หน่วยการเรียนรู้ที่ 6

เอกสารประกอบการเรียนรู้
วิชา ภาษเี งินไดบ้ คุ คลธรรมดา (ง33294)

ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6/10
หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 6

ภาษีเงนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดา หัก ณ ทีจ่ ่าย กบั การบนั ทึกบญั ชี

สอนโดย
นางสาวพรณภา คดิ กล้า

กลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพ - ธรุ กิจ
โรงเรยี นมธั ยมวัดสงิ ห์ เขตจอมทอง กรุงเทพมหานคร

1

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 6

ภาษีเงนิ ไดบ้ ุคคลธรรมดา หัก ณ ทีจ่ ่าย กบั การบันทึกบญั ชี

สาระการเรียนรู้
1. วตั ถปุ ระสงคข์ องการหักภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ทีจ่ า่ ย
2. ผมู้ หี นา้ ทหี่ ักภาษีเงินได้ ณ ท่ีจา่ ย
3. วิธกี ารคานวณภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดา หกั ณ ทจี่ า่ ย และการบนั ทึกบญั ชี
4. หนงั สอื รับรองการหกั ภาษี ณ ท่ีจ่าย
5. กาหนดเวลาการนาส่งเงินภาษหี กั ณ ทีจ่ า่ ย และแบบแสดงรายการท่ีต้องยน่ื

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. บอกวัตถุประสงค์ของการหักภาษเี งนิ ได้หกั ณ ที่จ่ายได้
2. บอกผมู้ หี นา้ ที่หักภาษเี งนิ ได้ ณ ท่จี า่ ยได้
3. แสดงวิธกี ารคานวณภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดา หกั ณ ที่จ่ายและการบันทึกบัญชี ได้
4. อธิบายหนังสอื รับรองการหักภาษี ณ ทีจ่ ่าย
5. ระบกุ าหนดเวลาการนาส่งเงนิ ภาษหี ัก ณ ที่จ่าย และแบบแสดงรายการที่ตอ้ งยนื่

สมรรถนะประจาหน่วย
1. ร้เู กี่ยวกับภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา หัก ณ ท่ีจ่าย
2. เขา้ ใจเกย่ี วกบั การบันทึกบัญชีภาษเี งินไดบ้ คุ คลธรรมดาหัก ณ ทจี่ า่ ย

2

ภาษีเงินไดบ้ ุคคลธรรมดาหกั ณ ที่จา่ ย เป็นวธิ กี ารเสยี ภาษเี งนิ ไดท้ ช่ี ่วยเสรมิ การย่นื ประเมนิ ตนเอง
ประจาปีปฏทิ ิน ตามทก่ี ฎหมายกาหนดไว้ท่ผี ู้จ่ายเงนิ ไดต้ ้องหักภาษเี งินได้ ณ ทจ่ี า่ ยไว้ และนาส่งหน่วยงาน
ราชการถอื เป็นการเครดติ ภาษหี รือจานวนภาษที ่ผี ู้มเี งนิ ได้ชาระไวแ้ ล้ว
1. วตั ถุประสงค์ของการหกั ภาษีเงนิ ไดห้ กั ณ ท่จี ่าย

วัตถุประสงค์ของการหักภาษเี งนิ ไดห้ ัก ณ ที่จา่ ย มีดงั น้ี
1.1 เพ่ือบรรเทาภาระการเสยี ภาษีเงนิ ได้ให้แก่ผู้เสียภาษีท่ีไม่ต้องเสยี ภาษีเงินได้ในคราวเดยี วเป็น
เงนิ จานวนมาก
1.2 เพอ่ื ใหภ้ าครัฐมีรายได้อย่างสม่าเสมอเป็นประจาทกุ เดือน ภาครัฐมเี งินได้สาหรับใช้จ่ายตาม
แผนพัฒนาประเทศตลอดทงั้ ปี
1.3 เพอ่ื ป้องกนั การหลกี เลยี่ งภาษีและเสริมสรา้ งความสมัครใจในการเสียภาษี เพราะผมู้ เี งินได้
ถกู หักภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ทจี่ ่าย และผจู้ า่ ยเงินได้นาส่งต่อหน่วยงานราชการไวเ้ ป็นหลักฐานแล้ว ภาครฐั สามารถ
ตดิ ตามการเสยี ภาษเี งินได้อย่างสะดวกและรวดเรว็
2. ผ้มู ีหนา้ ท่หี กั ภาษเี งินได้ ณ ทีจ่ ่าย
ผมู้ หี น้าที่หกั ภาษเี งนิ ได้ ณ ที่จ่าย มดี งั นี้
2.1 บคุ คลธรรมดา ห้างหุน้ ส่วนสามัญ คณะบคุ คลท่มี ีใช่นติ ิบุคคล
2.2 บริษัท ห้างหุ้นสว่ นนติ ิบุคคล หรอื นติ บิ ุคคลอ่นื และกองทนุ รวม
2.3 ภาครัฐ องค์การของภาครฐั เทศบาล สุขาภบิ าลหรอื องคก์ ารบรหิ ารราชการสว่ นทอ้ งถิ่น
2.4 ตัวแทน เป็นผู้จ่ายเงนิ ได้แทนผมู้ หี นา้ ทีห่ ักภาษีเงินได้ ณ ท่ีจา่ ย
ประเภทเงนิ ได้บคุ คลธรรมดาและเงนิ ได้ทีไ่ ด้รับยกเว้นภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดา การหกั ค่าใช้จ่าย
และลดหยอ่ นต่างๆ เชน่ เดยี วกบั หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 และ 4
3. วิธีการคานวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ที่จ่าย และการบนั ทกึ บัญชี
วธิ คี านวณภาษีเงนิ ไดบ้ ุคคลธรรมดาหัก ณ ท่ีจ่ายตามมาตรา 50 แห่งประมวลรษั ฎากร ให้บคุ คล
ห้างหนุ้ ส่วน บรษิ ทั สมาคม หรอื คณะบุคคล ผู้จ่ายเงนิ ได้พึงประเมินตามมาตรา 40 หักภาษเี งินได้ไวท้ ุกคราวที่
จา่ ยเงินได้พงึ ประเมิน ตามวธิ ีดังตอ่ ไปน้ี
มาตร 50 (1) ในกรณจี ่ายเงินไดพ้ งึ ประเมินตามมาตรา 40 (1) และ (2) ได้แก่ เงนิ ไดเ้ นอ่ื งจากการ
จา้ งแรงงาน เงินไดเ้ น่อื งจากหน้าทีห่ รอื ตาแหน่งงานที่ทา เชน่ เงินเดือน คา่ จ้าง โบนสั บาเหน็จ บานาญ
เงินคา่ เช่าบ้าน คาธรรมเนียม ค่านายหน้า คา่ ส่วนลด เบยี้ ประชมุ ประโยชน์ บรรดาท่ีได้เนอ่ื งจากการจา้ ง
แรงงานหรอื ตาแหน่งงานหรืองานที่รบั ทาให้คานวณภาษหี ัก ณ ที่จา่ ยไดด้ ังนี้
3.1 ในกรณีเงินได้พงึ ประเมนิ มาตรา 40 (1) และ (2) ในกรทางานตามปกตใิ ห้คณู เงนิ ได้พึงประเมนิ
ด้วยจานวนคราวทจี่ ่าย เพ่ือใหไ้ ด้เงนิ จานวนเสมือนว่าไดจ้ ่ายท้งั ปี แล้วหักคา่ ใช้จ่ายและค่าลดหย่อนเงนิ ได้
สุทธินาไปคานวณภาษีตามอัตราภาษี แลว้ หารด้วยจานวนคราวที่จ่ายได้ผลลพั ธ์เป็นเงนิ เท่าใดให้หักภาษีไว้
เทา่ น้นั

