BUKU PENGUNJUNG HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH 2022

Sel ama t meny ambut
HARI MALAYSIA




PERINGKAT NE GERI S AB AH

TAHUN 2022

Tarikh Hari Tempat
16 SEPTEMBER 2022 JUMAAT PADANG MERDEKA, KOTA KINABALU

SAMBUTAN HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022

LOGO RASMI
SAMBUTAN HARI KEBANGSAAN
DAN HARI MALAYSIA TAHUN 2022






















LOGO BERKONSEPKAN JALUR LIPUTAN INTERNET:
Melambangkan pembangunan infrastruktur, sistem komunikasi serta pendigitalan yang
semakin maju dan berkembang untuk kemudahan rakyat.

TIGA JALUR BIRU, MERAH DAN KUNING:
Merupakan cerminan Keluarga Malaysia yang terdiri daripada pelbagai kaum dan latar budaya
serta hidup harmoni.

TITIK MERAH:
Melambangkan jati diri dan semangat patriotik yang menjadi teras pembentukan negara
berdaulat dan berwawasan.
KEDUDUKAN YANG BERSELANG-SELI:
Melambangkan keterbukaan dalam meraikan perbezaan dan kepelbagaian demi kemajuan
bersama.

SAMBUTAN HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022







TEMA RASMI
SAMBUTAN HARI KEBANGSAAN
DAN HARI MALAYSIA TAHUN 2022




Keluarga Malaysia:
Merujuk kepada masyarakat yang hidup aman damai dan bersatu padu dalam
keterangkuman, kebersamaan dan kesyukuran.

















Teguh: Bersama: Teguh Bersama:
Bermaksud kukuh, Membawa maksud Mendukung maksud kekuatan
kuat dan erat. bersama-sama, berserta dan kesepaduan yang dicapai
atau bergandingan. secara kolektif serta mampan.












01

ATUR CARA
SAMBUTAN HARI MALAYSIA
PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022
Tarikh Hari Tempat
16 SEPTEMBER 2022 JUMAAT PADANG MERDEKA, KOTA KINABALU

6.00 petang Ketibaan Ahli Jawatankuasa Penganjur
7.00 MALAM Ketibaan Dif-dif Jemputan
Ketibaan Yang Berbahagia Setiausaha Persekutuan Sabah
7.10 MALAM
Ketibaan Yang Berhormat Timbalan-Timbalan Speaker Dewan Undangan Negeri
Sabah, dan Yang Berhormat Pembantu-Pembantu Menteri Negeri Sabah serta
isteri/suami

7.20 MALAM Ketibaan
Yang Berhormat Datuk Seri Panglima Sr. Haji Safar bin Untong, J.P
Setiausaha Kerajaan Negeri Sabah
dan Isteri
7.25 MALAM Ketibaan Yang Berhormat Menteri-Menteri Kabinet Negeri Sabah dan isteri/suami
7.30 MALAM Ketibaan Yang Berhormat Timbalan-Timbalan Ketua Menteri
Negeri Sabah dan isteri
7.40 MALAM Ketibaan
Yang Berhormat Datuk Seri Panglima Bung Moktar bin Radin,
Timbalan Ketua Menteri Sabah I dan Menteri Kerja Raya Sabah
merangkap Pengerusi Jawatankuasa Induk Sambutan Hari Malaysia Peringkat Negeri Sabah Tahun 2022
dan Yang Berbahagia Datin Seri Panglima Nor Asidah Alimuddin
Ketibaan
7.50 MALAM
Yang Berhormat Datuk Haji Kadzim Haji M. Yahya, J.P
Speaker Dewan Undangan Negeri Sabah
dan isteri
8.00 MALAM Ketibaan
Yang Amat Berhormat Datuk Seri Panglima Haji Hajiji bin Haji Noor, J.P
Ketua Menteri Sabah
dan Yang Amat Berbahagia Datin Seri Panglima Hajah Juliah Salag
8.10 MALAM Keberangkatan tiba
Tuan Yang Terutama Tun Datuk Seri Panglima (Dr) Haji Juhar
bin Datuk Haji Mahiruddin,
Yang di-Pertua Negeri Sabah
dan Yang Amat Berbahagia Toh Puan Datuk Seri Panglima
(Dr) Hajah Norlidah binti Tan Sri Datuk R. M. Jasni

