PELANGI BESTSELLER EDISI GURU
MoMduOlRe E&
Pembelajaran BERPANDU dan SISTEMATIK
SEJARAH
Nizan Said
4TINGKATAN DSKP &
FORMAT BAHARU
KSSM
SPM 2021
Pakej PdPR
Pengajaran dan Pembelajaran di Rumah
Rekod Pencapaian Nota Video Praktis SPM
Online Quick Quiz Kertas Pra-SPM
MoMduOlRe E&
Pembelajaran BERPANDU dan SISTEMATIK
SEJARAH 4TINGKATAN
Nizan Said KSSM
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2021
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini
boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran, atau
ditukarkan dalam apa-apa bentuk atau dengan alat apa jua
pun, sama ada dengan cara elektronik, sawat, gambar,
rakaman, atau sebagainya, tanpa kebenaran daripada
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. terlebih dahulu.
ISBN: 978-967-2930-09-9
Cetakan Pertama 2021
Lot 8, Jalan P10/10, Kawasan Perusahaan Bangi,
Bandar Baru Bangi, 43650 Bangi, Selangor Darul Ehsan, Malaysia.
Tel: 03-8922 3993 Faks: 03-8926 1223 / 8920 2366 E-mel: pelangi@pelangibooks.com
Pertanyaan: customerservice@pelangibooks.com
Dicetak di Malaysia oleh Commercial Book Binders Sdn. Bhd.
No. 7, Jalan Taming 12, Taman Taming Jaya, Jalan Balakong, 43300 Selangor.
Sila layari www.ePelangi.com/errata untuk mendapatkan pengemaskinian bagi buku ini (sekiranya ada).
KANDUNGAN
BAB 1 3.2 Latar Belakang Perang Dunia 38
3.3 Perang Dunia Kedua 40
1 Warisan Negara Bangsa 3.4 Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik 43
3.5 Faktor Kedatangan Jepun ke Negara Kita 44
Peta Konsep 1 3.6 Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita 45
1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum 2 3.7 Perjuangan Rakyat Menentang Pendudukan
Jepun 46
Kedatangan Barat 3.8 Perkembangan Gerakan Nasionalisme
Tempatan dan Pendudukan Jepun 47
1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu 3.9 Keadaan Negara Kita Selepas Kekalahan
Melaka 4 Jepun 48
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan 7
Undang-undang
1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat 9
Praktis SPM 1 10 Praktis SPM 3 51
Sudut KBAT 13 Sudut KBAT 54
Online Quick Quiz Kod QR 13 Online Quick Quiz Kod QR 54
BAB Kebangkitan Nasionalisme 14 BAB Era Peralihan Kuasa British 55
di Negara Kita
2 4
Peta Konsep 14 Peta Konsep 55
2.1 Maksud Nasionalisme 15 4.1 British Military Administration 56
2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme 17
19 4.2 Gagasan Malayan Union 57
di Barat 22
2.3 Perkembangan Idea Nasionalisme 4.3 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Malayan
Union 59
di Asia
2.4 Perkembangan Idea Nasionalisme 4.4 Penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British 60
di Asia Tenggara 4.5 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap 61
Penyerahan Sarawak
2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita 25
4.6 Penyerahan Sabah kepada Kerajaan British 62
2.6 Faktor Kemunculan Gerakan
Nasionalisme 26 4.7 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap
Penyerahan Sabah
2.7 Perkembangan Nasionalisme 27 63
2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme 30 Praktis SPM 4 64
Praktis SPM 2 31 Sudut KBAT 67
Sudut KBAT 35 Online Quick Quiz Kod QR 67
Online Quick Quiz Kod QR 35
BAB Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun 36 BAB Persekutuan Tanah Melayu 1948 68
di Negara Kita
3 5 68
69
Peta Konsep 36 Peta Konsep
3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum 37 5.1 Latar Belakang Penubuhan Persekutuan
Perang Dunia Tanah Melayu 1948
ii
5.2 Faktor Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu 8.4 Peranan Kabinet Pertama Persekutuan 112
1948 72 Tanah Melayu
5.3 Ciri-ciri Persekutuan Tanah Melayu 1948 73 Praktis SPM 8 114
5.4 Kesan Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu Sudut KBAT 117
1948 74 Online Quick Quiz Kod QR 117
Praktis SPM 5 75
Sudut KBAT 78 BAB Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu 1957
Online Quick Quiz Kod QR 78 9
BAB 118
6 Ancaman Komunis dan Perisytiharan 79 Peta Konsep 118
Darurat
9.1 Usaha Rundingan Kemerdekaan 119
Peta Konsep 79 9.2 Peranan Suruhanjaya Perlembagaan 121
6.1 Kemasukan Pengaruh Komunis di Negara 80 Persekutuan Tanah Melayu
Kita
9.3 Langkah Penggubalan Perlembagaan
6.2 Ancaman Komunis di Negara Kita 81 Persekutuan Tanah Melayu yang Merdeka 123
6.3 Usaha Menangani Ancaman Komunis 83 9.4 Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 125
6.4 Kesan Zaman Darurat terhadap Negara Kita 85 Praktis SPM 9 126
Praktis SPM 6 86 Sudut KBAT 130
Sudut KBAT 89 Online Quick Quiz Kod QR 130
Online Quick Quiz Kod QR 89
BAB Usaha ke Arah Kemerdekaan 90 BAB Pemasyhuran Kemerdekaan 131
7 10
Peta Konsep 90 Peta Konsep 131
7.1 Latar Belakang Idea Negara Merdeka 91 10.1 Pengertian Kemerdekaan 132
10.2 Persediaan Menyambut Pemasyhuran 133
7.2 Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum 92
Kemerdekaan Negara
7.3 Sistem Ahli 94
7.4 Sistem Pendidikan Kebangsaan 96 10.3 Detik Pemasyhuran Kemerdekaan Negara 135
7.5 Penubuhan Parti Politik 99 10.4 Kesan Kemerdekaan terhadap Negara Kita 137
Praktis SPM 7 101 10.5 Prinsip Kedaulatan Persekutuan Tanah
Melayu
Sudut KBAT 105 139
Online Quick Quiz Kod QR 105 Praktis SPM 10 141
Sudut KBAT 144
BAB
Pilihan Raya 106 Online Quick Quiz Kod QR 144
8
Peta Konsep 106 Kertas Pra-SPM 145
8.1 Perkembangan Pilihan Raya di Persekutuan Jawapan J1 – J27
Tanah Melayu 107
Jawapan
8.2 Proses Pilihan Raya Umum Pertama 108
http://www.epelangi.com/Module&More2021/
8.3 Penubuhan Majlis Perundangan 111 Sejarah/T4/Jawapan.pdf
Persekutuan
iii
Rekod Pencapaian Pentaksiran Murid
Sejarah Tingkatan 4
Nama Murid: ...................................................................................................... Kelas: ......................................
Penguasaan: (✓) Menguasai, (✗) Belum Menguasai
BAB TAHAP DESKRIPTOR PENGUASAAN
PENGUASAAN (✓) (7)
1 Menyatakan pengetahuan berkaitan warisan negara bangsa.
2 Menjelaskan pengetahuan yang sesuai tentang warisan negara
bangsa berserta contoh.
1 3 Mengklasifikasi pengetahuan tentang warisan negara bangsa.
WARISAN 4 Mencerakinkan maklumat tentang warisan negara bangsa.
NEGARA BANGSA
5 Membuat penilaian tentang kewajaran memelihara warisan negara
bangsa.
6 Menjana idea bagi mengekal dan mempertahankan warisan negara
bangsa.
1 Menyatakan pengetahuan tentang nasionalisme.
2 Menjelaskan pengetahuan tentang nasionalisme berserta contoh.
3 Mengklasifikasi maklumat tentang nasionalisme di Barat, Asia dan
Asia Tenggara.
4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di Barat, Asia dan
Asia Tenggara.
5 Menilai tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara.
2 6 Membuat rasionalisasi bagi nasionalisme di Barat, Asia dan Asia
Tenggara.
KEBANGKITAN
NASIONALISME 1 Menyatakan pengetahuan tentang nasionalisme di negara kita.
2 Menjelaskan nasionalisme di negara kita berserta contoh.
3 Membina urutan peristiwa nasionalisme di negara kita.
4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di negara kita.
5 Menjustifikasikan perkembangan nasionalisme di negara kita
dalam mempertahankan hak dan maruah bangsa.
6 Mencadangkan idea tentang nasionalisme di negara kita dalam
memperjuangkan kedaulatan negara.
iv
BAB TAHAP DESKRIPTOR PENGUASAAN
PENGUASAAN (✓) (7)
1 Menyatakan pengetahuan secara ringkas tentang konflik dunia.
2 Menjelaskan pengetahuan tentang konflik dunia berserta contoh.
3 Membuat kronologi tentang konflik dunia.
4 Mencerakinkan maklumat tentang konflik dunia secara sistematik.
5 Menilai peristiwa yang berkaitan dengan konflik dunia terhadap
negara kita.
3 6 Menjana idea untuk mengelakkan negara daripada terlibat dalam
konflik dunia.
KONFLIK
DUNIA DAN 1 Menyatakan pengetahuan secara ringkas perjuangan rakyat semasa
PENDUDUKAN pendudukan Jepun.
JEPUN 2 Menjelaskan pengetahuan tentang perjuangan rakyat semasa
pendudukan Jepun ke negara kita berserta contoh.
3 Membuat kronologi tentang perjuangan rakyat semasa pendudukan
Jepun.
4 Mencerakinkan maklumat tentang perjuangan rakyat semasa
pendudukan Jepun secara sistematik.
5 Menilai perjuangan rakyat semasa pendudukan Jepun ke atas
negara kita.
Menjana idea tentang kesan perjuangan rakyat semasa pendudukan
6 Jepun untuk mengekalkan kedaulatan negara daripada ancaman
luar.
1 Menyatakan pengetahuan tentang era peralihan kuasa British di
negara kita.
2 Menjelaskan pengetahuan tentang era peralihan kuasa British di
negara kita berserta contoh.
4 3 Membuat kronologi tentang era peralihan kuasa British di negara
kita.
ERA PERALIHAN
KUASA BRITISH DI 4 Mencerakinkan maklumat tentang era peralihan kuasa British di
negara kita.
NEGARA KITA
5 Membuat justifikasi tentang era peralihan kuasa British di negara
kita.
Menjana idea tentang kesan era peralihan kuasa British di negara
6 kita bagi mewujudkan sistem pentadbiran yang cekap dan berkesan
pada masa hadapan.
v
BAB TAHAP DESKRIPTOR PENGUASAAN
PENGUASAAN Menyatakan pengetahuan tentang Persekutuan Tanah Melayu 1948 (✓) (7)
5 secara ringkas.
1
PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU 2 Menjelaskan pengetahuan tentang Persekutuan Tanah Melayu 1948
berserta contoh.
1948
3 Mengklasifikasi maklumat tentang Persekutuan Tanah Melayu
6 1948.
ANCAMAN 4 Mencerakinkan maklumat tentang Persekutuan Tanah Melayu
KOMUNIS DAN 1948.
PERISYTIHARAN
5 Membuat justifikasi tentang penubuhan Persekutuan Tanah Melayu
DARURAT 1948 dalam menjamin kestabilan negara.
Menjana idea tentang penubuhan Persekutuan Tanah Melayu
6 1948 bagi mewujudkan sistem pentadbiran yang berkesan dalam
memajukan negara.
1 Memerihalkan ancaman komunis dan pengisytiharan Darurat
1948.
2 Menjelaskan tentang ancaman komunis dan pengisytiharan
Darurat 1948 berserta contoh.
3 Mengklasifikasikan maklumat ancaman komunis dan
pengisytiharan Darurat 1948.
4 Mencerakinkan maklumat tentang ancaman komunis dan
pengisytiharan Darurat 1948.
5 Menilai ancaman komunis dan pengisytiharan Darurat 1948 yang
mempengaruhi kehidupan hari ini.
Membuat rasionalisasi tentang pengisytiharan Darurat 1948 bagi
6 menghadapi ancaman komunis untuk mengekalkan kedaulatan
negara.
1 Menyatakan usaha-usaha ke arah kemerdekaan.
2 Menjelaskan usaha-usaha ke arah kemerdekaan berserta contoh.
7 3 Membina urutan peristiwa usaha-usaha ke arah kemerdekaan.
USAHA KE ARAH 4 Mencerakinkan maklumat tentang usaha-usaha ke arah
KEMERDEKAAN kemerdekaan.
5 Menjustifikasikan usaha-usaha ke arah kemerdekaan dalam
mempertahankan hak dan maruah bangsa.
6 Menjana idea tentang usaha-usaha ke arah kemerdekaan dalam
memperjuangkan kedaulatan negara.
vi
BAB TAHAP DESKRIPTOR PENGUASAAN
PENGUASAAN (✓) (7)
8
1 Menyatakan pengetahuan tentang pilihan raya.
PILIHAN RAYA
2 Menjelaskan pengetahuan yang berkaitan pilihan raya berserta
contoh.
