๑ ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยตามวงจรการเรียนรู้7E & P สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ เล่มที่ ๑ เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย ๓ ท๓๒๑๐๑ นางจิราภรณ์ สกุลเหลืองอร่าม ตำแหน่ง ครูวิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนดัดดรุณี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาฉะเชิงเทรา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
๒ คำนำ ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยตามวงจรการเรียนรู้ 7E & P สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ เรื่อง ลักษณะของภาษาไทยจัดทำเพื่อใช้เป็นเอกสารประกอบการจัดกิจกรรม การเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย รายวิชา ภาษาไทย ๓ ท๓๒๑๐๑ สาระที่ ๔ หลักการใช้ ภาษาไทย ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยชุดนี้สามารถทำให้นักเรียนสร้างเสริมความรู้ ความเข้าใจ และฝึกปฏิบัติได้ด้วยตนเอง ชุดฝึกจะประกอบไปด้วยคำแนะนำในการใช้ชุดฝึก แบบทดสอบก่อนเรียน พร้อมเฉลยคำตอบ ใบความรู้ กิจกรรมต่าง ๆ และแบบทดสอบหลังเรียนพร้อมเฉลยคำตอบ โดยเน้นให้นักเรียนได้สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง เน้นกระบวนการคิด และฝึกปฏิบัติ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยตามวงจรการเรียนรู้ 7E & P สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ เล่มนี้จะเป็นประโยชน์แก่นักเรียน ครู หรือผู้สนใจ ที่จะช่วยให้การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เกิดประสิทธิภาพ สามารถพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนให้สูงขึ้นและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยให้ดียิ่งขึ้นต่อไป จิราภรณ์ สกุลเหลืองอร่าม
๓ สารบัญ หน้า คำนำ ๒ แผนผังแสดงขั้นตอนการศึกษาชุดฝึก ๕ คำแนะนำการใช้ชุดฝึก ๖ คำชี้แจงสำรับครู ๗ คำชี้แจงสำหรับนักเรียน ๘ มาตรฐาน ตัวชี้วัด ๙ ขั้นที่ ๑ ขั้นตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation Phase) ๑๐ ใบงานที่ ๑ ๑๐ แบบทดสอบก่อนเรียน ๑๑ ขั้นที่ ๒ ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement Phase) ๑๓ ใบงานที่ ๒ ๑๓ ขั้นที่ ๓ ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration Phase) ๑๔ ใบงานที่ ๓ ๑๔ แบบฝึกที่ ๑ ๑๕ ขั้นที่ ๔ ขั้นอธิบาย (Explanation Phase) ๑๖ ใบงานที่ ๔ ๑๖ แบบฝึกที่ ๒ ๑๗ ขั้นที่ ๕ ขั้นขยายความรู้ (Elaboration Phase) ๒๐ ใบความรู้ ๒๐ ใบงานที่ ๕ ๒๖ แบบฝึกที่ ๓ ๒๗ แบบฝึกที่ ๔ ๒๙ ขั้นที่ ๖ ขั้นประเมินผล (Evaluation Phase) ๓๑ ใบงานที่ ๖ ๓๑ แบบฝึกที่ ๕ ๓๒ แบบฝึกที่ ๖ ๓๓ แบบฝึกที่ ๗ ๓๕ หน้า
๔ ขั้นที่ ๗ ขั้นนำความรู้ไปใช้ (Extension Phase) ๓๖ แบบฝึกที่ ๘ ๓๖ แบบฝึกที่ ๙ ๓๘ แบบฝึกที่ ๑๐ ๔๐ แบบทดสอบหลังเรียน ๔๒ บรรณานุกรม ๔๓ เฉลยกิจกรรมและแบบทดสอบ ๔๘
๕ แผนผังแสดงขั้นตอนการศึกษาชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย อ่านคำแนะนำ คำชี้แจง ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ศึกษาความรู้และทำกิจกรรม (หากทำกิจกรรมไม่ได้ให้กลับไปศึกษาความรู้ที่ผ่านมา) ทำแบบทดสอบหลังเรียน ศึกษาชุดฝึกเล่มต่อไป ศึกษามาตรฐานและตัวชี้วัด ผ่านเกณฑ์ ไม่ผ่านเกณฑ์
๖ คำแนะนำการใช้ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย ๑.ฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยชุดนี้ เป็นชุดฝึกทักษะ เรื่อง ลักษณะ ของภาษาไทย สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย ๓ ท๓๒๑๐๑ประกอบด้วย ขั้นที่ ๑ ขั้นตรวจสอบความรู้เดิม ขั้นที่ ๒ ขั้นสร้างความสนใจ ขั้นที่ ๓ ขั้นสำรวจและค้นหา ขั้นที่ ๔ ขั้นอธิบาย ขั้นที่ ๕ ขั้นขยายความรู้ ขั้นที่ ๖ ขั้นประเมินผล ขั้นที่ ๗ ขั้นนำไปใช้ ๒. ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย ครูจะให้นักเรียนได้ฝึกทำในขั้นตอน การจัดการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้เรื่องนั้น ๆ โดยกำหนดให้นักเรียน ทำประมาณ ๑๕๐ นาที ถ้าไม่เสร็จให้ทำเป็นการบ้านหรือนอกชั่วโมง ๓. ก่อนให้นักเรียนทำชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย ให้นักเรียนทำ แบบทดสอบก่อนเรียนและศึกษาใบความรู้ โดยครูต้องเสนอแนะวิธีการคิด และอธิบายตัวอย่างทุกครั้ง ๔. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังทำชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย ๕. หลังจากทำกิจกรรมและแบบทดสอบแล้ว บันทึกคะแนนที่ได้ลงตาราง บันทึกคะแนนของแต่ละคนและแจ้งให้นักเรียนทราบ ๖. เมื่อนักเรียนมีปัญหาในการทำกิจกรมหรือไม่เข้าใจ หรือทำชุดฝึกไม่ได้ ครูต้องอธิบายเพิ่มเติมเป็นรายบุคคล ๗. อาจปรับเปลี่ยนเวลาหรือยืดหยุ่นเวลาได้ตามความเหมาะสม
