’$adbm.
PwJrÀ¶m YmS>gmMr ~mV‘r JmdmV ngabr. JmdÀ¶m gan§Mm§Zr {VMr nmR> WmonQ>br. emioVrb
{ejH$m§Zr, ‘w»¶mܶmnH$m§Zr {VÀ¶m YmS>gmMo H$m¡VwH$ Ho$bo.
{ejH$m§gmR>r … nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$amdo. ¶mo½¶ hmd^mdm§gh JmoîQ> gm§Jmdr. ’$içmda OmoS>mjam§Mo boIZ H$amdo. OmoS>mjao
dmMyZ ¿¶mdr. {dXçm϶mªH$Sy>Z nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo.
37
37 CMYK
CMYK
à. 1. EH$m dmŠ`mV CËVao {bhm.
(A) ¶m nmR>mVrb nmÌo H$moUVr ?
(Am) PwJr H$moR>o amhV hmoVr ?
(B) PwJrbm H$emMm AmdmO Ambm ?
(B©) bm§S>Jm H$moUmda PS>n KmbUma hmoVm ?
(C) PwJrÀ¶m YmS>gmMo H$m¡VwH$ H$moUr H$moUr Ho$bo ?
(D$) PwJr‘ܶo Agbobo JwU gm§Jm.
à. 2. H$m Vo gm§Jm.
(A) PwJr YmdV PmonS>r~mhoa Ambr.
(Am) PwJrZo OiVo bmHy$S> hmVmV KoVbo.
(B) bm§S>Jm Km~abm.
(B©) PwJr OmoaOmoamV AmoaSy> bmJbr.
(C) JmdÀ¶m gan§Mm§Zr PwJrMr nmR> WmonQ>br.
à. 3. H$moH$ê$ ~±@@ ~±@@ AmoaS>Vo. Vgo Imbrb àmUr Ogo AmoaS>VmV Vgo AmdmO H$mTy>Z XmIdm.
(A) H$m|~S>m (B) ~XH$ (C) H$mdim (E) dmK
(Am) ‘m§Oa (B©) {M‘Ur (D$) ‘moa
{MÌo ~KyZ H$moS>o nyU© H$am.
dV©‘mZnÌm§Vrb H$moS>çm§Mm g§J«h H$am. ‘Yë¶m gwQ²>Q>rV JQ>mJQ>m§V gmoS>dm. CMYK
38
38
CMYK CMYK
28. àíZ
EoH$m d dmMm.
newnú¶m§Zm AgVo AdJV
OJʶmMr hr H$bm,
‘mUgmbm H$m O‘V Zmhr ?
àíZ nS>Vmo ‘bm.
{M‘Ur H$Yr åhUV Zmhr
hdm ‘moamgmaIm {ngmam,
Jm¶ H$miOr H$aV Zmhr
{‘iob H$m ‘bm Mmam ?
H$moH$si H$Yr åhUV Zmhr
H$mim H$m ‘mPm a§J ?
Vmo Va AmZ§XmZo
JmʶmV AgVmo X§J !
~¡b H$Yr åhUV Zmhr
‘rM H$m am~y ?
H$mdim H$Yr {dMmaVmo H$m
dmnê$ H$moUVm gm~y ?
ggm H$Yr åhUV Zmhr
‘rM H$m {^Ìm ?
dmKmo~mMm eyanUm
‘mJV Zmhr Hw$Ìm.
Omo Vmo OJVmo AmZ§XmZo
Zmhr H$gbr qMVm,
‘mUgmÀ¶mM ‘ZmV AgVmo
{dMmam§Mm Jw§Vm.
- à^m ‘wio
39
39
CMYK
à. 1. Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.
(A) newnú¶m§Zm H$moUVr H$bm AdJV AgVo ?
(Am) newnú¶m§n«_mUo _mUgo AmZ§XmZo H$m OJV ZmhrV?
à. 2. Imbrb newnú¶m§Zm H$moUVo àíZ nS>V ZmhrV ?
(A) Jm¶ (B) ~¡b (C) ggm
(Am) H$moH$si (B©) H$mdim
à. 3. H$moU Vo gm§Jm.
(A) {ngmam AgUmam -
(Am) JmʶmV X§J -
(B) Iyn {^Ìm -
(B©) eyanUmgmR>r à{gX²Y -
(C) ‘ZmV {dMmam§Mm Jw§Vm AgUmam -
à. 4. Ago KS>bo Va H$m¶ hmoB©b, Vo gm§Jm.
(A) {M‘Urbm ‘moamgmaIm {ngmam {‘imbm, Va...
(Am) ~¡bmZo H$îQ> H$am¶bm Zmhr åhQ>bo, Va...
(B) gem‘ܶo eyanUm Ambm, Va...
à. 5. eodQ>Mr Ajao OwiUmao eãX {bhm.
CXm., H$bm - ‘bm.
à. 6. H${dVoÀ¶m Amoir nyU© H$am.
(A) {M‘Ur ..................
.................. {ngmam.
(Am) dmKmo~mMm ..................
................. Hw$Ìm.
(B) Omo Vmo ..................
.................. qMVm.
à. 7. Imbrb eãXm§V bnbobo eãX emoYm d {bhm.
(A) H$mdim (Am) _moamgmaIm (B) {dMmaVmo
40
40 CMYK
CMYK
29. ‘r gJiçm ^mÁ¶m ImUma !
{MÌo nmhm. dmMm.
AmB©Zo VoOgbm VmQ> dmT>bo. VmQ>mV
H$maë¶mMr ^mOr. H$Sy> H$mabo ˶mbm
AmdS>V Zgo.
""AmB©, ‘bm hr ^mOr ZH$mo.'' VoOg
åhUmbm. VgmM Vmo VmQ>mdê$Z CR>bm. AmB©
VoOgda Iyn amJmdbr. AmB©À¶m ~mobʶmMm
VoOgbmhr amJ Ambm. Vmo CnmerM Pmonbm.
PmonoV ˶mbm ñdßZ nS>bo. ñdßZmV Vmo ‘§S>B©V
Jobm. ‘§S>B©V ^mOrMr XþH$mZo gObobr. gJirH$S>o
^mÁ¶mM ^mÁ¶m.
"~mnao ! {H$Vr hçm ^mÁ¶m ! ' VoOg ‘ZmVë¶m
‘ZmV åhUmbm.
VodT>çmV VoOgÀ¶m g‘moa ~Q>mQ>m Ambm Am{U
˶mbm åhUmbm,
""^mOyZ Im. CH$Sy>Z Im. ViyZ Im. dOZ
dmT>dm¶Mo Va ‘bmM Im.''
niV niV Q>‘mQ>m Ambm. VoOgH$S>o
nmhÿZ hgbm AZ² åhUmbm,
"" ‘bm Oa Vwåhr Imb,
Va hmoVrb Jmb bmbobmb.
H$moqe~ra Vwåhr ImUma,
Va OodU éMH$a bmJUma.
gyn Am{U gm°g,
Vw‘À¶mgmR>r AmhoV Img.''
41
41 CMYK