3 Membina kronologi peristiwa pilihan raya.
4 Menganalisis maklumat tentang pilihan raya.
5 Menilai fungsi pilihan raya dalam sistem demokrasi.
6 Menjana idea tentang hak dan tanggungjawab individu dalam
pilihan raya.
1 Menyatakan pengetahuan tentang Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu 1957.
2 Menjelaskan pengetahuan tentang Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu 1957 berserta contoh.
9 3 Membuat kronologi penggubalan Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu 1957.
PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN 4 Menganalisis maklumat tentang Perlembagaan Persekutuan Tanah
TANAH MELAYU Melayu 1957.
1957 5 Menilai Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 dalam
mematuhi undang-undang.
10
6 Menjana idea tentang Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu
PEMASYHURAN 1957 dalam mempertahankan kedaulatan negara.
KEMERDEKAAN
1 Memerihalkan pengetahuan tentang Pemasyhuran Kemerdekaan
Tanah Melayu.
2 Menjelaskan pengetahuan tentang Pemasyhuran Kemerdekaan
Tanah Melayu berserta contoh.
3 Membina urutan peristiwa Pemasyhuran Kemerdekaan Tanah
Melayu.
4 Menganalisis maklumat tentang Pemasyhuran Kemerdekaan Tanah
Melayu.
5 Membuat penilaian tentang peristiwa Pemasyhuran Kemerdekaan
Tanah Melayu dalam membina jati diri.
6 Menjana idea tentang semangat patriotisme dalam peristiwa
Pemasyhuran Kemerdekaan Tanah Melayu.
vii
Peristiwa Sejarah Malaysia
Tahun 1400 Pembukaan Melaka
Tahun 1942 Pendudukan Jepun
Tahun 1946 Gagasan Malayan Union
Tahun 1948 Persekutuan Tanah Melayu
Tahun 1954 Pembentukan Parti
Perikatan
Tahun 1955 Pilihan Raya Majlis
Perundangan Persekutuan
Tahun 1956 Rombongan Merdeka
ke London
Tahun 1957 Pemasyhuran
Kemerdekaan Negara
viii
BAB Warisan Negara Bangsa
1
PETA Konsep
Latar Belakang Ciri-ciri • Raja
Negara Bangsa negara - Menjadi tonggak utama kerajaan
bangsa • Undang-undang
Sebelum kerajaan – Memastikan kesejahteraan sesebuah kerajaan
Kedatangan Alam • Wilayah pengaruh
Melayu – Kawasan yang rakyatnya memperakui pemerintahan
Barat
seseorang raja
• Rakyat
– Penduduk di sesebuah wilayah yang setia kepada raja
Ciri-ciri Negara • Rakyat • Kedaulatan • Undang-undang
Bangsa • Kerajaan • Wilayah pengaruh • Lambang kebesaran
Kesultanan
Melayu Melaka
Warisan Sistem • Pentadbiran pusat
Negara pentadbiran – Pembesar Berempat
Bangsa • Pentadbiran jajahan
Keunggulan – Pembesar dilantik oleh sultan
NOTA 1 Sistem – Menjaga keamanan dan mengutip cukai
Pentadbiran Hukum Kanun Melaka
dan Undang- 44 fasal yang membincangkan jenayah, peranan
sultan dan pembesar, kekeluargaan dan hal
undang berkaitan ekonomi
Undang- Undang-undang Laut Melaka
undang Perkara berkaitan peranan nakhoda, pelayaran,
jenayah di atas kapal dan percukaian
Peranan Golongan • Golongan pemerintah
Pemerintah pemerintah – Sultan, pembesar, kerabat diraja dan ulama
dan Rakyat dan rakyat • Golongan diperintah
– Peniaga, petani, tukang dan nelayan
– Hamba raja, hamba berhutang dan hamba biasa
1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
BAB 1 Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa BUKU TEKS
1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat m.s. 4
1. Nyatakan ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam Melayu. TP 1
(a) Raja (c) Wilayah pengaruh
(b) Undang-undang (d) Rakyat
2. Padankan ciri-ciri negara bangsa dengan huraian yang betul. TP 3 BUKU TEKS
Ciri-ciri negara dan bangsa
m.s. 4
Huraian
• • • Memastikan kesejahteraan sesebuah kerajaan.
Raja • Terpakai di seluruh wilayah pengaruh dan
menjadi panduan dalam pentadbiran kerajaan.
Undang-undang • • Kawasan tempat tinggal bagi rakyat dan
dan
• sempadannya diterima umum.
• Kawasan yang rakyatnya menerima
memperakui pemerintahan raja.
Wilayah pengaruh • • Merujuk kepada penduduk di dalam sesebuah
• wilayah.
• Memberi kesetiaan yang tidak berbelah bahagi
kepada raja.
• •Rakyat • Menjadi tonggak utama kerajaan.
• Dianggap suci, ditaati oleh rakyat dan dibantu
oleh para pembesar.
TUGASAN
Pilih sebuah kerajaan Alam Melayu. Dapatkan maklumat tentang raja, undang-undang, wilayah pengaruh dan rakyat
daripada ensiklopedia, buku, majalah, dan internet. Hasilkan maklumat tersebut dalam bentuk buku skrap dengan peta
minda, grafik dan gambar yang menarik.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
3. Lengkapkan ayat di bawah. TP 2 BUKU TEKS
m.s. 4
(a) Kedudukan raja diperkukuh dengan sistem pentadbiran yang Raja
dibantu oleh pembesar. Raja merupakan tonggak utama kerajaan dan • suci BAB 1
• ditaati
ditaati oleh rakyat. Raja dianggap suci • Dewa Siva
• pentadbiran
seperti Raja Champa yang dikaitkan dengan Dewa Siva .
Rakyat (b) Rakyat merupakan penduduk di dalam sesebuah wilayah yang
• taat setia memberi taat setia kepada raja. Rakyat kerajaan Srivijaya
• penduduk
• persetiaan menjalani upacara persetiaan dan meminum air sumpah yang
• Telaga Batu
dituang ke atas inskripsi Telaga Batu sebagai bukti kesetiaan
mereka kepada Raja Srivijaya.
(c) Undang-undang diperkenalkan bagi menjamin kesejahteraan Undang-undang
sesebuah kerajaan dan terpakai di seluruh wilayah . Kerajaan • Melaka
• wilayah
Majapahit mengamalkan undang-undang Kutara Manawa. • Majapahit
• kesejahteraan
Kesultanan Melayu Melaka menggunakan Hukum Kanun
Melaka dan Undang-undang Laut Melaka.
Wilayah pengaruh (d) Wilayah pengaruh merujuk kawasan yang rakyatnya menerima dan
• raja memperakui pemerintahan seseorang raja .
• Funan
• memperakui Kerajaan Funan mempunyai wilayah pengaruh yang
• Segenting Kra
luas dari Sungai Mekong, Teluk Cam Ranh, selatan Myanmar dan
Segenting Kra .
NOTA IMBASAN
Kerajaan Srivijaya meneruskan ciri negara bangsa yang diasaskan oleh kerajaan Funan dan Champa. Kesultanan Melayu Melaka dan
Kesultanan Johor Riau meneruskan kesinambungan kegemilangan tersebut sehingga membentuk empayar yang luas dan terkenal.
Pewarisan ini menyebabkan kedua-dua kerajaan tersebut terkenal dan berkuasa di Alam Melayu.
3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
BAB 1 Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa BUKU TEKS
1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka m.s. 6 – 7
4. Senaraikan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka. TP 1
i-THiNK Peta buih Ciri-ciri negara
bangsa Kesultanan
Melayu Melaka
(a) Kerajaan VIDEO 1
(f) Wilayah Ciri-ciri (b) Lambang
pengaruh negara kebesaran
bangsa
(e) Kedaulatan Kesultanan (c) Rakyat
Melayu
Melaka
(d) Undang- Hukum Kanun
undang Melaka
VIDEO 2
5. Lengkapkan rajah di bawah. TP 2 BUKU TEKS
Golongan pemerintah m.s. 6
(c) Golongan merdeka (a) Sultan
(d) Hamba
(b) Pembesar
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Golongan diperintah
4
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
6. Nyatakan ciri-ciri negara bangsa berdasarkan huraian berikut. TP 3 BUKU TEKS
Huraian
m.s. 6 – 7
Ciri-ciri
negara bangsa
(a) Seluruh penduduk dalam sesebuah wilayah yang terikat dengan Rakyat BAB 1
undang-undang dan mengakui kekuasaan sultan.
(b) Alat regalia, nobat, warna, bahasa, undang-undang, dan adat istiadat Lambang kebesaran
yang menjadi simbol kedaulatan sultan. Undang-undang
Wilayah pengaruh
(c) Undang-undang bertulis yang dipengaruhi hukum adat tempatan dan
agama Islam digunakan untuk mengukuhkan kerajaan dan melindungi
rakyat.
(d) Merangkumi keseluruhan Semenanjung Tanah Melayu dan pantai
timur Sumatera.
(e) Sultan menjadi pemerintah tertinggi dan dibantu oleh Bendahara, Kerajaan
Laksamana, Temenggung, dan Penghulu Bendahari.
(f) Bebas daripada campur tangan kuasa asing dan menjadi hak mutlak Kedaulatan
sultan untuk mengawal rakyat dan wilayah.
7. Peta berikut menunjukkan wilayah pengaruh Kesultanan Melayu Melaka. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 7
Patani (a) Nyatakan wilayah pengaruh Kesultanan Melayu Melaka.
U Merangkumi keseluruhan Semenanjung Tanah Melayu
Pedir Kelantan
Pasai Kedah dan pantai timur Sumatera.
PMeraankjungTPeraehnagngganu
(b) Bagaimanakah Kesultanan Melayu Melaka memperoleh
Kelang wilayah pengaruh?
Melaka Melalui penaklukan, naungan dan perkahwinan.
Rokan Johor
Sayong (c) Pada pendapat anda, apakah kesan mempunyai wilayah
pengaruh yang luas? KBAT Menilai
Padang Siak Bentan Membuktikan kewibawaan kerajaan, membentuk
Kampar Riau empayar yang luas, memperoleh barang dagangan dan
Inderagiri menjadi kuasa yang kuat dan terkenal.
Lingga
Jambi
Palembang
5 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa BUKU TEKS
8. Tandakan (3) pada jawapan yang betul. TP 2 m.s. 6 – 7
(a) Pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka diperkukuh dengan
BAB 1 3 Sistem Pembesar Empat Lipatan Sistem Pemerintah dan Diperintah
(b) Hubungan timbal balik mewujudkan persefahaman dan ikatan antara golongan pemerintah dengan
3 golongan diperintah golongan hamba
(c) Kedaulatan Kesultanan Melaka diiktiraf oleh kerajaan Dinasti Ming yang menghantar utusan diketuai
oleh
Puteri Hang Li Po 3 Laksamana Cheng Ho
(d) Wilayah pengaruh Kesultanan Melayu Melaka diperoleh melalui naungan, perkahwinan dan
perjanjian 3 penaklukan
(e) Pahang, Kuala Linggi, Kelantan, Rokan, Kampar dan Inderagiri merupakan
3 wilayah taklukan wilayan naungan
9. Gariskan jawapan yang betul. TP 4 BUKU TEKS
m.s. 6 – 7
(a) Pemerintah Kesultanan Melayu Melaka menggunakan gelaran (Sultan : Maharaja) pada awal nama
masing-masing selepas kedatangan agama Islam.
(b) Golongan diperintah terdiri daripada rakyat yang merangkumi golongan merdeka dan golongan
(pendatang : hamba).
(c) Terdapat dua undang-undang (adat : bertulis) yang digunakan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka,
iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka.
(d) Wilayah taklukan merujuk kepada wilayah yang diperoleh Kesultanan Melayu Melaka melalui
(peperangan : perjanjian) seperti Pahang, Rokan dan Inderagiri.
(e) Wilayah naungan ialah wilayah yang menerima ketuanan Kesultanan Melayu Melaka melalui
perkahwinan atau persahabatan seperti Kedah, Lingga dan (Patani : Kampar).
(f) Kesultanan Melayu Melaka menerima wilayah (Kuala Linggi : Siantan) daripada kerajaan Majapahit
apabila Sultan Mansur Shah berkahwin dengan Puteri Majapahit.
(g) Lambang kebesaran seperti adat istiadat, warna (hijau : kuning), regalia, nobat dan cap mohor menjadi
identiti dan keistimewaan kepada Sultan Melaka.
(h) Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka membuktikan asas negara bangsa telah terbentuk sebelum
kedatangan (Barat : Jepun).
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 6
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang
10. Lengkapkan ayat di bawah. TP 3 BUKU TEKS BAB 1
Bendahari jajahan empayar m.s. 8 – 9
pelabuhan
Laksamana Bendahara keamanan pendapatan
Syahbandar Permuafakatan perbendaharaan Empat Lipatan
(a) Sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka memiliki pentadbiran lengkap dan tersusun dikenali
sebagai Pembesar Empat Lipatan .
(b) Pembesar lain yang membantu Pembesar Berempat ialah Syahbandar , Bentara, Orang Kaya,
hulubalang dan Penghulu.
