โครงงานโปรแกรมArduinoเปิดปิดพัดลมอัตโนมัติ

รายงานโครงงานวทิ ยาการคานวณจากการศกึ ษาคน้ ควา้ องคค์ วามรดู้ ้วย
ตนเอง เรอ่ื ง เปดิ -ปดิ พดั ลมอัตโนมตั ดิ ว้ ยระบบเซน็ เซอรว์ ดั ระยะทาง

นางสาวซามีราฮ์ ลา่ เห
นางสาวอารนี า ดหี มดั
นางสาวประภสั สร ศรที วี

โครงงานนเี้ ปน็ สว่ นหน่ึงของรายวชิ าวทิ ยาการคานวณจาการศึกษา
คน้ ควา้ องคค์ วามรดู้ ว้ ยตนเอง
ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5/1
ภาคเรยี นที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2563
โรงเรยี นจะนะชนปู ถมั ภ์
อาเภอจะนะ จงั หวดั สงขลา

สานกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต16

เกย่ี วกบั โครงงาน
โครงงานคอมพิวเตอร์
เรอ่ื ง โปรแกรมArdinoเปดิ -ปิดพดั ลมอัตโนมัตดิ ว้ ยระบบเซน็ เซอร์
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ผจู้ ดั ทา 1.นางสาวซามีราฮ์ ล่าเห มัธยมศกึ ษาปีที่5/1 เลขท่ี13
2.นางสาวอารนี า ดีหมัด มัธยมศึกษาปีท่5ี /1 เลขท่1ี 6
3.นางสาวประภัสสร ศรที วี มัธยมศกึ ษาปีที5่ /1 เลขท่2ี 0
ครทู ีป่ รกึ ษา 1.ว่าทร่ี ้อยตรี วรวฒุ ิ เหมเด็น
2.นายสุเทพ คงคาวงส์ (ท่ีปรกึ ษารว่ ม)
สถานศกึ ษา โรงเรยี นจะนะชนปู ถมั ภ์
สานักงานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาเขต16
ปกี ารศกึ ษา 2563

กติ ตกิ รรมประกาศ

โครงงานนี้สาเร็จลุลว่ งได้ดว้ ยความกรณุ าจากคุณครวู รวฒุ ิ เหมเด็น และ คุณครูสเุ ทพ คงคาวงษ์
คณุ ครูที่ปรึกษาโครงงาน ที่ได้ให้คาเสนอแนะ แนวคิด ตลอดจนแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ มาโดยตลอด จน
โครงงานเลม่ นีเ้ สรจ็ สมบรู ณ์ ผู้ศกึ ษาจึงขอกราขอบพระคณุ เป็นอย่างสงู

ขอกราบขอบพระคุณ คณุ พ่อ คณุ แม่ และผู้ปกครอง ท่ใี ห้คาปรึกษาในเรื่องต่างๆ รวมทั้งเปน็ กาลังใจที่
ดเี สมอมา

ขอบใจเพ่ือนๆ ท่ชี ่วยใหค้ าแนะนาดีๆ เก่ยี วกบั โครงงานเล่มน้ี
ขอขอบใจตัวเองและสมาชกิ ในกลุ่มทุกคนทร่ี ว่ มมือ ร่วมแรง ระดมความคิด ในการทาให้โครงงานเลม่
นส้ี าเรจ็ ลลุ ว่ งไปไดด้ ้วยดี
สดุ ทา้ ยนที้ างผู้จัดทาหวงั เปน็ อยา่ งย่ิงวา่ โครงงานนจี้ ะเปน็ ประโยชน์ตอ่ การศกึ ษาเก่ยี วกับการทางาน
ของโครงงานเปดิ -ปิดพัดลมอัตโนมัติด้วยระบบเซ็นเซอร์ แกผ่ ทู้ สี่ นใจตอ่ ไป

โครงงาน โปรแกรมArduinoเปิด-ปดิ พัดลมอตั โนมัตดิ ้วยระบบเซ็นเซอร์
ผจู้ ดั ทา นางสาวซามรี าฮ์ ลา่ เห
นางสาวอารีนา ดีหมดั
ประเภทของโครงงาน นางสาวประภัสสร ศรที วี
อาจารยท์ ปี่ รึกษา โครงงานประเภทประดิษฐ์และคิดคน้
วา่ ที่รอ้ ยตรีวรวฒุ ิ เหมเดน็
สถานศกึ ษา นายสเุ ทพ คงคาวงศ์
ปกี ารศกึ ษา โรงเรยี นจะนะชนูปถมั ภ์ จ.สงขลา
2563

บทคดั ยอ่

การจัดทาโครงงานเปิด-ปิด พัดลมอตั โนมตั ิด้วยระบบเซ็นเซอร์ ในครง้ั นี้มีวตั ถุประสงค์เพ่ือสร้างระบบ
ของโครงงานทีจ่ ะสามารถนามาปรับใชใ้ นชีวิตประจาวันได้ ศึกษาโปรแกรมAduinoทีใ่ ชส้ ร้างโครงงานชน้ิ น้ี
ศึกษาการจัดทาโครงงานโดยทาการศึกษารวรวมข้อมูลการวางแผนการดาเนนิ งาน จัดทาโครงงานโดย
ดาเนนิ การ ณ โรงเรยี นจะนะชนปู ถัมภ์ วันท่ี 1 กนั ยายน 2563 ถงึ วนั ที่ 5 พฤศจิกายน 2563

ผลการศกึ ษาและจดั ทาโครงงานพบว่า ผลการศกึ ษาการใชโ้ ปรแกรมArduinoในการแก้ปัญหาในการ
เปิด-ปดิ พัดลมอัตโนมตั ิผลปรากฏวา่ การทดลองคร้งั ท่ี1ใชร้ ะยะ 10 เซนตเิ มตร ผลการทดลองเป็น 0 คือพัดลม
หมุน การทดลองคร้งั ท่2ี ใชร้ ะยะ 12 เซนติเมตร ผลการทดลองเป็น0 คือพัดลมหมนุ และผลการทดลองครั้งที่
3 ใชร้ ะยะ 35 เซนติเมตร ผลการทดลองเป็น 1 คือ พัดลมไม่หมุนสรุปไดว้ ่าเม่ือวัตถุอยใู่ กล้ระบบเซนเซอรว์ ัด
ระยะบอร์ดArduinoกจ็ ะทางานหรือคาสง่ั จากบอร์ดไปยังพัดลมเพื่อทาการหมนุ ของพัดลม และเม่ือวัตถุอย่ไู กล
ระบบเซนเซอรว์ ดั ระยะ ในระยะมากกวา่ 30 เซนติเมตร เซนเซอรว์ ดั ระยะก็จะไมต่ รวจจับ บอร์ด Arduino ก็
จะไม่ทางานและไม่ส่งคาส่ังไปยงั พดั ลมเพอ่ื ทาการหมุน

ผลความพงึ พอใจตอ่ การดาเนินงานโครงงาน โปรแกรมArduino เปิด-ปิดพัดลมอัตโนมตั ิเมอ่ื พิจารณา
โดยภาพรวมแล้วปรากฏวา่ ระดบั ความพึงพอใจอย่ใู นระดับ ดี(x-Bar 3.34) แตเ่ มอื่ พิจารณาเปน็ รายข้อแล้ว
ปรากฏว่า ประหยัดคา่ ใช้ง่ายอย่ใู นระดับความพงึ พอใจพอใช้ (X-Bar 2.3) และรายการประเมินการใช้งานได้
ง่ายและมปี ระสทิ ธภิ าพ อานวยความสะดวกแกผ่ ู้ใช้งานโปรแกรมท่ีใช้ในการพัฒนามีความน่าสนใจ สามารถ
นามาปรับใชใ้ นชีวติ ประจาวนั มรี ะดบั ความพึงพอใจ X-Bar มีค่าเท่ากับ 3.9, 3.8,3.7, 3.6 ตามลาดับ

สารบญั หนา้
เรอื่ ง
1
เก่ียวกบั โครงงาน 1
กิตติกรรมประกาศ 1
บทคัดย่อ 1
1 บทนา 1
1.1ทมี่ าและความสาคัญ 2
1.2วัตถุประสงค์ของโครงงาน 2
1.3ขอบเขตของโครงงาน 2
1.4ประโยชน์ทีไ่ ด้จากโครงงาน 3
2 เอกสารทเี่ กี่ยวข้อง 3
2.1อุปกรณ์ที่เก่ียวข้องในการทาโครงงาน 17
2.2 จุดเด่นท่ีทาให้บอร์ด Arduino เปน็ ที่นยิ ม 17
2.3รูปแบบการเขยี นโปรแกรมบน Arduino 25
3 อปุ กรณแ์ ละวิธดี าเนนิ งาน 25
3.1ขั้นตอนการดาเนินงาน 26
3.2วิธีเก็บรวบรวมขอ้ มลู 26
3.3 วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือหรอื โปรแกรมท่ีใชใ้ นการพฒั นา 27
4 ผลการศกึ ษา 29
5 สรปุ ผลและข้อเสนอแนะ 29

-วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงงาน 29

-วสั ดุ อปุ กรณ์ ในการดาเนนิ โครงงาน 29

-สรปุ ผลการดาเนนิ งาน 30

-ปัญหาและอปุ สรรค 30

-ขอ้ เสนอแนะ

บรรณานุกรม

ภาคผนวก

สารบญั ตาราง หนา้

ตารางที่ 2.1 ประเภทของพัดลม 4
ตารางท่ี 3.1 ปฏทิ ินการดาเนนิ งาน 26
ตารางสรปุ ผลท1่ี 27
ตารางสรุปผลท2ี่ 28

สารบญั รปู ภาพ

หนา้

รปู ท่ี 2.1 แสดงการไหลของอากาศผา่ นตวั พัดลมแบบหมุนเหวี่ยง 5

รปู ท่ี 2.2 แสดงพัดลมแบบหมุนเหวี่ยงชนิดใบพดั โคง้ ไปข้างหน้า 6

รปู ที่ 2.3 แสดงพัดลมแบบหมุนเหวีย่ งชนดิ ใบพัดโคง้ ไปข้างหลงั 6

รปู ท่ี 2.4 แสดงพัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนิด Tube axial fans 7

รปู ท่ี 2.5 แสดงพัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนดิ Vane axial fans 7

