T3 BAB 3

KSSM SEJARAH
TINGKATAN 3

SEJARAH
TINGKATAN 3

(ms 56-77)

BAB 3:
PENTADBIRAN NEGERI-

NEGERI MELAYU
BERSEKUTU (NNMB)

BAB 3: PENTADBIRAN NNMB

Kekayaan Hasil Bumi di Pembentukan NNMB
Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang  Ciri-ciri NNMB
 Faktor Pembentukan
 Kekayaan Bijih Timah
 Kekayaan Hasil Emas NNMB

01 03

02 04

Pentadbiran NNMB

Peluasan Kuasa British  Majlis Mesyuarat
di Perak, Selangor, Negeri Negeri
Sembilan dan Pahang
 Majlis Mesyuarat
 Strategi British Meluaskan Persekutuan
Kuasa di Negeri-negeri Melayu

 Sistem Residen

3

3.1
KEKAYAAN HASIL
BUMI DI PERAK,
SELANGOR, NEGERI
SEMBILAN DAN
PAHANG

Pada akhir pembelajaran, murid
akan dapat:
 menjelaskan kekayaan hasil bumi

di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang

4

3.1 KEKAYAAN HASIL BUMI PERAK, SELANGOR, N. SEMBILAN DAN PAHANG

PENGENALAN

Kekayaan hasil bumi ini Bijih timah merupakan
ditadbir urus dengan barangan dagangan
baik sehingga
menjadikan negeri yang penting di negeri-
tersebut makmur negeri Melayu sejak
Zaman Kesultanan
Melayu Melaka

01 02 03 04 05

Perak, Selangor, Kekayaan dan Para pedagang dari
Negeri Sembilan dan kemakmuran ini telah seluruh Alam Melayu
Pahang kaya dengan menarik minat kuasa datang ke pelabuhan
Acheh, Belanda dan British
hasil bumi seperti untuk menguasai negeri- Melaka untuk
bijih timah dan emas mendapatkan bijih timah
negeri tersebut
5

3.1.1 KEKAYAAN BIJIH TIMAH
A) PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH ABAD KE-15

1 Seawal abad ke-15, perlombongan
bijih timah diusahakan orang Melayu
di lembah-lembah sungai

2Peringkat Orang Melayu melombong bijih Kaedah tradisional melombong
timah bagi kegunaan tempatan bijih timah iaitu melampan
Awal dan diperdagangkan
Kegiatan
Melombong  Pembesar Melayu memperoleh kawasan “Che Long Jaafar telah membuka sebuah
pegangan melalui surat tauliah daripada sultan daripada jajahan negeri Perak yang dinamakan
3Bijih Timah Larut dan segala sungai-sungai telah dijadikan
 Punca pendapatan utama mereka ialah lombong bijih timah. Segala pekerjaan itu telah
perdagangan bijih timah dibuatnya dengan usaha dan belanjanya sendiri.

 Sultan menerima bahagiannya daripada hasil Oleh itu, dengan sukacita beta menyerahkan
perdagangan bijih timah jajahan Larut kepadanya dan anak cucunya
bolehlah menerima jajahan itu seperti hak

miliknya.”

4 Perdagangan bijih timah dijalankan di bawah pengawasan Antara kandungan surat kuasa bertarikh
pembesar Melayu sebagai pemilik lombong yang 28 Februari 1850 pengurniaan daerah Larut
membekalkan semua keperluan perbelanjaan
6

3.1.1 KEKAYAAN BIJIH TIMAH
B) PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH ABAD KE-16 HINGGA KE-17

Perlombongan tertumpu di Perak merupakan pelabuhan Perak menggunakan bijih timah
sepanjang Sungai Perak dan utama yang menghasilkan bijih sebagai bahan bernilai untuk
anak sungai di daerah sekitar
timah dan sering dikunjungi mendapatkan perlindungan Portugis
Kuala Kangsar dan Kelian pedagang, terutamanya Portugis di Melaka bagi membebaskan Perak
Intan
04 daripada naungan Acheh
02
06