๗ คำชี้แจงสำหรับครู ๑. ศึกษาเนื้อหาและตัวชี้วัดของหลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย ๓ ท๓๒๑๐๑ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๒. ศึกษารายละเอียดและองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้ทุกครั้ง ๓. ศึกษารายละเอียดและองค์ประกอบของชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทย ๔. ครูเป็นผู้นำที่ดีในการเริ่มนำเข้าสู่บทเรียนด้วยการสร้างบรรยากาศ การเรียนรู้ที่สนุกและมีความสุข ๕. ควรแนะนำให้นักเรียนศึกษาเนื้อหาของแบบฝึกเสริมทักษะ หลักการใช้ภาษาไทย ๖. ครูต้องตระหนักถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลของนักเรียน ๗. ควรประเมินผลและให้การเสริมแรงเป็นระยะ ๆ
๘ คำชี้แจงสำหรับนักเรียน ๑. ศึกษาวิธีการใช้ชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาไทยไปตามลำดับ และปฏิบัติตามคำแนะนำที่ให้ไว้ ๒. ทำแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อดูพื้นฐานความรู้ ๓. ควรทำกิจกรรมจากกิจกรรมแรกไปถึงกิจกรรมสุดท้ายตามลำดับ ๔. ไม่เปิดดูเฉลยก่อนเพราะเป็นการไม่ซื่อสัตย์ต่อตนเอง ๕. เมื่อทำชุดฝึกทักษะหลักการใช้ภาษาเสร็จแล้วให้นักเรียน ทำแบบทดสอบหลังเรียนและตรวจสอบความถูกต้องจากแบบเฉลย ๖. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนได้ ระดับดีแสดงว่า ผ่านเกณฑ์ การประเมิน
๙ มาตรฐาน/ตัวชี้วัด สาระที่ ๔ หลักการใช้ภาษาไทย มาตรฐาน ท ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงชองภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติ ของชาติ ตัวชี้วัด ๑. อธิบายธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลักษณะของภาษา สาระการเรียนรู้ ลักษณะของภาษาไทย
๑๐ ใบงานที่ ๑ คำชี้แจง นักเรียนบันทึกสรุปหลังการอภิปรายประเด็นต่อไปนี้ ถ้านักเรียนจะสื่อสารภาษาไทยให้ถูกต้อง นักเรียนต้องมีความรู้เกี่ยวกับภาษาไทยเรื่องใดบ้าง .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ขั้นที่ ๑ ขั้นตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation Phase)
๑๑ แบบทดสอบก่อนเรียน คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว ๑. คำมูลในข้อใดเป็นคำไทยแท้ทุกคำ ก. ขนม จารึก ข. ขมิ้น ปิงปอง ค. คูหา ฟุตบอล ง. มะพร้าว กะลา ๒. “ข้าง กับ ค่าง” มีอะไรต่างกัน ก. เสียงสระ ข. รูปวรรณยุกต์ ค. เสียงพยัญชนะ ง. พยัญชนะท้ายพยางค์ ๓. ข้อความใดมีคำประสมมากที่สุด ก. ชักแม่น้ำทั้งห้า ข. ผ้าขี้ริ้วห่อทอง ค. บ้านนอกคอกนา ง. ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ ๔. “จดหมาย” สำหรับพระภิกษุใช้คำใด ก. สาร ข. ลิขิต ค. สาส์น ง. บันทึก ๕. ข้อใดผันวรรณยุกต์ได้ถูกต้อง ก. ขา ข่า ข้า ข๊า ข๋า ข. กา ก่า ก้า ก๊า ก๋า ค. ผา ผ่า ผ้า ผ๊า ผ๋า ง. มา ม่า ม้า ม๊า ม๋า
๑๒ ๖. คำในข้อใดเป็นคำมูลทุกคำ ก. ประตู พายุ ข. ลูกชิ้น น้ำตา ค. ใบตอง ชาวนา ง. แม่ครัว มะพร้าว ๗. คำ “ทักทาย” ราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์ใช้คำใด ก. ตรัสปราศัย ข. ทรงทักทาย ค. ทรงสนทนาปราศรัย ง. ทรงมีพระราชปฏิสันถาร ๘. ข้อใดเป็นลักษณะเด่นของภาษาไทย ก. มีภาษาอื่นปนอยู่มาก ข. ทุกพยางค์มีความหมาย ค. มีเสียงพยัญชนะท้ายพยางค์ ง. ระดับเสียงสูงต่ำทำให้ความหมายเปลี่ยน ๙. ข้อใดมีความหมายกำกวม ก. ตำรวจจับผู้ค้ายาเสพติดจำนวนมาก ข. ผู้ค้ายาเสพติดจำนวนมากถูกศาลสั่งจำคุก ค. ผู้ค้ายาเสพติดจำหน่ายยาเสพติดจำนวนมาก ง. ตำรวจขับรถจักรยานยนต์ไล่ตามผู้ค้ายาเสพติด ๑๐. ข้อใดใช้ลักษณนามผิด ก. แคน – อัน ข. เจดีย์ –องค์ ค. ขวาน – เล่ม ง. เต็นท์ – หลัง นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙ ๑๐.