3

ถา้ การหารดว้ ยจานวนคราวที่จ่ายตามวรรคก่อนไม่ลงตัวเหลอื เศษเท่าใดใหเ้ พมิ่ เงินเท่าจานวนที่
เหลือเศษนน้ั รวมเข้ากับเงนิ ภาษีท่จี ะต้องหักไวค้ ร้ังสุดท้ายในปีนั้น เพื่อให้โดยรวมภาษีท้ังปเี ท่ากับจานวน
ภาษที ี่คานวณไดท้ ้ังปี

ขอ้ สังเกตเก่ียวกับการคานวณภาษเี งินได้หัก ณ ท่ีจ่าย ดังน้ี
1) คาว่า "ทั้งปี" หมายความว่า การจ่ายเงนิ ได้เตม็ ทั้งปี ถา้ มีเงินไดเ้ ปน็ รายวันคูณด้วย 365 วนั ถ้าเงนิ
ได้เปน็ รายสปั ดาห์ คูณด้วย 52 สปั ดาห์ ถ้าเงนิ ได้เปน็ รายปักษ์คูณดว้ ย 26 ปกั ษ์ ถ้าเงนิ ไดเ้ ป็นรายเดือนคูณดว้ ย
12 เดอื น ถ้าเงินได้เป็นราย 3 เดือน คูณดว้ ย 4 งวด
2) กรณีมกี ารเปลีย่ นแปลงเงนิ ได้ เชน่ เงนิ เดือนเพิม่ ขึน้ หรือลดลงให้คานวณภาษีใหม่ เพ่ือหาเงินได้
เสมอื นหน่ึงว่าจ่ายท้ังปี แล้วคานวณภาษี หกั ณ ทจี่ า่ ยด้วยวธิ ขี า้ งต้น
3) กรณีมเี งนิ ได้พิเศษ เช่น โบนัส ใหค้ านวณเงนิ ไดเ้ สมือนจ่ายทงั้ ปี คานวณภาษีเงนิ ไดห้ ักท่จี ่าย
เชน่ เดิม แล้วนาภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ทจ่ี า่ ยของเงินเดือนท้งั ปีมาหกั ออก ส่วนทเ่ี หลือคือภาษีเงนิ ได้หกั ณ ท่จี ่าย
ของเงินได้พเิ ศษดงั กลา่ ว
4) กรณีทม่ี รี ายได้ไม่สม่าเสมอทั้งปี เชน่ ค่านายหน้า ในปีที่คานวณภาษี สมมติว่ามีคา่ นายหน้า 2 คร้งั
ใหค้ านวณภาษเี งินไดห้ กั ณ ท่ีจ่ายของครั้งแรก ไดเ้ ท่าใดเสยี ภาษเี งินไดห้ ัก ณ ทจ่ี า่ ยคร้ังแรกตามจานวนที่
คานวณได้ คานวณภาษีเงนิ ได้หัก ณ ทีจ่ า่ ยของค่านายหน้าคร้งั ที่ 2 โดยนาค่านายหน้าคร้ังที่ 1 บวกกับค่า
นายหนา้ ครั้งท่ี 2 แลว้ นาไปคานวณภาษีตามวิธีดังกล่าวข้างตน้ ได้เทา่ ใดใหน้ าภาษเี งนิ ได้หัก ณ ท่ีจา่ ยของค่า
นายหน้าครัง้ แรกมาหักออก ผลลพั ธท์ ่ีเหลือคือภาษเี งินได้หัก ณ ท่ีจา่ ยของค่านายหน้าคร้ังท่ี 2

ตัวอย่างท่ี 1 กรณีจ่ายเงินไดเ้ ป็นรายเดือน เดอื นละเท่าๆ กนั ทั้งปี

นายกร เป็นโสดทางานเปน็ พนกั งานประจาของบริษัทแห่งหนึ่ง ได้รบั เงินเดือน เดือนละ 30,000 บาท

วิธีคานวณ

เงินได้พงึ ประเมนิ เสมือนหน่งึ ไดจ้ ่ายท้ังปี (30,000X12) 360,000 บาท

หกั ค่าใช้จา่ ย ร้อยละ 50 แตไ่ มเ่ กิน 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินได้หลังหักคา่ ใช้จา่ ย 260,000 บาท

