Kepelbagaian makanan hari perayaan di Malaysia SADN1033 MALAYSIAN NATIONHOOD STUDIES Pensyarah : Dr. Za 'im Bin Ahmad 1. Anis Syazwani binti Mohd Zamany (294912) 2. Hanis Faqihah binti Zulkifri (294894) 3. Syaza Nur Irwani binti Mohd Ali Shahbana (294931) 4.Khadija Najwa binti Mazlan (295080) 5. Norizzati Hannani binti Mohd Zambri (294949) 6. Intan Nabilah binti Ahmad Saliman (294975) 7. Ahmad Safuan bin Basiruddin (291226) 8. Muhammad Shauki Bin Che Muda (291213) 9.Muhammad Farhan Bin Mohamad Azman Yeoh (295690) 10. Hawa Najiha Nadja Binti Azahar (294832) 11. Nurul Izzah Binti Azizi (295018)
1. Pengenalan 3 2. Objektif kajian 4 3. Latar belakang 5 4. Perayaan Di Malaysia 6-8 5. Makanan Perayaan Di Malaysia 9-11 6. Makanan Perayaan Sebagai Pemangkin Perpaduan kaum 12-13 7. Kesimpulan 14 8. Rujukan 15 I S I K A N D U N G A N
Pengenalan Apabila Malaysia mengisytiharkan kemerdekaan pada tahun 1963. Malaysia juga merupakan sebuah negara yang pelbagai dengan budaya dan adat resam serta pelbagai kaum dan bangsa. Kerana pembentukan Malaysia, kerana kerajaan terdahulu, perpaduan rakyat terlaksana dan dirancang. Oleh itu, rakyat Malaysia perlu mengetahui segala adat resam atau kepercayaan setiap kaum, atau dalam erti kata lain, saling menghormati antara satu sama lain. Kumpulan etnik di Malaysia bebas mengamalkan cara hidup mereka sendiri. Salah satu perkara yang menyumbang kepada keunikan masyarakat Malaysia ialah kepelbagaian makanan yang menjadi warisan kumpulan etnik tersebut. Setiap orang mempunyai warisan makanan yang pelbagai jenis, rasa dan warna. Oleh itu, Malaysia menjadi model bagi negara maju lain untuk kejayaan pengurusan perpaduan kaum dan masyarakat. Disebabkan ini, kepelbagaian makanan di Malaysia mampu menyatupadukan rakyat Malaysia kerana walaupun kita berbeza kaum dan budaya, kita mampu berkongsi rasa yang sama melalui keunikan jenis makanan yang ada. 3
Mengetahui tentang warisan makanan dan kaum yang terdapat di Malaysia. 1. 2. Mengenali tentang kepelbagaian makanan di Malaysia. 3. Membincangkan tentang makanan yang di hidangkan sebagai sajian di hari perayaan. OBJEKTIF KAJIAN 4
Latar belakang Malaysia merupakan sebuah negara yang mempunyai latar belakang yang pelbagai, termasuk rakyat dari pelbagai kaum. Satu aspek yang menyumbang kepada keunikan masyarakat Malaysia ialah kepelbagaian makanan yang terdapat di sana. Ini bermakna bahawa orang dari pelbagai kaum dapat merasakan hubungan antara satu sama lain melalui tradisi dan makanan yang dikongsi bersama mereka. Salah satu makanan yang digemari ramai orang dari pelbagai kaum di Malaysia ialah nasi lemak. Nasi lemak adalah hidangan yang dihidangkan di restoran Melayu, dan juga di restoran Cina dan India. Ini kerana nasi lemak bukan sahaja popular di kalangan rakyat Malaysia, tetapi juga di kalangan masyarakat Cina dan India yang tinggal di Malaysia. Tambahan pula, lauk pauk sering disediakan untuk menjadikan nasi lemak lebih sedap. Contohnya, ayam goreng, paru-paru goreng, rendang ayam, sambal sotong, udang dan kerang semuanya merupakan lauk-pauk nasi lemak yang popular. 5