๑๓ ใบงานที่ ๒ คำชี้แจง นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายประเด็น “ลักษณะของภาษาไทยมีอะไรบ้าง” และบันทึกความรู้ที่ได้จาการอภิปราย .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ขั้นที่ ๒ ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement Phase)
๑๔ ใบงานที่ ๓ คำชี้แจง นักเรียนบันทึกความรู้ที่ได้จากการสืบค้น เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย ลักษณะของภาษาไทย .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ขั้นที่ ๓ ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration Phase)
๑๕ แบบฝึกที่ ๑ คำชี้แจง ข้อใดเป็นลักษณะของภาษาไทยให้ใส่เครื่องหมายถูก (√) ถ้าไม่ใช้ลักษณะ ของภาษาไทยให้ใส่เครื่องหมายผิด (X) หน้าหมายเลขข้อ ถูก (√) หรือ ผิด (X) คำถาม ตัวอย่าง √ ภาษามีระดับการใช้ ๕ ระดับ ๑. ภาษาไทยใช้คำราชาศัพท์ ๒. การเรียงคำในประโยคไม่มีผลต่อความหมายของประโยค ๓. ภาษาไทยอยู่ในตระกูลภาษาคำควบมากพยางค์ ๔. ภาษาไทยอยู่ในตระกูลภาษาเดียวกับภาษาเขมร ๕. คำไทยสะกดตรงมาตรา ๖. คำไทยทุกคำมีเสียงวรรณยุกต์ ๗. คำไทยเสียงวรรณยุกต์เปลี่ยนความหมายยังคงเดิม ๘. คำขยายจะเรียงอยู่หลังคำที่ถูกขยายเสมอ ๙. การแบ่งวรรคตอนมีผลต่อความหมายของประโยค ๑๐. คำไทยมีคำลักษณนาม
๑๖ ใบงานที่ ๔ คำชี้แจง นักเรียนบันทึกความรู้เพิ่มเติมที่ได้จากการฟังการนำเสนอ .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ขั้นที่ ๔ ขั้นอธิบาย (Explanation Phase)
๑๗ แบบฝึกที่ ๒ คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมายถูก (√) หน้ารูปภาพที่มีชื่อเป็นคำไทยแท้ ตัวอย่าง √ ผึง้ นกกระจอก โกดัง สบู่ มะพร้าว
๑๘ ๖ หรีด ศอก ลูกกระดุม ถนน จอบ ตะไคร้
๑๙ ลิน้จี่ ระฆัง กระโดด ตะวัน
๒๐ ใบความรู้ เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย คำชี้แจง นักเรียนศึกษาใบความรู้ เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย ลักษณะของภาษาไทย ภาษาทุกภาษาประกอบขึ้นจากหน่วยย่อย ๆ หลายหน่วยประกอบเข้าด้วยกัน หน่วยย่อย ในภาษาประกอบกันเข้าเป็นหน่วยที่ใหญ่ขึ้นตามลำดับ เมื่อวิเคราะห์ภาษาไทยแล้วจะพบหน่วยย่อยไป จนถึงหน่วยที่ใหญ่กว่า ได้แก่ พยางค์ คำ กลุ่มคำ ประโยคและข้อความ ทุกหน่วยในภาษาล้วนมี ความสัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ การเรียนภาษาไทยให้เกิดประสิทธิภาพ จึงจำเป็นต้องทำความเข้าใจ ตั้งแต่หน่วยย่อยของภาษา ในที่นี้จะกล่าวถึงพยางค์และคำซึ่งเป็นหน่วยย่อยพื้นฐานที่สำคัญในภาษาไทย พยางค์ คือ เสียงที่เปล่งออกมาแต่ละครั้ง ประกอบด้วย เสียงพยัญชนะ เสียงสระและเสียง วรรณยุกต์ จะมีความหมายหรือไม่มีความหมายก็ได้ พยางค์ทุกพยางค์จะต้องมีเสียงพยัญชนะต้น เสียงสระ และเสียงวรรณยุกต์ บางพยางค์อาจมี เสียงพยัญชนะสะกดด้วย เช่น เด็ก ๑ พยางค์ ๑ คำ หนังสือ ๒ พยางค์ ๑ คำ ๑. เสียงพยัญชนะ เสียงพยัญชนะในภาษาไทย จำแนกได้ ๒ ประเภท ได้แก่ เสียงพยัญชนะต้น และเสียง พยัญชนะท้ายพยางค์ (พยัญชนะสะกด) ๑.๑ เสียงพยัญชนะต้น คือเสียงพยัญชนะที่อยู่ต้นพยางค์ แบ่งเป็นเสียงพยัญชนะต้น เดี่ยว ๒๑ เสียง และเสียงพยัญชนะต้นควบกล้ำ ๑๑ เสียง ดงนี้ ขั้นที่ ๕ ขั้นขยายความรู้ (Elaboration Phase)
๒๑ หน่วยเสียง พยัญชนะ ต้นเดี่ยว รูปพยัญชนะที่ ใช้แทนเสียง ตัวอย่าง คำ หน่วยเสียง พยัญชนะ ต้นเดี่ยว รูปพยัญชนะ ที่ใช้แทนเสียง ตัวอย่าง คำ /ก/ ก เก่ง /ป/ ป ปิด /ค/ ข ฃ ค ฅ ฆ ฆ่า ข้าม /พ/ ผ พ ภ ผูก พวก /ง/ ง งาม /ฟ/ ฝ ฟ เฝ้า ฟอง /จ/ จ จาม /ม/ ม มาร /ช/ ฉ ช ฌ ชัด /ย/ ญ ย ญาณ ยิ้ม /ซ/ ซ ศ ษ ส สาม ศึกษา /ร/ ร เรา /ด/ ฎ ฑ ด ฎีกา ด้าม /ล/ ล ฬ ลืม จุฬา /ต/ ฏ ต ตาม /ว/ ว ว่าว /ท/ ฐ ฑ ฒ ถ ท ธ ธง ถั่ว ทิว /อ/ อ อบ /น/ ณ น เณร น้ำ /ฮ/ ห ฮ หาว เฮง /บ/ บ บวบ หน่วยเสียง พยัญชนะต้น ควบกล้ำ รูปพยัญชนะ ที่ใช้แทน เสียง ตัวอย่าง คำ หน่วยเสียง พยัญชนะต้น ควบกล้ำ รูปพยัญชนะที่ ใช้แทนเสียง ตัวอย่าง คำ /กร/ กร เกรง /ตร/ ตร ตรวจ /กล/ กล ฆ่า ข้าม /ปร/ ปร ปรุง /กว/ กว กว้าง /ปล/ ปล ปลอด /คร/ ขร คร ขรุขระ ครู /พร/ พร โพรง /คล/ ขล คล โขลก คล้ำ /พล/ ผล พล ผลัก เพลิน /คว/ ขว คว ขวา ควัน