(c) Pentadbiran peringkat pusat dilaksanakan oleh Pembesar Berempat yang terdiri daripada Bendahara,
Penghulu Bendahari , Temenggung dan Laksamana.
(d) Bendahara menjalankan tugas sebagai ketua pentadbir dan menasihati sultan dalam pelbagai
hal.
(e) Sumber pendapatan Kesultanan Melayu Melaka diperoleh daripada urusan perdagangan,
segala jenis cukai dan ufti daripada wilayah taklukan dan naungan.
(f) Penghulu Bendahari dilantik bagi menguruskan perbendaharaan dan hasilnya akan disalurkan
untuk kepentingan kerajaan seperti membeli senjata atau membina istana.
(g) Syahbandar bertanggungjawab mengutip cukai di pelabuhan dan pembesar lain mengutip
cukai di kawasan pegangan.
(h) Temenggung dilantik menjaga keselamatan di darat dan Laksamana berperanan sebagai
panglima angkatan laut Melaka.
(i) Pada peringkat jajahan , pembesar dilantik oleh sultan atau Pembesar Berempat untuk
menguruskan pentadbiran di daerah dan kampung.
(j) Pembesar jajahan menjaga keamanan kawasan pentadbiran dan dibenarkan mengutip
cukai.
(k) Permuafakatan antara sultan dan pembesar mewujudkan sistem pentadbiran yang tersusun dan
mengelakkan salah guna kuasa oleh golongan pemerintah.
(l) Sistem pentadbiran yang sistematik membuktikan kebijaksanaan pemerintah Kesultanan Melayu Melaka
mentadbir kerajaan sehingga membentuk sebuah empayar yang terkenal.
7 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
11. Berdasarkan huraian berikut, nyatakan fasal dalam Hukum Kanun Melaka. TP 4 BUKU TEKS
m.s. 10
Huraian Fasal dalam Hukum Kanun Melaka
BAB 1 (a) Tugas dan peranan yang dipertanggjungjawabkan Fasal 1
kepada Sultan, Bendahara, Temenggung dan Penghulu
Bendahari.
(b) Hukuman bunuh akan dikenakan kepada seseorang Fasal 4
yang ingkar atau memalsukan titah sultan.
(c) Apabila seseorang didapati membunuh orang lain tanpa Fasal 5.1
pengetahuan sultan atau pembesar, maka dia akan Fasal 26
Fasal 30
dijatuhi hukuman bunuh.
(d) Pernikahan memerlukan empat orang saksi dan jika
tidak cukup, memadai dua orang sahaja, namun hamba
abdi dan wanita tidak boleh menjadi saksi.
(e) Amalan riba diharamkan dalam urusan perniagaan dan
orang yang menjalankan perniagaan mestilah akil baligh,
siuman dan melafazkan niat jual beli.
12. Jawab soalan berikut dengan tepat dan ringkas. TP 5 BUKU TEKS
(a) Namakan nakhoda yang terlibat dalam penggubalan Undang-undang Laut Melaka.
m.s. 11
Nakhoda Jenal, Nakhoda Diri dan Nakhoda Sahak.
(b) Nyatakan aspek yang terkandung dalam Undang-undang Laut Melaka.
Peranan nakhoda, pelayaran, jenayah di atas kapal dan percukaian.
(c) Apakah yang terkandung dalam Fasal 5 Undang-undang Laut Melaka?
Hukuman mati ke atas orang yang berkelakuan jahat dan membunuh orang di atas kapal.
(d) Jelaskan kesan pengenalan Undang-undang Laut Melaka. KBAT Menilai
Melancarkan aktiviti perdagangan dan memberi keyakinan kepada pedagang untuk datang
berdagang.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 8
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat BUKU TEKS BAB 1
13. Lengkapkan rajah berikut. TP 3 m.s. 12 – 13
i-THiNK Peta dakap
Sultan (i) Mewujudkan perpaduan rakyat
(ii) Menjaga keselamatan rakyat
Peranan Pembesar (i) Menjadi perantara antara sultan dengan
pemerintah Rakyat rakyat
dan rakyat (ii) Menjaga keamanan dan kebajikan rakyat
di kawasan pegangan
(i) Taat setia kepada pemerintah
(ii) Mematuhi arahan pemerintah
14. Jawab soalan berikutnya. TP 6 BUKU TEKS
(a) Mengapakah perlu wujud hubungan baik antara pemerintah dengan rakyat?
m.s. 13
KBAT Menganalisis
Memelihara kedaulatan raja dan kesejahteraan rakyat.
(b) Bagaimanakah generasi masa kini mewujudkan hubungan baik antara pemerintah dengan rakyat?
KBAT Mengaplikasi
Menghormati pemerintah, mematuhi arahan kerajaan, meraikan hari keputeraan raja, meletakkan
gambar raja di dalam kelas dan mengetahui nama raja di Malaysia.
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
(c) Jelaskan kesan jika hubungan antara pemerintah dengan rakyat tidak baik. KBAT Menilai
Menjejaskan keamanan dan kemakmuran, melemahkan pertahanan negara dan memudahkan
negara dijajah oleh kuasa asing.
(d) Cadangkan cara untuk mempertahankan warisan negara bangsa. KBAT Mencipta
Mempelajari warisan negara bangsa sendiri, memupuk cinta akan negara, mengamalkan Rukun
Negara, mengamalkan adat warisan dalam kehidupan dan menolak budaya asing yang negatif.
9 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa SPM 1
PRAKTIS
BAB 1 Kertas 1 6. Apakah jawatan yang diwujudkan untuk
BUKU membantu Pembesar Berempat?
TEKS
1. Apakah ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam m.s. 8 I Bentara III Laksamana
BUKU Melayu? II Nakhoda IV Syahbandar
TEKS
A I dan II C II dan III
m.s. 4 I Raja
B I dan IV D III dan IV
II Rakyat
III Kemerdekaan 7.
IV Pengaruh asing BUKU • X
TEKS • Ketua Polis dan
A I dan II C II dan III m.s. 9 Temenggung
Penjara
B I dan IV D III dan IV
2. Apakah undang-undang yang diamalkan oleh Apakah tanggungjawab X dalam pemerintahan
BUKU kerajaan Majapahit? Kesultanan Melayu Melaka?
TEKS A Mengutip cukai di pelabuhan
m.s. 4 A Kutara Manawa B Menjadi panglima angkatan laut
C Menjaga keselamatan kota Melaka
B Inskripsi Telaga Batu D Menasihati sultan dalam pelbagai hal
C Hukum Kanun Majapahit
D Undang-undang Majapahit
3. Gambar berikut menunjukkan inskripsi Telaga Batu. 8. Apakah kandungan Undang-undang Laut Melaka?
BUKU BUKU
TEKS TEKS
m.s. 4 m.s. 11
Apakah upacara yang boleh dikaitkan dengan A Membincangkan bidang kuasa pemerintah
B Mengandungi hukuman perbuatan jenayah
inskripsi tersebut? C Menjelaskan tentang peraturan urus niaga di
A Pertabalan C Persetiaan pelabuhan
D Menyentuh peranan nakhoda, pelayaran dan
B Pemakaman D Perkahwinan
percukaian
4. Apakah bukti kedaulatan Kesultanan Melayu 9. Apakah peranan pembesar dalam Kesultanan
BUKU Melaka? BUKU Melayu Melaka?
TEKS TEKS
m.s. 6 A Bebas campur tangan asing
m.s. 12 A Mengukuhkan perpaduan rakyat
B Keluasan wilayah pengaruh B Mengutip hasil melalui sistem serah
C Pengenalan undang-undang bertulis C Memperkenalkan undang-undang bertulis
D Hubungan baik dengan Dinasti Ming D Menyumbang tenaga melalui sistem kerah
5. Apakah maksud wilayah taklukan? 10. Mengapakah rakyat harus menjaga hubungan
BUKU A Kawasan pemerintahan raja berdaulat BUKU baik dengan pemerintah?
TEKS TEKS
m.s. 7 B Wilayah yang diperoleh melalui peperangan
m.s. 13 A Meluaskan wilayah pengaruh
C Wilayah yang menerima ketuanan secara rela B Mengelakkan salah guna kuasa
D Kawasan yang diperintah melalui wakil sultan C Mengekalkan keamanan negara
D Mengukuhkan kuasa pemerintah
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 10
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
Kertas 2
Bahagian A
1. Kemunculan kerajaan Alam Melayu membuktikan asas negara bangsa bermula sebelum kedatangan Barat. BAB 1
(a) Jelaskan ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam Melayu berikut: BUKU TEKS
m.s. 4 – 5
(i) Raja
Menjadi tonggak utama kerajaan. Kedudukan raja diperkukuh dengan sistem pentadbiran yang
dibantu oleh para pembesar. Raja memperoleh ketaatan daripada rakyatnya.
[2 markah]
(ii) Undang-undang
Dilaksanakan bagi memastikan kesejahteraan sesebuah kerajaan. Undang-undang tersebut terpakai
di seluruh wilayah pengaruh dan menjadi panduan dalam pentadbiran kerajaan. [2 markah]
(b) Buktikan kesetiaan rakyat kerajaan Srivijaya kepada pemerintah.
Rakyat kerajaan Srivijaya membuktikan kesetiaan mereka kepada Raja Srivijaya dengan menjalani
upacara persetiaan dan meminum air sumpah. Air akan dituang ke atas inskripsi Telaga Batu, ditadah dan
diminum oleh rakyat untuk menunjukkan kesetiaan kepada pemerintah.
[3 markah]
(c) Mengapakah kita harus mempertahankan warisan negara bangsa?
Memupuk perasaan cinta akan negara yang menjamin kesejahteraan dan keharmonian. Mengekalkan
kemajuan dan kemakmuran negara. Mengukuhkan jati diri dan identiti sebagai warganegara Malaysia.
2. Gambar berikut menunjukkan diorama pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka. [3 markah]
BUKU TEKS
m.s. 6 – 7
(a) Jelaskan hierarki sosial Kesultanan Melayu Melaka.
Terdiri daripada golongan pemerintah dan golongan diperintah. Golongan pemerintah terdiri daripada
sultan dan pembesar. Golongan diperintah terdiri daripada rakyat merangkumi golongan merdeka dan
hamba. Rakyat Melaka terdiri daripada orang Melayu dan Orang Laut. [2 markah]
11 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
(b) Apakah kepentingan lambang kebesaran kepada Kesultanan Melayu Melaka?
Merupakan identiti bagi kerajaan dan keistimewaan kepada Sultan Melaka. Menjadi simbol kedaulatan
Sultan Melaka yang memerintah kerajaan.
BAB 1 [2 markah]
(c) Apakah undang-undang yang diguna pakai pada zaman Kesultanan Melayu Melaka?
(i) Hukum Kanun Melaka
(ii) Undang-undang Laut Melaka
[2 markah]
(d) Pada pendapat anda, apakah kepentingan undang-undang kepada sesebuah negara?
Menjadikan kehidupan masyarakat teratur. Menjamin keselamatan dan keamanan. Mengelakkan
huru-hara dan pertelingkahan. Melahirkan masyarakat berdisiplin dan bermoral.
[4 markah]
Bahagian B
1. Kesultanan Melayu Melaka menjadi asas kepada pembinaan negara dan bangsa Malaysia. BUKU TEKS
(a) Huraikan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka.
m.s. 6 – 9
[8 markah]
(b) Sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka menunjukkan agihan tugas yang lengkap dan tersusun.
Buktikan pernyataan tersebut. [6 markah]
(c) Kesultanan Melayu Melaka menjadi asas kepada pembinaan negara bangsa kita. [6 markah]
Berikan ulasan anda.
2. Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka diperkenalkan bagi menjamin kemakmuran dan
kesejahteraan Kesultanan Melayu Melaka. BUKU TEKS
(a) Terangkan kandungan undang-undang berikut.
m.s. 10 – 12
• Hukum Kanun Melaka
• Undang-undang Laut Melaka
[8 markah]
(b) Apakah kesan jika Kesultanan Melayu Melaka tidak mempunyai sistem perundangan yang lengkap dan
mantap? [6 markah]
(c) Golongan pemerintah dan diperintah memainkan peranan penting dalam usaha menjamin kesejahteraan
dan membawa kegemilangan kepada Kesultanan Melayu Melaka.
Jelaskan peranan golongan pemerintah dalam Kesultanan Melayu Melaka. [6 markah]
Pendidikan Sivik
Nilai Teras: Hormat-menghormati
Tajuk: Pengekalan Warisan Budaya Malaysia
Aktiviti PAK-21: Meja Bulat
1. Murid akan dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
2. Setiap kumpulan akan mewakili kaum di Malaysia.
3. Hasil perbincangan hendaklah menyentuh tentang adat warisan yang masih diamalkan oleh kaum tersebut.
4. Ketua kumpulan akan membentangkan hasil perbincangan di hadapan kelas.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 12
Sudut Sejarah Tingkatan 4 Bab 1 Warisan Negara Bangsa
KBAT
Gambar berikut menunjukkan replika istana Melaka dan lambang kebesaran diraja. BAB 1
(a) Kesultanan Melayu Melaka meninggalkan warisan sosiopolitik yang diwarisi oleh Negeri-negeri Melayu dan kekal hingga
kini seperti institusi beraja dan alat kebesaran.