Upacara Menaikkan Jalur Gemilang dan Bendera Penyampaian Sijil Khas Penghargaan kepada
Negeri Sabah oleh Pasukan Tentera Laut Diraja Atlet-atlet:
Malaysia
1. Empat (4) orang Sukan Pencak Silat memenangi
Pingat Emas Juara Dunia, dan
8.20 MALAM
Lagu Negaraku dan Sabah Tanah Airku dimainkan 2. Satu (1) orang ahli Sukan Muaythai memenangi
oleh Pancaragam Polis Diraja Malaysia Juara Remaja Dunia
(menaikkan bendera)
Tayangan Montaj
Lagu Sabah Maju Jaya diikuti Tari Sambut Tamu
daripada Lembaga Kebudayaan Negeri Sabah Upacara Menerima Jalur Gemilang daripada Konvoi
Kembara Merdeka diketuai oleh
Ucapan Alu-aluan oleh Encik Supian Musa
Timbalan Pengarah Jabatan Penerangan Malaysia, Sabah
Yang Berhormat kepada
Datuk Seri Panglima Bung Moktar bin Radin, Tuan Yang Terutama Tun Datuk Seri Panglima (Dr)
Timbalan Ketua Menteri Sabah I
dan Menteri Kerja Raya Sabah Haji Juhar bin Datuk Haji Mahiruddin,
merangkap Pengerusi Jawatankuasa Induk Sambutan Hari Malaysia Yang di-Pertua Negeri Sabah
Peringkat Negeri Sabah Tahun 2022
Persembahan Khas
Ucapan Penyempurnaan oleh Keluarga Malaysia Teguh Bersama daripada
Yang Amat Berhormat Datuk Seri Panglima Haji Lembaga Kebudayaan Negeri Sabah
Hajiji bin Haji Noor,
Ketua Menteri Sabah
10.00 MALAM
Yang Berhormat
Datuk Seri Panglima Bung Moktar bin Radin, Keberangkatan balik
Timbalan Ketua Menteri Sabah I Tuan Yang Terutama Tun Datuk Seri Panglima (Dr)
dan Menteri Kerja Raya Sabah Haji Juhar bin Datuk Haji Mahiruddin,
merangkap Pengerusi Jawatankuasa Induk Sambutan Hari Malaysia Yang di-Pertua Negeri Sabah
Peringkat Negeri Sabah Tahun 2022 dan Yang Amat Berbahagia Toh Puan Datuk Seri
menjemput Panglima (Dr) Hajah Norlidah binti Tan Sri Datuk
Tuan Yang Terutama Tun Datuk Seri Panglima (Dr) R. M. Jasni
Haji Juhar bin Datuk Haji Mahiruddin,
Yang di-Pertua Negeri Sabah Yang Amat Berhormat Datuk Seri Panglima
dan Yang Amat Berbahagia Toh Puan Datuk Seri Haji Hajiji bin Haji Noor,
Panglima (Dr) Hajah Norlidah binti Tan Sri Datuk Ketua Menteri Sabah
R. M. Jasni dan Yang Amat Berbahagia Datin Seri Panglima
serta Hajah Juliah Salag
Yang Amat Berhormat Datuk Seri Panglima beredar meninggalkan majlis
Haji Hajiji bin Haji Noor,
Ketua Menteri Sabah Tetamu Kehormat dan Dif-dif Jemputan beredar
dan Yang Amat Berbahagia Datin Seri Panglima meninggalkan majlis
Hajah Juliah Salag
ke Upacara Memotong Kek Hari Malaysia 2022

SAMBUTAN HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022


SEJARAH KELAHIRAN MALAYSIA

1961 27 MEI 1961

YTM Tunku Abdul Rahman
(Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu) menyatakan wawasan mengenai
pembentukan Malaysia semasa berucap dalam satu majlis jamuan makan untuk wartawan di
Hotel Adelphi, Singapura.
“
Tanah Melayu yang telah merdeka tidak sewajarnya bersendirian dan terasing.
Jalinan kerjasama dan persefahaman dengan negara-negara serumpun
seperti Singapura dan negeri-negeri wilayah Borneo perlu diwujudkan dalam
sebuah gagasan, demi kestabilan politik dan ekonomi. Pada masa yang sama,
ikatan itu mampu menjadi benteng yang berkesan untuk membanteras
ancaman komunis.