รปู ที่ 2.6 แสดงการหาจดุ ทางานของพดั ลมทเี่ หมาะสมจากกราฟคณุ ลกั ษณะของ 8

ระบบพัดลมแบบหมุนเหวยี่ งชนิดใบพดั โคง้ ไปข้างหลัง ขนาด 27 น้ิว ที่ 1,080 รอบต่อนาที

รูปที่ 2.7 แสดงสมรรถนะของพัดลมแบบหมนุ เหวย่ี งชนิดใบพัดโค้งไปข้างหน้า 9

รูปท่ี 2.8 แสดงกราฟสมรรถนะของพัดลมแบบหมุนเหวย่ี งชนดิ ใบพดั โคง้ ไปข้างหลงั 9

รูปที่ 2.9 แสดงกราฟสมรรถนะของพัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกน 10

รปู ท่ี 2.10 วธิ กี ารควบคมุ อัตราการไหลหลายๆ แบบ 12

รูปที่ 2.11 คุณลกั ษณะความเร็ว-แรงบิด ภายใตเ้ งอ่ื นไขทปี่ ิดวาลว์ ขาเข้า 14

แล้วเปดิ วาลว์ ขาออกและวาล์วบายพาส

รปู ท่ี 2.12 เปรียบเทียบการควบคุมแดมเปอรก์ ับการควบคุมความเร็วในการ 16

ปรับเปลยี่ นอตั ราการไหล

รูปท่ี 2.13 บอรด์ Arduino ต่อกบั LED 17

รปู ท่ี 2.14 บอร์ด Arduino ต่อกับ XBee Shield. 17

รูปที่ 2.15 รปู แบบการเขียนโปรแกรมบน Arduino 17

รูปที่ 2.16 เลือกรนุ่ บอร์ด Arduino ทต่ี ้องการ upload 18

รูปท่ี 2.17 เลอื กหมายเลข Comport ของบอรด์ 18

รูปท่ี 2.18 กดปุ่ม Verify เพื่อตรวจสอบความถูกตอ้ งและ Compile โค้ดโปรแกรม 18

รปู ที่ 2.19 Upload โคด้ โปรแกรม 19

รูปที่ 2.20 เซนเซอรว์ ัดระยะ (Ultrasonic Sensor) 20

รูปที่ 2.21วงจรแสดงเซน็ เซอร์วดั อุณหภมู ิ (TEMPERATURE SENSOR) 21

รปู ที่ 2.22 แสดงผลลพั ธจ์ ากการเขยี นโค้ด .เซน็ เซอรว์ ัดอุณหภมู ิ 23

(TEMPERATURE SENSOR)

1

บทที่ 1
บทนา

1.1 ทีม่ าและความสาคญั

ปจั จบุ นั พลงั งานไฟฟ้าท่ใี ชใ้ นอปุ กรณ์ไฟฟา้ ตา่ ง ๆมีการใชม้ ากข้ึน เพราะเปน็ สงิ่ อานวยความสะดวก
ในการดาเนินชีวิตประจาวนั ทั้งใชใ้ นการประกอบอาชีพต่าง ๆ พลงั งานไฟฟ้ายังเป็นสว่ นหน่งึ ในการใชช้ วี ติ ท่ี
คอยให้ความสะดวกสบายแกใ่ นปจั จุบนั เพราะฉะนั้นควรใช้พลังงานไฟฟ้าที่ได้ถูกผลิตขึน้ มาน้อี ยา่ งคุ้มคา่
เพราะเปน็ พลังงานท่มี ีใช้อยา่ งจากดั ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีอากาศร้อน ประชาชนท่วั ประเทศตาม
บา้ นเรือนตา่ งๆเปิดพัดลมกนั เป็นจานวนมาก บางเวลาท่ีเราใช้งานพดั ลมแบบไหนกต็ ามแล้ว สว่ นใหญ่แลว้ จะ
ลืมปดิ การใช้งาน

ทางคณะผจู้ ดั ทาเหน็ วา่ มนั เป็นการสิ้นเปลอื งพลงั งานไฟฟ้าโดยใช่เหตุ จึงอยากทาใหพ้ ัดลมสามารถ
เปิด-ปดิ อตั โนมัตโิ ดยใชร้ ะบบเซน็ เซอร์ในการควบคุมการทางานของพัดลม จึงไดม้ ีแนวคิดที่จะท่ีจาโครงงาน
เปิด-ปิดพัดลมอัตโนมัติดว้ ยระบบเซน็ เซอร์นขี้ ึ้น เพื่อชว่ ยในการประหยดั พลังงานไฟฟา้ และยังเปน็ การนา
ความรทู้ ่ีได้มาประยกุ ตใ์ นชีวิตประจาวันอกี ดว้ ย

การแกป้ ญั หา
(1) คดั เลือกหวั ขอ้ โครงงานทส่ี นใจ
(2) ศึกษาค้นควา้ จากเอกสารและแหล่งขอ้ มูล
(3) จัดทา เค้าโครงของโครงงาน
(4) การลงมือทาโครงงาน
(5) การเขยี นรายงาน
(6) การนาเสนอและแสดงโครงงาน

สรปุ แนวทางการแกป้ ญั หา
คดั เลือกหวั ข้อโครงงานท่สี นใจ จากน้นั ทาการค้นคว้าหาข้อมูล โดยสืบคน้ จากอินเตอร์เน็ต ห้องสมุด
ผู้เชี่ยวชาญด้านอิเล็กทรอนิกส์ และโปรแกรมต่างๆ และจัดทาโครงงาน และเขียนรายงาน และเสนอแก่ครูที่
ปรกึ ษาโครงงาน

2

1.2 วตั ถปุ ระสงคโ์ ครงงาน
1.เพ่ือสรา้ งระบบเคร่ืองของพดั ลมท่ีสามารถเปดิ -ปดิ อตั โนมัตดิ ้วยระบบเซนเซอร์ระยะทาง
2. เพ่ือทราบความพึงพอใจของผู้ท่เี กยี่ วข้องต่อการพฒั นาระบบ

1.3 ขอบเขตของโครงงาน
1.3.1 เป็นโครงงานเรือ่ ง โครงงานเปิด-ปดิ พดั ลมอัตโนมัตดิ ว้ ยระบบเซนเซอร์วดั ระยะทาง
1.3.2 ขอบเขตเน้อื หาของโครงงาน แบง่ เนื้อหาออกเป็น 3 หวั ขอ้ ดังนี้
1.3.2.1 Input : คนเข้า – ออกจากห้อง
1.3.2.2 Output : พดั ลมเปิด – ปิด
1.3.2.3 Process : การใช้ระบบเซน็ เซอร์ตรวจจับในการเปิด – ปดิ พัดลม
1.3.3 งบประมาณ 350 บาท
1.3.4 ระยะห่างจากระบบเซ็นเซอร์ ไม่เกิน 30 เซนติเมตร

1.4 ประโยชน์ทไี่ ดร้ บั จากโครงงาน
1.4.1 สามารถเปิด-ปดิ อัตโนมัติด้วยระบบเซนเซอร์ระยะทาง
1.4.2 ผู้ท่ีเก่ียวข้องมคี วามพึงพอใจต่อโครงงานเปดิ ปดิ พดั ลมอัตโนมัติ

3

บทท่ี 2
เอกสารทเ่ี ก่ียวขอ้ ง

ในการจดั ทาโครงงาน โครงงานเปดิ -ปิดพัดลมอัตโนมัตดิ ้วยโทรศพั ท์

คณะผจู้ ดั ทาได้ศึกษาข้อมลู เอกสารท่เี กยี่ วข้อง ดังนี้
1.อุปกรณ์ที่เก่ียวข้องในการทา
2.วธิ ีการตอ่ อุปกรณ์และวธิ ีการเขียนชุดคาส่ัง

1.อปุ กรณท์ เ่ี กยี่ วขอ้ งในการทา
1. 1.พัดลม (Fan)
1.1.1ประเภทและหลกั การทางานของพดั ลม (TYPE AND PRINCIPLE OF OPERATION OF FAN)

มาตรฐาน JIS กาหนดไว้ว่า พดั ลมทมี่ ีแรงดันลมต่ากว่า 1,000 (mm-น้า) เรียกว่า พัดลม (fan) สว่ น
พดั ลมท่ีมแี รงดันลมต้ังแต่ 1,000 (mm-นา้ ) ขน้ึ ไป แต่ไมถ่ ึง 10 (m-นา้ ) (0.1 MPa) เรยี กวา่ โบลเวอร์ (blower)
ท้งั สองชนิดเรียกรวมๆ กันวา่ พดั ลม

พัดลมมีหลายชนดิ ตามขนาดอัตราไหลและความดนั ของของไหลท่ีลาเลยี งและตามวัตถปุ ระสงค์
การใชง้ านดงั ตาราง 1 แบง่ เปน็ ประเภทใหญ่ๆ ได้เปน็ แบบ centrifugal ซงึ่ ทางานด้วยการใหแ้ รงหนศี ูนย์กลาง
ให้เกิดกระแสในทิศทางตง้ั ฉากกับแกน แบบ axial flow ซ่ึงสรา้ งกระแสของไหล (อากาศ) ในทิศทางเดยี วกบั
เพลา แบบ cross flow ซ่ึงมีคณุ สมบัติอยูร่ ะหว่างท้ังสองแบบข้างตน้ และแบบอ่นื ๆ อย่างไรก็ตาม เพอ่ื สามารถ
ติดตัง้ และเช่ือมต่อกับท่อต่างๆไดส้ ะดวกพัดลมแบบcentrifugal บางครงั้ ดูภายนอกแล้วจะมีลกั ษณะเหมือนกับ
แบบ axial flow โดยท่ัวไปพัดลมแบบ axial flow จะเหมาะกับความดนั ต่า-อัตราไหลสงู สว่ นแบบ
centrifugal จะเหมาะกับความดันสูง

4

ตารางที่ 2.1 ประเภทของพดั ลม
(ที่มา : https://ienergyguru.com )
1.1.2การจาแนกพดั ลมชนดิ ตา่ งๆ
การจาแนกพัดลมสามารถแบง่ ได้เปน็ ประเภทใหญ่ๆ ตามลักษณะการเคลื่อนทข่ี องอากาศได้ 2
ลกั ษณะดังนี้
(1) พดั ลมแบบหมนุ แรงเหว่ยี ง (Centrifugal flow or radial fans)
(2) พัดลมแบบไหลตามแนวแกน(Axial flow fans)

