รำวงมาตรฐาน

ประวตั ิความเปนมาของราํ วงมาตรฐาน
ศิลปะทางการแสดงการรอ้ ง การราํ ของชาวบา้ นชายและ
หญงิ นยิ มรา่ ยราํ กันเปนค่ๆู ในลักษณะของการราํ เปนวงกลม
มเี ครอื งดนตรปี ระกอบจงั หวดั ทีมจี าํ นวนชนิ ไมม่ ากและเปน
เครอื งดนตรที ีสามารถหาไดใ้ นท้องถินมาใชส้ าํ หรบั ใหเ้ กิดเสยี ง
เขา้ จงั หวะเพลงทีรา่ ยราํ วตั ถปุ ระสงค์ของการรา่ ยราํ เพอื ความ
สนกุ สนาน สรา้ งความรนื เรงิ ความสมคั รสามคั คีใหม้ กี ิจกรรม
รว่ มกันของชุมชุนในท้องถินนนั ๆ ซงึ ไมม่ กี ารกําหนดรปู แบบ
หรอื แบบแผนทีตายตัว เรยี กศิลปะทงการแสดงนวี า่ ราํ วง
มาตรฐาน

ในรฐั สมยั ของนายกรฐั มนตรจี อมพล ป. พบิ ูลสงคราม
ตรงกับในปพุทธศักราช 2487 ไดน้ าํ ศิลปะทางการแสดงราํ โทน
มาพฒั นาและปรบั ปรงุ ใหม้ คี วามสาํ คัญมากขนึ และมอบหมาย
ใหก้ รมศิลปากรเปนผรู้ บั ผดิ ชอบดแู ลใหม้ มี าตรฐาน จนกลาย
มาเปนศิลปะทางการแสดงการรา่ ยราํ และการขบั รอ้ งทีมี
เอกลักษณป์ ระจาํ ชาติไทย สาํ หรบั การจดั งานรนื เรงิ การสรร
สรรค์ การเขา้ ค่าย การอบรม หรอื การพกั เบรกตอนประชุม
เปนต้น

รปู แบบและลักษณะการแสดงราํ วงมาตรฐาน
ราํ วงมาตรฐาน เปนการราํ หมูป่ ระกอบดว้ ยผแู้ สดง 8 คน จะมากกวา่
หรอื นอ้ ยกวา่ 8 คน ก็ไดแ้ ต่จะต้องเปนคู่ ทังนขี นึ อยูก่ ับโอกาสและความ
เหมาะสมทีใชใ้ นการแสดง ความสวยงามของการราํ อยูท่ ีกระบวนท่าราํ
ซงึ มลี ักษณะเฉพาะในแต่ละเพลง และเครอื งแต่งกายไทยแบบต่างๆซงึ มี
ลักษณะการแสดงอยู่ 2 รปู แบบ คือ รปู แบบการแสดงในลักษณะการราํ
ติดต่อกันทัง 10 เพลง กับรปู แบบการแสดงในลักษณะการราํ ทีละเพลง
เปนวงกลม
1) รปู แบบการแสดงในลักษณะการราํ ติดต่อกันทัง 10 เพลง แบง่ เปน
ขนั ตอนต่าง ๆ ไดด้ งั นี
ขนั ตอนที 1 ผแู้ สดงชาย และหญงิ เดนิ ออกมาเปนแถวตรงสองแถว
หนั หนา้ เขา้ หากัน ต่างฝายทําความเคารพดว้ ยการไหว้
ขนั ตอนที 2 ราํ แปรแถวเปนวงกลมตามทํานองเพลง และราํ ตาม
บทรอ้ งรวม 10 เพลง โดยเปลียนท่าราํ ไปตามเพลงต่าง ๆ ตามลําดบั
ขนั ตอนที 3 เมอื ราํ จบบทรอ้ งในเพลงที 10 ผแู้ สดงราํ เขา้ เวที ทีละคู่
ตามทํานองเพลงจนจบ
2 )รปู แบบการแสดงในลักษณะการราํ ทีละเพลง แบง่ เปนขนั ตอนต่าง
ๆ ไดด้ งั นี
ขนั ตอนที 1 ผแู้ สดงชาย และหญงิ เดนิ ออกมาเปนแถวตรงสองแถว
แล้วเดนิ เปนวงกลม หนั หนา้ เขา้ หากัน ต่างฝายทําความเคารพดว้ ยการ
ไหว้
ขนั ตอนที 2 ราํ ตามบทรอ้ งทีละเพลงโดยเปลียนท่าราํ ไปตามเพลง
ต่าง ๆ ตามลําดบั เมอื จบบทรอ้ ง แต่ละเพลงแล้ว ใหย้ นื ตัวตรงมอื แนบ
ลําตัว
ขนั ตอนที 3 เมอื ราํ จบบทรอ้ งในเพลงที 10 ผแู้ สดงราํ เขา้ เวที ทีละคู่
ตามทํานองเพลงจนจบ