Reaksi positif dari Singapura (permintaan Singapura - walaupun ketika itu telah pun mendapat taraf Kerajaan
“
Sendiri daripada Kerajaan British sejak 31 Ogos 1959) parti-parti politik dan akhbar-akhbar di Tanah Melayu.
Sambutan hangat daripada negeri-negeri jajahan British iaitu Singapura, Sabah, Sarawak dan Brunei ke atas
rancangan penubuhan Malaysia itu pada umumnya didapati amat menggalakkan.
Ada juga pihak yang mengulas beranggapan cadangan dibuat tergesa-gesa tanpa sebarang persediaan dan
perundingan awal dengan pihak yang terlibat (orang Sabah, Sarawak, Brunei dan juga Kerajaan British).
Walaupun Sebenarnya... Tunku telah buat beberapa siri rundingan dengan Kerajaan British,
para pemimpin kaum dari Sabah, Sarawak dan Brunei sebelum itu.
“ Datu Mustapha bin Datu Harun, Pemimpin Borneo Utara (Sabah) adalah PEMIMPIN
penggabungan Persekutuan Tanah Melayu dengan wilayah-wilayah jajahan takluk British
di Borneo.
- Tunku Abdul Rahman
PERTAMA daripada wilayah British di Borneo yang mendokong kuat perancangan “
Datu Mustapha menyatakan kepada beliau semasa Persidangan ESCAPE di Kuala Lumpur pada tahun
1958.
Penentangan Di Parti Negara Sarawak Parti Rakyat Bersatu Sarawak Parti Rakyat Brunei
Peringkat Awal.
CABARAN Encik Stephen Encik A. M. Azahari
(Brunei)
Kalong Ningkan
DAN PERUNDINGAN
Di Sabah - Encik Donald Stephens
Encik Khoo Siak Chiew
Encik G.S. Sundang
TELAH DIBINCANGKAN buat kali pertama dalam Persidangan Persatuan Parlimen Komanwel di Singapura.
WAKIL SABAH DAN SARAWAK TELAH MENCADANGKAN pembentukan
JAWATANKUASA PERUNDINGAN PERPADUAN MALAYSIA
Kronologi Seterusnya

04

SAMBUTAN HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022

JULAI 1961 MSCC MALAYSIA, SOLIDARITY
CONSULTATIVE COMMITTEE
Dianggotai oleh ahli-ahli parlimen dan ahli-ahli dewan undangan negeri sebagai wakil tiap-tiap negeri
Pengerusi (Ahli tidak rasmi Majlis Undangan Sabah) Encik Donald A. Stephen
tugas MSCC - mendapatkan pandangan rakyat mengenai pembentukan Malaysia
- menyebarkan maklumat mengenai gagasan
- mengadakan perbincangan-perbincangan dan menerajui usaha
untuk mempercepatkan cadangan
Telah Bermesyuarat Mesyuarat Pertama - Jesselton (Kota Kinabalu) pada Ogos 1961 Brunei tidak hadir dalam
4X Mesyuarat Kedua - Kuching (Sarawak) pada Disember 1961 mesyuarat di Jesselton, dan
Mesyuarat Ketiga - Kuala Lumpur pada bulan Januari 1962 hadir sebagai pemerhati
dalam tiga mesyuarat
FEB 1962
Mesyuarat Keempat - Singapura pada bulan Februari 1962 berikutnya.
Tunku Abdul
Jawatankuasa Rahman
Perundingan mempengerusikan
Setiakawan Malaysia Mesyuarat
bergambar semasa Jawatankuasa
mesyuarat di Perundingan
Kuching pada Seti akawan
Disember 1961. Malaysia di Kuala
Lumpur pada
1962 FEB-MAC Suruhanjaya cobbold
6 Jan 1962.
Sempena nama pengerusinya Lord Cobbold ditubuhkan
Untuk mendapatkan pandangan penduduk Sabah dan Sarawak terhadap pembentukan
Malaysia dan cadangan-cadangan yang terkandung dalam memorandum
Ahli-ahli Suruhanjaya telah mengadakan
DILAPORKAN LEBIH DARIPADA
50 35 4,000 80% ORANG SABAH DAN
Pertemuan Buah Pusat Orang Penduduk SARAWAK MENERIMA DAN
MENYOKONG PEMBENTUKAN
MALAYSIA.
Lord Cobbold, Pengerusi Suruhanjaya Penyiasat Borneo Utara dan Sarawak atau dikenali sebagai Suruhanjaya Cobbold di Lapangan
Terbang Subang, Kuala Lumpur semasa dalam perjalanan ke Borneo pada 18 Februari 1962. Dari kiri: Sir Geoffrey Tory (Pesuruhjaya
Tinggi British Persekutuan Tanah Melayu), Encik Ismail Yusof (Penolong Menteri Dalam Negeri), Lady Cobbold, Lord Cobbold, Sir Anthony
Abell, Sir David Watherston dan Encik Zaiton Ismail (Timbalan Setiausaha Kementerian Luar Negeri)
1 OGOS 1962
Kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu bersetuju membentuk sebuah Jawatankuasa Antara Kerajaan
yang melibatkan Majlis-Majlis Mesyuarat Dewan Undangan Negeri Sabah dan Sarawak.
Suruhanjaya tersebut telah mengemukakan laporan dan cadangan.
BERKAITAN DENGAN PERLEMBAGAAN, AGAMA RASMI, BAHASA RASMI, HAK ISTIMEWA PENDUDUK SABAH
DAN SARAWAK DAN TARIKH PENUBUHAN MALAYSIA PADA 31 OGOS 1963
sempena tarikh kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu.
MEMORANDUM dikemukakan oleh Borneo Utara kepada
20 PERKARA Jawatankuasa Antara Kerajaan.
05
Kronologi Seterusnya