Buktikan pernyataan tersebut.
Institusi beraja menggunakan gelaran Sultan menggantikan Raja. Sistem pewarisan takhta mementingkan jurai
keturunan sebelah bapa. Putera sulung Sultan dengan permaisurinya mewarisi takhta kerajaan. Jika Sultan tidak
mempunyai putera, adik lelaki Sultan boleh mewarisi takhta. Alat kebesaran seperti tengkolok, pending, cogan
agama, dan kalung.
(b) Jelaskan iktibar yang boleh diambil daripada sejarah kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka.
Berusaha mengekalkan kedaulatan. Patuh kepada undang-undang. Memiliki sistem pentadbiran yang teratur.
Kesetiaan rakyat kepada pemerintah. Menjalin hubungan baik dengan kerajaan asing. Mementingkan keharmonian.
Hubungan baik antara rakyat tempatan dengan pedagang asing. Kebijaksanaan dan kewibawaan pemerintah
mentadbir kerajaan. Kekuatan sistem pertahanan sehingga mampu menjadi sebuah empayar yang luas.
(c) Cadangkan cara melahirkan rakyat yang taat setia kepada raja dan negara.
Mengukuhkan perpaduan. Mengamalkan warisan budaya bangsa. Taat setia kepada pemerintah dan negara.
Menghayati prinsip Rukun Negara. Mengamalkan toleransi dan tolak ansur. Saling menghormati antara satu sama
lain. Mengamalkan nilai-nilai murni. Tidak membangkitkan isu sensitif. Tidak bersikap perkauman. Berusaha
memajukan diri dan menjadi insan berguna.
(d) Jelaskan kesan sekiranya rakyat tidak taat setia kepada raja dan negara.
Negara kucar-kacir, rakyat memberontak, menjejaskan kestabilan politik dan ekonomi, negara mudah dijajah oleh
kuasa asing, dan negara mundur.
Kuiz 1
13 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
BAB Kebangkitan Nasionalisme
2
PETA Konsep Revolusi Revolusi Revolusi
Keagungan Amerika Perancis
Perkembangan
Idea Nasionalisme Nasionalisme Nasionalisme Nasionalisme
di India di China Empayar di Jepun
Nasionalisme
di Barat Uthmaniyah
dan Mesir
Perkembangan
Nasionalisme
di Asia
Nasionalisme di Filipina
Nasionalisme di Burma (Myanmar) Aung San Raden Adjeng
Nasionalisme di Vietnam Kartini
Perkembangan
Nasionalisme Nasionalisme di Indonesia
Kebangkitan di Asia Nasionalisme di Thailand
Nasionalisme Tenggara
Phibul Songram Ho Chi Minh
NOTA 2 Faktor
Kemunculan • Media cetak • Sistem pendidikan
• Peranan agama • Pengaruh luar dan serantau
Gerakan • Penulisan kreatif • Kemunculan golongan intelektual
Nasionalisme
Perjuangan golongan
intelektual
Perkembangan Perjuangan melalui Abdul Rahim Kajai
Nasionalisme penulisan
Kesan Perjuangan melalui Syed Sheikh al-Hadi
Perkembangan persatuan
Nasionalisme
Politik Ekonomi Sosial Za’ba
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
14
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.1 Maksud Nasionalisme
1. Lengkapkan ayat di bawah. TP 1 BUKU TEKS
Maksud nasionalisme m.s. 22
cinta yang mendalam terhadap bangsa dan negara. BAB 2
(a) Perasaan
(b) Gerakan untuk mencapai kebebasan politik, ekonomi dan sosial daripada penguasaan
orang asing .
(c) Semangat kebangsaan yang menjelaskan sikap dan pendekatan berkaitan
dengan perjuangan menentang penjajahan serta pembelaan terhadap bangsa dan negara.
2. Nyatakan nama dan pendapat tokoh di bawah. TP 2 BUKU TEKS
bersatu Hans Kohn bangsa m.s. 22
sekularisme gerakan
kesetiaan kebimbangan Dato’ Onn Jaafar Maksud
nasionalisme
Prof. William R.Roff VIDEO 3
Kita hendak menzahirkan suatu bangsa yang lebih
(a) Dato’ Onn tegap dan kuat, boleh berdiri di atas tapak kaki kita sendiri dan
Jaafar
mengambil tempat kita yang sebenar di sisi bangsa-bangsa lain
bersatu
yang tegap dan .
(b) Hans Kohn Nasionalisme merupakan satu gerakan yang
kesetiaan seseorang hanya kepada negara
meletakkan
dan bangsanya.
(c) Prof. William Nasionalisme Melayu timbul disebabkan kebimbangan
R.Roff
masyarakat terhadap sekularisme dan imperialisme Barat
yang melanda Tanah Melayu.
15 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
3. Padankan pendapat dengan tokoh yang betul. TP 2 BUKU TEKS
m.s. 23
Pendapat Tokoh
(a) Perjuangan menentang penjajahan C
hendaklah ada persatuan dan perpaduan
yang kuat, iaitu National Fronts. A
BAB 2 Prof. Datuk Zainal Abidin
Nasionalisme merupakan fenomena sejagat D
(b) yang mengiktiraf hak setiap bangsa di
B
dunia ini untuk menubuhkan negaranya
sendiri dan memindahkan kedaulatan Prof. Dr. Khoo Kay Kim
kepada rakyat.
Nasionalisme Melayu bukanlah gejala A
(c) baharu hasil penggabungan Tanah Melayu
C
oleh British, tetapi nasionalisme Melayu
telah wujud sejak zaman Kesultanan Dr. Burhanuddin al-Helmi
Melayu Melaka.
Dalam konteks Melayu sebelum
(d) merdeka, nasionalisme digunakan untuk B
merujuk perjuangan orang Melayu bagi
D
mendapatkan kembali kedudukan unggul
dalam negara sendiri.
Dr. R. Suntharalingam
4. Berdasarkan kata kunci berikut, buat kesimpulan tentang nasionalisme. TP 2 BUKU TEKS
Huraian
m.s. 23
Kata kunci
Nasionalisme mempunyai pelbagai tafsiran berdasarkan sejarah, corak perjuangan • tafsiran
dan karisma pemimpin yang mendukung perjuangan. Nasionalisme berkait rapat • cinta
dengan perasaan cinta akan negara yang mencetuskan keinginan membina negara • negara bangsa
bangsa dan melahirkan identiti sendiri. Nasionalisme ialah gerakan melahirkan • identiti
perasaan kekitaan dengan menggunakan persamaan kebudayaan dan pengalaman • kekitaan
sejarah yang bertujuan membebaskan bangsa dan negara daripada penjajahan. • pengalaman
Gerakan ini menuju matlamat yang sama, iaitu membina bangsa yang bersatu • penjajahan
dan negara berdaulat. • matlamat
• bersatu
• berdaulat
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 16
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat
5. Jawab soalan berikut tentang Revolusi Keagungan (1688). TP 3 BUKU TEKS
m.s. 24
Soalan Jawapan
(a) Apakah sebab berlakunya Revolusi Keinginan menegakkan kedaulatan parlimen dan hak
Keagungan? asasi rakyat.
(b) Mengapakah pemerintahan Raja James II Pemerintahan raja berkuasa mutlak dan membelakangkan BAB 2
ditentang oleh ahli parlimen? parlimen semasa menggubal undang-undang.
(c) Namakan pemerintah dari Belanda yang Marry II dan Raja William of Orange.
memberi sokongan kepada ahli parlimen
England.
(d) Apakah dasar yang diperkenalkan semasa Konsep kedaulatan parlimen, sistem raja berperlembagaan
pemerintahan Marry II dan Raja William dan penggubalan Bill of Rights.
of Orange?
6. Lengkapkan ayat dalam rajah berikut tentang Revolusi Amerika (1776). TP 3 i-THiNK Peta alir BUKU TEKS
m.s. 25
(a) Reaksi orang Amerika menentang (b) Terdapat 13 buah tanah
British
penjajahan yang tidak jajahan British di Amerika. Penduduk Amerika
melindungi hak penduduk Amerika menentang akta untuk memungut cukai
yang merupakan sebahagian daripada seperti Akta Pelayaran, Akta Gula ,
empayar
British. Akta Teh dan Akta Setem.
(c) Penduduk tanah jajahan di Amerika (d) Pemimpin di tanah jajahan diketuai oleh
George Washington menubuhkan kongres
melaungkan slogan “tiada cukai dan mengisytiharkan perang terhadap British
perwakilan ” untuk memperjuangkan kemerdekaan
tanpa Amerika.
kerana tiada wakil Amerika dalam
Parlimen
British.
(e) Pada Julai 1776, kongres . (f) Perisytiharan tersebut menegaskan jika sesebuah
meluluskan Perisytiharan kerajaan tidak dapat menjamin hak kehidupan,
Kemerdekaan Amerika yang kebebasan dan kebahagiaan, maka rakyat
ditulis oleh Thomas Jefferson berhak menubuhkan kerajaan baharu.
(g) Revolusi Amerka berakhir pada tahun 1783 NOTA IMBASAN
apabila British mengakui kemerdekaan
Pilihan raya pertama Amerika Syarikat telah diadakan pada
Amerika. 13 buah tanah jajahan digabungkan dan 4 November 1789 dan George Washington telah dilantik
menjadi Presiden Amerika Syarikat yang pertama. Beliau
diberi nama Amerika Syarikat yang mengamalkan telah memperkenalkan sistem cukai yang adil dan seragam
demokrasi antara negeri, menyeragamkan penggunaan mata wang,
sistem pemerintahan . menubuhkan Bank Nasional, dan memindahkan pusat
pentadbiran dari Philadelphia ke Washington.
17 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme BUKU TEKS
7. Padankan jawapan berikut dengan soalan yang diberikan. TP 3 m.s. 25
Jean Jacques Rousseau dan Voltaire. A
BAB 2 Kebebasan, persamaan dan persaudaraan. B
Kemunculan Republik Perancis dan mengakhiri pemerintahan beraja di Perancis. C
Memonopoli pelbagai keistimewaan sebaliknya rakyat terbeban dengan pelbagai cukai. D
Hasrat umum yang merupakan kata sepakat golongan yang mempunyai kesedaran. E
Menggempur penjara Bastile, membebaskan tahanan politik dan menggulingkan Raja Louis XVI. F
Soalan Jawapan
(a) Siapakah pemikir Perancis yang mencetuskan idea nasionalisme? A
B
(b) Apakah idea nasionalisme yang diperjuangkan dalam Revolusi Perancis 1789? E
D
(c) Jelaskan maksud suara rakyat dalam karya The Social Contract. F
(d) Mengapakah golongan revolusi menentang pemerintahan Raja Louis XVI dan C
golongan bangsawan?
(e) Apakah tindakan golongan revolusi dalam Revolusi Perancis 1789?
(f) Nyatakan kesan Revolusi Perancis 1789.
8. Berdasarkan kata kunci berikut, buat kesimpulan tentang perkembangan idea nasionalisme di Barat. TP 4
BUKU TEKS
m.s. 25
• penentangan Nasionalisme di Barat berkembang hasil penentangan terhadap
• antiraja pemerintahan beraja yang menggugat hak dan kebebasan rakyat.
• Revolusi Keagungan Nasionalisme antiraja ialah Revolusi Keagungan di England
• Revolusi Perancis dan Revolusi Perancis. Selain itu, nasionalisme dikaitkan dengan
• kemerdekaan perjuangan memperoleh kemerdekaan daripada penjajahan asing
• Revolusi Amerika seperti Revolusi Amerika. Idea nasionalisme di Barat menekankan
• hak asasi rakyat hak asasi rakyat dan kedaulatan negara.
• kedaulatan negara
Revolusi
Amerika 1776
VIDEO 4
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 18
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia
9. Gariskan jawapan yang betul. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 26
(a) Nasionalisme di India merupakan reaksi yang ditunjukkan oleh penduduk tempatan terhadap dasar
(imperialisme ; antiraja) British.
(b) Kebangkitan rakyat tempatan dalam (Dahagi India 1857 : Perang Dunia Pertama) menjadi titik tolak BAB 2
kepada perkembangan nasionalisme di India.
(c) Nasionalisme awal memperjuangkan isu (ekonomi : sosioagama) yang digerakkan oleh pertubuhan
seperti Brahmo Samaj dan Arya Samaj.
(d) Perkembangan pendidikan Barat di India pada penghujung abad ke-19 telah melahirkan golongan
(bangsawan : intelektual) yang membentuk pertubuhan politik yang lebih tersusun.
(e) Kongres Kebangsaan India atau Indian National Congress (INC) telah ditubuhkan pada tahun 1885 dan
(Liga Muslim : Parti India) ditubuhkan pada tahun 1906.
(f) Pada awal abad ke-20, muncul golongan radikal seperti Bal Gangadhar Tilak dan Bipin Chandra Pal yang
menentang British secara (militan : aman).