01 03 05 Peta menunjukkan kawasan
di sepanjang Sungai Perak
Perak terkenal dengan hasil Pada tahun 1616, bijih Kekayaan dan kemakmuran
bijih timah sejak zaman timah mula dilombong Perak menyebabkan Acheh 7
Kesultanan Perak di Manjung dan Beruas meletakkan Perak sebagai negeri
naungannya pada abad ke-16

hingga abad ke-17

Lokasi Perlombongan

3.1.1 KEKAYAAN BIJIH TIMAH

C) PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH ABAD KE-18

Pada pertengahan abad ke-18, bijih Menjelang akhir abad ke-18, Pada tahun 1790, Sultan Ibrahim
timah dikeluarkan oleh pelombong kecil pengeluaran bijih timah Perak dan Belanda menandatangani
Melayu di kawasan Larut seperti Kerian, perjanjian penjualan hasil timah
merosot akibat aktiviti antara Selangor dengan Belanda
Kurau, Larut, Terong dan Beruas penyeludupan bijih timah kepada
pedagang British di Pulau Pinang

melalui Sungai Kurau

Perak 02

01 03

02 01 Selangor

Sultan Perak, Paduka Seri Sultan Tahukah anda.. surat Francis Light kepada Kekayaan bijih timah di Kuala
Muzaffar Shah memeterai Gabenor Jeneral British di India Sungai Selangor menarik ramai
pedagang luar ke Kuala Selangor
perjanjian menjual bijih timah memerihalkan bahawa Perak hasilkan 5000
dengan Belanda di Melaka pikul bijih timah setiap tahun dan 8

mempunyai kontrak perdagangan dengan
Belanda di Melaka

3.1.1 KEKAYAAN BIJIH TIMAH
D) PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH ABAD KE-19 DI PERAK

Perlombongan Pembesar Ngah Ibrahim Sultan Ismail Aktiviti Pada akhir abad
bijih timah Melayu Long menjadikan majukan perlombongan ke-19, Lembah
sebagai menyebabkan Kinta muncul
di Perak mencapai Jaafar dan pelabuhan perlombongan muncul bandar
tahap penting anaknya Ngah untuk baharu di Gopeng, Ipoh, sebagai pengeluar
pada tahun Ibrahim telah mengangkut Batu Gajah dan utama bijih timah
1840-an, hasil Lembah Kinta
memajukan bijih timah dari dan muncul Kampar dunia
penemuan bijih perlombongan Perak ke Pulau
timah di Larut bandar Papan LEMBAH LEMBAH
bijih timah Pinang dan Pangkalan KINTA KINTA
dengan bawa
Peguh
masuk
pelombong Cina LEMBAH
KINTA
LARUT Kesan

LARUT Pada tahun Perkembangan
Perlombongan
1870-an
LARUT Pelabuhan
Kawasan Klian Pauh Kuala Sepetang
dan Klian Baru
Antara versi penemuan bijih timah
di Larut, Perak pada abad ke-19
berkaitan dengan peristiwa gajah
milik Long Jaafar bernama Si Larut
terlepas ke dalam hutan yang
ditemui dengan kaki berlumpur
bercampur bijih timah
Mengapa berlaku pertukaran nama? 9

3.1.1 KEKAYAAN BIJIH TIMAH

D) PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH ABAD KE-19 DI SELANGOR

JUGRA LUKUT

 Sultan Abdul Samad (1857-1898) menjadikan  Lukut merupakan wilayah Kesultanan
 Jugra di daerah Langat sebagai pusat Selangor. Perlombongan bijih timah di
Lukut mula diusahakan oleh Raja Busu
pentadbiran Kesultanan Selangor dengan membawa masuk pelombong Cina
 Jugra memainkan peranan penting sebelum
 Pada tahun 1830-an, selepas
pusat pentadbiran kerajaan berpindah ke Klang kemangkatan Raja Busu, Raja Jumaat
 Jugra menjadi pusat pengutipan cukai bijih timah berjaya menjadikan Lukut sebagai pusat
perdagangan bijih timah yang terkenal
yang dibawa keluar melalui Sungai Langat untuk
dibawa ke pelabuhan Melaka  Pada tahun 1880, Lukut diserahkan
kepada daerah Sungai Ujong, Negeri
KUALA LUMPUR Nama Kuala Lumpur daripada nama Sungai Lumpur. Sembilan melalui rundingan antara Sultan
Namun begitu, nama sungai tersebut ditukarkan Selangor bersama-sama pemerintah
 Menjelang tahun 1860, Kuala Lumpur kepada Sungai Gombak pada tahun 1875. Sungai Ujong
menjadi pusat pengeluaran bijih timah yang ~Profesor Emeritus Tan Sri Dr. Khoo Kay Kim~
penting di Selangor  Kajang, Semenyih dan Beranang yang
sebelumnya di dalam kawasan Sungai
 Bijih timah berjaya dilombong di Ampang. Ujong menjadi sebahagian daripada
 Kuala sungai yang menjadi pertemuan di wilayah Kesultanan Selangor

antara Sungai Klang dan Sungai Lumpur 10
dijadikan pangkalan untuk mengangkut bijih
timah
 Kejayaan tersebut mendorong ramai orang
Melayu dan Cina mendirikan petempatan di
situ yang membentuk bandar Kuala Lumpur