(1) พัดลมแบบหมนุ แรงเหวี่ยง (Centrifugal flow or radial fans)
พัดลมแบบแรงเหวยี่ งหรอื พัดลมซึง่ มกี ารไหลของอากาศในแนวรศั มี จะประกอบดว้ ยใบพัดหมุนอยู่ภายในตัว
เรือนของพัดลม (Fan house) ชุดใบพดั จะประกอบด้วยแผน่ ใบเล็กๆประกอบเข้าดว้ ยกนั เป็นลักษณะกงล้อ
ความดนั ของอากาศจะถูกทาให้มคี ่าสงู ข้ึนภายในตัวเรือนของพัดลม ซ่ึงสามารถเพมิ่ ค่าให้สงู ข้ึนได้ดว้ ยการเพิ่ม
ขนาดความยาวของใบพดั ซึ่งจะทาให้แรงเหวยี่ งหนศี นู ยก์ ลางภายในระบบมีคา่ มากขนึ้ อากาศจะไหลผ่านเข้า
ไปในท่อทางเข้าโดยมีทศิ ทางขนานกบั แกนของใบพดั และไหลออกในทิศทางต้ังฉากกับแกนของเพลาใบพัดใน
ท่อทางออก พดั ลมประเภทน้ีจาแนกตามลักษณะรปู รา่ งของใบพัดเป็น 3 แบบ คือ

(1.1) แบบใบพดั ตรง (Straight blade หรือ Radial fans)
พัดลมชนิดนมี้ ีจานวนใบน้อยท่ีสดุ ประมาณ 6 ถงึ 20 ใบ และใบพดั จะอยู่ในระนาบรัศมีจากเพลา

ใบพัดหมนุ ด้วยความเรว็ รอบอย่างต่าประมาณ 500-3000 รอบ/นาที ดังน้ันจึงเหมาะกับงานทต่ี ้องการปริมาตร
การไหลน้อยๆ และมีค่าความดันของอากาศสูงๆ

5

(1.2) แบบใบพดั โค้งไปขา้ งหน้า (Forward curved blade fans)
พดั ลมชนิดน้ีจะมใี บพัดโคง้ ไปขา้ งหน้า ในทิศทางเดียวกบั การหมุนชุดใบพัดจะมีจานวนแผน่ ใบพดั

ประมาณ 20 – 60 ใบ ชุดใบพัดจะมลี กั ษณะคล้ายกับกรงกระรอก (Squirrel cage) เพลาใบพัดจะมีขนาดเลก็
หมุนดว้ ยความเร็วรอบท่สี ูงกวา่ พดั ลมชนิดใบพดั ตรง การทางานของพดั ลมชนิดนีม้ เี สยี งเบาท่ีสุด มีข้อเสียคือมี
โอกาสที่มอเตอร์จะทางานเกินกาลงั และมชี ว่ งการทางานของพัดลมท่ีไมเ่ สถียร ดังนน้ั จงึ ไม่ควรใช้กบั งานหรอื
ระบบทมี่ ีอัตราการไหลของอากาศเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา พัดลมชนดิ นจี้ ะใหค้ า่ ความดนั ลมและอัตราการไหล
ของอากาศสงู ทีส่ ุด

(1.3) แบบใบพดั โคง้ ไปขา้ งหลัง (Backward curved blade fans)
พดั ลมชนดิ น้ีจะมใี บพดั เอยี งไปขา้ งหลงั ในทิศทางตรงกันข้ามกับทศิ ทางการหมนุ ของใบพัด จะมี

จานวนใบพดั ประมาณ 10 –50 ใบ และเปน็ พดั ลมท่ีมีความเร็วรอบสงู ไม่ก่อให้เกดิ เสียงดังเกินควร ไม่มีลักษณะ
ท่มี อเตอร์จะทางานเกนิ กาลงั และไมม่ ชี ่วงการทางานทีไ่ ม่เสถยี ร เหมาะท่จี ะใชง้ านระบายอากาศและอากาศที่
ใช้ตอ้ งสะอาดด้วย เน่ืองจากสามารถท่ีจะควบคุมความดนั และปริมาณลมได้ง่าย พดั ลมชนิดน้ีจะมีราคาสูงกว่า
ชนดิ อ่นื ๆเม่ือเทยี บขนาดเทา่ กัน

รูปที่ 2.1 แสดงการไหลของอากาศผ่านตวั พัดลมแบบหมนุ เหว่ยี ง
(ที่มา : https://ienergyguru.com )

6

รูปที่ 2.2 แสดงพัดลมแบบหมุนเหวีย่ งชนิดใบพัดโคง้ ไปข้างหนา้
(ทมี่ า : https://ienergyguru.com )

รูปที่ 2.3 แสดงพัดลมแบบหมุนเหวย่ี งชนดิ ใบพัดโคง้ ไปขา้ งหลัง
(ที่มา : https://ienergyguru.com )

(2) พัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกน (Axial flow fans)
พดั ลมแบบนี้อากาศจะไหลขนานกับแกนของใบพดั และต้งั ฉากกับระนาบการหมุนของใบพดั ชดุ

ใบพัดจะถูกตดิ ต้ังบนแกนเพลาขับของมอเตอรต์ ้นกาลัง ซ่ึงอยู่ภายในตัวพัดลม ทาให้มอเตอรส์ ามารถระบาย
ความร้อนออกไปกับอากาศที่ถูกขับเคล่อื น พัดลมชนิดนี้มีราคาถกู การทางานของพัดลมมเี สียงดงั และมีชว่ ง
การทางานของพดั ลมทไ่ี มเ่ สถียร จงึ เหมาะกบั งานระบายอากาศ มีขนาดเล็ก เคลือ่ นย้ายง่าย สามารถแบง่ ได้ 2
ลักษณะคือ

(2.1) พดั ลมที่ให้ลมหมนุ เป็นเกลียว (Tube axial fans)
(2.2) พัดลมทใ่ี ห้ลมไหลในแนวเส้นตรง (Vane axial fans)

7

(2.1) พดั ลมที่ใหล้ มหมนุ เปน็ เกลียว (Tube axial fans)
พดั ลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนดิ น้ี มีโครงสร้างประกอบด้วยชุดใบพดั ซึ่งหมนุ อยู่ภายในทอ่

รปู ทรงกระบอก ลมท่ีถูกขบั เคลอื่ นใหผ้ า่ นชุดใบพัดจะหมุนเปน็ เกลียว มีลักษณะการไหลแบบปนั่ ป่วน พดั ลม
ชนิดนีใ้ ห้คา่ ความดันลมปานกลาง

รปู ที่ 2.4 แสดงพัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนิด Tube axial fans
(ทม่ี า : https://ienergyguru.com )

(2.2) พดั ลมที่ให้ลมในแนวเส้นตรง (Vane axial fans)
พัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนิดน้ี จะมแี ผน่ ครบี เพื่อใชใ้ นการบงั คับการไหลของอากาศ ท่ี

ถูกขับเคลื่อน ติดตั้งอยู่ภายในตัวเรือนของพัดลม บริเวณท่อทางออกบริเวณด้านหลังชุดใบพัด เพื่อช่วยให้การ
ไหลของอากาศที่ถูกขับเคล่ือน มที ศิ ทางเป็นเส้นตรงมากท่ีสุด ซ่ึงจะชว่ ยลดลักษณะการไหลของอากาศป่ันป่วน
ลดลง และลดพลังงานสญู เสียเนื่องจากการไหลของอากาศปั่นป่วนภายในระบบให้น้อยลง ทาให้ประสทิ ธภิ าพ
การใชง้ านและราคาสูงกว่าพดั ลมชนดิ Tube axial fans

รูปที่ 2.5 แสดงพดั ลมแบบอากาศไหลตามแนวแกนชนดิ Vane axial fans
(ที่มา : https://ienergyguru.com )

8

คุณลักษณะและสมรรถนะการทางานของพดั ลม (CHARACTERISTICS AND PERFORMANCE OF FAN)
ขณะที่พดั ลมทางาน จะทาให้อากาศเกดิ การเคล่ือนท่ีไดด้ ว้ ยค่าความดนั ต่างท่ีเกดิ ขึน้ เมื่ออากาศ

เคล่ือนท่ีออกไประยะทางที่เพิ่มมากขึน้ จะทาให้ความดนั ลดลง ถา้ นาค่าความดันในช่วงต่างๆ มาเขยี นกราฟ
เทยี บกบั อตั ราการไหลของอากาศท่ีไดใ้ นช่วงความดันนน้ั ๆ ถ้าค่าความดนั ดงั กล่าวเป็นค่าความดันรวมของ
ระบบ เมอ่ื นาค่าความดันรวมที่ลดลงของระบบมาหกั ออกจากค่าความดนั ความเร็ว จะได้กราฟอกี เส้นซ่ึงแสดง
ถงึ ความดันสถิตของระบบ เราสามารถนากราฟดังกล่าวไปใชใ้ นการเลือกจดุ ทางานทเ่ี หมาะสมที่ของพดั ลม
ชนดิ น้ันได้

รปู ท่ี 2.6 แสดงการหาจุดทางานของพดั ลมทีเ่ หมาะสมจากกราฟคณุ ลักษณะของระบบพัดลมแบบหมุนเหว่ยี ง
ชนิดใบพดั โค้งไปขา้ งหลงั ขนาด 27 น้ิว ท่ี 1,080 รอบต่อนาที
(ที่มา : https://ienergyguru.com )

เนื่องจากปริมาณอากาศที่ได้จากพัดลมตามที่กาหนดจากผู้ผลิต ปกติแล้วได้จากการทดสอบ ณ
สภาวะแวดล้อมมาตรฐาน เช่น ที่อุณหภูมิ 15 °C ความกดดันบรรยากาศแวดลอ้ มเท่ากับ 1 บาร์ และความสูง
เทยี บเท่ากับระดับนา้ ทะเล ปานกลาง เปน็ ต้น ซ่ึงสภาวะดังกล่าวอาจแตกต่างจากสภาวะจรงิ ที่ติดต้ังใช้งาน จึง
ทาให้สภาวะการใชง้ านไมเ่ ปน็ ไปตามข้อกาหนด

เนื่องจากสมรรถนะของพัดลมจะแปรผันตามการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมต่างๆ อาทิ
อณุ หภูมิ ความเรว็ รอบ และความหนาแน่นของอากาศ ดังนั้น The Air Moving and Condition Association
(AMCA) จึงได้พัฒนามาตรฐานการทดสอบพัดลมขึ้นและได้ทาการทดสอบเพื่อหากราฟสมรรถนะของพัดลม
ชนิดตา่ งๆ ดงั นี้