๒๒ ๑.๒ เสียงพยัญชนะท้าย (ตัวสะกด) เสียงพยัญชนะท้าย บางทีเรียกว่าพยัญชนะตัวสะกด คือ เสียงพยัญชนะที่อยู่ท้าย พยางค์ มี ๙ เสียง ดังนี้ หน่วยเสียง พยัญชนะท้าย รูปพยัญชนะที่ใช้แทนเสียง และรูปสระที่ปรากฏเสียง ตัวอย่างคำ /ก/ ก ข ค ฆ เล็ก เลข โรค เมฆ /ง/ ง สร้าง /ต/ จ ช ฎ ฎ ฐ ฑ ฒ ด ต ถ ท ธ ศ ษ ส นิจ นุช กฎหมาย ปรากฏ อัฐ ครุฑ วิโรฒ ดูด เปรต รถ บาท พุธ อากาศ โทษ โอกาส /น/ ญ ณ น ร ล ฬ รร ปัญญา พรรณ บ้าน เวร กาล กาฬ สรร /ป/ บ ป พ ภ กลับ บาป ภพ ลาภ /ม/ ม -ำ พร้อม กำไร /ย/ ย ไ- ใ- เงย ไป ใคร /ว/ ว เ-า สาว เข้า /อ/ ไม่ปรากฏรูปพยัญชนะ แวะ เละ ๒. เสียงสระ เสียงสระในภาษาไทย จำแนกได้เป็น ๒ ประเภท ได้แก่ เสียงสระเดี่ยว และเสียงสระประสม ๒.๑ เสียงสระเดี่ยว มี ๑๘ เสียง แบ่งเป็นสระเดี่ยวเสียงสั้น ๙ เสียง และสระเดี่ยวเสียง ยาว ๙ เสียง ดังนี้ หน่วยเสียง สระเดี่ยวเสียงสั้น รูปสระที่ใช้แทนเสียง ตัวอย่างคำ /อะ/ -ะ -ั -ำ ใ- ไ- ไ-ย เ-า รร รัก ใจ ใคร ไสย เขา กรรณ /อิ/ -ิ พริก /อึ/ -ุบึง /อุ/ -ุ สุข /เอะ/ เ-ะ เ-็ เ- เละ เก็บ เล่น
๒๓ หน่วยเสียง สระเดี่ยวเสียงสั้น รูปสระที่ใช้แทนเสียง ตัวอย่างคำ /แอะ/ แ-ะ แ-็ แ- และ แข็ง แกร่ง /โอะ/ โ-ะ โต๊ะ /เอาะ/ เ-าะ -็อ -็ เกาะ หย็อง ก็ /เออะ/ เ-อะ เ-ิ เลอะ เงิน หน่วยเสียง สระเดี่ยวเสียงยาว รูปสระที่ใช้แทนเสียง ตัวอย่างคำ /อา/ -า ฝาก /อี/ -ี มีด /อื/ -ือ -ื ถือ ผืน /อู/ -ู ขูด /เอ/ เ- เวร /แอ/ แ- แขน /โอ/ โ- โต /ออ/ อ- กอง /เออ/ เ-อ เ-ิ เ- เจอ เดิน เผย ๒.๒ เสียงสระประสม เสียงสระประสมในภาษาไทย มี ๓ เสียง ดังนี้ หน่วยเสียงสระ ประสม รูปสระที่ใช้แทนเสียง ตัวอย่างคำ /เอีย/ เ-ีย เ-ียะ เมีย เกี๊ยะ /เอือ/ เ-ือ เ-ือะ เนื้อ /อัว/ -ัว -ัวะ -ว ตัว ยัวะ สวน
๒๔ ๓. เสียงวรรณยุกต์ ในภาษาไทยมีเสียงวรรณยุกต์ ๕ เสียง ได้แก่ เสียงวรรณยุกต์สามัญ เอก โท ตรี และ จัตวา ทั้งนี้เสียงวรรณยุกต์ดังกล่าว แบ่งได้เป็น ๒ กลุ่ม คือ กลุ่มเสียงวรรณยุกต์ระดับ และกลุ่มเสียง วรรณยุกต์เปลี่ยนระดับ ๓.๑ เสียงวรรณยุกต์ระดับ เสียงวรรณยุกต์ระดับ คือ เสียงวรรณยุกต์ที่มีระดับเสียงคงที่ ไม่มีการเปลี่ยนแปลง ระดับเสียง ประกอบด้วย เสียงวรรณยุกต์ระดับต่ำ คือ เสียงวรรณยุกต์เอก เช่น ป่า เสียงวรรณยุกต์ระดับกลาง คือ เสียงวรรณยุกต์สามัญ เช่น ชาม เสียงวรรณยุกต์ระดับสูง คือ เสียงวรรณยุกต์ตรี เช่น เกี๊ยว ๓.๒ เสียงวรรณยุกต์เปลี่ยนระดับ เสียงวรรณยุกต์เปลี่ยนระดับ คือ เสียงวรรณยุกต์ที่มีการเปลี่ยนแปลงระดับเสียงจาก ระดับหนึ่งสู่อีกระดับหนึ่ง ประกอบด้วย เสียงวรรณยุกต์เปลี่ยนระดับจากสูงลงมาต่ำ คือ เสียงวรรณยุกต์โท เช่น วาด เสียงวรรณยุกต์เปลี่ยนระดับจากต่ำไปหาสูง คือ เสียงวรรณยุกต์จัตวา เช่น หาร ส่วนประกอบของพยางค์มีดังนี้ ๑. พยัญชนะ + สระ + วรรณยุกต์ พยางค์เช่นนี้เรียกว่า ประสม ๓ ส่วน เช่น ตา ต (พยัญชนะ) + -า (สระ) + วรรณยุกต์ (ไม่มีรูป เสียงสามัญ) ๒. พยัญชนะ + สระ + วรรณยุกต์ พยางค์ชนิดนี้เรียกว่า ประสม ๔ ส่วน เช่น น้อง น (พยัญชนะ) + -อ (สระ) + ง (ตัวสะกด) + -้(วรรณยุกต์รูปโท เสียงตรี ๓. พยัญชนะ + สระ + วรรณยุกต์+ ตัวการันต์ พยางค์ชนิดนี้เรียกว่า ประสม ๔ ส่วนพิเศษ เช่น เล่ห์ ล (พยัญชนะ) + เ- (สระ) + -่ (วรรณยุกต์รูปเอก เสียงโท) + ห (ตัวการันต์) ๔. พยัญชนะ + สระ + วรรณยุกต์+ ตัวสะกด + ตัวการันต์พยางค์ชนิดนี้เรียกว่า ประสม ๕ ส่วน เช่น แพทย์ พ (พยัญชนะ) + แ- (สระ) + วรรณยุกต์เสียงโท (ไม่มีรูป) + ท (ตัวสะกด) + ย (ตัวการันต์)
๒๕ คำ มีความหมายต่างดังนี้ ๑. คำ หมายถึง เสียงที่เปล่งออกมาครั้งหนึ่ง ๆ ซึ่งจะมีความหมายเสมอ เจ้าของภาษาจะ เข้าใจได้ทันที เช่น แก้ว ๑ พยางค์ ๑ คำ มะละ ๒ พยางค์ ๑ คำ องค์ประกอบของคำ คำของทุกภาษาจะประกอบด้วยหน่วยย่อย ๆ เป็นหน่วยที่ใหญ่ขึ้น คำมีองค์ประกอบ ๒ ส่วน คือ รูปกับเสียง และความหมาย เช่น คำ รูป + เสียง ความหมาย ม้า ม (พยัญชนะ) + -า (สระ) + รูปวรรณยุกต์โท (เสียงวรรณยุกต์ตรี) สัตว์ชนิดหนึ่งใช้ขี่ เป็นพาหนะ คำ ๑ คำ จะต้องมีความหมายอย่างน้อย ๑ ความหมายเสมอ และคำบางคำมีความหมายได้ มากกว่า ๑ ความหมาย ถ้าเรียงคำเข้าประโยคจึงจะรู้ความหมายที่แท้จริง เช่น ขัน