หัก คา่ ลดหยอ่ นผมู้ เี งินได้ 60,000 บาท

เงนิ ได้สุทธิ 200,000 บาท

เงินได้สทุ ธิ 150,000 ได้รับยกเว้นภาษี = 0.00

เงินได้สทุ ธิ 50,000 X 5% = 2,500.00 บาท

ภาษเี งินได้หัก ณ ที่จา่ ยเดือนละ 2,500/12 = 208.33 บาท

ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ทจี่ ่ายเดือนมกราคม-พฤศจิกายน = 208.33 บาท

ภาษหี กั ณ ทจ่ี า่ ยเดือนธันวาคม 2,500-(208.33x11 ) = 208.37 บาท

4

พ.ศ.25xx สมุดรายวันทว่ั ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 1
เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. เครดิต
ม.ค. 31 รายการ 30,000 - บาท สต.

ก.พ. 7 เงินเดอื น 29,791 67
เงนิ สด 208 33
ภาษเี งินได้หกั ณ ทจ่ี ่าย
208 33
จา่ ยเงนิ เดือนใหน้ ายกรเดือนมกราคม
ภาษเี งนิ ไดห้ ัก ณ ทจี่ ่าย 208 33

เงินสด
นาภาษเี งินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ทจ่ี า่ ย
เดือนมกราคมสง่ กรมสรรพากร

ตวั อยา่ งที่ 2 กรณเี งนิ เดือนไม่เท่ากันตลอดท้ังปแี ละมกี ารจา่ ยโบนัสแก่ผมู้ ีเงนิ ได้

นายขจรจดทะเบียนสมรสกบั นางแขไข (ไม่มีเงนิ ได้) มบี ตุ ร 2 คน กาลังศึกษาอยู่ในระดบั ประถมศึกษา

และมัธยมศึกษา นายขจรทางานที่บริษัทแห่งหนง่ึ ระหว่างปี 25xx ไดร้ ับเงนิ เดือน 40,000 บาท จนถงึ เดือน

กรกฎาคม ได้รับเงนิ เดือนข้นึ เป็น 43,000 บาท บรษิ ัทจา่ ยโบนัสเดอื นธันวาคม 69,000 บาท นายขจรจะถกู หัก

ภาษีเงินได้หัก ณ ท่จี า่ ย ปี 25xx เท่าใด

วิธีคานวณ

เงินได้พึงประเมนิ เสมือนหนง่ึ ไดจ้ ่ายทงั้ ปี (40,000x12) 480,000 บาท

หกั คา่ ใช้จา่ ย ร้อยละ 50 แต่ไม่เกิน 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินไดห้ ลงั หักค่าใชจ้ า่ ย 380,000 บาท

หกั ค่าลดหยอ่ น

ส่วนตวั ผู้มีเงนิ ได้ 60,000 บาท

ภรยิ า 60,000 บาท

บตุ ร 2 คน (30,000x2) 60,000 บาท 180,000 บาท

เงินได้สุทธิ 200,000 บาท

เงินได้สุทธิ 150,000 ไดร้ ับยกเว้นภาษี = 0.00

เงินไดส้ ทุ ธิ 50,000 X 5% = 2,500.00 บาท

ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ที่จา่ ยเดือนละ 2,500/12 = 208.33 บาท

ภาษเี งินได้หัก ณ ทจ่ี ่ายเดือนมกราคม-พฤศจิกายน = 208.33 บาท

ภาษีหัก ณ ท่จี า่ ยเดือนธนั วาคม 2,500-(208.33x11 ) = 208.37 บาท

5

การคานวณภาษเี งินไดห้ ัก ณ ทจ่ี า่ ยสาหรับเงนิ เดือน เดือนกรกฎาคมถงึ เดือนธนั วาคม

เงินเดอื น มกราคม-มิถุนายน (40,000x6) 240,000

เงนิ เดอื น กรกฎาคม-ธันวาคม (43,000x6) 258,000 498,000 บาท
บาท
หัก ค่าใช้จ่าย ร้อยละ 50 แต่ไม่เกิน 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินไดห้ ลงั หักค่าใช้จา่ ย 398,000 บาท
บาท
หัก ค่าลดหยอ่ น

ส่วนตัวผู้มเี งนิ ได้ 60,000 บาท

ภริยา 60,000 บาท

บตุ ร 2 คน (30,000x2) 60,000 บาท 180,000

เงินได้สุทธิ 218,000

เงนิ ไดส้ ุทธิ 150,000 ไดร้ บั ยกเว้นภาษี = 0.00

เงนิ ไดส้ ุทธิ 68,000 X 5% = 3,400.00 บาท

หัก ภาษีเงินได้ทไี่ ดห้ ักไวแ้ ล้ว (208.33x6) = 1,249.98 บาท

คงเหลอื = 2,150.02 บาท

ภาษีเงินไดห้ ัก ณ ทจ่ี า่ ยเดือนละ 2,150.02/6 = 358.34 บาท

ภาษเี งนิ ได้หัก ณ ทีจ่ า่ ยเดือนกรกฎาคม-พฤศจิกายน = 358.34 บาท

ภาษีหัก ณ ท่จี า่ ยเดือนธันวาคม 2,150.02-(358.34x5) = 358.32 บาท

การคานวณภาษเี งนิ ไดห้ ัก ณ ทจี่ ่ายสาหรับโบนสั เดอื นธนั วาคม 69,000 บาท

เงนิ ไดเ้ สมือนหนง่ึ ว่าไดจ้ ่ายทัง้ ปี 498,000

เงนิ โบนสั 69,000 567,000 บาท
บาท
หกั คา่ ใชจ้ ่าย ร้อยละ 50 แต่ไมเ่ กนิ 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินได้หลงั หกั คา่ ใช้จ่าย 467,000 บาท
บาท
หัก คา่ ลดหยอ่ น