(g) Selepas Perang Dunia Pertama, INC diterajui oleh Mahatma Gandhi yang menjadikan satyagraha sebagai
asas perjuangan tanpa (keganasan : kerjasama).
(h) Selepas Perang Dunia Kedua, INC dan Liga Muslim membentuk jawatankuasa khas rancangan
pembahagian India, iaitu India dan (Sri Lanka : Pakistan).
(i) Pakistan menjadi negara (jajahan : merdeka) pada 14 Ogos 1947 dengan Muhammad Ali Jinnah sebagai
Gabenor Jeneral Pakistan.
(j) India mengisytiharkan kemerdekaan pada 15 Ogos 1947 dengan Jawaharlal Nehru dilantik sebagai
(Perdana Menteri : Raja) pertama India.
10. Padankan soalan dengan jawapan yang betul. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 26
Soalan Jawapan
(a) Apakah matlamat nasionalisme di E Dr. Sun Yat Sen. A
China? D
A
(b) Mengapakah pemerintahan Dinasti B Nasionalisme, demokrasi dan B
Manchu ditentang? C kebajikan sosial.
Siapakah yang mempelopori gerakan Menumbangkan Dinasti Manchu dan C
kebangkitan rakyat di China? membentuk pemerintahan republik.
(c)
Jelaskan maksud Tiga Prinsip Rakyat Dianggap orang luar, kehilangan D
(San Min Chu-i). mandat dan gagal menghalang
(d) kemasukan pengaruh Barat.
(e) Apakah kesan gerakan Rovolusi Mengukuhkan peradaban China E
1911? daripada ancaman politik dan
ekonomi kuasa asing.
19 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
11. Lengkapkan ayat dalam rajah di bawah. TP 3 BUKU TEKS
Barat pemulihan kemajuan m.s. 27
kepercayaan penjajahan al-Quran budaya
al-Urwah al-Wuthqa Sheikh Muhammad Khalifah Abdul Pan-Islamisme
Abduh Hamid II
Uthmaniyah
i-THiNK Peta pokok
BAB 2 Nasionalisme Empayar
Uthmaniyah dan Mesir
Gerakan Islah Gerakan Pan-Islamisme
(a) Gerakan pemulihan Islam (a) Sayyid Jamal al-Din al-Afghani
dipelopori oleh Sayyid Jamal al-Din al- menubuhkan al-Urwah al-Wuthqa untuk
Afghani dan Sheikh Muhammad Abduh menguatkan persaudaraan dan membawa
mempertahankan sistem pemerintahan umat Islam kepada kemajuan .
Islam dan agama Islam.
(b) Berpunca daripada pertembungan (b) Akhbar al-Urwah al-Wuthqa menyebarkan
budaya idea Pan-Islamisme , iaitu seruan
Barat dengan budaya
tempatan yang mengubah tradisi dan penyatuan persaudaraan Islam di seluruh
kepercayaan masyarakat tempatan.
dunia bagi menghalang peluasan kuasa
Barat
.
(c) Menyeru umat Islam berpegang pada (c) Pada tahun 1914, empayar Uthmaniyah
ajaran Islam sebenar berpandukan mengeluarkan fatwa menyeru umat Islam
al-Quran dan hadis serta bangkit berjuang. Khalifah Abdul Hamid II
memperbaiki kehidupan agar bebas menggerakkan idea Pan-Islamisme yang
daripada penjajahan Barat. mendapat sokongan umat Islam di seluruh
dunia.
12. Bulatkan jawapan yang betul. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 27
(a) Nasionalisme di Jepun digerakkan daripada kesedaran untuk mencapai kemajuan bagi mengelakkan
ancaman
A penguasaan China B imperialisme Barat
(b) Pemerintah Jepun yang melancarkan gerakan pemulihan Jepun dengan menekankan pemodenan
mengikut model Barat ialah
A Dr. Sun Yat Sen B Maharaja Mikado Meiji
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 20
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
(c) Prinsip dan semangat bushido dijadikan asas nasionalisme semasa era
A Pemulihan Meiji B Pemodenan Mikado
(d) Semangat bushido ialah sikap sanggup menanggung risiko, bersungguh-sungguh mencapai cita-cita dan
sedia berkorban demi melaksanakan tanggungjawab terhadap ketua dan
A raja B negara BAB 2
(e) Kesan gerakan pembaharuan dalam semua aspek kehidupan telah menjadikan Jepun muncul sebagai
kuasa tentera yang kuat dan negara
A perindustrian B pertanian
(f) Namun faktor desakan ekonomi dan nasionalisme melampau oleh golongan tentera menjadikan Jepun
sebagai kuasa imperialisme di
A Amerika B Asia
13. Jawab soalan berikut dengan tepat dan ringkas. TP 5 BUKU TEKS
(a) Apakah faktor yang mencetuskan nasionalisme di India, Mesir dan China?
m.s. 27
Menamatkan penjajahan kuasa asing dan menuntut perubahan politik.
(b) Namakan nasionalis terkenal di negara berikut.
Negara Nasionalis
(i) India Mahatma Gandhi
(ii) China Dr. Sun Yat Sen
(iii) Mesir Sayid Jamal al-Din al-Afghani dan Sheikh Muhammad Abduh
(iv) Jepun Maharaja Mikado Meiji
(c) Apakah ciri kepimpinan yang boleh kita contohi daripada nasionalis tersebut? KBAT Menilai
Cinta akan negara, berani, bekerjasama, sanggup berkorban demi negara, bersungguh-sungguh
untuk mencapai cita-cita dan tidak mudah berputus asa.
(d) Jelaskan iktibar yang boleh diambil daripada perkembangan nasionalisme di Asia. KBAT Menilai
Kita hendaklah sentiasa berwaspada dengan muslihat dan anasir asing yang boleh menjejaskan
kedaulatan bangsa dan negara. Kita harus memperbaiki dan memajukan kehidupan agar dihormati
oleh kuasa asing.
21 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.4 Perkembangan Nasionalisme di Asia Tenggara
14. Lengkapkan ayat di bawah. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 28
BAB 2 diplomasi Jose Rizal Kalayan radikal
Liga Filipina Emilio Aguinaldo kemerdekaan Sergio Osmena
Revolusi Filipina Amerika Syarikat Andres Bonifacio
hak yang sama
(a) Nasionalisme di Filipina pada peringkat awal berbentuk Gerakan Propaganda yang dipimpin oleh
Jose Rizal .
(b) Gerakan ini menuntut Filipina dijadikan sebagai wilayah Sepanyol, bangsa Filipina diberikan
hak yang sama seperti bangsa Sepanyol, dan kebebasan bersuara.
(c) Apabila tidak mendapat tindak balas daripada Sepanyol, Jose Rizal menubuhkan Liga Filipina
pada tahun 1892 mendesak kerajaan Sepanyol melakukan pembaharuan politik, ekonomi, dan sosial.
(d) Kegagalan Gerakan Propaganda mencetuskan idea nasionalisme yang lebih radikal .
(e) Katipunan ditubuhkan oleh Andres Bonifacio untuk menuntut kemerdekaan melalui revolusi.
(f) Akhbar Kalayan mnyebarkan idea revolusi kepada rakyat Filipina.
(g) Andres Bonifacio dan Emilio Aguinaldo memimpin Katipunan melancarkan Revolusi Filipina
pada tahun 1896 untuk menyingkirkan Sepanyol namun gagal.
(h) Emilio Aguinaldo bekerjasama dengan Amerika Syarikat untuk mengusir Sepanyol dari Filipina.
(i) Perisytiharan Kemerdekaan Filipina pada tahun 1899 oleh Emilio Aguinaldo tidak diiktiraf
oleh Amerika Syarikat.
(j) Di bawah penjajahan Amerika Syarikat, perjuangan nasionalisme menggunakan dasar diplomasi
melalui parti politik sederhana.
(k) Pendekatan kerjasama membolehkan Sergio Osmena , pemimpin Parti Nasionalis menganggotai
Dewan Perhimpunan Filipina pada tahun 1907.
(l) Gerakan nasionalisme untuk menuntut kemerdekaan Filipina diteruskan sehingga Perang Dunia
Kedua.
15. Jawab soalan di bawah dengan tepat dan ringkas. TP 4 BUKU TEKS
m.s. 29
Soalan Jawapan
(a) Nyatakan golongan yang menentang Kelas menengah, sami Buddha, siswazah universiti dan
imperialisme British di Burma (Myanmar). petani.
(b) Apakah tujuan penubuhan Persatuan Mengekalkan tradisi Buddha, pendidikan dan
Belia Buddha pada tahun 1906? kebudayaan Burma.
(c) Bagaimanakah isu kasut membangkitkan Tindakan orang British memakai kasut memasuki kuil
nasionalisme? Buddha yang mencemari kesucian agama Buddha.
(d) Apakah kepentingan Perlembagaan Memisahkan Burma dengan India dan merangsang
Burma 1935? perjuangan ke arah berkerajaan sendiri.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 22
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
16. Jawab soalan di bawah dengan tepat dan ringkas. TP 4 BUKU TEKS
(a) Apakah faktor kemunculan nasionalisme di Vietnam?
m.s. 29
Perubahan sosiopolitik dan sosioekonomi selepas kedatangan Perancis.
(b) Namakan dua akhbar yang menyebarkan idea nasionalisme di Vietnam.
(i) Tribune Indige (ii) Cloche Felee BAB 2
(c) Nyatakan ideologi dan pemimpin parti berikut. Ideologi Pemimpin
Parti Nasionalisme Nguyen Thai Hoc
Komunisme
(i) Viet Nam Quoc Dang Dang (VNQDD) Ho Chi Minh
(ii) Parti Komunis Vietnam (PKV)
(d) Bagaimanakah Perancis melumpuhkan perjuangan VNQDD?
Perancis menangkap pemimpin VNQDD dan menghukum bunuh Nguyen Thai Hoc.
(e) Terangkan peranan Ho Chi Minh dalam gerakan nasionalisme di Vietnam.
Meneruskan gerakan revolusi menentang Perancis. Beliau mengisytiharkan kemerdekaan Republik
Demokratik Vietnam di Hanoi, Vietnam Utara dan dilantik menjadi Presiden pertama. Vietnam
Selatan yang berpusat di Saigon berada di bawah kuasa Perancis dan Amerika Syarikat.
17. Lengkapkan ayat berikut tentang nasionalisme di Indonesia. TP 4 BUKU TEKS
(a) Pada peringkat awal, nasionalisme di Indonesia memberi tumpuan terhadap isu-isu m.s. 30
pendidikan
untuk mengubah nasib rakyat Indonesia akibat dasar penjajah Belanda.
(b) Raden Adjeng Kartini mempelopori perjuangan untuk memajukan pendidikan kaum wanita melalui
karyanya, Habis Gelap Terbitlah Terang yang mendedahkan kemunduran rakyat Indonesia disebabkan
dasar diskriminasi penjajah Belanda.
(c) Pertubuhan yang lebih tersusun muncul seperti Muhammadiyah yang berjuang mempertahankan
agama Islam daripada ancaman sekularisme Barat.
(d) Gerakan nasionalisme semakin radikal melalui penubuhan parti-parti politik seperti Sarekat
Islam, Partai Komunis Indonesia dan Partai Nasionalis Indonesia.
(e) Partai Nasionalis Indonesia dipimpin oleh Soekarno sangat berpengaruh dalam kalangan rakyat
Indonesia kerana perjuangannya menuntut kemerdekaan Indonesia daripada Belanda .
(f) Pada tahun 1928, Kongres Pemuda Indonesia melahirkan ikrar Sumpah Pemuda , iaitu satu tanah air,
bahasa
satu bangsa dan satu .
(g) Gabungan parti politik Indonesia telah membentuk Permuafakatan Perhimpunan Politik
Kebangsaan Indonesia (PPPKI) untuk memperjuangkan kemerdekaan Indonesia.
23 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme BUKU TEKS
18. Nyatakan usaha diplomasi dan pemodenan yang dilakukan oleh Raja Mongkut. TP 3 m.s. 31
(a) Menjalin hubungan baik dengan kuasa Barat
British
seperti , Amerika Syarikat
Perancis
dan .
BAB 2 (b) Membawa masuk penasihat Barat untuk melatih
pegawai tempatan dalam hal kewangan ,
kastam
pelabuhan, , ketenteraan dan
polis.
(c) Melaksanakan sistem pendidikan Barat
guru dari
dengan membawa masuk
British.