3.1.2 KEKAYAAN HASIL EMAS

• Sumber India menyatakan Semenanjung Tanah 01
Melayu (STM) dikenali sebagai Suvarnabhumi yang

bermaksud Bumi Emas
• Catatan Yunani, Claudius Ptolemy menulis pada abad

kedua Masihi menamakan STM sebagai Golden
Khersonese bermaksud Semenanjung Emas

Antara kegunaan emas dalam masyarakat 06 02 Perlombongan emas di negeri-negeri Melayu
Melayu termasuklah dijadikan barangan bertumpu di kawasan jalur emas yang
sebahagian besarnya terdiri daripada negeri
perhiasan. Pending emas bertatah batu permata Pahang
biasanya dipakai oleh kerabat diraja semasa
upacara istiadat kebesaran diraja 05 03 Jalur emas Pahang meliputi
Sultan Pahang juga menggunakan 04 kawasan perlombongan di
emas sebagai hadiah kepada Raub dengan berkeluasan
negeri-negeri lain 14,000 batu persegi
 Mengikut rekod negara China, emas telah
menjadi eksport utama Pahang sejak abad ke-
13
 Menurut catatan Portugis pula, pada abad ke-
16 emas yang dihasilkan di negeri Pahang
diperdagangkan di Melaka

11

3.1.2 KEKAYAAN HASIL EMAS

Perlombongan emas telah dilakukan di Hulu
Pahang, iaitu di sekitar Sungai Tembeling,

Sungai Jelai dan Sungai Semantan

01 LOKASI

Kekayaan emas menarik kehadiran orang 04 Abad Ke-18 02 LOKASI Kawasan-kawasan penting
Cina dari Kelantan, Perak dan Negeri perlombongan emas ialah Raub,
Tui, Tersang, Selinsing, Penjom,
Sembilan menggunakan kaedah melampan Kechau dan Hulu Dong

05 Abad Ke 19 03 Abad Ke-16 & 17

• Sultan Ahmad memberikan konsesi kepada orang Eropah Dijalankan oleh orang Melayu, orang Asli
untuk memajukan kegiatan perlombongan di Pahang dan orang Minangkabau menggunakan
• Pelombong Eropah menggunakan kaedah lombong kaedah mendulang dan melampan
dedah dan lombong bawah tanah

KESIMPULANNYA

 Kita sewajarnya bersyukur dan menghargai
negara kita kerana dikurniakan dengan
pelbagai kekayaan hasil bumi

 Kita seharusnya memanfaatkan kekayaan hasil
bumi tersebut untuk kesejahteraan hidup
masyarakat dan kemakmuran negara

12

APLIKASI KBAT DAN

ELEMEN K (K7.3.5)

CAKNA MINDA

Sikap bersedia menerima
perubahan penting dalam
kehidupan. Bincangkan.

13

APLIKASI KBAT
CAKNA MINDA

Tinggalan tapak
perlombongan berpotensi
untuk dijadikan lokasi
ekopelancongan bagi
menambah pendapatan
negara. Bahaskan.

14

3.2
PELUASAN KUASA
BRITISH DI PERAK,
SELANGOR, NEGERI
SEMBILAN DAN
PAHANG

Pada akhir pembelajaran, murid
akan dapat:
 mengklasifikasikan peluasan

kuasa British di Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Pahang

15

STRATEGI BRITISH MELUASKAN KUASA DI NNM
PENGENALAN

01 PERUBAHAN DI EROPAH PELBAGAI STRATEGI 03

akibat perkembangan digunakan oleh British
perindustrian menyebabkan untuk meluaskan kuasa di
Perak, Selangor, Negeri
British memerlukan bahan Sembilan dan Pahang
mentah yang mencukupi
DEMI MENCAPAI 04
untuk menjamin pengeluaran MATLAMAT
hasil industri di Eropah
British melaksanakan taktik
02 KEMAKMURAN NNM manipulasi, desakan dan ugutan
serta mengadakan perjanjian
yang kaya dengan bijih dengan pemerintah tempatan
timah mendorong untuk meletakkan negeri Melayu
British berusaha tersebut di bawah pengaruh
British
meluaskan kuasa ke
Perak, Selangor, Negeri