๒๖ ใบงานที่ ๕ คำชี้แจง นักเรียนอภิปรายลักษณะของภาษาไทยเพิ่มเติมจากใบความรู้ และบันทึกความรู้เพิ่มเติม .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
๒๗ แบบฝึกที่ ๓ คำชี้แจง จงเขียนคำลักษณนามลงใน ให้ถูกต้อง ตัวอย่าง ธูป ๓ ๑. จีวร ๒. แจกัน ๓. ช้อน ๔. หุ่น ๕. ลิ้นชัก
๒๘ ๖. รังดุม ๗. ไม้พาย ๘. เขื่อน ๙. เรือนจำ ๑๐. ยางรถยนต์
๒๙ แบบฝึกที่ ๔ คำชี้แจง จงเขียนคำให้ตรงความหมายของคำ ตัวอย่าง ฉกชิง หมายถึง แย่งชิงเอาไปซึ่งหน้า ๑ ........................................ หมายถึง ต้มนาน ๆ, เร่งรัด ๒. ........................................ หมายถึง โลก, แผ่นดิน ๓. ........................................ หมายถึง ทำให้ดี, ทำให้คงเดิม ๔. ........................................ หมายถึง ต่อต้าน. ไม่ท้อ, เอาชนะ
๓๐ ๕. ........................................ หมายถึง ผ้าถุงสำหรับผู้หญิงนุ่ง ๖. ........................................ หมายถึง สังเวย, บวงสรวง, เอาอาหารให้ผีกิน ๗. ........................................ หมายถึง กันไว้, กั้นไว้, แทรกระหว่าง ๘. ........................................ หมายถึง มอบสิ่งของให้ฝ่ายหญิงเพื่อแสดงว่า จะแต่งงานด้วย ๙. ........................................ หมายถึง ซ่อน, เร้น, แอบแฝง ๑๐. ........................................ หมายถึง เสีย, เสียและมีกลิ่นเหม็น
๓๑ ใบงานที่ ๖ คำชี้แจง นักเรียนสรุป เรื่อง ลักษณะของภาษาไทยเป็น mind map ขั้นที่ ๖ ขั้นประเมินผล (Evaluation Phase)
๓๒ แบบฝึกที่ ๕ คำชี้แจง อ่านข้อความต่อไปนี้แล้วเขียนคำราชาศัพท์ จำนวน ๑๐ คำ ข้อความที่ ๑ เมื่อเวลา ๑๘.๔๘ น. วันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๔ พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จออกพร้อมด้วย เจ้าคุณพระสินีนาฏพิลาสกัลยาณี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ประธานองคมนตรี นำนายเกษม จันทร์แก้ว องคมนตรีซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้ง เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายสัตย์ปฏิญาณ ก่อนเข้ารับหน้าที่ และรับพระราชทาน เครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ ต่อจากนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระสุหร่าย และทรงเจิมเทียนรุ่งที่ทรงพระราชอุทิศถวายพระอารามหลวง จำนวน ๖ พระอารามเนื่องในพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวิสาขบูชา ข้อความที่ ๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ส่งข้อความพระราชสาส์นถวายพระพรชัยมงคลไปยังเจ้าอยู่ครองราชย์ รัฐลักเซมเบิร์ก ในโอกาสวันชาติของราชรัฐลักเซมเบิร์ก ซึ่งตรงกับวันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๖๔ ความว่า แกรนด์ ดุ๊ก อองรี แห่งราชรัฐลักเซมเบิร์ก ในโอกาสวันชาติของราชรัฐลักเซมเบิร์ก หม่อมฉันมีความยินดีขอถวายพระพรชัยมงคล และความปรารถนาดี เพื่อฝ่าพระบาท และพระราชวงศ์ทรงมีพระพลานามัยสมบูรณ์และทรงพระเกษมสำราญ ทั้งเพื่อ ความรุ่งเรืองไพบูลย์ยิ่งขึ้นของราชรัฐลักเซมเบิร์ก ************************** คำราชาศัพท์ ๑..............................................๒................................................ ๓..............................................๔............................................... ๕..............................................๖................................................ ๗..............................................๘................................................ ๙..............................................๑๐. ...........................................