9

 พดั ลมแบบหมนุ เหว่ยี งชนิดใบพัดโคง้ ไปข้างหนา้ (Forward curved blade fans)

รูปท่ี 2.7 แสดงสมรรถนะของพัดลมแบบหมุนเหว่ียงชนดิ ใบพดั โคง้ ไปขา้ งหนา้
(ทีม่ า : https://ienergyguru.com )

จากรูปที่ 2.7 แสดงให้เห็นว่า เมื่อเปอร์เซ็นต์ของปริมาตรที่เปิดกว้างมีค่าสูงขึ้นจะทาให้ค่ากาลัง
งานทปี่ ้อนให้เพลา ของพดั ลมมีค่าสูงข้ึนตามไปด้วย ซงึ่ มผี ลทาใหม้ อเตอร์ของพัดลมทางานเกินกาลังในขณะที่
ความต้านทานของระบบมีค่าลดลง ดังนั้น จึงไม่ควรใช้พัดลมชนิดนี้กับระบบที่มีอัตราการไหลของอากาศ
เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ช่วงที่เหมาะสมสาหรับการทางานของพัดลมชนิดนี้คือ ช่วงเปอร์เซ็นต์ของปริมาตรท่ี
เปิดกวา้ งประมาณ 30 – 50 % ซึง่ จะทาให้การทางานของพัดลมมคี ่าประสิทธภิ าพสงู สดุ เส้นกราฟคา่ ความดัน
สถิตจะมีช่วงการทางานของพัดลมที่ไม่มีความเสถียรภาพคือช่วงเปอร์เซ็นต์ของปริมาตรที่เปิดกว้างในช่วงไม่
เกนิ 40 % ดังนนั้ จึงไม่ควรใชป้ รมิ าตรทเี่ ปดิ กว้างใหอ้ ากาศเข้าส่ตู วั เรอื นของพดั ลมในช่วงน้ี

 พัดลมแบบหมุนเหวย่ี งชนิดใบพดั โค้งไปข้างหลัง (Backward curved blade fans)

รูปที่ 2.8 แสดงกราฟสมรรถนะของพัดลมแบบหมุนเหวี่ยงชนิดใบพดั โค้งไปขา้ งหลงั
(ทม่ี า : https://ienergyguru.com )

จากรูปที่ 2.8 จะเห็นได้ว่าช่วงที่เหมาะสม สาหรับการทางานของพัดลมชนิดน้ี คือ ช่วงเปอร์เซ็นต์
ของปริมาตรที่เปิดกว้างให้อากาศเข้าสู่ตัวเรือนของพัดลม มีค่าประมาณ 50 – 65 % ซึ่งจะทาให้การทางาน
ของพดั ลมชนดิ นีม้ ีประสทิ ธิภาพสงู สดุ คา่ ประสิทธิภาพของพัดลมจะมคี า่ สูงสดุ เมือ่ ใช้กาลังงาน

10

ในการขับเพลาของพัดลมสงู ดว้ ยเช่นกัน พดั ลมชนดิ น้จี ะไม่มลี ักษณะท่ีมอเตอรจ์ ะทางานเกินกาลัง
และไมม่ ีช่วงการทางานของพัดลมท่ีไมม่ ีเสถียรภาพ
 พัดลมแบบหมุนเหวี่ยงชนิดใบพัดตรง (Straight curved blade fans)

กราฟสมรรถนะของพดั ลมชนิดน้ี จะเหมือนกบั กราฟสมรรถนะของพัดลมชนดิ ใบพดั โค้งไปข้างหน้า
กล่าวคือเส้นกราฟกาลังงานของพัดลมจะมีค่าสูงขึ้นเรื่อยๆ แม้ว่าค่าความดันของระบบจะลดลงก็ตาม แต่
ความเร็วของอากาศทไ่ี หลผ่านตวั เรือนพัดลมชนดิ นจ้ี ะมีค่าต่ากวา่ พดั ลมชนดิ ใบพดั โค้งไปขา้ งหน้า
 พัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกน (Axial flow fans)

รปู ท่ี 2.9 แสดงกราฟสมรรถนะของพัดลมแบบอากาศไหลตามแนวแกน
(ที่มา : https://ienergyguru.com )

จากรปู ท่ี 2.9 จะเหน็ วา่ เส้นกราฟของเฮดสถิตและเฮดรวมของพัดลมชนิดน้ีจะลดลงและเพิม่ ข้ึน
ในช่วงเปอร์เซน็ ตข์ องปริมาตรเปิดใหอ้ ากาศเขา้ สู่ตัวเรือนพัดลมมคี า่ อยปู่ ระมาณ 30 – 50 % ถา้ พดั ลมชนิดน้ี
ทางานอยู่ในชว่ งดงั กล่าวจะก่อใหเ้ กิดความไม่เสถยี รภาพขึ้นภายในระบบและช่วงที่เหมาะสมสาหรบั การ
ทางานของพดั ลมก็คอื ชว่ งเปอร์เซน็ ตข์ องปริมาตรทเ่ี ปิดกวา้ งประมาณ 55 – 75 % ซงึ่ จะทาให้การทางานของ
พดั ลมมปี ระสิทธิภาพสูงสุด สามารถขับเคลอ่ื นอากาศได้ปรมิ าณทมี่ าก และใชก้ าลังงานในการขบั เลื่อนไมม่ าก
จนเกนิ ไป เส้นกราฟการทางานของพดั ลมจะค่อนขา้ งแบนราบ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ภายในช่วงการทางานที่มีค่า
เปอรเ์ ซ็นต์ของปริมาตรเปดิ กว้างประมาณ 40% นนั่ คือกาลังงานท่ใี ช้ในการขบั เคลื่อนพดั ลมภายในชว่ งดงั กลา่ ว
จะมคี ่าคอ่ นขา้ งคงที่

กฎการแปรผนั และกฎความคลา้ ยของพดั ลมและปมั๊
อตั ราไหลของของไหลจะแปรผันตามความเร็วรอบของพดั ลม ความดันสูญเสียในทอ่ ลมและท่อ

นา้ ท่ตี ่ออยกู่ บั พดั ลม จะแปรผันตามกาลังสองของความเร็วของกระแส (ความเรว็ ) นน่ั คือ แปรผนั ตามอตั ราไหล
กาลงั สองนัน่ เอง ดังนน้ั หากความเรว็ รอบเปล่ียนแปลง ความดนั จะแปรผันตามกาลังสองของความเรว็ รอบ และ
กาลงั ขับเพลาจะแปรผนั ตามกาลงั สามของความเรว็ รอบตามความสมั พนั ธ์น้ีเรยี กว่ากฎการแปรผันซง่ึ แสดงได้
ดว้ ยสูตรต่อไปนี้

11

ในสูตรข้างตน้ V1, V2 แทนอัตราไหล n1, n2 แทนความเร็วรอบ P1, P2 แทนความดัน W1, W2
แทนกาลังขับเพลา

นอกจากนเี้ ม่ือเดินเครื่องพัดลมทม่ี ลี กั ษณะคล้ายกันภายใต้สภาวะทีค่ ล้ายกนั (เช่นจุดท่มี ี
ประสิทธภิ าพสงู สุด)และสมมติวา่ ประสิทธิภาพของพดั ลมเท่าเดมิ แลว้ การไหลภายในป๊ัมทง้ั หมดจะมีลักษณะ
คล้ายกนั โดยความสัมพันธ์ระหว่างเสน้ ผ่านศนู ย์กลาง D ความเร็วรอบ n กบั อตั ราไหล ความดนั และกาลังขับ
เพลาจะคานวณได้จากสตู รต่อไปน้ีซ่ึง เรียกว่า กฎความคล้ายของพัดลม

กฎการแปรผันและกฎความคล้ายบอกเราว่าหากเรามีพัดลมที่มีกาลังมากเกินไป (มีขนาดใหญ่
เกินไป) ไม่เพียงแต่การลดขนาดท่อลมเพื่อให้เกิดแรงต้านมากขึ้นเท่านั้น แต่หากเราเปลี่ยนขนาดของพัดลม
(ใบพดั ) หรือความเร็วรอบ กส็ ามารถลดการใชพ้ ลงั งานลงอย่างมปี ระสทิ ธิผลอีกด้วย วิธกี ารน้ีเปน็ กลวิธีอนุรักษ์
พลังงานท่ีสาคญั อยา่ งหนง่ึ ในการเลอื กใชห้ รือดดั แปลงอปุ กรณท์ ี่ทางานด้วยของไหล

12

1.3 การควบคุมการทางานของพดั ลม (OPERATION CONTROL OF FAN)
ระบบปรบั อตั ราการไหลของพัดลมให้เหมาะสมกบั ภาระการใชง้ าน เรียกว่า ระบบปริมาตร

อากาศแปรผัน (VAV : Variable Air Volume)
วธิ กี ารควบคมุ อตั ราการไหลแปรผนั
1.การควบคมุ แดมเปอร์ขาออก-วาล์วขาเข้า
2.การควบคุมความเร็วรอบ
3.การควบคมุ rotor blade
4. การควบคุม stationary blade
5. การควบคมุ จานวนเครื่อง (กรณีทีเ่ ดนิ เครื่องขนานหรืออนุกรม)
6. การควบคมุ บายพาส

รปู ที่ 2.10 วธิ กี ารควบคมุ อัตราการไหลหลายๆ แบบ
(ทมี่ า : https://ienergyguru.com )

13

(1) วธิ กี ารเลอื กระบบการขบั เคลอื่ นของพดั ลม
ในกรณีที่ไม่จาเป็นต้องปรับปริมาณลม การเดินเครื่องด้วยความเร็วคงที่ก็เพียงพอแล้ว ซึ่ง