Sembilan dan Pahang

16

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

NEGERI British memperoleh peluang untuk menguasai Perak apabila berlaku Perang Larut dan perebutan takhta Kesultanan Perak
dalam kalangan kerabat diraja Perak. Gabenor Negeri-negeri Selat (NNS), Andrew Clarke mengambil peluang daripada
PERAK kedua-dua peristiwa tersebut untuk campur tangan dan bertindak sebagai orang tengah menamatkan kekacauan di
Perak. Alasan British adalah untuk menyelamatkan rakyat Perak daripada keadaan kucar-kacir

A) PERANG LARUT 1861-1874 Tahukah anda.. selepas Perang
Larut tamat, nama Klian Pauh

ditukarkan kepada nama
Taiping yang bermaksud
“kedamaian yang abadi”

01 02 03 04

Pemerintah Larut, Tengku Pergaduhan pelombong Cina Pergaduhan yang Golongan pelabur Eropah
Menteri Ngah Ibrahim antara kumpulan Ghee Hin berpanjangan di Larut dan pedagang NNS
membawa masuk ramai
pelombong Cina dengan Hai San untuk menjejaskan meminta British campur
memajukan mempertahankan hak dan perdagangan bijih timah tangan untuk melindungi
kepentingan masing-masing pelaburan mereka dalam
perlombongan bijih timah menyebabkan tercetusnya di NNS perlombongan bijih timah
di Larut
Perang Larut 17

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

B) PEREBUTAN TAKHTA KESULTANAN PERAK

TIGA JAWATAN MANIPULASI POLITIK
Bakal raja perlu melalui tiga Kekacauan di Perak membuka
jawatan, iaitu Raja Di Hilir, Raja
Bendahara dan Raja Muda, ruang kepada British untuk
sebelum berhak ditabalkan melakukan manipulasi politik

sebagai Sultan

SISTEM PENGGILIRAN KRISIS PEWARISAN TAKHTA SOKONG DAN BANTU RAJA ABDULLAH
Perak mengamalkan sistem Pada akhir abad ke-19, berlaku Andrew Clarke, iaitu Gabenor NNS sokong
penggiliran dalam pewarisan krisis dalam kalangan kerabat Raja Abdullah. British sedia membantu
takhta Kesultanan Perak yang diraja Perak berkaitan sistem mengesahkan Raja Abdullah sebagai Sultan
diasaskan pada awal tahun Perak dan menamatkan sengketa
pewarisan takhta dalam pelombong Cina di Larut demi mewujudkan
1820-an Kesultanan Perak keamanan di Perak

18

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI PERTABALAN SULTAN ISMAIL
B) PEREBUTAN TAKHTA KESULTANAN PERAK
 Selepas kemangkatan Sultan Ali,
TUNTUTAN RAJA ABDULLAH Raja Ismail, iaitu Raja Bendahara
dilantik sebagai Sultan
 Raja Abdullah, iaitu Raja Muda
tidak ditabalkan sebagai sultan  Mendapat sokongan pembesar
kerana tidak hadir ke upacara Hulu Perak termasuk Ngah
pemakaman Sultan Ali walaupun Ibrahim, Menteri Larut
dijemput
BANTAHAN RAJA YUSUF
 Menuntut kembali haknya sebagai
sultan akibat masalah kewangan  Raja Yusuf, iaitu Raja Di Hilir
dan desakan golongan pelabur menuntut haknya sebagai sultan
Eropah dan Cina setelah sekian lama diketepikan

 Mendapat sokongan pembesar di
Hilir Perak seperti Dato’ Maharaja
Lela

Peta Perak menunjukkan kawasan kekuasaan kerabat diraja dan 19
pembesar yang terlibat dalam perebutan takhta Kesultanan Perak

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

NEGERI SELANGOR

01 Sewaktu pemerintahan Sultan
Abdul Samad (1857-1898),
tercetus pertelingkahan dalam
kalangan kerabat diraja Selangor British memihak kepada raja dan
yang menyebabkan berlakunya 04 pembesar Melayu yang boleh membawa