Raja Mongkut
19. Tandakan (3) pada jawapan yang betul. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 31
(a) Kelemahan pentadbiran Raja Vajiravudh menimbulkan kegelisahan rakyat terhadap penguasaan politik
oleh
kerabat diraja 3 golongan bangsawan
(b) Nai Pridi Phanomyong dan Field Marshal Phibulsongkram menubuhkan Parti Rakyat dan melancarkan
rundingan damai Revolusi Thai 3
(c) Revolusi Thai 1932 telah menamatkan pemerintahan raja berkuasa mutlak dan memperkenalkan
pemerintahan
demokrasi raja berperlembagaan 3
(d) Gerakan nasionalisme di Thailand seterusnya menentang penguasaan ekonomi oleh orang Cina dan
kapitalis Barat 3 kerabat diraja
(e) Perdana Menteri Phibulsongkram meluluskan undang-undang menyekat penguasaan ekonomi oleh
orang Cina dan menggalakkan peribumi terlibat dalam
kegiatan ekonomi 3 gerakan bersenjata
(f) Semasa Perang Dunia Kedua, Thailand menjalin kerjasama dengan Jepun menyebabkan Thailand tidak
dijajah dan mendapat semula wilayah di Indochina dan negeri utara
Filipina Tanah Melayu 3
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 24
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita
20. Lengkapkan ayat di bawah. TP 3 BUKU TEKS
Zaman Kesultanan Melayu Melaka
m.s. 32 – 33
(a) Sultan Mahmud Shah berusaha mendapatkan Melaka dengan melakukan tiga kali serangan BAB 2
Portugis
terhadap , namun menemui kegagalan.
Zaman penjajahan
(b) Sultan Kedah, iaitu Sultan Abdullah Mukkaram Shah menentang Syarikat
Hindia Timur Inggeris (SHTI) untuk mendapatkan semula Pulau Pinang
Kedah
yang merupakan sebahagian daripada wilayah .
(c) Perjuangan menentang penjajah seperti Penghulu Dol Said, Dato’ Maharaja
Rentap , Mat Salleh, Tok Janggut dan
Lela, Dato’ Bahaman,
Haji Abdul Rahman Limbong.
(d) Perjuangan menuntut kebebasan daripada ancaman luar dan
mendaulatkan wilayah masing-masing.
Dato’ Bahaman
Awal abad ke-20
(e) Peringkat awal melalui gerakan Islah yang dipelopori oleh tokoh agama
seperti Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin, Haji Abbas Mohd Taha dan
Syed Sheikh al-Hadi.
(f) Diteruskan melalui penulisan kreatif dan akhbar oleh tokoh seperti
Zainal Abidin Ahmad (Za’ba), Muhammad Rakawi Yusuf, Abdul Rahim Kajai, Syed Sheikh al-Hadi
Hajah Zainon Munshi Sulaiman (Ibu Zain) dan Fatimah Yaakob . Ibrahim Haji Yaakob
(g) Terdapat juga pertubuhan sosioekonomi yang diperjuangkan oleh golongan
berpendidikan Inggeris dan Melayu seperti Ibrahim Haji Yaakob,
Ishak Haji Muhammad, Ahmad Boestamam dan Dr. Burhanuddin
al-Helmi.
(h) Perjuangan mengkritik penjajah dan menyedarkan masyarakat tetap
diteruskan walaupun menghadapi kekangan kewangan , halangan
undang-undang dan pengawasan ketat daripada pemerintah.
25 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme
21. Berdasarkan huraian berikut, nyatakan faktor kemunculan gerakan nasionalisme yang betul. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 34 – 35
A B C
Peranan Sistem Peranan media
agama pendidikan cetak
BAB 2 D E F
Penulisan Kemunculan Pengaruh luar
golongan intelektual dan serantau
kreatif
(a) Menjadi penyalur maklumat, penyebar berita, pengkritik dan memuatkan idea C
pembaharuan. Contohnya Jawi Peranakan, Sekola Melayu dan Fajar Sarawak.
(b) Hasil kesusasteraan seperti cerpen, puisi dan novel yang menjadi wadah memaparkan D
penderitaan rakyat dan keperitan hidup bangsa yang dijajah. A
F
(c) Pelajar yang melanjutkan pelajaran di Mesir terpengaruh dengan gerakan Islah yang
menyeru umat Islam kembali kepada ajaran Islam sebenar berpandukan al-Quran
dan hadis.
(d) Kebangkitan Pan-Islamisme, Gerakan Islah, Revolusi China, perjuangan Mahatma
Gandhi dan Jose Rizal membangkitkan kesedaran nasionalisme.
(e) Hasil perkembangan sistem pendidikan dari Timur Tengah, Inggeris dan Melayu yang E
menggerakkan idea pembaharuan dalam masyarakat.
(f) Melalui sistem pendidikan, pelajar didedahkan dengan idea falsafah Islam dan Barat B
yang memperlihatkan kelemahan bangsa yang dijajah dan mendesak penjajah
melakukan perubahan.
TUGASAN
Bahagikan kelas kepada enam kumpulan. Setiap kumpulan akan memilih salah satu daripada faktor kemunculan
gerakan nasionalisme di negara kita. Adakan perbincangan secara mendalam tentang faktor tersebut. Bentangkan hasil
perbincangan di hadapan kelas dan adakan sesi soal jawab.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 26
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.7 Perkembangan Nasionalisme
22. Lengkapkan jadual berikut. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 36 – 37
Perjuangan golongan intelektual
Golongan intelektual Tokoh
(a) Berpendidikan agama (i) Syed Sheikh al-Hadi BAB 2
(ii) Haji Abbas Mohd Taha
(iii) Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin
(b) Berpendidikan Inggeris (i) Raja Chulan Raja Abdullah
(ii) Mohammad Eunos Abdullah
(iii) Raja Uda Raja Muhammad
(c) Berpendidikan Melayu (i) Abdul Hadi Hassan
(ii) Abdul Hadi Abdul Manan
(iii) Harun Aminurrashid
23. Berdasarkan institusi pendidikan berikut, nyatakan sama ada aliran agama, Inggeris atau Melayu. TP 3
BUKU TEKS
m.s. 36 – 37
Institusi pendidikan Aliran
(a) Madrasah al-Attas Agama
(b) Maahad al-Ehya Assharif Agama
(c) Pejabat Karang Mengarang Melayu
(d) Madrasah al-Khairiah al-Islamiyah Agama
(e) Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC) Melayu
(f) Maktab Melayu Kuala Kangsar (MCKK) Inggeris
24. Nyatakan tujuan penubuhan institusi berikut. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 36 – 37
Institusi pendidikan Tujuan penubuhan
(a) Madrasah al-Attas Menyebarkan fahaman Islah dan kepentingan
pendidikan.
(b) Pejabat Karang Mengarang Menghasilkan buku berkualiti dan melahirkan penulis
dan nasionalis.
(c) Maktab Melayu Kuala Kangsar (MCKK) Melatih anak bangsawan bagi diserapkan dalam
pentadbiran British.
27 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme BUKU TEKS
25. Namakan akhbar dan majalah yang menyebarkan idea nasionalisme. TP 3 m.s. 38
i-THiNK Peta buih
(a) Warta Malaya
BAB 2 (f) Fajar Sarawak Perjuangan (b) Lembaga Malaya
(e) Majalah Guru melalui (c) Majlis
akhbar dan
majalah
(d) Utusan Melayu
26. Namakan akhbar masyarakat Cina dan India yang memperjuangkan hak dan kepentingan bangsa mereka.
BUKU TEKS
m.s. 38
Masyarakat Akhbar
(a) Cina Lat Pau, Modern Daily News, Nanyang Tsung Hui Pao, dan Chong Shin Yit Pao.
(b) India Tamil Nesan, Tamil Murasu, The Indian dan Indian Pioneer.
27. Namakan pengarang bagi karya kreatif berikut. BUKU TEKS
Pengarang m.s. 39
(a) Mahmud Ahmadi
(b) Harun Aminurrashid Karya kreatif
(c) Abdul Samad Ahmad
(d) Abdullah Sidek Sedarlah
(e) Abdul Rahim Kajai
(f) Omar Mustaffa Semenanjung
(g) Ishak Haji Muhammad
(h) Shamsuddin Salleh Serunai Pujangga
Mari Kita Berjuang
Cerita Awang Putat
Angan-angan dengan Gurindam
Rumah Besar Tiang Sebatang
Di Sini Kita Bukannya Orang Dagang
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 28
28. Nyatakan tujuan penubuhan persatuan berikut. TP 4 Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
Persatuan
BUKU TEKS
m.s. 40
Tujuan penubuhan
(a) Kesatuan Melayu Muda Menentang British dan mewujudkan Melayu Raya. Menyeru orang
Melayu untuk bangun sebagai bangsa bertamadun dan bersopan.
(b) Persaudaraan Sahabat Menggalakkan ahli bersatu dan bertukar-tukar pendapat. BAB 2
Pena
Menggalakkan ahli bergerak aktif dalam pentadbiran, memperjuangkan
(c) Kesatuan Melayu kepentingan orang Melayu dalam politik dan pendidikan serta
Singapura mementingkan pelajaran teknik dan pengajian tinggi.
29. Jawab soalan berikut tentang persatuan masyarakat Cina dan India. TP 4 BUKU TEKS
m.s. 41
(a) Apakah tujuan kedatangan pemimpin China, Dr. Sun Yat Sen ke Negeri-negeri Melayu Bersekutu?
Menjalinkan hubungan dengan pemimpin Cina dan mendapatkan sokongan menentang kerajaan
Manchuria di China.
(b) Nyatakan masyarakat Cina yang memberi perhatian kepada kebajikan dan perkembangan politik
tempatan.
Masyarakat Cina yang dilahirkan di Negeri-negeri Selat atau Cina Peranakan dan lulusan
berpendidikan Inggeris seperti Tan Jiak Kim.
(c) Apakah sumbangan Tan Cheng Lock dalam sejarah politik di Tanah Melayu?
Menubuhkan cawangan Persatuan Orang Cina Peranakan British (SCBA) di Melaka dan menuntut
peluang berkhidmat dalam perkhidmatan kerajaan.
(d) Nyatakan persatuan yang menjaga kepentingan masyarakat India di Tanah Melayu.
Persatuan India Taiping, Persatuan India Pulau Pinang, Malayan Indian Association (MIA), dan
Central India Association of Malaya (CIAM).
(e) Jelaskan perkembangan persatuan masyarakat Sikh.
Menjadikan berek polis, kuarters kerajaan dan gurdwara sebagai tempat aktiviti sosial dan keagamaan.
Gurdwara menjadi tempat penting mengembangkan kesedaran politik anti-British. Khalsa Diwan
Malaya ditubuhkan pada tahun 1902 untuk menjaga kepentingan masyarakat Sikh.
TUGASAN
Bahagikan kelas kepada beberapa kumpulan. Setiap kumpulan akan memilih sebuah negara di Asia atau Asia Tenggara.
Isi perbincangan tentang gerakan nasionalisme di negara tersebut hendaklah merangkumi:
(a) Faktor kemunculan (c) Matlamat dan strategi perjuangan
(b) Tokoh yang terlibat (d) Kejayaan atau pengakhiran gerakan
29 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme
30. Lengkapkan ayat berikut dengan maklumat berkaitan kesan perkembangan nasionalisme di negara kita. TP 4
India Melayu guru Cina BUKU TEKS
m.s. 42 – 43
Bulan Melayu persatuan taraf hidup luar negara
BAB 2 Ibrahim Haji Yaakob Tan Cheng Lock al-Jamiah al-Khairiah Tunku Abdul Rahman
Mandarin Desentralisasi pendidikan tinggi madrasah
Politik
(a) Meningkatkan bilangan orang Melayu dalam Malayan Civil Service (MCS).
(b) Pengenalan Dasar Desentralisasi mengembalikan semula kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat
Negeri.
(c) Sekitar tahun 1921 kesan nasionalisme di China telah mempengaruhi penubuhan sekolah Cina
Mandarin
dan bahasa dijadikan bahasa pengantar.
(d) Kemunculan masyarakat India yang dilahirkan di Tanah Melayu dikenali sebagai The
Strait Born People.
(e) British menyekat gerakan nasionalisme dengan menangkap tokoh nasionalis seperti Ahmad
Boestamam, Ishak Haji Muhammad dan Ibrahim Haji Yaakob .
Ekonomi di Singapura untuk membangkitkan
(a) Penubuhan persatuan kebajikan al-Jamiah al-Khairiah
semangat berniaga dalam kalangan orang Melayu.
(b) Pada awal abad ke-20, British hanya menekankan pendidikan rendah sehingga menyukarkan
usaha meningkatkan taraf hidup penduduk tempatan.
(c) Za’ba menyedarkan guru pelatih di SITC kepentingan pendidikan tinggi dan kurikulum bahasa
Inggeris.
(d) The Malay Mail dan The Malaya Tribune mengadakan dana bagi membantu orang Melayu untuk
melanjutkan pelajaran di luar negara .
(e) Terdapat orang Melayu yang berjaya melanjutkan pelajaran ke luar negara seperti Tunku Yaacob,
Tunku Abdul Rahman dan Mohd Zain Ariffin.
Sosial
(a) Mewujudkan kesedaran menuntut ilmu di madrasah dan sekolah Melayu.
(b) Bilangan lepasan SITC bertambah dan berkhidmat sebagai guru untuk membantu
meningkatkan taraf hidup masyarakat.
(c) Majalah Bulan Melayu diterbitkan oleh guru wanita di Johor Bahru yang digerakkan oleh
tokoh seperti Ibu Zain.
(d) Masyarakat India dan Ceylon menubuhkan persatuan untuk menjaga kebajikan mereka.