๓๓ แบบฝึกที่ ๖ คำชี้แจง อ่านข้อความแล้วเขียนคำพร้อมระบุชนิดของคำ จำนวน ๑๐ คำ ...กาด เป็นข่วงกว้าง อันเป็นพื้นที่สำหรับปลงศพเจ้านายแต่เดิมที่ตรงกาดจึงเรียกกันว่า ช่วงเมรุ แต่แล้วพระราชชายาเจ้าดารารัศมีโปรดให้ย้ายสถานที่ปลงศพเจ้านายไปที่วัดสวนดอก แถบข่วงเมรุจึงเป็นที่ว่างให้ชาวบ้านใช้เป็นสถานที่ซื้อขาย แลกเปลี่ยนสินค้า พ่อค้าแม่ขายหาบ ของมาวางแผ่ตลอดแนวกำแพงตั้งแต่หน้าคุ้มไปจนถึงข่วงกว้างมีต้นลำไยสูงใหญ่สามต้น อีกทั้ง ฝั่งตรงข้ามก็เป็นท่าเทียบเรือหางแมงป่อง สินค้าจากบางกอกมาขึ้นท่าที่นั่น ริมฝั่งแม่น้ำปิง จึงเต็ม ไปด้วยเฮือนแพ เปิดหน้าบ้านเป็นร้านขายของแล้วใช้ด้านในเป็นที่พักอาศัย แม่ญิงสาวรุ่น เดินผ่านหน้าเฮือนแพหลายห้องตรงไปยังข่วง...ลานกว้างทีแรกที่พวกอังกฤษมาทำไม้ใหม่ ๆ บ้านเฮือนแพเหล่านี้เป็นที่พักของพวกพม่าที่รับจ้างขนไม้ล่องซุง คนเมืองบางคนจึงชังหลาย เพราะพวกนี้ตัวดำมะเมี่ยมด้วยต้องตากแดดลงน้ำเป็นประจำ แต่เมื่อข้าหลวงจากสยามมา ปกครองที่นี่โดยขึ้นตรงกับส่วนกลาง กิจการสัมปทานป่าไม้เริ่มวุ่นวายขึ้น เฮือนแพทั้งหลาย จึงปล่อยให้เช่า ซึ่งผู้เช่าส่วนใหญ่ก็เป็นชาวจีนและอินเดีย นางร่างบางผิวขาวนวลมองดูหน้าร้าน เฮือนแพไล่เรื่อยไปโดยมีนางเหมยคอยตามหลัง ข้าวของสินค้างาม ๆ ทั้งนั้นน่าซื้อ แป้งผัดหน้า ของพวกคนจีนเขาว่านวลนัก แต่ตอนนี้ยังมิใคร่อยากได้อะไรเพราะมะรืนหัวรถจักรก็เข้าไปดู ของแถบโน้นจะดีกว่า (กลิ่นกาสะลอง : เนียรปาตี)
๓๔ คำ ชนิดของคำ ตัวอย่าง ชาวบ้าน คำประสม ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
๓๕ แบบฝึกที่ ๗ คำชี้แจง นักเรียนขีดเส้นแบ่งวรรคตอนข้อความที่กำหนดให้ บิคิลาวิ่งเกาะกลุ่มผู้นำอย่างเหนียวแน่นไม่มีใครคิดว่า/เขาจะมาได้ไกลขนาดนี้ เนินพยัคฆ์คลานกลางกรุงเมื่อสองกิโลเมตรก่อนมีชื่อเรียกในน้ำเสียงสบถว่า “เนินนรก”ความสูงชันเหมือนเงื้อมมืออสูรที่บดบี้ตัดกำลังจนเหลือรอดเพียงกลุ่มคน ที่แข็งแกร่งที่สุดเท่านั้นพอผ่านช่วงทุลักทุเลไปได้เหล่านักวิ่งต้องลงเนินเลี้ยวขวา ผ่านตึกสูงใหญ่ขึงป้ายประชาสัมพันธ์ให้แก่รัฐบาลพ้นจากโค้งถนนข้างหน้าเป็นทาง ลาดยาว/ตรงดิ่งจนถึงเส้นชัยใจกลางเมืองหลวงแต่หากตอนนี้ใครคิดว่ารอดตายสบายตัว ก็คงไร้เดียงสาเกินไปเพราะทันที่ที่หักเลี้ยวจะมีพระอาทิตย์แผดเผาอยู่เบื้องหน้าแดดจ้า ในตอนสายจะสาดส่องเข้าหาบรรดานักวิ่งเพิ่มอุณหภูมิการห้ำหั่นให้เร่าร้อนยิ่งกว่าเดิม กลุ่มนักวิ่งก้มหน้าหรี่ตาไม่ก็เหลือบมองลงต่ำเป็นการสร้างสมาธิให้หลอมรวม กับพลังงานจากต้นขาที่ถดถอยลงเรื่อยๆสองข้างทางมีรั้วกั้นกลุ่มคนดูที่มายืนออกัน อย่างเนื่องแน่นต่างตะโกนส่งเสียงเชียร์เหล่านักกีฬาปอดเหล็กจำนวนหนึ่งชูป้ายที่มี ข้อความในนั้นบ้างเป็นชื่อคนและบ้างเป็นข้อความที่อิงกับการเมืองความที่เหมือน มีมวลมหาชนคอยหนุนหลังในช่วงตัดสินแพ้ชนะทำให้นักวิ่งเจ้าสนามนี้ถูกขนานนาม ว่าเป็น“นักวิ่งของประชาชน” (สิ่งที่ขออยู่หลังเส้นชัย:วิโรจน์ สุทธิสีมา)
๓๖ แบบฝึกที่ ๘ คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำในช่องว่างให้ถูกต้องตามความหมายที่กำหนด ตัวอย่าง น้องเป็นไข้ หนาวสั่นจนต้องนอน...คลุมโปง... (กิริยาที่เอาวัตถุเช่นผ้าคลุมมิดทั้งหัวทั้งตัวหรือเกือบทั้งตัว) ๑. เขาพูด.............ฝ่ายตรงข้าม (ทำให้เสียงขวัญ) ๒. แม่...............ผลมะปราง (เอาสิ่งที่มีคมแหวะให้กว้าง, แขวะให้เป็นช่องเพื่อเอาส่วนข้างในออก) ๓. แม่ครัว...............กระเทียมสำหรับทำก๋วยเตี๋ยว (ทอดของบางอย่างด้วยน้ำมัน) ๔. นักกีฬาวิ่งทีมชาติไทย..............ชนะนักวิ่งมาเลเซียไป ๕ วินาที (ชนะอย่างหวุดหวิด) ๕. นักกีฬาวอลเลย์บอล................ดูผู้ฝึกสอนที่อยู่ข้างสนาม (ดูทางหางตา) ขั้นที่ ๗ ขั้นนำความรู้ไปใช้ (Extension Phase)