Perang Klang keuntungan dari segi ekonomi terutama
perdagangan bijih timah

02 British turut campur tangan 05 Oleh sebab itu, British memberikan
dalam pertelingkahan tersebut bantuan ketenteraan kepada Tunku
untuk meluaskan pengaruh di
Selangor Kudin untuk menamatkan Perang Klang

03 Kekacauan di Selangor 06 Melalui bantuan tersebut, British
memberikan peluang kepada mengharapkan Sultan Selangor sedia
menerima perlindungan British bagi
British melaksanakan manipulasi mewujudkan kestabilan di Selangor
politik

20

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI
PIHAK YANG TERLIBAT DALAM PERANG KLANG (1866-1874)

RAJA MAHADI BIN RAJA SULAIMAN RAJA ABDULLAH BIN RAJA JAAFAR

 Putera Raja Sulaiman yang mentadbir  Memperoleh hak mentadbir daerah Klang
Klang sebelum diserahkan kepada Raja daripada Sultan Abdul Samad
Abdullah
 Berjaya memajukan daerah Klang sebagai
 Kemajuan perlombongan bijih timah di pusat pengeluaran bijih timah dengan
daerah Klang dorong Raja Mahadi pembukaan lombong di sekitar Ampang dan
menuntut hak ke atas daerah tersebut yang Kuala Lumpur
pernah diletakkan di bawah kekuasaan
ayahandanya  Mendapat sokongan kumpulan Hai San

 Mendapat sokongan kumpulan Ghee Hin

02 01

Bersiap sedia untuk menyerang Gedung Raja Abdullah Kota Raja Mahadi Tunku Dhiauddin

KPS (Meneroka Bukti dan Membuat Interpretasi) : Lengkapkan cerita di sebalik gambar di atas 21

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

NEGERI British berpeluang melakukan manipulasi politik di Negeri Tahukah anda..
SEMBILAN Sembilan apabila berlaku perbalahan pembesar Melayu di Sungai Ujong kini
daerah Sungai Ujong yang kaya dengan bijih timah dikenali sebagai

Seremban

Sungai Linggi merupakan laluan Dato’ Kelana, Dato’ Syahbandar dan Melalui bantuan ketenteraan kepada
penting yang menghubungkan Dato’ Muda Linggi saling bersaing Dato’ Kelana untuk mengalahkan
daerah Sungai Ujong dengan untuk kawal pungutan cukai di Dato’ Syahbandar, British
kawasan sekitarnya Sungai Linggi memperoleh hak memungut cukai di
Sungai Linggi

KEPENTINGAN 01 02 03 04
SUNGAI LINGGI

01 02

Penguasaan ke atas Sungai Linggi PERSAINGAN PEMBESAR
membolehkan pembesar dapat hak PUNGUT CUKAI DI
memungut cukai terhadap pedagang SUNGAI LINGGI
yang membawa keluar bijih timah
melalui sungai tersebut untuk dibawa Persengketaan Dato’ Kelana Manipulasi British dalam konflik ini
ke pelabuhan Melaka dan Dato’ Syahbandar berjaya letakkan daerah Sungai
dimanipulasi oleh British Ujong yang kaya dengan bijih
timah di bawah kekuasaan British

22

3.2.2 DESAKAN DAN PAKSAAN

DESAKAN BRITISH DI SELANGOR

British terus mencari alasan ROMPAKAN KAPAL British mendapat alasan Kerana peristiwa
untuk meletakkan Selangor DAGANG BRITISH untuk mendesak Sultan tersebut menggugat
di bawah pengaruhnya bagi Selangor menerima aktiviti perdagangan
menguasai kekayaan bijih Pada tahun 1873, kapal dagang perlindungan British British di perairan
timah di Selangor British dalam pelayaran dari Selangor
Pulau Pinang ke Melaka 07
dirompak berdekatan perairan 08
Kuala Langat
06
05

British memberikan 03 04
bantuan ketenteraan
untuk menamatkan
kekacauan di Selangor

01 02 British mendapat alasan untuk SERANGAN RUMAH API
mendesak Sultan Selangor
Namun British tidak berjaya menerima perlindungan British Pada tahun 1874, berlaku
memujuk Sultan Abdul Samad apabila berlaku peristiwa yang serangan terhadap rumah api
menerima perlindungan British menggugat aktiviti perdagangan di Tanjung Rachado
British di perairan Selangor