โดยทว่ั ไปแลว้ จะใชม้ อเตอร์เหน่ียวนา 3 เฟสแบบกรงกระรอก สาหรับพดั ลมท่ีมขี นาดปานกลางและขนาดใหญ่
กจ็ ะใชม้ อเตอร์ซงิ โครนสั ท่มี ีเพาเวอรแ์ ฟกเตอรแ์ ละประสิทธิภาพสูงกว่ามอเตอรเ์ หนี่ยวนา ในกรณีน้ีจะมีปัญหา
ตอนสตาร์ทเครื่องเท่านั้น ในรูปที่ 2.11 ได้แสดงให้เห็นถึงคุณลักษณะความเร็ว-แรงบิด ภายใต้เงื่อนไขที่ปิด
วาล์วขาเข้า แต่เปิดวาล์วขาออกและวาล์วบายพาส แต่ในพัดลม axial flow จะใช้วิธีเปลี่ยนมุมใบพัดแปรผัน
จากรูปนี้ จะเห็นว่าแรงบดิ ตอนสตาร์ทเคร่ืองจะไมเ่ ป็นปัญหาโดยทว่ั ไปแลว้ พดั ลมแบบเทอร์โบจะให้ปริมาณลม
มาก และเส้นผ่านศูนยก์ ลางของใบพัดก็จะมีขนาดใหญต่ ามไปด้วย ดงั นั้น เมื่อเทยี บกบั ภาระอ่ืนๆ แลว้ โมเมนต์
ความเฉือ่ ยจะมคี ่าสูงกวา่ มาก ซ่งึ หากสตารท์ มอเตอร์เหน่ยี วนา 3 เฟสแบบกรงกระรอกดว้ ยวธิ จี า่ ยแรงดันไฟฟ้า
เต็มที่ (full-voltage starting) สุดท้ายแล้ว ความร้อนที่เทียบเท่าพลังงานขับเคลื่อนที่สะสมในโมเมนต์ความ
เฉื่อยจะเกิดขึ้นที่ขดลวดโรเตอร์ ดังนั้น จึงจาเป็นที่จะต้องพิจารณาว่าการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิของขดลวดกรง
กระรอกจะมีปัญหาหรือไม่ ในกรณีที่ไม่สามารถจ่ายกระแสไฟสตาร์ทเครื่องในปริมาณมากได้ หรือในกรณีตอ้ ง
สตาร์ทเครื่องบ่อยๆ จะใช้มอเตอร์เหนี่ยวนาแบบโรเตอร์พันขดลวด แต่ถ้าหากเดินเครื่องมอเตอร์เหนี่ยวนา
แบบกรงกระรอกด้วยความเร็วแปรผันโดยใช้อินเวอร์เตอร์ ก็จะทาให้ปัญหาในตอนสตาร์ทเครื่องหมดไป และ
ยงั มีประสิทธิภาพในการอนรุ ักษ์พลังงานอย่างมากอีกดว้ ย ดังน้นั ในระยะหลังนี้ จงึ มกี ารนาการขับเคลื่อนด้วย
ความเร็วแปรผนั โดยใช้อินเวอร์เตอร์มาใช้ในการสตารท์ เคร่ือง และในการเดินเครื่องปกตินน้ั จะสลับเอาไฟฟ้า
ของการไฟฟ้ามาจ่ายใช้งานต่อไปในการปรับปริมาณลม ทาได้ด้วยกลไกเชิงกล เช่น ระบบ variable pitch
airfoil และด้วยการควบคุมความเร็ว การใช้กลไกนั้นจะมีราคาถูกแต่หากใช้งานในช่วงกว้างจะทาให้
ประสิทธิภาพการส่งลมลดลงในระยะหลัง จากที่มีเป้าหมายการประหยัดไฟฟ้า ทาให้มีการนาระบบควบคุม
แบบทใี่ ช้อนิ เวอรเ์ ตอร์ท่ีมีคุณภาพสูงมาใช้ในเครื่องระบายอากาศ ดกั ฝุ่น เครือ่ งสง่ และระบายอากาศในอุโมงค์
ชนิดต่างๆการขับพัดลมและโบลเวอร์ขนาดกลางและขนาดใหญ่ด้วยความเร็วไม่คงที่ด้วยกระแสสลับ ได้
นามาใช้เป็นผลดีในช่วงที่เกิดวิกฤตน้ามันในยุคปี 1970 โดยริเริ่มการใช้ thyristor inverter ในปัจจุบัน
อินเวอร์เตอร์ที่มีราคาต่า มีขนาดเล็ก แต่มีความสามารถสูงนั้น ได้ถูกผลิตขึ้นจากการพัฒนาด้าน power
electronics และการเดนิ เคร่อื งด้วยความเร็วแปรผันท่ีไดน้ าเอาข้อดีของมอเตอร์เหนี่ยวนาแบบกรงกระรอกมา
ใช้ ก็มีแนวโน้มว่าจะเป็นที่แพร่หลายได้อย่างรวดเร็ว โดยเริ่มจากพัดลมและโบลเวอร์ ขนาดกลางและขนาด
ใหญ่ซ่งึ มปี ระสทิ ธิภาพในการอนรุ ักษพ์ ลังงาน สูงจนถึงท่ีมีขนาดเลก็

14

รปู ที่ 2.11 คณุ ลกั ษณะความเร็ว-แรงบดิ ภายใต้เงือ่ นไขที่ปิดวาลว์ ขาเขา้ แล้วเปดิ วาล์วขาออก
และวาล์วบายพาส (ท่มี า : https://ienergyguru.com )

1.4 แนวทางการอนรุ กั ษ์พลงั งานในพดั ลม(GUIDELINE FOR ENERGY CONSERVATION IN FAN)
จดุ ทตี่ อ้ งมกี ารตรวจสอบในการอนรุ ักษ์พลงั งานในระบบพัดลม มีดังต่อไปนี้

-พัดลมจ่ายลมออกไปในปรมิ าณที่มากกวา่ ทจี่ าเป็นต้องใช้หรอื ไม่
-พดั ลมเดนิ เครื่องที่ประสิทธิภาพสงู หรือไม่
-กรณีที่มีการเปล่ียนแปลงปรมิ าณลม พดั ลมยงั คงทส่ี มรรถนะทดี่ ีแมใ้ นชว่ งปริมาณลมน้อยๆ หรือไม่
-วธิ คี วบคุมปรมิ าณลมมปี ระสทิ ธิภาพสูงสอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของโรงงานหรอื ไม่
-ในเรอื่ งความต้านทานของทอ่ ความเร็วลมสงู เกินไปหรือไม่ มีความตา้ นทานที่ไม่จาเปน็ เชน่ มที ่องอมาก
เกินไปหรือไม่
ประเดน็ สาคัญในการอนรุ ักษ์พลงั งานในพัดลม
1.การลดปรมิ าณลม–ความดันให้เหมาะสมกับทภี่ าระตอ้ งการ
2. การควบคุมการเดินเครื่องให้เหมาะสมกบั การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณทีภ่ าระตอ้ งการ
ปัญหาเฉพาะตัวพัดลม ไดแ้ ก่
1.การเลอื กใชพ้ ดั ลมที่มีประสิทธภิ าพสูงและมีคุณลักษณะเหมาะกับการใชง้ าน
2.ไม่มฝี ุ่นละอองสะสมทตี่ วั ถังและใบพัดทีท่ าให้การไหลของกระแสอากาศลดลง
3. ลดการรวั่ ไหลจาก Labyrinth seal ของ shaft seal และ balance disk

(1) การอนรุ ักษ์พลงั งานโครงการใช้พดั ลมให้สอดคล้องกบั ภาระ
(1.1) เมอื่ ปรมิ าณลมทีต่ ้องการลดลงและมีการเปลี่ยนแปลงน้อย

หากวางแผนเผ่อื ไวม้ ากไปและต้องการลดปรมิ าณลมเนื่องจากการลดกาลังการผลติ หากใช้วิธี
ปรับด้วยแดมเปอร์ขาออกจะทาให้การเดินเครอื่ งมกี าลงั ขบั สูญเสียสูง วิธีการแกไ้ ขในกรณนี ี้ คือ ลดขนาดเส้น

15

ผา่ นศนู ยก์ ลางของใบพัดเปล่ียนไปใช้ใบพัดท่มี ีขนากเล็กลง ลดจานวนชน้ั ของโบลเวอรแ์ บบหลายช้นั ปรบั มุม
ใบพดั ของพัดลมแบบ axial flow
(1.2) เม่ือปรมิ าณลมที่ต้องการมกี ารเปล่ียนแปลง
-หรแี่ ดมเปอร์ขาออก(กาลังขับจะเล่ือนไปตามเสน้ กราฟกาลงั ขบั เพลาเท่านน้ั )
-การควบคมุ vaneขาเข้า(ความสนิ้ เปลอื งกาลังขับจะต่ากว่าการควบคมุ แดมเปอร์)
-ควบคมุ จานวนเครือ่ ง (กรณีทเี่ ดินเครื่องพดั ลมขนานกันหลายตวั หากลดจานวนเครอื่ งทเี่ ดนิ ให้สอดคลอ้ งกบั
ปริมาณลมจะทาให้พดั ลมแต่ละเครอื่ งมปี ระสทิ ธิภาพตา่ ลงไม่มาก)
-ควบคมุ variable pitch ของ moving blade ของพัดลม axial flow (สามารถควบคมุ ไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ
สูงในการชว่ งปริมาณลมกว้าง)
- ควบคมุ ความเร็วรอบ

(2) วิธีตรวจวเิ คราะห์เพื่ออนุรักษพ์ ลงั งาน
(2.1) ตรวจสอบเส้นกราฟสมรรถนะ
–กรณีทเ่ี ป็นพัดลมรนุ่ เก่าให้สารวจว่ามพี ดั ลมทมี่ ีสมรรถนะสงู กว่าหรือไม่
(2.2)กรณีที่พดั ลมมีความสามารถสูงเกินไปมกี ารหรีแ่ ดมเปอรห์ รอื วาลว์ ในท่อหรอื ไม่
(2.3)ก่อนและหลังพัดลมมที ่อโคง้ ทที่ าให้มคี วามดนั สูญเสยี เพ่ิมข้ึนหรือไม่
(2.4)ความเร็วลมในทอ่ มีค่าสูงเกินไปทาใหค้ วามต้านทานของทอ่ มีคา่ สูงหรอื ไม่
(2.5)มีอากาศรวั่ ออกมาจากท่อหรือflangeหรอื ไม่
(2.6)ไสก้ รองอากาศอุดตัน มฝี ุ่นละอองเกาะอยูใ่ นท่อลม ในตัวถัง และในใบพัดหรือไม่
(2.7)มคี วามสูญเปลา่ หรอื ไม่ เช่น จ่ายลมในขณะทีไ่ มจ่ าเปน็ เดินเครอ่ื งขณะที่ปิดปากทางออกอยู่ เป็นตน้
(3) การประหยัดพลงั งานโดยการควบคุมความเรว็ ของพัดลม