๓๗ ๖. คนงานขนสินค้ากลางแดดจนเสื้อเปียก............... (มากจนไหลอาบไปทั่ว) ๗. น้องชายเที่ยว................ไม่กลับบ้าน (ไม่ตรงไปตรงมาเที่ยวแวะโน่นแวะนี่) ๘. แม่ค้า................สับปะรดส่วนที่เสียออกก่อนหันให้ลูกค้า (เอาส่วนที่ไม่ต้องการออกโดยวิธีฝานบาง ๆ) ๙. เขาไปทำงานในสวนเนื้อตัว.................... (เปื้อนเปรอะ, สกปรก) ๑๐. เงินของบริษัท..................เพราะเจ้าหน้าที่การเงินทุจริต (เบียดบังเอาไป)
๓๘ แบบฝึกที่ ๙ คำชี้แจง ให้นักเรียนนำประโยคที่กำหนดให้มาเปลี่ยนตำแหน่งของคำให้ได้ประโยคใหม่ ตัวอย่าง พ่อของเพื่อนขายส้มตำ เพื่อนของพ่อขายส้มตำ ๑. ฉันซื้อน้ำแข็งไสใส่น้ำแดง ๒. ยายให้ฉันทำข้าวต้ม ๓. ต่างหูราคาแพงมาก ๔. บ้านน้าอยู่ต่างจังหวัด
๓๙ ๕. ตู้เสื้อผ้าอยู่ใกล้หน้าต่าง ๖. ใครจะตลาดกับแม่ ๗. พี่ชายพาน้องสาวไปโรงเรียน ๘. แม่ค้าขายไก่ย่างอยู่หน้าร้าน ๙. น้องของสามีมาหาที่บ้าน ๑๐. น้ำอยู่ในขวด
๔๐ แบบฝึกที่ ๑๐ คำชี้แจง จงบอกหน้าที่ของคำที่กำหนดในประโยคที่กำหนดให้ ตัวอย่าง มอบหมาย ๑. แม่กันคิ้ว ๒. เขาทำเพื่อประโยชน์ของกันและกัน ๓. แม่พลอยเป็นตัวละครในนวนิยายสี่แผ่นดิน ๔. ม้า ๕ ตัว ๕. สภาวะสมองตาย ๖. ร้อนจะตาย ๗. บ้านนอก ค ำกริยำ
๔๑ ๘. นอกลู่นอกทาง ๙. เสียงเพราะ ๑๐. เพราะฉะนั้น
๔๒ แบบทดสอบหลังเรียน คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว ๑. “จดหมาย” สำหรับพระภิกษุใช้คำใด ก. สาร ข. ลิขิต ค. สาส์น ง. บันทึก ๒. ข้อใดผันวรรณยุกต์ได้ถูกต้อง ก. ขา ข่า ข้า ข๊า ข๋า ข. กา ก่า ก้า ก๊า ก๋า ค. ผา ผ่า ผ้า ผ๊า ผ๋า ง. มา ม่า ม้า ม๊า ม๋า ๓. “ข้าง กับ ค่าง” มีอะไรต่างกัน ก. เสียงสระ ข. รูปวรรณยุกต์ ค. เสียงพยัญชนะ ง. พยัญชนะท้ายพยางค์ ๔. ข้อความใดมีคำประสมมากที่สุด ก. ชักแม่น้ำทั้งห้า ข. ผ้าขี้ริ้วห่อทอง ค. บ้านนอกคอกนา ง. ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ ๕. คำมูลในข้อใดเป็นคำไทยแท้ทุกคำ ก. ขนม จารึก ข. ขมิ้น ปิงปอง ค. คูหา ฟุตบอล ง. มะพร้าว กะลา
๔๓ ๖. คำ “ทักทาย” ราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์ใช้คำใด ก. ตรัสปราศัย ข. ทรงทักทาย ค. ทรงสนทนาปราศรัย ง. ทรงมีพระราชปฏิสันถาร ๗. ข้อใดมีความหมายกำกวม ก. ตำรวจจับผู้ค้ายาเสพติดจำนวนมาก ข. ผู้ค้ายาเสพติดจำนวนมากถูกศาลสั่งจำคุก ค. ผู้ค้ายาเสพติดจำหน่ายยาเสพติดจำนวนมาก ง. ตำรวจขับรถจักรยานยนต์ไล่ตามผู้ค้ายาเสพติด ๘. ข้อใดใช้ลักษณนามผิด ก. แคน – อัน ข. เจดีย์ –องค์ ค. ขวาน – เล่ม ง. เต็นท์ – หลัง ๙. ข้อใดเป็นลักษณะเด่นของภาษาไทย ก. มีภาษาอื่นปนอยู่มาก ข. ทุกพยางค์มีความหมาย ค. มีเสียงพยัญชนะท้ายพยางค์ ง. ระดับเสียงสูงต่ำทำให้ความหมายเปลี่ยน ๑๐. คำในข้อใดเป็นคำมูลทุกคำ ก. ประตู พายุ ข. ลูกชิ้น น้ำตา ค. ใบตอง ชาวนา ง. แม่ครัว มะพร้าว นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙ ๑๐.
๔๔ บรรณานุกรม จิตต์นิภา ศรีไสย์ และประนอม วิบูลย์พันธุ์. (๒๕๖๓). หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำกัด ภาสกร เกิดอ่าน และคณะ. (๒๕๕๘). หลักภาษาและการใช้ภาษา. กรุงเทพฯ: บริษัท อักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด. สถาบันภาษาไทย. (๒๕๕๓). ภาษาไทย สาระที่ควรรู้. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชุมสหกรณ์ การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด. . (๒๕๕๘). หลักภาษาไทย เรื่องที่ครูภาษาไทยต้องรู้. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชุมสหกรณ์ การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด. อัมพร ทองใบ และมาลี พันธ์ประเสริฐ. (๒๕๕๕). หลักภาษาไทย ม.๔-๕-๖ (ฉบับสมบูรณ์). นนทบุรี: ธิงค์ บียอนด์ บุ๊คส์.