Tanah-tanah jajahan British Huru-hara di Tanah Melayu antara
di Asia Tenggara diserang tahun 1948 hingga 1960 Parti
oleh tentera-tentera Jepun Komunis Malaya cuba merampas
semasa Perang Dunia Kedua kuasa secara kekerasan,
FAKTOR pada tahun 1941 hingga melumpuhkan ekonomi Tanah
BRITISH 1945. Melayu dan telah membunuh ramai
orang awam.
RESTUI
Persetujuan British untuk
PENUBUHAN memberikan kemerdekaan Kerajaan British menyedari sukar
menghapuskan PKM sekiranya tidak
MALAYSIA kepada Persekutuan Tanah mendapat sokongan masyarakat Cina.
Melayu dilihat (bertujuan)
bagi mematahkan dakyah British menggalakkan penubuhan
komunis yang bertopengkan parti politik rasmi - Malaysian Chinese
sentimen anti kepada Association bagi alternatif lain
1 SEP 1962 penjajahan barat di rantau ini. masyarakat Cina.
Di Singapura, pungutan suara telah diadakan.
Hasil pungutan suara tersebut membuktikan sebilangan besar penduduk Singapura bersetuju dengan
percantuman kedua-dua negara berjiran tersebut.
KONFLIK




MELANDA

1963 Presiden Soekarno (Indonesia) beranggapan
ianya neokolonialisme
20 JANUARI penjajahan bentuk baru.
TERHADAP PENUBUHAN MALAYSIA
DAN
tuntutan Filipina ke atas Sabah
kerana mendakwa Sabah adalah sebahagian daripada Kesultanan Sulu
Malaysia, Filipina dan Indonesia telah bersetuju
menubuhkan MAPHILINDO
- PBB telah diminta bagi memainkan peranan untuk mendapatkan semula
pandangan penduduk Sabah dan Sarawak mengenai pembentukan Malaysia.
- PBB telah mewakilkan tugasan itu kepada Encik Lawrence Michaelmore dan
rombongan bersama dengan pemerhatian dari Ketiga-tiga anggota
MAPHILINDO.
Semasa lawatan oleh suruhanjaya tersebut, mereka telah membawa dan mempamerkan sepanduk-sepanduk "We Want
Malaysia", "Tunku Yes , Sukarno No", "Malaysia Is Our Choice", "Kami Mahu Malaysia , Malaysia Adalah Pilihan Kami" dan
sebagainya .
Di Sabah, pandangan daripada para pemimpin tempatan termasuk Bumiputera dan Bukan Bumiputera dan berangkat
meninggalkan Sabah pada 05 September 1963.


06
Kronologi Seterusnya

SAMBUTAN HARI MALAYSIA PERINGKAT NEGERI SABAH TAHUN 2022

9 JULAI 1963 Perjanjian Malaysia
Ditandatangani di Malborough House, London.
Perjanjian (Penubuhan) Malaysia tersebut adalah dibuat antara "The United Kingdom of Great Britain and Northern
Ireland", Persekutuan Tanah Melayu (Malaya), Borneo Utara, Sarawak dan Singapura. Perjanjian yang mengandungi
lima salinan itu telah ditandatangani oleh para pemimpin dan wakil-wakil daripada kelima-lima pihak yang terlibat
(dalam Perjanjian Malaysia) iaitu terdiri daripada :
United Kingdom: Persekutuan Tanah Melayu (Malaya) Borneo Utara (North Borneo / Sabah)