ในการปรับเปล่ยี นปรมิ าณลมและกาลังอดั ท่ีต้องการน้ัน เดิมที ใชว่ ิธีการปรับแดมเปอร์ แต่ใน
ปจั จุบนั มักใชว้ ธิ ีการควบคุมความเรว็ แทนแดมเปอร์ ในการควบคุมปริมาณลมและความดนั ซึง่ จะทาให้สามารถ
อนรุ กั ษ์พลังงานได้อย่างมาก รปู 2.12 เปน็ รปู ทแี่ สดงถงึ หลกั การข้างต้น ในกรณีที่ใชว้ ธิ ีปรับแดมเปอร์ให้แคบ
ข้นึ จะมผี ลต่อเสน้ กราฟความต้านทานการสง่ ลม จุดการทางานของพัดลม จะเลอื่ นไปท่จี ุดตดั จดุ ไหน ในขณะท่ี
เมือ่ ใชว้ ิธีเปล่ียนแปลงความเร็ว เสน้ กราฟความต้านทานการสง่ ลมจะไมเ่ ปลีย่ นแปลง จุดทางานของพัดลมจะ
เลือ่ นไปอยูท่ ่ีจดุ ตดั ระหว่างคา่ อัตราไหลท่ีต้องการกบั เส้นกราฟความต้านทาน หลักการเหล่าน้ี จะเหมือนกบั
กรณขี องปมั๊ แตส่ าหรับป๊ัมน้ัน เนือ่ งจากเปน็ เฮดจรงิ จึงมีจดุ ความเรว็ ต่าสุด แตใ่ นพัดลมนั้นจะไมม่ ีจุดความเร็ว
ต่าสดุ ทาใหม้ ีประสิทธภิ าพในการอนุรักษ์พลังงานสงู

16

รูปที่ 2.12 เปรียบเทยี บการควบคมุ แดมเปอรก์ ับการควบคุมความเร็วในการ
ปรับเปลี่ยนอตั ราการไหล

(ที่มา : https://ienergyguru.com )

1.2 บอรด์ Arduino
1.2.1 ความหมายของ Arduino

Arduino อา่ นวา่ (อา-ด-ู อ-ิ โน่ หรือ อาดยุ โน่) เป็นบอรด์ ไมโครคอนโทรเลอรต์ ระกูล
AVR ทม่ี ีการพฒั นาแบบ Open Source คือมกี ารเปิดเผยข้อมูลท้ังด้าน Hardware และ Software ตวั บอรด์
Audrina ถกู ออกแบบมาใหใ้ ช้งานไดง้ า่ ย ดงั นั้นจงึ เหมาะสาหรับผู้เรมิ่ ต้นศกึ ษา ท้ังนีผ้ ้ใู ชง้ านยังสามารถ
ดดั แปลง เพิม่ เตมิ พฒั นาต่อยอดท้งั ตัวบอร์ด หรือโปรแกรมตอ่ ได้อีกดว้ ย

ความงา่ ยของบอรด์ Arduino ในการตอ่ อุปกรณเ์ สรมิ ตา่ งๆ คือผใู้ ช้งานสามารถตอ่ วงจร
อเิ ล็กทรอนคิ ส์จากภายนอกแล้วเช่ือมต่อเข้ามาที่ขา I/O ของบอรด์ (ดูตวั อย่างรูปท่ี 2.2.1) หรอื เพื่อความ
สะดวกสามารถเลือกต่อกับบอรด์ เสริม (Arduino Shield) ประเภทตา่ งๆ (ดตู วั อย่างรูปที่ 2.2.2) เช่น Arduino
XBee Shield, Arduino Music Shield, Arduino Relay Shield, Arduino GPRS Shield เปน็ ต้น มาเสียบ
กับบอรด์ บนบอร์ด Arduino แลว้ เขียนโปรแกรมพัฒนาต่อไดเ้ ลย

17

รปู ที่ 2.13 บอรด์ Arduino ตอ่ กับ LED รูปที่ 2.14 บอร์ด Arduino ตอ่ กับ XBee Shield.
( ทม่ี า https://blog.thaieasyelec.com ) ( ทมี่ า https://blog.thaieasyelec.com)

2.2 จดุ เดน่ ทที่ าใหบ้ อรด์ Arduino เปน็ ทน่ี ยิ ม
 ง่ายต่อการพัฒนา มรี ูปแบบคาส่ังพ้นื ฐาน ไม่ซับซอ้ นเหมาะสาหรับผู้เรม่ิ ตน้
 มี Arduino Community กลุ่มคนทร่ี ว่ มกันพัฒนาทแ่ี ขง็ แรง
 Open Hardware ทาให้ผู้ใช้สามารถนาบอรด์ ไปต่อยอดใช้งานไดห้ ลายดา้ น
 ราคาไม่แพง
 Cross Platform สามารถพัฒนาโปรแกรมบน OS ใดก็ได้

2.3 รปู แบบการเขยี นโปรแกรมบน Arduino

รูปที่ 2.15 รปู แบบการเขียนโปรแกรมบน Arduino
( ท่มี า https://blog.thaieasyelec.com )

18

1. เขยี นโปรแกรมบนคอมพิวเตอร์ผา่ นทางโปรแกรม ArduinoIDE ซงึ่ สามารถดาวน์โหลดได้
จาก Arduino.cc/en/main/software Arduino ท่ใี ช้และ

2. หลงั จากท่ีเขยี นโค้ดโปรแกรมเรียบร้อยแลว้ ใหผ้ ้ใู ช้งานเลอื กรุน่ บอร์ด
หมายเลข Com port

รูปท่ี 2.16 เลอื กรนุ่ บอร์ด Arduino ท่ตี อ้ งการ upload
( ทีม่ า https://blog.thaieasyelec.com )

รปู ที่ 2.17 เลือกหมายเลข Comport ของบอรด์
( ท่มี า https://blog.thaieasyelec.com )

3. กดปุ่ม Verify เพอ่ื ตรวจสอบความถูกต้องและ Compile โค้ดโปรแกรม จากน้ันกดปุ่ม Upload โคด้
โปรแกรมไปยังบอรด์ Arduino ผา่ นทางสาย USB เมื่ออบั โหลดเรียบรอ้ ยแลว้ จะแสดงข้อความแถบ
ข้างล่าง “Done uploading” และบอร์ดจะเร่มิ ทางานตามที่เขยี นโปรแกรมไว้ไดท้ นั ที

19

รปู ท่ี 2.18 กดปุม่ Verify เพอื่ ตรวจสอบความ รูปท่ี 2.19 Upload โค้ดโปรแกรม

ถกู ต้องและ Compile โค้ดโปรแกรม ( ท่มี า https://blog.thaieasyelec.com )

( ทีม่ า https://blog.thaieasyelec.com )

Layout & Pin out Arduino Board (Model: Arduino UNO R3)

รปู ท่ี 2.19 แสดงองค์ประกอบของบอรด์ Arduino
( ที่มา https://blog.thaieasyelec.com )

20

1. USB Port: ใชส้ าหรบั ตอ่ กับ Computer เพอ่ื อบั โหลดโปรแกรมเข้า MCU และจ่ายไฟให้กบั บอรด์
2. Reset Button: เปน็ ปุ่ม Reset ใช้กดเมอ่ื ตอ้ งการให้ MCU เร่มิ การทางานใหม่
3. ICSP Port ของ Atmega16U2 เปน็ พอรต์ ท่ีใชโ้ ปรแกรม Visual Com port บน Atmega16U2
4.I/OPort:DigitalI/O ตง้ั แต่ขา D0 ถงึ D13 นอกจากนบ้ี าง Pin จะทาหนา้ ที่อ่นื ๆเพิ่มเตมิ ดว้ ย เชน่ Pin0,1 เป็น
ขา Tx,Rx Serial, Pin3,5,6,9,10 และ 11 เป็นขา PWM
5.ICSP Port: Atmega328 เปน็ พอร์ตทใี่ ชโ้ ปรแกรม Bootloader
6. MCU: Atmega328 เป็น MCU ที่ใช้บนบอรด์ Arduino
7. I/OPort: นอกจากจะเป็น Digital I/O แล้ว ยงั เปลยี่ นเป็น ช่องรับสัญญาณอนาล็อก ต้ังแต่ขา A0-A5
8.Power Port:ไฟเลี้ยงของบอร์ดเมื่อต้องการจ่ายไฟให้กับวงจรภายนอก ประกอบด้วยขาไฟเลี้ยง +3.3 V,
+5V, GND, Vin
9. Power Jack: รับไฟจาก Adapter โดยท่ีแรงดันอยูร่ ะหว่าง 7-12 V
10.MCU ของ Atmega16U2 เป็น MCU ท่ีทาหนา้ ท่ีเปน็ USBtoSerial โดย Atmega328 จะตดิ ต่อ
กบั Computer ผา่ น Atmega16U2
1.3.เซนเซอรว์ ดั ระยะ (Ultrasonic Sensor)

รูปท่ี 2.20 เซนเซอรว์ ัดระยะ (Ultrasonic Sensor)
( ทม่ี า : http://www.payaptechno.ac.th )

อัลตราโซนคิ เซ็นเซอร์ (Ultrasonic Sensor)
ซึ่งก็คืออัลตราโซนิคเซนเซอร์ (UltrasonicSensor) เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ทาหน้าที่วัด

ระยะทางในชว่ ง 3-400 เซนติเมตร และมคี วามถ่ีทส่ี ูงประมาณ 42 กโิ ลเฮริ ตซ์ซ่งึ สงู กวา่ ท่ีหูมนุษย์ไดย้ ิน ความถ่ี
นี้มักนามาใช้เป็นเซ็นเซอร์วัดระยะทางโดย เช่นการหลบสิ่งกัดขวางทาโดยใช้บล็อกคาสั่ง
UltrasonicSensor ในการนาไปใช้งานโดยใช้ร่วมกับคาสั่งในส่วนของ operators เพื่อกาหนดการเลือกใช้
งาน เชน่ หนุ่ ยนต์เจอสง่ิ กดี ขวางแลว้ ทาการหลบ
ทม่ี า : http://www.payaptechno.ac.th

21

1.4. 4.เซน็ เซอรว์ ดั อุณหภมู ิ (TEMPERATURE SENSOR)
เซน็ เซอร์วัดอณุ หภมู ิ คือ เซ็นเซอรเ์ พ่อื การรับรหู้ รือตรวจจบั ระดบั อุณหภูมิ เริม่ แรกการพฒั นา