๔๕ เฉลย แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย ๑. ง ๒. ข ๓. ง ๔. ข ๕. ข ๖. ก ๗. ง ๘. ง ๙. ก ๑๐. ก แบบฝึกที่ ๑ ๑. √ ๒. √ ๓. X ๔. X ๕. √ ๖. √ ๗. X ๘. X ๙. √ ๑๐. √ แบบฝึกที่ ๒ ลูกสะใภ้ มะพร้าว นกกระจอก ตะไคร้ จอบ ศอก ลูกกระดุม ตะวัน ระฆัง กระโดด แบบฝึกที่ ๓ ๑. ผืน ๒. ใบ ๓. คัน ๔. ตัว ๕. ลิ้นชัก ๖. รัง ๗. เล่ม ๘. เขื่อน ๙. แห่ง ๑๐. เส้น แบบฝึกที่ ๔ ๑. เคี่ยว ๒. หล้า ๓. ซ่อม ๔. สู้ ๕. ซิ่น ๖. เซ่น ๗. คั่น ๘. หมั้น ๙. ซุ่ม ๑๐. เน่า แบบฝึกที่ ๕ พระราชทานพระบรมราชวโรกาส เสด็จ พระราชทาน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ทรงพระสุหร่าย ทรงเจิม ทรงพระราชอุทิศ ฝ่าพระบาท พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระพรชัย มงคล หม่อมฉัน ทรงมีพระพลานามัย ทรงพระเกษมสำราญ
๔๖ แบบฝึกที่ ๖ ตัวอย่างคำตอบ คำ ชนิดของคำ พื้นที่ คำประสม เจ้านาย คำประสม ชาวบ้าน คำประสม สินค้า คำประสม พ่อค้า คำประสม ท่าเทียบเรือ คำประสม แม่น้ำ คำประสม เฮือนแพ (เรือนแพ) คำซ้อน ร้านขายของ คำประสม ที่พัก คำประสม บ้านเฮือน (บ้านเรือน) คำซ้อน ข้าหลวง คำประสม ปกครอง คำประสม สัมปทานป่าไม้ คำประสม ผู้เช่า คำประสม ส่วนกลาง คำประสม ชาวจีน คำประสม แป้งผัดหน้า คำประสม หัวรถจักร คำประสม
๔๗ แบบฝึกที่ ๗ บิคิลาวิ่งเกาะกลุ่มผู้นำอย่างเหนียวแน่น/ไม่มีใครคิดว่า/เขาจะมาได้ไกลขนาดนี้/ เนินพยัคฆ์คลานกลางกรุงเมื่อสองกิโลเมตรก่อน/มีชื่อเรียกในน้ำเสียงสบถว่า/ “เนินนรก”/ความสูงชันเหมือนเงื้อมมืออสูรที่บดบี้ตัดกำลัง/จนเหลือรอดเพียงกลุ่มคน ที่แข็งแกร่งที่สุดเท่านั้น/พอผ่านช่วงทุลักทุเลไปได้/เหล่านักวิ่งต้องลงเนินเลี้ยวขวา/ ผ่านตึกสูงใหญ่ขึงป้ายประชาสัมพันธ์ให้แก่รัฐบาล// พ้นจากโค้งถนนข้างหน้าเป็นทางลาดยาว/ตรงดิ่งจนถึงเส้นชัยใจกลางเมืองหลวง /แต่หากตอนนี้ใครคิดว่า/รอดตายสบายตัวก็คงไร้เดียงสาเกินไป/เพราะทันที่ที่หักเลี้ยว จะมีพระอาทิตย์แผดเผาอยู่เบื้องหน้า/แดดจ้าในตอนสายจะสาดส่องเข้าหาบรรดา นักวิ่ง/เพิ่มอุณหภูมิการห้ำหั่นให้เร่าร้อนยิ่งกว่าเดิม// กลุ่มนักวิ่งก้มหน้าหรี่ตา/ไม่ก็เหลือบมองลงต่ำ/เป็นการสร้างสมาธิให้หลอมรวม กับพลังงานจากต้นขาที่ถดถอยลงเรื่อย/ๆ/สองข้างทางมีรั้วกั้น/กลุ่มคนดูที่มายืนออกันอย่างเนื่อง แน่น/ต่างตะโกนส่งเสียงเชียร์เหล่านักกีฬาปอดเหล็ก/จำนวนหนึ่งชูป้ายที่มีข้อความในนั้น/บ้างเป็น ชื่อคน/และบ้างเป็นข้อความที่อิงกับการเมือง/ความที่เหมือน มีมวลมหาชนคอยหนุนหลังในช่วงตัดสินแพ้ชนะ/ทำให้นักวิ่งเจ้าสนามนี้ถูกขนานนาม ว่าเป็น/“นักวิ่งของประชาชน” สิ่งที่ขออยู่หลังเส้นชัย/:/วิโรจน์ สุทธิสีมา แบบฝึกที่ ๘ ๑. ข่มขวัญ ๒. คว้าน ๓. เจียว ๔. เฉือน ๕. ชำเลือง ๖. โชก ๗. เถลไถล ๘. ปาด ๙. มอมแมม ๑๐. รั่วไหล แบบฝึกที่ ๙ ๑. ฉันซื้อน้ำแดงใส่น้ำแข็งไส ๒. ฉันทำข้าวต้มให้ยาย ๓. ราคาต่างหูแพงมาก ๔. น้าอยู่บ้านต่างจังหวัด ๕. หน้าต่างอยู่ใกล้ตู้เสื้อผ้า ๖. แม่จะไปตลาดกับใคร ๗. พี่สาวพาน้องชายไปโรงเรียน ๘. แม่ค้าย่างไก่ขายอยู่หน้าร้าน ๙. สามีของน้องมาหาที่บ้าน ๑๐. ขวดอยู่ในน้ำ แบบฝึกที่ ๑๐ ๑. คำกริยา ๒. คำสรรพนาม ๓. คำนาม ๔. คำลักษณนาม ๕. คำกริยา ๖. คำวิเศษณ์ ๗. คำบุพบท ๘. คำวิเศษณ์ ๙. คำวิเศษณ์ ๑๐. คำสันธาน
๔๘ เกณฑ์การประเมิน เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย ๑. ข ๒. ข ๓. ข ๔. ง ๕. ง ๖. ง ๗. ก ๘. ก ๙. ง ๑๐. ก นักเรียนจะผ่านเกณฑ์การประเมินแบบทดสอบหลังเรียนต้องได้คะแนน ระดับดี เกณฑ์การประเมิน ๑-๔ คะแนน ระดับปรับปรุง ๕-๖ คะแนน ระดับพอใช้ ๗–๘ คะแนน ระดับดี ๙-๑๐ คะแนน ระดับดีมาก
๔๙
๕๐