(e) Tan Cheng Lock menganggotai Majlis Perundangan Negeri-negeri Selat (SSLC) menuntut British
menjaga kebajikan dan menyediakan dana untuk belajar dalam kalangan masyarakat Cina.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 30
PRAKTIS Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
SPM 2
Kertas 1 5. Apakah kesan Revolusi Perancis 1789?
BUKU I Mengukuhkan kuasa raja
TEKS
1. Pernyataan berikut menunjukkan pendapat m.s. 275 II Mengakhiri sistem pemerintahan beraja
BUKU tokoh tentang nasionalisme. III Membawa kemunculan Republik Perancis BAB 2
TEKS
IV Membebaskan Perancis daripada penjajahan
m.s. 22
Nasionalisme merupakan satu gerakan yang A I dan II
meletakkan kesetiaan seseorang hanya kepada B I dan IV
negara atau bangsanya. C II dan III
Tokoh tersebut ialah D III dan IV
A Hans Kohn
B Dato’ Onn Jaafar 6. Mengapakah peristiwa berikut meletus di India?
C Prof. William R.Roff
D Dr. Burhanuddin al-Helmi BUKU Tahun Peristiwa
TEKS
m.s. 26
1857 Dahagi India menjadi titik tolak
kepada gerakan nasionalisme di
2. Gerakan nasionalisme menuju matlamat yang India.
BUKU sama, iaitu membina
TEKS
Im.s. 23 negara maju III negara berdaulat A Menentang kuasa asing
B Menyokong sistem beraja
II bangsa bersatu IV bangsa berwawasan C Menuntut perubahan ekonomi
D Memperjuang hak asasi manusia
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
3. Gambar berikut menunjukkan John Locke, ahli 7. Gambar berikut menunjukkan tokoh nasionalis,
BUKU falsafah Inggeris. BUKU Aung San.
TEKS TEKS
m.s. 24 m.s. 29
Apakah idea yang beliau perkenalkan? Apakah sumbangan beliau?
A Keunggulan suara rakyat A Memperjuangkan kemerdekaan Burma
B Prinsip raja berperlembagaan B Menubuhkan Persatuan Belia Buddha
C Kepentingan kebebasan bersuara C Menyokong sistem pemerintahan beraja
D Pemerintahan raja berkuasa mutlak D Menjalin kerjasama dengan penjajah British
4. Apakah persamaan matlamat yang diperjuangkan
BUKU oleh revolusi berikut? 8. Jadual berikut menunjukkan faktor kebangkitan
TEKS
m.s. 24 BUKU semangat nasionalisme di Thailand.
TEKS
• Revolusi Keagungan (1688) m.s. 31
• Revolusi Perancis (1789)
Tahap Isu perjuangan
A Nasionalisme antiraja Pertama Menuntut penglibatan rakyat
B Raja berkuasa mutlak dalam pemerintahan.
C Pembentukan parlimen
D Bebas daripada penjajahan Kedua X
Apakah X?
31 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
A Peningkatan taraf hidup rakyat 10. Apakah ciri persamaan tokoh nasionalis berikut?
B Menolak ancaman sekularisme
C Menamatkan pemerintahan monarki BUKU • Abdul Hadi Hassan
D Penguasaan ekonomi oleh orang asing TEKS
m.s. 37
• Harun Aminurrashid
9. Apakah pengaruh luar yang menyemarakkan I Golongan radikal Melayu
II Menyebarkan fahaman Islah
BUKU semangat nasionalisme di negara kita? III Intelektual berpendidikan Melayu
TEKS IV Lulusan Maktab Perguruan Sultan Idris
A I dan II
m.s. 35 I Dahagi India B I dan IV
C II dan III
II Revolusi China D III dan IV
BAB 2 III Gerakan Pan-Islamisme
IV Pemberontakan Saya San
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
Kertas 2
Bahagian A
1. Nasionalisme mempunyai pelbagai tafsiran berdasarkan sejarah, corak perjuangan dan karisma pemimpin
yang mendukung perjuangan. BUKU TEKS
(a) Nyatakan maksud nasionalisme berdasarkan pendapat tokoh berikut:
m.s. 22 – 23
(i) Prof. Emeritus Tan Sri Dr. Khoo Kay Kim
Dalam konteks Melayu sebelum merdeka, nasionalisme digunakan untuk merujuk perjuangan orang
Melayu bagi mendapatkan kembali kedudukan unggul dalam negara sendiri.
[2 markah]
(ii) Dr. R.Suntharalingam
Nasionalisme merupakan fenomena sejagat yang mengiktiraf hak setiap bangsa di dunia ini untuk
menubuhkan negaranya sendiri dan memindahkan kedaulatan kepada rakyat.
[2 markah]
(b) Apakah matlamat yang diperjuangkan oleh gerakan nasionalisme?
Membina bangsa yang bersatu dan negara berdaulat. Membebaskan bangsa dan negara daripada
penjajahan.
[2 markah]
(c) Cadangkan tindakan yang patut dilakukan oleh generasi muda hari ini untuk mempertahankan
kedaulatan negara daripada penjajahan.
Mengukuhkan perpaduan. Tidak mencetuskan huru-hara. Menganggotai pasukan keselamatan negara.
Sanggup berkorban demi negara. Tidak mudah terpengaruh dengan budaya negatif.
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
[4 markah]
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 32
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
2. Rajah berikut menunjukkan perkembangan nasionalisme di negara kita. BUKU TEKS
m.s. 38 – 39
Perjuangan melalui penulisan
Akhbar Majalah Karya kreatif BAB 2
(a) Senaraikan tiga akhbar yang membangkitkan nasionalisme di Tanah Melayu.
(i) Utusan Melayu
(ii) Lembaga Melayu
[2 markah]
(b) Apakah isu yang diperjuangkan dalam akhbar dan majalah tersebut?
(i) Isu hak dan masa depan bangsa.
(ii) Isu pentadbiran, ekonomi dan sosial.
[2 markah]
(c) Namakan tokoh yang terlibat dalam perkembangan akhbar Melayu pada abad ke-20.
(i) Mohammad Eunos Abdullah / Muhammad Yusof Ahmad
(ii) Dato’ Onn Jaafar / Abdul Rahim Kajai
[2 markah]
(d) Sejauh manakah karya kreatif mampu memupuk nasionalisme dalam kalangan penduduk Tanah Melayu?
Karya kreatif bertemakan semangat cinta akan negara dan perjuangan membela nasib bangsa seperti
terkandung dalam novel Mari Kita Berjuang, karya Abdullah Sidek. Cerpen pula bertemakan semangat
pejuang, nasib bangsa dan cinta akan tanah air seperti dalam karya Rumah Besar Tiang Sebatang oleh
Abdul Rahim Kajai.
[4 markah]
Pendidikan Sivik
Nilai Teras: Kasih sayang
Tajuk: Mempertahankan Keutuhan Negara
Aktiviti PAK-21: Persembahan
1. Setiap kumpulan akan menghasilkan sebuah puisi, sajak atau lagu.
2. Persembahan hendaklah bertemakan tajuk berikut:
“Aku Bangga Menjadi Anak Malaysia”
3. Setiap kumpulan akan membuat persembahan di hadapan kelas.
33 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
Bahagian B
1. Perkembangan nasionalisme di Asia merupakan kesinambungan idea nasionalisme di Barat kesan daripada
pertembungan yang berlaku dengan bangsa Eropah. BUKU TEKS
m.s. 22, 27
(a) Jelaskan maksud nasionalisme. [4 markah]
(b) Sejauh manakah nasionalisme di Jepun berbeza dengan negara Asia lain? [8 markah]
(c) Gambar berikut menunjukkan acara perbarisan semasa hari kebangsaan.
BAB 2
Bagaimanakah semangat nasionalisme boleh dipupuk dalam kalangan generasi muda hari ini?
[8 markah]
2. Kesedaran nasionalisme di negara kita bermula sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi. BUKU TEKS
m.s. 32, 34 – 35
(a) Sejarah perjuangan bangsa menghadapi ancaman luar dapat dilihat sejak zaman Kesultanan Melayu
Melaka.
Berikan ulasan anda. [4 markah]
(b) Huraikan faktor kemunculan gerakan nasionalisme di Tanah Melayu pada abad ke-20. [8 markah]
(c) Tema berikut merupakan tema hari kebangsaan ke-28 yang disambut pada tahun 1985.
Nasionalisme Teras Perpaduan
Pada pendapat anda, bagaimanakah nasionalisme boleh memperkukuh perpaduan rakyat? [8 markah]
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 34
Sudut Sejarah Tingkatan 4 Bab 2 Kebangkitan Nasionalisme
KBAT
Gambar berikut menunjukkan tokoh nasionalis di Asia Tenggara.
A B C D BAB 2
(a) Lengkapkan jadual berikut.
Tokoh Nama Parti politik
A
Jose Rizal Liga Filipina
B Soekarno Partai Nasionalis Indonesia
C Ho Chi Minh Parti Komunis Vietnam
D Aung San Parti Do Bama Asiayone
(b) Apakah sikap nasionalis tersebut yang wajar kita contohi?
Semangat juang yang kental. Keberanian. Sanggup berkorban nyawa demi negara. Meletakkan kepentingan negara
melebihi kepentingan diri. Cinta akan bangsa dan negara. Mengamalkan semangat kerjasama. Memiliki jati diri yang
tinggi. Tidak mudah berputus asa. Tabah dan cekal menghadapi cabaran.
(c) Sejauh manakah semangat nasionalisme mempengaruhi kemajuan negara kita?
Semangat nasionalisme memupuk semangat cinta akan negara dan menentang sebarang bentuk pencerobohan
kuasa asing. Rakyat sanggup berkorban demi kemajuan negara dan meletakkan kepentingan negara melebihi
kepentingan diri. Mewujudkan suasana aman damai dan mendorong kemasukan pelabur asing ke Malaysia.
Kedatangan pelabur asing ini akan membuka peluang pekerjaan, meningkatkan taraf hidup rakyat, dan seterusnya
memajukan negara. Memupuk perpaduan dan kerjasama kaum yang akan memudahkan kerajaan melaksanakan
program pembangunan negara. Melahirkan suasana harmoni antara kaum dan menarik kehadiran pelancong yang
sekaligus merangsang perkembangan sektor pelancongan negara.
(d) Cadangkan aktiviti yang boleh memperkukuh semangat nasionalisme dalam kalangan generasi muda.
Meraikan sambutan Hari Kemerdekaan. Mengibarkan bendera di rumah dan sekolah. Mengadakan sambutan
ambang kemerdekaan. Menghayati sejarah perjuangan kemerdekaan. Membuat mural sejarah negara. Melakar
peristiwa sejarah negara. Mengadakan lawatan ke tempat bersejarah, muzium, arkib, dan memorial. Menjadikan
tokoh-tokoh negara sebagai idola untuk mencapai kecemerlangan. Mengadakan Bulan Patriotik di sekolah.
Menganggotai Persatuan Sejarah dan badan beruniform. Kuiz 2
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
35 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
BAB Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun
di Negara Kita
3
PETA Konsep
Nasionalisme di Kesedaran awal nasionalisme
Negara Kita Sebelum
• Perang Dunia Pertama
Perang Dunia • Berakhir Perang Dunia Pertama
• Kesan Perang Dunia Pertama
Latar Belakang
Perang Dunia • Faktor tercetusnya Perang Dunia Kedua di Eropah
• Perang Dunia Kedua di Eropah
Perang Dunia Kedua • Berakhir Perang Dunia Kedua di Eropah
Perang Dunia Kedua Peluasan kuasa Bermula Perang Dunia
di Asia Pasifik Jepun Kedua di Asia Pasifik
Faktor Kedatangan Serangan Jepun terhadap Negara Kita
Jepun di Negara Kita
Konflik Dunia dan Dasar Pendudukan Dasar Dasar Dasar
Pendudukan Jepun Jepun di Negara Kita pentadbiran ekonomi sosial
di Negara Kita Perjuangan • Rejimen Askar Melayu benteng
Rakyat Menentang pertahanan tanah air
NOTA 3 Pendudukan Jepun
• Penentangan MPAJA
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Perkembangan • Kerjasama MPAJA dan Force 136
Gerakan • Kerjasama Parti Kuomintang dan
Nasionalisme MPAJA
Tempatan dan • Force 136
Pendudukan Jepun • Penentangan individu
• Gerakan anti-Jepun di Sarawak
dan Sabah
• Perkembangan semangat antipenjajah
• Perjuangan menuntut kemerdekaan dalam kalangan
orang Melayu
• Kesedaran politik di Sarawak dan Sabah
Keadaan Negara Kita • Kekalahan tentera Jepun dan pengakhiran Perang
Selepas Kekalahan Dunia Kedua
Jepun • Penguasaan Bintang Tiga di Tanah Melayu
36
Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita
3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum Perang Dunia
1. Gariskan jawapan yang betul tentang kesedaran awal nasionalisme di negara kita. TP 1 BUKU TEKS
m.s. 52 – 53
(a) Sejak awal abad ke-20, kerajaan British telah berusaha untuk membendung pengaruh gerakan BAB 3
Islam dari (Indonesia : Timur Tengah).