สว่ นตัวผูม้ ีเงนิ ได้ 60,000 บาท

ภริยา 60,000 บาท

บตุ ร 2 คน (30,000x2) 60,000 บาท 180,000

เงนิ ได้สุทธิ 287,000

เงินได้สุทธิ 150,000 ไดร้ ับยกเว้นภาษี 0.00

เงินไดส้ ุทธิ 137,000 X 5% 6,850.00 บาท

หัก ภาษเี งินได้สาหรบั เงนิ เดือนท้งั ปี 3,400.00 บาท

ภาษเี งนิ ไดห้ กั ณ ทีจ่ า่ ยสาหรับเงินโบนัส 3,450.00 บาท

6

สรุป 1,249.98 บาท
1,791.70 บาท
ภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ท่จี ่าย 3,808.32 บาท
สาหรับเดอื นมกราคม-มถิ นุ ายน เดือนละ 208.33x6 6,850.00 บาท
สาหรับเดือนกรฎาคม-พฤศจิกายน เดือนละ 358.34x5
สาหรบั เดือนธันวาคม (358.32+3,450)
รวมภาษเี งนิ ไดท้ ั้งสน้ิ

สมุดรายวนั ท่วั ไป หน้า 1

พ.ศ.25xx รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต
เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท สต. บาท สต.
ม.ค. 31 เงินเดือน 40,000 -
เงินสด 39,791 67
ก.พ. 7 ภาษีเงินไดห้ ัก ณ ที่จ่าย 208 33

ก.ค. 31 จา่ ยเงนิ เดอื นใหน้ ายขจรเดือนมกราคม 208 33
ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ท่จี า่ ย
ส.ค. 7 208 33
เงินสด
ธ.ค. 31 นาภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ทจ่ี า่ ย 43,000 - 358 34
เดอื นมกราคมสง่ กรมสรรพากร 358 34 358 34
เงนิ เดอื น
43,000 -
เงินสด 69,000 -
ภาษเี งนิ ได้หัก ณ ที่จา่ ย
จา่ ยเงนิ เดือนให้นายขจรเดือนกรกฎาคม 109,191 68
ภาษเี งนิ ไดห้ ัก ณ ที่จ่าย 3,808 32
เงนิ สด
นาภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดาหัก ณ ทจี่ ่าย
เดอื นกรกฎาคมส่งกรมสรรพากร
เงินเดือน
โบนัส
เงินสด
ภาษเี งินไดห้ กั ณ ทจ่ี า่ ย
จ่ายเงนิ เดือนธันวาคมและจ่ายโบนสั ใหน้ าย
ขจร

7

สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า 2
เครดติ
พ.ศ.25xx รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต.
เดือน วันที่ บัญชี บาท สต.
ม.ค. 7 ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ท่ีจา่ ย 3,808 32 3,808 32
เงนิ สด

นาภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ที่จ่าย
เดอื นธันวาคมส่งกรมสรรพากร

ตัวอย่างท่ี 3 กรณีสามภี ริยาต่างฝ่ายตา่ งมเี งนิ ได้ตามมาตรา 40 (1) และใชส้ ทิ ธแิ ยกคานวณภาษเี งนิ ได้ปี 25xx

นายจนั ทางานประจาอยูบ่ ริษัทแหง่ หนึ่ง มีเงินเดือนประจาเดอื นละ 40,000 บาท มภี รยิ านางจนิ ดาทางาน

ประจาอยูบ่ ริษัทอกี แห่งหน่ึง มเี งินเดอื นประจาเดือนละ 25,000 บาท มีบุตรด้วยกนั 2 คน กาลังศึกษาอยูช่ ้นั

ประถมศึกษา 1 คน และยงั ไม่ไดศ้ ึกษาอีก 1 คน นายจนั และนางจนิ ดาไดร้ ่วมกนั กเู้ งนิ จากธนาคารอาคาร

สงเคราะห์เพ่อื ซอ้ื บา้ นพร้อมท่ีดินเพ่ือใช้อยู่อาศยั เสียดอกเบ้ียปีน้ี 19,800 บาท นายจนั และนางจินดาได้ทา

ประกนั ชีวติ กับบริษทั ประกนั ชวี ิตทดี่ าเนินธุรกจิ ในประเทศไทย นายจันจ่ายเบยี้ ประกันชีวติ ปลี ะ 10,000 บาท

กรมธรรมป์ ระกนั ชวี ิตมอี ายุ 20 ปี นางจินดาจ่ายคา่ เบี้ยประกนั ปลี ะ 10,000 บาท กรมธรรมป์ ระกนั ชีวติ มีอายุ

10 ปี นางจนิ ดาขอใชส้ ทิ ธิแยกคานวณภาษเี งินได้ต่างหากจากสามี

การคานวณภาษีเงนิ ได้ ณ ทจ่ี า่ ยของนายจัน

เงนิ เดือนเสมือนหนง่ึ ได้จา่ ยทง้ั ปี (40,000X 12) 480,000 บาท

หัก ค่าใช้จา่ ย รอ้ ยละ 50 แต่ไมเ่ กนิ 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินได้หลังหกั คา่ ใชจ้ า่ ย 380,000 บาท

หัก ค่าลดหย่อน

สว่ นตัวผมู้ ีเงินได้ 60,000

บุตรยังไม่ศึกษา (30,000/2) 15,000

บตุ รกาลังศึกษา (30,000/2) 15,000

เบ้ยี ประกนั ชวี ติ 10,000

ดอกเบ้ียเงินก้ยู ืมเพื่อที่อยู่อาศยั (19,800/2) 9,900 109,900 บาท

เงินได้สุทธิ 270,100 บาท

เงนิ ได้สทุ ธิ 150,000 ได้รับยกเวน้ ภาษี =0

เงินไดส้ ทุ ธิ 120,100 X 5% = 6,005.00 บาท

ภาษเี งินได้หัก ณ ที่จ่ายเดือนละ 6,005/12 = 500.47 บาท

ภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ท่จี ่ายเดือนมกราคม-พฤศจิกายน = 500.47 บาท