ทํานอง

อาจารยม์ นตรี ตราโมท ผเู้ ชยี วชาญดนตรไี ทย กรมศิลปากร ไดแ้ ต่ง
ทํานองไว้ ๖ เพลง คือ เพลงงามแสงเดอื น เพลงชาวไทย เพลง ราํ ซมิ าราํ
เพลงคืนเดอื นหงาย เพลงดวงจนั ทรว์ นั เพญ็ เพลงดอกไมข้ องชาติ
ครเู อือ สนุ ทรสนาน หวั หนา้ วงดนตรกี รมประชาสมั พนั ธ์ แต่งทํานองไว้ ๔
เพลง คือ เพลงหญงิ ไทยใจงาม เพลงดวงจนั ทรข์ วญั ฟา เพลงยอดชาย
ใจหาญ และเพลงบูชานกั รบ

เครอื งดนตรี

เครอื งดนตรที ีใชใ้ นการแสดง ราํ โทน หรอื ราํ วง นนั แต่
เดมิ มเี ครอื งดนตรปี ระกอบการราํ คือ โทน ฉิง กรบั ต่อมาเมอื
มกี ารพฒั นาราํ โทนขนึ จนเปนราํ วงมาตรฐานจนถึง ปจจุบนั จงึ
ไดเ้ พมิ เครอื งดนตรปี ระกอบเปนวงดนตรไี ทยหรอื ใชใ้ นวง
ดนตรสี ากล บรรเลงประกอบราํ วงมาตรฐาน

การแต่งกาย

เครอื งแต่งกายของราํ วงมาตรฐาน ประกอบดว้ ย ๔ แบบดงั นี
แบบที ๑ แบบชาวบา้ น

ชาย นงุ่ ผา้ โจงกระเบน สวมเสอื คอพวงมาลัย เอวคาดผา้ หอ้ ย
ชายดา้ นหนา้

หญงิ นงุ่ จสี ตรงิ รดั รปู หม่ ผา้ สไบอัดจบี ปล่อยผม ประดบั
ดอกไมท้ ีผมดา้ นซา้ ย คาดเขม็ ขดั ใสเ่ ครอื งประดบั
แบบที ๒ แบบรชั กาลที ๕

ชาย นงุ่ โจงกระเบน สวมเสอื ราชประแตน ใสถ่ งุ เท้า รอ้ งเท้า
หญงิ นงุ่ โจงกระเบน สวมเสอื ลกู ไม้ สไบพาดบา่ ผกู เปนโบว์ ทิง

ชายไวข้ า้ งลําตัวดา้ นซา้ ย ใสเ่ ครอื งประดบั มุก

การแต่งกาย

แบบที ๓ แบบสากลนยิ ม

ชาย นงุ่ กางเกง สวมสทู ผกู ไท้
หญงิ นงุ่ กระโปรงปายขา้ ง ยาวกรอมเท้า ใสเ่ สอื คอกลม แขน

กระบอก
แบบที ๔ แบบราตรสี โมสร

ชาย นงุ่ กางเกง สวมเสอื พระราชทาน ผา้ คาดเอวหอ้ ยชายดา้ น
หนา้

หญงิ นงุ่ กระโปรงยาวจบี หนา้ นาง ใสเ่ สอื จบั เดรป ชายผา้ หอ้ ย
จากบา่ ลงไปทางดา้ นหลัง เปดไหล่ขวา ศีรษะทําผมเกล้า

เนอื เพลงของราํ วงมาตรฐาน

เพลงที1 เพลงงามแสงเดอื น

เนือเพลง
งามแสงเดอื นมาเยอื นสอ่ งหล้า งามใบหน้าเมอื อยูว่ งราํ (ซาํ )

เราเล่นเพอื สนกุ เปลืองทกุ ขว์ ายระกํา

ท่าราํ : ขอใหเ้ ล่นฟอนราํ เพอื สามคั คีเอย

เนอื เพลงของราํ วงมาตรฐาน

เพลงที 2 เพลงชาวไทย

เนือเพลง

ชาวไทยเจา้ เอ๋ย ขออยา่ ละเลยในการทําหนา้ ที

การทีเราได้เล่นสนุก เปลืองทกุ ขส์ บายอยา่ งนี

เพราะชาติเราได้เสรี มเี อกราชสมบูรณ์

เราจงึ ควรชว่ ยชูชาติ ใหเ้ ก่งกาจเจดิ จาํ รญู

ท่าราํ : เพอื ความสขุ เพมิ พูน ของชาวไทยเรา เอย

เนือเพลง เพลงที3 เพลงราํ ซมิ าราํ
ราํ ซมิ าราํ เรงิ ระบาํ กันใหส้ นุก

ยามงานเราทํางานจรงิ ๆ ไมล่ ะไมท่ ิงจะเกิดเขญ็ ขลกุ

ถึงยามวา่ งเราจงึ ราํ เล่น ตามเชงิ เชน่ เพอื ใหส้ รา่ งทกุ ข์

ตามเยยี งอยา่ งตามยุค เล่นสนุกอยา่ งวฒั นธรรม

เล่นอะไรใหม้ รี ะเบยี บ ใหง้ ามใหเ้ รยี บจงึ จะคมขาํ

มาซมิ าเจา้ เอ๋ยมาฟอนราํ มาเล่นระบาํ ของไทยเราเอย
ท่าราํ :