เซ็นเซอร์ตรวจวดั อุณหภูมินัน้ มาจากความต้องการในอุตสาหกรรมเครื่องปรบั อากาศ ตอ่ มาจึงได้มีการพฒั นา
เซน็ เซอร์ตรวจวดั ทม่ี ีคุณสมบัตหิ ลายอย่าง (Multisensor) ทงั้ นเี้ พ่ือตรวจวดั ความสบาย (Comfort Sensor)
โดยการนาเอาเซ็นเซอร์หลายชนดิ รวมเขา้ ด้วยกัน เช่น เซน็ เซอร์วัดอุณหภมู ิ เซน็ เซอรว์ ดั ความชื้นและเซ็นเซอร์
วัดการไหลเวยี นของอากาศเซ็นเซอร์วดั อุณหภมู เิ ป็นเซ็นเซอรอ์ กี หนึ่งชนดิ ท่สี ามารถนามาประยกุ ตใ์ ชใ้ น
อตุ สาหกรรมการผลติ ต่างๆ ท้งั ยานอวกาศ, ยานยนต์, การเกษตรรวม, อาหารและยารกั ษาโรคตลอดจน
อตุ สาหกรรมด้านการแพทย์ นอกจากนย้ี งั ถูกนามาประยุกตใ์ ชง้ านทีส่ าคัญ ดังนี้ เซ็นเซอรใ์ นเครื่องปรับอากาศ
เซ็นเซอรส์ าหรับตรวจสอบและรักษาระดบั อณุ หภมู ิของสินค้าให้เหมาะสม เพือ่ รักษาคุณภาพของสินคา้ จะต้น
ทางถึงปลายทาง, เซ็นเซอร์ตรวจวัดอุณหภมู ิของยางรถยนตโ์ ดยใชง้ านร่วมกับเซน็ เซอร์วดั ความดันยางรถยนต์
และเซน็ เซอรใ์ นการตรวจวัดอุณหภมู ิในกระบวนการผลิตทางการเกษตร เชน่ การเพาะเห็ด เปน็ ตน้

รูปท่ี 2.21วงจรแสดงเซน็ เซอรว์ ัดอณุ หภูมิ (TEMPERATURE SENSOR)
( ท่มี า: http://tmec.nectec.or.th )

1 .วธิ กี ารตอ่ อุปกรณแ์ ละวธิ กี ารเขยี นชดุ คาส่ัง
การเขยี นโคด Arduino เพ่อื อ่านคา่ ความชน้ื และอุณหภมู จิ ากเซนเซอร์ DHT22
1.เขยี นโค้ดคาสัง่ โปรแกรม
#include "DHT.h"

DHT dht;

22

void setup()
{
Serial.begin(9600);
Serial.println();
Serial.println("Status\tHumidity (%)\tTemperature (C)\t(F)");

dht.setup(2); // data pin 2
}

void loop()
{
delay(dht.getMinimumSamplingPeriod());

float humidity = dht.getHumidity(); // ดึงค่าความช้ืน
float temperature = dht.getTemperature(); // ดึงค่าอุณหภูมิ

Serial.print(dht.getStatusString());
Serial.print("\t");
Serial.print(humidity, 1);
Serial.print("\t\t");
Serial.print(temperature, 1);
Serial.print("\t\t");
Serial.println(dht.toFahrenheit(temperature), 1);
}

3. เปิดดูผลลัพธ์ทีห่ นา้ จอ Serial Monitor กจ็ ะพบวา่ เราสามารถดึงคา่ อุณหภมู ิ ความชนื้
จากเซนเซอร์ DHT22 / DHT21 / DHT11 โดยใช้ Arduino ออกมาใชง้ านได้แล้ว

23

รูปที่ 2.22 แสดงผลลพั ธจ์ ากการเขยี นโคด้ .เซ็นเซอรว์ ัดอุณหภมู ิ (TEMPERATURE SENSOR)
( ทีม่ า;https://www.allnewstep.com )

สรปุ ผลจากการศกึ ษา
1.พัดลม

พัดลม คือ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้าชนิดหนึ่ง ทางานโดยให้มอเตอร์ขับใบพดั ใหห้ นนุ แล้วพัดพาลมเขา้ มา
พดั ลมถือเปน็ เครื่องใช้ไฟฟา้ ที่นิยมอย่างแพรห่ ลายในประเทศไทย เน่ืองจากประเทศไทยมีภูมิอากาศรอ้ น และ
ราคาถกู กว่าเครื่องปรับอากาศ ซึ่งคนนยิ มใช้พัดลมเพ่อื ลดความรอ้ นเป็นหลกั
2.บอร์ดArduino

Arduino อา่ นว่า (อา-ดู-อ-ิ โน่ หรอื อาดุยโน่) เป็นบอรด์ ไมโครคอนโทรเลอรต์ ระกลู AVR ทม่ี ี การ
พฒั นาแบบ Open Source คือมกี ารเปิดเผยข้อมลู ท้งั ด้าน Hardware และ Software ตัว บอร์ด Arduino ถกู
ออก แบบมาให้ใชง้ านได้ง่าย ดงั นน้ั จึงเหมาะสาหรบั ผ้เู ริม่ ต้นศกึ ษา ท้ังนผี้ ู้ใช้งานยังสามารถดดั แปลง เพิม่ เติม
พัฒนาต่อยอดทง้ั ตัวบอรด์ หรือโปรแกรมต่อไดอ้ ีกดว้ ย
3.เซ็นเซอรว์ ดั ระยะทาง

ซ่ึงก็คืออัลตราโซนิคเซน็ เซอร์ (Uitrasonic Sensor) เป็นอปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนิกสท์ าหน้าที่วดั
ระยะทางในช่วง 300-400 เซนตเิ มตร และมีความถส่ี ูงประมาณ 42 กโิ ลเฮริ ตซ์ ซ่ึงสูงกวา่ ทม่ี นษุ ย์ได้ยิน ความถ่ี
นม้ี กั นามาใช้เป็นเซน็ เซอร์วัดระยะทางโดย เช่น การหลบสง่ กีดขวาง

4.เซ็นเซอร์วดั อณุ หภูมิ (TEMPERATURE SENSOR)

คอื เซ็นเซอร์เพ่ือการรบั รหู้ รือตรวจจับระดบั อณุ หภูมิเร่ิมแรกการพฒั นาเซ็นเซอรต์ รวจวดั อุณหภมู ิ
นนั้ มาจากความตอ้ งการในอตุ สาหกรรมเครื่องปรบั อากาศต่อมาจงึ ได้มีการพัฒนาเซ็นเซอรต์ รวจวดั ที่มี

24

คุณสมบัตหิ ลายอย่าง (Multisensor) ทง้ั นีเ้ พ่ือตรวจวัดความสบาย (Comfort Sensor) โดยการนาเอาเซน็ เซอร์
หลายชนิดรวมเข้าดว้ ยกัน เชน่ เซ็นเซอร์วัดอุณหภูมิ เซ็นเซอรว์ ัดความชื้น และเซ็นเซอร์วัดการไหลเวียนของ
อากาศ
5.วธิ กี ารเขียนชดุ คาสง่ั
#include "DHT.h"

DHT dht;

void setup()
{
Serial.begin(9600);
Serial.println();
Serial.println("Status\tHumidity (%)\tTemperature (C)\t(F)");

dht.setup(2); // data pin 2
}

void loop()
{
delay(dht.getMinimumSamplingPeriod());

float humidity = dht.getHumidity(); // ดงึ ค่าความชื้น
float temperature = dht.getTemperature(); // ดึงคา่ อุณหภูมิ

Serial.print(dht.getStatusString());
Serial.print("\t");
Serial.print(humidity, 1);
Serial.print("\t\t");
Serial.print(temperature, 1);
Serial.print("\t\t");
Serial.println(dht.toFahrenheit(temperature), 1);

25

บทที่ 3
อุปกรณแ์ ละวธิ กี ารดาเนนิ การ

การจัดทา โครงงานเปดิ -ปิดพัดลมอตั โนมตั ิ คณะผ้จู ดั ทาโครงงานมวี ิธดี าเนนิ งาน ตามขน้ั ตอน
ดังต่อไปนี้
3.1 ขัน้ ตอนการดาเนนิ การ

คดิ หัวขอ้ เร่ืองทส่ี นใจและสามารถแกป้ ญั หาได้

ศกึ ษาและรวบรวมข้อมลู ต่างๆท่เี กีย่ วข้องกบั โครงงาน

จัดทาโครงรา่ งโครงงานและเสนอครทู ี่ปรึกษา

ออกแบบการทาช้ินงาน

จดั เตรียมและดาเนนิ การทาช้นิ งาน

สรปุ ผลและเขียนรายงานโครงงาน

ภาพท่ี 3.1 ขัน้ ตอนการดาเนนิ การโครงงานเปิด-ปิดพัดลมอัตโนมัติ

26

3.2 วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู
3.2.1 จากเวบ็ ไซตต์ ่างๆ
ท่ีมา :กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรกั ษพ์ ลังงาน กระทรวงพลังงาน. (2004). ตอนที่ 4 บทท่ี 1
ระบบอดั อากาศ ปัม๊ น้า และพัดลม. In ตาราฝกึ อบรมผ้รู ับผิดชอบด้านพลงั งานอาวโุ ส (ผอส.) ดา้ นความร้อน
(pp. 1-1 - 1-72).
ทม่ี า : SUPPORT THAIEASYELE.”บอรด์ Arduino” .[ https://blog.thaieasyelec.com] .16 ก.ค 63
ที่มา : http://www.payaptechno.ac.th
ทม่ี า: http://tmec.nectec.or.th

3.3 วสั ดุ อปุ กรณ์ เครอื่ งมือหรือโปรแกรมทใ่ี ชใ้ นการพฒั นา
3.3.1. พัดลม
3.3.2. Arduino UNO R3
3.3.3. สายUSB 30CM
3.3.4. เซ็นเซอรว์ ดั ระยะทาง(Ultrasonic Sensor)
3.3.5. โปรแกรมArduino

ลาดบั ท่ี รายการ เร่มิ สน้ิ สดุ ก.ค. ส.ค ก.ย. ต.ค
..
1 กาหนดปัญหา และหวั ข้อโครงงาน
2 วางแผนโครงงาน
3 รวบรวมข้อมูล
4 ทดลองประดิษฐ์
5 พัฒนาชิน้ งาน
6 สรุปผลการทางานและนาเสนอ