ภาษหี กั ณ ทจี่ ่ายเดือนธนั วาคม 6,005-(500.47x11 ) = 499.83 บาท

8

การคานวณภาษเี งินได้ ณ ทจี่ ่ายของนางจนิ ดา

เงินเดอื นเสมือนหน่ึงได้จา่ ยทง้ั ปี (25,000X 12) 300,000 บาท
100,000 บาท
หัก ค่าใชจ้ ่าย ร้อยละ 50 แต่ไมเ่ กิน 100,000 บาท 200,000 บาท

เงินไดห้ ลงั หักคา่ ใชจ้ า่ ย 109,900 บาท
90,100 บาท
หกั คา่ ลดหย่อน

สว่ นตวั ผู้มเี งินได้ 60,000

บุตรยังไม่ศึกษา (30,000/2) 15,000

บตุ รกาลังศกึ ษา (30,000/2) 15,000

เบีย้ ประกันชีวติ 10,000

ดอกเบ้ยี เงนิ ก้ยู ืมเพ่ือท่ีอยู่อาศยั (19,800/2) 9,900

เงินได้สุทธิ

เงนิ ได้สทุ ธิ 150,000 ไดร้ บั ยกเวน้ ภาษี = 0

พ.ศ.25xx สมุดรายวันทวั่ ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 1
เดือน วันท่ี บัญชี บาท สต. เครดติ
ม.ค. 31 รายการ 40,000 - บาท สต.

ก.พ. 7 เงนิ เดอื น 39,499 53
เงนิ สด 500 47
ภาษีเงนิ ไดห้ กั ณ ที่จา่ ย
500 47
จา่ ยเงินเดอื นให้นายจนั เดือนมกราคม
ภาษีเงินได้หัก ณ ทีจ่ า่ ย 500 47

เงนิ สด
นาภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ทีจ่ ่าย
เดือนมกราคมสง่ กรมสรรพากร

3.2 กรณีการคานวณภาษีหัก ณ ทีจ่ ่ายเงินได้ตามมาตรา 40 (2) เชน่ ค่านายหนา้ ท่จี ่ายให้แก่ผรู้ บั ท่ีเป็นผอู้ ยู่ใน
ประเทศไทย

1) กรณีผรู้ ับเปน็ พนักงานลกู จ้างของบริษัทผู้จ่ายที่มเี งนิ เดือนประจาอยู่แล้ว ใหน้ าเงนิ เดือนคูณดว้ ย
12 บวกดว้ ยค่านายหน้า หักค่าใช้จ่าย หกั คา่ ลดหยอ่ น ได้เงินไดส้ ุทธนิ าไปคานวณภาษีตามอัตราภาษี แล้วนา
ภาษีเงนิ เดอื นทง้ั ปหี กั ออก ผลลพั ธท์ ไี่ ดค้ ือ ภาษหี ัก ณ ที่จ่ายของคา่ นายหน้า

9

ตัวอย่างที่ 4 นายแดงเป็นโสดมีเงินเดือน เดือนละ 35,000 บาท ไดร้ ับคา่ นายหนา้ 40,000 บาท นายแดง

ไดท้ าประกนั ชวี ิตกับบริษัทประกันชวี ิตท่ดี าเนินธรุ กิจในประเทศไทย และได้จ่ายคา่ เบี้ยประกันชีวิตปีละ

8,000 บาท กรมธรรม์ประกันชีวิตมอี ายุ 15 ปี

วิธีคานวณ ภาษีหัก ณ ที่จา่ ยของคา่ นายหนา้

(1) เงนิ ไดถ้ ือเสมอื นเงินได้ท้ังปี (35,000x12) 420,000 บาท

หัก ค่าใชจ้ า่ ย 50% แตไ่ มเ่ กิน 100,000 บาท 100,000 บาท

เงนิ ไดห้ ลังหักคา่ ใชจ้ ่าย 320,000 บาท

หกั คา่ ลดหยอ่ น

สว่ นตัวผู้มเี งนิ ได้ 60,000

เบีย้ ประกันชีวิต 8,000 68,000 บาท

เงินไดส้ ทุ ธิ 252,000 บาท

ภาษีหัก ณ ที่จ่ายของเงินเดอื นทัง้ ปี

เงินไดส้ ุทธิ 150,000 ได้รับยกเว้นภาษี = 0

เงนิ ไดส้ ุทธิ 102,000X 5% = 5,100 บาท

(2) เงนิ เดือนท้ังปี(35,000x12) 420,000

คา่ นายหนา้ 40,000 460,000 บาท
100,000 บาท
หกั ค่าใช้จา่ ย 50% แตไ่ มเ่ กนิ 100,000 บาท 360,000 บาท

เงนิ ได้หลังหกั ค่าใช้จา่ ย

หัก คา่ ลดหยอ่ น

สว่ นตวั ผูม้ เี งินได้ 60,000

เบ้ียประกันชีวิต 8,000 68,000 บาท
292,000 บาท
เงนิ ไดส้ ุทธิ

ภาษีหัก ณ ทจ่ี า่ ยของเงนิ เดอื นท้ังปแี ละค่านายหนา้

เงนิ ไดส้ ุทธิ 150,000 ไดร้ ับยกเว้นภาษี 0

เงนิ ไดส้ ุทธิ 142,000X 5% 7,100 7,100 บาท
5,100 บาท
หัก ภาษหี ัก ณ ทจ่ี ่ายของเงนิ เดือนทง้ั ปี 2,000 บาท

ภาษหี กั ณ ทจี่ า่ ยของค่านายหน้า

10

พ.ศ.25xx สมดุ รายวันทวั่ ไป เดบิต หนา้ 1
เดือน เลขที่ บาท สต. เครดติ
บัญชี 40,000 - บาท สต.