HAROLD MACMILLAN TUNKU ABDUL RAHMAN DATU MUSTAPHA BIN DATU HARUN
DUNCAN SANDYS ABDUL RAZAK DONALD A. STEPHENS
LANSDOWNE TAN SIEW SIN G.S. SUNDANG
V. T. SAMBANTHAN KHOO SIAK CHIEW
ONG YOHE LIN W. K. H. JONES
S. A. LIM W. S. HOLLEY
Brunei dikatakan telah
menarik diri daripada
Bagi pihak Singapura (Singapore) Sarawak menyertai Persekutuan
Malaysia di saat-saat
LEE KUAN YEW TEMENGGONG JUGAH ANAK BARIENG akhir
GOH KENG SWEE ABANG HAJI MUSTAPHA
ABANG HAJI OPENG
LING BENG SIEW
P.E. H. PIKE
Disiarkan melalui akhbar Sabah Times
dan Daily Express pada 14 September,
14 SEP 1963 Setiausaha Agung Bangsa-Bangsa Bersatu
memaklumkan bahawa North Borneo
"Yes To Malaysia atau Borneo Utara (Sabah)”
"Ya Kepada Malaysia" dan kesemua
isu berkaitan Malaysia telah diselesaikan .

Rancangan awal penubuhan Malaysia pada
31 Ogos 1963 terpaksa ditunda kepada 16 September 1963
16 September 1963

Upacara pengisytiharan rasmi penubuhan Negara Malaysia
telah dibuat oleh Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Rahman
Putra di Stadium Merdeka, Kuala Lumpur pada pagi Isnin,
16 September 1963. Peristiwa bersemarak serta penuh
bersejarah itu telah diisytiharkan di hadapan Seri Paduka
Baginda Yang di-Pertuan Agong Tunku Syed Putra Ibni
Almarhum Syed Hassan Jamalullail dengan disaksikan oleh
kira-kira 30,000 orang . Bersempena dengan
pengisytiharan penubuhan Persekutuan Malaysia bendera
Malaysia (yang kini dikenali sebagai Jalur Gemilang) telah
dikibarkan buat pertama kalinya tepat pada pukul 8.20 pagi.
Selepas bacaan doa selamat, upacara pengisytiharan pada
hari tersebut telah diakhiri dengan acara melepaskan 101
ekor burung merpati sebagai tanda Kelahiran Malaysia dan
07
pembebasan negara daripada cengkaman penjajah asing.

16 September 1963
Di Negeri Sabah, upacara sambutan pengisytiharan Hari Malaysia :
Bertempat di Padang Bendera Malaysia dan Bendera Sabah dikibarkan pertama kalinya di hadapan
Bandar Jesselton Yang di-Pertua Negara Sabah yang pertama, Datu (Tun) Mustapha bin Datu Harun.
(kini Padang Merdeka) Kehadiran 10,000 Rakyat Sabah
Salinan dokumen Pengisytiharan Penubuhan Malaysia yang mana telah dibacakan di Kuala Lumpur kemudiannya
telah dibacakan kepada para hadirin dalam empat bahasa
Encik (Tan Sri)
Tuan Donald Harris Mohd Encik Encik
Stephens B.I B.M Richard KADAZANDUSUN Khoo CINA
Ketua Menteri Salleh
Sabah Pertama Ahli Jemaah E. Yap Siak Chiew
Menteri Sabah
Istiadat mengangkat sumpah jawatan oleh Datu (Tun) Mustapha bin Datu Harun selaku Yang di Pertua Negara Sabah
yang pertama dan Tuan Donald Stephens selaku Ketua Menteri .












16 September 2010
Perayaan Sambutan Hari Malaysia dan Cuti Umum pada 16 September
PERTAMA KALI DILAKSANAKAN (sejak 1963) bertempat di Kota Kinabalu, Sabah
“
Dengan demikian rakyat Malaysia akan merayakan dua hari
kebangsaan secara berkembar. Hari Merdeka pada 31 Ogos mengingatkan kita akan perjuangan
mencapai kemerdekaan dari penjajahan, yang akan dirayakan dengan pelbagai acara rasmi
seperti perarakan dan sebagainya untuk mengingati detik sejarah itu.
Hari Malaysia pula akan dirayakan dengan acara-acara bersifat mengeratkan perpaduan,
persefahaman antara kaum, kejayaan dan pencapaian masyarakat menerusi bidang sukan,
sosio-budaya, kesenian dan lain-lain.

Dato' Sri Najib Tun Abdul Razak (Perdana Menteri Malaysia Ke-6) 19 Oktober 2009
“
Selamat Hari Malaysia !

08