23

3.2.2 DESAKAN DAN PAKSAAN

PAHANG

British tidak mempunyai ruang melakukan 05 Wakil British: mempunyai kuasa seperti seorang
pegawai konsul iaitu mengurus dan melindungi
01manipulasi dan memaksa Sultan Pahang rakyat British di negeri lain
menerima perlindungan British

Pahang tidak berlaku kekacauan 02 06 British memperoleh peluang untuk
dalam kalangan kumpulan desak dan paksa Sultan Pahang
menerima perlindungan British
pelombong Cina yang boleh jadi apabila berlaku kematian seorang
alasan oleh British untuk campur lelaki berbangsa Cina bernama Goh
Hui yang ditikam di perkarangan
tangan istana (1888)

Sultan Ahmad amat berhati-hati 03 07 British mendakwa Goh Hui ialah
dalam rundingan dengan pihak rakyat British dan Sultan diminta
British yang berusaha memujuk bertanggungjawab atas kematian
baginda menerima perlindungan rakyat tersebut

British

British mendapatkan bantuan Sultan Abu Bakar dari 08 Sultan Pahang dipaksa menerima perlindungan
British dengan alasan Sultan tidak mampu
04Johor untuk memujuk Sultan Pahang menerima mewujudkan keadilan dan ketenteraman awam
seorang wakil British di Pahang (1887)

24

3.2.3 STRATEGI MENANDATANGANI PERJANJIAN

PERAK A) PERJANJIAN PANGKOR 1874 KUKUHKAN KUASA BRITISH DI PERAK

01 02 03

 British mengadakan perjanjian dengan  Andrew Clarke, iaitu Gabenor NNS Antara Syarat Perjanjian Pangkor:
pemerintah tempatan untuk mengikat bertindak memanggil ketua kumpulan  Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan
persetiaan menerima pengaruh British Ghee Hin dan Hai San untuk
dalam pentadbiran negeri-negeri menamatkan perselisihan faham Perak
Melayu antara mereka  Raja Ismail dibenarkan memakai

 Perjanjian pertama British dengan  Pembesar-pembesar Melayu yang gelaran Sultan Muda dan diberikan
negeri Melayu ialah perjanjian dengan bertelagah dipanggil untuk berunding sebuah jajahan kecil untuk ditadbir
pembesar Perak di Pulau Pangkor yang di Pulau Pangkor bagi menamatkan  Sultan menerima seorang Residen
dikenali sebagai Perjanjian Pangkor perselisihan di Perak British. Nasihatnya mesti diminta dan
1874 dipatuhi dalam semua urusan
 Pembesar Melayu yang hadir ialah pentadbiran kecuali berkaitan agama
 Perjanjian ini ditandatangani di atas Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato’ Islam dan adat Melayu.
kapal perang British, iaitu HMS Pluto Sagor. Sultan Ismail dan Raja Yusuf  Ngah Ibrahim diakui sebagai Orang
tidak menyertai rundingan tersebut Kaya Menteri Larut dan menerima
seorang Penolong Residen
 British berkuasa penuh ke atas
pungutan cukai di Perak

25

3.2.3 STRATEGI MENANDATANGANI PERJANJIAN

NNM Perjanjian Pangkor menandakan kejayaan penguasaan British secara langsung dalam hal ehwal
LAIN pentadbiran dan ekonomi di Perak. Perjanjian tersebut menjadi titik peralihan kepada British bagi
perjanjian seterusnya dengan pemerintah negeri Melayu yang lain

PERJANJIAN BRITISH-SELANGOR 1875

Antara syarat perjanjian:
 British membantu Sultan memerintah negeri
 British menghantar J.G. Davidson menetap

di Klang dan Frank Swettenham menetap di
Langat untuk membantu pentadbiran Selangor

PERJANJIAN BRITISH-
SUNGAI UJONG 1874

Antara syarat perjanjian: PERJANJIAN BRITISH-
 Dato’ Kelana diiktiraf PAHANG 1887

sebagai pemerintah Antara syarat perjanjian:
Sungai Ujong  British menempatkan seorang
 British mempunyai
kuasa penuh memungut wakil yang mempunyai kuasa
cukai di Sungai Linggi seperti pegawai konsul di Pahang
 British bertanggungjawab
Melalui perjanjian dengan pemerintah tempatan, British berjaya menjaga keamanan Pahang
mengikat persetiaan pemerintah tempatan untuk menerima nasihat  Pahang tidak dibenarkan membuat
British dalam hal ehwal pentadbiran dan ekonomi di negeri Melayu perjanjian dengan kerajaan asing
tanpa kebenaran British