คา่ นายหน้า 38,000 -
เงนิ สด 2,000 -
ภาษีเงนิ ไดห้ กั ณ ทีจ่ ่าย
2,100 -
จา่ ยคา่ นายหน้าและหักภาษี
2,100 -
ภาษีเงนิ ไดห้ ัก ณ ที่จ่าย
เงนิ สด

นาภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ท่ีจา่ ย

2) กรณีผู้รับมิไดเ้ ป็นพนกั งานลกู จา้ งของบริษัท ให้นาค่านายหน้าท่จี า่ ยครั้งแรกหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน

ไดเ้ งนิ ไดส้ ทุ ธิเท่าใดนาไปคานวณภาษอี ตั ราภาษเี ป็นภาษเี งินได้หกั ณ ท่จี ่ายของค่านายหน้าครั้งแรก ถ้ามกี าร

จา่ ยคา่ นายหน้าใหค้ นเดยี วกนั หลายครงั้ ในปีภาษี ใหน้ าคา่ นายหน้าต่อคร้งั มาบวกกับค่านายหน้าครงั้ ก่อนๆ หกั

ค่าใช้จ่ายและคา่ ลดหย่อนได้เงนิ ได้สทุ ธนิ าไปคานวณภาษีอัตราภาษี แลว้ นาภาษีเงินได้หัก ณ ท่ีจ่ายครัง้ ก่อนมา

หักออก สว่ นท่เี หลอื เป็นภาษีเงนิ ได้หกั ณ ที่จา่ ยคา่ นายหนา้ คร้ังปัจจบุ ัน

ตัวอย่างท่ี 5 นายธงชัยได้รบั ค่านายหน้าจากบริษทั แหง่ หน่ึง ในรอบปีภาษี 25XX ดงั นี้

ครง้ั ท่ี 1 เดือนมนี าคม = 250,000 บาท

ครง้ั ที่ 2 เดือนสิงหาคม = 300,000 บาท

วิธีคานวณ ภาษหี กั ณ ทีจ่ ่ายของคา่ นายหน้า

ครั้งท่ี 1 เงินไดค้ า่ นายหนา้ เดือนมีนาคม 250,000 บาท

หกั ค่าใชจ้ ่าย 50% ไม่เกนิ 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินได้หลงั หกั ค่าใชจ้ า่ ย 150,000 บาท

หัก คา่ ลดหยอ่ นผู้มีเงินได้ 60,000 บาท

เงินไดส้ ทุ ธิ 90,000 บาท

เงินไดส้ ทุ ธิไมเ่ กนิ 150,000 บาท ไดร้ ับการยกเว้นภาษี = 0

บรษิ ัทผูจ้ ่ายค่านายหน้า ไม่ต้องหกั ภาษี ณ ทีจ่ า่ ย

คร้งั ท่ี 2 ภาษีหัก ณ ท่จี า่ ยเดือนสงิ หาคม

เงนิ ได้คา่ นายหนา้ เดือนมนี าคม 250,000

เงินได้คา่ นายหนา้ เดือนสงิ หาคม 300,000 550,000 บาท

หกั ค่าใช้จา่ ย 50% ไมเ่ กิน 100,000 บาท 100,000 บาท

เงินไดห้ ลังหักค่าใชจ้ า่ ย 450,000 บาท

หัก ค่าลดหยอ่ นผู้มเี งินได้ 60,000 บาท

เงินได้สุทธิ 390,000 บาท

11

ภาษีหกั ณ ท่จี า่ ย = 0 บาท
เงนิ ได้สทุ ธิ 150,000 ไดร้ ับยกเว้นภาษี = 7,500 บาท
เงินได้สุทธิ 150,000x5% = 9,000 บาท
เงินไดส้ ทุ ธิ 90,000x10% = 16,500 บาท
ภาษหี ัก ณ ที่จ่ายเดือนสงิ หาคม

พ.ศ.25xx สมุดรายวนั ทวั่ ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 1
เดือน วันท่ี บัญชี บาท สต. เครดติ
ม.ี ค. 31 รายการ 250,000 - บาท สต.

คา่ นายหน้า 250,000 -
เงนิ สด
300,000 -
จา่ ยคา่ นายหนา้ เดือนมนี าคม
ค่านายหน้า 283,500 -
16,500 -
เงินสด
ภาษีเงินไดห้ ัก ณ ทีจ่ ่าย 16,500 -
จ่ายคา่ นายหนา้ และหักภาษี ณ ที่จ่าย
ภาษเี งนิ ได้หัก ณ ทีจ่ า่ ย 16,500 -
เงนิ สด
นาสง่ ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ท่ีจา่ ยเดือนสิงหาคม

3) การคานวณภาษีเงินไดห้ กั ณ ทจี่ ่าย กรณีจา่ ยเงินไดต้ ามมาตรา 40 (2) ท่จี า่ ยใหแ้ กผ่ ู้รับซึง่ มิได้เป็นผู้อยู่ใน

ประเทศไทย

กรณเี งินไดพ้ ึงประเมินตามมาตร 40 (2) ทีจ่ า่ ยให้แกผ่ ูร้ ับซ่ึงมิได้อยู่ในประเทศไทยและหรืออยใู่ น

ประเทศไทยไม่ถงึ 180 วัน ในปีภาษใี หค้ านวณหักภาษีในอัตราร้อยละ 15.0 ของเงนิ ได้ โดยไม่หกั คา่ ใชจ้ า่ ย

ใดๆ ทั้งสน้ิ

ตวั อย่างท่ี 6 ในเดอื นตลุ าคม 25xX บริษทั พองไทย จากดั จ่ายคา่ นายหนา้ จากการขายสินคา้ ให้แกน่ ายเดวิต

แห่งประเทศอังกฤษ และมไิ ด้เป็นผอู้ ย่ใู นประเทศไทยเปน็ เงิน 100,000 บาท ภาษีหัก ณ ทจ่ี ่ายที่บรษิ ัท

พองไทย จะตอ้ งหักจากเงนิ ไว้เป็นเท่าไร

วิธคี านวณ เงินไดพ้ ึงประเมนิ

เงินได้พงึ ประเมนิ 100,000 บาท

คดิ ภาษเี งินไดห้ ัก ณ ทจี่ ่าย (100,000x15%) 15,000 บาท

บริษทั พองไทย จากัด จะต้องเสียภาษี ณ ท่ีจา่ ย 15,000 บาท

และบรษิ ทั จา่ ยเงนิ ใหน้ ายเดวิตเป็นเงนิ 85,000 บาท

12

พ.ศ.25xx สมุดรายวนั ทวั่ ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 1
เดอื น วนั ที่ บญั ชี บาท สต. เครดติ
ต.ค. 31 รายการ 100,000 - บาท สต.