ตารางท่ี 3.1 ปฏิทนิ การดาเนินงาน

27

บทท่ี 4
ผลการศกึ ษา

ผลการศกึ ษาการสรา้ งบอรด์ Arduinoเปิด-ปิดพัดลมอตั โนมัติ ในการจดั ทาโครงงาน
เปิด-ปิด พัดลมอัตโนมัติ ครงั้ นี้ ผู้จดั ทาได้รวบรวมขอ้ มูล สรุปผลการศึกษาดงั น้ี

ตารางท่ี 1
แสดงผลการศกึ ษาการใชโ้ ปรแกรม Arduinoในการแกป้ ัญหาในการ เปดิ -ปิดพัดลมอัตโนมตั ิ
กาหนดให้ 0 ผลการทดลองพัดลมทางาน(หมุน)

1 ผลการทดลองพัดลมไม่ทางาน (ไม่หมนุ )

ระยะ (cm) คร้ังทท่ี ดลอง ผลการทดลอง

10 1 หมุน ไม่หมุน
12 2 0
35 3 0

1

สรุปจากตารางที่ 1

ผลการศกึ ษาการใช้โปรแกรมArduinoในการแก้ปัญหาในการเปดิ -ปิดพัดลมอัตโนมัติผลปรากฏว่า การ
ทดลองคร้ังท1่ี ใช้ระยะ 10 เซนตเิ มตร ผลการทดลองเปน็ 0 คอื พัดลมหมุน การทดลองคร้งั ที2่ ใช้ระยะ 12
เซนติเมตร ผลการทดลองเป็น0 คอื พดั ลมหมุน และผลการทดลองคร้ังที่ 3 ใช้ระยะ 35 เซนติเมตร ผลการ
ทดลองเป็น 1 คือ พดั ลมไม่หมนุ สรุปได้วา่ เม่ือวัตถุอยู่ใกล้ระบบเซนเซอรว์ ัดระยะบอร์ดArduinoกจ็ ะทางาน
หรอื คาสงั่ จากบอรด์ ไปยงั พดั ลมเพ่ือทาการหมนุ ของพดั ลม และเมอ่ื วัตถอุ ยู่ไกลระบบเซนเซอร์วดั ระยะ ใน
ระยะมากกว่า 30 เซนติเมตร เซนเซอรว์ ัดระยะก็จะไมต่ รวจจับ บอร์ด Arduino ก็จะไมท่ างานและไมส่ ง่ คาส่งั
ไปยังพัดลมเพื่อทาการหมนุ

28

ตารางท่ี 2 แสดงผลความพึงพอใจตอ่ การดาเนินงานโครงงาน โปรแกรม Arduino เปิด-ปดิ พดั ลมอัตโนมตั ิ .

จากจานวนผู้ตอบแบบสอบถาม จานวน 10 คน

1 = ระดบั ความพึงพอใจ อยู่ในระดับ ปรบั ปรงุ

2 = ระดบั ความพึงพอใจ อยูใ่ นระดับ พอใช้

3 = ระดบั ความพึงพอใจ อยู่ในระดบั ปานกลาง

4 = ระดับความพงึ พอใจ อยู่ในระดับ ดี

5 = ระดับความพึงพอใจ อย่ใู นระดบั ดีมาก

ท่ี รายการประเมนิ ระดับความพึงพอใจ
5 4 3 2 1 ค่าเฉลย่ี

1 สามารถนามาปรบั ใชใ้ นชวี ติ ประจาวนั 451 3.6

2 ใช้งานได้งา่ ยและมีประสิทธภิ าพ 1 4 3 1 1 3.9

3 ประหยัดคา่ ใชง้ าน 3 2 5 2.3

4 อานวยความสะดวกแก่ผ้ใู ชง้ าน 3 33 1 3.8

5 โปรมแกรมที่ใชใ้ นการพัฒนามคี วามน่าสนใจ 2 35 3.7

คา่ เฉลีย่ ภาพรวม 3.34

สรปุ จากตารางท่ี 2

ผลความพงึ พอใจต่อการดาเนินงานโครงงาน โปรแกรมArduino เปิด-ปิดพดั ลมอัตโนมัติเมื่อพจิ ารณา
โดยภาพรวมแล้วปรากฏวา่ ระดบั ความพึงพอใจอยู่ในระดับ ดี( 3.34) แต่เม่ือพจิ ารณาเป็นรายข้อแล้ว
ปรากฏว่า ประหยดั คา่ ใช้ง่ายอยู่ในระดบั ความพึงพอใจพอใช้ ( 2.3) และรายการประเมนิ การใช้งานไดง้ า่ ย
และมีประสิทธิภาพ อานวยความสะดวกแก่ผใู้ ชง้ านโปรแกรมทใ่ี ช้ในการพฒั นามีความน่าสนใจ สามารถนามา
ปรับใชใ้ นชีวิตประจาวัน มรี ะดับความพึงพอใจ มคี า่ เท่ากับ 3.9, 3.8,3.7, 3.6 ตามลาดับ

29

บทที่ 5
สรปุ ผลและขอ้ เสนอแนะ

การจัดทาโครงงาน โปรแกรม Arduino เปิด-ปิด พดั ลมอัตโนมตั ิ สามารถสรุปผลการดาเนิน
โครงงานและข้อเสนอแนะ ดงั น้ี

วตั ถปุ ระสงค์ของโครงงาน

1.เพอ่ื สรา้ งระบบเคร่ืองของพัดลมทส่ี ามารถเปดิ -ปิดอัตโนมัตดิ ้วยระบบเซนเซอร์ระยะทาง

2. เพอ่ื ทราบความพึงพอใจของผู้ท่เี ก่ยี วข้องตอ่ การพัฒนาระบบ

วสั ดุ อปุ กรณ์ ในการดาเนินโครงงาน

1. พดั ลม
2. Arduino UNO R3
3. สายUSB 30CM
4. เซน็ เซอร์วดั ระยะทาง(Ultrasonic Sensor)
5. โปรแกรมArduino

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงงาน

โครงงานการจัดทาโครงงานวิทยาการคานวณ การพฒั นา Aduino เร่ือง โครงงานเปดิ ปิดพดั ลม
อตั โนมตั ดิ ้วยระบบเซน็ เซอรน์ ้ี มวี ัตถปุ ระสงค์เพ่ือพฒั นา Aduino และการคน้ ควา้ เร่ืองที่สนใจเก่ียวกบั การ
เดินไปเปดิ -ปดิ พัดลม และยงั ชว่ ยประหยดั เวลาเพอื่ ใหผ้ ู้จัดทาโครงงานสามารถนามาประยุกต์ใช้กับ
ชวี ิตประจาวนั และการเรียนรู้ของตนเองมากยง่ิ ขน้ึ จากผลการศึกษาการพัฒนาโครงงานเปดิ -ปดิ พดั ลม
อตั โนมตั ดิ ้วยระบบเซ็นเซอร์ โดยบอรด์ Aduino มี ผลลพั ธท์ ่ตี อบโจทย์ต่อปญั หาและสาเหตใุ นการทาโครงงาน
น้ีขน้ึ มาซึง่ ถือวา่ ผลการพฒั นาคร้ังนเ้ี ปน็ ไปได้ดว้ ยดี และอาจมีสิง่ ผิดพลาดอยา่ งเลก็ น้อยในการพฒั นาโครงงาน
โดยในการดาเนินการมีการสง่ั ค่าให้ เปดิ ปิดการทางานของพดั ลมเมื่อมีวัตถุอย่ใู กล้เซนเซอรข์ องระบบพดั ลมใน
ระยะน้อยกวา่ หรือเท่ากบั 30 เซนติเมตร ระบบจะทางาน แต่หากวตั ถุอย่ไู กลจากเซนเซอร์เกนิ ค่าท่ีกาหนด
ระบบจะไมท่ างานและบอร์ดก็จะไมส่ ่งคาสงั่ ไปยงั บอรด์ เพ่ือทางาน

30

ผลความพึงพอใจต่อการดาเนินงานโครงงาน โปรแกรมArduino เปิด-ปิดพดั ลมอตั โนมัตเิ มอื่ พจิ ารณา
โดยภาพรวมแล้วปรากฏว่าระดบั ความพึงพอใจอยูใ่ นระดับ ดี( 3.34) แตเ่ มื่อพจิ ารณาเป็นรายข้อแล้ว
ปรากฏว่า ประหยดั ค่าใช้งา่ ยอยใู่ นระดบั ความพงึ พอใจพอใช้ ( 2.3) และรายการประเมินการใช้งานไดง้ ่าย
และมปี ระสิทธิภาพ อานวยความสะดวกแกผ่ ูใ้ ช้งานโปรแกรมท่ีใช้ในการพัฒนามีความน่าสนใจ สามารถนามา
ปรับใชใ้ นชีวิตประจาวัน มรี ะดบั ความพงึ พอใจ มีคา่ เท่ากับ 3.9, 3.8,3.7, 3.6 ตามลาดับ

ปญั หาและอปุ สรรค

1. ระหวา่ งการทดลอง เม่ือตง้ั คา่ โคด้ สั่งใหพ้ ดั ลมทางานนน้ั ผดิ พลาด คอื พดั ลมไมห่ มนุ ตามคาสัง่

2. มคี วามผิดพลาดระหวา่ งการทางาน เพราะไม่มีการวางแผนให้ดีต้งั แต่เริ่มทาให้มีการแกป้ ัญหาอยหู่ ลายครงั้

ข้อเสนอแนะ
1.ในอนาคตควรเพม่ิ ความหลากหลายในโหมดการใช้งานเช่นปรับระดบั ความแรงของพดั ลม
2.ควรเพ่มิ การตรวจจบั วตั ถใุ ห้ได้มากกว่า 1 วัตถุ
3.ควรเขยี นโปรแกรมและวางแผนใหด้ ยี งิ่ ข้นึ หรือพฒั นายิ่งข้ึน

31

บรรณานกุ รม

ระบบการทางานของพัดลม(ออนไลน์).https://sites.google.com/ระบบการทางานของพัดลม
วนั ท่ีสืบค้น (15 ก.ค.2563)

การใชง้ านโปรแกรมArduino(ออนไลน์). https://www.myarduino.net/การใชง้ านโปรแกรมArduino
วันทสี่ บื ค้น (15 ก.ค. 2563)

การใชง้ านเซ็นเซอรว์ ดั ระยะ(ออนไลน์). https://www.myarduino.net/การใช้งานเซ็นเซอรว์ ัดระยะ
วนั ทส่ี ืบคน้ (15 ก.ค. 2563)

32