26

3.2.4 SISTEM RESIDEN Menasihati Raja-raja Melayu
dalam semua hal ehwal
Melalui pelbagai strategi pentadbiran kecuali
peluasan kuasa, British dapat berkaitan agama Islam dan
melaksanakan Sistem Residen adat Melayu

di Perak, Selangor, Negeri PERANAN
Sembilan dan Pahang RESIDEN

SISTEM Semua nasihat hendaklah
RESIDEN diikuti dan dipatuhi

British menempatkan Residen 27
melalui perjanjian yang dibuat
dengan pemerintah tempatan

dan Raja-raja Melayu

3.2.4 SISTEM RESIDEN

J.W.W. Birch, RAJA PERAK SULTAN J.P. Rodger,
Residen British ABDULLAH AHMAD Residen British
pertama di Perak pertama di Pahang

(1874-1875) (1888-1896)

Bot kepunyaan JWW Birch di SELANGOR PAHANG
tebing Sungai Perak dekat NEGERI
SEMBILAN
Belanja. Penulis (Swettenham)
kelihatan di sudut kiri gambar J.G. Davidson, SULTAN TUANKU Martin Lister,
manakala Birch sedang duduk di Residen ABDUL MUHAMMAD, Residen pertama
SAMAD YAMTUAN di Negeri Sembilan
atas perahu di sudut kanan. pertama di BESAR (1895-1897)
(Sumber: Swettenham's Malayan Selangor

Journals 1874-1876) (1874-1875)

Kejayaan menempatkan Residen membolehkan British
melaksanakan Sistem Residen di Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Pahang

28

3.2.4 SISTEM RESIDEN

PELAKSANAAN SISTEM RESIDEN Sistem Residen merupakan sistem pemerintahan British
secara tidak langsung di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang

01 Kedudukan 03 Sultan dan 05 Jabatan-jabatan
sultan dan pembesar dan sistem
pembesar kehilangan kuasa
bercorak Barat
negeri dalam digunakan
dikekalkan pentadbiran dan
pungutan cukai bagi menggantikan
sistem pentadbiran

tradisional

02 Nasihat British 04 Residen mengambil
mesti diterima alih pentadbiran
dan Sultan tidak pada peringkat

lagi boleh pembesar dan negeri.
membuat Peranan pembesar
undang-undang digantikan oleh
pegawai British
seperti
sebelumnya

29

APLIKASI KBAT DAN

ELEMEN K (K7.3.6)

CAKNA MINDA

Sikap berwaspada terhadap anasir luar
penting bagi mempertahankan
kedaulatan negara. Bincangkan.

30

APLIKASI KBAT
CAKNA MINDA

Mengapakah British berusaha
bersungguh-sungguh untuk
mendapatkan kuasa
memungut cukai?

31

3.3
PEMBENTUKAN
NEGERI-NEGERI
MELAYU
BERSEKUTU (NNMB)

Pada akhir pembelajaran,
murid akan dapat:
 menghuraikan pembentukan

NNMB

32

3.3.1 CIRI-CIRI NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU
PENGENALAN Selepas pelaksanaan Sistem Residen, British mengukuhkan kuasa di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan

Pahang dengan membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB) melalui Perjanjian Persekutuan 1895

Kuala Lumpur menjadi pusat Gabungan Perak, Selangor, Negeri
pentadbiran NNMB Sembilan dan Pahang yang
04 CIRI-CIRI NNMB 01 membentuk sebuah persekutuan

NNMB juga dikenali sebagai 04 02 Residen Jeneral sebagai ketua
Persekutuan 1896 pentadbiran kerajaan persekutuan

Persekutuan: gabungan beberapa 06 Raja-raja Melayu menerima nasihat
buah negeri di bawah satu unit
pentadbiran yang mengandungi 03 Residen Jeneral dalam semua

kerajaan pusat dan kerajaan negeri perkara kecuali yang berkaitan
agama Islam dan adat Melayu

33

3.3.2 FAKTOR PEMBENTUKAN NNMB
PENGENALAN NNMB dibentuk untuk memenuhi kepentingan British bagi mengatasi kelemahan Sistem Residen,

menyeragamkan pentadbiran, menjamin keselamatan dan menangani masalah kewangan negeri Pahang