JENIS PERAYAAN DI MALAYSIA HARI RAYA AIDILFITRI Hari Raya Aidilfitri adalah perayaan yang disambut baik oleh orang Melayu dan orang Islam. Sambutan Aidilfitri bermula dengan Ramadan. Hari Raya Aidilfitri disambut setiap Syawal tahun Islam. Aidilfitri disambut dengan penuh rasa kesyukuran. Umat Islam saling bermaaf-maafan dan berkunjung untuk mengeratkan hubungan silaturahim. Perayaan ini disambut bagi meraikan ‘kemenangan ’ setelah sebulan berpuasa pada bulan Ramadan. HARI RAYA AIDILADHA Hari Raya Aidiladha merupakan salah satu sambutan yang diraikan oleh umat Islam di seluruh negara. Di Malaysia, Hari Raya Aidiladha juga dikenali dengan nama Hari Raya Haji dan Hari Raya Korban. Sambutan Hari Raya Haji akan diraikan pada hari kesepuluh bulan Zulhijjah bermula dari 10 hingga 13 Zulhijjah. Pada Hari Raya Aidiladha, umat Islam akan mengerjakan ibadah korban dengan menyembelih binatang seperti biri-biri, kambing, unta dan lembu. Ibadah ini dikerjakan sebagai tanda menghormati pengorbanan Nabi Ibrahim yang menjalankan suruhan Allah untuk mengorbankan anaknya. 6
TAHUN BARU CINA DEEPAVALI Tahun Baru Cina adalah satu perayaan yang disambut oleh kaum Cina. Perayaan ini diraikan dengan menziarahi ahli keluarga dan saudara - mara untuk berkumpul dan mengadakan makan besar dengan menyediakan juadah seperti Yee Sang, limau mandarin dan daging salai. Semasa perayaan ini berlangsung, angpow akan diberikan kepada golongan muda yang belum berkahwin. Terdapat juga persembahan yang menarik diadakan seperti tarian singa. Deepavali adalah perayaan yang disambut oleh penganut agama Hindu, yang menganggap kemenangan kuasa kebaikan mengatasi kuasa kejahatan, dan melambangkan cahaya yang menerangi kegelapan. Semasa perayaan ini, orang India menyediakan hidangan tradisional mereka Ulundu Vadai. Rangoli, atau kolam berwarna yang diperbuat daripada tepung beras, juga menghiasi Deepavali. 7
HARI GAWAI PESTA KEAMATAN Pesta Kaamatan yang juga dikenali sebagai Pesta Menuai merupakan salah satu perayaan tradisional di Sabah. Pesta Kaamatan ialah perayaan tradisi suku kaum Kadazan-Dusun di Sabah. Pesta Kaamatan (Pesta Menuai), juga dikenali sebagai Tadau Kaamatan, merupakan perayaan tradisi turun temurun suku kaum Kadashan-Dusun di Sabah untuk menyembah 'Bambazon' iaitu menghormati 'Dewa Padi', maka perayaan ini juga dipanggil Pesta Menuai Padi. Perayaan ini merupakan perayaan yang paling digemari oleh masyarakat Sabah. Hari Gawai ialah perayaan tradisional yang disambut oleh etnik Iban, Bidayuh dan Orang Ulu di Sarawak. Perayaan ini akan disambut pada 1 Jun setiap tahun. Pada perayaan ini, mereka menyediakan hidangan tradisional kaum mereka, seperti ayam buluh yang dikenali sebagai Manuk Pansuh. 8
MAKANAN PERAYAAN DI MALAYSIA MELAYU Ketupat merupakan salah satu sajian yang kerap dijumpai semasa perayaan kaum melayu terutamanya Hari Raya Aidilditri. Hal ini demikian kerana ketupat merupakan makanan tradisi turun temurun kaum melayu. Ketupat selalunya disajikan bersama rendang dan serunding. Cara pembuatan ketupat adalah dengan memasukkan beras pulut yang telah dicampur dengan santan kepala ke dalam anyaman daun palas dan kemudiannya direbus. Pembuatannya sedikit sukar tetapi hasilnya amatlah memuaskan kerana rasanya yang enak. CINA Semasa musim perayaan Tahun Baru, kebiasaannya keluarga akan duduk mengelilingi meja bulat dan menggunakan penyepit untuk mencampur hidangan sayur bersama. Yee Sang adalah campuran hirisan sayuran antaranya lobak merah dan lobak putih, halia, hirisan ikan mentah dan kacang tumbuk (Soon Li Wei, 2020). Dalam masyarakat Cina, itu adalah simbol majmuk yang sangat penting yang memperkuat persahabatan antara anggota keluarga dan teman dekat 9