ค่านายหน้า 85,000 -
เงินสด 15,000 -
ภาษีเงินได้หกั ณ ทจ่ี า่ ย

จ่ายค่านายหน้าใหน้ ายเดวิตและหกั ภาษี
ณ ท่ีจ่ายไว้

4. หนังสือรับรองการหกั ภาษี ณ ทจ่ี า่ ย
ผจู้ า่ ยเงนิ ไดต้ ้องออกหนังสอื รับรองการหักภาษี ณ ทีจ่ ่าย ตามแบบท่ีอธิบดีกาหนดให้แก่ผู้ถูกหกั ภาษี

ณ ท่จี า่ ย 2 ฉบับ ทม่ี ีข้อความตรงกันภายในกาหนดเวลา ดังน้ี
1. กรณหี ักภาษี ณ ทจ่ี ่าย สาหรับเงนิ ไดต้ ามมาตรา 40 (1) และ (2) มผี ู้มีเงนิ ได้ทางานในกจิ การ

ขงผจู้ ่ายเงินไดจ้ นถงึ สน้ิ ปภี าษี ผทู้ ่ีจ่ายเงนิ ไดต้ ้องออกใบรับรองการหักภาษี ณ ท่จี า่ ย ให้ผู้มีเงนิ ได้ภายใน
วนั ที่ 15 กุมภาพันธ์ ของปีถดั จากปีทจี่ ่ายเงินได้ หากผู้มีเงินได้คนใดออกจากงานระหว่างปีใหอ้ อกใบรบั รอง
ดงั กล่าวภายใน 1 เดอื นนับแตว่ นั ทอี่ อกจากงาน

2. กรณีหักภาษี ณ ที่จ่าย สาหรบั เงินได้พึงประเมนิ ประเภทอื่นท่ีไมใ่ ช่ 1. ผู้จา่ ยเงนิ ไดต้ อ้ งออกหนังสอื
รบั รองการหัก ณ ที่จ่าย แกผ่ ู้มีเงินได้ทุกครั้งท่มี ีการหักภาษี ณ ทจ่ี า่ ย

5. กาหนดเวลาการนาส่งเงนิ ภาษีหัก ณ ท่ีจ่าย และแบบแสดงรายการทตี่ ้องย่ืน

1. พรอ้ มการนาส่งภาษีหกั ณ ทีจ่ ่าย ผจู้ ่ายตอ้ งย่ืนแบบแสดงรายการตามทอี่ ธิบดีกรมสรรพากร

กาหนด ภายในเวลาทก่ี าหนด ดงั น้ี

แบบแสดง การหักภาษี ณ ทจี่ ่าย กาหนดเวลายื่นรายการเสียภาษี

รายการ ตามมาตรา ประเภทเงินได้

ภ.ง.ด.1 มาตรา 50(1) มาตรา 40(1) และ (2) ภายใน 7 วนั นบั แตว่ นั ส้นิ เดอื นของเดือนท่ี

จ่ายเงนิ ไมว่ ่าจะหกั ภาษีไวห้ รอื ไม่

ภ.ง.ด.2 มาตรา 50(2) มาตรา 40(3) และ (4) เว้นแต่ ภายใน 7 วัน นบั แตว่ นั สนิ้ เดือนของเดือนท่ี

มาตรา 40(4) (ช) ถึง (ฉ) จา่ ยเงินไมว่ ่าจะหกั ภาษีไว้หรือไม่

ภ.ง.ด.3 มาตรา 50(3) มาตรา 40(5) (6) (7) และ (8) ภายใน 7 วัน นบั แตว่ นั สิ้นเดอื นของเดือนท่ี

(4) และ (5) ผู้รับมหี น้าทีเ่ สยี ภาษีบคุ คล จา่ ยเงินไม่วา่ จะหักภาษีไว้หรือไม่

และมาตรา 3 ธรรมดาเป็นผู้อย่ใู นประเทศไทย

เตรส มาตรา 40(5) และ (6) ผู้รบั มี ภายใน 7 วนั นบั แต่วนั สิ้นเดือนของเดือนท่ี

หน้าที่เสียภาษบี คุ คลธรรมดาซึง่ จ่ายเงินไม่วา่ จะหักภาษีไวห้ รอื ไม่

มิไดเ้ ป็นผู้อยูใ่ นประเทศไทย

13

2. เม่ือสนิ้ ปภี าษใี ห้ผู้จ่ายเงนิ ได้ทต่ี ้องหักภาษีเงินได้บคุ คลธรรมดา มหี นา้ ที่ต้องยน่ื รายการสรุปการจา่ ยเงินได้

และจานวนภาษเี งนิ ไดท้ ่ไี ดห้ ักและนาส่งไวด้ งั น้ี

แบบแสดง การหักภาษี ณ ทจี่ ่าย กาหนดเวลายื่นรายการเสยี ภาษี

รายการ ตามมาตรา ประเภทเงินได้

ภ.ง.ด.1 มาตรา 40 ผูจ้ า่ ยเงนิ ไดเ้ ปน็ บุคคล หา้ ง ภายในเดอื นกุมภาพันธ์ของปีถัดจากปที ่ี