FAKTOR
PEMBENTUKAN NNMB

Mengatasi Menyeragamkan Menjamin Menangani
Kelemahan Pentadbiran Keselamatan Masalah
Sistem Residen
• Pentadbiran di Perak, Negeri Kewangan Pahang
• Raja dan pembesar Melayu Selangor, Negeri Sembilan • Gabungan negeri-negeri
tidak berpuas hati kerana dan Pahang tidak seragam • Penggabungan Melayu yang kaya
hilang kuasa dalam kerana mempunyai undang- membolehkan NNMB • Perak, Selangor, Negeri
pentadbiran dan pungutan undang sendiri mempunyai pasukan Sembilan dapat membantu
cukai • Kemajuan ekonomi antara keselamatan sendiri mengurangkan beban
• Residen menjadi semakin negeri tidak seimbang • Menjaga keamanan tanpa kewangan negeri Pahang
berkuasa dalam Majlis • British memerlukan mengharapkan bantuan luar
Mesyuarat Negeri pentadbiran yang cekap dan
• Residen tidak diberikan seragam untuk eksploitasi
garis panduan yang jelas ekonomi
untuk melaksanakan tugas

34

APLIKASI KBAT DAN

ELEMEN K (K7.3.7)

CAKNA MINDA

Pentadbiran yang cekap dan
sistematik penting demi kemajuan

negara. Bincangkan.

35

APLIKASI KBAT
CAKNA MINDA

Bandingkan jata NNMB
dengan Jata Negara Malaysia
pada masa kini.

36

3.4
PENTADBIRAN
NEGERI-NEGERI
MELAYU
BERSEKUTU (NNMB)

Pada akhir pembelajaran, murid akan
dapat:
 membahaskan pentadbiran NNMB

37

3.4.1 MAJLIS MESYUARAT NEGERI

PENGENALAN NNMB diketuai oleh Residen Jeneral. Beliau bertanggungjawab kepada Majlis Mesyuarat Negeri
dan Pesuruhjaya Tinggi NNMB yang juga merupakan Gabenor NNS

Dari sudut pentadbiran, Kuasa Raja-raja Melayu semakin
peranan Raja-raja Melayu terhakis kerana terpaksa menurut
diambil alih oleh Residen nasihat Residen Jeneral dalam semua
perkara pentadbiran kecuali dalam hal
Jeneral berkaitan dengan agama Islam dan adat

04 Melayu

05

01 02 03

Majlis Mesyuarat Negeri Majlis ini dipengerusikan Selepas pembentukan
ditubuhkan selepas British oleh Raja Melayu dan NNMB, Majlis
berperanan menggubal
berjaya campur tangan undang-undang serta Mesyuarat Negeri tidak
dalam pentadbiran membantu pentadbiran lagi berkuasa kerana
negeri Melayu negeri kuasa perundangan
terletak di tangan
Residen Jeneral

38

3.4.2 MAJLIS MESYUARAT PERSEKUTUANl

PENGENALAN Pada tahun 1909, British menandatangani perjanjian dengan Raja-raja Melayu bagi menubuhkan
Majlis Mesyuarat Persekutuan. Majlis ini berkuasa meluluskan undang-undang di NNMB

Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan 05 Pada asasnya, Durbar memperlihatkan
tanggungjawab bersama-sama oleh
01memberikan ruang kepada British untuk Raja-raja Melayu sebagai pelindung
mengawal undang-undang dan kewangan orang Melayu
negeri serta memberikan kuasa
pentadbiran kepada Pesuruhjaya Tinggi
British 04
02
03 Ahli Durbar terdiri daripada:
Hal ini menjejaskan kewibawaan Raja-raja Melayu  Pesuruhjaya Tinggi British
yang hanya diletakkan sebagai British membentuk  Raja-raja Melayu
ahli biasa dalam majlis tersebut Durbar untuk  Residen Jeneral
 Residen British
dapatkan sokongan
Raja-raja Melayu
terhadap NNMB

39

APLIKASI KBAT DAN
ELEMEN K (K7.3.8)

CAKNA MINDA

Rakyat berilmu aset negara.
Bahaskan.

40

APLIKASI KBAT
CAKNA MINDA

Banding bezakan
pentadbiran NNMB dengan
pentadbiran Persekutuan
Malaysia pada masa kini.

41

Cg. Saulin binti Sinding

+601110802647
[email protected]
[email protected]