INDIA Ulundhu Vadai ialah sejenis makanan kering yang dihidangkan semasa perayaan Deepavali. Ulundhu Vadai diperbuat daripada tepung beras dan berbentuk roda dengan lubang di tengahnya. Antara bahan lain yang dicampur selain daripada tepung adalah hirisan cili hijau, bawang merah dan daun kari. Makanan tradisional ini digoreng dalam minyak yang banyak agar ia menjadi mampat, dan kemudian ia dihidangkan. IBAN Kaum Iban mempunyai beberapa hidangan yang terkenal di Sarawak dimana salah satunya adalah Manuk Pansuh. Hidangan ini amatlah istimewa dimana makanan ini selalunya akan dihidangkan sewaktu perayaan masyarakat Iban di Sarawak iaitu Hari Gawai. Manuk Pansuh ini diperbuat daripada ayam yang diperap dan nasi yang disumbat di dalam buluh dan di masak di atas kayu arang atau kayu api (Alex Man anak Nya, 2016). 10
KADAZANDUSUN Hinava adalah sejenis makanan kaum Kandazandusun dimana hidangan ini tidak memerlukan penggunaan api untuk menyediakannya. Ia diperbuat dengan menggunakan isi ikan segar kemudian dicampur dengan biji buah bambangan parut. Bahan-bahan lain yang digunakan ialah cili merah, halia, bawang merah, limau kapas, dan garam juga dicampur. Hinava selalunya dihidangkan semasa acara istimewa, seperti perkahwinan atau perayaan Festa Keamatan atau Tadau Keamatan. 11
MAKANAN PERAYAAN SEBAGAI PEMANGKIN PERPADUAN KAUM Menurut Muhammad Muqris Alif Zairiasdi (2018), Malaysia mempunyai keistimewaan kerana ia merupakan sebuah negara yang mempunyai gabungan pelbagai kumpulan etnik yang berbeza. Mereka semua bertutur dalam bahasa Melayu iaitu bahasa rasmi. Ini bermakna semua orang boleh berkomunikasi diantara satu sama lain dengan mudah, tidak kira apa bahasa atau budaya mereka. Apabila Malaysia diasaskan pada tahun 1963, identiti kebangsaan negara telah ditubuhkan. Ini membawa kepada pembentukan bangsa Malaysia yang saling menghormati dan sentiasa memahami adat resam dan kepercayaan masing-masing, walaupun dalam kalangan etnik yang berbeza. Ini dilakukan dengan membenarkan kumpulan etnik bebas mengamalkan cara hidup mereka sendiri, termasuk perkara yang berkaitan dengan warisan budaya mereka. Setiap kumpulan etnik mempunyai sejarah yang kaya dengan jenis makanan yang berwarna-warni, beraroma dan menarik. Salah satu makanan dari negeri Kelantan dan Terengganu ialah nasi dagang yang terkenal di banyak tempat di dunia. Menurut legenda, nasi dagang dicipta sebagai bekalan makanan kepada masyarakat nelayan di Terengganu. Beras dibuat dengan santan dan mempunyai ulam ikan, yang bertujuan untuk memberikan tenaga yang cukup untuk terus hidup semasa mereka bekerja di lautan. Dalam kalangan etnik India, terdapat makanan tradisional yang menjadi kesukaan ramai dimana bukan sahaja kaum India tetapi kaum-kaum lain di Malaysia. Hidangan ini mempunyai bentuk seperti gelung dan dikenali sebagai Vadai atau (vada, wada, vade), disebut 'Wah-dei'. Vadai ini merupakan sejenis makanan orang India selatan. Vadai ini terbahagi daripada dua jenis iaitu Masala Vadai dimana pembuatannya menggunakan dal dan kentang. Vadai yang kedua adalah ulundhu vadai dimana ia diperbuat dengan mencampurkan hirisan cili hijau, daun kari dan bawang merah. Hidangan tradisional ini mudah didapati kerana ianya banyak dijual di pasar tani dan gerai-gerai di Malaysia. 12