(1) และ (2) หุน้ ส่วน บริษัท คณะบุคคล จ่ายเงินได้

ภ.ง.ด.1ก มาตรา 40 ผ้จู า่ ยเงินได้เป็นรัฐบาลหรือ ภายในเดอื นกุมภาพนั ธ์ของปีถัดจากปที ่ี

พิเศษ (1) และ (2) องค์การรัฐบาลผมู้ ีหน้าท่ีย่นื คือ จ่ายเงินได้

หัวหนา้ ส่วนราชการใน

กระทรวง ทบวง กรม หัวหน้า

สว่ นราชการตามทอ้ งท่ี

ภ.ง.ด.2ก มาตรา 40 สรปุ รายจา่ ยเงนิ ไดห้ กั ณ ท่ีจา่ ย ภายในเดอื นกุมภาพนั ธ์ของปีถดั จากปีท่ี

พิเศษ (3) และ (4) จ่ายเงินได้

ภ.ง.ด.3ก มาตรา 40 ผจู้ า่ ยเงนิ ได้ท่ีเปน็ รฐั บาล ภายในเดอื นกุมภาพันธข์ องปีถดั จากปที ี่

(5) (6) (7) องค์การของรฐั บาล เทศบาล จา่ ยเงินได้

หรอื (8) สุขาภิบาล

3. สถานทย่ี ่ืนแบบแสดงรายการ
กรุงเทพมหานคร ให้ยืน่ ณ สานักงานสรรพากรเขตหรือสาขา
ตา่ งจังหวดั ให้ยนื่ ณ สานักงานสรรพากรอาเภอหรือกงิ่ อาเภอ

14

ใบงานที่ 6.1
หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 6 ภาษีเงนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดา หัก ณ ทีจ่ ่าย กับการบนั ทกึ บญั ชี

จงตอบคำถำมต่อไปนี้ให้ได้ใจควำมสมบรู ณ์
1. จงบอกวัตถปุ ระสงค์ของการหักภาษี ณ ที่จา่ ย
............................................................................................................................. .................................................
...................................................................................................................................................................... ........
........................................................................................................................... ...................................................
............................................................................................................................. .................................................
........................................................................................................................................................... ...................
2. ใครบา้ งมหี น้าทหี่ ักภาษีเงินไดบ้ ุคคลธรรมดา ณ ท่จี ่าย
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
.......................................................................................................................................................................... ....
3. เงนิ ไดจ้ ากเงินเดือนหักภาษี ณ ที่จา่ ย โดยคานวณภาษที ั้งปีแลว้ หารดว้ ย.........................................................
4. การยืน่ แบบแสดงรายการเสียภาษปี ีละ 2 ครั้ง ได้แก่ ผูม้ ีเงนิ ไดป้ ระเภท..........................................................
5. การเสียภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดาจะต้องยื่นแบบแสดงรายการในเดือน...........................................................

15

ใบงานท่ี 6.2
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 6 ภาษเี งนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดา หัก ณ ทีจ่ ่าย กบั การบนั ทกึ บัญชี

จงคำนวณภำษเี งนิ ไดห้ กั ณ ท่จี ำ่ ย ตำมทโ่ี จทย์กำหนด
1. นายสมบตั เิ ปน็ โสดทางานเปน็ พนักงานของบริษัทสนิ สมุทร จากัด มาแล้ว 5 ปี ในปี 25XX ไดร้ ับเงินเดอื น

เทา่ กันทุกเดือน เดอื นละ 30,000 บาท นายสมบัติทาประกันชีวติ กบั บรษิ ัทประกนั ชีวติ ประกอบกจิ การใน
ประเทศไทย กรมธรรมป์ ระกันชีวติ มีกาหนด 20 ปี จ่ายคา่ เบยี้ ประกนั ปีละ 10,000 บาท ภาษเี งนิ ได้หัก
ณ ท่ีจา่ ย จานวนเทา่ ใด และการบนั ทึกบัญชีในสมดุ รายวนั ท่วั ไป
2. นายมงคลทางานไดร้ ับเงินเดือน เดือนละ 35,000 บาท คู่สมรสไม่มีเงนิ ได้ มบี ุตร 2 คน กาลังศึกษาท้งั
2 คน วันที่ 1 กรกฎาคม 25XX ไดร้ บั เงินเดือนเพิม่ ขนึ้ เป็น 40,000 บาท วันที่ 31 ธันวาคม 25XX ได้รับ
โบนัส 84,000 บาท นายมงคลไดจ้ ่ายดอกเบี้ยเงินก้ยู ืมเพื่อซื้อบ้านอยู่อาศยั ในปนี ท้ี ้งั สิน้ 13,000 บาท ภาษี
เงนิ ได้หัก ณ ทจ่ี ่าย จานวนเท่าใด และการบันทึกบญั ชีในสมดุ รายวันท่ัวไป
3. ในปี 25XX นายปรีดาทางานไดเ้ งนิ เดือน เดือนละ 40,000 บาท ค่สู มรสไม่มีเงินได้ มีบุตร 2 คน ยังไม่ได้
ศึกษา 1 คน กาลงั ศึกษาอีก 1 คน บรษิ ัทได้หักเงินสมทบกองทนุ ประกนั สงั คมเดอื นละ 300 บาท นาย
ปรีดาได้รับประโยชน์เพ่ิมโดยได้อยูบ่ ้านที่นายจ้างให้อยู่โดยไม่ต้องเสยี คา่ เชา่ นายปรีดาได้จา่ ยค่า
เบ้ียประกันชีวติ ของตนประจาปี 25XX เปน็ เงิน 12,000 บาท ใหแ้ ก่บริษัทรับประกันชวี ติ ที่ประกอบกิจการ
ในประเทศไทย กรมธรรม์มกี าหนดเวลา 20 ปี (กรมธรรมป์ ระกนั ชีวิตดังกล่าวนายปรดี าได้ทาไว้ 5 ปีแลว้ )
ภาษเี งินได้หัก ณ ที่จ่าย จานวนเทา่ ใด และการบันทึกบัญชใี นสมุดรายวันทว่ั ไป