เพลงที4 คืนเดอื นหงาย
เนือเพลง

ยามกลางคืนเดือนหงาย เยน็ พระพายโบกพรวิ ปลิวมา

เยน็ อะไรก็ไมเ่ ยน็ จติ เท่าเยน็ ผกู มติ รไมเ่ บอื ระอา

เยน็ รม่ ธงไทยปกไปทัวหล้า เยน็ ยงิ นําฟามาประพรมเอย
ท่าราํ :

เพลงที 5 ดวงจนั ทรว์ นั เพญ็

เนือเพลง

ดวงจนั ทรว์ นั เพญ็ ลอยเด่นอยูใ่ นนภา

ทรงกลดสดสี รศั มที อแสงงามตา

แสงจนั ทรอ์ รา่ ม ฉายงามสอ่ งฟา

ไมง่ ามเท่าหน้า นวลน้องยองใย

งามเอยแสนงาม งามจรงิ ยอดหญิงชาติไทย

งามวงพกั ตรย์ งิ ดวงจนั ทรา จรติ กิรยิ านิมนวลละไม

วาจากังวาน อ่อนหวานจบั ใจ

รูปทรงสมสว่ นยวั ยวนหทัย สมเปนดอกไมข้ วญั ใจชาติเอย

ท่าราํ :

เพลงที 6 ดอกไมข้ องชาติ

เนือเพลง งามวลิ าสนวยนาดรา่ ยราํ
ขวญั ใจดอกไมข้ องชาติ

เอวองค์อ่อนงาม ตามแบบนาฎศิลป

ชชี าติไทยเนาวถ์ ิน เจรญิ วฒั นธรรม

งานทกุ สงิ สามารถ สรา้ งชาติชว่ ยชาย

ดําเนินตามนโยบาย สทู้ นเหนือยยากตรากตราํ
ท่าราํ :

เพลงที 7 หญงิ ไทยใจงาม

เนือเพลง

เดือนพราว ดาวแวววาวระยบั

แสงดาวประดับ สอ่ งใหเ้ ดือนงามเด่น

ดวงหน้า โสภาเพยี งเดือนเพญ็

คณุ ความดีทีเหน็ เสรมิ ใหเ้ ด่นเลิศงาม

ขวญั ใจ หญิงไทยสง่ ศรชี าติ

รูปงามวลิ าส ใจกล้ากาจเรอื งนาม

เกียรติยศ ก้องปรากฎทัวคาม

หญิงไทยใจงาม ยงิ เดือนดาวพราวแพรว

ท่าราํ :

เพลงที8 ดวงจันทร์ขวัญฟา
เนือเพลง

ดวงจนั ทรข์ วญั ฟา ชนื ชวี าขวญั พี

จนั ทรป์ ระจาํ ราตรี แต่ขวญั พปี ระจาํ ใจ

ทีเทิดทนู คือชาติ เอกราชอธปิ ไตย

ถนอมแนบสนิทใน คือขวญั ใจพเี อย

ท่าราํ :

เพลงที 9 ยอดชายใจหาญ

เนือเพลง

โอ้ยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี

น้องขอรว่ มชวี ี กอบกรณียก์ ิจชาติ

แมส้ ดุ ยากลําเค็ญ ไมข่ อเวน้ เดินตาม

น้องจกั สพู้ ยายาม ทําเต็มความสามารถ
ท่าราํ :

เพลงที10 บูชานักรบ

เนือเพลง ทีมนั คงทีมนั คงกล้าหาญ
น้องรกั รกั บูชาพี สมศักดิชาตินักรบ
ทีมานะทีมานะอดทน
เปนนักสเู้ ชยี วชาญ เกียรติพขี จรจบ
น้องรกั รกั บูชาพี ทีขยนั ทีขยนั กิจการ
หนักแสนหนกั พผี จญ ทําทกุ ดา้ น ทําทกุ ด้าน ครนั ครบ
น้องรกั รกั บูชาพี ทีรกั ชาติทีรกั ชาติยงิ ชวี ติ
บากบนั สรา้ งหลักฐาน ชาติยงอยู่ ชาติยงอยู่ ค่พู ภิ พ
น้องรกั รกั บูชาพี
เลือดเนือพพี ลีอุทิศ

ท่าราํ :