(b) Enakmen Undang-undang Islam 1904 telah diperkenalkan oleh British dengan persetujuan
(Raja-raja Melayu : pemimpin Melayu).
(c) Sesiapa yang mencetak dan mengedarkan tulisan berkaitan agama dan politik Islam tanpa izin
sultan boleh dikenakan hukuman (mati : penjara).
(d) British memperkenalkan Jabatan Siasatan Jenayah dan (Biro Siasatan Politik : Unit Perisik
Politik) untuk mengawal gerakan Islah Islamiah.
(e) Penentangan (Rentap : Tok Janggut) merupakan pengaruh daripada gerakan Pan-Islamisme
untuk mempertahankan agama Islam dan hak penduduk tempatan.
(f) Penentangan Tok Janggut adalah rentetan kebangkitan masyarakat Islam sedunia terhadap
penjajah (Barat : Timur) yang menakluki negara Islam.
(g) Pemimpin Melayu menyokong khalifah empayar Uthmaniyah yang dianggap sebagai
(pelindung : pejuang) umat Islam serta penaung tanah suci Makkah dan Madinah.
(h) Kegagalan penentangan (berdamai : bersenjata) Tok Janggut telah menyebabkan masyarakat
tempatan menyusun strategi lain untuk menentang British.
(i) Orang Melayu menggunakan (buku : akhbar) dan majalah untuk membangkitkan kesedaran
kebangsaan.
(j) Kesedaran (politik : ekonomi) tidak boleh ditunjukkan secara terang-terangan kerana sekatan
undang-undang British yang menghalang penyebaran idea politik orang Melayu melalui bahan
bertulis.
(k) British memperkenalkan undang-undang yang mengawal kebebasan (berharta : bersuara),
penerbitan, berpersatuan dan kawalan ketat terhadap kegiatan yang boleh mengancam
kedudukan British.
(l) Oleh itu, kesedaran nasionalisme tidak meluas dalam akhbar Melayu sebelum Perang Dunia
(Pertama : Kedua).
NOTA IMBASAN
Kumpulan Utusan telah diperbadankan pada tahun 1938 di Singapura sebagai Utusan Melayu Press Limited. Akhbar sulungnya, Utusan
Melayu telah dilancarkan pada 29 Mei 1939. Dengan menggunakan tulisan Jawi, akhbar tersebut dicetak di Singapura dan memenuhi
kehendak pembaca yang celik Jawi di Tanah Melayu. Utusan Melayu berada di barisan hadapan pembangunan intelektual dan melahirkan
nasionalis Melayu yang kemudiannya menjadi pemimpin politik yang berjuang untuk mencapai kemerdekaan.
37 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita
3.2 Latar Belakang Perang Dunia
2. Lengkapkan ayat berikut. TP 2 BUKU TEKS
i-THiNK Peta dakap
(a) Persaingan kuasa m.s. 54 – 55
imperialis
(i) Persaingan kuasa antara imperialis di Eropah berlaku kesan
daripada perkembangan Revolusi Industri .
(ii) Mereka bersaing untuk mendapatkan tanah jajahan bagi
memperoleh bahan mentah seperti arang batu, petroleum dan bijih
timah serta memasarkan hasil industri.
(iii) Persaingan tersebut membawa permusuhan antara kuasa imperialis
seperti Perancis dan Jerman .
BAB 3 (i) Permusuhan kuasa imperialis telah membawa kepada
pembentukan pakatan ketenteraan seperti pakatan Kuasa
Tengah dan Pakatan Bertiga .
Faktor
Perang (b) Pakatan (ii) Negara dalam pakatan berlumba-lumba menghasilkan
Dunia ketenteraan senjata
Pertama moden dan bersaing mendapatkan tanah
jajahan.
(iii) Kewujudan pakatan ketenteraan membawa ketidakstabilan
politik
di Eropah.
(i) Krisis di rantau Balkan berlaku akibat permusuhan Austria-Hungary
Serbia .
dengan
(ii) Austria-Hungary menuduh Serbia menghasut rakyat Austria
Serb
berketurunan agar berjuang membebaskan diri
(c) Krisis Rantau daripada pemerintahan Austria-Hungary.
Balkan
(iii) Kemuncak krisis Balkan ialah pembunuhan putera mahkota
Austria-Hungary, Archduke Ferdinand dan isterinya Sophie oleh
pemuda Serbia. Eropah dalam kancah Perang
(iv) Peristiwa tersebut membawa
Dunia Pertama.
3. Lengkapkan jadual berikut berkaitan peristiwa Perang Dunia Pertama. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 54 – 55
Tarikh Peristiwa
(a) 28 Julai 1914 Austria-Hungary dengan sokongan Jerman mengisytiharkan perang terhadap Serbia.
(b) 30 Julai 1914 Rusia memberikan bantuan ketenteraan untuk mempertahankan Serbia.
(c) 1 Ogos 1914 Jerman mengisytiharkan perang terhadap Rusia.
(d) 3 Ogos 1914 Jerman mengisytiharkan perang terhadap Perancis yang menyebelahi Rusia.
(e) 4 Ogos 1914 Britain menyertai Rusia dan Perancis menyerang Jerman yang menceroboh Belgium.
(f) Oktober 1914 Empayar Uthmaniyah menyertai Kuasa Tengah.
(g) Mac 1915 Itali menyertai Perancis, Britain dan Rusia dalam Pakatan Bertiga.
(h) April 1917 Amerika Syarikat menyertai Pakatan Bertiga.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 38
Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita
4. Lengkapkan jadual berikut tentang berakhir Perang Dunia Pertama. TP 2 BUKU TEKS
Persidangan Damai Paris
m.s. 56
(a) Tarikh 18 Januari 1919
(b) Tujuan Membincangkan syarat perdamaian selepas perang dan memastikan Jerman tidak
(c) Kepentingan lagi menjadi ancaman kepada keamanan di Eropah.
Melahirkan Deklarasi 14 Perkara Woodrow Wilson yang mengandungi dua prinsip
utama, iaitu penentuan nasib negara oleh rakyat sendiri dan sempadan negara
berasaskan bangsa.
Perjanjian Versailles BAB 3
(a) Tarikh 28 Jun 1919
(b) Negara terlibat Pakatan Bertiga dengan Jerman
(c) Syarat Jerman dikehendaki bertanggungjawab terhadap kemusnahan akibat perang,
(d) Kepentingan membayar pampasan kepada Pakatan Bertiga, mengehadkan saiz angkatan tentera
dan menyerahkan wilayah dan tanah jajahan kepada Pakatan Bertiga.
Penubuhan Liga Bangsa-Bangsa untuk menggalakkan keamanan dan kerjasama
antarabangsa.
5. Tuliskan BETUL pada pernyataan yang benar tentang kesan Perang Dunia Pertama dan SALAH pada sebaliknya.
TP 3 BUKU TEKS
m.s. 57
Kesan Perang Dunia Pertama BETUL SALAH
(a) Kemakmuran ekonomi dunia. SALAH
(b) Masalah inflasi dan pengangguran. BETUL
(c) Berakhirnya empayar Austria-Hungary. BETUL
(d) Mengukuhkan pemerintahan beraja di Eropah. SALAH
(e) Sistem pemerintahan beraja di Jerman dan Rusia semakin kukuh. SALAH
(f) Negara berperang menanggung hutang perang yang tinggi. BETUL
SALAH
(g) Empayar Uthmaniyah semakin kukuh dengan kemasukan negara baharu
seperti Iraq dan Syria. BETUL
BETUL
(h) Pembentukan kerajaan Turki bercorak republik diketuai oleh Mustafa Kemal
Ataturk.
(i) Melahirkan negara baharu seperti Austria, Hungary, Czechoslovakia dan
Yugoslavia.
39 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita
6. Berdasarkan kata kunci berikut, jelaskan kesan Perang Dunia Pertama terhadap negara kita. TP 3 BUKU TEKS
m.s. 57
Huraian Kata kunci
BAB 3 Raja-raja Melayu diminta menandatangani perisytiharan perang yang • menandatangani
menyokong dan memberikan taat setia kepada British. British meluluskan • taat setia
pelbagai undang-undang berkaitan perang. Pesuruhjaya Tinggi British diberi • undang-undang
kuasa meletakkan negeri Melayu di bawah undang-undang tentera jika keadaan • kuasa
memerlukan. Kemakmuran ekonomi negeri Melayu dimanipulasi oleh British. • tentera
Wang hasil bijih timah dan getah digunakan untuk membiayai operasi British • dimanipulasi
dalam Perang Dunia Pertama. • bijih timah
• getah
3.3 Perang Dunia Kedua
7. Lengkapkan ayat berikut tentang faktor tercetusnya Perang Dunia Kedua di Eropah. TP 3 BUKU TEKS
(a) Fasisme di Itali m.s. 58 – 59
(i) Pada tahun 1922, gerakan fasisme pimpinan Benito Mussolini berjaya menguasai
kerajaan Itali. Benito Mussolini
(ii) Fasisme menekankan kepentingan negara melebihi kepentingan individu dan
percaya nasionalisme melampau termasuk berperang bagi meningkatkan imej
negara.
(iii) Bagi memulihkan kemelesetan ekonomi, Itali meluaskan tanah jajahan dengan
menguasai Habsyah (Ethiopia) dan Albania.
(b) Nazisme di Jerman
(i) Pada tahun 1933, gerakan nazisme pimpinan Adolf Hitler berjaya membentuk kerajaan di
Jerman. Nazisme mengagungkan bangsa Jerman.
(ii) Adolf Hitler berusaha memulihkan nasionalisme Jerman dengan mengingkari syarat Perjanjian
Versailles .
(iii) Beliau membina semula angkatan tentera dan menduduki Rhineland, wilayahnya yang hilang
melalui Perjanjian Versailles.
(c) Ketidakpuasan hati terhadap Perjanjian Versailles
(i) Jerman menganggap Perjanjian Versailles tidak adil dan menjejaskan kedaulatan negaranya.
(ii) Selain kehilangan tanah jajahan , pampasan perang tinggi yang perlu dibayar menyebabkan
Jerman mengalami kemelesetan ekonomi dan inflasi.
(iii) Itali juga tidak berpuas hati terhadap Perjanjian Versailles kerana tidak diberikan tanah jajahan
baharu seperti yang diperoleh Perancis dan Poland.
(d) Kegagalan Liga Bangsa-Bangsa
(i) Liga Bangsa-Bangsa gagal menguatkuasakan perjanjian pelucutan senjata dan menangani
krisis pencerobohan selepas Perang Dunia Pertama.
(ii) Dunia terdedah kepada konflik yang akhirnya mencetuskan Perang Dunia Kedua .
(iii) Antara cabaran Liga Bangsa-Bangsa selepas Perang Dunia Pertama ialah Krisis Manchuria, Perjanjian
Pelucutan Senjata, dan Krisis Habsyah .
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 40
Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita
8. Lengkapkan ayat dengan pilihan jawapan yang diberi tentang peristiwa Perang Dunia Kedua di Eropah. TP 3
BUKU TEKS
m.s. 60
(a) Penaklukan Jerman terhadap Eropah Barat
(i) Selepas perang diisytiharkan, Jerman memulakan serangan Blitzkrieg • Poland
• Belgium
(kilat) bagi menakluk negara-negara di Eropah Barat. • Blitzkrieg
• Eropah Barat
(ii) Jerman menguasai hampir keseluruhan negara di Eropah Barat menjelang
pertengahan tahun 1941. BAB 3
(iii) Jerman berjaya menawan Poland , Denmark, Norway, Belanda,
Belgium , Luxembourg dan Perancis.
(b) Pengeboman Britain • udara
• ekonomi
(i) Pada bulan September 1940 hingga Jun 1941, Jerman melancarkan • Jerman
serangan udara dan laut terhadap Britain. • pelabuhan
(ii) Jerman menyerang dan memusnahkan pelabuhan , kawasan perindustrian
dan pertahanan udara Britain.
(iii) Serangan tersebut telah menjejaskan ekonomi Britain.
(c) Itali menyertai perang di Eropah • Itali
• Jerman
(i) Pada Jun 1940, Itali , iaitu sekutu Jerman mengisytiharkan perang • perang
ke atas Britain dan Perancis . • selatan
• Perancis
(ii) Itali menyerang Perancis melalui arah selatan , manakala Jerman
menyerang Perancis dari arah utara.
(d) Serangan Jerman ke atas Rusia
(i) Selepas menguasai Eropah Barat, Jerman melancarkan Operasi Barbarossa , • Rusia
iaitu serangan besar-besaran untuk menawan Rusia. • bandar
• Moscow
(ii) Hitler ingin menguasai Rusia , iaitu empayar terbesar di Eropah untuk • Barbarossa
menguasai seluruh Eropah.
Operation
(iii) Operasi mensasarkan bandar utama di Rusia, iaitu Leningrad, Barbarossa
Moscow dan Stalingrad. VIDEO 5
41 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
eBook M&M 2021 Sejarah Tg4
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search