Dengan adanya kepelbagaian makanan antara kaum di Malaysia ini dapat mengukuhkan perpaduan dan mengeratkan lagi hubungan antara sesama mereka . Seperti yang kita ketahui, segelintir masyarakat memandang remeh terhadap makanan tradisi pelbagai etnik ini , tetapi sebenarnya perkara ini boleh memberikan kesan yang ketara terhadap keharmonian dan perpaduan kaum di negara ini. Perpaduan merupakan aset terpenting Malaysia kerana tanpa perpaduan, tidak mungkin keharmonian dapat dicapai ibarat “bersatu kita teguh, bercerai kita roboh“. Dalam kalangan etnik Cina, kuih bulan merupakan salah satu makanan yang terkenal. Kuih bulan ialah sejenis kuih yang manis dan mengandungi pelbagai inti seperti kacang merah dan telur masin. Di Malaysia terdapat pelbagai variasi kuih bulan dan halal, sesuai dimakan oleh orang beragama islam. Menurut cerita rakyat Cina, kuih bulan berasal daripada sebuah kisah lalui semasa pemerintahan puak Monggol ketika Dinasti Yuan yang mana zaman pemerintahannya tegas dan kejam. Pada suatu malam ketika bulan mula terbit mereka membuat kuih bulan beramai-ramai dan di tengah- tengah kuih tersebut diletakkan pesanan yang menerangkan cara untuk memberontak. Ada kisah lain pula mengatakan bahawa kuih bulan diperbuat sebagai tanda untuk persembahan Dewa Da Hal ini demikian membolehkan negara Malaysia memiliki kekayaan kepelbagaian makanan tradisional yang dapat mengeratkan hubungan perpaduan. Kepelbagaian ini boleh dijadiakan sebagai kaedah untuk menarik menarik pelancong di luar negara untuk melancong ke negara Malaysia. Disamping itu, makanan tradisional berperanan dalam menyatupadukan pelbagai etnik dan menunjukkan keunikan setiap etnik di Malaysia. 13
Secara keseluruhannya, makanan merupakan simbolik kepada setiap kaum di Malaysia. Kepelbagaian makanan di Malaysia oleh setiap kaum akan dihidangkan pada perayaan kaum masing-masing. Perayaan yang berlangsung pada setiap tahun dapat mewujudkan perpaduan kepada sesebuah kaum. Hal ini terjadi demikian kerana, masyarakat dari pelbagai kaum akan berkumpul untuk menyambut perayaan bersama-sama. Masyarakat perlu mengambil tahu mengenai makanan sesebuah kaum kerana ianya penting bagi mengenali budaya yang terdapat di Malaysia. KESIMPULAN 14
RUJUKAN Mahmud, F. (2015b, November 1). Perayaan Di Malaysia. https://www.academia.edu/17578768/Perayaan_Di_Malaysia Destinasi, C. (2021, September 3). Makanan Tradisional Iban yang SEDAP di Sarawak. Cari Destinasi. https://www.caridestinasi.com/makanan-tradisional-ibanyang-sedap-di-sarawak/ Sekaran, K. (2016, February 9). Sambutan Tahun Baru Cina: Apa yang anda perlu tahu? astroawani.com. https://www.astroawani.com/gaya-hidup/sambutan-tahunbaru-cina-apa-yang-anda-perlu-tahu-93552 Rabiatul Adaweeyah. (2020, May 27). Pengertian Dan Sejarah Awal Hari Raya Aidilfitri. tzkrh.com. https://tzkrh.com/20179139/ Universiti Putra Malaysia. (n.d.). Erti Sebenar Deepavali. https://upm.edu.my/article/erti_sebenar_deepavali-69661 Wei, S. L. (2020, January 21). “Tuah” Yee Sang pada tahun baru Cina. Malaysiakini. https://www.malaysiakini.com/news/507849 Gupta, D. (2019, April 30). How to make medu vada or medhu vadai. The Statesman. https://www.thestatesman.com/lifestyle/food/make-medu-vada-medhu-vadai1502750445.html Wikipedia (2022, Jun 7). Tahun Baru Cina https://ms.wikipedia.org/wiki/Tahun_Baru_Cina Khai Hassan (2015, Februari 19). 10 Fakta Tentang Tahun Baru Cina https://ohmedia.my/umum/10-fakta-tentang-tahun-baru-cina/ Wikipedia. (2022, Oktober 23). Hari Deepavali https://ms.wikipedia.org/wiki/Hari_Deepavali Nurul Julia Alani Henry. (2022, Jun 2). Hari Gawai: Perayaan Tradisi Etnik Peribumi Sarawak https://dewanbudaya.jendeladbp.my/2022/06/02/1953/ 15